Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Jurkiewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Karolina Budna

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2025 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. K.

przeciwko D. Z.

o zapłatę i ochronę praw autorskich

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 8 sierpnia 2023 r. sygn. akt XIX GW 584/22

1.  oddala apelację,

2.  kosztami postępowania apelacyjnego obciąża powoda w całości, wobec czego zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1 890 zł wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o tych kosztach do dnia zapłaty.

J. J.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym dnia 31 grudnia 2022 roku do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie Ł. K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w G. wniósł przeciwko D. Z., prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w S. o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kwoty 8.600,- złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto o zobowiązanie pozwanej do dwukrotnego opublikowania w sobotnim wydaniu czasopisma Gazeta (...), (...), (...) ogłoszenia o treści: „Przepraszam Pana Ł. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) za naruszenie jego majątkowych praw autorskich polegającego na bezprawnym wykorzystaniu przeze mnie stanowiącego jego wyłączną własność utworu w postaci wizualizacji dwóch budynków jednorodzinnych dwulokalowych w zabudowie bliźniaczej na dz. (...) S., przy ul. (...). D. Z.”, jak i zobowiązanie pozwanej do zamieszczenia prawomocnego wyroku w niniejszej sprawie na jej profilu firmowym D. N. prowadzonym na portalu F..

Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych i rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Postanowieniem z dnia 1 września 2022 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie stwierdzając swoją niewłaściwość przekazał niniejszą sprawę do Sądu Okręgowego w Szczecinie. Natomiast postanowieniem z dnia 26 września 2022 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie stwierdzając swoją niewłaściwość przekazał niniejszą sprawę do Sądu Okręgowego w Poznaniu Wydziału Własności Intelektualnej .

Sąd rozpoznał na podstawie art. 458 ⁶ § 1 k.p.c. w zw. z art. 479 ⁹¹ k.p.c. niniejszą sprawę z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych.

Wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2023 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu:

1. oddalił powództwo;

2. zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.537,- złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne

Dnia 8 stycznia 2018 roku strony zawarły umowę nr (...) o prace projektowe. Na jej podstawie pozwana zleciła powodowi wykonanie dokumentacji projektowej obejmującej wykonanie wielobranżowego projektu budowlanego dwóch budynków mieszkalnych jednorodzinnych (dwulokalowych) w zabudowie bliźniaczej na dz. (...) S. w miejscowości S. o pow. zabudowy do 220 m2. Opracowanie miało składać się z: projektu koncepcyjnego, uzyskania warunków technicznych dla 4 budynków jednorodzinnych dwulokalowych w zabudowie bliźniaczej, wielobranżowego projektu budowlanego, projektu zagospodarowania terenu, projektu instalacji zewnętrznych z przyłączami. Ponadto do powoda należało uzyskanie prawomocnej decyzji o pozwoleniu na budowę oraz wszelkich niezbędnych uzgodnień. Ostateczny termin wykonania kompletnej dokumentacji projektowej strony ustaliły na dzień 1 marca 2018 roku. Za jej wykonanie strony oznaczyły należne powodowi wynagrodzenie, które miało być płatne w 4 transzach. Łącznie 28.400,- złotych brutto. W umowie postanowiono, że rozliczenie płatności i przekazanie dokumentacji projektowej jest równoznaczne z przeniesieniem praw majątkowych do dysponowania projektem, zaś ostateczne przekazanie praw autorskich i majątkowych do dokumentacji technicznej nastąpi wraz z rozliczeniem ostatniego III etapu.

Później pozwana zamówiła u powoda wykonanie wizualizacji dwóch budynków jednorodzinnych dwulokalowych w zabudowie bliźniaczej na dz. (...)obr. S.. Powód ją wykonał i przekazał pozwanej w formie wydrukowanych dwóch folderów oraz elektronicznego pliku. Za to na podstawie faktury z dnia 15 sierpnia 2018 roku otrzymał od pozwanej wynagrodzenie w wysokości 4.300,- złotych brutto.

Wizualizacja została wykonana wraz z karatami mieszkań w ramach dobrej współpracy z pozwaną. Miały one być wykorzystane w jednym pakiecie do promocji tej inwestycji. Strony nie uzgadniały innego wykorzystania w innym celu. Wszystkie uzgodnienia dotyczące wykonania i wykorzystania wizualizacji czynione były ustnie, choć zlecenie wykonania wizualizacji powód otrzymał pocztą elektroniczną.

Wykonaną przez powoda wizualizację tych budynków pozwana umieściła na swoim profilu F. tzn. D. N. promując w ten sposób w 2019 roku sprzedaż 3-pokojowych mieszkań na sprzedaż znajdujących się w S. O. .

Od 2020 roku strony toczą spór dotyczący wadliwości zaprojektowanych przez powoda budynków.

Od tego momentu powód zaczął wnikliwie przyglądać się temu, co czyniła pozwana.

Pismem z dnia 10 września 2021 roku pełnomocnik powoda wezwał pozwaną (do rąk jej pełnomocnika) do spełnienia na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy prawo autorskie świadczenia w wysokości 8.600,- złotych w związku z bezprawnym naruszeniem przysługujących mu do utworu praw autorskich. W wezwaniu wskazano, iż powód na ustne zlecenie pozwanej wykonał wizualizację dwóch budynków jednorodzinnych dwulokalowych w zabudowie bliźniaczej na dz.(...). S. celem wykorzystania tylko i wyłącznie w folderach promujących w/w inwestycję. Pomimo braku udzielenia licencji na wykorzystanie utworu na innym polu eksploatacji aniżeli wspomniane powyżej pozwana wykorzystała utwór w bezprawny sposób, a to m.in. poprzez umieszczenie go na profilu F. celem promocji realizowanej przez siebie inwestycji budowlanej.

W odpowiedzi pełnomocnik pozwanej podniósł, że zawarta przez strony umowa o prace projektowe nie zawierała żadnych zapisów, które odnosiłyby się do konieczności zapłaty przez pozwaną jakiejkolwiek kwoty tytułem przekazania autorskich praw majątkowych. Wskazała, że zgodnie z § 11 ust. 4 umowy rozliczenie płatności i przekazanie dokumentacji projektowej jest równoznaczne z przeniesieniem praw majątkowych do dysponowania projektem, co miało miejsce. Niezależnie od powyższego pozwana zaznaczyła, że powód miał wiedzę w jaki sposób i w jakim miejscu zostaną zamieszczone wizualizacje. Zresztą tylko z chęci wykorzystania wizualizacji zleciła ich wykonanie. Stąd roszczenia powoda uznała za niezrozumiałe.

Sąd pierwszej instancji zważył, że zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. sąd nie może orzekać ponad żądanie pozwu ani w przedmiocie, który nie był nim objęty. Podkreślił, że przedmiot postępowania cywilnego wyznaczają żądanie oraz przytoczone na jego poparcie okoliczności faktyczne, a nie wskazana przez stronę podstawa prawna. Wskazał przy tym, że zgodnie z zasadą da mihi factum, dabo tibi ius sąd samodzielnie dokonuje kwalifikacji prawnej przedstawionych przez stronę faktów, natomiast jest związany podstawą faktyczną żądania. Oznacza to m.in. zakaz uwzględniania roszczeń na innej podstawie faktycznej niż ta, którą powód powołał w pozwie.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że powód w pozwie jednoznacznie określił granice faktyczne sporu, wskazując na wykorzystanie przez pozwaną wykonanej przez niego wizualizacji na jej profilu w portalu F.. Nie powoływał się natomiast na wykorzystywanie tej wizualizacji do promowania innych inwestycji ani jako logotypu, a nadto nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających takie działania pozwanej. W ocenie Sądu zakres faktyczny żądania ograniczał się zatem wyłącznie do jednej wizualizacji zamieszczonej w 2019 roku na profilu F. pozwanej.

Sąd odniósł się następnie do argumentacji stron dotyczącej charakteru prawnego spornej wizualizacji. Pozwana powoływała się na postanowienia umowy o prace projektowe, zgodnie z którymi przekazanie dokumentacji projektowej było równoznaczne z przeniesieniem praw majątkowych. Powód natomiast twierdził, że wizualizacja stanowiła odrębny utwór i była przedmiotem odrębnej umowy.

W tym kontekście Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych wizualizacja projektu architektonicznego stanowi samodzielny utwór graficzny lub plastyczny, niezależny od projektu budowlanego. Umowa o prace projektowe nie obejmowała obowiązku wykonania takiej wizualizacji, a zatem nie mogła skutkować przeniesieniem na pozwaną praw do korzystania z niej. Bezsporne było natomiast autorstwo powoda.

Sąd przypomniał regulacje dotyczące autorskich praw majątkowych, w tym wymóg wskazania pól eksploatacji w umowie licencyjnej lub przenoszącej prawa autorskie. Uznał, że po zawarciu umowy o prace projektowe strony zawarły dorozumianą umowę licencji niewyłącznej dotyczącą spornej wizualizacji. Podstawową kwestią było zatem ustalenie zakresu pól eksploatacji objętych tą licencją.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że powód sam przyznał, iż wizualizacje zostały wykonane w celu promocji inwestycji, a na etapie zawierania umowy nie sprzeciwiał się ich wykorzystaniu. Przekazanie pozwanej plików elektronicznych w zestawieniu z wiedzą powoda o komercyjnym charakterze inwestycji wskazywało na dorozumianą zgodę na ich wykorzystanie we wszystkich typowych dla inwestorów polach eksploatacji, w tym w Internecie i mediach społecznościowych. Sąd podkreślił, że taka interpretacja odpowiada faktycznej woli stron w chwili zawierania umowy, a późniejsze konflikty nie mogą jej zmieniać.

Sąd zaznaczył ponadto, że powód nie wykazał, aby wynagrodzenie za korzystanie z wizualizacji w Internecie miało być inne niż ustalone. W konsekwencji uznał, że pozwana była uprawniona do korzystania z wizualizacji również poprzez publikację na profilu F., gdyż było to pole eksploatacji mieszczące się w zakresie udzielonej licencji niewyłącznej.

Z tych wszystkich względów Sąd pierwszej instancji uznał żądanie pozwu za niezasadne i jako takie je oddalił.

Apelację od wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości, wnosząc o:

1.zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 8.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty.

2. zobowiązanie pozwanej do dwukrotnego opublikowania w sobotnim wydaniu czasopisma Gazeta (...), (...), (...) ogłoszenia o treści: „Przepraszam Pana Ł. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) za naruszenie jego majątkowych praw autorskich polegającego na bezprawnym wykorzystaniu przeze mnie stanowiącego jego wyłączną własność utworu w postaci wizualizacji dwóch budynków jednorodzinnych dwulokalowych w zabudowie bliźniaczej na (...) S., przy ul. (...). D. Z.”,

3. zobowiązanie pozwanej do zamieszczenia prawomocnego wyroku w niniejszej sprawie na jej profilu firmowym D. N. prowadzonym na portalu F..

4. zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów niniejszego postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według nor prawem przewidzianych za obie instancje.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił, mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wyrażającą się w przyjęciu, że wykonanie przez powoda wizualizacje miały być wykorzystywane przez pozwaną w jednym pakiecie do szeroko pojętej promocji realizowanej przez nią inwestycji, zaś powód nie widział przeciwskazań, aby wykonany przez niego utwór był wykorzystywany przez D. Z. także na innych polach eksploatacji aniżeli papierowe foldery.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania przed sadem II instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Kontrola instancyjna obejmuje zarówno ocenę prawidłowości postępowania przed sądem pierwszej instancji, jak i trafności zastosowania prawa materialnego w granicach zarzutów apelacyjnych. Sąd Apelacyjny nie stwierdził nieważności postępowania. Zarzuty apelacyjne nie dawały również podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy, wszechstronnie ocenił zgromadzony materiał dowodowy oraz dokonał ustaleń zgodnych z zasadą swobodnej oceny dowodów, wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c. Ocena ta jest logiczna, spójna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego i przyjmuje je za własne, co zwalnia z obowiązku ich szczegółowego powtarzania.

Zarzuty apelującego sprowadzają się przede wszystkim do kwestionowania oceny materiału dowodowego i wyprowadzonych z niego wniosków, przy czym mają one charakter czysto polemiczny. Apelujący nie wykazał, aby sąd pierwszej instancji dopuścił się błędów logicznych, przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów czy pominął istotne dowody.

W toku postępowania bezspornym pozostawało, że powód wykonał na zlecenie pozwanej wizualizacje architektoniczne, które zostały następnie przekazane inwestorowi. Spór dotyczył natomiast zakresu uprawnień pozwanej do korzystania z tych wizualizacji, a w szczególności tego, czy pozwana była uprawniona do ich publikowania w Internecie i wykorzystywania w materiałach promocyjnych inwestycji.

Sąd Okręgowy trafnie ustalił, że strony nie zawarły pisemnej umowy autorskiej ani nie wprowadziły do łączącego je stosunku prawnego postanowień ograniczających pola eksploatacji. Wbrew twierdzeniom apelującego, nie zostało wykazane, by doszło do zawarcia ustnych ustaleń wyłączających możliwość publikacji wizualizacji w Internecie. Powód nie przedstawił żadnych dowodów, które potwierdzałyby jego wersję co do ograniczonego charakteru licencji. Przeciwnie – zgromadzony materiał wskazuje, że wizualizacje zostały wykonane w ramach współpracy o charakterze profesjonalnym i były przeznaczone do celów marketingowych związanych z inwestycją budowlaną.

Sąd Okręgowy prawidłowo uwzględnił również sposób zachowania powoda po przekazaniu wizualizacji. Powód nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń co do publikacji przez pozwaną materiałów zawierających te wizualizacje przez dłuższy czas, co dodatkowo świadczy o jego dorozumianej zgodzie na taki sposób ich wykorzystania. Dopiero po zakończeniu współpracy powód zaczął kwestionować zakres udzielonych uprawnień, co – jak trafnie zauważył sąd pierwszej instancji – ma znaczenie dla oceny wiarygodności jego twierdzeń.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy trafnie przyjął, że pomiędzy stronami doszło do udzielenia licencji niewyłącznej w sposób dorozumiany, obejmującej uprawnienie do korzystania z utworu w zakresie niezbędnym do realizacji celu umowy. W przypadku utworów wykorzystywanych w celach promocyjnych, przy braku szczegółowych zastrzeżeń dotyczących pól eksploatacji, należy przyjąć, że licencja dorozumiana obejmuje również możliwość publikacji materiału w Internecie oraz w mediach społecznościowych.

Powód nie wykazał, aby strony uzgodniły odmienny zakres licencji lub by przysługiwało mu odrębne wynagrodzenie za publikację wizualizacji w sieci. W konsekwencji brak było podstaw do przyjęcia, że doszło do naruszenia autorskich praw majątkowych powoda w sposób uzasadniający dochodzenie roszczeń z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Zarzuty apelacji nie przedstawiają nowych, merytorycznych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia. Mają one charakter polemiczny, a ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy mieści się w granicach wyznaczonych przez art. 233 § 1 k.p.c.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny uznał apelację za bezzasadną i oddalił ją na podstawie art. 385 k.p.c. (pkt 1).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 4 i § 8 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964) w kwocie 1 890 zł. Dodatkowo, stosownie do treści art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty tej, zasądzono odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się postanowienia zasądzającego te koszty do dnia zapłaty (pkt 2).

J. J.

(...)

W Portalu Informacyjnym umieściła:

starszy protokolant sądowy A. J.