Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Jacek Nowicki
Sędziowie:	SSA Bogdan Wysocki SSA Marek Górecki (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Monika Ćwirko

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2012 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa H. K.

przeciwko D. Z.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 13 kwietnia 2012 r., sygn. akt I C 1921/09

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, że wysokość odsetek od zasądzonej w nim kwoty 25.000 euro od dnia 20 stycznia 2006 roku określa na:

-

9,37% do dnia 30 czerwca 2006r.;

-

9,95% od dnia 1 lipca 2006 r. do dnia 31 grudnia 2006 r.;

-

10,7% od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 30 czerwca 2007 r.;

-

11,19% od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia 31 grudnia 2007 r.;

-

11,32% od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 30 czerwca 2008 r.;

-

11,19% od dnia 1 lipca 2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r.;

-

9,62% od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 30 czerwca 2009 r.;

-

8,12% od dnia 1 lipca 2009 r. do dnia 31 grudnia 2009 r.;

-

8,12% od dnia 1 stycznia 2010 r. do dnia 30 czerwca 2010 r.;

-

8,12% od dnia 1 lipca 2010 r. do dnia 31 grudnia 2010 r.;

-

8,12% od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 30 czerwca 2011 r.;

-

8,37% od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r.;

-

8,12% od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 30 czerwca 2012 r.;

-

8,12% od dnia 1 lipca 2012 r. do dnia zapłaty z uwzględnieniem zmian stopy procentowej następujących 1 stycznia i 1 lipca każdego roku opublikowanych przez Niemiecki Bank (...);

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.700zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Marek Górecki Jacek Nowicki Bogdan Wysocki

I ACa 631/12

UZASADNIENIE

Powód H. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego D. Z. 30.000 euro wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 listopada 2005 r., a to tytułem zwrotu pożyczek udzielonych w okresie od 4 listopada 2002 r. do 18 sierpnia 2003 r. Domagał się też zasądzenia zwrotu kosztów procesu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 15 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od tego nakazu, pozwany domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia od powoda kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 25.000 euro z ustawowymi odsetkami od dnia 20 stycznia 2006 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałym zakresie i rozstrzygnął o kosztach procesu.

Podstawą tego orzeczenia były następujące ustalenia faktyczne:

W latach 2002-2005 strony zawarły szesnaście umów pożyczki, na mocy których powód pożyczał pozwanemu określoną kwotę pieniędzy w walucie euro. Strony ustaliły, że pożyczki te nie będą oprocentowane. Każdorazowo sporządzana była pisemna umowa, która określała wysokość pożyczki, datę i miejsce zawarcia umowy. Wszystkie umowy podpisane zostały przez obie strony.

I tak na podstawie umowy z dnia 4.11.2002 r. powód pożyczył pozwanemu 6.000 euro, bez określenia terminu zwrotu pożyczki, na podstawie umowy z dnia 31.12.2002 r. pożyczył mu 4.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z 17.02.2003 r. 10.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 18.05.2003 r. 10.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 1.08.2003 r. 10.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 24.03.2004 r. 11.000 euro, zwrotne między 20.08.2004 r. a 30.09.2004 r., na podstawie umowy z dnia 10.07.2004 r. 3.150 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 16.07.2004 r. 1.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 20.12.2004 r. 30.000 euro, ze wskazaniem, że zwrot nastąpi do dnia 20.12.2005 r., na podstawie umowy z dnia 15.03.2005 r. 15.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 14.04.2005 r. 7000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 23.04.2005 r. 10.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 1.07.2005 r. 2.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 18.07.2005 r. 3.000 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 22.08.2005 r. 5.500 euro, bez określenia terminu zwrotu, na podstawie umowy z dnia 26.08.2005 r. 2.000 euro, bez określenia terminu zwrotu.

Wszystkie umowy zawarte zostały w B., z wyjątkiem umów z dnia 10 lipca 2004 r. i 26 sierpnia 2005 r, które zawarte zostały we wsi L..

W dniu 19.05.2003 r. strony stawiły się u polskiego notariusza, przed którym pozwany złożył oświadczenie, iż jest dłużny powodowi 30.000 euro z tytułu udzielonych mu pożyczek i ustanowił hipotekę łączną w kwocie 30.000 euro na należących do niego nieruchomościach.

W dniu 26.02.2004 r. pozwany zapłacił powodowi 15.000 euro, w dniu 5.12.2004 r. przekazał mu 10.000 euro, a w dniu 20.12.2005 r. 5.000 euro, każdorazowo bez określania długu, na poczet którego pieniądze te mają być zarachowane.

Dwoma pismami z dnia 14.10.2005 r. powód wypowiedział pozwanemu pożyczki objęte „repertorium (...)”, (w którym zapisano umowę notarialną z dnia 19.05.2003 r., dotyczącą ustanowienia hipoteki na nieruchomościach pozwanego) oraz dalsze pożyczki udzielone w okresie od 1.08.2003 do 26.08.2005 r. Pisma te D. Z. odebrał w dniu 19.10.2005. r. Jednocześnie powód wezwał pozwanego, by spłacił wszystkie wypowiedziane pożyczki do dnia 31.10.2005 r.

Pismem z dnia 17.11.2007 r. powód wezwał pozwanego do ugodowego załatwienia sprawy i wyznaczył mu termin do dnia 21.12.2008 r. na spłatę części pożyczek w wysokości 30.000 euro. Alternatywnie zaproponował przeniesienie własności nieruchomości pozwanego na powoda. Kolejne wezwanie do zapłaty 30.000 euro powód wystosował w dniu 13.01.2009 r. W odpowiedzi pozwany wskazał, że zwrócił już powodowi 15.000 euro na poczet umów pożyczek zabezpieczonych hipoteką.

Na gruncie ustalonych okoliczności faktycznych Sąd Okręgowy uznał powództwo za uzasadnione w znacznej części.

Biorąc pod uwagę, że spór toczył się między obywatelem Niemiec i obywatelem Polski, którzy zawarli 16 umów pożyczki, z czego 14 w B., a 2 w polskiej wsi(...), Sąd kierując się art. 29 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z dnia 12 listopada 1965 r., zastosował zasadę podległości stosunku umownego prawu państwa w którym umowa została zawarta. Uznał zatem, że do 14 umów zawartych w B. należało stosować prawo niemieckie, zaś do umów zawartych w Polsce – prawo krajowe.

Bezsporne w sprawie było, że strony kilkakrotnie zawierały nieoprocentowane umowy pożyczki, na podstawie których powód pożyczał pozwanemu pieniądze w walucie euro. Tylko część z tych umów określała termin zwrotu pożyczki. Strony były zgodne do tego, że pozwany oddał powodowi w trzech ratach łącznie 30.000 euro. Osią sporu pozostawało, czy pozwany pożyczył od powoda większą kwotę pieniędzy, aniżeli 30.000 euro. Pozwany kwestionował ponadto prawidłowość zaliczenia przez powoda poszczególnych spłat na poczet innych długów niż objęte żądaniem pozwu. Jak wynika z poczynionych ustaleń H. K. pożyczył D. Z. w okresie od 1.11.2002 r. do 18.05.2003 r. łącznie 30.000 euro, zaś w okresie od 1.08.2003 r. do 26.08.2005 r. pożyczył mu łącznie 99.150 euro. W tej sytuacji zbadania wymagała prawidłowość zaliczenia zwróconych przez pozwanego 30.000 euro na poczet długów powstałych po 18.05.2003 r.

Zgodnie z § 488 ust. 1 BGB przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się oddać do dyspozycji biorącego pożyczkę kwotę pieniędzy w uzgodnionej wysokości. Biorący pożyczkę zobowiązuje się do zapłacenia dłużnych odsetek oraz w przypadku wymagalności do zwrotu oddanej mu do dyspozycji pożyczki. W razie udzielenia pożyczki nieoprocentowanej, biorący pożyczkę zobowiązany jest jedynie do oddania pożyczonej kwoty pieniędzy. Wymagalność świadczenia biorącego pożyczkę może wynikać z umowy, w której strony zastrzegą termin zwrotu pożyczki (ust. 3 zd. 1). Jeśli kontrahenci tego nie uczynią, wymagalność zależy od wypowiedzenia dającego lub biorącego pożyczkę. Termin wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. (ust. 3 zd. 2 i 3). Jeśli jednak pożyczka nie jest oprocentowana, wówczas biorący pożyczkę może ją zwrócić w każdej chwili, bez dokonywania wypowiedzenia.

Pozwany był zatem uprawniony do spłaty pożyczek udzielonych w B. w jakimkolwiek dogodnym dla siebie terminie. W chwili oddawania pieniędzy powodowi, tj. w dniach 26.02.2004, 5.12.2004 oraz 20.12.2005 r., każdorazowo miał on wobec pożyczkodawcy także inne zobowiązania z tytułu wcześniej zawartych umów pożyczki.

Zgodnie z § 366 ust. l BGB, jeśli dłużnik jest zobowiązany wobec wierzyciela z więcej niż jednego stosunku zobowiązaniowego i jego świadczenie nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich długów, może on określić, który z długów chce zaspokoić. Ust. 2 tego przepisu wskazuje natomiast, że w sytuacji, gdy dłużnik nie wskaże, na który z długów ma być zaliczone jego świadczenie, zaspokojony zostaje w pierwszej kolejności dług wymagalny, a jeśli jest ich więcej, dług który daje wierzycielowi najmniejszą pewność jego zaspokojenia, przy czym jeśli jest więcej długów dających tę samą pewność zaspokojenia, typuje się ten który jest najbardziej uciążliwy dla dłużnika, a jeśli jest więcej długów tak samo uciążliwych, ten który jest najstarszy, jeśli jest więcej długów tak samo starych, świadczenie zostaje zaliczone stosunkowo na poczet każdego z długów.

Zacytowany przepis nie przewiduje przejścia uprawnienia do zarachowania świadczenia na wierzyciela w razie nieskorzystania z niego przez dłużnika. Ustala natomiast precyzyjnie zasady, którym z mocy prawa podlega sposób zaliczenia świadczenia dłużnika na poczet jego długów.

W dacie dokonania pierwszej spłaty w wysokości 15.000 euro (26.02.2004 r.), bez wskazania, który dług ma ta kwota zaspokoić, pozwany posiadał wobec powoda pięć długów wynikających z umów pożyczek zawartych w dniach 4.11.2002 r., 31.12.2002 r., 17.02.2003 r., 18.05.2003 r. oraz 1.08.2003 r.- bez określenia terminu zwrotu. Skoro natenczas powód nie dokonał jeszcze ich wypowiedzenia, należało zbadać, który z tych długów odznaczał się najmniejszą pewnością zaspokojenia. Uznając, że zobowiązania z pierwszych czterech umów były zabezpieczone hipoteką na nieruchomościach pozwanego, ustanowioną w dniu 19.05.2003 r., mniejsza pewność zaspokojenia dotyczyła długu zaciągniętego w dniu 1.08.2003 r. w kwocie 10.000 zł. Wpłatę w kwocie 15.000 zł należało zatem w pierwszej kolejności zaliczyć na poczet tego zobowiązania, a w zakresie pozostałych 5.000 zł proporcjonalnie na poczet pozostałych istniejących w tym dniu długów.

Kolejnej wpłaty (10.000 euro) pozwany dokonał w dniu 5.12.2004 r., bez wskazania, na poczet którego z długów świadczenie to ma zostać zarachowane. W dacie tej pozwany był zobowiązany wobec powoda z tytułu czterech umów pożyczek zabezpieczonych hipoteką, a nadto z umów z dnia 24.03.2004 r., 10.07.2004 r. oraz 16.07.2004 r., z których wymagalne było jedynie świadczenie z umowy z dnia 24.03.2004 r. na kwotę 11.000 zł. Przedmiotowa wpłata musiała zatem zostać zarachowana na poczet tego właśnie długu – jako jedynego natenczas wymagalnego.

Kolejną wpłatę (5.000 zł) dokonaną w dniu 26.08.2005 r., należało zaliczyć proporcjonalnie na zaspokojenie długów z dnia 24.03.2004 r., 10.07.2004 r., 20.12.2004 r. oraz 26.08.2005 r. Na dzień dokonania tej wpłaty pozwany miał wobec powoda cztery długi zabezpieczone hipoteką, które nie były jeszcze wymagalne oraz cztery wymagalne długi: dwa z umów zawartych w Niemczech w dniach 24.03.2004 r. (w kwocie 1.000 euro) i 20.12.2004 r. (w wysokości 30.000 zł) oraz dwa z umów zawartych w Polsce w dniach 10.07.2004 r. (w kwocie 3.500 euro) oraz 26.08.2005 r. (w kwocie 2.000 euro). Wpłatę dokonaną w dniu 5.12.2005 r., jako wykonanie zobowiązań z umów pożyczki zawieranych zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, należało zatem zaliczyć zarówno z uwzględnieniem reguł wynikających z § 488 ust. 3 BGB, jak i z art. 451 § 3 kc W obu przypadkach pierwszą regułą zaliczania świadczenia na poczet większej liczby długów jest ocena wymagalności świadczenia (zarachowanie ma w pierwszej kolejności nastąpić na poczet długu wymagalnego). W tej sytuacji, wpłatę 5.000 euro należało zaliczyć proporcjonalnie na poczet wszystkich czterech wymagalnych długów.

Na poczet pożyczek udzielonych po 18.05.2003 r. zaliczeniu podlegało zatem 25.000 euro, zaś pozostałe 5.000 euro należało zarachować proporcjonalnie na poczet czterech pierwszych długów zabezpieczonych hipoteką. Powód domagał się w niniejszej sprawie zapłaty 30.000 euro z tytułu udzielenia czterech chronologicznie pierwszych pożyczek. Jego żądanie należało uznać za uzasadnione częściowo, tj. w zakresie kwoty 25.000 euro. Tylko bowiem w takiej części jego wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych pomiędzy 4.11.2002 r. a 18.05.2003 r. nie zostały zaspokojone. W zakresie kwoty 5.000 euro pożyczki te zostały natomiast pokryte z wpłaty 15.000 euro, dokonanej w dniu 26.02.2004 r .

Sąd nie uwzględnił podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia, zgłoszonego na wypadek zaprzeczenia przez powoda faktowi zwrotu przez pozwanego kwoty 15.000 euro. Skoro powód tę okoliczność przyznał, nie było potrzeby rozważania zasadności zarzutu pozwanego. D. Z. podnosił też kilkakrotnie, że wykonywał dla powoda prace sztukatorskie, za które nie otrzymał zapłaty, jednakże nie zgłosił w toku sprawy ani powództwa wzajemnego, ani też nie udowodnił w tym zakresie zarzutu potrącenia. Pozwany nie przedstawił żadnego dowodu na okoliczność co wchodziło w zakres wykonanych prac, jaki był ich charakter, ilość i na jakie wynagrodzenie strony się umówiły . Z zeznań pozwanego i świadków nie można było wywnioskować szczegółowego zakresu prac sztukatorskich, ani wysokości wynagrodzenia za te prace.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 kpc.

Odsetki zasądzono zgodnie z 488 ust (3) BGB , w myśl którego termin wypowiedzenia pożyczki wynosi 3 miesiące, jeżeli strony nie ustaliły terminu w umowie. W niniejszej sprawie pozwany otrzymał pismo z wypowiedzeniem pożyczek w dniu 19 października 2005 r., termin zwrotu pożyczki upływał zatem z dniem 19 stycznia 2006 r.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 kpc.

W apelacji od tego wyroku pozwany zarzucił:

-

naruszenie art. 227 kpc w zw. z art. 217 § 3 kpc polegające na dokonaniu nieprawidłowych ustaleń w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy,

-

naruszenie art. 233 kpc w zw. z art. 328 kpc poprzez błędną ocenę materiału dowodowego i wadliwe w tym zakresie uzasadnienie wyroku,

-

naruszenie art. 229 kpc w zw. z art. 230 kpc polegające na wadliwym przyjęciu, że pozwany nie wykazał zakresu praw wykonanych przez powoda, któremu ten nie zaprzeczył,

-

naruszenie art. 227 kpc wskutek uznania za nieprzydatne zeznań świadka M. W. oraz poprzez częściowe pominięcie zeznań powoda.

W powołaniu na te zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zakresie żądania zasądzenia kwoty 25.000 euro wraz z odsetkami od dnia 20 stycznia 2006 r. i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania – przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jedynie w niewielkiej części zasługiwało na uwzględnienie. Ustalenia faktyczne Sądu I instancji Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje i przyjmuje jako własne.

Zarzuty podniesione w apelacji – poza jednym – nie mogły odnieść zamierzonego rezultatu. Za bezzasadny uznać należało zarzut naruszenia art. 227 kpc w związku z art. 217 § 3 kpc polegający na dokonaniu nieprawidłowych ustaleń w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy.

Zarzut ten w istocie w ogóle nie został szerzej uzasadniony i nie wiadomo w jaki sposób Sąd Okręgowy miałby naruszyć powołane przepisy.

Podobnie ma się rzecz z zarzutem naruszenia art. 229 i 230 kpc.

Pozwany zarzucając naruszenie powyższych przepisów zmierza w istocie do zakwestionowania ustalonego stanu faktycznego, zarzucając tym samym naruszenie art. 233 § 1 kpc dotyczącego swobodnej oceny dowodów.

Należy więc podkreślić, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc wymaga wykazania argumentami natury jurydycznej, że sąd rażąco naruszył ustanowione w nim zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

Nie jest natomiast wystarczające przekonanie skarżącego o innej niż przyjął sąd doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu.

Skarżący w apelacji nie zdołał podważyć skutecznie oceny dowodów Sądu pierwszej instancji, prezentując jedynie własną ocenę dowodów korzystną dla siebie ale odmienną od ustaleń Sądu pierwszej instancji.

Nie jest tak, że Sąd orzekający bezkrytycznie uznał za wiarygodne zeznania powoda i nie wskazał w uzasadnieniu przyczyn dla których odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego.

Sąd Okręgowy wskazał dlaczego uznał zeznania powoda za wiarygodne i dlaczego odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego, a Sąd Apelacyjny tę ocenę podziela jako logicznie poprawną i zgodną z doświadczeniem życiowym.

Natomiast zarzuty kwestionujące ocenę dowodów w zakresie wartości prac wykonywanych przez pozwanego na rzecz powoda, są bezprzedmiotowe.

Nie było bowiem okolicznością istotną dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczność zakresu i wartości wykonywanych przez pozwanego na rzecz powoda prac sztukatorskich i kwestia zapłaty za te prace.

Pozwany nigdy w toku sporu nie zgłosił z tego tytułu żadnych ewentualnych roszczeń i nie przedstawił ich do potrącenia.

Jedynie w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazał „na marginesie” że „w istocie istnieją pomiędzy stronami rozliczenia „ za prace sztukatorskie /k.53/.

Jednakże w związku z tym nie został zgłoszony formalny zarzut potrącenia, ani procesowy ani materialno prawny.

W związku z powyższym, okoliczności związane z rozliczeniem za prace sztukatorskie, nie były w świetle art. 227 kpc okolicznościami istotnymi dla rozstrzygnięcia sprawy.

Słusznie więc Sąd Okręgowy nie prowadził postępowania dowodowego w tym zakresie. Nie zasługiwał także na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 498 kc polegający na pozostawieniu bez rozpoznania zarzutu potrącenia zgłoszonego w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Pozwany zgłosił zarzut potrącenia kwoty 15.000 Euro przekazanej powodowi w dniu 26.02.04 r. jak twierdził jako spłata pierwszej raty pożyczki objętej niniejszym sporem. Powód przyznał fakt otrzymania kwoty 15.000 Euro, jednakże zaliczył ja na spłatę innych pożyczek nie objętych niniejszym sporem – do czego w świetle przepisów BGB miał pełne prawo – w związku z powyższym pozwany nie miał żadnej wierzytelności która nadawałaby się do potrącenia z wierzytelnościami powoda.

Słusznie więc uznał Sąd Okręgowy, że nie było potrzeby rozważenia zasadności zarzutu potrącenia, który pozwany podniósł jedynie w przypadku zaprzeczenia przez powoda otrzymania tej kwoty.

Ponadto niezrozumiałe jest jak z faktu przekazania przez pozwanego kwoty 15.000 Euro tytułem spłaty pożyczki, mogła by wyniknąć jakakolwiek wierzytelność pozwanego, która mogłaby być przedstawiona do potrącenia.

Reasumując, podniesione przez pozwanego zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego rezultatu.

Odnośnie sposobu zaliczenia przekazanych przez pozwanego kwot w łącznej wysokości 30.000 Euro, w świetle mających zastosowanie przepisów § 488 i 366 BGB, pozwany nie sformułował żadnych zarzutów w apelacji. Dokonane przez Sąd Okręgowy zaliczenie tych kwot na gruncie obowiązujących przepisów niemieckiego prawa materialnego jest prawidłowe i nie budzi zastrzeżeń. Dlatego też uzasadnione było zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 25.000 zł tytułem spłaty pożyczki.

Rację ma jedynie pozwany o tyle, o ile zarzuca wadliwość rozstrzygnięcia o odsetkach od zasądzonego świadczenia. Sąd prawidłowo określił termin płatności odsetek zgoda z § 488 ust. 3 BGB, jednakże ograniczył się do wskazania, iż są to odsetki ustawowe.

Takie określenie mogłoby wywoływać wątpliwości, czy chodzi o odsetki ustawowe wg prawa niemieckiego, czy prawa polskiego.

Nie ulega jednak wątpliwości, iż skoro w sprawie zastosowanie ma prawo niemieckie, to chodzi o odsetki ustawowe wg prawa niemieckiego.

Jednakże konieczne było określenie wysokości tych odsetek, bowiem powinny być one określone prawidłowo, tak by nie było wątpliwości co do ich wysokości i problemu przy ewentualnej egzekucji komorniczej. Komornik bowiem nie jest uprawniony do wykładni i określania wysokości odsetek.

Dlatego też Sąd Apelacyjny z urzędu, na podstawie art. 1143 § 1 kpc zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o udzielenie tekstu prawa niemieckiego regulującego wysokości odsetek ustawowych w prawie niemieckim pomiędzy osobami fizycznymi, nie będącymi przedsiębiorcami ani konsumentami.

Zgodnie z § 247 oraz 288 BGB bazowa stopa odsetek wynosi 3,62 % i zmienia się 1 stycznia oraz 1 lipca każdego roku o punkty procesowe, o które od momentu ostatniej zmiany bazowej stopy odsetek wzrosła lub zmalała podstawa obliczeniowa.

W przypadku transakcji, w których nie bierze udziału konsument, stopa odsetek wynosi osiem punktów procentowych ponad kwotę bazową stopy odsetek.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w pkt. 1 w ten tylko sposób, że określił wysokość odsetek od zasądzonej w nim kwoty 25.000 Euro od dnia 20 stycznia 2006 roku, zgodnie z prawem niemieckim, jak w pkt. I wyroku.

W pozostałym zakresie apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu – art. 385 kpc.

Na podstawie zaś art. 100 zdanie drugie kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc, zasądzono od pozwanego na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, uznając, iż pozwany wygrał spór w postępowaniu apelacyjnym jedynie w niewielkiej części.

Jacek Nowicki Marek Górecki Bogdan Wysocki