Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Małgorzata Kaźmierczak

Protokolant: sekr. sąd. Patrycja Amiławska

po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2021 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa B. G., E. G.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 12 grudnia 2019 r. sygn. akt XVIII C 342/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1) jedynie o tyle, że termin początkowy płatności ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 40.000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) ustala na dzień 1 marca 2018 roku, a od kwoty 43.549 zł (czterdzieści trzy tysiące pięćset czterdzieści dziewięć złotych) na dzień 14 marca 2018 roku, oddalając powództwo o odsetki za okres wcześniejszy;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów 4.050 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Małgorzata Kaźmierczak

UZASADNIENIE

Powodowie B. G. i E. G., wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) sp. z o.o. w P. kwoty
120.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Żądana kwota obejmowała odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości powodów w wysokości 80.000 zł oraz kwotę 40.000 zł z tytułu odszkodowania związanego z koniecznością poniesienia nakładów akustycznych w budynku powodów.

Pismem z dnia 22 maja 2017 r. pełnomocnik powodów rozszerzył powództwo w zakresie spadku wartości nieruchomości o 3.500 zł i z tego tytułu wnosił
o zasądzenie na rzecz powodów kwoty 83.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Pozwany (...) Sp. z o.o. w P. wniósł
o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem częściowym z dnia 27 czerwca 2017 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu zasądził od pozwanego na rzecz powodów z tytułu utraty wartości nieruchomości kwotę 83.500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 czerwca 2013 r. do dnia
31 grudnia 2015 r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2018 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu zmienił wyrok sądu pierwszej instancji w ten sposób, że odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 80.000 zł zasądził od dnia 1 września 2016 r. do dnia zapłaty, zaś od kwoty 3.500 zł od dnia 23 maja 2017 r. do dnia zapłaty.

Pismem z dnia 5 marca 2018 r. strona powodowa rozszerzyła żądanie pozwu
w zakresie roszczenia o nakłady o kwotę 43.549 zł i domagała się zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów łącznie z tytułu nakładów kwoty 83.549 zł wraz

z odsetkami ustawowymi od dnia 24 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty, z tym, że od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2019 r. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 24.04.2018r.

Wydając zaskarżony wyrok. Sąd pierwszej instancji ustalił, że L. P. - Ł. powstało w 1913 r . jako pruskie lotnisko wojskowe
w Ł. pod P..

W 1987 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe (...), które przejęło zarządzanie lotniskiem w Ł..

W dniu 28 lutego 2011 r. (...) Dyrektor Ochrony Środowiska w P. wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia „Rozbudowa i modernizacja (...)”.

W kwietniu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę terminala pasażerskiego,
a w czerwcu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę płaszczyzn lotniskowych. W lipcu 2012 r. rozpoczęto kontynuację rozbudowy terminalu pasażerskiego - początek prac przy budowie nowej sortowni bagażu oraz rozbudowie strefy odlotów.

Rozwój lotniska w kolejnych dziesięcioleciach skutkował wzrostem liczby pasażerów obsługiwanych przez port lotniczy. W 2000 r. skorzystało z niego 227.847 pasażerów, przy liczbie 13.225 operacji lotniczych. W 2008 r. natomiast z portu skorzystało już 1.274.679 pasażerów, a operacji lotniczych odnotowano w liczbie 23.609. W 2012 r. z portu skorzystało 1.595.221 pasażerów i odbyło się 25.261 operacji lotniczych.

Lotnisko cywilne P. - Ł. jest własnością pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P..

W dniu 30 stycznia 2012 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. - Ł. w P..

Uchwała utworzyła obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska P. - Ł. w P., którego zarządcą jest (...) Sp. z o.o.
z siedzibą w P.. Przedmiotowa uchwała wyznaczyła zewnętrzną granicę obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie: (1) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB, pochodzącego od startów, lądowań
i przelotów statków powietrznych; (2) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; (3) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 50 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; (4) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 40 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska.

Na obszarze ograniczonego użytkowania wyodrębniono dwie strefy: (1) zewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca granicą obszaru ograniczonego użytkowania, a od wewnątrz linia będąca obwiednią izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla nocy LAeqN = 50 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych oraz izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych
z działalnością lotniska; (2) wewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca obwiednią, o której mowa w pkt 1, a od wewnątrz linia biegnąca wzdłuż granicy terenu lotniska. ]

Postanowiono nadto, że jeżeli granica obszaru ograniczonego użytkowania lub granica strefy wewnętrznej przebiega przez budynek mieszkalny jednorodzinny, szpital, dom opieki społecznej, budynek związany ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, wówczas budynek włącza się odpowiednio do strefy zewnętrznej lub strefy wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania. Jeżeli granica strefy wewnętrznej przebiega przez budynek zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zamieszkania zbiorowego lub mieszkaniowo-usługowy, wówczas budynek włącza się do strefy wewnętrznej, przy czym, w przypadku budynków mieszkaniowo-usługowych, dotyczy to wyłącznie części mieszkaniowej.

W uchwale wprowadzono ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości. I tak,
w strefie zewnętrznej:

a.  zabrania się budowy nowych szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b.  dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c.  zabrania się tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

Natomiast w strefie wewnętrznej:

a.  zabrania się budowy nowych szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b.  dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c.  zabrania się tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d.  dopuszcza się lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej, pod warunkiem zapewnienia właściwego komfortu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej.

W uchwale wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków położonych w strefie zewnętrznej w postaci: obowiązku zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Natomiast w strefie wewnętrznej w postaci: obowiązku zapewnienia właściwego klimatu akustycznego
w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej.

W uchwale wskazano, że przez odpowiednią izolacyjność akustyczną przegród budowlanych należy rozumieć izolacyjność akustyczną określoną zgodnie z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej z uwzględnieniem poziomu hałasu powodowanego przez starty, lądowania, przeloty statków powietrznych, operacje naziemne i inne źródła hałasu związane z funkcjonowaniem lotniska, przy zapewnieniu wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniu, a także wymaganej izolacyjności cieplnej. Wskazano również, że przez właściwy klimat akustyczny w budynkach rozumie się poziom dźwięku zgodny z obowiązującymi Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej.

Powyższa uchwała weszła w życie w dniu 28 lutego 2012 r.

Powodowie B. G. i E. G. są właścicielami, na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej, nieruchomości położonej w P., przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P. prowadzi księgę wieczystą (...).

Zgodnie z załącznikami do uchwały Sejmiku Województwa (...)
nr (...) w/w nieruchomość powodów znajduje się na terenie objętym strefą wewnętrzną (...) ograniczonego (...)
w P..

Na dzień wejścia w życie powołanej wyżej uchwały Sejmiku Województwa (...), przedmiotowa nieruchomość zabudowana była jednorodzinnym, wolnostojącym budynkiem mieszkalnym, dwukondygnacyjnym, podpiwniczonym, wykonanym w technologii murowanej, a także murowanym budynkiem garażu.

Przed wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania budynek mieszkalny powodów spełniał wymogi normy PN-B- (...) (...) z zakresu izolacyjności akustycznej, aktualnej na dzień wejścia w życie powyższej uchwały, dla budynków na terenach zgodnych z normatywami ochrony środowiska przed hałasem lotniczym.

Po utworzeniu obszaru ograniczonego użytkowania budynek powodów wymaga nakładów niezbędnych do spełnienia wymogów dotyczących izolacyjności akustycznej i klimatu akustycznego według aktualnej normy. Najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem polegającym na zwiększeniu izolacyjności budynku jest dobudowanie do ścian przedścianek z płyt gipsowo – kartonowych i dobranie okien
o dużej izolacyjności.

W budynku powodów należy zastosować wentylatory sufitowe, które zmniejszą odczucie wysokiej temperatury w miesiącach letnich, gdy konieczne będzie zamykanie okien ze względu na hałas.

Wartość wszystkich nakładów, niezbędnych dla zapewnienia prawidłowego klimatu akustycznego w budynku powodów, to kwota 83 549 zł.

Pismem z dnia 21 marca 2013 r., odebranym przez pozwanego w dniu
27 marca 2013 r., powodowie zgłosili swoje roszczenia pozwanemu w trybie
art. 129 ust. 4 ustawy prawo ochrony środowiska, wzywając do zapłaty, z tytułu nakładów na wygłuszenie budynku, kwoty 100.000 zł.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, pozwany poinformował powodów, że przewiduje możliwość wypłaty dobrowolnego odszkodowania na modernizację akustyczną nieruchomości w ramach procedury koncyliacyjnej.

Powyższy stan faktyczny Sąd pierwszej instancji ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów oraz ich odpisów i kserokopii.

Ustalenia w przedmiocie określenia zasadności i wartości nakładów koniecznych do wygłuszenia poczyniono w oparciu o opinię biegłego sądowego akustyka dr inż. K. R. (1) oraz biegłego sądowego
z dziedziny budownictwa i szacowania nieruchomości K. R. (2).

W ocenie Sądu pierwszej instancji opinie sporządzone przez ww. biegłych były jasne, rzeczowe i logiczne.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że drugie
z roszczeń powodów w przedmiocie nakładów koniecznych do zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania wokół (...) w P. zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego powodowie wykazali wszystkie przesłanki odpowiedzialności pozwanego w oparciu o art. 129 ust. 2 p.o.ś.
w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. co do żądania z tytułu nakładów.

Sąd Okręgowy zważył, iż bezpośrednim uszczerbkiem powodów związanym
z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania są również koszty związane
z zapewnieniem w ich budynku mieszkalnym właściwego klimatu akustycznego. Na konieczność zapewnienia takich warunków wskazują bowiem wymagania określone
w uchwale Sejmiku Województwa (...) nr (...)

Zdaniem Sądu pierwszej instancji szkoda w majątku powodów, przejawiająca się w konieczności poniesienia nakładów rewitalizacyjnych powstała już w dacie wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012r. tj. w dniu 28 lutego 2012 r. Ustalając stan techniczny budynku mieszkalnego
i wymagania akustyczne jaki ten budynek winien spełniać uwzględniono zatem stan przegród budowlanych na dzień wejścia w życie ww. uchwały.

Sąd pierwszej instancji zważył przy tym, że należało przyjąć ustalone przez biegłego R., ceny z daty sporządzenia opinii.

Z wniosków opinii biegłego akustyka wynika, że po wprowadzeniu przedmiotowej uchwały budynek mieszkalny powodów nie spełnia norm dla zamierzonych i wyliczonych poziomów dźwięku hałasu. Budynek ten wymaga zatem podjęcia działań zwiększających izolacyjność akustyczną przegród zewnętrznych.

Zdaniem Sądu Okręgowego, należy w pełni podzielić wnioski zawarte
w opiniach biegłych z dziedziny akustyki i budownictwa. W treści uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 r. wprowadzającej obszar ograniczonego użytkowania wyraźnie wskazano, że budynki objęte powyższym obszarem powinny spełniać wymagania Polskich Norm w dziedzinie akustyki budowlanej, przy zapewnieniu wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniach
a także wymaganej izolacyjności cieplnej.

Jak wskazał biegły akustyk, w budynku powodów działania te sprowadzają się do wymiany stolarki okiennej, montażu ścianek gipsowo – kartonowych oraz wentylatorów sufitowych. Koszt powyższych nakładów to, według biegłego z dziedziny budownictwa, kwota 83.549 zł. Sąd Okręgowy wskazał, że po wyjaśnieniach obu biegłych, pełnomocnicy stron nie mieli zastrzeżeń co do wniosków obu opinii, a tym samym co do konieczności poniesienia nakładów wskazanych w opinii biegłego akustyka i kosztu tych nakładów wskazanych przez biegłego z dziedziny budownictwa.

O odsetkach ustawowych od zasądzonej należności głównej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., mając również na uwadze treść
art. 363 § 2 k.c.

Pismem z dnia 21 marca 2013 r. pełnomocnik powodów wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 100.000 zł odszkodowania z tytułu nakładów na wygłuszenie budynku. W powyższym wezwaniu nie wyznaczono terminu na zapłatę odszkodowania. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 27 marca 2013 r. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, biorąc pod uwagę ogólne uregulowanie zawarte w art. 455 k.c., iż dłużnik winien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu, to należy przyjąć, że odszkodowanie dochodzone w niniejszej sprawie było wymagalne od dnia wniesienia pozwu, czyli od dnia 24 czerwca 2013 r., zgodnie z żądaniem powodów.

Biorąc pod uwagę treść wyroku częściowego i końcowe żądanie powodów, co do kwoty głównej, które zostało uwzględnione w całości, a oddalenie powództwa dotyczy jedynie niewielkiej części odsetek zdaniem Sądu Okręgowego, zasadne
w niniejszej sprawie jest więc zastosowanie art. 100 zd. 2 k.p.c. i obciążenie pozwanego kosztami postępowania w całości, gdyż powodowie ulegli jedynie co do nieznacznej części swego żądania.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu pozwany zarzucił naruszenie:

1.  art. 129 ust. 2 i art. 136 ust.3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (dalej jako „p.o.ś.”) poprzez ich błędną wykładnię wyrażającą się
w uznaniu, że uszczerbek o których mowa w ww. przepisach to dwie oddzielne szkody, stanowiące odrębne tytuły to zasądzenia dwóch odszkodowań,

2.  art. 136 ust. 3 p.o.ś.. poprzez jego błędną wykładnię i zasądzenie odszkodowania w wysokości odpowiadającej jedynie oszacowanym wydatkom na rewitalizację akustyczną, których powodowie nie ponieśli,

3.  art. 317 § 1 k.p.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. poprzez błędne zastosowanie do orzekania konstrukcji wyroku częściowego oraz końcowego w sytuacji, gdy roszczenia o odszkodowanie z tytułu utraty wartości nieruchomości (art. 129 ust. 2 p.o.ś.) i z tytułu nakładów na rewitalizację akustyczną tej nieruchomości (art. 136 ust. 3 p.o.ś. w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś.) pozostają ze sobą w koniecznym związku faktycznym i prawnym uniemożliwiającym odrębne orzeczenie o każdym z tych roszczeń,

4.  art. 363 § 1 k.c. poprzez naprawienie szkody z zastosowaniem wzajemnie wykluczających się tytułów (przywrócenie stanu poprzedniego
i zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej),

5.  art. 316 § 1 k.p.c., art. 3 k.p.c., 232 zd. 1 k.p.c. i 6 k.c. oraz art. 308 k.p.c. poprzez błędne uznanie poziomu hałasu na nieruchomości powodów za wykazany pomimo braku zgromadzenia w aktach sprawy zapisów natężenia dźwięku na nieruchomości powodów

6.  art. 136 ust. 2 p.o.ś. i art. 206 ust. 2 w zw. z art. 206 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2020 r. – Prawo lotnicze poprzez błędne przyjęcie, że pozwany ma bierną legitymację procesową w zakresie szkód wyrządzonych immisjami dźwiękowymi pochodzącymi z samego faktu przelotów statków powietrznych odbywających się zgodnie z obowiązującymi przepisami,

7.  art. 316 § 1 k.c. poprzez nieuwzględnienie stanu rzeczy istniejącego
w chwili orzekania,

8.  art. 227 k.p.c. i art. 233 k.p.c. poprzez oparcie się na opinii dr inż. K. R. (1), wadliwej metodologicznie,

9.  naruszenie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c. poprzez powołanie biegłego dr inż K. R. (1) do czynności (pomiar hałasu) zastrzeżonych do kompetencji Inspekcji Ochrony Środowiska lub Państwowej Inspekcji Sanitarnej,

10.  § 8 pkt 2 lit. d uchwały poprzez sprzeczne z zakresem normowania błędne zastosowanie tego przepisu jako podstawy wyrokowania w stosunku do nakładów na rewitalizację akustyczną nieruchomości powodów,

11.  naruszenie art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. oraz art. 361 § 1
i 2 k.c. i art. 363 § 1 k.c. poprzez błędne uznanie, że datą wyrządzenia szkody w majątku powódki jest data wejścia w życie uchwały.

Podnosząc powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego całości kosztów procesu za pierwszą instancję wraz z przepisanymi
według norm kosztami zastępstwa procesowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz
o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego wraz z przepisanymi według norm kosztami zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnieśli o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym w wysokości dwukrotności stawki minimalnej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie jedynie częściowo w zakresie odsetek od zasądzonego roszczenia, jako, że w granicach zaskarżenia Sąd Apelacyjny z urzędu bierze pod uwagę naruszenie przepisów prawa materialnego – w rozpoznawanej sprawie art. 455k.c. i art. 481k.c. o czym w dalszej części uzasadnienia.

Sąd odwoławczy podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy, poza odnoszącymi się do ustalenia początkowej daty płatności ustawowych odsetek od zasądzonego roszczenia, przyjmując je za własne, zgadzając się również z ich subsumcją pod zastosowane w sprawie normy prawne.

W pierwszej kolejności rozważenia wymagał najdalej idący zarzut apelacji, dotyczący bezzasadnego w ocenie apelującego, przyjęcia – z naruszeniem art. 136 ust. 2 p.o.ś. – że pozwany posiada bierną legitymację procesową w zakresie szkód wyrządzonych immisjami dźwiękowymi.

Brak takiej legitymacji pozwany wywodzi z faktu, że jest on jedynie przedsiębiorstwem zarządzającym portem lotniczym, a nie podmiotem którego działalność spowodowała ustanowienie (...). Jego zdaniem, skoro nie posiada on własnych samolotów, a jedynie umożliwia starty i lądowania samolotów należących do innych przedsiębiorców – przewoźników, może odpowiadać tylko za hałas związany
z operacjami naziemnymi i tę frakcję hałasu należałoby na potrzeby niniejszego procesu wyekstrahować i zmierzyć.

Należy jednak zauważyć, że to zamierzenie inwestycyjne w postaci rozbudowy lotniska P.-Ł. spowodowało konieczność wykonania raportu środowiskowego, a więc określenia istniejącego i docelowego poziomu hałasu generowanego przez lotnisko i w konsekwencji wprowadzenie (...). Obszar ten wprowadzono więc z inicjatywy pozwanego i na potrzeby jego działalności, po to ażeby mógł w sposób legalny przekraczać standardy środowiskowe. Nie byłoby zatem emisji hałasu gdyby nie istniała infrastruktura lotniska pozwanego, nie byłoby zwiększonej ponadnormatywnie emisji hałasu, gdyby nie rozbudowa tej infrastruktury. Zatem nie można mieć wątpliwości, że to działalność przedsiębiorstwa pozwanego spowodowała ustanowienie (...), mimo że nie polega ona bezpośrednio na wprowadzaniu w ruch
i użytkowaniu samolotów.

Znaczenia w kontekście legitymacji biernej pozwanego, nie ma również okoliczność, że nie jest on podmiotem odpowiedzialnym za naprawienie szkody spowodowanej ruchem statków powietrznych w świetle art. 206 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. Nr 130, poz. 1112 z późn.zm.). Zgodnie z art. 207 § 1 i 2 tej ustawy, odpowiedzialność taką ponosi osoba eksploatująca statek powietrzny, za którą uważa się osobę, która go używała w czasie spowodowania szkody. Skarżący pomija jednak, że podstawą prawną uzyskania ochrony w zakresie roszczenia o naprawienie szkody związanej z koniecznością poniesienia nakładów wygłuszeniowych, wynikającej z faktycznego oddziaływania lotniska, emitującego hałas w stopniu, który uzasadniał utworzenie (...) jest art. 129 ust. 2 w zw. 136 ust. 3 p.o.ś. Nie wchodzi więc w rachubę odpowiedzialność za szkody, których naprawienia domagają się powodowie, ze strony osób eksploatujących statki powietrzne obsługiwane przez pozwane przedsiębiorstwo w oparciu o art. 206 i 207 Prawa lotniczego (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2012 r. I CSK 509/11, Legalis nr 526797).

Nie jest zatem tak, jak sugeruje skarżący, że jego odpowiedzialność zawęża się do immisji hałasu wynikającej tylko z obsługi naziemnej samolotów, a dotyczy ona całości działalności pozwanego wynikającej z obsługi ruchu lotniczego. Błędnie zatem również skarżący wytyka - na poziomie błędów proceduralnych i w ramach zarzutu naruszenia art. 368 § 1 k.p.c. - nieustalenie jakie źródła hałasu składają się na poziom natężenia dźwięku na nieruchomości powodów, jaki jest poziom hałasu
z poszczególnych źródeł, w tym jaki hałas powodowany jest przez działalność naziemną pozwanego.

Niezasadnie skarżący zarzucił naruszenie art. 317 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 361 § 1 i 2 k.c. i art. 363 § 1 k.c. poprzez zastosowanie konstrukcji wyroku częściowego, w sytuacji kiedy oba zgłoszone w sprawie roszczenia pozostają ze sobą w związku koniecznym i prawnym, uniemożliwiającym odrębne orzekanie o każdym
z nich.

Mylne jest wyjściowe założenie, że przepisy p.o.ś. nie przewidują kumulacji roszczeń z tytułu spadku wartości nieruchomości i rewitalizacji akustycznej,
a uszczerbki określone w art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3, to jedna i ta sama szkoda.

Przeciwnie - występują tu dwie odrębne szkody z dwóch różnych tytułów,
o których można orzekać niezależnie, bo zakres jednego odszkodowania nie wpływa na wysokość drugiego. Nie ma w szczególności podstaw do przyjęcia, że szkoda
z tytułu spadku wartości nieruchomości pochłania, przynajmniej częściowo, szkodę związaną z jej rewitalizacją akustyczną.

Do tego rodzaju zjawiska mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby właściciel poniósł już niezbędne wydatki na doprowadzenie budynku do podwyższonego standardu ochrony akustycznej, zwiększając w ten sposób jego wartość, a następnie nieruchomość o podwyższonej w taki sposób wartości zostałaby poddana ocenie
z punktu widzenia szkody, polegającej na obniżeniu tej wartości w związku
z wprowadzeniem (...) (zob.: wyrok Sądu Najwyższego z 21 sierpnia 2013 r., sygn. akt II CSK 578/12). W realiach rozpoznawanej sprawy taka zależność jednak nie występuje.

Należy też zauważyć, że obie szkody kalkulowane są według odrębnych mierników. Spadek wartości liczony jest jako różnica wartości prawa z ograniczeniami i bez ograniczeń, a nie jako różnica wartości nieruchomości przystosowanej
i nieprzystosowanej akustycznie. Natomiast nakłady rewitalizacyjne to koszt zapewnienia zgodności budynku (z punktu widzenia warunków technicznych)
z wymogami Polskich Norm – w warunkach ponadnormatywnej emisji hałasu. Ponoszony on jest wyłącznie w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego
w budynku, takiego jaki istniał przed wprowadzeniem (...).

Wynika stąd po pierwsze, że o każdej z tych szkód można orzekać niezależnie,

bo zakres jednego odszkodowania nie rzutuje na wysokość drugiego. Nie było zatem w sprawie przeszkód do orzeczenia – co do roszczeń dotyczących spadku wartości nieruchomości – wyrokiem częściowym i do rozstrzygnięcia o drugim z żądań wyrokiem końcowym.

Po drugie, nie można uznać, że łączna kwota odszkodowania żądana z tych dwóch tytułów przekracza szkodę rzeczywistą, wychodząc poza normalne następstwa zdarzenia szkodzącego (art. 361 § 1 i 2 k.c.). Brak jakichkolwiek przesłanek, by przyjmować, za skarżącym, że wartość nakładów wygłuszeniowych została już uwzględniona przy zasądzeniu odszkodowania z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości, zatem że powodowie uzyskali już zaspokojenie swoich roszczeń
w zakresie ustawowych granic odpowiedzialności pozwanego – w ramach odszkodowania zasądzonego wyrokiem częściowym.

Niezrozumiały jest zarzut naruszenia art. 363 § 1 k.c. poprzez naprawienie szkody z zastosowaniem wzajemnie wykluczających się tytułów. W rozwinięciu tego zarzutu skarżący wytyka zastosowanie dla jednej i tej samej szkody dwóch rozłącznych sposobów jej kompensaty – w odniesieniu do uszczerbku wynikającego ze spadku wartości nieruchomości przez przywrócenie stanu poprzedniego,
a w zakresie kosztów adaptacji akustycznej przez zapłatę sumy pieniężnej. Pomijając, że mamy tu do czynienia z dwoma różnymi szkodami, o czym mowa już była wcześniej, to ich wyrównanie nastąpiło każdocześnie przez zapłatę sumy pieniężnej. Odszkodowanie stanowi bowiem zawsze rekompensatę uszczerbku majątkowego przez zapłatę środków pieniężnych. Nie można się zgodzić z pozwanym, że wyrównanie w pieniądzu spadku wartości nieruchomości prowadzi do przywrócenia stanu poprzedniego, nie powoduje ono przecież, że nieruchomość zyskuje wartość pierwotną – sprzed wprowadzenia (...).

Ponadto, mimo wynikającej z przywołanego przepisu generalnej zasady, że naprawienie szkody może nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź poprzez przywrócenie stanu poprzedniego bądź poprzez zapłatę odpowiedniej sumy tytułem odszkodowania, przepis art. 129 ust. 2 p.o.ś. – jako regulacja szczególna - przewiduje tylko ten drugi sposób naprawienia szkody. Każde z zasądzonych odszkodowań jest zaś wyrazem zastosowania tej normy o charakterze wyjątku.

Niesłusznie też skarżący zarzuca naruszenie art. 136 ust. 3 p.o.ś. poprzez zasądzenie odszkodowania mimo nieponiesienia przez powodów kosztów rewitalizacji.

Przesądzono w judykaturze, że prawo do żądania odszkodowania z tytułu konieczności poniesienia nakładów rewitalizacyjnych w budynkach objętych (...) nie jest uzależnione od wykazania przez właścicieli nieruchomości, że wydatki w tym celu rzeczywiście zostały już poniesione (zob.: np. wyrok Sądu Najwyższego
z 29 listopada 2012 r., sygn. akt II CSK 254/12, LEX nr 1294477). W innym przypadku mogłoby dojść do niedopuszczalnej sytuacji, gdy prawo poszkodowanych do zamieszkiwania w niezbędnym dla higieny fizycznej i psychicznej komforcie akustycznym uzależnione zostałoby od poziomu ich zamożności.

Błędnie też skarżący interpretuje § 8 pkt 2 lit. d uchwały, dopuszczający lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej w strefie wewnętrznej, pod warunkiem zapewnienia właściwego komfortu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej. Skarżący wywodzi, że zapis „dopuszcza się lokalizowanie” – dotyczy zabudowy jeszcze w dacie utworzenia (...) nieistniejącej, brak zaś jego odpowiednika dotyczącego zabudowy już istniejącej. Jego zdaniem uchwała musiałaby zatem wyraźnie zezwalać na istnienie dotychczasowej zabudowy mieszkaniowej pod warunkiem jej przystosowania akustycznego, żeby roszczenie
z tytułu kosztów rewitalizacyjnych w badanym przypadku przysługiwało.

Stanowisko takie jest nie do zaakceptowania. Bezpośrednim uszczerbkiem powodów związanym z ustanowieniem (...) są koszty związane z zapewnieniem
w ich budynku mieszkalnym właściwego klimatu akustycznego. Na konieczność zapewnienia takich warunków w odniesieniu do zabudowy już istniejącej w dacie wprowadzenia obszaru wskazuje § 9 pkt 2) uchwały. Stanowi on, że wymagania techniczne dotyczące budynków w strefie wewnętrznej obejmują zapewnienie właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Kolejno z § 2 pkt 3) wynika, że odpowiednia izolacyjność akustyczna przegród budowlanych - to izolacyjność akustyczna określona zgodnie
z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej, z uwzględnieniem poziomu hałasu powodowanego przez starty, lądowania, przeloty statków powietrznych, operacje naziemne i inne źródła hałasu związane z funkcjonowaniem lotniska, przy zapewnieniu wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniu, a także wymaganej izolacyjności cieplnej.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 136 ust. 3 p.o.ś., w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą,
o której mowa w art. 129 ust. 2 p.o.ś., są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki i to nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

Wynika stąd wyraźnie, że nowe budynki mieszkalne mogą być lokalizowane
w strefie wewnętrznej (...), o ile zostaną przystosowane do zmienionych warunków akustycznych, a budynki już w jej obrębie istniejące wymagają akustycznej adaptacji, przy czym roszczenie odszkodowawcze obejmuje koszty tego dostosowania.

Należy przy tym uznać, że potrzeba przystosowania nieruchomości powodów powstała w dacie wejścia w życie uchwały i to bez względu na ówczesny rozmiar ingerencji lotniska w klimat akustyczny. Z tym momentem weszły bowiem w życie ograniczenia i warunki techniczne dla nieruchomości położonych w strefie. Zatem bez naruszenia art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. oraz art. 361 § 1 i 2 k.c.
i art. 363 § 1 k.c. Sąd Okręgowy datę wyrządzenia szkody utożsamił z datą wejścia
w życie uchwały.

Nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty zmierzające do podważenia kluczowego w tym zakresie dowodu z opinii biegłego sądowego dr inż. K. R. (1)- co do stanu akustycznego budynku powodów i potrzeby zwiększenia jego izolacyjności w związku z wprowadzeniem (...).

Przede wszystkim błędnie podnosi skarżący, w ramach zarzutu naruszenia
art. 316 § 1 k.p.c., 227 k.p.c. i art. 233 k.p.c., że opinia jest wadliwa metodologicznie – odnosi się ona bowiem do czysto hipotetycznego i niesprawdzalnego natężenia hałasu zakładanego na rok 2034 r. Zdaniem skarżącego podstawą orzekania powinien być bowiem stan rzeczy istniejący w chwili wyrokowania.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, klimat akustyczny wynikający z objęcia nieruchomości powodów (...), wyznaczający zakres nakładów rewitalizacyjnych, nie może być, jak sugeruje skarżący, odnoszony do aktualnie występującego poziomu hałasu. Uchwała o utworzeniu obszaru ograniczonego użytkowania, jego zasięg jako całości i granice poszczególnych stref, przyjęte zostały na podstawie raportu środowiskowego sporządzonego przez pozwanego przy założeniu rozwoju lotniska
i nasilenia hałasu lotniczego w perspektywie do roku 2034 r. Decyzja (...) Dyrektora Ochrony Środowiska w P. z 28 lutego 2011 r. stwierdza przecież konieczność utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania w związku
z przedsięwzięciem: „Rozbudowa i modernizacja (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością im. H. W.”. Jasno z tego wynika, że utworzenie (...) wiązało się nie tylko z koniecznością prawnego uregulowania stanu już istniejącego, ale przede wszystkim stanu przyszłego, związanego z planami inwestycyjnymi pozwanego. Zakładają one zwiększenie ogólnej liczby lotów z 76 w 2010 r. do 132 w 2034 r. Wywodząc aktualnie, że prognozy te mogą się docelowo nie sprawdzić, skarżący kwestionuje więc własne plany rozwojowe, wyjściowe dla ustanowienia (...).

Z powyższych powodów zasadnie biegły dokonał szacunku nakładów wygłuszeniowych dla docelowego klimatu akustycznego w roku 2034, zatem dla maksymalnego prognozowanego poziomu hałasu, przy nieskrępowanej
i dopuszczalnej działalności lotniska. Nie ma przy tym znaczenia, czy wartości te są aktualnie osiągane, skoro mogą one wystąpić w przyszłości, a zaprojektowane rozwiązania mają przed nimi chronić. Nie jest też możliwe, już choćby z powodu krótkiego terminu wystąpienia z roszczeniami od wejścia w życie uchwały, by właściciel nieruchomości dostosowywał swój budynek do właściwego klimatu akustycznego etapowo – w zależności od poziomu hałasu występującego
w określonym momencie. Dlatego też przyjęte adaptacje akustyczne nie mogły bazować na pomiarach rzeczywistego, aktualnie występującego poziomu hałasu.

Z tego względu, choć biegły K. R. (1) wykorzystał w swojej ekspertyzie własne pomiary akustyczne i wyniki z monitoringu pomiarów ciągłych to dokonał ich korekty, uwzgledniającej wspomniane prognozy obciążenia hałasem. Pomiary hałasu rzeczywistego nie były zatem kluczowe dla określenia obciążenia akustycznego nieruchomości i projektowanych rozwiązań adaptacyjnych.

Bezprzedmiotowe są zatem te wszystkie zarzuty apelacji, które uderzały
w poprawność przeprowadzonych przez biegłego pomiarów, sposób ich utrwalenia
i dostępności dla stron.

W szczególności istotności nie miał zarzut naruszenia art. 316 § 1 k.c. poprzez orzeczenie o prawach i obowiązkach stron bez uwzględnienia wymagań prawa UE,
a zwłaszcza znowelizowanego Załącznika II do Dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. (Dz.U. L 189 z 18.7.2002). Wspomniany załącznik zatytułowany „Metody oceny na potrzeby ustalania wskaźników hałasu”, dotyczący metod pomiarowych, już z tego względu nie miał zastosowania, że w niniejszej sprawie znaczenie ma hałas perspektywiczny
w zakreślonych granicach.

Z tego też względu pominąć należy zastrzeżenia co do uprawnień biegłego akustyka do przeprowadzenia pomiarów, choć nie można zgodzić się ze skarżącym, że jest to wyłączna kompetencja Inspekcji Ochrony Środowiska – jako organu powołanego do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania i oceny stanu środowiska na podstawie art. 1 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. (Dz.U. Nr 77, poz. 335). Czym innym są bowiem pomiary wykonywane na potrzeby konkretnej sprawy, a czym innym badania stanu środowiska na poziomie ogólnym. Nie był więc zasadny zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w zw.
z art. 233 § 1 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c. W art. 136 ust. 1 p.o.ś. ustawodawca przesądził o cywilnym charakterze spraw dotyczących wysokości odszkodowania lub wykupu nieruchomości, wynikających z ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Konsekwencją tego uregulowania jest stosowanie do rozpoznania roszczenia całego katalogu środków dowodowych, w tym również opinii biegłych powołanych przez sąd. W obowiązujących przepisach prawa nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, by w toku postępowania sądowego Inspekcja Ochrony Środowiska była wyłącznie uprawniona do wykonania specjalistycznych badań natężenia dźwięku albo ciśnienia fal akustycznych.

Przede wszystkim przy uwzględnieniu prognozowanych poziomów hałasu - rozstrzygająca jest wiedza z zakresu prawa budowalnego, w tym wymagań norm budowlanych dotyczących ochrony przed hałasem, znajomość rynku materiałów budowlanych i ich specyfikacji technicznej oraz zasad kosztorysowania materiałów
i usług budowlanych. Taki bowiem zakres wiadomości jest niezbędny dla oceny, czy budynek powodów (ze względu na stan przegród zewnętrznych o określonych parametrach technicznych) spełniał wymogi normowe z dziedziny akustyki przed wprowadzeniem (...) i czy po jego wprowadzeniu wymaga nakładów dostosowawczych - celem dotrzymania norm dotyczących izolacyjności akustycznej.

Biegły dr inż. K. R. (1) ma uprawnienia z dziedziny akustyki. Biegły szczegółowo wyjaśniał kwestię norm, jakimi kierował się przy wydawaniu opinii. Wskazał jakie dane co do technologii powstawania budynku przyjął. W żadnym razie zasądzone odszkodowanie nie ma związku z rzekomym generalnym remontem, który powodowie miałaby przeprowadzić kosztem pozwanego. Biegły precyzyjnie wskazał, jakie prace należy wykonać i jaki mają one związek z izolacyjnością akustyczną budynku. Z opinii biegłego w żadnym razie nie wynikają zaniedbania powodów co do zachowania właściwych parametrów przed wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek powodów został dopuszczony do użytkowania, zatem przyjąć należy, że spełniał ustawowe wymagania. Potencjalne odstępstwa od sztuki budowlanej zostałyby przez biegłego dostrzeżone.

Ostatecznie zatem, pozwany nie podważył skutecznie wartości i mocy dowodowej zarówno opinii biegłego sądowego dr inż. K. R. (1) jak i K. R. (2), a w konsekwencji również przyjętego na ich podstawie ustalenia co do wysokości szkody.

Zasadnym okazała się jednakże zmiana zaskarżonego wyroku w zakresie początkowego terminu naliczania odsetek.

Nie ulega wątpliwości, że sposób oznaczania wymagalności roszczeń tzw. bezterminowych, do których zalicza się niewątpliwie roszczenie odszkodowawcze, wyznacza treść przepisu art. 455 k.c. Co do zasady zatem odpowiedzialny za szkodę pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia odszkodowawczego z momentem otrzymania od poszkodowanego wezwania do likwidacji szkody. W przypadku, gdy odszkodowanie ma nastąpić w formie pieniężnej, od tej chwili wierzyciel ma prawo żądania zapłaty na swoją rzecz odsetek za opóźnienie na podstawie przepisu art. 481 k.c., pod warunkiem, że w wezwaniu o zapłatę skonkretyzował także swoje roszczenie co do wysokości.

Reguła ta nie może jednak być stosowana w sposób mechaniczny, nieracjonalny i sprzeczny z poczuciem sprawiedliwości. Przyjąć należy, że przedmiotowe wezwanie, o jakim mowa w art. 455 k.c., może wywołać omawiane skutki jedynie wówczas, gdy w konkretnych okolicznościach faktycznych z jego treści można z wysokim prawdopodobieństwem przyjąć, że rzeczywiście doszło do powstania szkody, w określonej w wezwaniu wysokości.

W wyroku z dnia z dnia 11 stycznia 2019 r. V CSK 558/17 Sąd Najwyższy wskazał jednoznacznie, że wezwanie do zapłaty musi zawierać dane zezwalające na ocenę tego żądania tak co do zasady, jak i wysokości i tylko wówczas przyznanie odsetek powinno nastąpić niezwłocznie po upływie okresu wyznaczonego zgodnie z art. 455 k.c.

Pismo z dnia 21 marca 2013 r. nie mogło być traktowane jako wezwanie w rozumieniu art. 455 k.c. skutkujące powstaniem stanu wymagalności roszczenia odszkodowanego po upływie zakreślonego terminu. Skuteczne wezwanie do zapłaty odszkodowania pieniężnego musi bowiem zawierać treści pozwalające dłużnikowi na rzeczowe, według kryteriów obiektywnych, ustosunkowanie się do żądania tak co do zasady, jak i wysokości. Tylko w takim przypadku można mu przypisać opóźnienie w wywiązaniu się z zobowiązania. Tymczasem przedmiotowe wezwanie nie określało żadnych kryteriów, na podstawie których powodowie domagali się zapłaty od pozwanego łącznie kwoty 100.000 zł tytułem nakładów na wygłuszenie ich nieruchomości. Wymaga nadto podkreślenia, że samo wprowadzenie (...) nie uzasadnia domniemania, że w związku z tym powstały szkody w postaci konieczności poczynienia nakładów dla zapewnienia właściwego klimatu akustycznego dla budynków położonych na tym obszarze. Zależy to bowiem od okoliczności konkretnego przypadku, w szczególności od stanu istniejącej w tej dacie na gruncie zabudowy. Pozwany nie miał zatem możliwości dokonania merytorycznej oceny zasadności zgłoszonych mu w wezwaniu do zapłaty roszczeń.

W tej sytuacji jedynymi miarodajnymi danymi pozwalającymi obiektywnie ustalić wysokość szkody były wyliczenia zawarte w opinii biegłego K. R. (2) sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy ,tym bardziej, że Sąd I instancji zasądził wartość nakładów wyliczoną przez biegłego według cen na dzień sporządzenia opinii tj,12.02.2018r ( k 1863 w zw. z k 1979). Stąd bieg odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty pierwotnego roszczenia, tj. kwoty 40.000 zł powinien biec od dnia 1 marca 2018 r., tj. od dnia następującego po upływie 7 dniowego terminu od dnia doręczenia pozwanemu odpisu opinii biegłego K. R. (2) (vide: k.1875), a od kwoty 43. 549 zł, tj. kwoty której powodowe domagali się dodatkowo po rozszerzeniu pozwu – od dnia 14 marca 2018 r., tj. daty nadania pisma pozwanego, stanowiącego odpowiedź na rozszerzenie powództwa (vide: k.1882).

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok jedynie w części dotyczącej roszczenia odsetkowego, oddalając apelację pozwanego w pozostałym zakresie na podstawie art. 385 k.p.c. jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie
art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od pozwanego – jako strony przegrywającej niniejsze postępowanie w przeważającej mierze – na rzecz powodów wynagrodzenie ich pełnomocnika w stawce ustalonej na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

Małgorzata Kaźmierczak

(...)

Sekretarz sądowy

(...)