Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Górecki

Sędziowie: SSA Mariola Głowacka

SSA Piotr Górecki (spr.)

Protokolant: st. sekr.sąd. Kinga Kwiatkowska

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2016 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

w P.

przeciwko 1. Skarbowi Państwa – (...)w P.,

2. Centrum Usług (...) w W.

o zapłatę

i sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

w P.

przeciwko 1. Skarbowi Państwa – Komendantowi (...) w P.,

2. Centrum Usług (...) w W.

o ochronę dóbr osobistych i odszkodowanie

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 30 czerwca 2015 r. sygn. akt XII C 361/11

oraz zażalenia na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w punkcie I. B tego wyroku,

1)  oddala apelację co do pozwanego Skarbu Państwa – Komendanta (...)

w P.,

2)  odrzuca zażalenie,

3)  zasądza od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Mariola Głowacka Marek Górecki Piotr Górecki

Sygn. akt IACa 1475/15

IA Cz 1081/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 lutego 2011 r. powódka (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. - po ostatecznym sprecyzowaniu roszczeń i statio fisci Skarbu Państwa - wniósł przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa - Komenda (...) P. o:

1)  zobowiązanie pozwanego do zaniechania naruszeń dóbr osobistych powodowej spółki, tj. tajemnicy korespondencji, handlowej i know-how spółki oraz związanego z tą tajemnicą mienia, jak również nietykalności substratu majątkowego spółki, na który składa się w szczególności mienie wymienione powyżej o wartości 76.000 zł,

2)  zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w postaci wejścia pozwanego w posiadanie ściśle strzeżonej tajemnicy lub umożliwienie przez pozwanego dostępu do tejże, także za doznaną krzywdę związaną z niemożnością prowadzenia działalności od dnia 22 lutego 2008 r., utratą renomy i narażenia powoda na potencjalną odpowiedzialność względem potencjalnych klientów, pracowników czy organów administracji podatkowej,

3)  zasądzenie na jej rzecz kwoty 231.700 zł wraz z odsetkami od 02.11.2008 r., tytułem odszkodowania za zawinioną i nieodwracalną szkodę wyrządzoną na bezprawnie przetrzymywanej części scenografii należącej do spółki,

4)  zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Pozew został zarejestrowany pod sygnaturą akt XII C 361/11.

W odpowiedzi Skarb Państwa zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wnióśł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (k. 173). W toku procesu zostało wezwane do udziału w sprawie po stronie pozwanej Centrum Usług (...) w W. (k. 355), które także wniosło o oddalenie powództwa.

Z kolei pozwem z tego samego dnia powódka (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty by pozwany Skarb Państwa - Zespół (...) (...) Komendy (...) P., zapłaciła na jej rzecz kwotę 462.080 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 106.400 zł od dnia 19.08.2008 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 355.680 zł od dnia 12.08.2008 r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania wg norm przepisanych.

W dniu 4 kwietnia 2011 r., Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniając w całości żądanie powódki (sygn. akt XII Nc 22/11). Pozwany działający przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa złożył od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej kwocie. Jednocześnie, pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda na podstawie art. 229 k.c. i 230 k.c., wskazując, iż roszczenie powoda przedawniło się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy, co wskazuje jednoznacznie, że w związku ze stwierdzeniem powoda, że zwrot rzeczy nastąpił w roku 2008, przedawnienie jego roszczeń nastąpiło w roku 2009. Nadto pozwany wniósł o wezwanie do udziału w sprawie po stronie pozwanej następcy prawnego Zespołu (...) (...) Komendy (...) P., posiadającego osobowość prawną - Centrum Usług (...).

Po wniesieniu sprzeciwu, sprawie tej została nadana sygn. akt XII C 864/11. W dniu 19 lutego 2013 r. zarządzono połączenie obu spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą XII C 361/11 (k. 444).

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu orzekł:

I) w sprawie o zapłatę:

A) oddalił powództwo,

B) zasądził od powódki na rzecz pozwanych kwoty po 7 200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i nie obciążył powódkę kosztami postępowania zażaleniowego,

II) w sprawie o ochronę dóbr osobistych i odszkodowanie:

A) oddalił powództwo,

B) zasądził od powódki na rzecz pozwanych kwoty po 7 200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i nie obciążył powódki kosztami postępowania zażaleniowego.

Powyższe rozstrzygnięcia zapadły w oparciu o następujący stan faktyczny.

W dniu 30 maja 2003 r. w P., Zespół (...) (...) (...)w P. jako wynajmujący i (...) spółka z o.o. w P. jako najemca, zawarli umowę najmu nieruchomości zabudowanej budynkiem (...) piętrowym położonej w P. przy ul. (...) w zakresie pomieszczeń znajdujących się na parterze i II piętrze o łącznej powierzchni 1500 m ^{( 2)} na cele związane z prowadzeniem działalności teatralnej. Wynajmujący zobowiązał się w niej m.in. do udostępnienia najemcy energii elektrycznej i cieplnej, sieci wodno-kanalizacyjnej, udostępnienia telefonów, wyrażenia zgody na umieszczenie na budynku szyldów i reklam, utrzymania temperatury w najętych pomieszczeniach na minimalnym poziomie 18 stopni C.. Najemca natomiast zobowiązał się m.in. do pokrywania kosztów świadczeń - energii elektrycznej, wody i ścieków, proporcjonalnie do zajmowanych powierzchni bądź wg wskazań licznika zainstalowanego na jego koszt, do zakupu w sezonie grzewczym 10 ton koksu, nadto również do zapłaty z góry wynajmującemu comiesięcznego czynszu. Umowę zawarto na czas nieokreślony od dnia 01 czerwca 2003 r., zastrzegając możliwość jej wypowiedzenia przez każdą ze stron za 6 miesięcznym okresem wypowiedzenia. Wynajmujący zastrzegł możliwość natychmiastowego rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w razie naruszenia przez najemcę istotnych warunków umowy, a także w razie zaistnienia ważnych interesów służbowych po stronie wynajmującego lub Policji. Aneksem z dnia 30 czerwca 2003 r., strony rozszerzyły zakres działalności, do której upoważniony został najemca, a mianowicie o prowadzenie działalności gastronomicznej, organizację przyjęć, koncertów, bankietów, szkoleń, rautów, sympozjów, konferencji oraz wystawianie sztuk teatralnych i muzycznych.

W dniu 19 grudnia 2006 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. w P. jako sprzedającym a powódką (...) sp. z o.o. w P. jako kupującym, zawarto umowę sprzedaży ruchomości, w ramach której kupujący nabył ruchomości określone w załączniku nr (...) do powyższej umowy (scenografie scen: wschód, cancan, rosyjski, magia, muszla, tango, lata dwudzieste oraz archiwum) za cenę 271.000 zł brutto, płatną zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik nr (...) (w okresie od 20.12.2006 r. do 30.09.2008 r.), przy czym każdorazowo przy zapłacie części ceny na własność kupującego przechodzić miała ta część przedmiotu umowy, za którą zapłacono. Z uwagi na powyższe, (...) sp. z o.o., wystawił powódce w roku 2007 i 2008 szereg faktur.

W dniu 20 grudnia 2006 r., pomiędzy Teatrem V. sp. z o.o jako cedentem a Zespołem (...) (...) (...) w P. jako cesjonariuszem zawarto umowę cesji wierzytelności. Umowa ta opierała się na fakcie, iż (...) sp.z o.o. był wierzycielem powódki z tytułu umowy sprzedaży zawartej w dniu 19.12.2006 r., zaś Zespół (...) (...) (...) w P. był wierzycielem (...) sp. z o.o. z tytułu umowy najmu zawartej w dniu 30.05.2003 r. Obie powyżej wskazane wierzytelności opiewały na kwotę 269.998,05 zł. W związku z tym, cedent przelał na rzecz cesjonariusza swoją wierzytelność względem powódki - Teatru (...) (...) - jako zapłatę za najem, na co cesjonariusz wyraził zgodę i przyjął. W powyższej umowie znajduje się również zapis określający sposób i formę uregulowania wierzytelności przysługującej Zespołowi (...) (...).

W dniu 21 grudnia 2006 r., Zespół (...) (...) (...) w P. zawarł z powódką umowę określoną jako „umowa o świadczenie usług”. Przedmiotem umowy było świadczenie usług przez usługodawcę w zakresie udostępniania pomieszczeń w budynku przy ul. (...), udostępniania energii elektrycznej i cieplnej, sieci wodno-kanalizacyjnej i telefonów. Usługobiorca miał korzystać z pomieszczeń dla prowadzenia działalności artystycznej, gastronomicznej oraz szkoleń, sympozjów i konferencji od dnia 01 grudnia 2006r. Z tytułu świadczonych usług, usługobiorca zobowiązał się do uiszczania opłat, w tym od miesiąca lutego 2007 r. opłaty miesięcznej w wysokości 15.000zł (za miesiące lipiec i sierpień w wysokości po 10.000zł) płatnej do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, a także opłat za zużycie energii elektrycznej i wody wg odczytu liczników i wodomierzy, zaś za telefon - wg bilingu. Do powyższej umowy sporządzono Załącznik nr (...)z 21.12.2006 r., który zawierał wykaz pomieszczeń udostępnianych firmie (...), to jest: scenę, salę widowiskową z lożą, balkon, garderoby nr od (...)oraz pomieszczenie przy garderobie (...), garderobę przy scenie, toaletę nr (...)toaletę damską i męską (przy loży), bar z holem, zaplecze baru, toaletę damską, męską i dla osób niepełnosprawnych (przy barze), szatnię przy barze, kasę, restaurację wraz z zapleczem, rozbieralnię męską, szatnię dla pracowników, toaletę dla personelu. W tym samym dniu, podpisano także załącznik nr (...) również określający pomieszczenia udostępniane powodowej spółce, do których należały: pokój (...), pokój (...), toaleta (...), pokój (...), kuchnia(...), pokój (...), pokój (...), pokój (...), korytarz II p., korytarz przy (...), toaletę damską i męską, salę za kratami- atelier, pokój (...), pokój (...), pokój (...), pomieszczenie przy sali widowiskowej za szybą (...), warsztat (...) - parter, zapadnię, korytarz przy warsztacie, sznurownię, tyrystorownię, toaletę damską i męską przy restauracji, pomieszczenie gospodarcze przy restauracji, biuro (...) biuro (...) pomieszczenie za szkłem przy restauracji, pokój (...), pokój (...) i pokój (...). Odrębnie, w dniu 29 oraz 30 grudnia 2006 r., sporządzono protokoły przekazania pomieszczeń i wyposażenia znajdujących się w budynku.

W dniu 18 lipca 2007 r. pomiędzy Teatrem V. sp. a powódką zawarto pisemne porozumienie mające na celu zakończenie sporu istniejącego między tymi podmiotami. W porozumieniu ustalono m.in., iż celem zaspokojenia roszczeń (...) sp. z o.o. z tytułu zapłaty ceny scenografii, powódka udostępni jej 10 krotnie pomieszczenia dawnego K. (...) przy ul. (...). Nadto, powódka zobowiązała się do udzielenia Teatrowi Rewiowemu V. licencji na korzystanie do celów związanych z realizacją wystawianych przez ten podmiot spektakli H. V., autorskich praw majątkowych do utworów słownych i słowno-muzycznych, wymienionych w załączniku nr (...) do porozumienia. Licencja ta miała zostać udzielona na czas trwania umowy cesji z 20.12.2006 r. zawartej pomiędzy (...) sp. z o.o. a Zespołem (...) (...), pod warunkiem terminowej spłaty zadłużenia, nie dłużej jednak niż do dnia 30 stycznia 2009 r. W powyższym porozumieniu jego strony ustaliły również, że będą rozliczać się między sobą w drodze kompensaty wzajemnych wierzytelności. Powódka zobowiązała się również do niekwestionowania umowy sprzedaży z dnia 19.12.2006 r., w szczególności odbioru ruchomości, ich wartości i stanu technicznego.

W dniu 30 lipca 2007 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. a Zespołem (...) (...) zawarty został aneks nr (...) do umowy cesji wierzytelności z dnia 20.12.2006r ., w którym strony zgodnie postanowiły o zmianie § 1 pierwotnej umowy w ten sposób, że na dzień podpisania aneksu, cesjonariuszowi przysługuje wierzytelność w kwocie 179.998,05 zł. Nadto, strony postanowiły o zmianie sposobu dokonywania spłat zadłużenia od miesiąca września 2007 r. w ten sposób, że wierzytelność płatna będzie w równych ratach po 12.000 zł do końca poprzedniego miesiąca kalendarzowego.

Pismem z dnia 01 października 2007 r., Zespół (...) (...) na podstawie § 9 pkt 2 umowy o świadczenie usług z 21.12.2006 r. rozwiązał tę umowę bez wypowiedzenia z powodu naruszenia przez powódkę § 8 tejże umowy (dotyczącego uiszczania opłat) oraz § 4 umowy cesji wierzytelności z dnia 20.12.2006 r. poprzez nierealizowanie płatności w ustalonych terminach. Nadto, w oparciu o zapis § 7 pkt 3 łączącej strony umowy z 21.12.2006 r., wskazany został dzień 8 października 2007 r., godz.9.00, jako termin protokolarnego zwrotu użytkowanych przez powódkę pomieszczeń. W tym samym dniu sporządzone zostało skierowane do powódki wezwanie do zapłaty kwoty 58.866,37 zł w ciągu 5 dni od otrzymania wezwania oraz drugie wezwanie do zapłaty kwoty 20.000 zł wynikającej z umowy cesji. Powódka odpowiedziała na powyższe pismem z dnia 8 października 2007 r., w którym wskazywała swą ciężką sytuację finansową i zaproponowała kolejne rozłożenie zaległości na raty. Pozwany zaakceptował zaproponowany sposób uiszczenia zaległości.

W dniu 10 grudnia 2007 r., pozwany wezwał powódkę do zapłaty kwoty 47.908,78 zł, wynikającej z 5 faktur. Jednocześnie, powódka została wezwana do zapłaty kwoty 24.000 zł, wynikającej z umowy cesji wierzytelności. Obie należności miały zostać wpłacone do dnia 12 grudnia 2007 r., pod rygorem natychmiastowego rozwiązania umowy z 21.12.2006 r. Powódka, w dniu 12 grudnia 2007 r., w odpowiedzi wskazała, iż ma problemy organizacyjne i finansowe. Zapewniała jednocześnie, że w najbliższym czasie uiści wszelkie zaległości względem pozwanego tak, by w 2008 r. móc regulować wszystkie należności na bieżąco.

Ponowne wezwanie do zapłaty, zostało skierowane przez pozwanego w dniu 14 stycznia 2008 r. Zaległość wynikająca z umowy o świadczenie usług, wynosiła 57.460,75zł, zaś termin płatności określony został na dzień 17.01.2008 r. W odpowiedzi, powódka ponownie wskazała na trudności finansowe i zwróciła się do pozwanego o rozłożenie należności na 7 rat, płatnych do dnia 26 lutego 2008r .

Pismem z dnia 21 lutego 2008 r., skierowanym do Prezesa Zarządu (...) sp. z o.o. - G. D. Zespołu (...) (...) (...) w P., rozwiązał bez wypowiedzenia umowę z dnia 21 grudnia 2006 r. na podstawie § 9 pkt 2, informując jednocześnie, że na podstawie art. 670 k.c., wszelkie ruchomości udostępnione spółce i stanowiące jej własność są zabezpieczone na poczet zadłużenia. W tym samym piśmie, wskazana została data 22.02.2008 r., jako termin protokolarnego odbioru pomieszczeń zajmowanych przez powoda w budynku pozwanego przy ul. (...). Powódka została również wezwana do natychmiastowej zapłaty zaległych należności w wysokości 81.983,26 zł. W dniu 22 lutego 2008 r., doszło do komisyjnego otwarcia zaplombowanych lokali biurowych nr (...), podczas którego A. K. (1), wydane zostały rzeczy osobiste (notes) i leki. Trzy dni później, to jest 25 lutego 2008 r., Zespół (...) (...) reprezentowany przez komisję w składzie: A. G., Z. K. (1), A. K. (2) i W. G. (1), dokonał inwentaryzacji w pomieszczeniach wynajmowanych uprzednio przez powódkę. W tym czasie w budynku przebywał G. K. (1), jego córka A. K. (1) i R. S.. W toku czynności doszło do kłótni, bowiem G. K. (1) dwukrotnie wzywał policję nie chcąc dopuścić do przeprowadzenia inwentaryzacji w pomieszczeniach zajmowanych przez Teatr. Ostatecznie, członkowie komisji inwentaryzacyjnej przystąpili do swych czynności w asyście ochrony. Inwentaryzację rozpoczęto od zaplecza kuchni. Członkowie komisji najpierw sfotografowali to miejsce, później rozpoczęli dokładne spisywanie elementów wyposażenia, co usiłował zakłócić G. K. (1). G. K. (1) poczuł się słabo, została wezwana karetka, która zabrała go do szpitala. Wraz z nim pomieszczenia opuściły także towarzyszące mu osoby, a komisja dalej dokonywała czynności inwentaryzacyjne.

W dniu 4 marca 2008 r., e-mailem, Prezes Zarządu powodowej spółki, zwrócił się do pozwanego o wydanie dokumentacji firmy oraz należących do niej ruchomości pozostawionych w wynajmowanych pomieszczeniach. W dniu 5 marca 2008 r., komisja na podstawie upoważnienia z dnia 5.03.2008 r., podjęła próbę przekazania dokumentów dotyczących działalności spółki jej prezesowi - G. K. (1), jednakże z uwagi na jego stwierdzenia, iż doszło do włamania do zaplombowanych pomieszczeń oraz oskarżenia m.in. o kradzież alkoholu o wartości 5.000 zł, wezwana została policja. Z uwagi na agresywne zachowanie G. K. (1), niemożność porozumienia się z nim co do tego, jakich dokumentów i których pomieszczeń potrzebuje, nie doszło do przekazania dokumentów. Następnego dnia, komisja w składzie: A G., L. M., Z. K., W. G., zapakowała dokumenty znajdujące się w pomieszczeniach zajmowanych przez powodową spółkę. Dokumenty te złożono w kartonach, które następnie zostały zaklejone, opieczętowane i ponumerowane. Zabezpieczono również kontenerki biurowe. Łącznie 7 sztuk kartonów i 7 kontenerków złożono w pomieszczeniach kasy na parterze, które zostały zaplombowane.

W dniu 10 marca 2008 r., poinformowano G. K. (1) o możliwości odbioru dokumentów i produktów żywnościowych z budynku przy ulicy (...). Tego samego dnia zwrócił się on o wydanie sprzętu należącego do R. S., a wypożyczonego Teatrowi (...) i znajdującego się w wynajmowanych pomieszczeniach. W dniu 10.03.2008 r., wydano R. S. tenże sprzęt. W dniu 11 marca 2008 r., pracownik pozwanego, przekazał G. K. (1) 2 kartony z dokumentami oraz 3 kontenery biurowe, jednak odmówił on podpisania stosownego protokołu albowiem nie miał możliwości sprawdzenia ich zawartości. W wiadomości e-mailowej skierowanej w dniu 12.03.2008 r. przez G. K. (1) do Zespołu (...) (...) (...), powód wezwał pozwanego do wydania dokumentacji Teatru i zakończenia sporu. Ponowny e-mail wystosowany został także w dniu 13.03.2008 r., jednak zawierał on nie tylko wezwanie do wydania pozostałej dokumentacji, ale także zestawienie ruchomości, których brak było w przyjętych kartonach, jak np. pendrive 2.5 GB, zestaw długopisów, cienkopis i pióro w czarnej oprawie czy aparat fotograficzny. W żadnej z powyższych wiadomości, nie została wskazana data odbioru pozostałych dokumentów, przez co w dniu 17 marca 2008 r., dyrektor pozwanego Zespołu skierował do powoda wiadomość e-mailową, wyznaczając na odbiór dokumentów dzień 19.03.2008 r. Mimo tego, w dniu 17.03.2008 r., powód skierował e-maila, w którym wezwał go do zapłaty kwoty 19.852,26 zł „wynikającej z niesłusznie przekazanych kwot za niewypełnienie zobowiązań wynikających z podpisanych umów” oraz do przekazania należących do powoda rzeczy ruchomych. W wyznaczonym dniu stawił się G. K. (1) wraz z córką A. K. (1) i H. W. a później dołączył do nich R. S.. G. K. odmówił odbioru pozostałych kartonów i kontenerków z dokumentami, jednak ostatecznie odebrał dokumenty zapakowane w kartony. K. zostały zaplombowane i zabezpieczone przez pozwanego.

R. S. odebrał w dniu 20 marca 2008 r., należące do niego ruchomości, które udostępniał Teatrowi (...) (...). Były to: wytwornica śniegu, 2 wytwornice baniek, 2 dymiarki, płyn do dymu, płyn do śniegu, wiertarka żółta, wiertarka B., wkrętarka, gumówka, wyrzynarka, wyciągarka, 7szt.złotych ram, szkielet ludzki, komputerowa stacja dysków, mysz, klawiatura, ekran baner, baner wielkoformatowy, okotarowanie czarne, 8szt.czarnej tkaniny, 8 szt. czerwonej tkaniny, 8 pochodni chrom, 3 skrzynki narzędziowe, klej wikol, 3 kantówki drewniane, 8 rur chrom, stół obrotowy, płyty wiórowe 6szt., baner wielkoformatowy P., 3 płyty (...) i 3 płyty (...), 2 słupy ogłoszeniowe, 8szt.wydruków tancerek, 18 książek i 10 szt. kółek gumowych na łożyskach.

Pismem z dnia 10 marca 2008 r., K. P. (...) w P., zwrócił się z prośbą o wydanie należącego do niego kontrabasu wraz z futerałem, które zdeponowane zostały w pomieszczeniach wynajmowanych przez powódkę. Ponadto, wiceprezes, A. T. (1), zwrócił się z prośbą o wydanie rzeczy należących do stowarzyszenia, takich jak dokumenty, stacja przekaźnikowa internetu, makieta katalogu „(...)”, katalog (...): (...), komputer, 2 drukarki, tonery, kaseta DVD rewii francuskiej, 2 kalendarze ścienne, krawat w paski biało-czerwone. W wyznaczonym dniu A. T. wydano makietę katalogu „(...), katalog (...):(...), 2 kalendarze, krawat w biało-czerwone paski, dokumenty, a K. M. -kontrabas i futerał. Swoje obrazki (12 sztuk) odebrał w dniu 02 kwietnia 2008 r., również M. Ż.. Z prośbą o wydanie należących do niej rzeczy ruchomych, zwróciła się również M. B.. Z uwagi na oświadczenie prezesa Teatru i jego zgodę na wydanie przedmiotów, w dniu 24 kwietnia 2008 r., M. B. odebrała bez uwag: miski szklane duże- 5 szt., talerze duże- 100 szt., talerze małe- 100 szt., bulionówki -68szt, podstawki pod bulionówki- 75szt., filiżanki- 76szt., podstawki pod bulionówki- 76 szt., widelce- 354 szt., noże- 265 szt., łyżki- 348 szt., łyżeczki- 183 szt., ekspres do kawy, szklanki duże long- 124 szt., miski szklane- 133 szt., szampanówki- 132 szt., platery- 7 szt., popielniczki- 7 szt., cukierniczkę, pucharki do lodu- 32 szt., miski metalowe- 7 szt., patelnie zwykłe- 5 szt., garnki- 4 szt., frytkownicę, kieliszki- 128 sztuk., dzbanki do soków- 25 szt., mikrofalę, przyprawniki- 25 szt., czajniki bezprzewodowe- 2szt., patelnię elektryczną małą, obrusy- 8 szt., patelnię elektryczną, bemar do podgrzewania zup, bemar- 2 szt. oraz mikser.

Pismem z dnia 1.04.2008 r., powódka ponownie wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 19.852,26 zł oraz do przekazania rzeczy ruchomych. W dniu 29 kwietnia 2008 r., Prezes zarządu powodowej spółki - (...) - odebrał ruchomości takie jak: czytnik kart płatniczych, 2 ładowarki, telefon P. bezprzewodowy, komputer D., kabelki do komputera- 2 szt., telefon bezprzewodowy P., telefon P. z zasilaczem, zestaw 2 krótkofalówek, monitor, klawiaturę, mysz, telefon bezprzewodowy P., 2 komputery G., komputer (...), 2 klawiatury, muszkę, komputer G., klawiaturę i myszkę, 3 monitory D., monitor O. Wiew, klawiaturę. Również w dniu 7 maja 2008 r. odebrał on część swego mienia z pomieszczenia materiały reklamowe, bilety, dokumentację (...), kawę, herbatę, dokumenty księgowe, 70zł gotówką oraz materiały biurowe. W dniu 8 maja 2008 r., G. K. (1) upoważnił swą córkę A. K. (1) do odbioru rzeczy znajdujących się w budynku. Z uwagi na powyższe, w tym samym dniu, doszło do wydania: z pokoju (...) -parasola, z kantorka nr (...) wieszaka ze spodniami, sukienki, pióra, kajdanki, 2 paski do spodni, pasek skórzany, 3 kołdry, 3 poduszki, koca, śpiwór, oparcia pod głowę, podłokietnik do masaży, materaca elektrycznego (zielony), 2 taboretów do rolek, 3 pustych kartonów po urządzeniach komputerowych, 2 skrzynie plastikowe, 2 torby turystyczne, pół skrzynki pism O. je dee, 12 bombek na choinkę, 5 par butów damskich, 3 butelki po alkoholu, zmiotka, szufelka, 97 szt. odzieży osobistej, 14 szt. kosmetyków używanych, herbata owocowa, suszarka do włosów, szklanka z piórami, szczotka do włosów, 9 szt. biżuterii sztucznej, spinki, 7 szt. ramiączek, opakowanie po M., sznur lampek choinkowych. Z pokoju (...) wydano: dyplomatkę czarną otaśmowaną, plecak czarny, skrzynię plastikową, pojemnik na płyn 20l, zaplombowaną siatkę foliową, skrzynię do mięsa ze śmieciami, parę nart H. z wiązaniami, pojemnik plastikowy z wężykiem, worek z napisem (...), niekompletny termos-lodówkę turystyczną, kosz plastikowy z pokrywkami, karton ze śmieciami, kołdrę żółtą, ozdobę-gwiazdor, pudło tekturowe po gitarze, 4 szt. felg do samochodu, suche wiadro z pędzlami, 2 szt. puszek po farbie, karton z kablami, 3 pary butów narciarskich, godło w ramie, karton po drukarce, karton z workami, zaplombowaną torbę z juty, zaplombowaną skrzynkę z płytami winylowymi oraz kartony. Z łazienki II/206wydano ręcznik frotte i wieszak na ubranie- po 2 sztuki. Z pomieszczenia 03 wydano telefon bezprzewodowy P., 4 tonery (...)czapkę wełnianą z daszkiem, 4 puste kartony, kozaki damskie, 5 pustych segregatorów, 1 kuwetę biurową pustą, 2 tusze do drukarki C., 4 wieszaki do ubrań, 3 plakaty (...) V., koc w kratkę, pojemnik na długopisy, 8 długopisów, kalkulator, 3próbniki tkanin, panorama firm oraz innych materiałów. Z pomieszczenia (...) przekazano natomiast: zaplombowaną czarną torbę na pasku, zaplombowaną torbę foliową z zawartością oraz parę ochraniaczy na nogi. Z pokoju (...) wydano: wieszak do ubrań, wagę szklaną łazienkową, 2 tablice reklamowe z pleksi, 3 owalne reklamy (...), rzutnik, suszarkę do włosów, 6 szt. przewodów sieciowych, kalkulator, dziurkacz, 2 zszywacze, ładowarkę do telefonu N., tablicę korkową, kalendarz i przedłużacz. Z restauracji wydano: 5 par trampek damskich, czarną zamszową kurtkę, kopertę z 36 bonami, 50 serwetek papierowych, 22 kartony po szkle, 7 kartonów po pojemnikach do lodu oraz opakowanie kalafonii. Z pomieszczeń za barem i z zaplecza, przekazano torbę turystyczną, 3 ręczniki frotte, okulary słoneczne, 7 szt. ścierek kuchennych, 14 szt. ścierek do podłogi, ramiączko plastikowe, 3 kartoniki po alkoholu oraz 3 pojemniki z pianką do kwiatów.

Także w dniu 8.05.2008 r., nastąpiło przekazanie A. K. (1) ruchomości z zaplecza baru w postaci 10 szt. skrzynek do piwa z butelkami, z zaplecza kuchni 4 skrzynek do piwa, 60 butelek od piwa, skrzynki plastikowej, 3 wieszaków, worka do odkurzacza i 3 opakowań po środkach czystości. Z zaplecza baru- pomieszczenia gospodarczego na I piętrze, przekazano: skrzynkę od piwa, 5 piw L., 2 piwa W., 1,1 opakowania soku malinowego, 3,5szt. M., 2 C. (...), 4,5szt. S., sok H. ananas, jabłko, sok F. banan, po pół opakowania soku H. czarna porzeczka, pomarańcza i T. jabłko, toniki S., 2 pojemniki do lodu, 9 szt. wody Ż. oraz 4 szt. soku T.. Tego samego dnia, A. K. (1) wydano z zaplecza baru 3 opakowania serwetek papierowych. Z kuchni wydano: mąkę, rosół drobiowy, pomidory krojone, oliwki, oliwę z oliwek, olej słonecznikowy, ocet, koncentrat pomidorowy, kawę, kakao, bułkę tartą, zupę błyskawiczną, margarynę, majeranek, czosnek suszony, zioła prowansalskie, curry, paprykę słodką, cynamon, żurek domowy w proszku, rosół z kury, makarony, musztardę, żurawinę, sos adwokat, ketchup, cacao, mąkę pszenną, ryż biały, przyprawę maggi, skrobię ziemniaczaną, olej foremkowy, żurek (...), olej sojowy, pieprz zielony, zaprawa-cytrynka, ryż, sól, kawę M. wanilia, śmietanki małe, sos T., sos W., cytrynka zaprawa, cytrynka, kawa J., wódka 500ml, wódka 700ml, 3 opakowania ręczników jednorazowych oraz 26 szt. herbaty L. expres. Dnia 19 maja 2008 r., G. K. (1) ponownie upoważnił swą córkę A. K. (1) do odbioru ruchomości należących do Teatru Rewiowego (...). A. K. (1) w dniu 20 maja 2008 r., odebrała: czajnik bezprzewodowy, donicę porcelanową dużą, 2 doniczki plastikowe, kasetę metalową zieloną z kluczami, 2 klosze papierowe pomarańczowe, antenę pokojową Indor, stalowy kubełek na śmierci, piecyk elektryczny, odkurzacz, 2 koszyczki metalowe do zawieszania, 6 porcelanowych filiżanek, 6 podstawek porcelanowych, 5 segregatorów, kuwetę i papiery z pokoju (...), obudowę od komputera, klawiaturę, monitor D., fax C., drukarkę L., 4 termosy, radiomagnetofon przenośny, plakat-obraz (...), 2 obrazy olejne, obraz „koń”, materac czarny do ćwiczeń, tablicę suchościerną, lampę stojącą białą, 2 rolety płócienne, lustro w ramie, odkurzacz przemysłowy, 2 rolety zwykłe, 6 szt. karniszy drewnianych, karcher, zestaw (...), 2rolki obrusów papierowych białych, 12 szt. materiałów reklamowych- derma, 2 kalendarze ścienne, plakat reklama, fotoreklamę, 13 opakowań broszurek, wazon duży czerwony i biały. 3 dzbanki porcelanowe, 8 filiżanek, 15 podstawek, 3 kieliszki do wódki, 4 miseczki, opiekacz M., kieliszek do wina, 2 szklanki, 9 kubków, 2 talerze deserowe, tackę porcelanową, 2 deski okrągłe drewniane, 2 firany, 2 tkaniny czarne, 2 sosjerki, 3 głębokie talerze, półmisek owalny mały, 3 półmiski owalne duże, tablicę korkową, plakat w ramie R., suszarkę do naczyń, pistolet do silikonu, 3 małe abażury, 2 czajniki bezprzewodowe, termos stalowy, 5 desek do krojenia, deskę kuchenną dużą, 13 pojemników do lodu stalowych, 6 serwetników plastikowych, pojemnik do lodu plastikowy M., 6 kufli, 9 tac, wazę do zup. 4 półmiski, 2 plastikowe pojemniki do szampana, szybkowar, wałek, 8 nabierek, 4 łyżki duże kucharskie, 3 trzepaczki, 4 łyżki kuchenne plastikowe, cedzak duży, tortownicę szklaną, pojemnik do sztućców okrągły stalowy, 45 małych szklanych świeczników, 10 podstawek drewnianych do świeczek, 3 filiżanki, 5 kubków porcelanowych, 2 szklanki do piwa, 2 dzbanki szklane, dzbanek gliniany do wina, podstawkę do solniczek i śpiwór. Ponownie, A. K. (1) została upoważniona przez G. K. (1) do odbioru ruchomości w dniu 3 czerwca 2008 r. i tego dnia, wydane zostało 8 keg do piwa, butla gazowa, nalewak, sprężarka i butla do gazu-dwutlenku węgla. Przekazanych zostało także 31 butli wody, 4 dystrybutory oraz 1 stojak.

W dniu 27 czerwca 2008 r., G. K. (1) odebrał natomiast szafę Komandor, regał z półkami szklanymi, ladę drewnianą, 2 fotele obrotowe czerwone, 7 części parawanu, ławę, komodę niską z szufladami, segment, 2 regały niebieskie, 6 szt. banerów reklamowych, 6 szt. rurek reklamowych do reklam, 38 pasów do montowania reklam, kanapę brązową, tapczan rozkładany jasny, sofę jasną skay, 2 fotele jasne skay, komodę z lodówką, meblościankę, meblościankę dziecięcą, 2 szt. drzwi szklanych do meblościanki, 8 szt. elementów zdemontowanych mebli, stół owalny dębowy, 8 stojaków z łańcuchami, ławę i krzesło obrotowe wysokie. W dniu 15 lipca 2008 r., G. K. odebrał część rekwizytów należących do (...) sp. z o.o., a znajdujących się w pomieszczeniach (...) O., pozostałe zaś (muszlę, lalkę, flagę firmową, 2 bemary i duży tort) odebrał w dniu 23.07.2008r., co spowodowane było techniczną niemożliwością ich zabrania z uwagi na gabaryt. Także w dniu 15.07.2008r., doszło do przekazania strojów, tj.: 10 sukienek do kankana, 8 sukienek rosyjskich, 7 kompletów piór na stelażach, 20 szali z piór, maszyny krawieckiej, owerloka, żelazka, 6 kasków, stroi rosyjskich męskich, 18 par butów, resztek materiałów, 7 wałków materiałów, trampoliny, flagi, 2 wieszaków stojących, manekina, mistrza ceremonii, 8 kartonów resztek korali, 5 el. wschód, czajnika, 5 peruk, 5 głów manekinów, 5 stojaków na kaski, kartonu z dokumentami, kosmetyczki, wieszaków, kartonu ze starymi butami, 5 szabli, worków na ubrania oraz 10 koków.

Do ponownego odbioru ruchomości doszło w dniu 7 sierpnia 2008 r., kiedy to G. K. (1) wydano z pokoju (...): doniczkę z zielonym kwiatem, tablicę reklamową z pleksy, tablicę korkową, kalendarz ścienny, plakat Rewia, pilot S., pilot P. line, gilotynę do cięcia papieru, dziurkacz, zszywacz, pojemnik plastikowy na karteczki, pojemnik na długopisy czarny, 4 długopisy, 2 zakreślacze, nożyczki, mały kluczyk do zamka, podkładkę pod myszkę, kalendarz stojący, reklamę C., kubek kolorowy, puchar złoto-wiśniowy, puchar złoty, wazonik z porcelany, 4 tonery, plakat Rewia, szlafrok męski, 4 wieszaki na ubrania, 12 ryz papieru biurowego, 10 segregatorów, zszywacz biurowy, nożyczki, harmonijkę ustną, tusz do pieczątek, 3 opakowania zszywek, 4 książki telefoniczne, 4,5 opakowania koszulek do akt, 4 opakowania skoroszytów, opakowanie serwetek papierowych żółtych, 2 soki, opakowanie kartek biurowych nieklejonych, 11 kupek ulotek, buty białe pełne, spodnie czarne długie, bluzkę z długim rękawem, szarą marynarkę z dzianiny, kurtkę ocieplaną z kapocą, granatowy bezrękawnik, komplet pościeli do spania, szablę chrom, wiatrówkę długą pneumatyczną, śrut do wiatrówki, konik drewniany, binderki, pojemnik z drobnymi w kwocie 2,68zł, monetę chińską, 3 kluczyki luzem, 4 ocieplacze lecznicze, ramkę ze zdjęciem, uprząż dla konia, szalik, ręcznik frotte duży, 7 czarnych łatek, gazety i reklamy. Z pokoju (...) wydano: telewizor G., odtwarzacz video G. oraz wieżę z kolumnami S.. Z pomieszczenia 105 przekazano skrzynię z gazetami reklamowymi, zaś z pomieszczenia socjalnego - 3 opakowania kubków plastikowych, parasol, 2 płyty DVD, 2 segregatory i zeszyt.

W dniu 18 sierpnia 2008r ., Zespół (...) w P., zwrócił powódce bez księgowania faktury VAT z 11.08.2008 r. nr: (...) Pozwany uznał je za wystawione bezpodstawnie. Faktury te dotyczyły odpowiednio: najmu scenografii muszli (136.800 zł), najmu scenografii lalka (91.200 zł), najmu scenografii tort (91.200 zł), najmu kostiumów estradowych (1.036.800 zł) oraz najmu maszyny do szycia (30.240 zł). Pismami z dnia 25.10.2008 r., powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwot wynikających z powyższych faktur. Tego samego dnia, powódka skierowała do pozwanego pismo z załączonymi do niego kolejnymi fakturami VAT z 25.10.2008 r., wystawionymi za scenografie bezprawnie przejęte przez pozwanego, to jest faktury VAT nr (...) na 50.000zł (za scenę wschód, plastry miodu, ażury, rozety i złotą kurtynę), nr (...) na 8.700zł (za scenę muszlę, srebrną kurtynę i aplikacje), (...)na 50.000zł (za scenografię gwiazdę), (...)na 20.000zł (za scenografię schody), (...)na 12.800Zł (za scenografię scenę tango, ramy ozdobne, scenę muszlę i aplikację oraz scenę lata dwudzieste i huśtawkę), F: (...) na 40.200zł (za scenografię scenę cancan aple, cancan czerwone kulisy, cancan czerwona kurtyna), (...) na 39.750zł (za scenografię scena magia i maszynę do przenikania), (...) na 10.250zł (za scenografię scena magia i urządzenie do lewitacji). W dniu 12 listopada 2008r., powód skierował do pozwanego wezwania do zapłaty powyższych należności.

Pismem z dnia 29 listopada 2008 r., powódka poinformowała pozwanego, iż w dniu 5 grudnia zgłosi się po odbiór ruchomości pozostających w budynku pozwanego, tj.: alkoholi i garmażerki o wartości ok. 9.000zł, produktów leczniczych o wartości ok. 28.000 zł, biurek, taboretów, szaf, fotela, laptopa MacBok, pendrive, aparatu fotograficznego, stołów, rzutnika, komputera o wartości ok. 50.000zł, dokumentów, kostiumów (10 (...) J.-wschód, koczków, korali, baz i bransoletek) o wartości 40.000zł oraz szaf typ system (...) o wartości 4.000 zł.

Zarządzeniem nr (...) z dnia 9 listopada 2010 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, utworzył instytucję gospodarki budżetowej pod nazwą Centrum Usług (...) z siedzibą w W.. Jednostka ta powstała w wyniku przekształcenia niektórych gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych, w tym również pozwanego w niniejszej sprawie Zespołu (...) (...) Komendy (...)w P..

Sąd Okręgowy po przeanalizowaniu materiału dowodowego doszedł do przekonania, że wszystkie roszczenia powoda były bezzasadne i w konsekwencji powództwo oddalił. Co do roszczeń o ochronę dóbr osobistych sąd I instancji stwierdził, że działania pozwanego nie były bezprawne, bowiem był on uprawniony do wykonania na ruchomościach powoda prawa zastawu, zgodnie z art. 670 k.c. Z kolei w sprawie o zapłatę (prowadzonej pierwotnie pod sygnaturą XII C 864/11) powód domagał się zapłaty wskazanej w pozwie kwoty 462 080 zł z tytułu „bezumownego i bezprawnego” korzystania z mienia. Skuteczny – zdaniem Sądu Okręgowego - okazał się podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia. Nadto nie zaszła podstawa do obciążania pozwanego odpowiedzialnością za korzystanie z cudzych rzeczy po wygaśnięciu umowy o świadczenie usług z 2006 r., skoro pozwany skorzystał w odniesieniu do ruchomości powodowej spółki z uprawnienia przewidzianego w art. 670 k.c.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia - odnoszącego się tylko do pozwanego Skarbu Państwa - wniosła powodowa spółka w zakresie punktu II lit. A) oraz B) w/w wyroku oraz w zakresie punktu I lit. B). Skarżąca podniosła następujące zarzuty:

1)  „nierozpoznanie istoty sprawy w zakresie zgłoszonego żądania windykacyjnego”,

2)  „naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 316 § 1 kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 328 § 2 kodeksu postępowania cywilnego - poprzez rozstrzyganie na podstawie części akt sprawy, tj. z pominięciem części ze zgłoszonych żądań oraz z pominięciem związanych z tymi żądaniami dowodów (…)”,

3)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. „poprzez dowolną, a nie swobodną, ocenę dowodów wskutek nierozważenia żądania windykacyjnego (…)”,

4)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodna, ocenę dowodów polegającą na:

• „przyjęciu, że pozwany nie naruszył tajemnicy handlowej powodowej spółki (…)”,

• „przyjęciu, że dokumentacja w postaci bazy danych klientów, rejestru posiedzeń i uchwał zarządu oraz akt pracowniczych została powódce wydana, gdy nie wynika to z protokołów zdawczo-odbiorczych (…),”

• „niezgodnym z zasadami logiki przyjęciu, że powódka nie poniosła szkody wynikającej ze zniszczenia scenografii (…)”,

• „przyjęciu, że żadna z zajętych i objętych tajemnicą przedsiębiorstwa rzeczy spółki nie została udostępniona osobom trzecim (…)”,

• „niewypowiedzeniu się co do mocy dowodów przedstawionych jako załącznik do pisma powódki z 5.08.2014 r., z których wynika, że cześć rzeczy objętych w/w tajemnica znajduje się - wbrew twierdzeniom sądu - aktualnie w dyspozycji osoby trzeciej”,

5)  naruszenie art. 232 zd. 1 k.p.c. „poprzez przyjęcie niewykazania przez powódkę wysokości szkody w sytuacji, gdy wysokość szkody wynika z faktur obejmujących sprzedaż elementów scenografii,

6)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 670 § 1 k.c. „poprzez niewłaściwe zastosowanie przepisu i przyjęcie, że pozwany był uprawniony do wykonania na ruchomościach powoda prawa zastawu w sytuacji, gdy rzeczy stanowiące tajemnice przedsiębiorstwa nie podlegają zajęciu (…)”,

7)  naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie przepisów i przyjęcie, że powódka nie wykazała, że pozwana weszła w posiadanie tajemnicy handlowej powódki, gdy tymczasem art. 24 k.c. przewiduje domniemanie bezprawności,

8)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 417 k.c. w zw. z art. 24 § 2 k.c. w zw. z art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – „poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wadliwe przyjęcie, że złamanie zakazu ustawowego (zakazu naruszania tajemnicy przedsiębiorstwa) przez pozwanego nie jest równoznaczne z winą w/w, gdy jest dokładnie przeciwnie”,

9)  naruszenie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. „poprzez jego niezastosowanie i nie zasądzenie żądanej kwoty zadośćuczynienia (…)”.

Wskazując na powyższe zarzuty, Autor apelacji wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez:

a)  zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego kwoty 331.700 zł, w tym kwoty 100.000 zł tytułem: zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę z tytułu naruszenia dóbr osobistych powódki oraz kwoty 231.700 zł wraz z odsetkami od tejże kwoty liczonymi od dnia 2 listopada 2008 roku tytułem odszkodowania za doznaną szkodę”,

b)  „zniesienie lub stosunkowe rozdzielenie kosztów postępowania w I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego (…)”, ewentualnie

c)  uchylenie wyroku sądu I instancji w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Poznaniu,

1)  zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik pozwanej wskazał, że domaga się tylko uchylenia wyroku sądu I instancji w zaskarżonej części i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Poznaniu (k. 1009).

Pozwany Skarb Państwa wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na powódki na rzecz Prokuratorii (...) P. kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych (k. 978).

Sąd Apelacyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. Sąd odwoławczy podziela istotne ustalenia faktyczne sądu I instancji i tym samym przyjmuje je za własne.

Na wstępie wypada przypomnieć, że pierwotnie powodowy Teatr (...) V. wytoczył powództwo przeciwko Skarbowi Państwa - (...) (...) (...)w P.. Po likwidacji jednostki budżetowej - Zespołu (...) (...) – powódka określiła pozwanego jako „Skarb Państwa – K. Województwa Policji” (nie Komendant). W toku procesu – na wniosek pozwanego Skarbu Państwa – sąd I instancji w trybie art. 194 k.p.c. wezwała do udziału w sprawie po stronie pozwanego Centrum Usług (...) w W. (k. 355). Powódka nadal jednak stała na stanowisku, że jedynym przez nią pozwanym w niniejszej sprawie jest Skarb Państwa a Centrum Usług (...) traktowała jedynie jako interwenienta ubocznego, co uwidaczniało się w jej pismach procesowych, w tym i apelacji. Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powódki w sposób jednoznaczny podał, że jego apelacja dotyczy tylko rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Poznaniu w zakresie oddalenia powództwa co do pozwanego Skarbu Państwa (Komenda (...)). Jak stwierdził, dla strony powodowej jedynym pozwanym jest Skarb Państwa. Apelacja nie była zatem skierowana przeciwko rozstrzygnięciu co do pozwanego Centrum Usług (...) w W..

Dodać także trzeba, że powódka zaskarżyła jedynie rozstrzygnięcie sądu I instancji o kosztach postępowania w sprawie o zapłatę (pkt I B wyroku) oraz całe rozstrzygnięcie dotyczące dóbr osobistych i odszkodowania (pkt II A i B wyroku).

Zaskarżenie wyroku sądu I instancji co do częściowego tylko rozstrzygnięcia (dobra osobiste i odszkodowanie) i to dotyczącego jedynie pozwanego Skarbu Państwa, miało istotne znaczenie dla orzekania w postępowaniu apelacyjnym z uwagi na zakres i granice zaskarżenia.

Co do legitymacji biernej. Centrum Usług (...) w W. będące instytucją gospodarki budżetowej, jest osobą prawną, osobowość prawną nabyło z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego, co nastąpiło z dniem 21 grudnia 2010 r. Podstawę prawną powołania osoby prawnej jaką jest instytucja gospodarki budżetowej stanowią art. 116 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241 ze zm.) oraz wydane na podstawie tego artykułu przepisy wykonawcze. Powołany art. 116 stanowi, że instytucja gospodarki budżetowej, o której mowa w art. 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240) może być utworzona poprzez przekształcenie istniejącego gospodarstwa pomocniczego państwowej jednostki budżetowej na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 2. ust. 2 tego artykułu stanowi z kolei, że Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb przekształcenia gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych, o których mowa w ust. 1, w instytucje gospodarki budżetowej, z uwzględnieniem rozliczeń związanych z zakończeniem działalności gospodarstw pomocniczych oraz zapewnieniem ciągłości realizacji zadań i ich specyfiki.

Uregulowania wynikające z art. 116 ust. 1 ustawy, dopuszczające powstanie nowej osoby prawnej przez przekształcenie istniejącego gospodarstwa pomocniczego i z § 4 ust. 1 rozporządzenia wyraźnie przewidującego wstąpienie tej nowej osoby prawnej w prawa i obowiązki związane dotychczas z gospodarstwem pomocniczym wskazują, że ustawodawca przewidział tu następstwo materialnoprawne, o charakterze sukcesji uniwersalnej częściowej. Wynika z niego, że na nowopowstały podmiot przechodzą te prawa i obowiązki, które dotychczas pozostawały w gestii wyodrębnionej struktury jaką było gospodarstwo pomocnicze. Tak ukształtowane następstwo pod tytułem ogólnym, ale częściowe, bo obejmujące wyodrębnione mienie, nie jest nowością w obowiązującym systemie prawa. Jeżeli podzieli się stanowisko, że przepis ten ma zastosowanie wówczas, gdy zbycie rzeczy lub prawa jest rezultatem czynności materialnoprawnej stron czy też choćby pośrednio jest efektem woli stron, ale nie stosuje się go gdy zbycie jest wynikiem działania ustawy, wówczas konstrukcja częściowej sukcesji uniwersalnej znajduje zastosowanie również w płaszczyźnie procesowej pozwalając na wejście następcy do procesu automatycznie, bez potrzeby uzyskiwania zgody strony przeciwnej. Takie rozumienie procesowych skutków materialnoprawnej częściowej sukcesji uniwersalnej jest obecnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego akceptowane (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: uchwała z dnia 8 stycznia 1991 r. III CZP 70/90, OSNC z 1991 r. Nr 7, poz.81; postanowienie z dnia 23 czerwca 2004 r. V CZ 43/04 - nie publ.; wyrok z dnia 26 października 2005 r. V CK 285/05, nie publ.; postanowienie z dnia 25 kwietnia 2012 r. II CSK 356/11, OSNC z 2012 r. Nr 12, poz. 143). Pogląd powyższy wyraził na gruncie wcześniejszego innego sporu między stronami Sąd Najwyższy w sprawie II CSK 206/13, akcentując w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 grudnia 2013 r., że Centrum Usług (...) posiadając osobowość prawną, nie reprezentuje w procesie Skarb Państwa.

Przyłączając się do tego nurtu orzecznictwa, Sąd Apelacyjny wyraża pogląd, że powstałe z przekształcenia gospodarstwa pomocniczego Komendy Wojewódzkiej Policji w P. pod nazwą Zespół (...) (...), Centrum Usług (...) w W. (por. zarządzenie nr (...)Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie utworzenia instytucji gospodarki budżetowej pod nazwą „ Centrum Usług (...) w W., Dz. Urz. MSW z 2010 r. Nr 14, poz. 68) w następstwie wynikającej z przepisu prawa sukcesji uniwersalnej częściowej, wstępowałoby do procesu automatycznie z chwilą uzyskania osobowości prawnej w sytuacji, gdyby pozwanym była wcześniejsza jednostka budżetowa. Skoro jednak powódka określiła pozwanego jako Skarb Państwa (Komenda Wojewódzka Policji w P.) to zasadnym było wezwanie Centrum Usług (...) jako pozwanego w trybie art. 194 k.p.c.

Powyższe wywody wskazują, że swoje roszczenia powódka mogłaby kierować tylko wobec Centrum Usług (...), ale tego w sposób wyraźny nie uczyniła. Poglądu tego nie zmieniało i to, że jednym z roszczeń dochodzonych przez powódkę było roszczenie wynikające z przepisów o ochronie dóbr osobistych (art. 24 k.c.). Zauważyć bowiem trzeba, że roszczenia o zadośćuczynienie w razie naruszenia dóbr osobistych (art. 24 § 1 k.c. zd. 2 i art. 448 k.c.) mają charakter majątkowy, wobec czego majątkowy charakter ma także odpowiadający temu roszczeniu obowiązek zapłaty. W związku z tym obowiązek ten może przejść na inny podmiot w drodze następstwa prawnego (por. m. in.: uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2015 r., sygn. akt ICSK 865/14).

Biorąc pod uwagę powyższe, należało przyjąć, że powódka nie mogła skutecznie dochodzić swoich roszczeń przeciwko Skarbowi Państwa z uwagi na brak legitymacji biernej. Z tego też względu apelacja w zakresie rozstrzygnięcia sądu I instancji zawartego w pkt II A i B jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Z kolei na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w pkt I B wyroku przysługiwała stronie zażalenie. Skoro powódka zaskarżyła to rozstrzygnięcie po upływie terminu do jego zaskarżenia przewidzianego przepisem z art. 394 § 2 k.p.c. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczono bowiem pełnomocnikowi powódki w dniu 1 października 2015 r. (k. 939) a zażalenie zawarte w apelacji zostało nadane na poczcie do sądu w dniu 13 października 2015 r. (k. 944). Z tych zatem przyczyn podlegało ono odrzuceniu na podstawie art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 370 k.p.c. (sygn. akt IACz 1081/16).

W pkt 3 wyroku Sąd Apelacyjny w Poznaniu zasądził od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu odwoławczym (art. 98 k.p.c. w o § 6 pkt. 7 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu).

Mariola Głowacka Marek Górecki Piotr Górecki