Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga /spr./

Sędziowie: SSA Elżbieta Fijałkowska

SSA Bogusława Żuber

Protokolant: st.sekr.sąd. Kinga Kwiatkowska

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa G. L. (1), G. L. (2), K. L. i A. L.

przeciwko Miasto P. – Prezydent Miasta P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt XII C 390/16

1.  oddala apelację,

2.  kosztami postępowania apelacyjnego obciąża pozwanego i na tej podstawie:

a.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów 11.250 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

b.  nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Apelacyjny w Poznaniu kwotę 224,50 zł tytułem wydatków poniesionych na biegłego.

SSA Elżbieta Fijałkowska SSA Małgorzata Mazurkiewicz – Talaga SSA Bogusława Żuber

I A Ca 401/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 24 lutego 2016 roku, który do Sądu Okręgowego w Poznaniu wpłynął w dniu 29 lutego 2016 roku, powodowie G. L. (1) , G. L. (2), K. L. i A. L. reprezentowani przez powoda G. L. (1) skierowali p-ko pozwanemu Miastu P. żądanie:

-zasądzenia od niego na ich rzecz kwoty 3.863.000,- zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty,

-zasądzenia od niego na ich rzecz zwrotu kosztów niniejszego postępowania - wg norm przepisanych,

Strona pozwana- Miasto P. w odpowiedzi na pozew wniosła :

-o oddalenie powództwa powodów w całości,

-o zasądzenie od nich na jego rzecz zwrotu kosztów niniejszego postępowania, w tym kosztu jego procesowego zastępstwa – wg norm przepisanych.

W piśmie procesowym z dnia 18 sierpnia 2016 roku, powodowie podtrzymali swoje stanowisko w tej sprawie zmieniając je tylko poprzez:

-w zakresie zwrotu kosztów niniejszego postępowania – domaganie się także od pozwanego zwrotu kosztu jego procesowego zastępstwa,

-w zakresie żądania odsetek – domaganie się ich od 4 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy: zasądził od pozwanego na rzecz: powodów G. L. (1) i G. L. (2) kwotę 1.558.841,-zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty; oraz na rzecz K. L. i A. L. kwotę 1.558.841,-zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty .W pozostałym zakresie powództwo oddalił i orzekł o kosztach postępowania.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia i rozważania prawne:

(...) związanymi z niniejszym postępowaniem są:

1. działki o ewidencyjnych numerach (...) położone w obrębie C. ,; przy ulicy (...) w P. (pierwsza i druga) oraz przy ul. (...) w P. (trzecia), o powierzchniach odpowiednio 0.0292 ha, 0.1772 ha, 0.1465 ha, o oznaczeniu BP (zurbanizowane tereny niezabudowane). Ich współwłaścicielami w udziałach równych po ½ części są na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej powodowie A. L. i K. L. oraz G. L. (2) i G. L. (1) - w wyniku umów sprzedaży zawartych przez nich w roku 2004 i w roku 2006 z P. S.; posiadają one obciążenia – objęte są księgą wieczystą prowadzoną dla nich przez Sąd Rejonowy Poznań Stare Miasto w P. o numerze (...) (k. 61 – 100 akt).

2. działka o numerze ewidencyjnym (...), położona w obrębie C. ; przy ul. (...) w P. , o oznaczeniu BP (zurbanizowane tereny niezabudowane); o powierzchni 927 m.kw. Jej współwłaścicielami w udziałach równych po ½ części są na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej powodowie A. L. i K. L. oraz G. L. (2) i G. L. (1) w wyniku umowy sprzedaży zawartej przez nich w 2008 roku z pozwanym; posiada ona obciążenia – objęta jest księgą wieczystą prowadzoną dla niej przez Sąd Rejonowy Poznań Stare Miasto w P. o numerze (...) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zatwierdzony uchwałą Rady Miejskiej P. z dnia 2 grudnia 1994 roku o oznaczeniu(...)obowiązywał do 31 grudnia 2003 roku – zgodnie z jego zapisami były one położone na terenie oznaczonym symbolem (...)stanowiącym strefę pośredniego intensywnego zagospodarowania mieszkaniowego i produkcyjno-magazynowego,; rejon o przewadze funkcji osiedli mieszkaniowych, wielorodzinnych; teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej wysokiej.

W okresie od dnia 1 stycznia 2004 roku do dnia 1 lipca 2012 roku miała tam miejsce tzw. luka planistyczna, co oznaczało, że nie obowiązywał tam powyższy plan – ich przeznaczenie stosownie do normy art. 154.2 ustawy o gospodarce nieruchomościami w takiej sytuacji określa się na podstawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy; a zabudowa danej nieruchomości możliwa jest po jej uzyskaniu stosownie do art. 61.1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym . W myśl takiego studium zatwierdzonego uchwałą Rady Miasta P. z dnia 23 listopada 1999 roku o oznaczeniu (...) zmienionym jej uchwałą z dnia 10 lipca 2003 roku o oznaczeniu (...) – położone były one na terenie oznaczonym symbolem (...)stanowiącym preferowane dla skoncentrowanej funkcji mieszkaniowej w strefie pośredniej miasta.

W oparciu o uchwałę Rady Miasta P. z dnia 18 stycznia 2008 roku o oznaczeniu (...) - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta P. usytuowane były one w podstrefie D1. (P., Łacina, R., Z.) na terenie przewidzianym pod budowę blokową, wymagającym rehabilitacji, oznaczonym symbolem (...) (tereny zabudowy średniowysokiej, mieszkaniowej wielorodzinnej, blokowej, kwartałowej z usługami podstawowymi).

Z dnia 17 kwietnia 2012 roku pochodzi miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Osiedle (...) zatwierdzony uchwałą Rady Miasta P. o oznaczeniu (...) , który wszedł w życie z dniem 1 lipca 2012 roku – według jego zapisów znalazły się one na terenie oznaczonym symbolem 2U stanowiącym tereny zabudowy usługowej (opinia biegłej sądowej z dziedziny nieruchomości B. H.; k. 23 – 36 akt).

Opisane nieruchomości stanowią zwarty teren inwestycyjny; uzbrojone są w sieci infrastruktury technicznej w postaci: wodociągowej, kanalizacyjnej, energii elektrycznej, gazowej; ciepłowniczej i teletechnicznej.

Decyzją z dnia 1 czerwca 2006 roku o pozwoleniu na budowę/rozbiórkę o numerze (...) Prezydent Miasta P. zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę parkingu strzeżonego przy ul. (...) w P. na ww działkach o numerach ewidencyjnych (...) - dla powodów G. L. (1) i K. L. prowadzących aktywność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe (...). Sytuacja ta nadal ma miejsce; ich wykorzystanie w powyższym celu nie zmieniło się – przy wjeździe na ten parking zorganizowano nawierzchnie utwardzone z kostki betonowej; w pozostałej jego część nie mają one tego charakteru; jest tam naziemne oświetlenie; miejsca postojowe są wydzielone i oznaczone. Pozostała ich część wraz z w/opisana działką o numerze ewidencyjnym (...) porośnięta jest zieloną roślinnością, głównie trawą i trzema drzewami.; nie jest zagospodarowana. Na działce o numerze ewidencyjnym (...) usytuowany jest drewniany budynek na podwalinie betonowej, w którym urzęduje dozorca cyt. parkingu (k. 79 – 180 akt; opinia j.w.).

Bezpośrednio przed uchwaleniem i wejściem w życie wspomnianego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z 2012 roku – nieruchomości te objęte były dwoma decyzjami Prezydenta Miasta P. :

-z dnia 3 czerwca 2009 roku o oznaczeniu (...) ustalającej warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowo-usługowego – objęła ona działki o ewidencyjnych numerach (...) z arkusza 7 obrębu C. , położone w P. przy ul. (...) (k. 43 – 46 akt).

-z dnia 5 stycznia 2010 roku o oznaczeniu 11/10 ustalająca warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami na kondygnacji parterowej oraz wbudowanym parkingiem – objęła ona działki o ewidencyjnych numerach(...) z arkusza 7 obrębu C., położone w P. na ul. (...). Decyzja ta wydana była na rzecz L. S. – decyzją z dnia 17 lutego 2010 roku o oznaczeniu sprawy UA.IV. (...)- (...) Prezydent Miasta P. przeniósł ją na powodów G. L. (1) oraz K. L. (k. 37 – 42 akt).

W przyczynowym związku z treścią eksponowanego przez powodów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego pociągającego za sobą zmianę przeznaczenia ww nieruchomości i ustalającego warunki jej zabudowy – obniżyła się ich wartość o kwotę 3.117.698,- zł. W tak ukształtowanych realiach zwrócili się oni do pozwanego o wypłatę na ich rzecz stosownej kwoty tytułem odszkodowania – wymieniona między nimi na tym podłożu korespondencja nie przyniosła rozwiązania tej sytuacji (opinia j.w.; k. 14 – 22 akt).

Naprowadzony stan faktyczny znalazł oparcie w treści:

-dokumentów z k. 14 – 22 (korespondencja stron), 23 – 46. 179 - 180 (uchwały i decyzje), 47 – 100 (odpisy ksiąg wieczystych),

-opinii opracowanej przez biegłą sądową z dziedziny nieruchomości B. H. z k. 226 – 268, 294 – 297, 306 – 307, 310 – 311 akt.

Analiza i ocena zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego skutkowała uznaniem , że powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady i w znaczącej części co do wysokości..

Art. 36.1 punkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowi, że…jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, jej właściciel albo użytkownik wieczysty może…żądać od gminy odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę… Oparcie więc, jak w niniejszej sprawie, roszczenia o powyższe unormowanie wymaga poczynienia ustaleń i zrealizowania się przesłanek w postaci:

a. posiadania do określonej nieruchomości ww tytułu prawnego,

b. uchwalenia miejscowego planu,

c. uniemożliwienia lub ograniczenia korzystania z niej w określony sposób lub w ramach dotychczasowego przeznaczenia,

d. poniesienia rzeczywistej szkody,

e. związku przyczynowego między nią, a powyższym.

Jednocześnie zaznaczenia wymagało – co podnosił pozwany - iż stosownie do dyspozycji art. 6 k.c. ciężar ich udowodnienia spoczywał w niniejszej sprawie na powodach wywodzących z tego skutki prawne. Zgodnie, bowiem, z nim i z powszechnym poglądem przyjętym w judykaturze obowiązującą jest podstawowa reguła rozkładu ciężaru dowodu (w rozumieniu materialnoprawnym) w sporze cywilnoprawnym wskazująca przede wszystkim to, kogo obciążają następstwa niepowodzenia takich inicjatyw – tym samym… za prawdziwe mogą być przyjęte tylko te fakty, które zostaną udowodnione przez stronę obciążoną ciężarem ich dowodzenia, zaś pominięte powinny zostać te fakty, które przez stronę obciążoną obowiązkiem dowodzenia nie zostały wykazane… (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2013 roku, I ACa 1163/12, (...) nie może, bowiem, ona liczyć na to, że obowiązek ten przejmie na siebie inna strona lub organ prowadzący dane postępowanie – sytuacje, gdy zostaje on dopuszczony z urzędu należą do wyjątków (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 18 lutego 195 roku, I ACa 1425/14, Legalis nr 121946). Przedstawiciele doktryny wskazują – ponadto – iż… rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia ich twierdzeń i wykrywania środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też przeprowadzanie z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia danej sprawy…(art. 227 k.p.c. i art. 232 k.p. c.; por. K. Pietrzykowski – Kodeks cywilny. Komentarz. tom I, wyd. 8, 2015 rok, Legalis; wyrok SN z dnia 7 listopada 2007 roku, II CSK 293/07, Legalis 162518).

Przyjęte rozstrzygnięcie tego sporu wskazało, że – wbrew sugestiom pozwanego – powodowie uczynili temu zadość.

Poza kwestią pozostawało udowodnienie przez nich posiadania prawa własności do spornych nieruchomości oraz podjęcia w 2012 roku przez Radę Miasta P. uchwały o związanym z tym sporem planie miejscowego zagospodarowania – nie było to kwestionowane; wprost zresztą wynikało ze złożonych przez nich w przebiegu tego procesu i nie podważonych przez pozwanego dokumentów.

Bezspornym było, że ich część wykorzystywana była i jest na strzeżony parking w oparciu o w/opisaną decyzję; że posadowiony tam jest drewniany budynek na podwalinie betonowej dla dozorującego go. Okoliczność ta – poza tym – wynikała z ich oględzin przeprowadzonych przez w/w biegłą sądową przy okazji opracowywania przez nią opinii zleconej jej w tym postepowaniu; tym samym wątpliwości zgłaszane w tej płaszczyźnie przez pozwanego (iż powodowie nie ujawnili tego; że konieczne jest ich przesłuchanie w związku z tym) okazały się bezzasadne i niczym nie poparte.

Z materiału dowodowego tej sprawy wynikał też jednoznacznie fakt dysponowania przez powodów dwoma opisanymi wcześniej decyzjami o warunkach ich zabudowy.

W art. 4.1 cyt. ustawy zredagowane zostało, że… ustalenie przeznaczenia danego terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego… – w jego ust. 2, iż… w przypadku jego braku określenie tego następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; przy czym lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o tej lokalizacji…( pkt. 1), a sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy innych inwestycji… w drodze decyzji o warunkach zabudowy…( pkt. W ścisłym kontekście z tym pozostaje regulacja objęta art. 6.1 tej ustawy stwierdzająca, iż ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują wraz z innymi prawnymi regulacjami, sposób wykonywania prawa własności określonej nieruchomości - w realiach niniejszej sprawy szczególne znaczenia ma treść jego ust. 2 , z której wynika, iż zagwarantowane jest… prawo każdego, w granicach zakreślonych prawnie, do zagospodarowania terenu, do którego dysponuje tytułem prawnym zgodnie z warunkami sprecyzowanymi w ww planie lub w ww decyzji,,, z ograniczeniem tego w okolicznościach… naruszających chroniony prawem interes publiczny lub osób trzecich…( pkt. 1) albo… własny przy udziale w tym terenów należących do innych osób lub jednostek organizacyjnych… ( pkt. 2). Nie można, więc, w odniesieniu do tego stracić z pola widzenia normy art. 140 k.c. definiującej prawo własności i wynikające z niego uprawnienia do korzystania z nieruchomości w określony sposób, zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.

Z kolei zgodnie z normą art. 87.3 cyt. ustawy – obowiązujące w dniu jej wejścia w życie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone przed datą 1 stycznia 1995 roku zachowały moc do czasu uchwalenia nowych – jednak bez przekroczenia daty 1 stycznia 2003 roku. Jednocześnie jednak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 stycznia 2009 roku wypowiedział się, że nie jest tak, by automatycznie z tą datą tereny te zmieniały swoje dotychczasowe przeznaczenie ((I CNP 82/08, Biuletyn SN 2000/5/10). Zatem - analiza i interpretacja powyższych unormowań bezpośrednio prowadziła do wniosku, że wobec braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego indywidualna decyzja ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowania danego terenu przesądzała o jego przeznaczeniu do czasu uchwalenia nowego. Przyjęcie innego zapatrywania, w świetle powyższego, naruszałoby zasady logiki i ratio legis przywołanych regulacji - w tym zawartej w art. 63.3 ww ustawy ustanawiającej, że decyzja taka może wywoływać skutki wypływające z jej art. 36.

Podkreślenia wymagało, że ocena tego czy dana nieruchomość nie może być wykorzystywana w sposób dotychczasowy lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem opierać się musi nie tylko na uprzednim jej faktycznym wykorzystywaniu (w analizowanym przypadku jako parking), ale także na potencjalnych możliwościach w tym zakresie. Pojęcie to, bowiem, mieści w sobie szanse na realizację określonych projektów czy zamierzeń i nie ogranicza się do sytuacji, w których właściciel (użytkownik wieczysty) podjął konkretne inicjatywy faktyczne czy prawne prowadzące do tego celu. Na równi, więc, traktować należy dotychczasowe faktyczne korzystanie z niej z możliwym; pogląd ten znalazł wyraźne odzwierciedlenie w orzecznictwie (por. wyroki SN z dnia 9 września 2015 roku, IV CSK 754/14; z dnia 19 grudnia 2006 roku , V CSK 332/06,; z dnia 8 stycznia 2009 roku, I CNP 82/08; z dnia 9 września 2009 roku, V CSK 46/09; z dnia 5 lipca 2012 roku, IV CSK 619/11; z dnia 9 kwietnia 2015 roku, II CSK 336/14).

W świetle powyższego zarzuty stawiane powodom przez pozwanego okazały się nieuzasadnione.

Przede wszystkim nie miał żadnego znaczenia fakt, że opisane decyzje o warunkach zabudowy wydane zostały tylko na rzecz powodów K. L. oraz G. L. (1), skoro rozważane w tym postępowaniu uprawnienie dotyczy właścicieli/użytkowników wieczystych danych nieruchomości, a taki status w odniesieniu do spornych – prócz nich – posiadają powódki G. L. (2) oraz A. L..

Równie nietrafny okazał się sformułowany przez pozwanego zarzut o tym, że posiadanie decyzji o warunkach zabudowy nie determinuje możliwości zyskania decyzji o zezwoleniu na budowę. Pogląd ten wzmacniał fakt, że zyskując je powodowie spełnić musieli warunki wymienione w art. 61.1 powoływanej ustawy. Chybiony okazał się też argument dotyczący nie podjęcia przez nich na tym tle jakichkolwiek działań .

Rozważając, czy podjęcie przez Radę Miasta P. w dniu 17 kwietnia 2012 roku uchwały o oznaczeniu (...) zatwierdzającej miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Osiedle (...) uniemożliwiło powodom realizację w spornych nieruchomościach inwestycji przewidzianej w w/opisanej decyzji o warunkach jej zabudowy z dnia 5 stycznia 2010 roku, Sąd Okręgowy ustalił , że wprowadziła ona szereg ograniczeń:

-przede wszystkim zmianie podległo ich przeznaczenie z zabudowy mieszkalnej na zabudowę usługową;

-zmniejszono ilość kondygnacji nadziemnych i wysokość budynku,

-zmniejszono wskaźnik intensywności zabudowy oraz minimalną wielkość powierzchni biologicznie czynnej.

W tak ukształtowanych okolicznościach faktycznych należało uznać że zmiany te są źródłem poniesienia przez powodów szkody wyrażającej się spadkiem wartości ich nieruchomości i niemożnością realizacji w całości wskazanej we wspomnianej decyzji o warunkach zabudowy inwestycji; a więc za udowodnione uznać należało spełnienie się w/w przesłanki w postaci związku przyczynowego.

Zgodnie z treścią art. 37.1 zd. 2 powołanej ustawy… obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowi różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego, a jej wartością określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu lub faktycznego sposobu jej wykorzystywania przed jego uchwaleniem…- jego ust. 11 decyduje natomiast o zastosowaniu do ustalenia tych zasad przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Kierując się treścią przepisu art. 363 par. 2 k.c. przyjąć należało, że … jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu wysokość odszkodowania powinna być ustalona wg cen z daty jego ustalania…Porównanie wskazanych wartości w niniejszej sprawie oparto o opracowane w jej trakcie przez biegłą sądową B. H. opinię. I tak wartość spornych nieruchomości sprzed obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z 2012 roku miała poziom kwoty 7.928.439,- zł, a ich wartość po tym miała poziom kwoty 4.810.741,- zł - różnica między nimi to kwota 3.117.698,- zł.

Biorąc pod uwagę wysokość udziałów powodów w prawie własności spornych nieruchomości i panujące w związkach powodów G. L. (2) z G. L. (1) oraz powodów A. L. i K. L. ustrojów ustawowej wspólności majątkowej – orzeczono na ich rzecz kwoty po 1.558.841 ,-zł przy oddaleniu dalej idących żądań.

Orzeczenie o odsetkach – w roszczeniach takich, jak w niniejszej sprawie – determinowane jest art. 37.9. powołanej ustawy, zgodnie z którym… wykonanie obowiązku z jej art. 36 ust. 1 – 3 powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, chyba, że strony postanowiły inaczej. Skoro, wiec, wniosek taki pozwanemu powodowie zgłosili w dacie 2 czerwca 2014 roku to – przy uwzględnieniu dyspozycji art. 112 k.c. – upłynął on w dniu 3 grudnia 2014 roku, a więc od 4 grudnia 2014 roku pozostaje on w opóźnieniu.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 100kpc.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła strona pozwana, która zaskarżyła go w części, w jakiej zasądzono od pozwanego na rzecz powodów łącznie kwotę 3.117.682zł z odsetkami od 4 grudnia 2014r oraz w części, w jakiej obciążono pozwanego kosztami procesu.

Apelujący podniósł zarzuty:

- naruszenia prawa materialnego, tj. art. 36 ust.1 i art. 4 ust.2 pkt.2 i art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 27.03.2003r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej w skrócie upzp) poprzez przyjęcie, że w związku z uchwaleniem planu zagospodarowania przestrzennego „Osiedle (...) „ korzystanie z nieruchomości powodów w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe;

- naruszenie prawa materialnego tj. art. 36 ust.1 pkt. 1 upzp w zw. z art. 37 ust.1 upzp przez ich błedną wykładnię polegającą na przyjęciu, że odszkodowanie przysługuje właścicielowi nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości z uwagi na to, że utracił potencjalną możliwość jej zagospodarowania wynikającą z decyzji o warunkach zabudowy;

- naruszenie prawa materialnego , tj. art. 37 ust.9 upzp poprzez jego niewłaściwe zastosowanie z pominięciem zasad określonych w art. 481 par.1 kc w zw. z ar. 363 par.2 kc;

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 par.1 kpc oraz art. 278 par.1 kpc poprzez dokonanie ustaleń faktycznych w oparciu o opinię biegłego podczas gdy rolą biegłego jest wyłącznie oszacowanie nieruchomości;

Wskazując na powyższe zarzuty , apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie powodów kosztami postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i obciążenie pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie wywiódł trafne wnioski, które Sąd Apelacyjny na podstawie art. 382kpc w całości przyjmuje jako własne bez konieczności ponownego ich powoływania.

Z uwagi na podnoszony przez stronę pozwaną zarzut w zakresie prawidłowości metody szacowania nieruchomości oraz brak przesłuchania biegłej na rozprawie przed sądem I instancji , a także ze względu na konieczność wyjaśnienia przyjętej przez biegłą B. H. metodologii i sposobu wyliczenia spadku wartości nieruchomości powodów, Sąd Apelacyjny uzupełniająco przesłuchał tę biegłą na rozprawie apelacyjnej w dniu.9.04.2019r . Biegła w sposób jednoznaczny wyjaśniła przyczyny spadku wartości nieruchomości i zasady jego wyliczenia. Wyjaśnienia te w sposób nie budzący wątpliwości pozwoliły na uznanie, że wobec treści wydanych decyzji o warunkach zabudowy obowiązujących dla nieruchomości powodów uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego spowodowało spadek wartości tych nieruchomości na poziomie kwot wyliczonych przez biegłą. Wbrew twierdzeniom pozwanego, sąd I instancji nie dokonywał ustaleń faktycznych wyłącznie w oparciu o opinię biegłego. Okoliczności faktyczne ustalone zostały w oparciu o całość materiału dowodowego zgromadzonego w tej sprawie, z którego większość stanowiły dokumenty urzędowe nie kwestionowane przez żadną ze stron. Opinia biegłego natomiast, tak jak każdy dowód w sprawie podlegała ocenie sądu w zakresie odpowiadającym zasadom oceny określonym w art. 233par.1 kpc. Apelujący nie sprecyzował w jaki zakresie ocena tego dowodu jako przydatnego dla oszacowania szkody poniesionej przez powodów narusza zasadę swobodnej oceny dowodów zawartą w tym przepisie. Dla wydania opinii konieczne było zapoznanie się przez biegłą z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy , jednak ustalenia i wnioski biegłej w zakresie wysokości szkody poniesionej przez powodów są elementami koniecznymi opinii. Niezrozumiałym jest zatem zarzut, iż ustalenia biegłej stanowiły podstawę ustaleń faktycznych sądu I instancji.

Nie zasługiwały również na uwzględnienie zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj art. 36 ust.1 i art. 37 ust. 1 uzpz poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie.

Należy podzielić stanowisko powodów , że strona pozwana w sposób całkowicie dowolny używa pojęć „korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy” i „korzystanie z nieruchomości w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem”, podczas gdy pojęcia te nie są tożsame i nie mogą być używane zamiennie gdyż dotyczą całkowicie odmiennych sytuacji. Powodowie nigdy nie kwestionowali faktu, że uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie uniemożliwiało im korzystania z nieruchomości w sposób dotychczasowy, tj z urządzonego parkingu, jednak nie oznacza to tym samym , że uchwalenie tego planu nie uniemożliwiło korzystanie z tych nieruchomości w sposób określony w decyzji o warunkach zabudowy z dnia 5 stycznia 2010r przewidującej możliwość zabudowania ich budynkiem mieszkalno-usługowym , co zgodnie uchwalonym planem jest obecnie niemożliwe. Powodowie wyłącznie z faktu braku możliwości korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem wywodzą swoje roszczenia. Fakt, że nadal korzystają z nieruchomości w sposób dotychczasowy (prowadzą parking) pozostaje indyferentne dla ich żądania zapłaty odszkodowania z tytułu spadku wartości nieruchomości na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania „Osiedla (...)”. Prezentowana przez stronę pozwaną wykładnia art. 36 ust.1 uzpz jest sprzeczna nie tylko z jego jednoznaczną treścią , ale też stanowiskiem Sądu Najwyższego i sądów powszechnych powołanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z którego wynika, że pojęcie „zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem” zawiera w swej treści element hipotetyczności (potencjalności) wynikający z istoty zdarzenia przyszłego, ale możliwego do zrealizowania. Należy też zgodzić się ze stanowiskiem, że właściciel ma prawo , a nie obowiązek korzystania ze swojej nieruchomości w sposób zgodny z jej przeznaczeniem , co oznacza , że dla realizacji roszczeń z art. 36 upzp nie ma znaczenia faktyczny sposób jej wykorzystywania. Bez znaczenia dla zasadności roszczeń powodów jest powoływanie się przez stronę pozwaną na fakt, że bez przeszkód wykorzystują nieruchomości w sposób dotychczasowy , a także i to, że nie podjęli żadnych czynności zmierzających do realizacji zamierzenia budowlanego.

Mając na uwadze powyższe zarzuty apelacji w zakresie w jaki kwestionowana była podstawa materialnoprawna żądania należało uznać za pozbawione podstaw . Pozwany nie kwestionował natomiast samej metodologii i sposobu wyliczenia wartości szkody oszacowanej przez biegłą B. H..

Nie zasługiwał też na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 37 ust.9 upzp w zakresie dotyczącym liczenia daty początkowej biegu odsetek. Należy w tym zakresie odwołać się do literalnej treści tego przepisu oraz jego wykładni dokonanej przez Sąd Okręgowy , z których jednoznacznie wynika, że wykonanie obowiązku wynikającego z art. 36 ust.1 upzp powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, chyba , że strony postanowiły inaczej. Skoro wniosek powodów złożony przez powodów w dniu 2 czerwca 2014r nie został w terminie określonym w ustawie rozpoznany, to od 4 grudnia 2014r pozwany pozostaje w opóźnieniu w wypłacie należnego powodom odszkodowania. Brak jest uzasadnionych podstaw do odmiennej wykładni tego przepisu prezentowanej w uzasadnieniu apelacji pozwanego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację pozwanego, jako pozbawioną uzasadnionych podstaw, obciążając go kosztami postępowania apelacyjnego zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wynikającą z treści art. 98kpc.

SSA Elżbieta Fijałkowska SSA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga SSA Bogusława Żuber