Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Krzysztof Józefowicz

Sędziowie: Jacek Nowicki

Karol Ratajczak (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Izabela Kyc

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2020 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa L. K.

przeciwko (...) w T. z siedzibą w Ż.

o uchylenie uchwał ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwał

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 31 stycznia 2019 r. sygn. akt I C 279/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok że:

1.  uchyla uchwałę nr (...) podjętą przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Wspólników (...) w T. w dniu 27 czerwca 2018 r.;

2.  oddala powództwo o uchylenie uchwały nr (...) podjętej przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (...) w T. w dniu 27 czerwca 2018 r.,

3.  oddala powództwo ewentualne o stwierdzenie nieważności uchwały nr (...) podjętej przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Wspólników (...) w T. w dniu 27 czerwca 2018 r.,

4.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

II.  w pozostałym zakresie apelację oddala;

III.  koszty postępowania apelacyjnego między stronami wzajemnie znosi.

Jacek Nowicki Krzysztof Józefowicz Karol Ratajczak

UZASADNIENIE

Powódka L. K. wystąpiła z powództwem przeciwko (...) w T., w którym domagała się uchylenia ewentualnie stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia (...) w T. z dnia 27 czerwca 2018 r. w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej (...), oraz uchylenia ewentualnie stwierdzenia nieważności uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia (...) w T. z dnia 27 czerwca 2018 r. w sprawie wyboru członków Rady Nadzorczej (...) oraz o zasadzenie od strony pozwanej kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka podała, że uchwała nr (...) nie figurowała w propozycjach obrad Walnego Zgromadzenia. W uchwale tej przyjęto na 8 osób ilość członków Rady Nadzorczej w kadencji 2018-2022. Statut (...)w T. w § 28 pkt 2 stanowi że Rada Nadzorcza składa się z 5 do 11 członków, natomiast udział pracowników banku będących jego członkami nie może przekraczać 1/5 składu Rady Nadzorczej Banku (§ 28 pkt 7). Natomiast uchwałą nr (...) został zatwierdzony skład Rady Nadzorczej obsadzony dwójką pracowników Banku,

Pozwany (...) T. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie od powódki kosztów procesu wg norm przepisanych.

W piśmie procesowym z dnia 14 stycznia 2019 pozwany, podtrzymując swe dotychczasowe stanowisko wniósł o przeprowadzenie dowodu z uchwał podjętych na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu (...) w T. w dniu 14 grudnia 2018 roku, na którym podjęto między innymi uchwałę nr (...) określającą na 10 liczbę członków Rady Nadzorczej oraz uchwałę nr (...)w sprawie uzupełniających wyborów do Rady Nadzorczej.

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2019 roku Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił powództwo (pkt 1) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i wyprowadzone na podstawie tych ustaleń wnioski prawne.

W dniu 27 czerwca 2018 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Członków (...) w T., na którym podjęto uchwałę nr (...) w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej. W uchwale określono liczbę członków Rady Nadzorczej w kadencji 2018-2022 na 8 osób (§1).

Ponadto podjęto uchwałę numer (...) w sprawie wyboru członków Rady Nadzorczej, na podstawie której zatwierdzono skład (...) wybrany w głosowaniu tajnym, w skład której weszło między innymi dwóch pracowników Banku: A. O. i P. S..

Przed Walnym Zgromadzeniem powódka otrzymała pismo z dnia 12 czerwca 2018 r. z proponowanym porządkiem obrad, w którym ujęto m.in. przyjęcie Regulaminu wyboru Członków Rady Nadzorczej(...) w T., podjęcie Uchwały w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej, a także wybory do Rady Nadzorczej. Nadto porządek obrad obejmował również podjęcie uchwał w sprawie m.in. zatwierdzenia składu Rady Nadzorczej.

Na Walnym Zgromadzeniu Członków (...) w T. w dniu 14 grudnia 2018 r. podjęto m.in. uchwałę nr (...) w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej oraz uchwałę nr (...) w sprawie wyborów uzupełniających do Rady Nadzorczej, oraz uchwałę nr (...)w sprawie zatwierdzenia składu Rady Nadzorczej, którymi zastąpiono wcześniejsze uchwały z czerwca 2018 r. Na podstawie ww. uchwał określono liczbę członków Rady Nadzorczej w kadencji 2018-2022 na 10 osób oraz dokonano uzupełniającego wyboru członków do Rady Nadzorczej w osobach A. D., M. K. i W. Ż..

W tak - jak stwierdził Sąd Okręgowy - niespornie ustalonym stanie faktycznym Sąd ten uznał powództwo za bezzasadne.

Sąd wskazał, że sposób sformułowania powództwa przez powódkę wskazuje, iż zgłosiła ona żądanie ewentualne – o stwierdzenie nieważności uchwały na wypadek nieuwzględnienia przez sąd roszczenia postawionego na pierwszym miejscu, tj. roszczenia o uchylenie uchwały. Mając na uwadze tak sformułowane powództwo, materialnoprawną podstawę żądania stanowi przepis art. 42 ustawy z 1982 r. Prawo spółdzielcze, który reguluje sposób i tryb zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia.

Dalej Sąd stwierdził, że co do zasady kwestionowanie uchwał walnego zgromadzenia jest możliwe za pomocą trzech odrębnych środków prawnych, tj. powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały (gdy występuje sprzeczność uchwały z ustawą - art. 42 § 2 prawa spółdzielczego) bądź też powództwa o uchylenie uchwały (w razie sprzeczności uchwały bądź z postanowieniami statutu, bądź z dobrymi obyczajami lub gdy uchwała godzi w interes spółdzielni albo ma na celu pokrzywdzenie jej członka - art. 42 § 3 prawa spółdzielczego), bądź też powództwa o ustalenie nieistnienia uchwały (gdy występują takie nieprawidłowości w zwołaniu walnego zgromadzenia lub w obradowaniu, które wyłączają możliwość przyjęcia usprawiedliwionego zapatrywania, że organ ten był zdolny do powzięcia woli - art. 42 § 9 prawa spółdzielczego)

W razie zbiegu podstaw z art. 42 § 2 pr. spółdz. z art. 42 § 3 pr. spółdz., pierwszeństwo ma nieważność bezwzględna będąca wynikiem sprzeczności uchwały z ustawą. Oznacza to, że sprzeczność uchwały ze statutem może stanowić podstawę uchylenia uchwały tylko wówczas, gdy nie jest ona równocześnie sprzeczna z ustawą.

Między stronami nie ma sporu co do tego, że strona pozwana podczas Walnego Zgromadzenia Członków (...) w T. w grudniu 2018 r. podjęła uchwały numer (...) w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej oraz uchwałę nr (...) w sprawie wyborów uzupełniających do Rady Nadzorczej, oraz uchwałę nr (...) w sprawie zatwierdzenia składu Rady Nadzorczej, którymi zastąpiono zaskarżone uchwały z czerwca 2018 r. W ocenie Sądu oznacza to, że zaskarżone przez powódkę uchwały numer nr (...) w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej oraz numer (...) w sprawie wyboru członków Rady Nadzorczej z 27 czerwca 2018 r. zostały wyeliminowane z obrotu prawnego przez stronę pozwaną, a zatem nie istnieją w dacie wyrokowania przez tutejszy Sąd. Tym samym fakt wyeliminowania przez stronę pozwaną, już w toku postępowania sądowego, zaskarżonych uchwał z obrotu prawnego, skutkował wygaśnięciem roszczenia powódki o uchylenie uchwał, czy też stwierdzenie ich nieważności.

Stwierdzenie zatem, że zaskarżone uchwały nie istnieją w obrocie prawnym, wyłącza zdaniem Sądu Okręgowego, możliwość analizy skutków prawnych i dalszych przesłanek, które mogą prowadzić do ich uchylenia, bądź stwierdzenia ich nieważności w oparciu o art. 42 § 2 i 3 pr. spółdzielczego. Uwzględniając nie tylko stan faktyczny, ale i stan prawny istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, Sąd Okręgowy nie może bowiem uwzględnić roszczenia materialnoprawnego, które istniało wprawdzie w dacie wniesienia powództwa, jednakże wygasło w toku postępowania. Ustalenie bowiem przez Sąd, że zaskarżona uchwała została wyeliminowana z obrotu prawnego, wyklucza potrzebę czynienia dalszych ustaleń faktycznych i rozważań prawnych, gdyż uchwały nieistniejącej a limine nie można uchylić, ani też stwierdzić jej nieważności z uwagi na brak przedmiotu zaskarżenia. Sąd nie może także dokonywać wstecznej oceny zasadności takiego powództwa, a więc badać, czy gdyby uchwała nie została przez stronę pozwaną wyeliminowana z obrotu prawnego, to powództwo o jej uchylenie zasługiwałoby na uwzględnienie, czego oczekuje powódka.

Sąd stwierdził, że podziela pogląd prawny wyrażony przez Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 19 listopada 2015 r., sygn. akt XX GC 1174/14 (niepubl.), że nie jest dopuszczalne uchylenie uchwały przez sąd, w sytuacji gdy w toku postępowania sądowego uczyniła to sama strona pozwana. Kompetencja organu, który podjął zaskarżoną uchwałę obejmuje także prawo do wyeliminowania z obrotu prawnego dokonanej czynności, co należy traktować analogicznie jak spełnienie przez dłużnika świadczenia w toku postępowania.

Jednak „zaspokojenie roszczenia” w toku postępowania sądowego - bez cofnięcia pozwu - wcale nie oznacza, że merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy (wydanie wyroku) staje się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne w rozumieniu art. 355 § 1 k.p.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1996 r., III CZP 6/96, OSNC 1996/7-8/95 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2007 r., I PK 155/07, OSNP 2009/1-2/10).

Mając powyższe na uwadze, żądanie stwierdzenia nieważności zaskarżonych uchwał ewentualnie ich uchylenia było zdaniem Sądu Okręgowego bezzasadne dlatego Sąd powództwo oddalił, o czym orzekł w punkcie I wyroku.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. uznając, iż powinna je ponieść w całości strona pozwana, pomimo tego, że powództwo zostało oddalone. Powyższe rozstrzygnięcie wynikało bowiem z faktu dobrowolnego zaspokojenia przez stronę pozwaną roszczeń powódki już w toku postępowania.

Wyrok apelacją zaskarżyła powódka zaskarżający wyrok w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze do ponownego rozpoznania.

Skarżąca zarzuciła nierozpoznanie istoty sprawy, co polegało na niezbadaniu przesłanek do uchylenia lub stwierdzenia nieważności zaskarżonych uchwał tylko z tego powodu, że pozwana na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu pozwanego banku z dnia 14 grudnia 2018 roku podjęła uchwały nr (...) i (...). Skarżąca podkreśliła, że zaskarżone uchwały nie zostały uchylone przez Walne Zgromadzenia i podniosła, że uchwały te zostały przez nią zaskarżone w dniu 24 stycznia 2019 roku.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie apelacyjne.

Na rozprawie apelacyjnej powódka podała, że cofnęła pozew w sprawie, której przedmiotem było zaskarżenie przez nią uchwał podjętych na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu w dniu 14 grudnia 2018 roku i ostatecznie postępowanie to zostało przez Sąd Okręgowy w Zielonej Górze umorzone.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelację uznać należało za częściowo uzasadnioną.

W pierwszej kolejności stwierdzić należało, że uzupełnienia wymagały poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne.

Dodatkowo, w oparciu o treść złożonego przez pozwanego do akt sprawy statutu (...) w T. z siedzibą w Ż. (k. 60-79) ustalić należało, że zgodnie z § 28 pkt 2 statutu Rada Nadzorcza składa się z 5 do 11 członków, zaś według § 28 pkt 7 statutu, w Radzie Nadzorczej udział pracowników (...) będących jego członkami nie może przekraczać 1/5 jego składu.

Wymagało też jednoznacznego ustalenia, że powódka została prawidłowo zawiadomiona o wyznaczonym na dzień 27 czerwca 2018 roku terminie obrad Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków (...) w T.. Wraz z zawiadomieniem otrzymała ona proponowany porządek obrad, w którym, między innymi przewidziano (pkt 15 porządku obrad) podjęcie uchwały w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej.

W pozostałym zakresie Sąd Apelacyjny podziela poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne.

Sąd Apelacyjny stwierdza jednak, że nie akceptuje wniosku prawnego wyprowadzonego przez Sąd Okręgowy z tych ustaleń, według którego, podjęcie przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie pozwanego banku w dniu 14 grudnia 2018 r. m.in. uchwały nr (...) w sprawie określenia liczby członków Rady Nadzorczej, uchwały nr (...) w sprawie wyborów uzupełniających do Rady Nadzorczej oraz uchwały nr (...) w sprawie zatwierdzenia składu Rady Nadzorczej, którymi zmieniono wcześniejsze uchwały z czerwca 2018 r., winno prowadzić do oddalenia powództwa.

Podjęcie tych uchwał - co oczywiste – w świetle jednoznacznej treści § 28 pkt 7 statutu pozwanego, było skutkiem uznania przez pozwanego, że uchwała nr (...)Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) w T. z siedzibą w Ż., na podstawie której do Rady Nadzorczej pozwanego wybrano dwie osoby jego będące pracownikami, po wcześniejszym ustaleniu w uchwale nr (...) na 8 liczby członków Rady, podjęta została z naruszeniem § 28 pkt 7 statutu spółdzielni. W istocie zatem, podejmując w dniu 14 grudnia 2018 roku opisane uchwały, pozwany konkludentnie przyznał, że wystąpiły podstawy do uwzględniania powództwa w zakresie, w którym powódka domagała się uchylenia uchwały nr (...) podjętej w dniu 27 czerwca 2018 roku. Tak też przyjął Sąd Okręgowy, o czym świadczy treść i uzasadnienie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, zestawienie treści przepisów § 28 pkt 2 i 7 statutu pozwanego banku z treścią uchwał nr (...) i (...) podjętych na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu pozwanego banku pozwala na wyprowadzenie następujących wniosków prawnych:

- uchwała nr (...), w której określono w kadencji 2018-2022 liczbę członków Radny Nadzorczej na 8 osób, zgodna była z § 28 pkt 2 statutu i podjęta została zgodnie z przyjętym porządkiem obrad;

- uchwała nr (...), w której na kadencję 2018-2020 powołano 8 nowych członków Rady Nadzorczej, w tym 2 członków będących pracownikami banku, niezgodna była z treścią § 28 pkt 7 statutu.

Na skutek podjęcia w dniu 14 grudnia uchwał w przedmiocie zmiany liczby członków Rady Nadzorczej do 10 przy pozostawieniu 2 członków Rady będących zarówno członkami jak i pracownikami banku, doprowadzono do zgodności składy Rady Nadzorczej z § 28 pkt 7 statutu, bowiem ilość członków Rady będących zatrudnionymi w banku jego członkami wyniosła dokładnie 1/5.

Wskazać jednak należy, że Rada Nadzorcza pozwanego banku funkcjonowała i podejmowała zapewne decyzje wynikające z przyznanych jej w statucie uprawnień w okresie od 27 czerwca 2018 roku do 14 grudnia 2018 roku w składzie niezgodnym z § 28 pkt 7 statutu.

W sytuacji, gdy uchwała nr (...) została we właściwym trybie i z zachowaniem ustawowego terminu zaskarżona, nie można oddalić powództwa o jej uchylenie tylko z tego powodu, że po jej uchwaleniu podjęta została następna uchwała, usuwająca niezgodność zaskarżonej uchwały ze statutem spółdzielni. Ta następna uchwała z dnia 14 grudnia 2018 roku wywoływać bowiem będzie skutki dopiero w przyszłości, nie sanuje natomiast niezgodnego ze statutem wyboru członków rady dokonanego w dniu 27 czerwca 2018 roku.

Nie rozważając tych kwestii i nie dokonując oceny zgodności ze statutem treści zaskarżonych uchwał, a także pomijając kwestię oceny zgodności tych uchwał z prawem – co winien był Sąd uczynić – skoro powódka zgłosiła także roszczenie ewentualne o stwierdzenie nieważności uchwał nr (...) podjętych w dniu 27 czerwca 2018 roku, Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy.

Należy w tym miejscu wskazać, że za nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. musi być bowiem poczytane pominięcie przy rozstrzyganiu przez Sąd konieczności zbadania i ustalenia, a następnie prawnej oceny okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia wskutek błędnego uznania braku ich znaczenia prawnego, przy niezasadnym uznaniu, że konieczność taka nie zachodzi ze względu na występowanie materialno-prawnych lub procesowych przesłanek, które unicestwiają roszczenie (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 22, z dnia 13 marca 2014 r., I CZ 10/14 i z dnia 6 sierpnia 2014 r., I CZ 48/14, nie publ.).

Zgodnie z treścią art. 386 § 4 k.p.c. sąd drugiej instancji ustalając, że sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy może wyrok uchylić i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania.

W systemie apelacji pełnej w świetle art. 386 § 4 k.p.c. jako zasadę przyjąć należy kontynuowanie postępowania dowodowego w toku rozpoznania apelacji. Również stwierdzenie w toku kontroli instancyjnej nierozpoznania sprawy co do istoty, nie powoduje obligatoryjnego uchylenia zaskarżonego wyroku, a jedynie możliwość wydania takiego orzeczenia. Wskazuje się w orzecznictwie i judykaturze, że także w sytuacjach opisanych w tym przepisie Sąd odwoławczy zachowuje kompetencję do kontynuowania postępowania dowodowego i wydania orzeczenia co do istoty sprawy, w tym także ewentualnego orzeczenia reformatoryjnego. Granicy tej możliwości upatruje się we względach wynikających z obowiązku zachowania praw gwarancyjnych stron procesu związanych z konstytucyjną zasadą dwuinstancyjności. Zatem w sytuacji, gdy merytoryczne rozstrzygnięcie Sadu odwoławczego w okolicznościach sprawy powodowałoby zachwianie prawa do poddania orzeczenia kontroli instancyjnej, zasadne jest wydanie orzeczenia uchylającego zaskarżony wyrok.

Taka sytuacja w ocenie Sądu Apelacyjnego nie zaszła w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, gdyż Sąd Apelacyjny w całości oparł się na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, a kwestiami, które wymagały oceny – wobec niedokonania jej przez Sąd Okręgowy – było, czy zaskarżone uchwały są zgodne ze statutem pozwanego (...) a razie odpowiedzi pozytywnej, czy nie są sprzeczne z prawem.

Powódka zgłosiła bowiem żądanie główne oparte o treść art. 42 § 3 prawa spółdzielczego o uchylenie uchwał nr (...) i (...) podjętych w dniu 27 czerwca 2018 roku oraz – na wypadek nieuwzględnienia żądania głównego – oparte o przepis art. 42 § 2 prawa spółdzielczego żądanie ewentualne o stwierdzenie nieważności tych uchwał.

Odnosząc się do tak sformułowanego powództwa stwierdzić należy, że żądanie ewentualne nie zostało ustawowo uregulowane. Na dopuszczalność takiego ukształtowania żądań pozwu wskazują już orzeczenia Sądu Najwyższego z okresu międzywojennego. W orzeczeniu z dnia 2 kwietnia 1930 r., III. 1 Rw 1378/29 ( (...) i Administracji (...) poz. (...)) Sąd Najwyższy wskazał, że pozew powinien czynić zadość ustawowym wymaganiom, a jego żądania - główne i ewentualne - muszą być jasno określone. Jeżeli żądanie główne okaże się uzasadnione, nie ma konieczności orzekania o żądaniu ewentualnym. Z kolei w orzeczeniu z dnia 29 października 1931 r., III. 1 Rw 1574/31 ( (...) (...), poz. (...)), stwierdził, że chociaż ustawa nie wspomina o żądaniach ewentualnych, to ich dopuszczalności nie wyłącza, a uznanie dopuszczalności takich żądań w niektórych wypadkach jest wskazane ze względów celowości i ekonomii procesowej (por. także orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1936 r., C.II. 630/36, (...) (...), nr (...), s. (...)).

W obowiązującym kodeksie postępowania cywilnego także nie ma wyraźnego przepisu dotyczącego dopuszczalności żądania ewentualnego. Nie ma także zakazu przyjmowania takiego sposobu konstruowania żądań w pozwie, zasadne było zatem przyjęcie w doktrynie i orzecznictwie milczącej zgody ustawodawcy na takie rozwiązanie. Stanowisko dopuszczające możliwość zgłoszenia obok żądania głównego żądania ewentualnego zajęte zostało w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 26 stycznia 1979 r., IV CR 403/78, OSNCP 1979, nr 10, poz. 193, z dnia 14 października 1999 r., I PKN 325/99, OSNAPUS 2001, nr 5, poz. 164, z dnia 8 czerwca 2001 r., I PKN 490/00, OSNP 2003, nr 8, poz. 200 i z dnia 24 czerwca 2009 r., I CSK 510/08, niepubl.).

Powód może zatem zgłosić w pozwie obok żądania głównego, na wypadek jego nieuwzględnienia, żądanie ewentualne. Możliwość zgłoszenia takiego żądania istnieje w sprawach o świadczenie, ustalenie istnienia albo nieistnienia stosunku prawnego bądź prawa oraz w sprawach o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa. Byt żądania ewentualnego uzależniony jest od żądania głównego; w razie uwzględnienia przez sąd żądania przedstawionego jako pierwsze, rozpoznanie żądania ewentualnego staje się bezprzedmiotowe i nie jest wydawane w stosunku do niego żadne orzeczenie.

Zgodnie z art. 42 § 3 prawa spółdzielczego uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godząca w interesy spółdzielni albo mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu.

Jak wcześniej wskazano, w ocenie Sądu Apelacyjnego, uchwała nr (...) z dnia 27 czerwca 2018 roku, w której na 8 określono liczbę członków Rady Nadzorczej w kadencji 2018-2022 jest zgodna ze statutem pozwanego (...). Powódka nie twierdziła, że uchwała ta narusza dobre obyczaje czy też godzi w interesy pozwanego (...) albo, że ma celu pokrzywdzenie powódki. Tym samym nie sposób z urzędu przyjmować wystąpienie w sprawie jednej z pozostałych przesłanek wymienionych w art. 42 § 3 prawa spółdzielczego uzasadniających jej uchylenie. Z tego względu uznać należało, że nie było podstaw do uchylenia tej uchwały.

Nie było także żadnych podstaw do przyjęcia, że uchwała ta narusza prawo, a tylko takie ustalenie, w świetle treści art. 42 § 2 prawa spółdzielczego uzasadniałoby uwzględnienie żądania ewentualnego. Powódka uzasadniając żądanie ewentualne stwierdzenia nieważności tej uchwały nie wskazała, jakie przepisy prawa naruszyła uchwała nr (...) podjęta w dniu 27 czerwca 2018 roku, nie sposób zatem ustalić w czym upatrywała jej nieważności.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., w punkcie I.2 orzeczono o oddaleniu powództwa o uchylenie uchwały nr (...), a w punkcie I.3 o stwierdzenie jej nieważności.

Wobec ustalenia, że nie było podstaw ani do uchylenia uchwały nr (...)ani do stwierdzenia jej nieważności, zgodnie z treścią tej uchwały, w kadencji 2018-2020 Rada Nadzorcza pozwanego (...) winna liczyć 8 członków. W tej sytuacji, aby nie naruszyć § 28 pkt 7 statutu pozwanego (...), w skład jego Rady Nadzorczej nie powinna wejść nie więcej, niż 1 osoba będąca zarówno członkiem jak i pracownikiem banku.

Skoro w uchwale nr (...)w skład Rady Nadzorczej powołano dwie takie osoby, to uchwała ta naruszała postanowienia statutu, a wobec jej zaskarżenia – uwzględniając legitymację czynną powódki oraz dochowanie przez nią terminu z art. 42 § 6 prawa spółdzielczego do wniesienia powództwa o uchylenie uchwały – na podstawie art. 42 § 3 prawa spółdzielczego, zasadnym było jej uchylenie. Wobec uwzględnienia żądania głównego, nie było podstaw wydania orzeczenia merytorycznego co do oceny żądania ewentualnego stwierdzenia nieważności uchwały nr (...)

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w punkcie I.1.

W punkcie I.4 na podstawie art. 100 k.p.c. zasądzono powódce zwrot poniesionej przez nią opłaty od pozwu, uznając, że powódka wygrała sprawę w połowie. Poza tym, wobec zaskarżenia wyroku przez powódkę, brak było podstaw, aby korygować rozstrzygnięcie o kosztach procesu na jej niekorzyść.

Ubocznie należy stwierdzić, że wobec zaskarżenia przez powódkę dwóch uchwał, winna zostać od niej pobrana opłata sądowa w kwocie 200 zł od każdego żądania uchylenia uchwały. Jak przyjął bowiem Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 4 kwietnia 2008 roku, I CZ 2/08 (LEX Nr 491537) w sporach o uchylenie uchwał organów korporacyjnych osób prawnych opłatę należy uiścić stosownie do liczby uchwał objętych sporem. Wobec częściowego oddalenia powództwa nie było jednak podstaw do ścignięcia opłaty od jednego ze zgłoszonych żądań od pozwanego.

Dalej idąca apelacja została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c. (pkt II wyroku).

Wobec częściowego tylko uwzględniania apelacji, na podstawie art. 100 k.p.c. zniesiono wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Karol Ratajczak Krzysztof Józefowicz Jacek Nowicki