Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Mariola Głowacka

Sędziowie: SSA Jacek Nowicki

SSA Piotr Górecki / spr ./

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Paulus

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2016 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. S.

przeciwko H. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 14 kwietnia 2015 r. sygn. akt IX GC 1336/13

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Piotr Górecki Mariola Głowacka Jacek Nowicki

Sygn. akt IACa 1019/15

UZASADNIENIE

Powód D. S. wniósł przeciwko H. K. o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i orzeczenie nim, że pozwany ma zapłacić na jego rzecz kwotę 113.950,56 zł wraz z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego w skali rocznej liczonymi od dnia 29 stycznia 2010r. do dnia zapłaty i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych i kwotą 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W dniu 15 października 2013 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym orzekając nim zgodnie z żądaniem pozwu (sygn. akt IX GNc 1117/13).

Pozwany złożył zarzuty od powyższego nakazu i zaskarżając go w całości wniósł o jego uchylenie w całości i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 15 października 2013 r. (sygn. akt IX GC 1336/13).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Powód prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) w Z.. Pozwany prowadził działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) H. K. w Ś.. W trakcie trwania procesu pozwany przekształcił swoje przedsiębiorstwo w spółkę akcyjną (...) S.A. z siedzibą w Ś.. Pozwany H. K. ubiegał się o dotację ze środków unijnych na modernizację swojego przedsiębiorstwa. Decyzją Zarządu Województwa (...) z dnia 7 kwietnia 2009 r. wniosek pozwanego pt. „Rozwój firmy poprzez wprowadzenie do oferty nowych usług oraz poprzez wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych”, występujący pod numerem referencyjnym (...).(...), został wybrany do wsparcia w ramach konkursu nr (...) (...) Działania 2.2. Poprawa konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje.

W dniu 9 kwietnia 2009 r. powód zawarł z pozwanym umowę, której przedmiotem było przygotowanie dokumentów niezbędnych do podpisania przez pozwanego umowy z grantodawcą (Urzędem Marszałkowskim Województwa (...)) oraz rozliczenie projektu realizowanego przez zleceniodawcę na podstawie umowy pomiędzy zleceniodawcą i grantodawcą. Przez rozliczenie projektu strony rozumiały opracowanie wniosków o zaliczki, o płatności częściowe i końcowe, opracowanie sprawozdań oraz raportu z zakończenia realizacji projektu. Ponadto strony ustaliły, że w ramach rozliczania projektu zleceniobiorca (powód) zobowiązany był informować zleceniodawcę (pozwanego) o koniecznych i wymaganych czynnościach do przeprowadzenia przez pozwanego, które to byłby zawarte w wytycznych grantodawcy, przedstawionych na stronie (...) (...) (...), a dotyczących rozliczania projektu.

Powyższe zlecenie powód realizować miał w oparciu i na podstawie otrzymanej od pozwanego pełnej dokumentacji projektu tj. umowy, wniosku aplikacyjnego, rachunków, faktur VAT, not księgowych, protokołów odbioru, wyciągów bankowych, pism od grantodawcy itp. Strony ustaliły również, że rozliczenie projektu miało się odbywać w oparciu o publicznie podany numer wniosku (...) (...) i zawartą umowę pomiędzy zleceniodawcą i grantodawcą, w ramach programu (...) Regionalny Program operacyjny na lata 2007-2013.

Strony ustaliły, że opisane wyżej zlecenie powód miał realizować w okresie od dnia zawarcia umowy do 8 kwietnia 2012 r. przez trzydzieści sześć miesięcy. W § 1 pkt 9 umowy uzgodniono, że wartość umowy, od której miały naliczać wynagrodzenie wynosiła 2.472.525 zł. W § 2 umowy strony określiły obowiązki stron, zgodnie z którymi powód zobowiązał się do informowania pozwanego o czynnościach prowadzonych przez siebie związanych z wykonaniem treści umowy (pkt 1), przygotowania dokumentacji dot. rozliczenia projektu, w oparciu o otrzymane od pozwanego faktury, rachunku, protokoły odbioru, wyciągi bankowe itp. (pkt 5). Obowiązkami pozwanego były natomiast: informowanie powoda o czynnościach prowadzonych przez siebie, a związanych z wykonaniem treści umowy, poprawna realizacja treści umowy, nadzór i wydawanie zaleceń w stosunku do wszystkich podwykonawców i kontrahentów projektu w oparciu o zalecenia otrzymane od powoda, przedłożenie powodowi kompletnej dokumentacji koniecznej do przygotowania dokumentów rozliczeniowych, w terminie 14 dni roboczych od daty oczekiwanego złożenia wspomnianych dokumentów oraz odbiór, zatwierdzenie oraz podpisanie otrzymanej od zleceniobiorcy dokumentacji, jak również złożenie tej dokumentacji u grantodawcy we wskazanych przez powoda terminach. Ponadto ustalono, że w przypadku stwierdzenia przez pozwanego uchybień w poprawności realizacji umowy przez powoda, pozwany miał obowiązek wnieść swoje zastrzeżenia w formie pisemnej do powoda, nie później niż w przeciągu 7 dni od dnia zauważenia takiego faktu lub 7 dni od dnia jeżeli zauważenie tego faktu było możliwe (§ 3 pkt 7 umowy). W § 4 umowy strony ustaliły przysługujące powodowi wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu umowy. Zgodnie z pkt 1 § 4 powód miał otrzymać zapłatę w wysokości 4% wartości umowy zapisanej w § 1 pkt 9 umowy. Powyższe wynagrodzenie miało być płacone w ratach miesięcznych, każda rata w wysokości 2,78% z kwoty określonej powyżej, za każdy miesiąc realizacji umowy. Ponadto w pkt 3 tej części umowy uzgodniono, że wynagrodzenie, o którym mowa w pkt 1, miało przysługiwać powodowi również w sytuacji, gdy pozwany nie zawarłby umowy z grantodawcą lub nie poinformowałby o zawartej umowie w terminie opisanym w § 1 pkt 8 umowy. Stosownie do treści § 4 pkt 4 płatność za każdy miesiąc realizacji umowy miała być dokonywana przez pozwanego na rachunek powoda do 7 dnia każdego miesiąca. Strony zaznaczyły również, że wynagrodzenie za realizację usług wyrażone jest w kwotach netto, wobec czego niezbędne jest doliczenie podatku VAT. Ponadto strony umówiły się, że za każdy dzień zwłoki w płatnościach na rzecz zleceniobiorcy, pozwany zapłacić miał odsetki w wysokości 0,09% od kwoty należności. W kolejnej części umowy strony uzgodniły możliwości rozwiązania umowy. W przypadku niespełnienia przez pozwanego obowiązku nałożonego w § 4 pkt 4 powód miał wystosować do pozwanego dodatkowe wezwanie do zapłaty, a po terminie 14 dni przysługiwało mu prawo do rozwiązania umowy w formie pisemnej.

W celu wykonania przedmiotu umowy z dnia 9 kwietnia 2009 r. powód wykonał na rzecz pozwanego szereg czynności m. in. opracował podręcznik zawierający aktualne informacje o procedurze rozliczania dokumentów oraz dokumentację niezbędną do zawarcia przez pozwanego z grantodawcą umowy w tym m. in. deklarację korzystania z dotacji rozwojowej w formie zaliczki, wniosek do (...) Dyrekcji Ochrony (...) w G., oświadczenia o pomocy de minimis, o wielkości przedsiębiorstwa. Aby wykonać powyższe, powód wielokrotnie spotykał się z pozwanym w celu pozyskania od niego niezbędnych informacji, a także świadczył na rzecz pozwanego usługi doradcze. Co więcej aby wykonać poprawnie przedmiot umowy powód współpracował m. in. z prawnikami, rewidentem, księgowym w celu konsultowania z tymi podmiotami informacji związanych z realizacją projektu pozwanego. Ponadto powód monitorował stronę (...) lubuskie.pl i informował pozwanego o zmianach postanowień zamieszczonych na wspomnianej stronie. Informował pozwanego, że zakupu nieruchomości, której to zakup miał być finansowany z projektu dofinansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa (...), może dokonać dopiero po otrzymaniu pisemnego potwierdzenia o wstępnej kwalifikowalności do otrzymania pomocy. Takie potwierdzenie pozwany otrzymał w dniu 17 października 2008 r. Zakupu wspomnianej nieruchomości pozwany dokonał w dniu 8 października 2008r . Dokonując zakupu wspomnianej nieruchomości przed wstępnym zatwierdzeniem projektu pozwany naruszył zasadę efektu zachęty. W związku z powyższym w dniu 11 sierpnia 2009r. Zarząd Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) na mocy której uchylił akceptację dla projektu pozwanego nr (...) (...)

W dniu 26 sierpnia 2009 r. strony zawarły umowę nr (...). W preambule do tej umowy powód i pozwany wskazali, że jej zawarcie jest efektem powstania nowych obowiązków powoda, w stosunku do umowy stron z dnia 9 kwietnia 2009 r. które wyniknęły z błędnego realizowana przez pozwanego projektu pt. „Rozwój firmy poprzez wprowadzenie do oferty nowych usług oraz poprzez wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych”. Na mocy powyższej umowy pozwany zlecił powodowi przygotowanie niezbędnej korespondencji (pism) pozwanego do grantodawcy stanowiących odwołanie od stanowiska grantodawcy odmawiającego podpisania umowy z pozwanym o realizację wspomnianego projektu. Powyższe zlecenie powód miał wykonać w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia przedmiotowej umowy. Za wykonanie przedmiotu niniejszej umowy powód otrzymać miał od pozwanego wynagrodzenie w wysokości 3.300 zł.

Z tytułu wykonywania na rzecz pozwanego usług, objętych umową z dnia 9 kwietnia 2009 r. powód wystawił pozwanemu w dniu 1 czerwca 2009 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 6.708,66 zł brutto. W dniu 18 sierpnia 2009 r. pozwany złożył oświadczenie, w którym wskazał, że uznaje wystawioną przez powoda fakturę VAT nr (...) z dnia 1 czerwca 2009 r. dotyczącą zawartej przez strony umowy nr (...) z dnia 9 kwietnia 2009 r. Ponadto pozwany zobowiązał się do zapłaty należności z powyższej faktury w terminie do 21 sierpnia 2009 r. Pozwany nie uiścił na rzecz powoda należności z wyżej wymienionej faktury w terminie. W związku z powyższym, powód pismami z dnia 13 sierpnia 2009r ., 22 września 2009 r. oraz 29 stycznia 2010 r. wezwał pozwanego do zapłaty zaległej należności. Ponadto pismem z dnia 29 października 2009 r. powód wezwał pozwanego do uregulowania wszelkich wymagalnych na jego rzecz należności pod rygorem rozwiązania umowy w trybie § 5 pkt 2 umowy z dnia 9 kwietnia 2009 r. Z uwagi na brak zapłaty ze strony pozwanego w wyznaczonym terminie, pismem datowanym na dzień 16 listopada 2009 r., powód złożył pozwanemu oświadczenie, że na podstawie § 5 pkt 1 umowy nr (...) z dnia 9 kwietnia 2009r. rozwiązuje wspomnianą umowę z dniem 1 stycznia 2010 r. Przedmiotowe oświadczenie dotarło do pozwanego w dniu18 listopada 2009 r. Z uwagi na rozwiązanie wskazanej wyżej umowy powód, w dniu 7 stycznia 2010 r., wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...), na kwotę 113.950,56 zł brutto, z terminem płatności wyznaczonym na dzień 28 stycznia 2010 r . W dniu 9 marca 2010 r. pozwany złożył oświadczenie, że uznaje wystawioną przez powoda fakturę VAT nr (...) z dnia 7 stycznia 2010 r. Ponadto oświadczył, że zaległą kwotę zapłaci powodowi w nieprzekraczalnym terminie 60 dni od daty podpisania oświadczenia. Pismem z dnia 21 listopada 2011 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 113.950,56 zł tytułem należności z faktury VAT nr (...). W dniu 17 sierpnia 2009 r. pozwany dokonał płatności na rzecz M. S. - żony powoda, w kwocie 6.708,66 zł. Powyższą zapłatą uregulował on zobowiązania, które posiadał wobec M. S.. W dniu 5 sierpnia 2011 r. powód złożył w Sądzie Rejonowym w Zielonej Górze wniosek o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej. Wnioskiem tym objęte było m. in. roszczenie dochodzone przez powoda w niniejszym postępowaniu. Powyższe postępowanie zakończyło się w dniu 9 listopada 2011 r. brakiem zawarcia przez strony ugody.

W ocenie Sądu Okręgowego stosunek prawny łączący strony zakwalifikować należy jako umowę o świadczenie usług, do której to stosować należy przepisy o zleceniu. Roszczenie nie uległo przedawnieniu. Skoro powód wykonywał umowę a powód skutecznie ją wypowiedział z uwagi na nie zapłacenie wcześniej wystawionej faktury, powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Opierając się na powyższych argumentach, Sąd Okręgowy w oparciu o treść art. 496 k.p.c. utrzymał w całości w mocy w stosunku do pozwanego nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Poznaniu w postępowaniu nakazowym w dniu 15 października 2013 r.

Apelacje od powyższego wyroku wniósł pozwany, który podniósł następujące zarzuty:

I) naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. i art. 232 k.p.c. poprzez ustalenie, iż:

a) „powód wykonał łączącą strony umowę w 95%, tj. przygotował dokumentację niezbędną do zawarcia umowy o dotację, bez jednoczesnego wskazania jakie konkretnie świadczenia powód miał spełnić zgodnie z umową i czy je i kiedy je spełnił (…)”,

b) „jednym z głównym świadczeń powoda był obowiązek informowania powoda o czynnościach wymaganych przez grantodawcę zawartych w wytycznych umieszczonych na jego stronie internetowej, w ramach czego powód opracował m.in. podręcznik dla pozwanego, w sytuacji kiedy umowa łącząca strony nic na ten temat nie stanowi”,

c) „powód spotykał się wielokrotnie z pozwanym w celu uzyskania niezbędnych informacji oraz świadczenia usług doradczych, a czynności te były głównym elementem świadczenia powoda w sytuacji kiedy umowa łącząca strony nie nakłada na powoda takich obowiązków, a jedynie obowiązek sporządzenia określonych dokumentów, a czynności te były związane z szeregiem omów jakie łączyły strony”,

d) „ustalenia, iż nie doszło do zapłaty przez pozwanego faktury VAT nr (...) z dnia 01.06.2009 r. w sytuacji kiedy potwierdzenia przelewów wskazują, iż została ona zapłacona w dniu 17.08.2009 r. tyle, że na rachunek bankowy małżonki powoda (…)”,

nadto „ewentualnie”

II) naruszenie prawa materialnego, tj.

a) „art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 627 k.c. i art. 734 k.c. w zw. z art. 750 k.c. poprzez przyjęcie, iż umowa łącząca strony była umową o zlecenia (usługi konsultingowe) w sytuacji kiedy zapisy umowy, jej charakter wskazują, iż jest to umowa o dzieło”,

b) „art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 627 k.c. (ewentualnie art. 735 § 1 k.c. ) poprzez uznanie, iż powodowi należało się pełne wynagrodzenie pomimo niewykonania umowy przez niego w sytuacji kiedy powód nie zrealizował całości umowy (…)”,

c) „art. 123 § 1 pkt 2 k.c. poprzez przyjęcie, iż doszło do uznania roszczenia przez powoda w sytuacji kiedy roszczenie to nie istniało z uwagi na to, iż brak było podstaw do rozwiązania przez powoda umowy z pozwanym”,

d) „art. 646 k.c. poprzez uznanie, iż nie doszło do przedawnienia roszczeń powoda w sytuacji kiedy umowa łącząca strony jest umową o dzieło, z której comiesięczne świadczenia powoda podlegały dwuletniemu terminowi przedawnienia liczonemu od zakończenia danego miesiąca.”

W oparciu o powyższe zarzuty, autor apelacji wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w postępowaniu nakazowym w dniu 15 października 2013 r. w sprawie o sygn. akt IX GC 1336/13 i oddalenie powództwa w całości,

2) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów postępowania odwoławczego.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych (k. 235).

Sąd Apelacyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. Sąd odwoławczy podziela ustalenia faktyczne sądu I instancji i tym samym przyjmuje za własne.

Wypada zatem w tym miejscu odnieść się do podniesionych zarzutów. Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w tym przepisie sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie „wszechstronnego rozważenia zebranego materiału” a zatem z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Analiza sprawy pozwalała stwierdzić, że zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, będącą antytezą dowolności, nie został naruszony. Nie ulegało żadnej wątpliwości, że powód wypowiedział łączącą strony umowę z dniem 1 stycznia 2010 r. (o czym będzie jeszcze mowa poniżej) i do tego czasu powód swój umowny obowiązek wykonał w granicach obowiązywania umowy (do wjej wypowiedzenia) a co zostało opisane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 806). Zakres wykonanych prac wynikających z przedmiotowej umowy wynikał dodatkowo z zeznań m. in. świadków P. Ż. (biegły rewident) oraz D. B. (księgowy), którzy współpracowali z powodem w cele realizacji umowy.

Podstawa wypowiedzenia umowy było to, że pozwany nie zapłacił w terminie faktury VAT nr (...). Ustalenie sądu I instancji, że pozwany za fakturę tą nie zapłacił znajduje oparcie w materiale dowodowym i nie można przyjąć za skarżącym, jakoby w tym zakresie sąd ten naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów. Przede wszystkim trzeba przypomnieć, że w umowie z dnia 9 kwietnia 2009 r. powód wskazał swoje dane adresowe i kontaktowe, m. in. numer konta bankowego: (...) (k. 16). W § 7 pkt 8 umowy strony postanowiły, że „Wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności” (k. 21). Pozwany nie wykazał, aby strony w tym zakresie sporządziły stosowny aneks umowny. Tymczasem pozwany w dniu 17 sierpnia 2009 r. przelał kwotę 6.708,66 zł wskazując, że chodzi o fakturę(...)na konto o nr (...) (k. 67) a w dniu 8 lutego 2011 r. przelał taką sama kwotę na to samo konto (k. 645). Dodać jedynie można, że powód wskazał nr konta (...) przy zawieraniu innej umowy, a mianowicie z dnia 12 czerwca 2008 r. o numerze (...). Niewykluczone, że w istocie regulował on płatności wynikające z innej umowy zawartej z M. S.. Zeznania samego powoda oraz jego żony M. S. potwierdzała oświadczenie pozwanego z dnia 18 sierpnia 2009 r. (k. 174) w który przyznał, że „honoruje” m. in. kwotę 6.708,66 zł z tytułu umowy nr (...) – a więc innej. Ponadto po wypowiedzeniu przez powoda umowy z 9 kwietnia 2009 r. ze skutkiem na 1 styczeń 2010 r., powód wystawił fakturę nr (...) na 113.950,56 zł - będącą przedmiotem niniejszego sporu (k. 40) - uznaną przez pozwanego w dniu 9 marca 2010 r. (k. 41).

Tak więc zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. podobnie jak i zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. nie był trafny.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Przepis ten określa treść uzasadnienia wyroku, która powinna zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz wskazanie podstawy prawnej wyroku. Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych przypadkach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu sądu I instancji, który doprowadził do wydania orzeczenia. Sytuacja taka w przedmiotowej sprawie niewątpliwie nie występowała.

Nie były również trafne zarzuty dotyczące naruszania prawa materialnego wskazane w apelacji. Najogólniej rzecz ujmując, zarzuty te zmierzały do wykazania, iż sąd I instancji błędnie zakwalifikował zawartą między stronami umowę przyjmując, że roszczenie nie uległo przedawnieniu. Zdaniem autora apelacji, zawarta między stronami umowa była w istocie umową o działo a nie umową zlecenia (konsultingu), w rezultacie sąd I instancji błędnie przyjął, że pomimo jej niewykonania należało się powodowi „pełne wynagrodzenie” i to w sytuacji, gdy roszczenie uległo przedawnieniu, skoro umowa o dzieło przedawnia się w terminie dwuletnim.

Sąd odwoławczy podziela pogląd sądu I instancji, że charakter umowy zawartej między stronami w dniu 9 kwietnia 2009 r. wskazuje, że była to umowa o świadczenie usług do których mają zastosowanie przepisy o zleceniu. W myśl bowiem art. 750 k.c. „Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.” Jedna z przesłanek zastosowania art. 750 k.c. wyraża się w tym, że umowa o świadczenie usług nie może być umową, której celem byłoby osiągnięcie rezultatu, pozwalającego na jej zakwalifikowanie jako umowy o dzieło. Z § 1 umowy wynikało, że powód zobowiązał się w szczególności do przygotowania dokumentów „niezbędnych do podpisania” przez powoda umowy z grantodawcą oraz „rozliczanie projekt realizowanego przez zleceniodawcę, tj. powoda. Z umowy tej nie wynikało, że powód zobowiązał się do osiągnięcia skutku jakim miało być podpisanie przez pozwanego umowy z grantodawcą. Do umowy tej zresztą nie doszło z przyczyn leżących po stronie pozwanego. W § 4 pkt 3 umowy strony wprost ustaliły, że powodowi będzie przysługiwało wynagrodzenie również wtedy, gdy zleceniodawca „nie zawrze umowy” z grantodawcą lub nawet nie poinformuje go o zawarciu takiej umowy (k. 20). Była to zatem umowa starannego działania a nie umowa rezultatu – do których należy umowa o działo.

W myśl art. 751 pkt 1 k.c. z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 zd. 1 k.c.). Roszczenie o spełnienie danego świadczenia uznaje się za wymagalne w chwili, w której wierzyciel mógłby wytoczyć przeciwko dłużnikowi powództwo niepodlegające kwalifikacji jako powództwo przedwczesne. Przyjmując, że powód skutecznie wypowiedział umowę z dniem 1 stycznia 2010 r. to – co do zasady - konsekwentnie przyjąć należało, że po tej dacie mógł dochodzić swoich roszczeń. W dniu 7 stycznia 2010 r. powód wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 113.950,56 zł z terminem płatności do 28 stycznia 2010 r. (k. 40). Nie ulega żadnej wątpliwości, że najpóźniej w dniu 9 marca 2010 r., kiedy to powód złożył oświadczenie o uznaniu roszczenia wynikającego z tej faktury rozpoczął bieg dwuletniego terminu przedawnienia. Gdyby nawet bieg przedawnienia rozpoczął swój bieg wcześniej to i tak samo oświadczenie o uznaniu roszczenia - bieg takiego terminu przerwało. Przed upływem terminu przedawnienia (tj. przed 9 marca 2012 r.), powód złożył do Sądu Rejonowego w Zielonej Górze w trybie art. 184 k.p.c. wniosek o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej a postępowanie to zakończyło się w dniu 9 listopada 2011 r. brakiem ugody (k. 649 i 216). Zawezwanie do próby ugodowej na podstawie art. 184 i nast. k.p.c. przerywa bieg przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c. ) i tym samym termin przedawnienia biegnie na nowo. Roszczenia powoda uległyby zatem przedawnieniu z dniem 9 listopada 2013 r., jednakże przed upływem tego terminu powód wytoczył przedmiotowe powództwo (5 sierpnia 2013 r. wpływ pozwu do sądu). Tak więc roszczenia powoda nie zostały przedawnione. Gdyby przyjąć, że umowa z dnia 9 kwietnia 2009 r. była w istocie umową o dzieło – jak sugerował to skarżący – to powództwo również nie uległoby przedawnieniu (art. 647 k.c.).

Co do samego roszczenia. Skoro pozwany nie zapłacił wcześniej umówionego wynagrodzenia (faktura (...)) to istniały podstawy rozwiązania umowy. Oparciu o § 4 pkt 4 umowy płatność miała następować za każdy miesiąc trwania umowy na rachunek zleceniobiorcy (powoda). Niewywiązywanie się pozwanego z tego obowiązku dawało podstawę do rozwiązania umowy zgodnie z § 5 umowy. W takim jednak przypadku zleceniobiorcy „przysługuje wynagrodzenie określone w § 4 pkt 1 wraz podatkiem VAT” (k. 20). Dochodzona kwota jest zgodna z postanowieniami umownymi a przy tym nie obejmuje kwoty 6.708,66 zł co do której toczy się odrębne postępowanie sądowe. W razie rozwiązania umowy, powodowi należało się pełne wynagrodzenie, bowiem strony tak skonstruowały wynagrodzenie w razie rozwiązania umowy, że ma ono odniesienie do uregulowania zawartego w § 4 umowy a więc, że podstawą jego naliczania będzie 4% „wartości umowy” (a nie np. 4% wartości umowy wykonanej na dzień jej rozwiązania).

Najistotniejszą jednak kwestią jest to, że pozwany złożył skuteczne oświadczenie o uznaniu dochodzonego roszczenia. Nie można podzielić zapatrywania skarżącego, jakoby sąd I instancji naruszył przepis z art. 65 § 1 k.c. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Uznanie roszczenia dokonane przez pozwanego w dniu 9 marca 2010 r. stanowi tzw. uznanie właściwe . W przeciwieństwie do uznania niewłaściwego, nie jest ono oświadczeniem wiedzy, lecz ma charakter oświadczenia woli. Podlega zatem regułom jak każde inne oświadczenie woli. W szczególności istnieje możliwość jego cofnięcia lub odwołania. Pozwany nie powoływał się na to, że oświadczenie to cofnął lub je odwołał. Nie powoływał się także na wady swojego oświadczenia woli w tym zakresie. Uznanie długu nie pozostaje bez wpływu na rozkład ciężaru dowodu. Uznanie długu ma bowiem istotne znaczenie dowodowe w sferze procesu cywilnego, w tym sensie, że wierzyciel przedstawiający dowód uznania długu przez dłużnika nie musi wykazywać w inny sposób istnienia swej wierzytelności, natomiast to dłużnika obciąża wówczas powinność wykazania, że uznana wierzytelność w rzeczywistości nie istnieje, lub istnieje ale w mniejszym wymiarze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1973 r., II CR 700/72, LEX nr 7218). Pozwany jednak temu obowiązkowi procesowemu nie sprostał a odmiennej oceny w tym zakresie nie zmieniają podniesione zarzuty apelacyjne. Dodać wypada na koniec, że fakt złożenia oświadczenia o uznaniu roszczenia pozwany tłumaczył konsekwentnie chęcią „dalszej współpracy” z powodem, co nie mogło skutecznie podważyć skutku prawnego samego uznania (por.: uzasadnienie zarzutów od nakazu zapłaty, zeznania pozwanego – k. 62, 640).

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, sąd odwoławczy apelację pozwanego jako bezzasadną oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

W pkt 2 wyroku sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda 2.700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym (art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 6 oraz § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu).

Piotr Górecki Mariola Głowacka Jacek Nowicki