Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej

w składzie następującym

Przewodniczący: sędzia Ryszard Marchwicki

Protokolant: sekr. sąd. Patrycja Amiławska

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2022 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w restrukturyzacji

z siedzibą w K.,

przeciwko: R. C.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 21 września 2020 r sygn. akt IX GC 1008/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób , że zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 643.476 zł 49 gr (sześćset czterdzieści trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt sześć złotych czterdzieści dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 listopada 2018 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddala;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 8,100 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa

procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Ryszard Marchwicki

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu na podstawie § 100a ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym.

St. sekr. sąd. Katarzyna Surażyńska

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 lipca 2018r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w restrukturyzacji z siedzibą w K. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, że pozwany R. C. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 1.143.476,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 1.039.000 zł od dnia 12 maja 2011r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1.039.000 zł od dnia 31 grudnia 2015r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Postanowieniem z dnia 03 października 2018r. tutejszy Sąd stwierdził brak podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu upominawczym i skierował ją do rozpoznania w postępowaniu zwykłym.

Pismem procesowym z dnia 04 lutego 2019r. pozwany R. C. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu. Postanowienia wydanym na rozprawie w dniu 04 lutego 2019r. Sąd wyraził zgodę na wniesienie tego pisma procesowego.

Wyrokiem z dnia 21 września 2020 r Sąd Okręgowy w Poznaniu:

I.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 643.476 zł 49 gr (sześćset czterdzieści trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt sześć złotych czterdzieści dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 539.000 zł od dnia 31 grudnia 2015r. do dnia zapłaty.

II.  oddalił powództwo w pozostałej części.

III.  rozdzielił stosunkowo koszty procesu pomiędzy stronami w ten sposób, że obciąża nimi powoda w 44 %, a pozwanego w 56 % i z tego tytułu: a/ zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.298 zł 04 gr, b/ nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Poznaniu) kwotę 32.017 zł 44 gr z tytułu części opłaty sądowej od pozwu, od ponoszenia której powód był zwolniony.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i wnioski sądu I instancji.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (poprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. i Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.) została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 01 sierpnia 2002r. pod numerem (...). Prowadziła ona działalność gospodarczą związaną z budownictwem oraz wydobywaniem kruszywa.

W tamtym czasie jej jednym wspólnikiem była M. B. (posiadająca 185 udziałów o łącznej wartości 185.000 zł). Następnymi wspólnikami spółki byli kolejno A. T., M. D. (1) i pozwany R. C. (posiadający 185 udziałów o łącznej wartości 185.000 zł).

Zarząd tej spółki był jednoosobowy. Początkowo uprawnionym do reprezentacji spółki był prezes zarządu M. D. (2). Następnie w dniu 12 lutego 2010r. funkcję tą objął pozwany R. C. i pełnił ją do momentu wykreślenia spółki z rejestru KRS, czyli do dnia 09 czerwca 2016r.

Jednym z kontrahentów (...) sp. z o.o. był powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w restrukturyzacji z siedzibą w K.. Spółka do dnia 11 maja 2011r. miała uregulować względem powoda wymagalną wierzytelność wynoszącą 1.039.000 zł, stanowiącą część wynagrodzenia za wykonane prace budowlane (faktura VAT nr (...)).

W dniu 02 października 2012r. dłużna spółka (...) sp. z o.o. zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności, na mocy której przelała na powoda przysługującą jej względem (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wymagalną wierzytelność wynoszącą 500.000 zł. W umowie cesji strony zaznaczyły, że wpłacona przez (...) SA na rzecz powoda kwota 500.000 zł zaliczona zostanie na spłatę powyżej wskazanej wierzytelności powoda wynoszącej 1.039.000 zł wraz z odsetkami.

Po kilku dniach, mianowicie w dniu 05 października 2012r., (...) sp. z o.o. złożyła do sądu wniosek o ogłoszenie swojej upadłości.

Na początku lutego 2013r. powód wystąpił do Sądu Okręgowego w Łodzi z pozwem przeciwko (...) sp. z o.o. domagając się zapłaty kwoty 1.122.247,49 zł wraz z odsetkami, na którą składało się dotąd nieuregulowanego wynagrodzenie w wysokości 1.039.000 zł oraz skapitalizowane odsetki w kwocie 83.247,49 zł. Sprawa zarejestrowana została pod sygn. akt X GNc 153/13.

W dniu 28 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt X GNc 153/13 Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którym zasądził od pozwanego (...) sp. z o.o. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. kwotę 1.122.247,49 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 1.039.000 zł od dnia 12 maja 2011r. do dnia zapłaty. Nakazem tym Sąd zasądził również kwotę 14.029 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu i kwotę 7.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Nakaz ten został zaskarżony przez pozwaną spółkę.

Po wniesieniu zarzutów, tj. w dniu 29 kwietnia 2013r., Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie XII Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt XII GU 31/13 ogłosił upadłość dłużnika (...) sp. z o.o. obejmującą likwidację jej majątku. Z uwagi na to Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy zawiesił postępowanie w sprawie o sygn. akt IX GNc 153/13 do czasu prawomocnego ustalenia listy wierzytelności w postępowaniu upadłościowym pozwanej spółki.

Pod koniec maja 2013r. powód zgłosił wierzytelność w kwocie 1.039.000 zł w postępowaniu upadłościowym, które toczyło się względem dłużnika (...) sp. z o.o. pod sygn. akt XII GUp 13/13. Została ona uznana przez syndyka w łącznej kwocie 674.190,32 zł, z czego 539.000 zł stanowiła należność główną, a 135.190,32 zł odsetki, a następnie umieszczona na liście wierzytelności z dnia 21 listopada 2013r. (pozycja 6, kategoria IV). Tym samym syndyk nie uwzględnił kwoty 500.000 zł, objętej umową cesji z października 2012r. Lista ta została zatwierdzona przez Sędziego komisarza w dniu 13 stycznia 2014r.

W toku postępowania upadłościowego i po zawieszeniu postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Łodzi pod sygn. akt X GNc 153/13 powód skierował do pozwanego R. C. wezwanie do zapłaty kwoty 1.524.632,93 zł. W wezwaniu powód wskazał, że na żądaną kwotę składa się należność wynikająca z nakazu zapłaty z dnia 28 lutego 2013r. sygn. akt X GNc 153/13, zasądzona od spółki (...) sp. z o.o., której pozwany jest prezesem.

W toku postępowania upadłościowego toczącego się wobec (...) sp. z o.o., mianowicie w maju 2014 r., (...) S.A. złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu z wierzycielami.

Postanowieniem z dnia 08 października 2014r. wydanym w sprawie o sygn. akt XI GU 127/14 Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P. XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Naprawczych ogłosił upadłość dłużnika (...) S.A. z siedzibą w W. z możliwością zawarcia układu z wierzycielami.

W ramach postępowania upadłościowego, które toczyło się względem dłużnika (...) S.A. pod sygn. akt XI GUp 54/14, powód zgłosił swoją wierzytelność w kwocie 500.000 zł. Została ona uznana przez nadzorcę sądowego w pełnej wysokości i umieszczona na liście wierzytelności z dnia 07 kwietnia 2015r. (pozycja 37, kategoria IV). Lista ta została zatwierdzona przez Sędziego komisarza.

Następnie na zgromadzeniu wierzycieli zawarty został układ, który został zatwierdzony przez Sąd. Z kolei postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2015r. sygn. akt XI GUp 54/14 Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P. XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Naprawczych stwierdził zakończenie postępowania upadłościowego prowadzonego dla (...) S.A. z siedzibą w W..

Z kolei w ramach postępowania upadłościowego prowadzonego względem dłużnika (...) sp. z o.o. pod sygn. akt XII GUp 13/13 do podziału przeznaczona została kwota 126.232,29 zł, która pozwoliła zaspokoić wierzytelności z kategorii II (100%) oraz część wierzytelności z kategorii III (34,471%). Zatem w wyniku przeprowadzonego podziału funduszów masy upadłości wierzytelność powoda nie uległa zaspokojeniu w żadnym zakresie. Powód powziął wiedzę o sporządzeniu ostatecznego planu podziału z publikacji zamieszczonej w Monitorze Sądowym i Gospodarczym z dnia 24 lipca 2015r. nr (...) ( (...)).

W tym stanie rzeczy powód w dniu 27 sierpnia 2015r. ponownie skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty, w którym wskazał, że domaga się zapłaty kwoty 1.143.476,49 zł, wynikającej z nakazu zapłaty wydanego w dniu 28 lutego 2013r. przez Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy.

Syndyk wykonał ostateczny plan podziału. Wobec tego postanowieniem z dnia 22 grudnia 2015r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie XII Wydział Gospodarczy stwierdził zakończenie postępowania upadłościowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. w upadłości likwidacyjnej. W konsekwencji (...) sp. z o.o. w dniu 09 czerwca 2016r. została wykreślona przez sąd rejestrowy z Krajowego Rejestru Sądowego.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi X Wydział Gospodarczy postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2019r. uchylił nakaz zapłaty z dnia 28 lutego 2013r. i umorzył postępowanie prowadzone pod sygn. akt IX GNc 153/13.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał , że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części. Według sądu powód udowodnił istnienie przesłanek niezbędnych przy odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. a mianowicie co do zasady wykazał istnienie roszczenia przeciwko spółce w wysokości 643.476,49 zł, a także bezskuteczność egzekucji z jej majątku.

Istnienie zobowiązania (...) sp. z o.o. w wysokości 643.476,49 zł zostało według Sądu Okręgowego udowodnione przez powoda przede wszystkim przedłożonym wyciągiem z zatwierdzonej listy wierzytelności z dnia 21 listopada 2013r., która sporządzona została przez syndyka w ramach postępowania upadłościowego, prowadzonego wobec dłużnej spółki pod sygn. akt XII GUp 13/13.

Dalej sąd wskazał , że początkowo powód domagał się zasądzenia kwoty 1.143.476,49 zł, powołując się na nakaz zapłaty z dnia 28 lutego 2013 r., wydany przez Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie o sygn. akt X GNc 153/13 jeszcze przed jej zawieszeniem. Wobec tego pozwany słusznie zauważył, że orzeczenie to nie jest prawomocne i jako takie nie stanowi tytułu egzekucyjnego wydanego przeciwko spółce z o.o. (...) w toku postępowania powód przedłożył wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności z dnia 21 listopada 2013r., sporządzonej w toku postępowania upadłościowego dłużnika, gdzie wierzytelność powoda została uznana w części. Tego rodzaju dokument stanowi w ocenie Sądu dowód istnienia przysługującej wierzycielowi wierzytelności, której egzekucja okazała się bezskuteczna (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2014 r., sygn. akt II CSK 790/13). Z listy tej wynika wysokość zobowiązania spółki (...) sp. z o.o. wobec powoda do kwoty 539.000 zł należności głównej oraz w zakresie odsetek. Wobec tego zarzut pozwanego stracił na aktualności w odniesieniu do tej części roszczenia powoda.

Co do zarzutu przedawnienia to sąd Okręgowy uznał , ze był on zasadny jedynie w części tj. w zakresie kwoty 500.000 zł . Bieg trzyletniego terminu przedawnienia co do roszczenia o zapłatę wynagrodzenia, o którym mowa w art. 442 ¹ § 1 kc, rozpoczynał się od momentu, kiedy egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna, zatem od czasu, kiedy brak było jakichkolwiek wątpliwości, że nie zachodzi żadna możliwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z jakiejkolwiek części majątku spółki. Powód zgłosił wierzytelność w wysokości 1.039.000 zł w postępowaniu upadłościowym w dniu 27 maja 2013r. Została ona uznana na liście wierzytelności jedynie w części, mianowicie do kwoty 539.000 zł należności głównej oraz w zakresie odsetek do kwoty 135.190,32 zł. Natomiast ostateczną wiedzę o tym, że wierzytelność w wysokości kwoty 539.000 zł należności głównej oraz w zakresie odsetek do kwoty 135.190,32 zł nie zostanie zaspokojona w żadnym zakresie powód uzyskał w dniu 24 lipca 2015r. wraz z opublikowaniem ostatecznego planu podziału funduszów masy upadłości w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W konsekwencji należało stwierdzić, że roszczenie powoda w zakresie kwoty 539.000 zł i ww. odsetek uległoby przedawnieniu po upływie trzyletniego terminu odpowiednio w dniu 24 lipca 2018r. Stosując zaś nowe przepisy o przedawnieniu roszczeń (art. 118 zd. 2 kc), które znajdują zastosowanie w niniejszej sprawie, wskazać należy, że termin ten przypadł na dzień 31 grudnia 2018r. Tymczasem powództwo zostało wytoczone przez powoda w dniu 23 lipca 2018r., a zatem przed upływem tak określonego terminu przedawnienia. Nie można również pominąć, że powód wniósł pozew przed upływem dziesięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 442 ¹ § 1 zd. 2 kc.

W ocenie Sądu Okręgowego powód wykazał także drugą z pozytywnych przesłanek odpowiedzialności pozwanego, a mianowicie bezskuteczność egzekucji. W ramach postępowania upadłościowego prowadzonego wobec dłużnej spółki (...) pod sygn. akt XII GUp 13/13 wierzytelność powoda w łącznej kwocie 674.190,32 zł (539.000 zł należności głównej oraz 135.190,32 zł odsetek) została uznana przez syndyka masy upadłości i umieszczona na liście wierzytelności w kategorii IV. Lista ta została zatwierdzona przez Sędziego komisarza. Wyciąg zaś z prawomocnej listy wierzytelności stanowi dla wierzyciela tytuł egzekucyjny. Ostatecznie jednak w wyniku przeprowadzonego podziału funduszów masy upadłości wierzytelność powoda bezspornie nie uległa zaspokojeniu w żadnym zakresie. Dało to zdaniem Sądu podstawę do uznania, że egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna w rozumieniu art. 299 ksh.

Powód wykazał również, że pozwany był członkiem zarządu (...) sp. z o.o. w dacie powstania zobowiązania. Należy zauważyć, że pozwany R. C., zgodnie z danymi ujawnionymi w rejestrze przedsiębiorców, pełnił funkcję prezesa zarządu od dnia 12 lutego 2010r. do momentu wykreślenia spółki z rejestru KRS, czyli do dnia 09 czerwca 2016r. Tymczasem termin płatności nieuregulowanego przez spółkę wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane przypadał na dzień 11 maja 2011r.

Odnosząc się natomiast do przesłanek zwalniających członka zarządu za zobowiązania spółki sąd wskazał, że pozwany podniósł zarzuty egzoneracyjne, które w jego ocenie nie zostały wykazane przez pozwanego.

Pozwany podniósł, że we właściwym czasie, mianowicie w dniu 05 października 2012r., złożył wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnej spółki. Pozwany tego zarzutu nie udowodnił. Jedynie biegły sądowy, posiadający wiadomości specjalne oraz niezbędną dokumentację finansowo-księgową, mógł dokonać analizy sytuacji finansowej spółki i na tej postawie określić datę, w której należało złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości (...) sp. z o.o. Tymczasem pozwany cofnął wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Sąd natomiast nie posiadał odpowiedniego materiału dowodowego, mogącego stanowić podstawę do samodzielnych ustaleń w tym zakresie. Ze złożonych dowodów wynikało jedynie, że roszczenie powoda pochodzi z 2009/2010r., podczas gdy pozwany złożył wniosek o upadłość w dniu 05 października 2012r. Było to niewystarczające dla ustalenia, czy termin ustawowy został przez pozwanego dochowany.

Pozwany wyraził również pogląd, że nawet przy przyjęciu, że wniosek został zgłoszony po terminie, powód nie poniósł z tego tytułu żadnej szkody, ponieważ w ewentualnym postępowaniu upadłościowym powód i tak nie uzyskałby zaspokojenia w większym stopniu, niż doszło do tego na skutek zawarcia w dniu 02 października 2012r. umowy cesji wierzytelności ze spółką (...) sp. z o.o., której przedmiotem była wierzytelność na kwotę 500.000 zł. Także w odniesieniu do tego zarzutu pozwany nie wykazał się inicjatywą dowodową i wbrew obowiązkowi z art. 6 kc zaniechał wykazania, że mimo wdrożenia we właściwym czasie postępowania upadłościowego, wierzyciel nie uzyskałby w tym postępowaniu zaspokojenia swojej należności ze względu na brak wystarczającego majątku spółki. Okoliczności te również wymagały przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego, podczas gdy pozwany cofnął ten wniosek dowodowy.

Zgodnie z listą wierzytelności z dnia 21 listopada 2013r. wierzytelność powoda względem spółki (...) sp. z o.o. uznana została do kwoty 674.190,32 zł, z czego 539.000 zł stanowiła należność główna, a 135.190,32 zł odsetki. Natomiast w tym procesie powód dochodził kwoty 1.143.477 zł, z czego 500.000 zł bezzasadnie. Mając to na uwadze Sąd na podstawie art. 299 ksh w punkcie I wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 643.476,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi z opóźnienie od kwoty 539.000 zł od dnia 31 grudnia 2015r. do dnia zapłaty, natomiast w punkcie II wyroku oddalił powództwo w pozostałej części.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc zgodnie z żądaniem powoda, mając także na uwadze zakres zarzutów podniesionych przez pozwanego i jego stanowisko w sprawie. Powód domagał się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od całej kwoty roszczenia od dnia 12 maja 2011r. do dnia zapłaty, zatem od dnia następnego po dniu ostatniej częściowej wpłaty na rzecz faktury VAT nr (...).

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie III lit. a/ i b/ wyroku na podstawie art. 100 kpc, czyli zgodnie z zasadą stosunkowego rozliczenia. Powód przegrał proces w 44%, a pozwany w 56%.

Powód, który zwolniony został od kosztów sądowych w zakresie opłaty od pozwu wynoszącej 57.174 zł, poniósł koszty procesu w łącznej kwocie 10.817 zł. Na koszty procesu poniesione przez powoda składały się: wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 10.800 zł, a także opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Pozwany poniósł koszty procesu w tej samej wysokości, co powód. Składały się na nie: wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 10.800 zł, a także opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W obu przypadkach wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił w oparciu o treść § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r. poz 265).

Łącznie zatem koszty procesu wyniosły 21.634 zł. Powód winien ponieść 44% kosztów, a więc 9.518,96 zł. Skoro powód poniósł koszty w kwocie 10.817 zł, to powstałą różnicę w kwocie 1.298,04 zł winien mu zwrócić pozwany (pkt III lit. a/ wyroku).

Natomiast na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. (Dz.U. z 2020r. poz. 755) Sąd w punkcie III lit. b/ wyroku nakazał ściągnąć od pozwanego, jako strony przegrywającej proces w 56%, na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 32.017,44 zł, stanowiącą 56% opłaty sądowej od pozwu wynoszącej 57.174 zł, od ponoszenia której powód był zwolniony.

Z kolei na podstawie art. 113 ust. 4 przywołanej wyżej ustawy Sąd odstąpił od obciążenia powoda 44% nieuiszczonej opłaty sądowej w kwocie 25.156,56 zł. Sąd miał przy tym na uwadze, że powód objęty jest postępowaniem restrukturyzacyjnym i uznał tą sytuacje procesową za szczególnie uzasadniony wypadek.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany który zaskarżył go w części tj w zakresie punktu I i III zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego poprzez zaniechanie dokonania wszechstronnego rozważenia całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed Sądem I instancji i pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego treści wezwania do zapłaty z dnia 06 marca 2014 roku, przesłanego przez Powoda do Pozwanego, w szczególności w zakresie w jakim Powód we wskazanym dokumencie oświadczył, że „z uwagi na niską wartość masy upadłościowej spółki (...) Sp. z o.o. w W. w upadłości likwidacyjnej oraz z uwagi na fakt, iż wierzytelności uprzywilejowane opiewają na kwotę przewyższającą wartość masy upadłości, iest oczywistym [podkreślenie i wytłuszczenie moje - przyp. RC], że (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. [Powód - przyp. RC] nie uzyska zaspokojenia [należności objętych przedmiotowym wezwaniem do zapłaty - przyp. RC] w toku postępowania upadłościowego [prowadzonego przeciwko (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej - przyp. RC]", z czego w sposób nie budzący wątpliwości wynika, iż Powód już w dniu sporządzenia wskazanego pisma nie tylko miał świadomość bezskuteczności egzekucji z majątku spółki (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, ale i znał jej przyczyny, i to pomimo uznania przez Sąd I instancji przedmiotowego dokumentu za w pełni wiarygodny,

2.  sprzeczność ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia z zebranym w postępowaniu materiałem dowodowym polegającą na bezzasadnym pominięciu w opisie stanu faktycznego stanowiącego podstawę wydania zaskarżonego wyroku okoliczności mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, polegającej na powołaniu się przez Powoda w skierowanym do Pozwanego wezwaniu do zapłaty z dnia 06 marca 2014 roku na posiadanie przez Powoda wiedzy co do bezskuteczności egzekucji z majątku spółki (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej oraz przyczyn takiego stanu rzeczy, tj. niskiej wartości masy upadłościowej, a także przewyższania przez wierzytelności uprzywilejowane wartości masy upadłości, pomimo, że okoliczność powyższa wynika wprost i w sposób jednoznaczny z uznanego przez Sąd I instancji za w pełni wiarygodny dokumentu znajdującego się w aktach sprawy, tj. wezwania do zapłaty z dnia 06 marca 2014 roku, załączonego do pozwu,

3.  sprzeczność ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia z zebranym w postępowaniu materiałem dowodowym oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegające na bezzasadnym uznaniu, że Powód dowiedział się o szkodzie za której powstanie odpowiada pozwany dopiero w dniu 24 lipca 2015 roku, tj. dniu publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ostatecznego planu podziału funduszy masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, podczas gdy z treści wezwania do zapłaty skierowanego przez Powoda do Pozwanego już w dniu 06 marca 2014 roku wynika, że co najmniej w tej dacie Powód miał już świadomość, iż egzekucja z majątku spółki (...) sp. z o.o. jest bezskuteczna oraz przyczyn takiego stanu rzeczy, tj. niskiej wartości masy upadłościowej, a także przewyższania przez wierzytelności uprzywilejowane wartości masy upadłości, pomimo, że okoliczność powyższa wynika wprost i w sposób jednoznaczny z uznanego przez Sąd I instancji za w pełni wiarygodny dokumentu znajdującego się w aktach sprawy, tj. wezwania do zapłaty z dnia 06 marca 2014 roku, załączonego do pozwu.

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

a)  art. 117 § 1 i 2 w zw. z art. 442 ¹ § 1 Kodeksu cywilnego poprzez jego niezastosowanie, pomimo istnienia przesłanek do jego zastosowania i zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 643.476,49 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 539.000 zł od dnia 31 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty pomimo upływu terminu przedawnienia roszczenia, do czego doszło najpóźniej w dniu 06 marca 2017 roku, tj. przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie oraz mimo podniesienia przez Pozwanego zarzutu przedawnienia,

b)  art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i:

- zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda odsetek ustawowych od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, pomimo tego, że odsetki ustawowe od tej kwoty przypadające za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości (tj. za okres od dnia 28 kwietnia 2012 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku) zostały już przez Sąd I instancji zasądzone w ramach kwoty 643.476,49 zł, która obejmuje kwotę należności głównej wynoszącą 539.000,00 zł oraz skapitalizowane odsetki za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości, co wynika z treści wyciągu z zatwierdzonej przez sędziego-komisarza listy wierzytelności, czego konsekwencją było dwukrotne zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda odsetek od kwoty 539.000,00 zł za okres od dnia 28 kwietnia 2012 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku, w sytuacji, w której roszczenie odsetkowe za ten okres wygasło na skutek dokonanej przez Powoda kapitalizacji, 24 lipca 2015 roku, tj. dniu publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ostatecznego planu podziału funduszy masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, podczas gdy z treści wezwania do zapłaty skierowanego przez Powoda do Pozwanego już w dniu 06 marca 2014 roku wynika, że co najmniej w tej dacie Powód miał już świadomość, iż egzekucja z majątku spółki (...) sp. z o.o. jest bezskuteczna oraz przyczyn takiego stanu rzeczy, tj. niskiej wartości masy upadłościowej, a także przewyższania przez wierzytelności uprzywilejowane wartości masy upadłości, pomimo, że okoliczność powyższa wynika wprost i w sposób jednoznaczny z uznanego przez Sąd I instancji za w pełni wiarygodny dokumentu znajdującego się w aktach sprawy, tj. wezwania do zapłaty z dnia 06 marca 2014 roku, załączonego do pozwu.

5.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

c)  art. 117 § 1 i 2 w zw. z art. 442 ¹ § 1 Kodeksu cywilnego poprzez jego niezastosowanie, pomimo istnienia przesłanek do jego zastosowania i zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 643.476,49 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 539.000 zł od dnia 31 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty pomimo upływu terminu przedawnienia roszczenia, do czego doszło najpóźniej w dniu 06 marca 2017 roku, tj. przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie oraz mimo podniesienia przez Pozwanego zarzutu przedawnienia,

d)  art. 481§ 1 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda odsetek ustawowych od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, pomimo tego, że odsetki ustawowe od tej kwoty przypadające za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości (tj. za okres od dnia 28 kwietnia 2012 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku) zostały już przez Sąd I instancji zasądzone w ramach kwoty 643.476,49 zł, która obejmuje kwotę należności głównej wynoszącą 539.000,00 zł oraz skapitalizowane odsetki za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości, co wynika z treści wyciągu z zatwierdzonej przez sędziego-komisarza listy wierzytelności, czego konsekwencją było dwukrotne zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda odsetek od kwoty 539.000,00 zł za okres od dnia 28 kwietnia 2012 roku do dnia 28 kwietnia 2013 roku, w sytuacji, w której roszczenie odsetkowe za ten okres wygasło na skutek dokonanej przez Powoda kapitalizacji,

e)  art. 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i:

- zasądzenie od Pozwanego odsetek ustawowych od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty, pomimo nieobjęcia tych odsetek tytułem egzekucyjnym wystawionym przeciwko spółce (...) sp. z o.o.,

- zasądzenie od Pozwanego odsetek ustawowych od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty, pomimo tego, iż od dnia 06 marca 2014 roku, to jest powstania odpowiedzialności odszkodowawczej Pozwanego za zobowiązania spółki (...) sp. z o.o. nie było możliwe dalsze naliczanie odsetek od zobowiązania tej spółki, zaś od dnia 09 czerwca 2016 roku spółka (...) sp. z o.o. utraciła byt prawny na skutek wykreślenia jej z Krajowego Rejestru Sądowego,

f. art. 455 Kodeksu cywilnego poprzez jego niezastosowanie zasądzenie od Pozwanego odsetek ustawowych od kwoty 539.000 zł od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty, pomimo braku wymagalności roszczenia odszkodowawczego przysługującego powodowi wobec pozwanego.

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w objętej niniejszą apelacją części i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

2.  zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o:

1.  oddalenie apelacji jako bezzasadnej;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania przed sądem apelacyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona jedynie w zakresie ustalenia początkowego dnia od którego sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie a w pozostałym zakresie nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny w całości akceptuje ustalenia faktyczne sądu Okręgowego , które zresztą w przeważającej części były bezsporne. Na aprobatę zasługują również wyciągnięte na ich podstawie wnioski prawne sadu.

Skarżący w apelacji zarzucił iż sąd I instancji błędnie ustalił , że termin od którego należy liczyć bieg trzyletniego przedawnienia roszczenia wobec pozwanego jest dzień w którym powód dowiedział się o wydanym przez syndyka postanowieniu o podziale sumy upadłości , a nie jak zdaniem pozwanego dzień w którym powód poprzez swojego pełnomocnika wezwał pozwanego do zapłaty . W wezwaniu tym bowiem powód podnosi , że majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie wierzyciela.

Sąd Apelacyjny tego stanowiska nie podziela.

Przyjmując jako dzień od którego biegnie termin przedawnienia jako dzień wezwania do zapłaty powodowałby , że termin ten uzależniony by był od jakiegoś przypadkowego zdarzenia typu doręczenie wezwania . Tymczasem terminem tym musi być darzenie z którego wynika , że wierzyciel powziął wiadomość o bezskutecznym domaganiu się roszczenia od spółki.

W dniu 6 lipca 2015 r syndyk przedłożył ostateczny plan podziału funduszy masy upadłości. W monitorze sądowym i gospodarczym z 24 lipca 2015 r ogłoszono o możliwości przeglądania ostatecznego podziału funduszy masy upadłości.

Tym samym dniem w którym definitywnie przesądzono, iż wierzyciel nie otrzyma w wyniku postępowania upadłościowego ani złotówki był dzień opublikowania w monitorze informacji o ostatecznym podziale funduszy masy upadłości.

Natomiast w momencie wezwania do zapłaty z marca 2014 r wierzyciel nie mógł jeszcze wiedzie o tym , że jego wierzytelność nie zostanie zaspokojona nawet w części. W tym bowiem czasie toczyło się jeszcze postępowanie upadłościowe. W dniu 11 czerwca 2014 r sędzia komisarz zatwierdził dwie uzupełniające listy wierzytelności z dnia 18 lutego 2014 r oraz 10 marca 2014 r ( k. 477 akt upad.). W dniach ;

- 11 grudnia 2014 wniosek o sprzedaż ruchomości z wolnej ręki

- 16 grudnia 2014 r wniosek o zbycie wierzytelności

Postanowieniem z dnia 3 marca 2015 r sędzia komisarz zezwolił na zbycie z wolnej ręki syndykowi ruchomości i wierzytelności.( k. 626 ).

Jak słusznie podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 marca 2015 r. (II CSK 402/14, LEX nr 1657663), fakt dochodzenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, toczącym się wobec spółki z o.o., nie stanowi przeszkody do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko członkowi zarządu tej spółki. Skoro bowiem przesłanką odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. jest bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, którą wierzyciel może wykazać za pomocą wszelkich środków dowodowych, to można ją uznać za spełnioną również przed zakończeniem postępowania upadłościowego. Wprawdzie nie można przyjmować, że samo ogłoszenie upadłości spółki świadczy o bezskuteczności egzekucji, mogą jednak wskazywać na to wyniki czynności podejmowanych w toku postępowania upadłościowego (tak również SA w G. w wyroku z dnia 20 grudnia 2016 r., I ACa 510/16, LEX nr 2337051). Za prawidłowe należy uznać rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2003 r. (V CKN 416/01, OSNC 2004, nr 7–8, poz. 129), zgodnie z którym „ustalenie przewidzianej w art. 298 § 1 k.h. (art. 299 § 1 k.s.h.) przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu” (zob. także aprobującą glosę do tego orzeczenia A. K., (...) 2004, nr 5, s. 53 i n.). Powołany wyżej pogląd dominuje w piśmiennictwie i orzecznictwie.

W niniejszej sprawie co już wyżej wskazano takim zdarzeniem od którego najwcześniej można przyjmować , że wierzyciel dowiedział się o bezskuteczności uzyskania jakiejkolwiek kwoty od spółki jest dzień opublikowania w monitorze sądowym i gospodarczym z 24 lipca 2015 r ogłoszenia o możliwości przeglądania ostatecznego podziału funduszy masy upadłości.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał zarzuty dotyczące naruszenia art. 233 k.p.c. oraz art. art. 117 § 1 i 2 w zw. z art. 442 ¹ § 1 za nieuzasadniony.

Natomiast zasadne okazało się zarzucone przez pozwanego naruszenie art. 481 k.c

Istnienie zobowiązania spółki z o.o. jest warunkiem sine qua non pociągnięcia członka zarządu do odpowiedzialności i stanowi jej przesłankę (...) Powszechnie niemal przyjmuje się, iż zobowiązanie to musi być stwierdzone tytułem egzekucyjnym wydanym przeciwko spółce z o.o." (T. Szczurowski [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz pod red. Z. Jary, wydanie 21, Warszawa 2018). Pogląd ten znajduje odzwierciedlenie również w orzecznictwie. Sąd Najwyższy już w uchwale z dnia 15 czerwca 1999 roku (sygn. akt: III CZP 10/99) wyraźnie zaznaczył, że „Wierzyciel powołujący się na bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie może pozwać członka zarządu tej spółki na podstawie art. 298 § 1 KH bez uprzedniego uzyskania tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce, (uchwała Sądu Najwyższego z dnia15 czerwca 1999 roku, sygn. akt:III CZP 10/99, podaję za Systemem (...) Prawnej L., numer (...)).

Niewątpliwie w chwili wezwania z dnia 24 marca 2014 r dług główny już istniał , został bowiem stwierdzony tytułem egzekucyjnym jakim było postanowienie sędziego komisarza o zatwierdzeniu z dnia 13 listopada 2013 r.

Nie budzi żadnych wątpliwości konstatacja, że świadczenie wywodzone z art. 299 § 1 k.s.h. ma charakter bezterminowy, co oznacza, że konieczne jest wezwanie dłużnika do jego spełnienia, aby mówić o powstaniu roszczenia odsetkowego

Powód co prawda wezwał pozwanego do spełnienia świadczenia w dniu 24 lutego 2014 r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego dług ten jednak w chwili wezwania nie był jeszcze wymagalny. Jak bowiem wyżej wskazano zdarzeniem od którego najwcześniej można przyjmować , że wierzyciel dowiedział się o bezskuteczności uzyskania jakiejkolwiek kwoty od spółki jest dzień opublikowania w monitorze sądowym i gospodarczym z 24 lipca 2015 r ogłoszenia o możliwości przeglądania ostatecznego podziału funduszy masy upadłości.

A więc dopiero od tego dnia możemy mówić o wymagalności roszczenia wobec pozwanego.

Wobec treści art. 455 k.c. w zw. z art. 471 k.c. przyjąć należy, że roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z nienależytego wykonania umowy jest tzw. roszczeniem bezterminowym. Oznacza to, że dłużnik popada w opóźnienie, jeśli nie spełni świadczenia niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela. Powodowie, żądając odsetek od dochodzonej kwoty, winni więc wykazać, że wezwali pozwanych do jej zapłaty oraz udowodnić, kiedy wezwanie to zostało doręczone zgodnie z art. 61 k.c., czyli kiedy doszło do pozwanych w taki sposób, że mogli się z nim zapoznać.

W ocenie sądu co już wyżej zostało wskazane w dniu wezwania do zapłaty w marcu 2014 r , wezwanie to było przedwczesne , albowiem w tym dniu wierzyciel nie miał jeszcze informacji o tym czy egzekucja będzie bezskuteczna w całości , czy w części , a więc to wezwanie jako przedwczesne nie mogło skutkować popadnięciem dłużnika członka zarządu w zwłokę . Tak więc dopiero doręczenie odpisu pozwu w niniejszej sprawie było skutecznym wezwaniem do zapłaty.

Odsetki w tym przypadku powinny być liczone od kwoty 643.476 zł 49 gr.

Sposoby konstrukcji procesowej roszczeń odszkodowawczych w sprawach, w których zasądzone od danego podmiotu ustawowe odsetki stanowią element szkody, za którą inne podmioty ponoszą odpowiedzialność, zostały już wyjaśnione na gruncie spraw dotyczących odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. na podstawie art. 299 k.s.h. Mianowicie, dochodzone odsetki jako odszkodowanie powinny być zsumowane i wyrażone kwotowo. W przeciwnym razie orzekanie o odsetkach jako składniku szkody (kapitału) stanowiłaby naruszenie art. 321 k.p.c.

W niniejszej sprawie kwota 643.476 zł 49 gr stanowi wysokość szkody za jaką odpowiada pozwany na podstawie art. 299 k.s.h. i jedynie od tej kwoty powinny być zasądzone odsetki za opóźnienie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386§ 1 k.p.c. oraz art. 385 k.p.c. orzekł jak w punktach 1 i 2 wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz art. 108§ 1 k.p.c. i § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 października 2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych .( Dz.U. z 2018 r poz 265)

Ryszard Marchwicki

(...)

(...)