Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Bogdan Wysocki

Sędziowie: Piotr Górecki (spr.)

Małgorzata Kaźmierczak

Protokolant: prot. Halszka Mróz

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. B.

przeciwko Skarbowi Państwa- (...)

i J. w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 29 października 2018 r. sygn. akt I C 2189/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 1 w ten sposób, że zasądzoną tam kwotę 60.000 zł obniża do kwoty 30.000 zł (trzydzieści tysięcy złotych), a w pozostałym zakresie powództwo oddala;

b)  w punkcie 4 w ten sposób, że znosi wzajemnie koszty postępowania;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  znosi wzajemnie koszty postępowania apelacyjnego.

Piotr Górecki Bogdan Wysocki Małgorzata Kaźmierczak

Sygn. akt ACa 39/19

UZASADNIENIE

Powód P. B. wniósł przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa - reprezentowanego przez (...) i J. w P. o zasądzenie:

a)  kwoty 60.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z bezprawnym wykonaniem kary pozbawienia wolności, co w konsekwencji doprowadziło do bezpodstawnego przebywania powoda w dniach od 5 października do 22 grudnia 2016 roku w Areszcie Śledczym w P. i M., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

b)  kwoty 28.000 zł tytułem odszkodowania za utracone zarobki za okres 14 miesięcy - od października 2016 roku do grudnia 2017 roku wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

c)  zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany wniósł o oddalanie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 29 października 2018 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu:

1)  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 60.000 zł jako zadośćuczynienie za doznaną krzywdę i to wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

2)  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.732,44 zł jako odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty,

3)  w pozostałym zakresie powództwo oddalił,

4)  orzekł o kosztach procesu (sygn. akt IC 2189/17).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

W dniu 7 stycznia 2014 r. Sąd (...) w (...) w sprawie o sygn. akt VIIIK 2077/13 wydał wyrok nakazowy, w którym powód został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu występku z art. 207 § 1 k.k. z uwagi na to, że w okresie od kwietnia 2010 r. do 30 października 2013 r. znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją matką W. B. poprzez wyzywanie słowami wulgarnymi, powszechnie uznawanymi za obraźliwe, popychanie, grożenie wyrzuceniem z domu, trzaskanie drzwiami. Został on skazany na podstawie art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 58 § 3 k.k. i wymierzono mu karę dwóch lat ograniczenia wolności, w tym na podstawie art. 35 § 1 k.k. wykonanie nieopłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. Oprócz tego został zobowiązany do powstrzymania się od nadużywania alkoholu i od kontaktowania się z pokrzywdzoną W. B..

Wcześniej w toku postępowania przygotowawczego, w dniu 31 października 2013 r. zostało wydane postanowienie Prokuratora o oddaniu powoda pod dozór policji (sprawa o sygn. I Ds. 4273/13/4). Zgodnie z jego treścią miał on nakaz opuszczenia mieszkania zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną matką w okresie 2 miesięcy od dnia zatrzymania, tj. od 30 grudnia 2013 r. Powód wyprowadził się z mieszkania matki, to jest spod adresu przy ul, A. (...) w P. w maju 2013 r., o czym poinformował Prokuraturę pismem z dnia 8 listopada 2013 r. Jednocześnie w piśmie tym wskazał aktualny adres korespondencyjny, tj. ul, A. (...) (...)-(...) P.. W późniejszym czasie - już w trakcie wykonywania kary ograniczenia wolności - powód przebywał faktycznie pod adresem ul. (...) w P., o czym również poinformował Sąd.

Korespondencja do powoda z Sądu (...) w (...), mimo wiedzy o zmianie adresu była przesyłana na adres matki powoda. Odpis wyroku z dnia 7 stycznia 2014 r. został wysłany pod adres ul. (...) w P., a nie na adres przy ul, A. (...)w P.. Mimo zwrotu korespondencji sądowej bez podpisu powoda, wyrok ten został uznany za doręczony skutecznie w trybie podwójnego awiza, w związku z czym podjęto czynności zmierzające do wykonania orzeczonej kary.

Powód nie otrzymał odpisu wyroku nakazowego z dnia 7 stycznia 2014 r. z pouczeniem o środkach zaskarżenia, ani aktu oskarżenia. Nie wiedział zatem, że toczy się przeciwko niemu sprawa kama przed sądem. Powód był przekonany, że postępowanie zakończyło się na dwumiesięcznym dozorze policyjnym i na konieczności wyprowadzenia się z miejsca zamieszkania matki (postanowienie z dnia 31 października 2013 r.). O wydaniu wyroku powód dowiedział się w kwietniu 2014 r. od kuratora sądowego, który podjął obowiązki nadzorcze, w związku ze skierowaniem orzeczenia do wykonania. Powód udał się więc do Przewodniczącej (...)Wydziału (...) i (...) (wydziału, w którym zapadł wyrok), która poinformowała go, że wyrok jest prawomocny. Z uwag na powyższe kurator powiadomił powoda, że musi wykonywać prace porządkowe przez okres 24 miesięcy po 30 godzin, w Zgromadzeniu Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego w P.. Powód przystąpił do ich wykonywania w dniu 4 lipca 2014 r.

Powód, wykonując przedmiotowe prace miał poczucie niesprawiedliwości. Po przepracowaniu 101,5 godzin, jako wyraz protestu, ale także z uwagi na problemy zdrowotne, w dniu 14 listopada 2014 r. zaprzestał wykonywania prac społecznych. Od 17 listopada do 5 grudnia 2014 r. ze względu na stan zdrowia powód był niezdolny do samodzielnego poruszania się, miał grzybicę stóp, która powodowała ból i utrudniała chodzenie. Mimo leczenia u dermatologa i zachowania higieny u powoda doszło do reemisji choroby. W dniu 16 grudnia 2014 r, powód miał wypadek, w wyniku którego doznał urazu głowy i od dnia 18 grudnia

2014  r. powód przebywał w szpitalu. Przez kolejne 2 tygodnie nie mógł wykonywać ciężkich prac fizycznych.

Z uwagi na powyższe pismem z dnia 9 lutego 2015 r. powód zwrócił się do kuratora sądowego i zadeklarował odrobienie zaległości w wykonywaniu prac społecznych do końca miesiąca, tj. do marca 2015 r. Kurator nie uwzględnił próśb powoda i złożył w dniu 27 marca

2015  r. wniosek o określenie kary zastępczej za niewykonaną karę ograniczenia wolności, orzeczoną wyrokiem karnym z dnia 7 stycznia 2014 r.

Sąd (...)w (...) w dniu 13 października 2015 r. w sprawie VII Ko 1822/15 wydał postanowienie, w którym zmieniono powodowi pozostałą do wykonania karę 618 dni ograniczenia wolności przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary pozbawienia wolności jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności i zarządzono wykonanie zastępczej kary 309 dni pozbawienia wolności. Na posiedzeniu sądu powód obecny był osobiście. Powód złożył zażalenie na powyższe postanowienie, lecz postanowieniem Sądu (...) i (...) w(...) z dnia 19 stycznia 2016 roku ( (...)) zostało ono utrzymane w mocy. W dniu 11 kwietnia 2016 r. wydano nakaz przyjęcia powoda do Aresztu Śledczego w P. w celu odbycia kary zastępczej w wymiarze 309 dni pozbawienia wolności. Nakaz przyjęcia powoda i wezwanie do odbycia kary także zostało wysłane na jego nieaktualny adres, tj. ul. (...) w P..

W dniu 5 października 2016 r. powód został zatrzymany przez policję podczas kontroli dokumentów i osadzony w Areszcie Śledczym w P., gdzie przebywał 10 godzin dzieląc celę z 10 innymi zatrzymanymi, w tym ze skazanymi na karę 8 lat pozbawienia wolności. Następnie powód został przetransportowany do Aresztu Śledczego w M., gdzie przebywał do dnia 22 grudnia 2016 r.

Powód w dniu 2 listopada 2016 r. wystąpił do Sądu Rejonowego (...)w (...) z wnioskiem o udostępnienie mu akt sprawy prowadzonej pod sygnaturą VIII K 2077/13 celem złożenia pisma do Rzecznika Praw Obywatelskich. W dniu 8 grudnia 2016 r. otrzymał do wglądu dokumenty, z których wynikało, że Sąd kierował korespondencję dla powoda, w tym odpis wyroku nakazowego, na nieaktualny adres powoda. Wówczas powód dowiedział się, że doszło do nieprawidłowego zaadresowania przesyłki z wyrokiem nakazowym.

Sąd Rejonowy (...) w (...) postanowieniem z dnia 22 grudnia 2016 r. uchylił postanowienie tegoż Sądu z dnia 13 października 2015 r. w sprawie VIII Ko 1822/15, po uprzednim uchyleniu przez Przewodniczącego zarządzenia o stwierdzeniu prawomocności wyroku z dnia 7 stycznia 2014 r. Tego samego dnia wydano nakaz zwolnienia powoda z Aresztu Śledczego. Następnie doręczono powodowi odpis wyroku z dnia 7 stycznia 2014 r., od którego w dniu 3 stycznia 2017 r. powód złożył sprzeciw. Po przeprowadzeniu postępowania, Sąd (...) i (...) w (...) w dniu 1 czerwca 2017 r. postępowanie karne przeciwko powodowi warunkowo umorzył na okres 2 lat tytułem próby, który to wyrok został utrzymany w mocy przez Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 27 października 2017 roku (sygn. akt XVII Ka 1039/17).

Powód ma lat 56, z zawodu jest inżynierem budownictwa. Przed pozbawieniem wolności od 14 grudnia do 8 października 2016 r. był zatrudniony w (...) (...) w charakterze administratora budynku. Do 2001 r. pozostawał w związku małżeńskim, posiada dwoje studiujących dzieci i jest zobowiązany do płacenia kwoty 400 zł miesięcznie na każde z nich. Jego zadłużenie alimentacyjne wynosi kilka tysięcy złotych. Poza tym powód posiada dziecko pozamałżeńskie, urodzone w (...) r., na które alimenty wynoszą 600 zł miesięcznie. W 2016 r. przychód powoda wynosił 20.007,95 zł, a dochód, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne wynosił 15.148,04, łącznie miesięcznie 1.683,11 zł netto.

Jeszcze przed wydaniem wyroku powód cierpiał na depresję, stan ten pogłębił się po opuszczeniu aresztu. Powód był skryty, miał poczucie skrzywdzenia, mówił, że „paragraf, z którego został skazany nie jest powodem do dumy” i z tego powodu był źle odbierany przez współosadzonych. Obecnie powód pogodził się z matką i zamieszkał u niej. Przekazuje jej 300 zł miesięcznie na koszty utrzymania mieszkania, robi też bieżące zakupy. Powód nie ma stałej pracy, utrzymuje się z prac okresowych na umowy zlecenia, stale poszukuje jednak bardziej stabilnego zatrudnienia.

W konkluzji, sąd I instancji przyjął, że naruszone zostały dobra osobiste powoda w zakresie prawa do wolności i przyznał zadośćuczynienie w kwocie 60.000 zł jako ,,adekwatną rekompensatą doznanej krzywdy” (art. 23 k.c. i 24 § 1 k.c, w zw, z art. 448 k.c.).

Sąd Okręgowy przyjął też, że w związku z niesłusznym pozbawieniem wolności powód pozostawał bez pracy do końca stycznia 2017 r. i z tego względu za styczeń 2017 roku powodowi należy się odszkodowanie w wysokości 1.683,11 zł, co wraz z odszkodowaniem za okres od października do grudnia 2016 r. stanowiło razem kwotę: 3.732, 44 zł (art. 417 k.c.).

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł pozwany podnosząc następujące zarzuty odwoławcze:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na uznaniu, że powód dowiedział się o nieskutecznym doręczeniu odpisu wyroku Sądu Rejonowego (...) w (...) z dnia 7 stycznia 2014 r. wraz z odpisem aktu oskarżenia dopiero w grudniu 2016 r. (która to data została uznana przez Sąd I instancji za datę początkową biegu terminu przedawnienia roszczenia powoda), podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że powód dowiedział się o wydaniu tego wyroku najpóźniej w dniu 30 kwietnia 2014 r.,

2)  „błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz naruszenie przepisu art. 278 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie polegające na uznaniu, że przed wydaniem wyroku Sądu Rejonowego z dnia 7 stycznia 2014 r. powód cierpiał na depresję, a jego stan pogorszył się jeszcze w związku z osadzeniem w areszcie, podczas gdy na ww. okoliczność powód nie przedstawił żadnych dowodów (…)”,

3)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu, że powód był informowany przez „przewodniczącą wydziału” o niemożliwości zaskarżenia wyroku Sądu Rejonowego z dnia 7 stycznia 2014 r., podczas gdy okoliczność ta wynika jedynie z niepopartych jakimkolwiek materiałem dowodowym twierdzeń powoda,

4)  naruszenie przepisu postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 232 zd. 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na dopuszczeniu z urzędu dowodu z „kopii informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (...) w celu ustalenia dochodów powoda w 2016 roku, podczas gdy dokument ten został przedłożony przez powoda jedynie na potrzeby postępowania o zwolnienie go z wniesienia opłaty od pozwu (...)”,

5)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu, że niesłuszne osadzenie powoda w Areszcie Śledczym doprowadziło do utraty przez powoda pracy, podczas gdy okoliczność ta nie została przez niego wykazana,

6)  naruszenie art. 442 ¹ § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu,

7)  naruszenie art, 445 § 1 w zw. z art, art. 445 § 2 k.c. „poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że kwota zadośćuczynienia zasądzona na rzecz powoda stanowi sumę odpowiednią”,

8)  naruszenie art. 361 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 6 k.c. „poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym uznaniu, że powód wykazał poniesienie szkody majątkowej pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym z bezprawnym działaniem pozwanego Skarbu Państwa”

9)  naruszenie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 363 § 2 k.c. „przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że ustawowe odsetki za opóźnienie od ustalonych w wyroku kwot zadośćuczynienia oraz odszkodowania powinny być zasądzone od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu, zamiast od dnia wyrokowania”,

10)  art. 98 § 1 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c. w zw. z art. 32 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 roku o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez ich niewłaściwe zastosowanie skutkujące błędnym pominięciem wyodrębnienia rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego należnych Skarbowi Państwa — Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej sprawującej obowiązkowe zastępstwo procesowe pozwanego.

Powołując się na powyższe zarzuty pozwany wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa — Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego za I instancji według norm prawem przepisanych,

2) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, według norm prawem przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego zwrotu koszt ów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie tylko częściowo. Sąd odwoławczy podzielił przy tym ustalenia faktyczne sądu I instancji i tym samym przyjął je za własne. Odmiennie natomiast sąd drugiej instancji dokonał oceny zebranego materiału dowodowego w zakresie wysokości samego zadośćuczynienia.

W tym miejscu wypada zatem odnieść się do zarzutów odwoławczych. Na wstępie trzeba zauważyć, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie stanowi odrębnego zarzutu apelacji, bowiem „błąd w ustaleniach faktycznych” nie jest błędem samym w sobie, ale zawsze jest wynikiem naruszenia przez sąd jakiegoś innego przepisu normującego postępowanie dowodowe. Najczęściej jest on wynikiem naruszenia dyrektyw oceny materiału dowodowego, czyli wynikiem naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Najpierw bowiem sąd narusza jakiś przepis o postępowaniu dowodowym i potem w następstwie tego naruszenie błędnie ustala stan faktyczny. Skarżący podniósł trzy zarzuty dotyczące błędu w ustaleniach faktycznych, bez bliższego odniesienia do zasady swobodnej oceny dowodów.

Nie można podzielić zapatrywana skarżącego jakoby sąd błędnie ustalił, że powód dowiedział się o nieskutecznym doręczeniu odpisu wyroku Sądu Rejonowego z dnia 7 stycznia 2014 r. dopiero w grudniu 2016 r. (która to data została uznana przez Sąd I instancji za datę początkową biegu terminu przedawnienia roszczenia powoda). W ocenie skarżącego „powód dowiedział się o wydaniu tego wyroku najpóźniej w dniu 30 kwietnia 2014 r.” Podzielić jednak wypadało stanowisko sądu I instancji, że powód w kwietniu 2014 r. nie miał wiedzy, że zapadły w stosunku do niego wyrok nakazowy został uprawomocniony w sposób niezgodny z przepisami.

Powód 5 października 2016 r. został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym w P., a potem w Areszcie Śledczym w M., gdzie przebywał do dnia 22 grudnia 2016 r. Nie sposób zatem przyjąć, że bieg przedawnienia zaczął biec zanim jeszcze wystąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Nie był też zasadny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz naruszenie przepisu art. 278 § 1 k.p.c. polegające na uznaniu, że przed wydaniem wyroku Sądu Rejonowego z dnia 7 stycznia 2014 r. powód cierpiał na depresję, a jego stan pogorszył się jeszcze w związku z osadzeniem w areszcie, podczas gdy na ww. okoliczność powód nie przedstawił żadnych dowodów. Okoliczność ta nie miała istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, a w każdym razie nie decydowała o wysokości przyznanego zadośćuczynienia. Podobnie drugorzędne znaczenie miało ustalenia, że powód był informowany przez „przewodniczącą wydziału” o niemożliwości zaskarżenia wyroku Sądu Rejonowego z dnia 7 stycznia 2014 r.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 232 zd. 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na dopuszczeniu z urzędu dowodu z „kopii informacji o dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (...) w celu ustalenia dochodów powoda w 2016 roku, podczas gdy dokument ten został przedłożony przez powoda jedynie na potrzeby postępowania o zwolnienie go z wniesienia opłaty od pozwu. Niewątpliwie ów dokument znajdował się w aktach sprawy i sąd miał pełne podstawy, aby czynić na jego podstawie ustalenia faktyczne w zakresie dochodów powoda. Ne sposób podzielić pogląd skarżącego, że ocenę dokumentu PIT-11 sąd mógł dokonać tylko na osobny wniosek strony powodowej, skoro strona ta dokument ów złożyła.

Nie mógł odnieść zamierzonego skutku prawnego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu, że niesłuszne osadzenie powoda w Areszcie Śledczym doprowadziło do utraty przez powoda pracy, podczas gdy okoliczność ta nie została przez niego wykazana. Jest rzeczą oczywistą, że skoro powód był osadzony w jednostce penitencjarnej to nie mógł wykonywać pracy zarobkowej.

Chybiony okazał się też zarzut naruszenia art. 442 ¹ § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu. Sąd apelacyjny podtrzymuje w tym zakresie wcześniejsze swoje uwagi oraz aprobuje poglądy sądu I instancji wyłuszczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zebrany materiał dowodowy pozwalał przyjąć, że 3 letni bieg terminu przedawnienia rozpoczął bieg od dnia 8 grudnia 2016 r. kiedy to powód zapoznał się z aktami sprawy i zorientował się, że dokonano nieskutecznego doręczenia odpisu wyroku zaocznego. Skoro pozew został wniesiony w grudniu 2017 r. to roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Na częściowe uwzględnienie zasługiwał zarzut naruszenia art. 445 § 1 w zw. z art. 445 § 2 k.c, „poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że kwota zadośćuczynienia zasądzona na rzecz powoda stanowi sumę odpowiednią”. Nie można jednak podzielić zapatrywania skarżącego, że zasądzając zadośćuczynienie za naruszanie dóbr osobistych, sąd naruszył wskazany wyżej przepis. Sąd I instancji przyznał bowiem zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową wynikającą z naruszenia dóbr osobistych, co wyraźnie wynikało z uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Dodać wypada, że powód w pozwie domagał się bowiem zadośćuczynienia za „naruszenie jego dóbr osobistych w postaci prawa do wolności”. Nie mniej jednak na aprobatę zasługiwała ta część zarzutu, która odnosiła się do samej wysokości zasądzonego zadośćuczynienia. Przepis z art. 24 § 1 k.c. przewiduje domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego. Pozwany tego domniemania nie obalił w toku procesu i kwestia ta nie była podważana w apelacji. Istniały zatem podstawy do przyznania zadośćuczynienia z art. 448 k.c. Zadośćuczynienie z art. 448 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać pewną ekonomicznie odczuwalną wartość. Przy ocenie jaka powinna być odpowiednia suma zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych, należy mieć na uwadze przede wszystkim rodzaj dobra, które zostało naruszone oraz charakter, stopień nasilenia i czas trwania ujemnych doznań przez osobę, której dobro zostało naruszone. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 8 lutego 2017 r., sygn, akt VI ACa 1870/15, trafnie stwierdził, że zadaniem zadośćuczynienia jest wyrównanie i złagodzenie szkód emocjonalnych. Oznacza to, że określając jego wysokość, należy brać wszystkie okoliczności konkretnej sprawy, wpływ na rodzaj i rozmiar cierpienia, ale również to, aby nie stała się dla poszkodowanego źródłem wzbogacenia. Niewątpliwie osadzenie powoda w areszcie wiązało się z krzywdą, co akcentował sam powód w swoich zeznaniach. Niemniej jednak okres uwięzienia nie był nadmierny, bowiem trwał od 5 października 2016 r. do dnia 22 grudnia 2016 r., a więc 47 dni. Mając na uwadze powyższe okoliczności sąd odwoławczy uznał, że odpowiednim zadośćuczynieniem będzie kwota 30.000 zł, Z tego też względu, sąd drugiej instancji obniżył zasądzone zadośćuczynienie do tej właśnie kwoty.

Nie był trafny zarzut naruszenia art. 361 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 6 k.c. „poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym uznaniu, że powód wykazał poniesienie szkody majątkowej pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym z bezprawnym działaniem pozwanego Skarbu Państwa”. Powód twierdził, że w wyniku osadzenia w areszcie stracił pracę, za którą otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 3,000 zł netto miesięcznie. W tej sytuacji domagał się odszkodowania za okres pozostawania bez pracy, tj. od października 2016 roku do grudnia 2017 roku (przez 12 miesięcy po wyjściu z aresztu) z uwagi na trudności w znalezieniu pracy. Rację miał sąd I instancji przyjmując, że z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy wynikało, że średnie miesięczne wynagrodzenie netto powoda, wyliczone na podstawie przedłożonego zeznania podatkowego wynosiło 1.683,11 zł. Skoro więc powód przebywał w areszcie od października do grudnia 2016 r. oznacza to, że przez 3 miesiące nie uzyskał on wynagrodzenia. Skoro jego miesięczne wynagrodzenie wynosiło 1.683,11 zł, a jego miesięczne koszty utrzymania wynosiły 1.000 zł i w związku z pobytem w areszcie ich nie ponosił, był on stratny każdego miesiąca o kwotę 683,11 zł. Były więc podstawy do zasądzenia odszkodowania od pozwanego na rzecz powoda w wysokości 3.732,44 zł. Nie sposób przyjąć za skarżącym, że szkoda ta nie pozostawała w adekwatnym związku z bezprawnym osadzeniem powoda w areszcie.

Nie był zasadny zarzut naruszenia art, 481 § 1 i 2 k.c. w zw. żart. 363 § 2 k.c. ustawowe odsetki za opóźnienie od ustalonych w wyroku kwot zadośćuczynienia oraz odszkodowania powinny być zasądzone od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu, zamiast od dnia wyrokowania”.

W świetle art. 481 § 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz art. 363 § 2 k.c., pozwany pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia, uzasadniającym odpowiedzialność odsetkową, już od daty wynikającej z wezwania do zapłaty, równoznacznego z wniesieniem pozwu. Nie ulega wątpliwości, że roszczenie odszkodowawcze ma charakter bezterminowy, co oznacza, że staje się wymagalne po upływie odpowiedniego terminu wyznaczonego dłużnikowi do jego spełnienia (art. 455 k.c.). Z jego upływem dłużnik popada w opóźnienie, co uprawnia wierzyciela do żądania odsetek ustawowych na podstawie przepisów art. 481 § 1 i § 2 zd. 1 k.c. Ponieważ powód domagał się odsetek od dochodzonego roszczenia od daty wynikającej z wniesienia pozwu, zasadnie sąd I instancji odsetki za opóźnienie zasądził od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, tj. od dnia 6 kwietnia 2018 r. Rozstrzygnięcie to nie budziło zatem zastrzeżeń

Nie mógł odnieść zamierzonego skutku zarzut naruszenia ait. 98 § 1 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c. w zw. z art. 32 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej z uwagi na ostateczną treść wyroku. Skoro bowiem koszty postępowania przed sądem I instancji jak i sądem II instancji zostały na podstawie art. 100 k.p.c. wzajemnie zniesione, nie było podstaw do zasądzenia tych kosztów na rzecz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Z powyższych względów sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w pkt I na podstawie art. 386 § 1 k.p.c, W pozostałym zakresie sąd apelację jako bezzasadną oddalił (art. 385 k.p.c.).

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego zostało wydane w oparciu o przepis z art. 100 k.p.c. (pkt III wyroku).

Piotr Górecki Bogdan Wysocki Małgorzata Kaźmierczak