Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Andrzej Daczyński

Sędziowie: SSA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga (spr.)

SSA Maciej Rozpędowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Kaczmarek

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko M. G. i A. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 27 marca 2018 r. sygn. akt IX GC 564/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1.  w punkcie 1 w ten sposób, że zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 49.938,07 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy dziewięćset trzydzieści osiem złotych siedem groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 października 2014r. do 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie,

2.  w punkcie 2 w ten sposób, że koszty procesu rozdziela stosunkowo, obciążając nimi powoda w 63% a pozwanych w 37 % i na tej podstawie zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 1.108,69 zł,

3.  w punkcie 3 w ten sposób, że tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych:

a.  nakazuje ściągnąć od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Poznaniu 618,94 zł,

b.  nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Poznaniu 1.053,86 zł,

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

III.  koszty postępowania apelacyjnego rozdziela stosunkowo, obciążając nimi powoda w 63% a pozwanych w 37 % i na tej podstawie zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 1.464,11 zł.

SSA Małgorzata Mazurkiewicz – Talaga SSA Andrzej Daczyński SSA Maciej Rozpędowski

I AGa 276/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 stycznia 2017 r. powód - J. W. domagał się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i orzeczenia w nim, aby pozwani - M. G. i A. G., jako wspólnicy spółki cywilnej (...) - spółka cywilna (...), A. G. z siedzibą w R., zapłacili solidarnie na jego rzecz kwotę 136,056,45 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot i dat wskazanych w pozwie oraz kosztami procesu.

Powód podkreślił, że wobec nieuregulowania przez pozwanych w terminie należnych kwot, zażądał od pozwanych zapłaty swych należności, jednak pozwani pismem z dnia 24.10.2012 r. wskazali, że strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe za wykonanie umowy w kwocie 402,600,00 zł brutto oraz że zapłacili powodowi kwotę 352,661,93 zł brutto. W ten sposób uznali oni jednak roszczenie objęte niniejszym pozwem w części dotyczącej kwoty 49.938,07 zł. Pomimo tego, pozwani nie uregulowali nawet tej części należności. Powód wskazał, że wnioskiem z dnia 24.10.2014 r. wniósł o zawezwanie pozwanych do próby ugodowej, jednak i to nie przyniosło rezultatu.

W dniu 6 kwietnia 2017 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pismem z dnia 27 kwietnia 2017 r. pozwani złożyli sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu.

Pozwani zaprzeczyli, jakoby za wykonanie całości zleconych robót powód miał otrzymać wynagrodzenie w kwocie 488.718,38 zł, W ocenie pozwanych, powód nie wykazał w żaden sposób, że określone w umowie z dnia 25.08.2010 r. wynagrodzenie ryczałtowe uległo zwiększeniu z kwoty 402.600,00 zł do kwoty 488,718,38 zł.

Zdaniem pozwanych, faktura VAT nr (...) z dnia 20.04.2012 r. została zakwalifikowana przez strony jako faktura końcowa, a na dzień wystawienia tejże faktury nie została zwrócona przez powoda należność wynikająca z faktury korekty nr 05/04/2010 z dnia 28.04.2010 r. w kwocie 100.000,00 zł. Na żądanie pozwanych powód zwrócił nadpłaconą kwotę 100.000,00 zł w dniu 24.04.2012 r. Pozwani podkreślili, że z tytułu wykonanych na zlecenie pozwanych robót objętych umową z dnia 25.08.2010 r. powód otrzymał od pozwanych wynagrodzenie w łącznej kwocie

352.661,93 zł, co potwierdza sam powód w piśmie z dnia 14.10.2014 r., w którym bezzasadnie wzywa pozwanych do zapłaty kwoty 49.938,07 zł.

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanych od nakazu zapłaty, powód pismem z dnia 22 czerwca 2017 r. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Powód podniósł, że w dniu 24.04.2012 r. zwrócił pozwanym kwotę 100,000,00 zł tytułem należności z faktury VAT nr (...), o czym świadczy tytuł przelewu z dnia 24.04.2012 r.: „ZWROT WPŁATY ZA FAKTURĘ (...)” i nastąpiło to na wyraźną prośbę pozwanych przed wystawieniem końcowej faktury VAT nr (...). Nadto zaznaczył, że faktura VAT nr (...) nie ma znaczenia w sprawie, gdyż dotyczyła innego zadania i została skorygowana do wartości „zero”. Odnosząc się do wykonania zleconych robót, powód wskazał, iż wszystkie zlecone powodowi prace w ramach umowy z dnia 25.08.2010 r. zostały wykonane, co potwierdza protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 10,02.2012 r. podpisany przez powoda, pozwanych oraz inspektora nadzoru A. R..

Postanowieniem z dnia 5 lipca 2017 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu skierował strony do mediacji. Strony podczas mediacji ugody nie zawarły.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 136.056,45 zł ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 21.395,85 zł od dnia 14 sierpnia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 21.395,85 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 45,264 zł od dnia 20 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 45,264 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 33.456 zł od dnia 2 lutego 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 33.456 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 35.940,60 zł od dnia 10 maja 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 35.940,60 zł od dnia 1 stycznia 2016 r, do dnia zapłaty,

Ponadto sąd I instancji zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 12.220 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, oraz nakazał ściągnąć od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 1.672,80 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne

i rozważania prawne :

Powód J. W. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...), której przedmiotem jest m.in. produkcja wyrobów formowanych na zimno.

Pozwani M. G. i A. G. prowadzą działalność gospodarczą na podstawie umowy spółki cywilnej, pod firmą (...) s.c. M. G., A. G..

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej strony współpracowały ze sobą.

W kwietniu 2010 r. strony prowadziły rozmowy na temat zawarcia umowy dotyczącej wykonania i montażu obiektu na terenie L.. Wówczas nie było wiadomo, w którym miejscu w

L. powstanie obiekt. W dniu 01.04.2010 r. powód wystawił na rzecz pozwanych fakturę VAT nr (...) na kwotę 100.000,00 zł tytułem wpłaty na wykonanie konstrukcji. W dniu 06.04,2010 r. pozwani wpłacili na rzecz powoda kwotę 100.000,00 zł. ■

W dniu 28 kwietnia 2010 r. powód wystawił korygującą fakturę VAT nr (...) do faktury VAT nr (...) na kwotę -100.000,00 zł. Powód zwrócił w gotówce pozwanym uprzednio wpłaconą kwotę 100.000,00 zł, a pozwany M. G. podpisał korektę faktury z datą wystawienia faktury, tj. 28.04.2010 r.

Zgodnie z wystawioną korektą, razem do zapłaty była kwota -100.000,00 zł, zapłacono - 100.000,00 zł i pozostało do zapłaty 0,00 zł.

W dniu 01,06.2010 r. pozwani zawarli z Zarządem Województwa (...) w P. umowę o dofinansowanie projektu (...) ODDZIAŁ (...) nr (...)

W ramach projektu (...) ODDZIAŁ (...) współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach (...)- Wsparcie rozwoju (...), Schemat I: (...) na lata 2007-2013 pozwani zwrócili się do powoda z zapytaniem ofertowym. Przedmiotem zamówienia była hala magazynowo - handlowa o konstrukcji stalowej.

W dniu 25 sierpnia 2010 roku pozwani, jako zamawiający, zawarli z powodem, jako wykonawcą, umowę na wykonanie i montaż obiektu w konstrukcji stalowej na budowie hali magazynowo - handlowej w L. przy ul. (...). Powyższa umowa została zawarta w wyniku przeprowadzonego postępowania ofertowego,

W § 1 umowy zamawiający zlecił, a wykonawca przyjął do realizacji zadanie inwestycyjne pn. Wykonanie i montaż konstrukcji magazynu wraz z jego obudową z płyt warstwowych i przeszkleniami w dachu i ścianach, podbudową oraz stopami fundamentowymi pod konstrukcję hali magazynowo - handlowej w L. przy ul. (...).

Zlecone powodowi prace miały być wykonane na podstawie przekazanego mu zatwierdzonego projektu budowalnego

Powód miał wykonać prace do 30 grudnia 2010 r. (§2 umowy). Zgodnie z §4 umowy, za wykonanie umowy powód miał otrzymać wynagrodzenie kosztorysowe w kwocie 330.000,00 zł, tj. 402,600,00 zł brutto. Rozliczenie końcowe wykonawcy nastąpić miało po wykonaniu całości zamówienia; dopuszczalne było częściowe rozliczenie za zakończone etapy budowy w oparciu o udokumentowane wydatki poniesione przez wykonawcę na ich realizację; kwota nie mogła przekroczyć 50% wartości kosztorysu ofertowego (§5 pkt 1 umowy),.

Kierownikiem budowy był A. K., natomiast Inspektorem nadzoru A. R..

Z uwagi na objęcie projektowanej inwestycji pozwanych dofinansowaniem w ramach programu (...), refundacją nie mogły być objęte wydatki dokonane przed zawarciem umowy o dofinansowanie oraz umowy z wykonawcą obiektu.

Po złożeniu oferty przez powoda, a przed podpisaniem umowy z powodem, w dniu 09,08.2010 r. powód wystawił drugą fakturę VAT na rzecz pozwanych, nr (...), na kwotę 100.000,00 zł tytułem wpłaty na wykonanie konstrukcji, płatną gotówką. Z uwagi na fakt, iż do rozliczenia dofinansowania nie można było przedstawić faktury płatnej gotówką, na prośbę pozwanych powód wystawił fakturę nr (...) z dnia 09.08.2010 r. na kwotę 100.000,00 zł płatną przelewem. Obie faktury VAT zostały przekazane pozwanym. Pozwani dokonali przelewu należności z powyższej faktury w dwóch transzach: pierwszej w kwocie 81.967,21 zł w dniu 25.07.2011 r. i drugiej w kwocie 18.032,79 zł w dniu 26.07.2011 r.

Pismem z dnia 24 lutego 2011 r. oraz pismem z dnia 27 czerwca 2011 r. pozwani wzywali powoda do wykonania umowy. Ostatecznie termin wykonania robót budowlanych został wyznaczony na 04,07.2011 r. Pozwani tolerowali opóźnienia powoda w wykonaniu robót i nie skierowali nigdy wobec niego roszczeń finansowych z tytułu opóźnienia w wykonaniu robót. Powód kontynuował roboty budowlane.

Powód wykonał wszystkie prace objęte umową zawartą z pozwanymi. Do formalnego odbioru robót doszło w dniu 10.02.2012 r. W protokole wskazano usterki do usunięcia, które powód usunął do kwietnia 2012 r. Wobec powyższego powód wystawił faktury VAT nr (...) z 05.05.2011 r., (...) r.,(...) r.,(...).,(...) r., i nr (...) z 02.05.2012 r. Łącznie wartość należności z wystawionych faktur wyniosła 388.718,38 zł. Wszystkie faktury zostały przesłane pozwanym pocztą.

Pozwani wpłatami na rachunek bankowy powoda spłacili należności główne jedynie z faktur VAT nr (...). Na prośbę pozwanego M. G. przedstawioną przed wystawieniem faktury VAT nr (...), powód skorygował fakturę VAT nr (...) wystawioną w dniu 09.08,2010 r. i dokonał zwrotu kwoty wynikającej z ww. faktury w wysokości 100.000,00 zł na konto pozwanych. Zwrot ten miał nastąpić przed zapłatą przez pozwanych faktury VAT nr (...) w kwocie

141.961,93 zł. Pomimo, iż zwrot nastąpił, pozwani nie uregulowali powodowi wszystkich pozostałych faktur VAT; odmówili również przyjęcia korekty faktury VAT nr (...).

Pozwani, jako beneficjenci, złożyli wniosek o płatność dotyczącą projektu nr (...)

Budynek pozwanych został oddany do użytku.

Wobec nieregulowania w terminie kwot wynikających z wystawionych faktur VAT, powód wezwaniem z dnia 9,10,2012 r. zażądał od pozwanych zapłaty swych należności. Pozwani, w odpowiedzi na wezwanie, pismem z dnia 24,10,2012 r. poinformowali, że strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe za wykonanie umowy w kwocie 402.600,00 zł brutto oraz że zapłacili powodowi kwotę

352.661.93 zł brutto. Wraz z pismem pozwani odesłali powodowi niepodpisane faktury VAT nr (...),

Uznając, że pozwani uznali roszczenie powoda w części, tj. co do kwoty 49.938,07 zł, powód pismem z dnia 11.10.2014 r. wezwał pozwanych do dobrowolnej zapłaty tej kwoty w terminie do 20.10.2014 r., wskazując, że stanowi ona resztę wynagrodzenia ryczałtowego (402.600,00 zł -352.661.93 zł).

W 2014 r. powód złożył do Sądu Rejonowego w Rawiczu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie o zapłatę. Posiedzenie w tej sprawie odbyło się w dniu 30,01.2015 r. w sprawie o sygn. akt I Co 225/15. Pozwani nie stawili się na nie. Do zawarcia ugody nie doszło.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty i wydruki zgromadzone w aktach sprawy, zeznania świadków, zeznania powoda i zeznania pozwanego (w niewielkiej części).

Dokumenty urzędowe stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone, zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c., zaś dokumenty prywatne - tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia zawarte w dokumentach i to zgodnie z treścią art. 245 k.p.c.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom złożonym przez przesłuchanych w toku procesu świadków: A. K. i A. R., albowiem były jasne, spójne wewnętrznie, a ponadto korespondowały z zeznaniami powoda i dokumentem w postaci protokołu zdawczo-odbiorczego robót budowlano-montażowych z dnia 10.02.2012 r. Świadek A. K., jako kierownik budowy, brał bezpośredni udział w pracach realizowanych przez powoda. Świadkowie zgodnie wskazali, iż nie widzieli na budowie innego wykonawcy konstrukcji niż powoda. W pozostałym zakresie zeznania ww. świadków nie wnosiły istotnych okoliczności dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż świadkowie ci zasłaniali się niepamięcią lub brakiem wiedzy w sprawie.

Zeznania powoda Sąd uznał za wiarygodne w całości, albowiem były spójne, logiczne i spontaniczne. Z zeznań tych wynika stan faktyczny sprawy potwierdzony dokumentami i zeznaniami świadków, zatem Sąd nie miał zastrzeżeń co do ich wiarygodności.

Zeznania pozwanego Sąd uznał za niewiarygodne niemalże w całości. W toku zeznań M. G. twierdził, że sporna kwota 100.000,00 zł wynikająca z faktury VAT nr (...) nigdy nie została zwrócona pozwanym przez powoda, podczas gdy przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że powód korygując fakturę VAT. nr (...) zwrócił w gotówce pozwanym kwotę 100.000,00 zł, a pozwany M. G. odebrał fakturę z datą 28.04.2010 r. Ponadto pozwany M. G. zeznał, że były trzy końcowe protokoły odbioru robót, co pozostawało w sprzeczności z dowodem w postaci protokołu zdawczo - odbiorczego z dnia 10.02.2012 r. podpisanego przez powoda, inspektora nadzoru budowlanego A. R. oraz przez pozwanych (k. 12). W zakresie, w jakim pozwany twierdził, że powód nie wykonał w całości prac objętych umową, w związku z czym pozwani wykonali prace w dużej mierze we własnym zakresie, a częściowo powierzyli je zakładom blacharsko - dekarskim, jego zeznania nie znalazły potwierdzenia w treści zeznań świadków, którzy jednoznacznie oświadczyli, że nie widzieli na budowie żadnego innego wykonawcy poza powodem. Jednocześnie, na potwierdzenie swoich twierdzeń, pozwani nie przedstawili żadnych rachunków i potwierdzeń przelewów wystawionych na rzecz wykonawców, którym powierzyli wykonanie prac za powoda.

Sąd oddalił wniosek pozwanych o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa, konstrukcji stalowych oraz szacowania robót budowlanych na okoliczność wartości robót niewykonanych przez po wóda, a objętych umową na wykonanie i montaż obiektu w konstrukcji stalowej na budowie hali magazynowo - handlowej w L. przy ul. (...) z dnia 25.08.2010 r., uznając że sporne okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały już dostatecznie wyjaśnione przeprowadzonymi w sprawie dowodami, a przeprowadzenie dalszych dowodów prowadziłoby do zbędnego przedłużenia postępowania (art. 217 § 3 k.p.c., art. 227 k.p.c.).

Powód w przedmiotowej sprawie domagał się zasądzenia od pozwanych na jego rzecz solidarnie kwoty 136.056,45 zł wraz z odsetkami od wskazanych w pozwie kwot i dat Jako części wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

Podstawą prawną roszczenia powoda był przepis art. 647 k.c., zgodnie z którym przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia proj ektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Bezspornym w niniejszej sprawie było, iż strony zawarły w dniu 25.08.2010 r. umowę o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie i montaż obiektu w konstrukcji stalowej na budowie hali magazynowo - handlowej w L. przy ulicy (...). Pomimo wskazania w umowie, iż powodowi przysługuje wynagrodzenie kosztorysowe, w istocie ustalone wynagrodzenie miało charakter ryczałtowy i obejmowało wszystkie niezbędne prace dla kompleksowego wykonania obiektu zgodnie z projektem i pozwoleniem na budowę.

Z tytułu wykonania przedmiotu umowy powód wystawił pozwanym faktury VAT na łączną kwotę 488.718,38 zł., z uwzględnieniem faktury VAT nr (...) z dnia 09.08.2010 r. na kwotę 100.000,00 zł, z uwagi na nieotrzymanie podpisanej korekty do ww. faktury przez pozwanych, z czego pozwani zapłacili powodowi drogą przelewów bankowych łącznie kwotę 252.661,93 zł. Zatem nie uwzględniając faktury VAT nr (...), w niniejszym procesie powód dochodził pozostałej do zapłaty kwoty 136.056,45 zł (388.718,38 zł -252.661,93 zł), gdyż wskazane terminy płatności w wystawionych przez powoda fakturach VAT upłynęły, wobec czego roszczenie powoda stało się wymagalne.

Najważniejszym zarzutem strony pozwanej był zarzut dokonania zapłaty powodowi przelewem za wykonanie robót łącznie kwoty 352.661,93 zł brutto, w datach i kwotach szczegółowo wskazanych w sprzeciwie do nakazu zapłaty, a nie - jak twierdził powód - kwoty 252.661,93 zł oraz nieotrzymania od powoda w związku z fakturą korektą nr 05/04/2010 do‘faktury nr (...) z dnia 01.04.2010 r. kwoty 100.000,00 zł, którą powód zobowiązany był zwrócić pozwanym. Pozwanym jednak nie udało się udowodnić, iż powód nie dokonał zwrotu kwoty 100.000,00 zł w dniu 28.04.2010 r. W tym miejscu ponownie należy podkreślić, że twierdzenia pozwanych, jakoby powód nie dokonał zwrotu kwoty 100.000,00 zł z korekty do faktury VAT nr (...) nie zostały poparte wiarygodnymi dowodami. Trudno bowiem uznać, aby osoba prowadząca działalność gospodarczą swoim podpisem oraz datą potwierdziła na fakturze, iż zapłacono jej w gotówce kwotę rzędu 100.000,00 zł, nie dbając o to, by taką kwotę jednocześnie otrzymać. Nadto pozwani nie wykazali, by wzywali powoda w późniejszym okresie do zapłaty kwoty 100,000,00 zł, a twierdzenia pozwanych, iż zwrot kwoty 100.000,00 zł przez powoda za fakturę (...) w dniu 24.04.2012 r. dotyczył faktury (...) należy uznać za bezzasadne. Z treści polecenia przelewu jasno wynika bowiem, że zwrot dotyczył faktury (...). Na uwagę zasługuje przy tym okoliczność braku spójności w stanowisku pozwanych, bowiem na rozprawie w dniu 13 marca 2018 r, pozwany M. G. twierdził, że pozwani niczego powodowi nie płacili gotówką. Natomiast w piśmie procesowym z dnia 19.09,2017 r. pozwani wskazali, że powód otrzymał w formie gotówkowej kwotę 100.000,00 zł na poczet zapłaty faktury nr (...) z dnia 09.08.2010 r.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Skoro zatem powód przedstawił faktury oraz potwierdzenia przelewów wykonanych przez pozwanych na łączną kwotę 252.661,93 zł na potwierdzenie swojego stanowiska, iż pozwani nadal pozostają zobowiązani do zapłaty kwoty 136.056,45 zł z faktur VAT nr (...), a pozwanym nie udało się udowodnić, że jest inaczej, to należy uznać, iż pozwani nie sprostali obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. Wobec tego, do zapłaty za wykonane przez powoda roboty budowlane pozostaje kwota 136.056,45 zł.

Odnośnie kolejnego zarzutu pozwanych, dotyczącego niewykonania w całości przez powoda zleconych mu umową z dnia 25.08.2010 r. robót budowlanych, należy wskazać, iż zarzut ten jest całkowicie chybiony i nie zasługuje na uwzględnienie. Materiał zgromadzony w niniejszej sprawie nie pozwala na przypisanie powodowi nie wykonania w całości robót objętych umową, gdyż ostateczny odbiór prac miał miejsce w dniu 10.02.2012 r,, co jednoznacznie wynika z protokołu zdawczo - odbiorczego robót budowlano - montażowych podpisanego przez powoda, pozwanych oraz inspektora nadzoru A. R. (k. 12), a także z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków. Z kolei nałożenie kary umownej za opóźnienie oraz zastępcze wykonanie prac za powoda nie zostało wykazane, a nadto żadne roszczenia w stosunku do powoda w tym zakresie nie zostały sformułowane. Co więcej, pozwany M. G. w swoich zeznaniach nie umiał podać dokładnych kosztów prac wykonanych przez zastępczych wykonawców, a nadto wskazał, iż pozwani nie brali faktur od tych wykonawców. W świetle zasad doświadczenia życiowego powyższe twierdzenia są oczywiście niewiarygodne.

Mając na uwadze powyższe. Sąd ha podstawie art. 647 k.c. zasądził od pozwanych na rzecz powoda solidarnie kwotę 136.056,45 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie i odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych wskazanymi w treści wyroku.

Zgodnie z żądaniem pozwu, za okres opóźnienia do dnia 31 grudnia 2015 r. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie z art. 481 k.c., bowiem nie mógł orzekać ponad żądanie (art. 321 k.p.c.). W istocie powodowi za cały okres opóźnienia przysługiwały odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. Zgodnie z żądaniem pozwu, Sąd zasądził je za okres od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Podstawę prawną stanowił w tym zakresie art. 7 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

O kosztach procesu w punkcie 2. wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi w całości pozwanych jako stronę przegrywającą spór. Z tego tytułu Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 12.220 zł, na którą złożyły się kwoty: 6.803 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 5.400 zł tytułem zastępstwa procesowego i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił na podstawie § 2 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Nadto w punkcie 3. wyroku Sąd nakazał ściągnąć od pozwanych solidarnie na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 1.672,80 zł tytułem zwrotu kosztów mediacji tymczasowo wyłożonych ze Skarbu Państwa, które to koszty również obciążają stronę pozwaną jako stronę przegrywającą proces (art. 113 u.k.s.s.c. w zw. z art. 98 k.p.c.).

Apelację od powyższego wyroku , zaskarżając go w całości wywiedli pozwani, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych na skutek naruszenia art. 233par.l kpc , mający istotny wpływ na wynik sprawy, a polegający na dokonaniu oceny materiału dowodowego z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, a w konsekwencji wadliwym uznaniu, że powód zwrócił pozwanym w gotówce uprzednio wpłaconą kwotę 100.000zł na poczet faktury nr (...) z dnia 1.04.2010r w związku z fakturą korygującą nr 05/04/2010 opatrzoną datą 28.04.2010r. , że powód na prośbę pozwanych miał im zwrócić kwotę 100,00zł faktury nr (...) z dnia 09.08.2010 r oraz, że łączna kwota wpłat pozwanych z tytułu wynagrodzenia powoda wyniosła 252.661,93zł oraz nie uwzględnienie w rozliczeniach faktury z dnia 09.08.2010r, a także błędne ustalenie, że powód dokonał korekty faktury (...) fakturą korygującą wystawiona 24.04.2012r, którą dostarczył pozwanym. Pozwani zarzucili także, że powód nie wykonał wszystkich prac objętych umową .

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanych w części okazała się uzasadniona ,

Prawidłowe okazały się ustalenia faktyczne sądu I instancji jedynie w zakresie okoliczności bezspornych dotyczących daty i przedmiotu umowy zawartej przez strony, a także wysokość ustalonego w umowie wynagrodzenia. Bezspornym było również i to, że powód wystawił w dniu 1.04.2010r na rzecz pozwanych fakturę nr (...) na kwotę 100,000zł tytułem zaliczki na zakup niezbędnych dla realizacji zamówienia materiałów, skorygowaną następnie fakturą korygującą nr 05/04/2010 z 28.04.20l0r . Niekwestionowane było również i to, że zawarta przez strony umowa była dofinansowana przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego co obligowało strony do dokonywania rozliczeń w formie przelewów bankowych . Powód przyznał ,że wystawił na rzecz pozwanych w dniu 29.08.2010r dwie faktury nr (...) na kwotę 100.000zł wskazując w treści jednej z nich sposób zapłaty „gotówka” i zapłacono „gotówką”, zaś w drugiej wskazał sposób zapłaty „przelew” z terminem płatności 90 dni. Sąd Okręgowy pominął jednak istotny fakt wynikający z tej faktury , a mianowicie, że z treści jej wynika, iż powód potwierdził odbiór kwoty 100.000zł , pozostawiając adnotację, że do zapłaty pozostało 0 zł, W świetle powyższego za wiarygodne należało uznać zeznania pozwanego M. G., że nie było potrzeby rozliczania faktury kwietniowej , skoro nastąpiło to na podstawie tzw. faktury przelewowej z dnia 9 sierpnia 2010r. Podkreślić też należy, że z tzw. faktury korygującej z 28.04,20l0r nr 05/04/2010 wynika wyłącznie fakt odbioru tej faktury przez M. G. , a nie zwrot wymienionej w nim kwoty 100.000zł. Dodatkowo zaś wskazać należy, że sam powód mimo, że jak zeznał nie pamiętał kiedy nastąpiła zapłata za fakturę nr (...) potwierdził, że została zapłacona w terminie. Przyznał natomiast, że materiał na konstrukcję zakupił po wystawieniu faktury nr (...) i po podpisaniu umowy. W świetle powyższego niewiarygodne są twierdzenia powoda, że kwotę 100.000zł z faktury kwietniowej zwrócił w gotówce. Nie wyjaśnił bowiem w żaden sposób z jakich środków zakupywał materiały na realizację zamówienia , skoro z treści faktury nr (...) na przelew wynika 90-0dniowy termin płatności, a jednocześnie zawiera adnotację, że do zapłaty pozostaje 0 zł . Powyższe potwierdza stanowisko pozwanych, że kwota 100.000zł z faktury (...) nie została zwrócona w gotówce , ale została przeksięgowana na poczet zapłaty za fakturę nr’ (...) .

Wbrew ocenie Sądu I instancji w świetle powyższych ustaleń, zeznania pozwanego są logiczne i korespondują z zebranymi w sprawie1 dowodami. Sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego są natomiast twierdzenia powoda, że pozwany M. G. w kwietniu prosił powoda o skorygowanie faktury (...) . Twierdzenia te pozostają również w sprzeczności z pismem pozwanych z dnia 4.07.2012r dotyczącym wyjaśnienia wniosku o płatność, które zostały uznane przez sąd za wiarygodne i przydatne dla sprawy, a ponadto twierdzeniom powoda przeczy to , że faktura nr (...) z dnia 09. 08.201 Or na kwotę 100.000zł została zgłoszona przez pozwanych do rozliczenia dofinansowania , nie mogła być później skorygowana do zera. Ponadto zwrócić należy uwagę na to, że faktura nr (...) podlegała rozliczeniu w ramach dotacji i nie było żadnych racjonalnych powodów do jej korygowania i zwrotu wynikającej z niej należności.

W świetle tak dokonanych ustaleń , błąd w ustaleniach faktycznych sądu polegał na przyjęciu przez sąd I instancji, że pozwani wpłacili powodowi łącznie kwotę 252.66l,93zł. Ustalenia te opierają się wyłącznie na zeznaniach powoda , które pozostają w sprzeczności z treścią wezwania do zapłaty z dnia 11.10. 2014r , w którym powód przyznał, ze otrzymał od pozwanych wynagrodzenie w łącznej kwocie 352.661,93zł , domagając się tym samym zapłaty reszty wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie 49.938,07zł. Należy zwrócić uwagę, że pismo to zostało sporządzone w październiku 2014r, a zatem należało uznać , ze w tym czasie powód dysponował już wszystkimi niezbędnymi dokumentami koniecznymi dla rozliczenia wykonanych prac. Powód w żaden sposób nie odniósł się do treści tego pisma , zaś sąd I instancji nie rozważał jego treści, uznając bezkrytycznie zeznania powoda za w pełni wiarygodne. Reasumując , stwierdzić należało, że powód nie udowodnił, iż pozwani pozostają w opóźnieniu w zapłacie kwoty dochodzonej w pozwie, a prawidłowa ocena zebranego w tej sprawie materiału dowodowego w korespondencji z treścią wezwania powoda z dnia 11.10.2104r do zapłaty przez pozwanych kwoty 49.661,07zł , przy jednoczesnym zaliczeniu wpłaty w kwocie 100.000zł z kwietnia 2010r na fakturę nr (...)., daje uzasadnione podstawy do stwierdzenia, że pozwani winni spełnić roszczenie powoda wyłącznie do kwoty 49.661,07zł z ustawowymi odsetkami od upływu terminu wskazanego w wezwaniu do zapłaty, zaś dalej idące roszczenia powoda jako bezpodstawne podlegały oddaleniu, dlatego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386par. 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w pkt.I.l. Nie zasługiwało natomiast na uwzględnienie żądanie pozwanych oddalenia powództwa w całości, albowiem pomimo twierdzenia pozwanych ,że powód nie wykonał wszystkich prac oraz , że opóźnił się z ich wykonaniem, co nie było kwestionowane , to nie przedstawili do potrącenia żadnej kwoty choćby z tytułu zapłaty kar umownych, czy wykonania zastępczego , dlatego uznać należało, że powód dysponując protokołem odbioru prac , był uprawniony do domagania się zapłaty reszty umówionego wynagrodzenia , które przy ustaleniu , że otrzymał już 352.661,93łz , wynosiło kwotę 49.93 8,07zł, która podlegała zasądzeniu na skutek wydania przez sąd odwoławczy

wyroku reformatoryjnego, W zakresie tej części roszczenia apelacja pozwanych jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu na podstawie art, 385kpc ,

Konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w zakresie meritum sprawy, była również zmiana rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu. Powód wygrał proces w 37%, natomiast pozwani w 63% i w tych proporcjach sąd odwoławczy obciążył obie strony kosztami procesu za obie instancje. Na koszty procesu w I instancji złożyły się : po stronie powoda opłata od pozwu w kwocie 6.803zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5417zł, natomiast pozwani ponieśli koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5417zł. Ponadto tymczasowo ze Skarbu Państwa poniesione zostały wydatki tytułem przeprowadzonej mediacji w kwocie 1672,80zł. Powód poniósł łącznie tytułem kosztów procesu 12.220zł, natomiast obciążał go obowiązek poniesienia 63% tych kosztów , tj. 11.111,31zł, natomiast pozwani obowiązani byli ponieść 37% kosztów , co po wzajemnych rozliczeniach uzasadniało zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 1108,69zł (pkt.1,2 wyroku) . Kosztami mediacji obciążono strony w tych samych proporcjach - pkt.13 wyroku

Wobec częściowego oddalenia apelacji pozwanych , Sąd Apelacyjny na podstawie art. 100kpc rozdzielił stosunkowo koszty postępowania apelacyjnego obciążając nimi powoda w 63% , a pozwanych w 37%, co skutkowało zasądzeniem od pozwanych na rzecz powoda kwoty 1.464,11 zł po wzajemnych rozliczeniach.

SSA Małgorzata Mazurkiewicz – Talaga SSA Andrzej Daczyński SSA Maciej Rozpędowski