Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 14 sierpnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 14 sierpnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w P.

przeciwko S. R.( poprzednio: G.), A. G. (1), A. R., K. R.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 30 kwietnia 2018 r. sygn. akt XVIII Nc 35/18

postanawia:

1.uchylić zaskarżone postanowienie,

2. rozstrzygnięcie o kosztach postepowania zażaleniowego pozostawić orzeczeniu kończącemu postępowanie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu uznał się niewłaściwym miejscowo i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Gliwicach jako właściwemu miejscowo i rzeczowemu.

W motywach powyższego rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji, powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2017 r. w sprawie III CZP 42/17, wskazał na powinność sądu uwzględnienia z urzędu nieskuteczności powołania się przez powoda na podstawę właściwości miejscowej z art. 37 ¹ § 2 k.p.c. W ocenie Sądu Okręgowego powód nie wykazał, aby dokonana pomiędzy stronami czynność prawna była bezpośrednio związana z działalnością gospodarczą lub zawodową pozwanych. Istnieje więc podstawa do przypisania pozwanym prawnego statusu konsumentów w rozumieniu art. 22 ¹ k.c. Jednocześnie Sąd pierwszej instancji odwołując się do wiedzy posiadanej z urzędu odnośnie identycznych treści oświadczeń wekslowych, zwrócił uwagę, że treść oświadczenia wekslowego nie była negocjowana przez strony indywidualnie i pozostawiała powodowi pełną swobodę w zakresie uzupełnienia weksla przez wskazanie miejsca jego płatności. Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że wprowadzenie przez powoda w sposób jednostronny zapisu wpływającego na właściwość miejscową sądu nie jest wiążące w niniejszej sprawie z uwagi na występowanie po stronie pozwanej konsumentów, którzy w dodatku zamieszkują w znacznej odległości od siedziby Sądu, co może znacznie utrudnić im prowadzenie sporu.

Powyższe postanowienie zaskarżył zażaleniem powód, zarzucając:

- naruszenie art. 37 ¹ § 1 i 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, że sądem wyłącznie właściwym do rozpoznania przedmiotowej sprawy jest Sąd Okręgowy w Gliwicach, skutkiem czego było błędne zastosowanie art. 27 k.r.o. i przekazanie sprawy do tegoż Sądu;

- naruszenie art. 202 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie się przez Sąd Okręgowy za niewłaściwy miejscowo, a w konsekwencji niesłuszne zastosowanie art. 200 § 1 k.p.c.;

- naruszenie art. 43 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji nieprawidłowe stwierdzenie swej niewłaściwości, podczas gdy nawet w razie przyjęcie właściwości Sądu Okręgowego w Gliwicach jako właściwego dla pozwanych będących poręczycielami, to niewątpliwie jednym z pozwanych jest przedsiębiorca, co wyłącza stosowanie art. 385 ¹ § 1 k.c. wobec niego, a w konsekwencji należało uznać, iż w sprawie właściwe mogą być dwa sądy – miejsca płatności weksla i miejsca zamieszkania poręczycieli, przy czym powód miał prawo wyboru sądu;

- naruszenie art. 22 ¹ k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, iż w niniejszej sprawie trojgu pozwanych należy nadać status konsumenta, skutkiem czego było uznanie się przez Sąd Okręgowy za niewłaściwy;

- naruszenie art. 385 ¹ § 1 k.c. oraz art. 385 ³ pkt 23 k.c. w zw. z art. 37 ¹ k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że sprawa dotyczyła umowy zawartej z konsumentem i podlegała rozpoznaniu przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy, podczas gdy powód dokonał wyboru sądu właściwego ze względu na miejsce płatności weksla, a zatem wskazywany przepis nie powinien mieć w ogóle zastosowania.

W związku z powyższym skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wymaga wyjaśnienia, że jakkolwiek co do zasady można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego powołanym w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, to jednak w okolicznościach niniejszej sprawy stosowanie się do niego nie znajduje uzasadnienia. Należy bowiem zauważyć, że zaskarżone rozstrzygnięcie oparte zostało na błędnym założeniu, że pozwani w niniejszej sprawie posiadają status konsumenta. Mianowicie wobec przedstawionej przez powoda umowy współpracy, na którą powołano się już w pozwie, nie ma żadnych podstaw do stwierdzenia, że roszczenie nie jest związane z prowadzeniem przez pozwaną S. R. ( poprzednio G.) działalności gospodarczej. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie można również uznać za konsumentów pozwanych A. G. (1), A. R. i K. R.. Pozwany A. G. (2) był bowiem razem z pozwaną S. G. wystawcą weksla. Z kolei odpowiedzialność pozwanych A. R. i K. R. opiera się na stosunku poręczenia. Powyższe, przy uwzględnieniu charakteru zobowiązania wystawcy weksla determinuje ocenę statusu poręczycieli tego zobowiązania. Wymaga bowiem wskazania, że chociaż poręczenie wekslowe ma charakter abstrakcyjny , a zatem niezależny od stosunków kauzalnych zachodzących między stronami, to jednak poręczenie zabezpiecza zapłatę długu wekslowego, a poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten za kogo poręczył ( art. 32 prawa wekslowego). Nie można przyjąć, aby osoba fizyczna, poręczająca na wekslu mającym na celu zabezpieczenie zobowiązania zaciągniętego przez przedsiębiorcę i związanego z jego działalnością gospodarczą, zaciągnęła zobowiązanie poza jakimkolwiek celem gospodarczym i tym samym posiadała status konsumenta.

Należy również wskazać, iż taka interpretacja pozostaje w zgodzie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w którym wyrażono pogląd, że jedynie umowy zawarte poza jakąkolwiek działalnością lub jakimkolwiek celem gospodarczym i niezależnie od nich, to jest zawarte jedynie w celu zaspokojenia własnych prywatnych potrzeb konsumpcyjnych osoby, są objęte zakresem szczególnego systemu w dziedzinie ochrony konsumenta (por. wyroki Trybunału Sprawiedliwości w sprawach: z dnia 3 lipca 1997 r., C-269/95 oraz z dnia 20 stycznia 2005 r., C-464/01). Wprawdzie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 maja 2017 r. wydanym w sprawie I CSK 477/16 wyraził odmienny pogląd, niemniej jednak w ocenie Sądu Apelacyjnego w tym kontekście należy zgodzić się ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W świetle powyższych rozważań tym bardziej zasługuje na aprobatę pogląd wyrażony w powołanym w zażaleniu wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie C-419/11.

Wobec powyższego skoro żaden z pozwanych nie posiada statusu konsumenta w rozumieniu art. 22 ¹ k.c., to niezasadnie Sąd pierwszej instancji utożsamił oznaczenie w treści weksla miejsca płatności z niedozwoloną klauzulą prorogacyjną, a tym samym nie było podstaw do odmowy uznania właściwości Sądu Okręgowego w Poznaniu wynikającej z art. 37 ¹ § 2 k.p.c.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie poprzez jego uchylenie.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego nastąpi w orzeczeniu końcowym w myśl zasady wyrażonej w art. 108 § 1 k.p.c.