Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 9 października 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Jerzy Geisler (spr.)

Sędziowie: SA Karol Ratajczak

SA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Poznaniu

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w P.

przeciwko M. R., T. R.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 13 czerwca 2018 r. sygn. akt XVIII C 1249/17

1.  uchyla zaskarżone postanowienie;

2.  pozostawia rozstrzygnięcie o kosztach postępowania orzeczeniu kończącemu postępowanie.

SSA K. Ratajczak SSA J. Geisler SSA M. Mazurkiewicz-Talaga

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu uznał się niewłaściwym miejscowo do prowadzenia niniejszej sprawy i przekazał ją Sądowi Okręgowemu w Olsztynie, jako właściwemu miejscowo i rzeczowo.

Uzasadniając rozstrzygnięcie wskazano, że powód wprawdzie wybrał jako właściwy dla sprawy o zapłatę kwoty 92.882,46 zł wraz z odsetkami z weksla – miejsce płatności w P. – Sąd Okręgowy w Poznaniu, jednakże nie wykazał, by pozwani poręczyciele nie byli przedsiębiorcami. W związku z tym Sąd Okręgowy zastosował art. 6 Dyrektywy Rady 93/13 EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich i dalej wywodząc na tej podstawie uznał, że postanowienie umowy określające miejsce płatności z weksla w P., jako niekorzystne dla pozwanych konsumentów, nie obowiązuje.

Zażalenie na powyższe wniósł powód. Zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie art. 15 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie się przez Sąd Okręgowy w Poznaniu za niewłaściwy, a w konsekwencji niesłuszne zastosowanie art. 200 § 1 k.p.c. i przekazanie sprawy do Sądu Okręgowego w Olsztynie; art. 37 ¹ § 1 i 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne przyjęcie, że sądem wyłącznie właściwym do rozpoznania przedmiotowej sprawy jest Sąd Okręgowy w Olsztynie, skutkiem czego było błędne zastosowanie art. 27 k.p.c. i przekazanie sprawy do tegoż Sądu; art. 202 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie się przez Sąd Okręgowy za niewłaściwy miejscowo, a w konsekwencji niesłuszne zastosowanie art. 200 § 1 k.p.c.; art. 43 § 1 k.p.c. w zw. z art. 15 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji nieprawidłowe stwierdzenie swej niewłaściwości, podczas gdy, nawet w razie przyjęcia właściwości Sądu Okręgowego w Olsztynie jako właściwego dla pozwanych będących poręczycielami, to niewątpliwie jednym z pozwanych był przedsiębiorca, co wyłącza stosowanie art. 385 ¹ § 1 k.c. wobec niego, a konsekwencją czego winno być uznanie, iż w sprawie właściwe mogą być dwa sądy - miejsca płatności weksla i miejsca zamieszkania poręczycieli, a co za tym idzie jeżeli uzasadniona jest właściwość kilku sądów wybór między tymi sądami należy do powoda, a powód wybrał jako właściwy tut. Sąd Okręgowy; art 22 ¹ k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, iż w niniejszej sprawie dwojgu pozwanych należy nadać status konsumenta, skutkiem czego było uznanie się przez tut. Sąd za niewłaściwy; naruszenie art. 385 ¹ § 1 k.c. oraz art. 385 ³ pkt 23 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie, podczas gdy normy z tychże przepisów dotyczą jedynie umów zawieranych w konsumentami, zaś w niniejszej sprawie wystawca i poręczyciele weksla jednostronnie upoważnili powódkę w treści oświadczenia wekslowego do swobodnego wyboru miejsca płatności, a zatem wskazywany przepis nie powinien mieć w ogóle zastosowania.

W związku z zarzutami powód wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości w celu dalszego prowadzenia niniejszego postępowania przed Sądem Okręgowym w Poznaniu oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego,

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód trafnie podniósł zarzut nieprawidłowego zastosowania przez Sąd I instancji przepisów prawa dotyczących konsumentów, bowiem stosownie do art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową – co w niniejszej sprawie nie ma miejsca. W pierwszej kolejności zważyć należy, że w sprawie mamy do czynienia z prawem akcesoryjnym – poręczeniem – związanym ze stosunkiem podstawowym, który stanowi pierwotne roszczenie. Przy ustalaniu charakteru wtórnego prawa akcesoryjnego nie można pomijać cech stosunku podstawowego. W niniejszej sprawie nie zachodzą wątpliwości, że stosunek podstawowy zawierany był między przedsiębiorcami i stąd niezasadnym jest orzekanie w tym zakresie na podstawie art. 6 Dyrektywy Rady 93/13 EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Nie inaczej przedstawia się ocena prawa związanego z powyższym. Pierwotne zobowiązanie rzutuje na charakter prawa związanego wyłączając możliwość przyznania pozwanym statusu konsumentów.

Zgodnie z art. 37 ¹ § 2 k.p.c. kilku zobowiązanych z weksla lub czeku można łącznie pozwać przed sąd miejsca płatności lub sąd właściwości ogólnej dla akceptanta albo wystawcy weksla własnego lub czeku. Stosownie do art. 202 k.p.c. niewłaściwość sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (…). Na podstawie art. 43 § 1 k.p.c. jeżeli uzasadniona jest właściwość kilku sądów albo jeżeli powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom, dla których według przepisów o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, wybór między tymi sądami należy do powoda.

Skoro w umowie między powodem a pozwanymi miejscem płatności oznaczono P., to w sprawie znajdzie zastosowanie przywołany art. 37 ¹ § 2 k.p.c., statuujący zasadę właściwości przemiennej w sprawach o zapłatę z weksla. Niewłaściwość miejscową wynikającą z umowy Sąd I instancji winien brać pod uwagę tylko na zarzut pozwanego, czego pozwani dotąd nie podnosili. Natomiast, skoro stronami stosunku podstawowego są przedsiębiorcy, powodowi przysługuje prawo wyboru sądu właściwego, co wynika z art. 43 § 1 k.p.c. Z prawa tego powód skorzystał określając jako właściwy Sąd Okręgowy w Poznaniu. To, iż nakaz zapłaty w stosunku do wystawcy weksla się uprawomocnił nie ma istotnego znaczenia .

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.

SSA K. Ratajczak SSA J. Geisler SSA M. Mazurkiewicz-Talaga