Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Mikołaj Tomaszewski

Protokolant: st. sekr. Ewa Gadomska

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2023 r. w (...)

na rozprawie

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko (...) C.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w (...)

z dnia 26 listopada 2020 r. sygn. akt IX GC 408/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 1 i zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę obniża do 69.120,49 zł(sześćdziesiąt dziewięć tysięcy sto dwadzieścia 49/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 14.952,91zł od dnia 12 grudnia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 40.205,42 zł od dnia 3 grudnia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.962,16 zł od dnia 31 stycznia 2015r. do dnia zapłaty,

a w pozostałym zakresie powództwo oddala;

b)  w punkcie 3 w ten sposób, że kosztami procesu obciąża strony stosunkowo tj. powoda w 24% a pozwanego w 76 % i szczegółowe rozliczenie tych kosztów pozostawia referendarzowi sądowemu;

II.  w pozostałym zakresie apelację oddala;

III.  kosztami postępowania apelacyjnego obciąża powoda w 10% i pozwanego 90% i szczegółowe rozliczenie tych kosztów pozostawia referendarzowi sądowemu.

Mikołaj Tomaszewski

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu na podstawie § 100a ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.

starszy sekretarz sądowy
Joanna Forycka

I AGa 130/21

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu Rejonowego w (...)w dniu 16 stycznia 2015r. powód – A. M. domagał się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i orzeczenia w nim, aby pozwany – (...) C. zapłaciło na jego rzecz kwotę 66.166,68zł wraz z ustawowymi odsetkami, a także zwrotem kosztów procesu.

W dniu 5 marca 2016r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w (...) wydał w niniejszej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany złożył sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 5 marca 2015., zaskarżając nakaz w całości oraz wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu.

Pismem z dnia 28 października 2015r. powód rozszerzył powództwo o kwotę 24.348,33 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 31 stycznia 2015r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pisma wskazał, że kwota o jaką rozszerzył żądanie pozwu stanowi pozostałą część niezapłaconego przez pozwanego wynagrodzenia ujętego w fakturach Vat nr (...).

W dniu 3 listopada 2015r. Sąd Rejonowy w (...) stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu.

Wyrokiem z dnia 26 listopada 2020r. Sąd Okręgowy w (...):

1/ zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 75.964,24 zł wraz z:

- ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 21.796,66 zł od dnia 2 października 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r.,

- ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 21.796,66 zł od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

- ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 40.205,42 zł od dnia 3 grudnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r.,

- ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 40.205,42 zł od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

- ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 13.962,16 zł od dnia 12 lutego 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r.,

- ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 13.962,16 zł od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

2/ oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

3/ kosztami procesu obciążył strony stosunkowo w ten sposób, że powoda w 16%, a pozwanego w 84%, szczegółowe rozstrzygnięcie o kosztach procesu pozostawił referendarzowi sądowemu.

W motywach rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał, że 30 kwietnia 2013r. strony, w ramach zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego zawarły umowę nr (...) o roboty budowlane, na podstawie której pozwany zlecił powodowi do wykonania, w oparciu o dane zawarte w ofercie powoda, opracowanej na podstawie specyfikacji istotnych warunków zamówienia, roboty budowlane pod nazwą „Budowa leśniczówki w K.”. Prace te powód zobowiązał się wykonać zgodnie z dokumentacją projektową sporządzoną przez (...) arch. W. K. i J. K. z Z.. Szczegółowy zakres prac oraz uwagi dodatkowe dotyczące realizacji zamówienia obejmował (...), dokumentacje projektowe, specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót i oferta przetargowa wykonawcy. Ponadto strony zastrzegły, że przedmiot zamówienia musi być wykonany zgodnie z obowiązującymi przepisami i normami (§ 1 pkt 1). Strony postanowiły również, że w przypadku wystąpienia konieczności wykonania robót dodatkowych lub zamiennych, których zakresu nie ujęły w dokumentacji projektowej, specyfikacji istotnych warunków zamówienia, kosztorysie i w opisie przedmiotu zamówienia zamawiający zleci ich wykonanie zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych (§ 1 pkt 2). Roboty dodatkowe lub zamienne miały zostać wykonane z zachowaniem tych samych norm, standardów i parametrów, jak zamówienie podstawowe (§ 1 pkt 3) i zostać wycenione według wskaźników kalkulacyjnych i cen materiałów nie wyższych niż podane w ofercie, a w przypadku ich braku ceny czynników produkcji strony miały przyjąć z zeszytów (...) (jako średnie) za okres I kwartału 2013r. (§ 1 pkt 4). Ponadto strony zaznaczyły, że na dodatkowe zamówienie podpiszą nową umowę (§ 1 pkt 5).

Termin rozpoczęcia przedmiotu umowy strony ustaliły na dzień 30 kwietnia 2013r., zaś zakończenia na dzień 15 września 2014r. (§ 2).

Za wykonanie przedmiotu umowy strony uzgodniły wynagrodzenie kosztorysowe w wysokości 888.847zł brutto (§ 3 pkt 1). Ponadto strony zastrzegły, że roboty będą rozliczać kosztorysem powykonawczym sporządzonym na podstawie obmiarów prowadzonych przez wykonawcę w książce obmiarów, potwierdzonych przez inspektora nadzoru według stawek z kosztorysu ofertowego (§ 3 pkt 1). Dodatkowo strony ustaliły, że w przypadku wystąpienia robót, których wykonanie jest konieczne i zostało przewidziane w dokumentacji projektowej, lecz nie zostały ujęte w przedmiarach robót, ich wycena zostanie dokonana według wskaźników kalkulacyjnych i cen materiałów nie wyższych niż podane w ofercie, a w przypadku ich braku ceny czynników produkcji zostaną przyjęte z zeszytów (...) (jako średnie) za okres I kwartału 2013r. Zaznaczyły przy tym, że wykonanie tych robót musi być poprzedzone podpisaniem protokołu konieczności i stosownego aneksu do umowy (§ 3 pkt 2). Stosownie do treści § 4 pkt 1, zapłata za wykonany przedmiot umowy miała nastąpić po zakończeniu i bezusterkowym odbiorze robót. Strony przewidziały także możliwość wypłacenia wynagrodzeń częściowych, na podstawie wystawionych przez wykonawcę faktur Vat z załączonymi protokołami odbioru robót częściowych, przy czym dopuściły wystawienie maksymalnie 5 faktur (§ 4 pkt 2-3). Termin zapłaty za wystawione faktury strony ustaliły na 30 dni licząc od dnia złożenia pozwanemu faktury Vat wraz z podpisanym przez inspektora nadzoru bezusterkowym protokołem częściowego lub końcowego odbioru (§ 4 pkt 4).

Do obowiązków zamawiającego, zgodnie z § 5 pkt 1 umowy należało m. in. przekazanie wykonawcy terenu budowy oraz posiadanej dokumentacji projektowej oraz dokonanie odbioru robót zanikających lub ulegających zakryciu w terminie 4 dni od dnia zgłoszenia, a w przypadku odbiorów wymagających powołania komisji z udziałem osób trzecich w terminie 7 dni. Do obowiązków wykonawcy strony postanowiły, że będzie należało m. in. protokolarne przyjęcie i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy, prowadzenie dziennika budowy i książek obmiarów robót przez kierownika budowy (§ 6 pkt 1).

W przedmiocie odbioru robót strony uzgodniły, że powód powiadomi na piśmie pozwanego o osiągnięciu gotowości do odbioru częściowego i końcowego minimum 7 dni przed planowanym terminem odbioru (§ 7 pkt 2). Gotowość do odbioru potwierdzić miał inspektor nadzoru zapisem w dzienniku robót (§ 7 pkt 3). Następnie zamawiający wyznaczyć miał datę i rozpoczęcie czynności odbioru w ciągu 7 dni od daty zawiadomienia go o osiągnięciu gotowości do odbioru (§ 7 pkt 4). Przez „gotowość do odbioru przedmiotu umowy” strony rozumiały także skompletowanie wszystkiej wymaganej przepisami dokumentacji powykonawczej tj. protokołów robót zanikowych, atestów i certyfikatów wbudowanych materiałów z potwierdzeniem zgodności, dokumentacji technicznej powykonawczej z pisemnym potwierdzeniem kierownika budowy o wykonaniu obiektu zgodnie z dokumentacją, wypełnionego dziennika budowy, kosztorysów powykonawczych, książki obmiarów, dokumentacji geodezyjnej powykonawczej i świadectwa energetycznego (§ 7 pkt 9).

Zgodnie z § 9 ust. 1 lit. a wykonawca zapłacić miał zamawiającemu karę umowną za zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy w wysokości 0,1% od wartości brutto określonej w § 3 pkt 1 umowy za każdy dzień zwłoki.

W dniu 12 grudnia 2013r. strony podpisały aneks nr (...) do umowy z dnia 30 kwietnia 2013r., na podstawi którego zmieniły technologię wykonania prac zgodnie z wykazem robót zamiennych stanowiących załącznik do aneksu, a także ustaliły, że wykonanie robót zamiennych spowoduje wzrost wynagrodzenia o kwotę ok. 28.747,91zł netto.

Aneksem podpisanym w dniu 1 września 2014r. strony zmieniły termin zakończenia przedmiotu umowy na dzień 30 września 2014r.

Zgodnie z pkt 3 ppkt 3.7 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (dalej także jako (...)) wykonawca na swój koszt zorganizować miał na budowie tymczasowe pomieszczenia socjalne dla pracowników, miejsca do spożywania posiłków, pomieszczenia magazynowe i gospodarcze oraz zapewnić dozór obiektu na okres trwania budowy. Ponadto pkt (...) stanowił, że cena ofertowa i jej składniki (ceny jednostkowe) powinny obejmować wszystkie koszty i składniki związane z wykonaniem zamówienia i uwzględniać cały zakres przedmiotu zamówienia opisany w projekcie budowlanym.

Wykonanie usługi nadzoru inwestorskiego na wyżej wskazanej inwestycji pozwany powierzył A. S. (1) prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...), która wykonanie tych usług powierzyła J. S., P. Ł. i K. B..

Sprawowanie funkcji kierownika budowy powód powierzył A. S. (2).

W trakcie realizacji robót przedstawiciele stron odbywali cykliczne spotkania, w trakcie których omawiali zaistniałe na budowie zdarzenia, które uniemożliwiały wykonanie prac zgodnie z przekazaną dokumentacją. Konieczne stało się między innymi obniżenie poziomu gruntu w celu uzyskania poziomu 0 dla budynku. Ponadto inwestor zgłaszał szereg zmian w przedmiocie umowy dotyczących m. in. okien, wykonania ogrodzenia, które w miejsce ogrodzenia z cegły klinkierowej zamawiający wymienił na ogrodzenie z siatki na słupkach stalowych.

Zaakceptowany przez pozwanego kosztorys ofertowy, a także dokumentacja przetargowa nie obejmowała obicia okien w wykuszach ćwierćwałkiem. Konieczność wykonania tych robót pozwany zaakceptował poprzez podpisanie przez R. T. (1) w dniu 29 lipca 2014r. kosztorysu zamiennego, w którym cena jednostkowa robót związanych z zamontowaniem ćwierćwałka w ościeżnicach okiennych została przez powoda wskazana na 16,274zł.

W lipcu 2014r. pozwany poinformował powoda o zmianie ogrodzenia od drogi gruntowej z ogrodzenia z cegły klinkierowej na ogrodzenie z siatki na słupkach stalowych o wysokości 1,3m. Przedmiar robót w zakresie zagospodarowania terenu zawierał pozycję dotyczącą ogrodzenia z siatki stalowej na słupkach stalowych z przywołaniem normy (...) dotyczącej urządzania placu budowy. W odwołaniu to tego przedmiaru w złożonej w przetargu ofercie powód ujął ogrodzenie z siatki stalowej na słupkach stalowych w cenie 41,86zł za 1m2, łącznie 3.270,10zł. Jednocześnie przy tej pozycji ofertowej powód zaznaczył, że dotyczy ona budowy „ogrodzenie z siatki na słupkach stalowych obetonowanych – budowa”. Mając na uwadze, że kosztorys ofertowy nie obejmował pozycji dotyczącej ostatecznego wykonania ogrodzenia z siatki powód sporządził kosztorys zamienny, w którym ujął tę pozycję w cenie jednostkowej 126,212zł. Kosztorys ten w dniu 16 maja 2014r. został podpisany przez R. T. (1) i w związku z tym w kosztorysie powykonawczym obejmującym wynagrodzenie za wykonanie ogrodzenia siatki powód przyjął cenę jednostkową w wysokości 126,212zł, która odpowiadała cenie za I kwartał 2013 z zeszytów S.. Ponadto złożony przez powoda kosztorys ofertowy przewidywał wykonanie i montaż bramy wjazdowej o szerokości minimum 4m, otwieranej ręcznie i za pomocą pilota za cenę 4.945,47zł. W toku realizacji prac pozwany zdecydował się na zamontowanie dwuskrzydłowej bramy drewnianej na zawiasach. Z uwagi na fakt, że kosztorys stron nie przewidywał takiej pozycji powód sporządził kosztorys zamienny, w którym cenę za wykonanie prac związanych z bramą wskazał na kwotę 447,59zł. Produkty takie jak np. brama wjazdowa, w tym z automatyką, należy do elementów zwykle nieopisywanych w katalogach kosztorysowych, wymagając wyceny indywidulanej. Jest to powszechna praktyka w budownictwie. Wycena indywidualna poprzedzona jest ustaleniami między inwestorem a wykonawcą. Wobec braku sprzeciwu ze strony inwestora na przedłożony kosztorys zamienny i jednocześnie jego podpisanie przez R. T. (1), powód w kosztorysie powykonawczym ujął cenę za montaż i wykonanie bramy w kwocie 4.447,59zł.

W trakcie trwania robót strony podpisały następujące umowy o wykonanie robót dodatkowych:

- nr (...) w dniu 14 września 2013r.,

-nr (...) w dniu 12 grudnia 2013r.,

- nr (...) w dniu 22 sierpnia 2014r.

Tytułem wynagrodzenia za prace wykonane na tej inwestycji powód wystawił pozwanemu następujące faktury Vat:

- nr (...) z dnia 23 grudnia 2013r. na kwotę 133.110,67zł, którą następnie skorygował do kwoty 116.692,81zł,

- nr(...) dnia 23 grudnia 2013r. na kwotę 1.819,09zł, którą następnie skorygował do kwoty 5.812,12zł,

- nr (...) z dnia 23 grudnia 2013r. na kwotę 45.964,53zł, którą następnie skorygował do kwoty 39.955,14zł,

- nr (...) z dnia 23 grudnia 2013r. na kwotę 571,35zł, którą następnie skorygował do kwoty 2.507,10zł,

- nr (...) z dnia 23 grudnia 2013r. na kwotę 46.351,10zł, którą następnie skorygował do kwoty 32.684,89zł,

- nr (...) z dnia 23 grudnia 2013r. na kwotę 10.951,53zł, którą następnie skorygował do kwoty 22.998,40zł,

- nr (...) z dnia 23 grudnia 2013r. na kwotę 25.702,79zł, którą następnie skorygował do kwoty 19.840,05zł,

- nr (...) z dnia 20 stycznia 2014r. na kwotę 5.909,04zł,

- nr (...) z dnia 11 czerwca 2014r. na kwotę 202.805,66zł,

- nr (...) z dnia 11 czerwca 2014r. na kwotę 69.529,30zł,

- nr (...)z dnia 21 lipca 2014r. na kwotę 80.135,59zł,

- nr (...) z dnia 21 lipca 2014r. na kwotę 31.646,47zł,

- nr (...) z dnia 21 lipca 2014r. na kwotę 156.768,67zł,

- nr (...) z dnia 28 lipca 2014r. na kwotę 3.083,86zł,

- nr (...) z dnia 28 lipca 2014r. na kwotę 2.355,71zł,

- nr (...)z dnia 28 lipca 2014r. na kwotę 12.500,71zł,

- nr (...) z dnia 28 lipca 2014r. na kwotę 15.822,78zł,

- nr (...) z dnia 28 lipca 2014r. na kwotę 26.634,07zł,

- nr (...) z dnia 1 września 2014r. na kwotę 114.777,29zł,

- nr (...)z dnia 1 września 2014r. na kwotę 28.419,38zł,

- nr (...) z dnia 1 września 2014r. na kwotę 41.966,07 zł,

- nr (...) z dnia 1 września 2014r. na kwotę 4.267,01zł,

- nr (...) z dnia 1 września 2014r. na kwotę 2.098,02zł.

Powód skorygował faktury wystawione w grudniu, albowiem pozwany zakwestionował przedstawione kosztorysy uznając, że powód zbiorczo ujął prace dodatkowe, zamienne i objęte pierwotną umową, zaś powinny one być rozliczane odrębnie.

Z wyżej wymienionymi fakturami Vat nr (...) powód przedłożył pozwanemu kosztorysy powykonawcze podpisane przez inspektora nadzoru J. S.. Ponadto roboty objęte tymi fakturami zostały przez pozwanego odebrane w dniu 30 września 2013r. Kosztorysy te powód sporządzał na podstawie książki obmiarów, którą w trakcie trwania inwestycji prowadził kierownik budowy. Po wykonaniu prac inspektor nadzoru weryfikował wskazane w książce obmiarów i kosztorysach wielkości z rzeczywiście wykonanymi i poprawiał dane zawarte w tych dokumentach.

Wynagrodzenie ujęte w fakturach Vat nr (...) pozwany uregulował wyłącznie w części, niezapłacona z tych faktur pozostała łącznie kwota 25.961,26zł. Uiszczając to wynagrodzenie pozwany nie wskazał jednoznacznie, za które prace ujęte w kosztorysach do tych faktur płaci, a za które zapłaty odmawia.

W połowie 2014r. pozwany powziął wątpliwości co do prawidłowości dokonywanych przez inspektora nadzoru J. S. weryfikacji kosztorysów, w szczególności kosztorysów zamiennych. W związku z powyższym przedstawiciele pozwanego zwrócili się do J. S. o wyjaśnienie rozbieżności między kosztorysami ofertowymi, zamiennymi i powykonawczymi, jednakże z uzyskanych wyjaśnień nie byli zadowoleni i w związku z tym pozwany postanowił powierzyć innemu podmiotowi ponowną weryfikację kosztorysów powykonawczych sporządzonych przez powoda.

Pismem z dnia 29 września 2014r. pozwany poinformował powoda o powołaniu dodatkowego inspektora ds. rozliczeń inwestycji w osobie S. K. (1). Jednocześnie wskazał, że wszystkie kosztorysy powykonawcze powinny być również zaakceptowane przez wyżej wskazanego inspektora.

W piśmie z dnia 2 października 2014r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 191.527,77zł tytułem wynagrodzenia ujętego w fakturach Vat nr (...).

Przedmiot umowy powód zgłosił do odbioru w dniu 15 września 2014r. W dniu 16 września 2014r. przedstawiciele pozwanego udali się na budowę i stwierdzili, że prace nie zostały ukończone i w związku z tym powód ponownie miał dokonać zgłoszenia gotowości do odbioru. Zgłoszenia takiego powód dokonał w piśmie z dnia 22 września 2014r., po tym jak w dniu 19 września 2014r. inspektor (...) J. S. potwierdził zakończenie prac wpisem do dziennika budowy. Procedurę odbiorową pozwany rozpoczął w dniu 3 października 2014r. od sprawdzenia dokumentacji technicznej i ustalił, że powód nie przedłożył atestów dotyczących środka gruntującego oraz brak we wniosku materiałowym nr (...) załączników do deklaracji właściwości użytkowych nr (...) (...) I (...) (...) i w związku z tym odmówił odbioru. Gotowość do odbioru komisja odbiorowa potwierdziła po dostarczeniu przez powoda wyżej wymienionych dokumentów w dniu 7 października 2014r. Tego samego dnia strony podpisały porozumienie, na podstawie którego pozwany oświadczył, że wypłaci powodowi część wynagrodzenia w kwocie 146.579,86zł netto, zaś pozostała kwotę zatrzyma do czasu wyjaśnienia powstałych różnic. Powód zaś od pozostawionej kwoty do czasu ostatecznego wyjaśnienia nie miał dochodzić odsetek.

W piśmie z dnia 13 października 2014r. pozwany poinformował powoda o naliczeniu mu kary umownej za 7 dni zwłoki w ukończeniu przedmiotu umowy w kwocie 6.221,95zł. Ponadto wraz z pismem z dnia 21 października 2014r. pozwany przesłał powodowi notę księgową nr (...) opiewającą na kwotę 6.221,95 zł wystawioną tytułem kary umownej za zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy.

W dniu 20 października 2014r. strony przystąpiły do odbioru robót. W trakcie spotkania ustalili, że powód usunął 24 z 25 usterek stwierdzonych w dniu 9 października 2014r. W zakresie usterki dotyczącej narożników w parapetach wewnętrznych powód wniósł o obniżenie wynagrodzenia. Ostatecznie do odbioru nie doszło, albowiem pozwany wskazał, że musi poddać kolejnej weryfikacji sporządzone przez powoda kosztorysy.

Powód wraz z pismem z dnia 27 października 2014r. zwrócił pozwanemu notę księgową nr (...) uznając ją za niezasadną.

W dniu 29 października 2014r. strony podpisały protokół końcowego odbioru robót, a następnie w dniu 6 listopada 2014r. protokół usunięcia usterek.

W związku z odbiorem końcowym powód w dniu 3 listopada 2014r. wystawił i doręczył pozwanemu fakturę Vat nr (...) na kwotę 40.205,42zł wraz z kosztorysem powykonawczym podpisanym przez inspektora nadzoru robót sanitarnych P. Ł..

Ponadto w dniu 3 listopada 2014r. powód wystawił pozwanemu również następujące faktury Vat:

- nr (...)na kwotę 29.202,92zł,

- nr (...) na kwotę 826,97zł,

- nr (...) na kwotę 32.045,18zł,

- nr (...) na kwotę 3.828,91zł,

- nr (...)na kwotę 11.094,09zł,

- nr (...) na kwotę 3.030,78zł.,

- nr (...) na kwotę 40.205,42zł.

Do czasu odbioru inwestycji pozwany nie kwestionował wykonania przez powoda jakichkolwiek robót.

Pismem datowanym na dzień 11 grudnia 2014r. powód poprzez swojego pełnomocnika wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 3 dni kwoty 40.205,42zł ujętej w fakturze Vat nr (...), a także kwoty 25.961,26zł wynikającej z faktur Vat nr (...). Wezwanie to zostało doręczone pozwanemu w dniu 11 grudnia 2014r.

W dniu 30 grudnia 2014r. powód wystawił pozwanemu faktury Vat nr:

- (...) na kwotę 3.292,01zł,

- (...) na kwotę 21.056,32zł.

Wyżej wskazane faktury Vat wystawione w grudniu 2014r. zostały doręczone pozwanemu wraz z kosztorysami powykonawczymi zweryfikowanymi przez J. S. w dniu 12 stycznia 2015r.

W związku ze zwiększonymi niż przewidziano w umowie kosztami zrealizowania inwestycji pozwany zlecił S. K. (1) weryfikację kosztorysów powykonawczych budowy budynku leśniczówki w K.. Przedmiotem analizy były faktury Vat nr (...) a także załączone do nich kosztorysy powykonawcze.

W sporządzonym na wniosek pozwanego dokumencie S. K. (1) stwierdził, że po przenalizowaniu powierzonych mu faktur i kosztorysów wskazana w nich wartość robót została bezpodstawnie zawyżona o kwotę 22.168,90zł netto. W zakresie faktury Vat nr (...) S. K. (1) zakwestionował kwotę 4.837,94zł w zakresie pozycji (...) i (...), co do faktury Vat nr (...) kwotę 7.028,86zł w zakresie pozycji nr (...)

W dniu 9 grudnia 2014r. powód spotkał się z przedstawicielami pozwanego, inspektorem nadzoru inwestorskiego oraz S. K. (1), w celu wyjaśnienia różnic w kosztorysach powykonawczych. Na spotkaniu tym powód m. in. przedłożył fakturę zakupu ćwierćwałka, który ujęty jest w poz. 15 faktury Vat nr (...), z której wynika, że nabył on ten towar w cenie 9,56zł netto/mb. W odpowiedzi na co S. K. (1) potwierdził, że cena materiału w bazie S. dotyczy materiału o mniejszych wymiarach i w stanie surowym.

W piśmie z dnia 31 grudnia 2014r. pozwany poinformował powoda, że po weryfikacji części kosztorysów powykonawczych sporządzonej przez S. K. (1) stwierdził zawyżenie wartości inwestycji na jego niekorzyść o kwotę 22.168,90zł netto. Ponadto zatrzymał również dodatkowo kwotę 6.096,53 netto stanowiącą różnicę między ceną jednostkową z formularza ofertowego, a kosztorysami powykonawczymi w fakturach Vat nr (...) praz kwotę 6.221,95zł brutto tytułem kary umownej.

Pozwany wstrzymał zapłatę pozostałego wynagrodzenia powoda uznając, że sprawa trafi do sądu i w trakcie procesu zweryfikowana zostanie ewentualna wysokość należnego powodowi wynagrodzenia.

Powód wykonał wszystkie prace ujęte w kosztorysach powykonawczych załączonych do faktur Vat nr (...).

Zgodnie z ogólną zasadą przeprowadzania przedmiarów stolarki budowlanej drzwi zewnętrzne i wewnętrzne oraz skrzydła drzwiowe należy liczyć w metrach kwadratowych w świetle ościeżnic, a w przypadku braku ościeżnic w świetle otworów. Na spornej inwestycji otwory drzwiowe wykończone są ościeżnicami. W protokole powykonawczym załączonym do faktury Vat nr (...) powód ujął obmiary drzwi obejmujące ościeżnice. Bez wliczania ościeżnic w pozycjach omawianego protokołu winny znaleźć się kolejne wielkości: poz. (...)

Prace ujęte w pozycjach (...) kosztorysu powykonawczego załączonego do faktury Vat nr (...) nie stanowiły przedmiotu umowy stron. Ponadto umowa stron nie obejmowała również robót.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał, iż żądanie pozwu zasługuje na uwzględnienie w części.

Podstawę prawną roszczeń powoda stanowił zatem art. 647 k.c., zgodnie z którym przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

W przedmiotowej sprawie bezspornym było, że strony łączyła umowa nr (...) z dnia 30 kwietnia 2013r. Ponadto strona pozwana nie zaprzeczyła, aby pozwany wykonał całość robót, za które dochodził wynagrodzenia. W odniesieniu do zakresu prac pozwany zakwestionował wyłącznie prace dotyczące obmiarów drzwi. Ponadto między stronami sporna była wysokość przyjętych przez powoda stawek do wyliczenia wysokości wynagrodzenia. Strona pozwana zakwestionowała roszczenie pozwu w całości. Pozwany twierdził, że na podstawie wcześniejszych faktur nadpłacił wykonawcy wynagrodzenie, a dodatkowo wskazał, że przysługuje mu wobec powoda roszczenie o zapłatę kary umownej z tytułu opóźnienia w wykonaniu przedmiotu umowy oraz oświadczył, że wstrzymał się z zapłatą pozostałej wskazanej w fakturach kwoty, albowiem miał zastrzeżenia co do zastosowanych przez powoda stawek. Podniósł również, że część z faktur została wystawiona i doręczona po odbiorze.

Odnosząc się do ostatniego z wymienionych zarzutów wskazać należy, że wystawienie faktur po terminie odbioru nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Podkreślić trzeba, że inwestor na podstawie kosztorysów mógł zauważyć, że część robót nie została w nich ujęta i w takiej sytuacji powinien liczyć się z wystawieniem kolejnych faktur przez powoda. Brak jest podstaw aby uznać, że sama okoliczność wystawienia faktury po terminie odbioru zwalniała inwestora z obowiązku zapłaty wynagrodzenia.

Zarzut nadpłacenia wynagrodzenia w związku z zawyżeniem wcześniejszych faktur również pozostawał nieistotny dla wydania wyroku w niniejszej sprawie. Pozwany bowiem na jego podstawie nie wywiódł wobec roszczeń powoda dochodzonych w niniejszej sprawie odpowiednich zarzutów, w tym z bezpodstawnego wzbogacenia lub nienależnego świadczenia i swoich roszczeń nie przedstawił przeciwko roszczeniom powoda.

Okoliczności związane z nałożeniem kary umownej również pozostawały irrelewantne dla wyniku sprawy, ponieważ pozwany na rozprawie w dniu 1 grudnia 2016r. jednoznacznie oświadczył, że nie podnosi zarzutu potrącenia wierzytelności z tytułu kary umownej z wynagrodzeniem powoda, ujętym w pozwie.

Zgodnie z art. 210 § 2 k.p.c., każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych. Wypowiedzenie się co do twierdzeń strony przeciwnej o okolicznościach faktycznych powinno odnosić się w sposób konkretny i jednoznaczny do wszystkich podniesionych przez tę stronę twierdzeń. Obowiązek przewidziany w art. 210 § 2 k.p.c. zmierza do zakreślenia okoliczności spornych i bezspornych między stronami i ma wpływ na zakres ewentualnego postępowania dowodowego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznanej sprawy wskazać należy, że Sąd przyjął, że strona pozwana udowodniła, iż posiadała wątpliwości co do prawidłowości kosztorysów sporządzonych przez powoda. Okoliczność ta jednak była niewystarczająca na odparcie żądania pozwu w niniejszej sprawie. Pozwany bowiem powinien sformułować konkretne i jednoznaczne zarzuty odnoszące się do zasadności wynagrodzenia dochodzonego w niniejszej sprawie przez powoda. Wskazać, konkretne pozycje, które powód niezasadnie umieścił w sporządzonych kosztorysach powykonawczych oraz powołać uzasadnienie dla swojego stanowiska. Zarzutów takich strona pozwana podniosła niewiele i tylko one były podstawą rozstrzygania o zasadności roszczeń powoda, o czym w dalszej części uzasadnienia.

W tym miejscu stanowczo podkreślić trzeba, że opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego w sprawie materiału wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Nie może ona natomiast sama być źródłem materiału faktycznego sprawy ani tym bardziej stanowić podstawy ustalenia okoliczności będących przedmiotem oceny biegłego por. - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 1969 r., sygn. akt I CR 140/69. Przy braku adekwatnych twierdzeń pozwanego oraz zaoferowania przez niego innych dowodów, weryfikacja sporządzonych kosztorysów powykonawczych wykraczająca poza sformułowane przez pozwanego zarzuty służyłaby w rzeczywistości poszukiwaniu faktów tj. weryfikacji okoliczności, co do których pozwany nie przedstawił szczegółowego stanowiska. Strona pozwana nie mogła zatem przy zaniechaniu sformułowania konkretnych zarzutów żądać od Sądu zweryfikowania sporządzonych przez powoda kosztorysów powykonawczych dla całej inwestycji. Stanowczo zaznaczyć trzeba, że w toku inwestycji pozwany powołał inspektora nadzoru inwestorskiego, więc jeżeli posiadał on zastrzeżenia co do jego pracy, a jednocześnie nie czuł się kompetentny do weryfikacji składanych przez powoda kosztorysów to powinien zadbać o to, żeby powołać kogoś kto to uczyni. Tymczasem pozwany, za pomocą rzeczoznawcy zweryfikował tylko część kosztorysów i na tej podstawie zadecydował o wstrzymaniu się z zapłatą powodowi wynagrodzenia do czasu rozstrzygnięcia ewentualnego procesu. Jednocześnie zaniechał dalszego weryfikowania składanych przez powoda kosztorysów i wypłaty mu wynagrodzenia także w zakresie w jakim nie kwestionował rozliczeń.

W konsekwencji powyższego, Sąd badał zasadność roszczeń powoda w świetle podniesionych przez stronę pozwaną zarzutów. Zaznaczyć przy tym należy, że jak wskazywał powód i co znalazło potwierdzenie w zeznaniach świadków przy dokonaniu częściowej zapłaty wynagrodzenia ujętego w fakturach Vat nr (...) pozwany nie wskazał, za które roboty dokonuje zapłaty, a które roboty kwestionuje i w związku z tym zapłaty tej odmówia. W takiej sytuacji, podnoszenie w trakcie procesu przez pozwanego, że powód powinien skonkretyzować roszczenie i wskazać za co domaga się w tych fakturach zapłaty ocenić należy jako niezrozumiałe.

W zakresie wynagrodzenia ujętego w fakturze VAT nr (...) pozwany nie przedstawił żadnych zarzutów. W szczególności nie twierdził, aby którekolwiek ze wskazanych w tej fakturze prac nie zostały przez powoda wykonane lub aby powód zastosował stawkę wynagrodzenia sprzeczną z umową stron. W konsekwencji całą należność wskazana w tej fakturze tj. kwotę 40.205,42zł Sąd uznał za zasadną.

Z faktur VAT nr (...) powód dochodził zapłaty łącznie kwoty 25.961,26zł.

Co do należności dochodzonej z faktury VAT nr (...) pozwany podał, że kwestionuje ją co do kwoty 3.858,89zł, z uwagi na cenę wskazaną za ćwierćwałek i błędów w montażu za dużych drzwi, które nie były zamawiane.

Odnosząc się do ceny ćwierćwałka przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że w dokumentach przetargowych strony nie przewidziały konieczności zastosowania ćwierćwałka i w związku z tym powód złożył kosztorys zamienny (k. 253-254 akt), w którym cenę jednostkową określił na kwotę 16,274zł. Kosztorys ten został podpisany przez inspektora nadzoru inwestorskiego tj. J. S., a także R. T. (2). Wobec powyższego, w ocenie Sądu obecnie to w tej stawce strony powinny dokonać rozliczenia.

Co do wynagrodzenia za wykonanie drzwi pozwany kwestionowany sposób dokonania obmiaru. Strony pozostawały w sporze co zaliczenia w obmiarach ościeżnic. Sąd, w oparciu o wnioski wynikające z opinii biegłego K. J. (1) przyjął, że skoro otwory drzwiowe są wykończone ościeżnicami, to obmiary powinny ten fakt uwzględniać, zaś obmiarowanie powiększające wymiary o szerokość opaski wokół otworów drzwiowych wraz z grubością okładziny wewnętrznej światła otworów są sprzeczne z ogólnymi zasadami prowadzenia przedmiarów i obmiarów. W konsekwencji powyższego Sąd uznał, że w pozycjach protokołu powykonawczego od 21 do 27 kosztorysu powykonawczego do faktury Vat nr (...) powinny znajdować się następujące wielkości i kwoty:

- poz. (...) – 3,732m2 x 2.746,080zł = 10.248,37zł netto,

- poz. (...) – 1,858 m2 x 2.246,080zł = 4.173,22zł netto,

- poz. (...) - 3,636 m2 x 681,780zł = 2.478,95zł netto,

- poz. (...) – 6,464 m2 x 700,700zł = 4.529,32zł netto,

- poz. (...) – 8,080 m2 x 693,450zł = 5.603,08zł netto,

- poz. (...) – 2,915 m2 x 1.208,640zł = 3.523,19zł netto,

- (...)

Co do poz. (...) zaznaczyć należy, że biegły nie miał dostępu do tych drzwi i co za tym idzie nie mógł dokonać ich obmiaru i w rezultacie tego Sąd uznał za zasadne przyjęcie wielkości wskazanej w przedmiarze robót.

Wynagrodzenie wskazane w omawianym kosztorysie za prace dotyczące stolarki drzwiowej wynosiło 40.751,82zł netto tj. 44.011,97zł brutto. Przy przyjęciu wielkości wskazanych przez biegłego wynagrodzenie to powinno wynosić 30.556,13zł netto tj. 33.000,62zł brutto. Z powyższego wynika, że wynagrodzenie wskazane w fakturze Vat nr (...) powinno zostać umniejszone o kwotę 11.011,35zł (44.011,97zł – 33.000,62 = 11.011,35zł). Pozwany jednak w piśmie z dnia 20 czerwca 2016r. jednoznacznie wskazał, że należność z tej faktury kwestionuje jedynie co do kwoty 3.858,89zł netto tj. 4.167,60zł (k. 937 akt). Wobec powyższego stanowiska pozwanego zdaniem Sądu, wynagrodzenie z faktury VAT nr (...) należało obniżyć wyłącznie o kwotę 4.167,60zł.

W zakresie faktury VAT nr (...) pozwany zakwestionował kwotę 7.028,86zł netto (k. 937 akt) uzasadniając, że powód nie zastosował stawek z kosztorysu ofertowego co do ogrodzenia, a ponadto zawyżył ceny bramy przesuwnej w stosunku do oferty. Wynagrodzenie za wykonanie siatki znajdowało się w poz. 7 kosztorysu powykonawczego do faktury Vat nr (...) (k. 26 akt) i cena jednostkowa wynosiła 126,212zł, zaś dotyczące bramy przesuwnej w poz. 8 tego kosztorysu i jego cena jednostkowa wynosiła 1.934,232zł za komplet (1 szt.).

Według kosztorysu ofertowego cena za 1m2 ogrodzenia z siatki wynosiła 41,86zł (łącznie 3.270,10zł), zaś bramy 318,85zł (1.530,48zł). Kosztorys ten powód sporządził w oparciu o przedmiar robót, w którym przy pozycji ten została wskazana pozycja (...) dotycząca urządzania placu budowy. Dodatkowo w kosztorysie ofertowym wyceniając wykonanie ogrodzenia z siatki powód zaznaczył, że dotyczy to budowy. Wobec powyższego, zdaniem Sądu brak jest podstaw do przyjęcia, że do wybudowania docelowego ogrodzenia z siatki strony powinny przyjąć stawkę uwzględnioną przez powoda w kosztorysie ofertowym, skoro ta odnosiła się do ogrodzenia budowanego tymczasowo w celu zabezpieczenia placu budowy. Jeżeli zatem w ofercie nie zawarto pozycji dotyczącej wykonania ostatecznego ogrodzenia z siatki (a pozycji tej nie uwzględnione, gdyż zgodnie z pierwotnym projektem ogrodzenie to miało być wykonane ze słupków zbudowanych z cegły klinkierowej) to wynagrodzenie za te roboty ustalić należało w oparciu o ceny dla I kw. 2013 (...). Powód wskazał, że przywołane przez niego w protokołach zamiennych ceny odpowiadają stawkom z (...) dla I kw. 2013r., okoliczności tej pozwany nie kwestionował, a zatem uznać należało ją za przyznaną. Brak było wobec tego podstaw do zakwestionowania wskazanej przez powoda ceny za wykonanie ogrodzenia z siatki. Ponadto należy zaznaczyć, że protokół zamienny dotyczący zmiany wykonania ogrodzenia z cegły na siatkę i bramy z ceną 126,212zł za 1m2 siatki i 1.934,232zł za 1 szt. bramy został podpisany przez specjalistę ds. zamówień publicznych u pozwanego, co ocenić należy za zawarcie przez strony porozumienia co do wykonania tych prac i wysokości wynagrodzenia.

W odniesieniu do bramy również podkreślić wypada, że między stronami sporna była przyjęta przez powoda stawka wynagrodzenia. Bezspornym przy tym pozostawało, że w trakcie realizacji robót pozwany zmienił technologię wykonania tych prac. W piśmie z dnia 31 października 2017r. (k. 1257 akt) pozwany przyznał, że zamontowanie pierwotnie zaprojektowanej bramy było niemożliwe ze względu na brak miejsca, czego nie uwzględnił projektant i w związku z tym strony zastosowały rozwiązanie zamienne. Kosztorys ofertowy przewidywał wykonanie i montaż bramy wjazdowej o szerokości minimum 4m otwieranej ręcznie i za pomocą pilota. Cenę za wykonanie i montaż tej bramy powód skalkulował na kwotę 4.945,47zł. Następnie, w czasie realizowania robót pozwany zdecydował o montażu drewnianej dwuskrzydłowej bramy, której nie przewidywał kosztorys ofertowy. W związku z powyższym powód sporządził protokół zamienny, w którym wynagrodzenie za te prace określił na kwotę 4.447,59zł. Na podstawie opinii biegłego sądowego K. J. (1) Sąd uznał, że wyceny tej pozycji nie można sporządzić w oparciu o zeszyty (...), albowiem katalogi kosztorysowe nie obejmują takich elementów i ich cena musi być ustalana indywidualnie. W tej sytuacji zauważyć należało, że kosztorys zamienny (k. 232-233 akt) podpisany został przez R. T. (1). Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu przyjąć należy, że w trakcie realizacji robót pozwany wyraził zgodę na wykonanie tych robót za wynagrodzeniem w kwocie 4.447,59zł i obecnie nie ma podstaw, aby wartość tę kwestionował.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu brak było podstaw do umniejszenia wartości z tej faktury.

W zakresie należności z faktury VAT nr (...) pozwany podniósł, że pozycje 1-4, 7-9 w kosztorysie powykonawczym do tej faktury nie zostały ujęte w kosztorysie ofertowym, ani nie przewiduje ich dokumentacja projektowa. Strona powodowa potwierdziła, że prace te nie były ujęte w kosztorysie i dokumentacji projektowej. Stanowisko powoda ograniczało się do tego, że strony umówiły się, że rozliczą się na podstawie kosztorysu i obmiaru, a roboty te były uwzględnione w księdze obmiarów i bez nich nie można by zakończyć inwestycji. Sąd nie podzielił stanowiska powoda, albowiem powyższe postanowienia dotyczyły przedmiotu umowy, zaś co do robót zamiennych strony przewidziały koniczność podpisania protokołu konieczności. Brak jest przy tym podpisanego przez strony protokołu konieczności, bądź choćby kosztorysy zamiennego. Kwota zakwestionowanych przez pozwanego pozycji z tej faktury wynosiła łącznie 2.894,68zł brutto i o taką wartość kwotę dochodzoną z tej faktury należało umniejszyć.

Co do należności ujętej w fakturze VAT nr (...) pozwany podniósł, że jest ona w całości niezasadna, albowiem zabezpieczenie terenu budowy, w (...) zdefiniowane zostało jako element niepodlegający odrębnemu rozliczeniu. Przywołał również § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia (...) z dnia 2 września 2004r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowalnych oraz programu funkcjonalno-użytkowego, zgodnie z którym w tabelach przedmiaru robót nie uwzględnia się robót tymczasowych - robót, które są projektowane i wykonywane jako potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, z wyłączeniem przypadków, gdy istnieją uzasadnione podstawy do ich odrębnego rozliczania. W zakresie należności ujętej w tej fakturze Sąd podzielił pogląd powoda, że co do montażu siatki i bram na placu budowy istniały odrębne podstawy do ich rozliczenia. Prace te zostały bowiem ujęte w przedmiarze robót i kosztorysie ofertowym i wobec tego wynagrodzenie za wykonanie tych prac okazało się zasadne tj. w wysokości 13.564,83zł brutto. Pozostałe pozycje tj. rozebranie ogrodzeń i bram, a także wykonanie i rozebranie drogi z kamienia nie były przewidziane w kosztorysie ofertowym, więc należałoby uznać, że nie stanowiły przedmiotu umowy stron. Powód mógłby zatem domagać się za nie zapłaty, jeżeli strony uwzględniłyby za nie odrębne wynagrodzenie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie 1 wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 75.964,24zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot wynikających z poszczególnych faktur Vat i dni następnych po wskazanych w nich terminach zapłaty do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z § 6 ust. 1 umowy stron, zasądzając je od dnia następnego po upływie trzydziestodniowego terminu zapłaty liczonego od doręczenia pozwanemu faktur Vat. Rozróżnienie wysokości odsetek wynika z wejściem w życie w dniu 1 stycznia 2016r. ustawy z dnia 9 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy –Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Zdaniem Sądu, pomimo zawarciazumienia z dnia 7 października 2014r. powodowi należały się odsetki za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia, albowiem pozwany nie przystąpił do szczegółowej weryfikacji wysokości wynagrodzenia i wypłaty niekwestionowanej kwoty, a co za tym idzie nie wypełnił postanowień w tym porozumieniu przewidzianych.

W punkcie 2 wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 3 wyroku na podstawie art. 100 k.p.c.

Powyższy wyrok w punktach 1 i 3 zaskarżył apelacją pozwany, który powołując się na naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 6 kc w zw. z art. 647 kc, art. 647 kc, art. 482 kc, naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 kpc, art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 278 kpc, art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 210 § 2 kpc w zw. z art. 9 ustawy z 4 lipca 2019r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona jedynie w części.

Rację ma bowiem skarżący argumentując odnośnie do faktury (...), że nie można przyjąć jakoby pozwany kwestionował ją jedynie do kwoty 3.858,89 zł netto, co stanowiło podstawę do obniżenia przez Sąd Okręgowy wynagrodzenia powoda o kwotę 4.167,60zł.

Po zapoznaniu się z opinią biegłego K. J. (1) pozwany wskazał w piśmie procesowym z 31.10.2017r., ustosunkowującym się do tej opinii, że zgadza się z wywodami biegłego dotyczącymi obmiaru drzwi.

Skoro zatem Sąd Okręgowy na podstawie ustaleń biegłego dokonał wyliczenia należności powoda w tym zakresie i wskazał o ile wynagrodzenie powoda powinno zostać obniżone, to należało uwzględnić to obniżenie w pełnym zakresie, czyli do ustalonej przez Sąd I instancji kwoty 11.011,35 zł brutto, a nie jedynie do kwoty 4.167,60zł.

Stąd Sąd Apelacyjny, zmieniając w tym zakresie zaskarżony wyrok, obniżył wynagrodzenie powoda stwierdzone przedmiotową fakturą o dalsze 6.843.75 zł (11.011,35 zł – 4.167,60 zł), czyli do kwoty 69.120,49 zł.

Częściowo uzasadniony okazał się także zarzut naruszenia art. 481 § 1 kc przez zasądzenie od poszczególnych kwot odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie pomimo zawartych porozumień z 7 października 2014r. i 26 listopada 2014r. w przedmiocie odstąpienia przez wykonawcę od dochodzenia odsetek za wskazane w porozumieniach kwoty.

W aktach znajduje się jedynie porozumienie z 7 października 2014r., w którym strony ustaliły, że w związku z wątpliwościami zamawiającego dotyczącymi części pozycji z kosztorysu powykonawczego pozwany zapłaci powodowi wynagrodzenie w wysokości 146.579,86 zł netto plus VAT, a pozostałą kwotę w wysokości 22.094,18 zł netto plus VAT zatrzyma do czasu wyjaśnienia w wykonawcą powstałych różnic. Strony postanowiły, że od pozostawionej kwoty do czasu ostatecznego wyjaśnienia wykonawca nie będzie dochodził odsetek.

Brak jest podstaw do uznania, że porozumienie z 7.10.2014r. wyłączało bezterminowo możliwość dochodzenia odsetek od wskazanej w nim spornej kwoty.

W aktach znajduje się protokół ze spotkania w sprawie weryfikacji kosztów powykonawczych dotyczących przedmiotowej inwestycji z dnia 9.12.2014r. (k. 367-369).
W ocenie Sądu Apelacyjnego treść tego dokumentu wskazuje, że strony ostatecznie nie doszły wówczas do porozumienia w omawianych kwestiach, a powód zapowiedział wystąpienie na drogę sądową o pozostałą część należności.

Stanowi to podstawę do przyjęcia, że zakończyły się definitywnie konsultacje, o których mowa w porozumieniu z 7.10.2014r.

Wobec powyższego przestało obowiązywać przewidziane w tym dokumencie moratorium na dochodzenie przez powoda odsetek od kwoty 22.094,18 zł netto plus VAT, które miało trwać „do czasu ostatecznego wyjaśnienia”, czyli do chwili , gdy strony po zakończeniu tych konsultacji zajmą ostateczne stanowiska w spornych kwestiach.

Porozumienie to dotyczyło należności wymagalnych w dniu jego zawarcia, które Sąd Okręgowy zasądził z odsetkami od 2 października 2014r.(pkt 1 tiret i 2 - faktury nr (...)).

Ostatecznie, jak wynika z ustaleń Sądu Okręgowego, powód wezwał pozwanego do zapłaty należności stwierdzonej tymi fakturami w dniu 11.12.2014r., co uzasadniło zasądzenie odsetek od dnia następnego i wezwanie to, w związku z zakończeniem rokowań stron w dniu 9.12.2014r., należało uznać za skuteczne.

Zatem odsetki od kwoty 14.952,91 zł należne były powodowi od dnia 12 grudnia 2014r., a nie od przyjętej przez Sąd Okręgowy daty 2 października 2014r. i w tym zakresie Sąd Apelacyjny uwzględnił apelację pozwanego dotyczącą roszczenia odsetkowego.

W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, ocenionego bez przekroczenia granic określonych treścią art. 233§1 kpc dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz trafnie określił ich prawne konsekwencje.

Ustalenia te oraz ich prawną ocenę Sąd Apelacyjny podziela, przyjmując je jako własne.

W szczególności nieuzasadniony okazał się zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc przez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz pominięcie treści zeznań wskazanych w treści zarzutu świadków w zakresie zawyżania stawek przez powoda.

Przepis art. 233 § 1 k.p.c. reguluje bowiem jedynie kwestię oceny wiarygodności i mocy (wartości) dowodowej przeprowadzonych w sprawie dowodów, a nie poczynionych ustaleń faktycznych, czy wyprowadzonych z materiału dowodowego wniosków. Zaniechanie zaś wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, czy też pominięcie przez sąd przy wyrokowaniu określonej okoliczności faktycznej, nawet jeżeli strona uważa ją za okoliczność istotną dla rozstrzygnięcia sprawy - nie stanowi o naruszeniu powyższego przepisu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2003 r., II CK 293/02).

Słusznie zaakcentował przy tym Sąd Okręgowy, że oceny świadków co do prawidłowości stawek stosowanych przez powoda oraz prawidłowości sporządzonego przez S. K. opracowania pt. Weryfikacja kosztorysów powykonawczych budowy budynku leśniczówki w m. K., nie jest przedmiotem dowodu z zeznań świadków, bowiem w przypadkach wymagających wiedzy specjalnej należy stosować art. 278 kpc.

Nadto skarżący nie odniósł się do argumentacji Sądu Okręgowego odnoszącej się do wysokiego stopnia ogólności zeznań świadków zeznających co do tych okoliczności.

Chybiony jest także zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc odnoszący się do dowodu z łączącej strony umowy.

I ten zarzut nie dotyczy oceny materiału dowodowego, a Okręgowy nie uznał dowodu z dokumentu umowy stron za niewiarygodny.

Zarzut błędnego ustalenia przez Sąd Okręgowy, że pracownik pozwanego R. T. (1) mógł wiążąco zaakceptować protokół zamienny również nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy bardzo obszernie uzasadnił swoje stanowisko odnośnie do uznania, że nie zachodzą podstawy do obniżenia wynagrodzenia wskazanego w fakturze nr (...) o kwotę 7.028,86zł netto.

I w tym wypadku kosztorysy zostały zaakceptowane przez inspektora nadzoru.

Fakt, że kosztorysy zamienne zostały podpisane przez specjalistę ds. zamówień publicznych R. T. (1), a nie przez Nadleśniczego, nie daje podstaw do przyjęcia, że są to dokumenty, które nie wyrażały stanowiska strony pozwanej.

Powód wskazał w odpowiedzi na apelację, że zatwierdzanie kosztorysów przez tego wyspecjalizowanego pracownika strony pozwanej było zasadą w relacjach stron związanych z wykonywaniem umowy z dnia 30.04.2013r. i nigdy nie było przez pozwanego kwestionowane, a apelujący się do tego stwierdzenia nie odniósł.

Rzeczywiście zarzut braku umocowania R.T. w omawianym zakresie nie pojawia się w korespondencji stron prowadzonej w toku wykonywania umowy, w sprzeciwie od nakazu zapłaty, jak również w piśmie procesowym pozwanego z dnia 10.10.2016r., w którym pozwany odnosi się do nieprawidłowości, które jego zdaniem powód dopuścił się przy rozliczaniu robót objętych przedmiotową fakturą nr (...).

Brak jest podstaw do kwestionowania dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny dowodu z opinii biegłego S. K. (3).

Słusznie bowiem wskazał Sąd Okręgowy, że biegły nie odniósł w istocie do postawionych mu pytań, lecz sporządził prawną analizę zgodności zawartej przez strony umowy oraz ich postępowania w świetle przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, co nie było objęte zleceniem udzielonym biegłemu, przy czym generalnie wyrażanie ocen prawnych nie należy do kompetencji biegłego, lecz sądu.

Wbrew zarzutom apelacji nie budzi również wątpliwości stanowisko Sądu Okręgowego co do przyjęcia, że w sytuacji, gdy powód dochodził zapłaty należności uznanych przez inspektora nadzoru, na podstawie zatwierdzonych przez niego kosztorysów powykonawczych, które zgodnie z postanowieniami umowy miały stanowić podstawę rozliczenia wykonanych przez powoda robót, to na pozwanym spoczywał obowiązek udowodnienia, że przedstawione przez powoda dokumenty w rzeczywistości nie uzasadniają zasadności dochodzonego pozwem roszczenia.

To, że pozwany uważał, że powołany przez niego inspektor nadzoru nie wypełnił należycie swych obowiązków, nie pozbawiało samo przez się mocy dowodowej zatwierdzonych przez niego dokumentów potwierdzających wykonanie robót i ich wartość.

Sąd Okręgowy przekonująco wyjaśnił w motywach zaskarżonego wyroku z jakich przyczyn uznał za przydatną dla sprawy opinię biegłego K. J..

Pozwany, który uznał, że opinia biegłego S. K. stanowi wartościowy materiał dowodowy, potwierdzający zasadność stanowisko zajętego przez pozwanego co do braku podstaw żądania pozwu i nie złożył wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ani też zastrzeżenia w trybie art. 162 kpc do postanowienia Sądu Okręgowego oddalającego wniosek powoda o dopuszczenie takiego dowodu, musiał liczyć się z konsekwencjami takiej postawy procesowej.

Jak wynika z powyższych rozważań niezasadny okazał się także zarzut naruszenia art. 647 kc przez jego zastosowanie albowiem powód, wbrew stanowisku apelującego, wykazał, że wykonał roboty uzasadniające przyznanie mu wynagrodzenia w zakresie uwzględnionym ostatecznie w niniejszym wyroku.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc i art. 385 kpc:

I. zmienił zaskarżony wyrok

a) w punkcie i zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę obniżył do

69.120,49 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 14.952,91 zł od dnia 12 grudnia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 40.205,42 zł od dnia 3 grudnia 2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.962,16 zł od dnia 31 stycznia 2015r. do dnia zapłaty;

a w pozostałym zakresie apelację oddalił;

b) w punkcie 3 w ten sposób, że kosztami procesu obciążył strony

stosunkowo ( stosownie do ostatecznego wyniku postępowania) tj. powoda

w 24% a pozwanego w 76% i szczegółowe rozliczenie tych kosztów

pozostawił referendarzowi sądowemu;

II. w pozostałym zakresie apelację oddalił;

III. kosztami postępowania apelacyjnego obciążył strony stosunkowo tj.

powoda w 10% i pozwanego i szczegółowe rozliczenie tych kosztów

pozostawił referendarzowi sądowemu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w instancji odwoławczej znajdowało oparcie w art. 100 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.

Mikołaj Tomaszewski

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu na podstawie § 100a ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.

starszy sekretarz sądowy
Joanna Forycka