Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 20 października 2017 roku

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Ryszard Marchwicki

Sędziowie: SA Jan Futro

SA Marek Górecki

po rozpoznaniu 20 października 2017 roku na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa I. Z., D. K., K. K. i M. K.

przeciwko Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej im. (...) w L. w likwidacji

o stwierdzenie nieważności uchwały

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 8 czerwca 2017 roku w sprawie XVIII C 350/17 w przedmiocie umorzenia postępowania

postanowił:

oddalić zażalenie.

Jan Futro Ryszard Marchwicki Marek Górecki

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Poznaniu w sprawie XVIII C 350/17 z powództwa I. Z., D. K., K. K. i M. K. przeciwko Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej im. (...) w L. w likwidacji o stwierdzenie nieważności uchwały postanowieniem z 8 czerwca 2017 roku postępowanie umorzył.

Powodowie zażaleniem zaskarżyli postanowienie w całości zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj.:

- art. 922 § 2 k.c. w zw. z art. 25 § 1 ustawy z 16 września 1982 roku - Prawo spółdzielcze przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wskutek uznania, że żądanie objęte pozwem dotyczące ustalenia nieważności uchwały Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej Spółdzielni w przedmiocie zmiany statutu pozwanej Spółdzielni nie jest przedmiotem następstwa prawnego spadkobierców po śmierci M. Z., gdy tymczasem dziedziczeniu podlegają pewne prawa majątkowe, w tym prawo do udziału w podziale majątku spółdzielni w przypadku jej likwidacji, a zatem spadkobiercy M. Z. mają interes prawny w ustaleniu nieważności uchwały organu pozwanej Spółdzielni dotyczącej zmiany zasad podziału majątku Spółdzielni pozostałego po jej likwidacji,

- art. 922 § 2 k.c. przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wskutek uznania, że żądanie objęte pozwem dotyczące ustalenia nieważności uchwały organu pozwanej Spółdzielni w przedmiocie zmiany zasad podziału majątku Spółdzielni nie jest przedmiotem następstwa prawnego spadkobierców po śmierci M. Z., gdy tymczasem dziedziczeniu podlegają roszczenia, w tym roszczenie o ustalenie nieważności oświadczenia woli w postaci uchwały organu Spółdzielni,

- art. 189 k.p.c. przez jego niezastosowanie, podczas gdy powodowie mają interes prawny w ustaleniu, że uchwała organu pozwanej Spółdzielni w przedmiocie zmiany zasad podziału majątku Spółdzielni jest nieważna, z uwagi na fakt, że ustalenie takie w istotny sposób wpływa na sytuację prawną powodów jako spadkobierców M. Z., w tym na roszczenia majątkowe powodów wobec pozwanej Spółdzielni.

Skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz o zasądzenie od pozwanej na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w tym postępowaniu według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód M. Z. wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały nr 2/2008 Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej spółdzielni z 10 maja 2008 roku; podnosił iż w chwili podjęcia uchwały nie był już członkiem spółdzielni a jako podstawę prawną wskazał art. 189 k.p.c.

M. Z. zmarł a w jego miejsce do sprawy zgłosili się jego następcy prawni wskazani w petitum postanowienia. Spór toczył się co do tego, czy podjęta przez pozwaną spółdzielnię uchwała ma przymiot ważności. Uchwała ta dotyczyła kwestii zmiany statutu spółdzielni. Jednocześnie w sprawie XII C 2018/14 Sądu Okręgowego w Poznaniu powód domagał się ustalenia nieważności jego oświadczenia woli o rezygnacji z członkostwa pozwanej spółdzielni, twierdził, iż pozostawał członkiem pozwanej spółdzielni. Postępowanie to postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu w sprawie I ACa 1057/16 zostało prawomocnie umorzone w związku ze śmiercią powoda w trakcie postępowania apelacyjnego, z uwagi na niemajątkowy charakter roszczenia związany z faktem członkostwa w spółdzielni.

Powodowie w zażaleniu wskazali, że ustalenie nieważności uchwały zmieniającej statut ma bezpośredni wpływ na roszczenia majątkowe dotyczące udziału w majątku spółdzielni również dla byłych spółdzielców. W konsekwencji, żądanie ustalenia nieważności takiej uchwały wiąże się nie tylko z prawem ściśle związanym z osobą zmarłego - członkostwem w spółdzielni ale również bezpośrednio z prawami majątkowymi podlegającymi dziedziczeniu - prawem do udziału w majątku likwidowanej spółdzielni.

Skarżący przekonywali, że mają interes prawny rozumieniu art. 189 k.p.c. w dochodzeniu roszczenia.

Sąd Apelacyjny nie podzielił powyżej argumentacji.

Zgodnie z art. 922 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej (§1). Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (§2).

Trafnie Sąd Okręgowy stwierdził, iż w niniejszej sprawie roszczenie powoda ma charakter osobisty i nie wchodzi w skład spadku po zmarłym. Dotyczy bowiem stwierdzenia nieważności uchwały podjętej przez organ spółdzielni i odnoszącej się do członków spółdzielni. Powództwo takie może więc wytoczyć członek spółdzielni nie zaś jego następca prawny (vide orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu w sprawie I ACa 37/17).

Przedmiotem rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu zażaleniowym nie jest ocena tego, czy powodowie mają interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. a zatem ocena zasadności samego roszczenia, ale to czy charakter roszczenia uprawnia ich do udziału w postępowaniu w miejsce zmarłego M. Z..

Rozstrzygniecie w sprawie z powództwa opartego na art. 189 k.p.c. dopiero pośrednio mogłoby wpłynąć na prawa powodów, ale tylko w sytuacji, gdyby postępowanie takie zakończyło się z udziałem zmarłego powoda. Wówczas dopiero można by przyjąć, że istnieją prawa majątkowe wchodzące w skład spadku po powodzie. Takich praw powodowie mogliby dochodzić na drodze sądowej.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 385 k.p.c. oddalił zażalenie jako bezzasadne.

Jan Futro Ryszard Marchwicki Marek Górecki