Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny, jako sąd odwoławczy, odstąpił w tej sprawie od sporządzania uzasadnienia wyroku na formularzu UK 2, chociaż taki obowiązek wynika z treści art. 99a § 1 k.p.k., albowiem zastosowanie tego formularza, którego treść została ustalona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania (Dz.U. z 2019 r., poz. 2349), jako dokumentu, w którym miałoby się wykazać zrealizowanie obowiązku wynikającego z art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 1 i 2 k.p.k., naruszałoby prawo stron do rzetelnego procesu w kontekście art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności (art. 91 ust. 2 Konstytucji RP).

Należy bowiem podzielić stanowisko Sądu Najwyższego przedstawione w wyroku z dnia (...) r. (sygn. akt (...)), w którym, w ślad za prof. P. H. (por. "Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Komentarz, tom I red. L. Garlicki, Warszawa 2010, str. 305-306), uznał, że "wprawdzie prawo do dwuinstancyjnego rozpoznania sprawy karnej nie wynika wprost z art. 6 Konwencji, jest jednak oczywiste, że skoro w systemie prawa polskiego umieszczono prawo do zaskarżenia wyroku wydanego w pierwszej instancji, to takie państwo - strona Konwencji przewidując możliwość wniesienia apelacji od wyroku, musi zapewnić do niej skuteczny dostęp, a co za tym idzie musi gwarantować odpowiednimi instrumentami procesowymi rzetelność samego postępowania odwoławczego", a w konsekwencji, iż "aby nie doszło do naruszenia prawa strony do rzetelnego procesu sądowego (na etapie odwoławczym) opisanego w art. 6 ust. 1 EKPC, tak, jak jest on ujmowany i tłumaczony przez orzecznictwo (...), zwłaszcza że w systemie prawa polskiego istnieje nadzwyczajny środek zaskarżenia (kasacja), który może być oparty na naruszeniu prawa procesowego (w tym naruszeniu art. 433 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k.), konieczne jest by kontrola ta w aspekcie standardu konwencyjnego realizowana była przez sąd odwoławczy, jak też i Sąd Najwyższy w ramach postępowania kasacyjnego".

Nie ulega przy tym wątpliwości, iż kontrola taka może być dokonana jedynie poprzez zapoznanie się z argumentami sądu, przemawiającymi za przyjętym rozstrzygnięciem. Obligatoryjne nakazanie sporządzenia uzasadnień w formie formularzy (art. 99a § 1 k.p.k.), w pewnych sytuacjach, nie stanowi jednak właściwego instrumentarium procesowego dla zrealizowania standardu prawa do rzetelnego procesu, gdyż niejednokrotnie, zwłaszcza w sprawach wieloosobowych i wielowątkowych, zarzuty ujęte w części wstępnej apelacji nie przystają do jej wniosków lub wykluczają się od strony formalnoprawnej, czy wręcz pozostają oderwane od wskazanej podstawy odwoławczej, bądź też formułowane są dopiero w uzasadnieniu, co skutkować winno odmową zastosowania powyższego unormowania.

Stosowany zatem wprost przepis art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw i Podstawowych Wolności obliguje sąd drugiej instancji do odniesienia się w uzasadnieniu wyroku do każdego istotnego - na tle konkretnej sprawy - argumentu. Tym samym brak odniesienia do takiej argumentacji stanowi o naruszeniu standardu rzetelnego procesu ( tak m.in. ETPC w wyroku z 9.12.199 r. Riuz Torija przeciwko Hiszpanii, A. 303-A, w: M.A. Nowicki: "Europejski Trybunał Praw Człowieka, Orzecznictwo, tom 1, Zakamycze 2001, s. 515- 516 i SN w wyroku z 16 stycznia 2007 r., sygn. akt V KK 328/06, z 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt V KK 368/10 i inne). Podobne stanowisko przedstawił Trybunał Konstytucyjny na tle art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, wskazując że uzasadnienie orzeczeń jest decydującym komponentem prawa do rzetelnego procesu sądowego i podstawą kontroli zewnętrznej orzeczenia przez organ wyższej instancji, bowiem dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem (wyrok TK z 16 stycznia 2006 r., sygn. SK 30/05, OTK-A 2006, nr 1 poz. 2, teza 4.3 uzasadnienia).

Rekapitulując, w układzie, w którym sąd ad quem uzna, że nie jest możliwe dotrzymanie konwencyjnego standardu rzetelnego procesu, to jest obowiązany do zastosowania art. 91 ust. 2 Konstytucji RP i odmowy sporządzenia uzasadnienia na formularzu, którego wymóg wynika z zapisu ustawy procesowej. Taki sposób postępowania wynika wprost z postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie (...) (OTK-A 2006/11/177).

W realiach rozpatrywanego przypadku zakres podmiotowo-przedmiotowy sprawy, sposób sporządzenia apelacji, charakter zarzutów podniesionych w apelacjach w odniesieniu do przedmiotu samej sprawy oraz tych elementów, które wskazywane przez autorów wniesionych środków odwoławczych nie były, lecz musiały być brane pod uwagę z urzędu, prowadziło do wniosku, że sporządzenie uzasadnienia na formularzu UK 2 skutkowałoby niemożnością rzetelnego i konkretnego ustosunkowania się w toku postępowania do każdego istotnego argumentu zawartego w apelacjach stron, a przede wszystkim przedstawienia konkluzji, które dla stron byłyby czytelne i wskazywałyby w jaki sposób dany wniosek został wyprowadzony.

Mając powyższe na uwadze, uwzględniając także stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w sprawie (...) oraz Sądu Najwyższego przedstawione w sprawie (...), formułujące obowiązek sądu odwoławczego do każdorazowej oceny, w związku z kategorycznym brzmieniem art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 1 i 2 k.p.k., czy w danej sprawie może sporządzić uzasadnienie swojego wyroku na formularzu UK 2, nie naruszając podstawowych gwarancji stron do rzetelnego procesu odwoławczego, Sąd Apelacyjny w niniejszej sprawie odstąpił od sporządzenia uzasadnienia w formie przewidzianej w art. 99a § 1 k.p.k.

Wyrokiem z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...), Sąd Okręgowy w Z. G.:

1.  oskarżonego D. B. (1) uznał za winnego tego, że w okresie od co najmniej początku (...) roku w Z. i N. oraz innych miejscowościach województwa (...), wspólnie i w porozumieniu z osobami o ustalonej i nieustalonej tożsamości, z góry powziętym zamiarem, działając w warunkach czynu ciągłego, wprowadzał do obrotu, substancje psychotropowe i odurzające o nieustalonej wartości i nieustalonej ilości przez wielokrotne ich zbywanie innym osobom w celach dalszej dystrybucji - to jest popełnienia przestępstwa z art. 56 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. 2019.852 j.t. ze zm.) w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 56 ust. 1 ustawy przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 4§ 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 50 złotych każda,

2.  uniewinnił oskarżonego D. B. (1) od tego, że w okresie od co najmniej początku (...) roku w Z. i N. oraz innych miejscowościach województwa (...), zorganizował, a następnie kierował zorganizowaną grupą przestępczą wyposażoną w broń palną, policyjną pałkę typu tonfa, radiostacją oraz podrobioną przez nieustaloną osobę policyjną legitymację, o określonym składzie osobowym, z osobami o ustalonej i nieustalonej tożsamości, której celem było uczestniczenie w obrocie znacznymi ilościami narkotyków i osiągniecie tym samym korzyści majątkowej oraz maksymalizacja zysku w ten sposób, iż po uprzednim odpłatnym przyjmowaniu od innych nieustalonych osób łącznie znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci amfetaminy oraz marihuany (ziela konopi innej niż włóknistej) dalej odpłatnie je dystrybuował, to jest od popełnienia przestępstwa z art. 258 § 1 i 3 k.k.

3.  oskarżonego D. B. (1) uznał za winnego tego, że w dniu (...) roku w N., wbrew przepisom ustawy, posiadał znaczne ilości narkotyków w postaci co najmniej:

a)  222,41 gram brutto marihuany (ziela konopi innej niż włóknista)

b)  56,21 gram brutto amfetaminy oraz

c)  5 sztuk tabletek ekstazy,

tj. popełnienia czynu z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i za to, na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

4.  oskarżonego D. B. (1) uznał za winnego tego, że w dniu (...) roku w N., wbrew przepisom ustawy i bez zezwolenia posiadał broń palną w postaci rewolweru marki S. and W. oraz amunicję w postaci 43 nabojów do posiadanej broni palnej, 7 odstrzelonych z tego rewolweru łusek oraz naboju do broni myśliwskiej kalibru 308, tj. popełnienia czynu z art. 263 § 2 k.k. i za to, na podstawie art. 263 § 2 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

5.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu D. B. (1) kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył mu karę łączną w wymiarze 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

6.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu D. B. (1) , na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, tj. od dnia (...) r.;

7.  oskarżonego R. G. (1) uznał za winnego tego, że w okresie co najmniej od (...) roku, na terenie N. i innych miejscowości województwa (...), wielokrotnie, z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, czyniąc sobie z popełnianego przestępstwa stałe źródło dochodu, wprowadził do obrotu środki odurzające w postaci co najmniej:

a)  w okresie od (...) roku 510 sztuk tabletek ekstazy o wartości nie mniejszej niż 15 300 złotych,

b)  w okresie od (...) roku co najmniej 2 gram marihuany o wartości co najmniej 60 złotych,

c)  w okresie od (...) roku środki psychotropowe w postaci co najmniej 10 gram nieustalonych środków odurzających lub substancji psychotropowych o nieustalonej wartości, oraz 2 gramy amfetaminy o wartości 80 złotych,

przy czym zarzucanego mu przestępstwa dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, tj. popełnienia czynu z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 12 § 1 k.k. oraz art. 64 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k., i za to, na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 2 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności,

8.  oskarżonego R. G. (1) uznał za winnego tego, że w okresie od (...) roku w N. udzielił co najmniej 1 gram amfetaminy o wartości 40 złotych Ł. Ł., tj. popełnienia czynu z art. 58 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i za to, na podstawie art. 58 ust. 1 ustawy przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności,

9.  oskarżonego R. G. (1) uniewinnił od tego, że w okresie co najmniej od początku (...) roku w Z. oraz innych miejscowościach województwa (...), brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej o określonym składzie osobowym, z osobami o ustalonej i nieustalonej tożsamości, której celem było uczestniczenie w obrocie znacznymi ilościami narkotyków i osiągniecie tym samym korzyści majątkowej oraz maksymalizacja zysku w ten sposób, iż po uprzednim odpłatnym przyjmowaniu od innych osób łącznie znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci amfetaminy oraz marihuany (ziela konopi innej niż włóknistej) dalej odpłatnie je dystrybuował, tj. od popełnienia czynu z art. 258 § 1 k.k.,

10.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu R. G. (1) kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył mu karę łączną w wymiarze 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

11.  na podstawie art. 45 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego R. G. (1) na rzecz Skarbu Państwa przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa w kwocie 15.440 złotych,

12.  oskarżonego B. N. (1) uznał za winnego popełnienia tego, że w okresie co najmniej od marca (...) roku w Z. oraz innych miejscowościach województwa (...), wspólnie i w porozumieniu z osobami o ustalonej i nieustalonej tożsamości, wielokrotnie, z góry powziętym zamiarem działając w warunkach czynu ciągłego, wprowadził do obrotu znaczne, to jest nie mniejsze niż kilkadziesiąt gram, ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 4 tabletek ekstazy, 20 gram nieustalonych środków odurzających, bądź substancji psychotropowych, co najmniej 31,5 grama amfetaminy, poprzez wielokrotne ich zbywanie i odpłatne udzielenie innym – ustalonym i nieustalonym osobom – to jest popełnienia przestępstwa z art. 56 ust. 1 i 3 i art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2019 r. poz. 852 - j.t. ze zm.) w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., i za to, na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 4 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k., wymierzył mu karę 2 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 50 złotych każda;

13.  oskarżonego B. N. (1) uniewinnił od tego, że w okresie co najmniej od marca (...) roku w Z. oraz innych miejscowościach województwa (...), brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej o określonym składzie osobowym, z osobami o ustalonej i nieustalonej tożsamości, której celem było uczestniczenie w obrocie znacznymi ilościami narkotyków i osiągniecie tym samym korzyści majątkowej oraz maksymalizacja zysku w ten sposób, iż po uprzednim odpłatnym przyjmowaniu od innych osób łącznie znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci amfetaminy oraz marihuany (ziela konopi innej niż włóknistej) dalej odpłatnie je dystrybuował w ilościach hurtowych i detalicznych, tj. od popełnienia czynu z art. 258 § 1 k.k.,

14.  oskarżonego B. N. (1) uznał za winnego tego, że w dniu 21 maja 2019 roku w Z., wbrew przepisom ustawy, posiadał znaczne ilości narkotyków w postaci co najmniej:

a)  43,95 gram brutto amfetaminy oraz

b)  39,25 grama brutto marihuany,

to jest popełnienia czynu z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i za to, na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

15.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu B. N. (1) kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył mu karę łączną w wymiarze 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności,

16.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu B. N. (1) na poczet orzeczonej łącznie kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, tj. od dnia (...) r.,

17.  na podstawie art. 45 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego B. N. (1) na rzecz Skarbu Państwa przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa w kwocie 1.380 złotych;

18.  oskarżoną K. B. (1) uznał za winną tego, że w okresie co najmniej od marca (...) roku w Z. oraz innych miejscowościach województwa (...), wspólnie i w porozumieniu z osobami o ustalonej i nieustalonej tożsamości, wielokrotnie, z góry powziętym zamiarem, działając w warunkach czynu ciągłego, wprowadzała do obrotu znaczne, to jest nie mniejsze niż kilkadziesiąt gram, ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 35 gram amfetaminy i 7 gram marihuany (ziela konopi innej niż włóknistej), a także 48 gram nieustalonych w postępowaniu narkotyków, poprzez wielokrotne ich zbywanie innym osobom w celach dalszej dystrybucji i odpłatne udzielenie innym – ustalonym i nieustalonym osobom, tj. popełnienia czynu z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył jej karę 2 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 50 złotych każda,

19.  uniewinnił oskarżoną K. B. (1) od tego, że w okresie co najmniej od marca (...) roku w Z. oraz innych miejscowościach województwa (...), brała udział w zorganizowanej grupie przestępczej o określonym składzie osobowym, z osobami o ustalonej i nieustalonej tożsamości, której celem było uczestniczenie w obrocie znacznymi ilościami narkotyków i osiągniecie tym samym korzyści majątkowej oraz maksymalizacja zysku w ten sposób, iż po uprzednim odpłatnym przyjmowaniu od innych osób łącznie znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci amfetaminy oraz marihuany (ziela konopi innej niż włóknistej) dalej odpłatnie je dystrybuowała w ilościach hurtowych i detalicznych, to jest od popełnienia czynu z art. 258 § 1 k.k.,

20.  oskarżoną K. B. (1) uznał za winną tego, że w dniu (...) roku w Z., wbrew przepisom ustawy, posiadała znaczne ilości narkotyków w postaci co najmniej:

a)  2,12 gram brutto marihuany (ziela konopi innej niż włóknista)

b)  25,55 gram brutto amfetaminy,

tj. popełnienia czynu z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i za to, na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył jej karę 1 roku pozbawienia wolności,

21.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. wymierzone oskarżonej K. B. (1) kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył jej karę łączną w wymiarze 2 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności,

22.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonej K. B. (1), na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie tj. od dnia (...) r.,

23.  na podstawie art. 45 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł od oskarżonej K. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa w kwocie 300 złotych;

24.  oskarżoną K. K. (1) uznał za winną tego, że w nieustalonym dniu w okresie co najmniej od (...) roku w Z. co najmniej jednorazowo udzieliła K. B. (1) substancji psychotropowych w postaci 0,25 grama amfetaminy w cenie 40 złotych za gram, tj. popełnienia czynu z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, z tym ustaleniem, że przestępstwo to stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 59 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, i na podstawie art. 59 ust. 3 ustawy przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył jej karę 3 miesięcy pozbawienia wolności,

25.  oskarżoną K. K. (1) uznał za winną tego, że w dniu (...) roku w Z., wbrew przepisom ustawy posiadała środki psychotropowe w postaci 0,1 grama brutto metaamfetaminy, z tym ustaleniem, że jest to ilość nieznaczna przeznaczona na własny użytek w rozumieniu art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i w tym zakresie postępowanie karne umorzył,

26.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej K. K. (1) kary na okres 1 roku próby,

27.  na podstawie art. 72 §1 pkt 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. zobowiązał oskarżoną K. K. (1) do informowania sądu o przebiegu okresu próby,

28.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 5 k.k. i art. 4 § 1 k.k. zobowiązał oskarżoną K. K. (1) do powstrzymywania się od używania środków psychotropowych,

29.  na podstawie art. 45 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł od oskarżonej K. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa w kwocie 10 złotych;

30.  oskarżonego S. K. (1) uznał za winnego tego, że w okresie od (...) roku, co najmniej dwukrotnie, z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udzielił K. B. (1) środki odurzające, nieustalonej wartości w postaci co najmniej 0,5 gram marihuany oraz środki psychotropowe w postaci co najmniej 0,25 gram amfetaminy, to jest popełnienia przestępstwa z art. 59 ust.m1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. i przy przyjęciu, że przestępstwo to stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 59 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

31.  oskarżonego S. K. (1) uznał za winnego tego, że w dniu (...) roku w Z., wbrew przepisom ustawy, posiadał znaczne ilości środków psychotropowych w postaci 33,29 gram brutto amfetaminy oraz środków odurzających w postaci 3,52 grama brutto marihuany, to jest popełnienia przestępstwa z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i za to, na podstawie 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

32.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. połączył wymierzone oskarżonemu S. K. (1) kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

33.  na podstawie art. 33 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego S. K. (1) karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 50 zł każda,

34.  na podstawie art. 45 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego S. K. (1) przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa w kwocie 35 złotych,

35.  oskarżonego T. L. uznał za winnego tego, że w okresie od (...) roku, wielokrotnie, z góry powziętym zamiarem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udzielił innym ustalonym i nieustalonym osobom środki psychotropowych w postaci co najmniej 10 gram amfetaminy, tj. popełnienia przestępstwa z art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

36.  oskarżonego T. L. uznał za winnego tego, że w dniu (...) roku w Z., wbrew przepisom ustawy, posiadał znaczne ilości środków odurzających w postaci 95,78 gram brutto marihuany, tj. popełnienia przestępstwa z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i za to, na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu w wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności,

37.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. wymierzone oskarżonemu T. L. kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył mu karę łączną w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności,

38.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego T. L. kary na okres 2 lat próby,

39.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. i art. 4 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego T. L. do informowania Sądu o przebiegu okresu próby,

40.  na podstawie art. 72 § 1 pkt 5 k.k. i art. 4 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego T. L. do powstrzymywania się od używania środków psychotropowych,

41.  na podstawie art. 45 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego T. L. na rzecz Skarbu Państwa przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa w kwocie 400 zł,

42.  na podstawie art. 33 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego T. L. karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych po 40 zł każda,

43.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. Nr 49, poz. 223 z 1983 r. z późn. zm.) zwolnił oskarżonych od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, w tym od uiszczenia opłaty.

***

Wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...) został zaskarżony apelacjami przez obrońców oskarżonych oraz prokuratora.

I tak, prokurator zaskarżył powyższy wyrok na niekorzyść oskarżonych: D. B. (1), R. G. (1), B. N. (1), K. B. (1) i S. K. (1), zarzucając mu:



obrazę przepisów postępowania, która, mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności art. 424 § 1 i 2 k.p.k., choć przepis ten dotyczy uzasadnienia wydanego wyroku, ale wskazuje jednocześnie na wyrok jako efekt procesu myślowego Sądu, który jest przedstawiony w uzasadnieniu, a wady uzasadnienia - jak w tej sprawie - utrudniają, a wręcz uniemożliwiają wykonanie kontroli odwoławczej zaskarżonego orzeczenia, gdyż trudno stwierdzić jakich ustaleń faktycznych dokonał sąd, czy choćby domyślać się po jego lekturze, faktów będących podstawą rozstrzygnięcia;



błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, że D. B. (1), R. G. (1), B. N. (1) i K. B. (1) nie działali w zorganizowanej grupie przestępczej, której liderem był D. B. (1) w sytuacji, gdy zebrane w sprawie dowody, a w szczególności materiały zgromadzone w wyniku stosowania kontroli operacyjnej, przeprowadzone analizy połączeń telefonicznych i wydana na zlecenie Sądu opinia biegłego wskazują na istnienie wzajemnych sieci powiązań pomiędzy D. B. (1), R. G. (1), B. N. (1) i K. B. (1) na organizacyjną i strukturalną zależność od D. B. (1);



obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a związaną z wyeliminowaniem z opisu czynów polegających na wprowadzaniu do obrotu narkotyków przypisanych oskarżonym: D. B. (1), B. N. (1) i K. B. (1), działania w zorganizowanej grupie przestępczej i jednoczesnym nieuzupełnieniu tego opisu o przyjęcie, iż z działalności przestępczej uczynili sobie stałe źródło dochodu, a jednocześnie pozostawieniu w kwalifikacji przypisanego im czynu art. 65 § 1 k.k. wskazującego, że czynu dopuścili się w zorganizowanej grupie przestępczej, a z przestępczej działalności w tym zakresie uczynili sobie stałe źródło dochodu (podobnie jak R. G. (1), którego Sąd uznał za winnego zarzucanego mu czynu, to jest czynu polegającego na uznaniu, że z działalności przestępczej uczynił sobie stałe źródło dochodu modyfikując jedynie ilość wprowadzonych do obrotu narkotyków);



błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, że D. B. (1) z góry powziętym zamiarem wprowadził do obrotu substancje psychotropowe i odurzające o nieustalonej wartości i nieustalonej ilości - w sytuacji, gdy z materiału dowodowego sprawy, a w szczególności z kontroli operacyjnych wynika, że wprowadził on do obrotu co najmniej 61 gram narkotyków - amfetaminy i marihuany - o wartości 8 000 złotych, a co skutkowało obrazą prawa materialnego - art. 413 k.p.k. - w zakresie opisu i przyjętej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego temu oskarżonemu;



obrazę przepisów prawa materialnego - art. 45 § 1 k.k. - polegającą na zaniechaniu orzeczenia przepadku korzyści majątkowej w stosunku do D. B. (1) za przypisane mu przestępstwo polegające na wprowadzaniu do obrotu narkotyków w sytuacji, gdy nawet z przyjętej kwalifikacji prawnej przypisanego mu czynu wynika, że działał z góry powziętym zamiarem, wielokrotnie, w warunkach czynu ciągłego, a z działalności przestępczej uczynił sobie stałe źródło dochodu;



rażącą niewspółmierność kary wymierzonej D. B. (1) za przypisane mu przestępstwo z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wyrażającą się wymierzeniem kary za przypisane mu posiadanie narkotyków w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności w sytuacji, gdy posiadał on 222,41 grama brutto marihuany, a nadto 56,21 grama brutto amfetaminy oraz 5 sztuk tabletek ekstazy i takiej samej kary - 1 roku pozbawienia wolności - S. K. (1), który posiadał dużo mniejsze ilości narkotyków bo (...) 33,29 grama brutto amfetaminy i 3,52 grama brutto marihuany oraz T. L., który posiadał 95,78 grama brutto marihuany, co czyni karę wymierzoną za to przestępstwo D. B. (1), z obrazą przepisów prawa materialnego, nie tylko rażąco łagodną, ale także niesprawiedliwą wewnętrznie i niezgodną z dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 53 kodeksu karnego;



rażącą niewspółmierność kary w stosunku do D. B. (1) wyrażającą się jedynie wymierzeniem mu kary łącznej 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za przypisane mu przestępstwa o znacznym stopniu społecznego niebezpieczeństwa, przez co orzeczona kara jest rażąco łagodna i to w sposób oczywisty, nie czyni zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości i nie realizuje dyrektyw wymiaru kary w zakresie karania sprawców przestępstw popełnianych w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, a cały wyrok czyni wewnętrznie niesprawiedliwym;



obrazę przepisów prawa materialnego - art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii polegającą na wymierzeniu R. G. (1) za przypisane mu przestępstwo z art. 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jedynie kary pozbawienia wolności i zaniechanie wymierzenia kary grzywny w sytuacji, gdy zgodnie z treścią art. 56 ust. 1 oraz art. 56 ust. 3 tej ustawy sprawca takiego czynu ,,podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności”, co wskazuje, że wymierza się oba rodzaje kary sprawcy za przypisane mu przestępstwo wprowadzania do obrotu środków odurzających i substancji psychotropowych;



obrazę przepisów prawa procesowego polegającą na zaniechaniu wskazania przy podstawie wymiaru kary działania przez R. G. (1) w warunkach powrotu do przestępstwa określonego w art. 64 § 1 k.k. w sytuacji, gdy z części wstępnej wynika, że Sąd uznał go „za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu”, w którego opisie znajduje się wskazanie i kwalifikacja mówiąca o działaniu w warunkach recydywy z uwagi na wcześniejsze skazania za przestępstwa podobne, bo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej;



błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, że K. B. (1) z góry powziętym zamiarem wprowadziła do obrotu znaczne, to jest nie mniej niż kilkadziesiąt gram, ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 35 gram amfetaminy i 7 gram marihuany, a także 48 gram nieustalonych w postępowaniu narkotyków poprzez wielokrotne ich zbywanie innym osobom w celach dalszej dystrybucji i odpłatne udzielanie innym - ustalonym i nieustalonym osobom, w sytuacji, gdy z materiału dowodowego sprawy, a w szczególności z kontroli operacyjnych wynika, że wprowadziła ona do obrotu co najmniej 46 gram amfetaminy, 6 gram marihuany, a także 61 gram nieokreślonych w postępowaniu narkotyków, a więc o 20 gram więcej niż przyjął to sąd;



błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, że S. K. (1) jedynie co najmniej dwukrotnie, z góry powziętym zamiarem udzielił K. B. (1) środki odurzające o nieustalonej wartości, w postaci co najmniej 0,5 grama marihuany oraz środki psychotropowe w postaci co najmniej 0,25 grama amfetaminy, w sytuacji, gdy z materiału dowodowego sprawy wynika, w szczególności z samych wyjaśnień S. K. (1) złożonych w toku postępowania przygotowawczego i w zasadniczej części podtrzymanych na rozprawie, iż udzielił innym ustalonym i nieustalonym osobom, środki odurzające w postaci co najmniej 4 gram marihuany oraz środki psychotropowe w postaci co w najmniej 8 gram amfetaminy.

Stawiając powyższe zarzuty, skarżący prokurator wniósł:

a)  w części dotyczącej D. B. (1) o:



zwrot sprawy do ponownego rozpoznania w zakresie zarzucanego mu przestępstwa z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i inne oraz w zakresie czynu z art. 258 § 1 i 3 k.k.;



zmianę wyroku w części skazania za przestępstwo z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i wymierzenie mu za to kary 2 lat pozbawienia wolności;



wymierzenie mu kary łącznej za przestępstwa z art. 62 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i z art. 263 § 2 k.k. w wymiarze 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

a w przypadku, gdyby Sąd uznał, że brak jest podstaw do częściowego zwrotu sprawy, to o:



uznanie go winnym popełnienia czynu opisanego w akcie oskarżenia w punkcie I, to jest wprowadzenia do obrotu znacznych, wskazanych tam, ilości narkotyków i za to wymierzenie mu kary 4 lat pozbawienia wolności oraz orzeczenie przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa;



wymierzenie mu kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności;

b) w części dotyczącej R. G. (1) o:



odnośnie przypisanego mu czynu z art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 65 § 1 k.k. uzupełnienie kwalifikacji podstawy wymiaru kary o art. 64 § 1 k.k. (tak jak to jest wskazane w pierwszej części sentencji) oraz wymierzenie mu kary grzywny w wysokości 300 stawek po 100 złotych, to jest takiej, jak wnioskowana na rozprawie;



zwrot sprawy do ponownego rozpoznania w zakresie czynu z art. 258 § 1 k.k.;

c) w części dotyczącej B. N. (1) o:



zwrot sprawy do ponownego rozpoznania w zakresie zarzucanego mu przestępstwa z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i inne oraz w zakresie czynu z art. 258 § 1 i 3 k.k.;

a w przypadku, gdyby Sąd uznał, że brak jest podstaw do częściowego zwrotu sprawy to o:



zmianę opisu przypisanego mu czynu z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i inne;

d) w części dotyczącej K. B. (1) o:



zwrot sprawy do ponownego rozpoznania w zakresie zarzucanego jej przestępstwa z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i inne oraz w zakresie czynu z art. 258 § 1 i 3 k.k.;

a w przypadku, gdyby Sąd uznał, że brak jest podstaw do częściowego zwrotu sprawy, to o:



zmianę opisu przypisanego jej czynu z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i inne;

e) i w części S. K. (1) o:

- uzupełnienie opisu przypisanego mu czynu o stwierdzenie, że udzielił on ilości narkotyków innym osobom w ilości wskazanej w zarzucie.

W apelacji uzupełniającej z dnia 31 maja 2023 roku prokurator dodatkowo wyrokowi Sądu Okręgowemu zarzucił:



błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, a polegający na zaniechaniu lub jedynie częściowym orzeczeniu przepadku korzyści majątkowej osiągniętej przez osoby zajmujące się wprowadzeniem do obrotu narkotyków, i tak w przypadku:

1)  D. B. (1) korzyści majątkowej osiągniętej przez niego w związku z wprowadzeniem do obrotu znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 61 gram amfetaminy i marihuany (ziela konopi innej niż włóknistej) o wartości co najmniej 8 000 złotych poprzez wielokrotne ich zbywanie innym osobom i jednoczesnym zaniechaniu orzeczenia takiego przepadku;

2)  R. G. (1) korzyści majątkowej osiągniętej przez niego w związku z wprowadzeniem do obrotu znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 510 sztuk tabletek ekstazy o wartości nie mniejszej niż 15 300 zł, co najmniej 2 gram marihuany o wartości co najmniej 80 zł oraz co najmniej 20 gram amfetaminy o wartości co najmniej 800 zł i orzeczenie jedynie przepadku kwoty 1 544 zł ( pkt 11 wyroku);

3)  B. N. (1) korzyści majątkowej osiągniętej przez niego w związku z wprowadzeniem do obrotu znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 30 gram amfetaminy, a także 61 gram nieokreślonych narkotyków, przy przyjęciu, iż ich wartość jest nie mniejsza niż 1 820 zł (po minimum 20 złotych za gram) i orzeczenie jedynie przepadku kwoty 1 380 zł (pkt 17 wyroku);

4)  K. B. (1) korzyści majątkowej osiągniętej przez nią w związku z wprowadzeniem do obrotu znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 46 gram amfetaminy i 6 gram marihuany (ziela konopi innej niż włóknistej), a także 61 gram nieokreślonych w postępowaniu narkotyków, przy przyjęciu, iż ich wartość jest nie mniejsza niż 2 260 zł (po minimum 20 złotych za gram) i orzeczenie jedynie przepadku kwoty 300 zł (pkt 23 wyroku);

5)  S. K. (1) korzyści majątkowej osiągniętej przez niego w związku z wprowadzeniem do obrotu znacznych ilości substancji psychotropowych i odurzających w postaci co najmniej 4 gram marihuany, oraz środki psychotropowe w postaci co najmniej 8 gram amfetaminy (po minimum 20 złotych za gram) i orzeczenie jedynie przepadku kwoty 35 zł (pkt 34 wyroku);



obrazę prawa materialnego poprzez zaniechanie orzeczenia przepadku dowodów rzeczowych bezpośrednio pochodzących z przestępstwa lub mogących służyć do jego popełnienia.

Wskazując na powyższe apelujący prokurator dodatkowo wniósł o:



orzeczenie przepadku korzyści majątkowej w stosunku do D. B. (1) w kwocie 8 000 zł , R. G. (1) w kwocie 16 180 zł, B. N. (1) w kwocie 1820 zł, K. B. (1) w kwocie 2 260 zł oraz w stosunku do S. K. (1) w kwocie 480 zł; a nadto o:



orzeczenie przepadku zabezpieczonych w sprawie od oskarżonych dowodów rzeczowych.

Obrońca oskarżonego D. B. (1) - adw. A. W. zaskarżyła powyższy wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. w części dot. pkt 1, 3, 4, 5, 6 wyroku na korzyść oskarżonego , zarzucając mu:

1.  obrazę przepisów postępowania, mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 k.p.k. poprzez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego uznanie, iż oskarżony wypełnił znamiona czynów opisanych w pkt I. III i IV wyroku w sytuacji, gdy z wyjaśnień innych oskarżonych w niniejszej sprawie, w tym wyjaśnień i przyznania się oskarżanego B. N. (2) w zakresie czynu opisanego w pkt III wyroku zarzucanego oskarżonemu D. B. (1) można wyciągnąć odmienne wnioski;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez przyjęcie, iż oskarżony posiadł narkotyki opisane w pkt III wyroku, wprowadzał narkotyki do obrotu, a dalej posiadał bez zezwolenia broń palną i amunicję, w sytuacji gdy z materiału zgromadzonego w sprawie okoliczności te nie wynikają, a w świetle wyjaśnień oskarżonego i innych oskarżonych uznać należy je za nieudowodnione;

W sytuacji nie podzielenia przez Sąd odwoławczy ww. zarzutów apelująca zarzuciła wyrokowi Sądu I instancji:

3.  rażącą niewspółmierność kar jednostkowych i kary łącznej poprzez orzeczenie w stosunku do oskarżonego kary łącznej w wymiarze 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyny opisane w pkt I, III i IV części wstępnej wyroku, w sytuacji gdy oskarżony nie był dotąd nigdy karany, nadto był w niniejszej sprawie pierwszy raz w życiu tymczasowo aresztowany przez okres ponad 1 roku i 9 miesięcy w warunkach pełnej izolacji, przez co orzeczone kary jednostkowe, jak i kara łączna winny zostać orzeczone w niższych wymiarach, bowiem mimo zaliczenia okresu tymczasowego aresztu na poczet orzeczonej kary, wskazać należy, że warunki jej odbywania w normalnym trybie byłby dla oskarżonego dogodniejsze aniżeli tak długa izolacja w warunkach tymczasowego aresztu, co powoduje, że odbył ją w na tyle trudnych warunkach, że odczuł jej dolegliwość w dużo większym stopniu aniżeli miałoby to miejsce przy jej odbywaniu jako osoba skazana bez rygorów dla osoby tymczasowo aresztowanej, co również pozbawienia wolności, tym bardziej, że jest to pierwsze skazanie oskarżonego. Nadto w porównaniu z wysokościami kar orzeczonych wobec innych oskarżonych w niniejszej sprawie, które były dotychczas karane i to wielokrotnie jawi się ona jako rażąca niewspółmierna.

Podnosząc wskazane zarzuty, skarżąca wniosła o:

1.  uniewinnienie oskarżonego od czynów opisanych w punkcie I, III i IV części wstępnej wyroku;

a z daleko idącej ostrożności w razie nieuwzględnienia zarzutów 1-2 apelacji, przy jednoczesnym uwzględnieniu zarzutu rażącej niewspółmierności kary o:

2.  zmianę wyroku poprzez rozwiązanie kary łącznej i wymierzenie oskarżonemu w oparciu o przepisy wskazane w treści wyroku przy przyjęciu art. 4 § 1 k.k. następujących kar:



za czyn I części wstępnej wyroku - 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny bez zmian - tj. 50 stawek dziennych po 50 zł każda;



za czyn III części wstępnej wyroku - 6 miesięcy pozbawienia wolności;



za czyn IV części wstępnej wyroku - 7 miesięcy pozbawienia wolności;

i wymierzenie kary łącznej w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem okresu tymczasowego aresztowanie na jej poczet co pozwoli uznać ją za wykonaną w całości, z zaliczeniem pozostałych dni pozbawienia wolności oskarżonego z uwagi na jego tymczasowy areszt na poczet orzeczonej kary grzywny.

Obrońca oskarżonej K. B. (1) – adw. W. K. zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. z dnia (...) r. w sprawie o sygn. akt (...) co do punktów 18., 20., 21., 23., zarzucając mu:

1.  obrazę przepisu postępowania mającą istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to art. 7 k.p.k. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i uznanie za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonej w części i brak przyznania wiary przez Sąd I instancji wyjaśnieniom oskarżonej w zakresie braku handlu, udzielania narkotyków osobom trzecim, w tym w nieustalonej ilości i nieustalonym osobom;

2.  obrazę przepisu postępowania mającą istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to art. 7 k.p.k. poprzez nieprzyznanie wiarygodności w całości wyjaśnieniom S. K. (1), w których jednoznacznie wskazuje on na brak woli sprzedaży przez oskarżoną jakichkolwiek narkotyków między nimi; te rozbieżności w wyjaśnieniach rodzą wątpliwości, które winny być rozstrzygane na korzyść oskarżonej;

3.  obrazę przepisu postępowania mającą istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to art. 5 i 7 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości w sprawie na niekorzyść oskarżonej K. B. (1) podczas gdy większość oskarżonych i świadków nie potwierdza sprzedaży przez oskarżoną jakichkolwiek narkotyków - całkowicie wyklucza ten fakt świadek, który od wielu lat zna oskarżoną S. D., świadek M. D., świadek M. K., świadek A. M., świadek M. A., świadek R. T., świadek G. G. (1), świadek R. K., współoskarżony R. G. (1), D. B. (1), B. N. (1); w ocenie obrony z uwagi na skąpość materiału dowodowego i zasadę in dubio pro reo tak wina oraz sprawstwo oskarżonej w zakresie tak wprowadzania do obrotu znacznych ilości narkotyków, czy też udzielania, sprzedaży w celu korzyści majątkowej przyjętych przez Sąd I instancji ilości narkotyków są wątpliwe; Sąd również całkowicie pomija wyjaśniania samej K. K. (1), która w toku wyjaśnień składanych przed Sądem zaprzeczyła udzielaniu narkotyków przez oskarżoną B.;

4.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę niniejszego rozstrzygnięcia, a mający istotny wpływ na jego treść poprzez ustalenie, że ilość narkotyków jakie posiadała oskarżona była znaczna tak pod kątem ilościowym jak też jakościowym, gdyż zgodnie z przyjęta linią orzeczniczą ilość zabezpieczonej substancji psychotropowej w postaci amfetaminy mogła posłużyć do przygotowania 51 porcji narkotyku przyjmując za jedną dawkę 0,5 grama (przy dawce 0,1 grama to 255 porcji), zaś jeśli chodzi o zabezpieczoną ilość środka odurzającego w postaci marihuany to ilość ta jest znikoma, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, iż ilość posiadanych narkotyków winna być zakwalifikowana jako ilość zwykła z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;

5.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę niniejszego rozstrzygnięcia, a mający istotny wpływ na jego treść poprzez ustalenie, że oskarżona dokonała wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, czy też udzielenia jakichkolwiek środków odurzających czy też psychotropowych, przy czym z ostrożności procesowej, jeśliby przyjąć ilości środków z wyroku to są to ilości nieznaczne i winny być kwalifikowane z art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;

6.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę niniejszego rozstrzygnięcia, a mający istotny wpływ na jego treść poprzez ustalenie, że oskarżona dokonała wprowadzenia do obrotu narkotyki w ilości wskazanej w wyroku nieustalonym osobom w nieustalonym czasie, czy też 48 gram nieustalonych narkotyków; takie formułowanie opisu czynu tak przez Prokuraturę, jak też Sąd I instancji nie może podlegać akceptacji obrony, gdyż budzi sprzeciw, zastrzeżenia i nie koreluje z zasadą prawdy materialnej/obiektywnej; wątpliwości jakie rodzą się na kanwie skazania za taki czyn uniemożliwiają przypisanie winy oskarżonej; jest to budowanie odpowiedzialności oskarżonej na domysłach, insynuacjach, pomówieniach czy też tezach niepopartych żadnymi dowodami;

7.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę niniejszego rozstrzygnięcia, a mający istotny wpływ na jego treść poprzez ustalenie prawdziwości tez i wniosków płynących z opinii biegłego sądowego G. M.; obrona kwestionuje poczynione tam ustalenia jako niemiarodajne, bez pokrycia w rzeczywistości, nie ma żadnych dowodów, iż do danych transakcji faktycznie dochodziło, zaś zwroty i słownictwo w nagraniach zabezpieczonych w toku czynności operacyjnych nie korelują z treścią zarzutów mojej mandantki; słowa klucze budzą wątpliwości, iż dotyczyły substancji zakazanych, przeczą temu w przytłaczającej większości przeprowadzone dowody osobowe tak świadków, jak też współoskarżonych i są to jedynie domysły, hipotezy, które nie korelują z prawdą materialną, rodzą wątpliwości, które winny być rozstrzygane na korzyść oskarżonej; również wartości rynkowe jednego grama danej substancji zakazanej są pewną hipotezą, szacunkiem niemającym wiele wspólnego z prawdą materialną i budzą wątpliwości;

8.  z ostrożności procesowej rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonej kary - sam rzecznik oskarżenia na rozprawie w dniu (...) r. wnioskował wobec oskarżonej karę bezwzględną pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 3 miesięcy;

9.  obrazę przepisu postępowania mającą istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 19 ust. 3 w zw. z art. 19 ust. 15 zd. 2 w zw. z art. 393 k.p.k. w zw. z art. 19 ust. 17 ustawy o Policji w zw. z art. 2, art. 7, art. 47, art. 49, 51 ust. 2 Konstytucji, mającą wpływ na jego treść, polegającą ujawnieniu na rozprawie w dniu (...) r. materiałów uzyskanych w ramach kontroli operacyjnej pod kryptonimem T., (...), (...), a także na błędnym przyjęciu, iż wykorzystanie w niniejszym postępowaniu w stosunku do oskarżonej materiałów uzyskanych w ramach tych kontroli operacyjnych, stosowanych w stosunku do innej osoby wymagało uzyskania zgody następczej Sądu Okręgowego w Z. G. bez konieczności zachowania jakiegokolwiek terminu, podczas gdy prawidłowa wykładnia tych przepisów wskazuje, iż dopuszczalność wykorzystania tych materiałów i ich ujawnienie w toku postępowania sądowego było uzależnione od uzyskania stosownych zgód przy zachowaniu terminu wynikającego z powyższych przepisów, tj. w ciągu 5 dni od daty zakończenia każdej z ww. kontroli operacyjnych, ewentualnie najpóźniej w ciągu 2 miesięcy od ich zakończenia;

10.  obrazę przepisu postępowania mającą istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia - art. 7, art. 167, art. 366 § 1 k.p.k. i art. 410 k.p.k., mającą wpływ na jego treść, polegającą na braku dążenia do wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy i ukształtowaniu przekonania o wiarygodności dowodów pośrednich, powstałych na podstawie analizy tych nagrań w postaci: zeznań funkcjonariuszy Policji, notatek urzędowych funkcjonariuszy policji, opinii biegłego z zakresu fonoskopii, opinii biegłego z zakresu przestępczości narkotykowej, slangu narkotykowego i przestępczego, itp., pomimo braku możliwość weryfikacji prawdziwości i rzetelności tych dowodów poprzez konfrontację z materiałem źródłowym, czyli dowodem pierwotnym, na podstawie, którego zostały one wytworzone, dokonaniu ustaleń faktycznych na podstawie dowodów, będących wytworem analizy tych nagrań w postaci zeznań funkcjonariuszy Policji, notatek urzędowych funkcjonariuszy policji, opinii biegłego z zakresu fonoskopii, opinii biegłego z zakresu przestępczości narkotykowej, slangu narkotykowego i przestępczego, w szczególności co do istnienia zorganizowanej grupy przestępczej o ustalonym składzie, przedmiotu jej działalności, w tym obrotu środkami odurzającymi, działalności osób wchodzących w skład tej grupy, związku pomiędzy tymi nagraniami, a zatrzymaniem osób wchodzących w skład tej grupy, w tym ujawnieniem miejsca przechowywania przez nich środków odurzających, tego, iż stosowane w ww. rozmowach nazewnictwo obejmuje określone środki odurzające w postaci amfetaminy, marihuany, pomimo braku materiału źródłowego, na podstawie, którego dowody te zostały wytworzone, co skutkuje brakiem możliwości weryfikacji prawidłowości poczynionych ustaleń faktycznych i prowadzi do wniosku o ich dowolności;

11.  obrazę przepisu postępowania mającą istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to art. 5 i 7 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości w sprawie na niekorzyść oskarżonej K. B. (1) poprzez niedopuszczalne szacowanie w przypadku niemożności ustalenia ilości rzekomo sprzedanych, wprowadzonych do obrotu narkotyków; w przypadku takich wątpliwości czy też niedomogów w dowiedzeniu tak ilości jak też rodzaju substancji zakazanej nie można przypisać oskarżonej sprawstwa niejako przez analogię, czy domysły, gdyż nawet nie stanowi to poszlaki.

Mając na względzie powyższe zarzuty apelujący wniósł o:



uniewinnienie oskarżonej od czynu opisanego w pkt 18 wyroku, a w konsekwencji orzeczenie kary 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres próby 1 roku, za czyn z pkt XIII części wstępnej wyroku, względnie uchylenie wyroku do ponownego rozpoznania;



w zakresie czynu z pkt XII aktu oskarżenia o utrzymanie wyroku w mocy i nieuwzględnienie apelacji Prokuratora.

Drugi obrońca oskarżonej K. B. (1) – adw. W. M. zaskarżył przedmiotowy wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. w odniesieniu do ww. oskarżonej w całości w zakresie czynu określonego w pkt XI części wstępnej wyroku, zarzucając mu:



błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu przez Sąd I instancji, iż oskarżona K. B. (1) dopuściła się popełnienia występku z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, podczas gdy prawidłowa i kompleksowa ocena całości materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie daje podstawy do przypisania oskarżonej winy i sprawstwa w zakresie tego zarzutu.

Wobec powyższego zarzutu apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 18. jego części dyspozytywnej poprzez zakwalifikowanie zachowania oskarżonej jako wypełniającego znamiona czynów zabronionych z art. 58 ust. 1 oraz 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 59 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzenie oskarżonej kary 1 roku pozbawienia wolności.

W konsekwencji wniósł nadto o wymierzenie oskarżonej K. B. (1) kary łącznej w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności za czyny wskazane w pkt XI i XIII części występnej wyroku.

Obrońca oskarżonego R. G. (1) – adw. D. K. zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. z dnia (...) w sprawie (...) w zakresie pkt 7.,8., 10. i 11. części dyspozytywnej wyroku, zarzucając mu:

1.  obrazę art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., oraz art. 7 k.p.k. polegającą na przyjęciu tylko dowodów obciążających oskarżonego z pominięciem dowodów dla niego korzystnych, jak i budujących nieusuwalne wątpliwości, które winny być tłumaczone na korzyść tego oskarżonego oraz dokonaniu szeregu ustaleń stanowiących co najmniej nadinterpretację materiału dowodowego na niekorzyść oskarżonego, w tym nie mieszczącą się w granicach swobodnej oceny dowodów, a przeciwnie - całkowicie dowolną i w konsekwencji błędną ocenę materiału dowodowego;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż oskarżony wprowadził do obrotu znaczne ilości narkotyków podczas gdy brak jest ku temu przekonujących dowodów.

Stawiając powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 7 i 8 części dyspozytywnej wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od stawianych mu zarzutów;

2.  uchylenie orzeczeń o karze i środku karnym w pkt 10 i 11 części dyspozytywnej wyroku.

Obrońca oskarżonego S. K. (1) – adw. P. M. zaskarżył powyższy wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. w odniesieniu do tego oskarżonego, w części dotyczącej orzeczenia o karze, podnosząc zarzut:

1.  rażącej niewspółmierność wymierzonych oskarżonemu kar jednostkowych i w konsekwencji kary łącznej poprzez niedostateczne uwzględnienie okoliczności przedmiotowych oraz podmiotowych określonych w art. 53 § 1 i 2 k.k.,

ewentualnie, z ostrożności procesowej

2.  rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary łącznej poprzez błędną ocenę istotnych okoliczności przedmiotowych, a także niedostateczne uwzględnienie okoliczności podmiotowych dotyczących oskarżonego.

Podnosząc powyższy zarzut apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie S. K., za czyn wskazany w pkt XVI części wstępnej wyroku:



kary 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym, za czyn wskazany w pkt XVII części wstępnej wyroku - na podstawie art. 37b k.k. kary 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary 1 roku ograniczenia wolności polegającej na nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym i w konsekwencji o wymierzenie kary łącznej w wymiarze 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz 1 roku ograniczenia wolności;



ewentualnie, z ostrożności procesowej, wymierzenie oskarżonemu na podstawie art. 85 § 1 k.k. i 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. kary łącznej w wymiarze 1 roku pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonej K. K. (1) – adw. Ł. C. zaskarżył wskazany powyżej wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. w całości, zarzucając mu:



co do czynu opisanego w punkcie 24 części rozstrzygającej wyroku:

1.  obrazę przepisów postępowania, która ma wpływ na treść orzeczenia, tj. naruszenie art. 168b k.p.k. w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji poprzez poczynienie ustaleń faktycznych co do osoby K. K. (1) w oparciu o dowody pozyskane na skutek kontroli operacyjnej prowadzonej wobec innych osób, podczas gdy dowodu tego nie można było wykorzystać wobec K. K. (1) z uwagi na fakt, iż oskarżonej tej zarzuca się popełnienie przestępstwa z art. 59 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, które nie jest ujęte w katalogu z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, a w konsekwencji:

2.  błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, iż oskarżona K. K. (1) odpłatnie udzieliła oskarżonej K. B. (1) amfetaminy w ilości 0,25 grama, w sytuacji gdy w braku możliwości wykorzystania dowodu z kontroli operacyjnej jedynym źródłem dowodowym co do tego czynu są wyjaśnienia obu oskarżonych, które zgodnie wskazały, iż udzielenie to miało charakter nieodpłatny i obejmowało ilość 0,1 grama;



z ostrożności obrończej, w przypadku nieuwzględnienia ww. zarzutów, skarżonemu wyrokowi zarzucił:

3.  błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, iż brak jest podstaw do warunkowego umorzenia postępowania, bądź alternatywnie zastosowania art. 37a § 1 k.k. i wymierzenie samoistnej kary grzywny wobec oskarżonej K. K. (1), podczas gdy czyn objęty niniejszym postępowaniem stanowił incydentalne wejście oskarżonej w konflikt z prawem, oskarżona jest osobą niekaraną, wobec której nie toczą się inne postępowania karnej, posiadającą stałą pracę i dobrą opinię w środowisku lokalnym, a sam czyn obejmował jednorazową transakcję obejmującą nieznaczną ilość narkotyku;



co do czynu opisanego w punkcie 25 części rozstrzygającej wyroku:

4.  błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, iż ilość 0,1 grama brutto metamfetaminy jest ilością wystarczającą dla odurzenia jednej osoby, a tym samym, iż oskarżona posiadając ww. ilość amfetaminy dopuściła się czynu z art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

W związku z powyższymi zarzutami, apelujący obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1.  zmianę kwalifikacji prawnej czynu opisanego w punkcie 24 części rozstrzygającej wyroku z art. 59 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii na art. 58 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz zmianę opisu czynu poprzez zmianę przyjętej w ww. punkcie wyroku ilości z 0,25 grama amfetaminy na 0,1 grama amfetaminy, a następnie warunkowe umorzenie postępowania za ten czyn, bądź alternatywnie zastosowanie art. 37a § 1 k.k. i wymierzenie kary samoistnej grzywny;

2.  z ostrożności obrończej, w przypadku nieuwzględnienia wniosku 1 i uznania za prawidłową co do czynu opisanego w punkcie 24 części rozstrzygającej wyroku kwalifikacji prawnej z art. 59 ust. 1 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, apelujący wniósł o warunkowe umorzenie postępowania, bądź alternatywnie zastosowanie art. 37a § 1 k.k. i wymierzenie kary samoistnej grzywny,

3.  uniewinnienie oskarżonej od czynu opisanego w punkcie 25 części rozstrzygającej wyroku,

4.  uchylenie punktów 26-29 części rozstrzygającej wyroku.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacje okazały się celowe doprowadziły bowiem do wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia w znacznej mierze kasatoryjnego.

W ramach uwag ogólnych odnotować trzeba, że podstawową zasadą procesu karnego jest zasada prawdy materialnej. Zgodnie z art. 2 § 2 k.p.k. podstawę wszelkich rozstrzygnięć mają stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne. Zasada ta należy do naczelnych reguł postępowania karnego i jest skierowana do organów procesowych. Takie stwierdzenie wskazuje, że obowiązek dokonywania prawdziwych ustaleń faktycznych ciąży na wszystkich organach, a tym samym znajdzie ona zastosowanie zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i w postępowaniu sądowym. Z zasady prawdy materialnej wynika wiążąca organy procesowe, niezależnie od woli stron, dyrektywa zobowiązująca do podjęcia maksymalnych starań i wyczerpania wszystkich środków – z wyłączeniem tylko takich, które byłyby sprzeczne z humanizmem i gwarancjami procesowymi – służących dotarciu do prawdy (wyrok SN z 17.09.1971 r., I KR 120/71, LEX nr 16626).

Z oczywistych względów zasada prawdy materialnej jest związana z innymi zasadami procesowymi, takimi jak zasada swobodnej oceny dowodów, obiektywizmu, czy in dubio pro reo. Chodzi w tym przypadku o ustalenia udowodnione, a więc takie, gdy w świetle przeprowadzonych dowodów fakt przeciwny dowodzeniu jest niemożliwy lub wysoce nieprawdopodobny (postanowienie SN z 4.04.2013 r., V KK 13/13, LEX nr 1312594).

Realizację zasady prawdy (art. 2 § 2) ma ułatwić obiektywizm organu procesowego. Przepis art. 4 k.p.k. formułuje zasadę obiektywizmu, która oznacza zarówno nakaz bezstronności w traktowaniu przez organy procesowe stron oraz innych uczestników postępowania, jak i zakaz kierunkowego nastawienia do sprawy (zgodnie z art. 4 k.p.k. organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego).

Jak zauważa Sąd Najwyższy: „Waga dyrektyw o charakterze ogólnym, w tym zasady obiektywizmu, określonej w art. 4 k.p.k., czy zasady prawdy materialnej, określonej w art. 2 § 2 k.p.k., nie przesądza o tym, że zarzut obrazy czy to art. 4 k.p.k., czy art. 2 § 2 k.p.k. może sam przez się stanowić podstawę apelacji lub kasacji. Przestrzeganie naczelnych zasad procesu karnego gwarantowane jest w przepisach szczegółowych i dopiero wskazanie naruszenia tych konkretnych, szczegółowych przepisów może uzasadniać zarzut apelacyjny, zażaleniowy lub kasacyjny” (wyrok SN z 5.10.2010 r., III KK 370/09, OSNwSK 2010, nr 1, poz. 1878; M. Kurowski [w:] Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, LEX/el. 2024, art. 2.)

Te zasady ogólne wyznaczają standard rzetelnego procesu (w rozumieniu art. 45 Konstytucji RP, art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności), których urzeczywistnieniu w konkretnym postępowaniu służą szczegółowe unormowania procesowe – ich naruszenie przez Sąd Okręgowy w stopniu mogącym, mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku zostało wykazane przez część apelujących zarówno w odniesieniu do sposobu gromadzenia dowodów, ich oceny, jak i pisemnych motywów skarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do okoliczności, które sąd odwoławczy zobligowany był uwzględnić z urzędu, niezależnie od zakresu zaskarżenia i treści zarzutów.

Jak wynika z przepisów art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia, sąd odwoławczy uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 79 § 1 i 2 oraz art. 80 lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy. Przepis ten wiąże zatem wystąpienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z sytuacją, kiedy oskarżony – pomimo zaistnienia warunków obrony obligatoryjnej – w postępowaniu przed sądem nie miał obrońcy. Sytuacja taka miała miejsce w przypadku oskarżonego – D. B. (1).

W przedmiotowej sprawie, w toku postępowania przygotowawczego prokurator wydał postanowienie o powołaniu dwóch biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa celem wydania opinii sądowej psychiatryczno-psychologicznej, po przeprowadzeniu jednorazowego badania sądowo-psychiatryczno-psychologicznego D. B. (1), co nastąpiło w dniu (...) roku (k. 459-462). Podejmując rzeczoną decyzję, organ procesowy powziął uzasadnione wątpliwości co do poczytalności oskarżonego (ówcześnie podejrzanego). W sporządzonej opinii z dnia (...) roku, biegli psychiatrzy i psycholog jednoznacznie wskazali, że w sprawie brak jest podstaw do kwestionowania poczytalności D. B. (1) tak tempore criminis, jak i tempore processus w odniesieniu do zarzuconych mu czynów - warunki z art. 31 § 1 i 2 k.k. nie znajdują zastosowania, a ww. zdolny jest do prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny.

Oceniając powyższe pod względem prawnym, należy wskazać, że z chwilą powzięcia uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności D. B. (1) powstał wobec niego stan obrony obligatoryjnej. Obrona obligatoryjna, o której mowa w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. powstaje od momentu, gdy organ procesowy powziął wątpliwości co do tego, czy sprawca mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenie lub pokierować swoim postępowaniem (art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k. w zw. z art. 31 § 1 k.k.), albo czy jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona (art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.), a także wówczas, gdy wprawdzie brak jest wątpliwości wskazanych wyżej, ale istnieją one w ocenie organu procesowego co do tego, czy stan zdrowia psychicznego oskarżonego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny (art. 79 § 1 pkt 4 k.p.k.) i w celu wyjaśnienia którejkolwiek z tych wątpliwości dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów - art. 202 § 1 k.p.k. (vide: postanowienie SN z dnia 28 października 2020 r., II KK 295/20). Niewątpliwie również od dnia 1 lipca 2015 r. stan obrony obligatoryjnej opartej na art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. nie ustaje z chwilą wydania opinii biegłych psychiatrów, usuwającej wątpliwości organu procesowego, ale dopiero z chwilą wydania postanowienia przez sąd na podstawie art. 79 § 4 k.p.k. (vide: wyrok SN z dnia 18 lutego 2020 r., V KK 248/19; wyrok SN z dnia 12 czerwca 2019 r., V KK 121/18; wyrok SN z dnia 8 maja 2024 r., III KK 325/23).

Obrona obligatoryjna w wypadkach wskazanych w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. ustaje dopiero z chwilą wydania przez sąd postanowienia w trybie art. 79 § 4 k.p.k. stwierdzającego, iż udział obrońcy w postępowaniu nie jest obowiązkowy. Jeżeli zatem sąd nie wydał wskazanego orzeczenia pomimo tego, że biegli lekarze psychiatrzy nie stwierdzili okoliczności, o których mowa w przywołanym przepisie, to obrona w dalszym ciągu ma charakter obligatoryjny, niezależnie od faktu czy obrońca jest wyznaczony z urzędu czy z wyboru. Także zgoda oskarżonego na prowadzenie rozprawy pod nieobecność obrońcy nie znosi obrony obligatoryjnej. W takiej sytuacji nieobecność obrońcy na rozprawie stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. (vide: m.in. wyrok SN z dnia 16 stycznia 2018 r., V KK 450/17; wyrok SN z dnia 7 grudnia 2020 r., III KK 326/20; wyrok SN z dnia 21 kwietnia 2021 r., III KK 114/21; wyrok SN z dnia 13 października 2021 r., III KK 334/21; wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2022 r., II KK 59/22; postanowienie SN z dnia 18 maja 2022 r., I KZP 10/21; wyrok SN z dnia 15 listopada 2022 r., IV KK 30/22; wyrok SN z dnia 19 lipca 2023 r., III KK 628/22; wyrok SN z dnia 20 lipca 2023 r., I KK 390/22; wyrok SN z dnia 25 stycznia 2024 r., III KK 562/23; wyrok SN z dnia 19 marca 2024 r., III KK 564/23; wyrok SN z dnia 24 kwietnia 2024 r., I KK 101/23).

W przedmiotowej sprawie takiego postanowienia, w trybie art. 79 § 4 k.p.k., sąd nie wydał, zaś stan istnienia obrony obligatoryjnej trwał w całym postępowaniu jurysdykcyjnym, powodując obligatoryjny udział obrońcy na każdym terminie rozprawy.

Tymczasem, mimo że oskarżony posiadał obrońcę z wyboru w osobie adw. A. W., sąd I instancji procedował pod nieobecność obrońcy na rozprawie, co zmaterializowało bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. (vide: wyrok SN z dnia 8 stycznia 2019 r., III KK 662/18; wyrok SN z dnia 5 grudnia 2018 r., V KK 506/17).

I tak w rozpatrywanej sprawie sąd I instancji prowadził rozprawę, na której kontynuował postępowanie dowodowe, bez udziału obrońcy oskarżonego D. B. (1) w dniu (...) roku (k. 1412-1413), kiedy to nie stawił się obrońca oskarżonego, zaś sam zainteresowany (D. B. (1)) nie sprzeciwił się prowadzeniu rozprawy pod nieobecność obrońcy. Oczywiście stanowisko oskarżonego nie konwaliduje uchybienia sądu I instancji w zakresie bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Sąd bez zajęcia stanowiska procesowego prowadził rozprawę i to w zakresie dotyczącym postawionych mu zarzutów, na której m.in. ujawnił bez odczytania zeznania wszystkich świadków zawnioskowanych w akcie oskarżenia do odczytania (w tym K. J., H. W., K. H., G. G. (1), R. L., A. Ł.) oraz odebrał stanowisko stron w przedmiocie stosowanej w sprawie kontroli operacyjnej.

Przedmiotem rozprawy głównej w powyższym terminie nie były zatem wyłącznie czynności o charakterze technicznym, czy organizacyjnym (por. postanowienie SN z dnia 18 marca 2020 r., III KO 96/19). Sąd I instancji, pomimo obligatoryjnej obecności obrońcy na rozprawie (art. 79 § 3 k.p.k.) – przeprowadził czynności dowodowe w sprawie oskarżonego D. B. (1). Zważyć zaś należało, że w orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że wykładnia zwrotu „nie brał udziału w czynnościach” w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. uprawnia do wniosku, że gdy chodzi o udział obrońcy w rozprawie głównej, to dotyczy on obowiązkowego uczestnictwa w tych czynnościach, które wiążą się z merytorycznym rozpoznaniem sprawy (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 26 lutego 2014 r., III KO 68/13, LEX nr 1428326 oraz: D. Świecki (w:) B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023, art. 439). Ustalenie, że w wypadkach wskazanych w treści art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. obrońca oskarżonego w postępowaniu sądowym nie brał udziału w jakimkolwiek fragmencie czynności, w której jego udział był obowiązkowy, oznacza spełnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej, o której mowa w tym przepisie. Ocenianie bowiem, czy konkretna część rozprawy była z punktu widzenia interesów obrony oskarżonego bardziej, czy mniej ważna, oznaczałoby w istocie dokonywanie zabronionego przez art. 439 § 1 k.p.k. badania wpływu uchybienia na treść orzeczenia.

Powyższe ustalenia, uwzględniając, że stwierdzone naruszenie prawa do obrony miało miejsce w postępowaniu przed sądem I instancji, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych w apelacjach obrońcy i prokuratora zarzutów, obligowały Sąd Apelacyjny do uchylenia wyroku sądu I instancji w części dotyczącej D. B. (1) i przekazania sprawy w tym zakresie Sądowi Okręgowemu w Z. G. do ponownego rozpoznania.

W zaistniałej sytuacji odstąpiono od rozpoznania zarzutów podniesionych w apelacjach prokuratora i obrońcy D. B. (1), zgodnie z treścią art. 436 k.p.k., albowiem byłoby to przedwczesne z uwagi na zakres uchylenia wyroku wydanego w pierwszej instancji.

Procedując ponownie, Sąd Okręgowy w Z. G. będzie miał na względzie powyższe zapatrywania prawne w kwestii obrony obligatoryjnej (art. 442 § 3 k.p.k.).

Sąd odwoławczy, uchylając zaskarżone orzeczenie, co do zasady nie działa ani na korzyść, ani na niekorzyść oskarżonego. Jedynie w § 2 art. 439 k.p.k. ustawodawca wyraźnie wskazał, że uchylenie orzeczenia z powodów podanych w § 1 pkt 9-11 może nastąpić tylko na korzyść oskarżonego. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy winien jednak mieć na uwadze to, że wyrok został zaskarżony zarówno na niekorzyść, jak i niekorzyść oskarżonego D. B. (1) (art. 443 k.p.k.). Sąd Okręgowy zobowiązany będzie zatem do przeanalizowania także uwag zawartych w apelacjach obrońcy oskarżonego i prokuratora oraz przytoczonej na ich poparcie argumentacji, a czego z przyczyn wskazanych w art. 436 k.p.k. nie uczynił sąd odwoławczy.

Uwzględniając przedstawione rozważania, zgodnie z przepisem art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., konieczne okazało się uchylenie zaskarżonego wyroku co do oskarżonego D. B. (1) w całości i w tym zakresie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Z. G., o czym orzeczono w punkcie I. wyroku.

Apelujący, a zwłaszcza skarżący prokurator , wytykając Sądowi Okręgowemu wady pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, o tyle mieli rację, o ile wady te potwierdzały zarazem podnoszone przez skarżących zarzuty dowolności ocen i wybiórczego potraktowania okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego przez sąd orzekający, co wprost mogło prowadzić do błędnych wniosków odnośnie winy i sprawstwa poszczególnych oskarżonych.

Oczywistym jest, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku, nawet jeśli formalnie realizuje obowiązek korzystania z formularza uzasadnień ( art. 99a § 1 k.p.k.) w znacznej mierze nie spełniało podstawowych wymagań stawianych przed tego rodzaju dokumentom sprawozdawczym, a wynikających z art. 424 § 1 k.p.k. i to pomimo zwrotu akt sprawy Sądowi I instancji celem uzupełnienia braków pisemnego uzasadnienia w trybie art. 449a § 1 k.p.k.

W tym zakresie art. 99a k.p.k. niczego nie zmienił i elementy uzasadnienia niezmiennie pozostają takie same. Powinno zatem ono zwięźle wskazywać fakty, które sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, a także na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, ponadto wyjaśniać podstawę prawną wyroku, nie mniej jednak z uwzględnieniem przedmiotu rozpoznania sprawy oraz kwestii, które należało w postępowaniu rozstrzygnąć. Zwięzłe uzasadnienie to zaś takie, które charakteryzuje rzeczowość, jasność, logiczność, i to zarówno w zakresie opisu stanu faktycznego i oceny dowodów, jak i w zakresie dotyczącym rozważań prawnych. Polega na unikaniu elementów zbędnych, ale już nie na ucieczce od kwestii, które są kontrowersyjne. W świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka obowiązkiem sądu krajowego jest odniesienie się do najważniejszych argumentów podnoszonych przez strony i uzasadnienie ich przyjęcia lub odrzucenia. Brak odniesienia się do ważnego argumentu lub odniesienie się do niego w sposób arbitralny (bez należytego uzasadnienia) nie daje pogodzić się z pojęciem rzetelnego procesu (vide wyrok z 18 maja 2010 r., (...), V. v. Mołdawia, LEX nr 578494). Nie inaczej jakość uzasadnienia orzeczenia sądowego postrzega Trybunał Konstytucyjny na tle art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Przyjmuje bowiem, że uzasadnianie orzeczeń jest decydującym komponentem prawa do rzetelnego procesu sądowego i podkreśla, że uzasadnienie orzeczenia jest podstawą kontroli zewnętrznej orzeczenia przez organ wyższej instancji, bowiem dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem (wyrok TK z dnia 16 stycznia 2006 r., SK 30/05, OTK-A 2006, Nr 1, poz. 2, teza 4.3. uzasadnienia). Każde uzasadnienie ze swojej natury jest natomiast inne. Wprawdzie w orzecznictwie strasburskim nie ma wypracowanych kryteriów jakimi winno cechować się uzasadnienie sądu, ale akcentuje się, że obowiązek uzasadnienia i jego zakres - także jeśli chodzi o szczegółowość - może różnić się w zależności od charakteru decyzji i okoliczności konkretnej sprawy (vide Georgiadis przeciwko Grecji - wyrok z 29 maja 1997 r., RJD 1997-III, w: M. A. Nowicki, op. cit., s. 593; Higgins przeciwko Francji - wyrok z 19 lutego 1998 r., RJD 1998-I w: M. A. Nowicki, op. cit., s. 622-623; a także Perez przeciwko Francji - wyrok z 12 lutego 2004 r., Wielka Izba, skarga nr 47287/99 w: M. A. Nowicki: Nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka, wybór orzeczeń 1999-2004, Zakamycze 2005, s. 687- 688).

Reasumując, rygor wynikający z art. 99a k.p.k. nie może wyprzedzać nakazu rzetelnego rozpoznania sprawy i przedstawienia konkluzji sądu w postaci uzasadnienia, które spełnia wymóg z art. 424 § 1 k.p.k. (tak wyrok SN z dnia 8 lutego 2022 r., I KK 51/21, LEX nr 3391516). Oczywiście nie można zapominać, że wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku, zgodnie z art. 455a k.p.k., nie może być przesłanką do uchylenia wyroku Sądu I instancji, lecz nie oznacza to, że wady pisemnych motywów wyroku utraciły jakiekolwiek znaczenie w ramach jego instancyjnej kontroli, a sąd orzekający może je sporządzić w sposób dowolny. Gdyby pisemne uzasadnienie orzeczenia nie miało znaczenia w procesie, to jego sporządzanie byłoby zbyteczne, a przecież ustawodawca nie tylko z tej instytucji nie zrezygnował, ale w art. 424 k.p.k. precyzyjnie określił niezbędne wymogi, jakie musi spełniać uzasadnienie wyroku. Przyjąć zatem należy, że wprawdzie obraza art. 424 k.p.k. nie może być samodzielną przyczyną uchylenia wyroku, lecz może być podnoszona w związku z zarzutem obrazy innych przepisów postępowania, które miały znaczenie dla prawidłowego wyrokowania (vide wyrok SA w Katowicach z dnia 12 stycznia 2017 r., II AKa 411/16, OSA 2017/1/1). Podkreślić bowiem należy, że w świetle ugruntowanego orzecznictwa przekonanie sądu o wiarygodności lub niewiarygodności określonych dowodów pozostaje pod ochroną zasady wyrażonej w art. 7 k.p.k. nie tylko wtedy, gdy jest ono poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wynik rozważenia wszystkich istotnych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, ale też zostało prawidłowo uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. Pominięcie zatem istotnych dowodów winno być oceniane pod kątem nie tyle wad samego uzasadnienia, ale obrazy art. 7 i 410 k.p.k.

Przekładając powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy zgodzić należało się z apelującymi, że nie zostały właściwie zastosowane przez Sąd Okręgowy normy art. 7 k.p.k. i 410 k.p.k., bowiem pisemne uzasadnienie wskazuje, że zaskarżony wyrok nie mógł zostać oparty na całokształcie okoliczności ujawnionych w trakcie rozprawy głównej.

Przede wszystkim sąd orzekający, w ramach określonej w art. 8 k.p.k. zasady samodzielności, nie powinien zastępować opinią biegłego z zakresu przestępczości narkotykowej - G. M. oceny dowodów, głównie stosowanej w sprawie kontroli operacyjnej rozmów telefonicznych i wiadomości tekstowych (SMS), czyli tzw. podsłuchów, ale samodzielnie ustalać okoliczności przestępstw w granicach skargi, a więc objętych aktem oskarżenia zdarzeń historycznych, nie będąc przy tym związanym opisem czynów co do istnienia i składu personalnego zorganizowanej grupy przestępczej czy roli jej członków oraz poszczególnych transakcji narkotykowych. Temu służy przewód sądowy, aby zweryfikować wstępne ustalenia prokuratora, a wyniki tej weryfikacji zawrzeć w rozstrzygnięciu. W niniejszej sprawie zaprezentowany w uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej instancji tok rozumowania, związany z analizą i oceną dowodów oraz wniosków na ich podstawie wyprowadzonych, wbrew zasadom określonym w art. 8 § 1 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k. i 410 k.p.k., nie był w większości rozumowaniem ani samodzielnym, ani swobodnym. Rację miał bowiem apelujący prokurator i część skarżących obrońców (vide zwłaszcza apelacja obrońcy oskarżonego R. G. (1)), że Sąd Okręgowy powielił w pisemnych motywach wyroku treść opinii biegłego M., uchylając się od rzetelnej oceny dowodów z „podsłuchów”, ignorując przez to istotną część dowodów przeprowadzonych w stadium jurysdykcyjnym, samemu narażając się na zarzut dowolności ocen i arbitralność wyprowadzonych z nich wniosków co do winy i sprawstwa

poszczególnych oskarżonych.

Tymczasem dowód z podsłuchiwanych rozmów telefonicznych był tym dowodem, na którym oparto oskarżenie, a także zaskarżony wyrok. Ranga tego dowodu i procesowe znaczenie, jakie przypisał mu Sąd Okręgowy przy czynieniu ustaleń w przedmiocie winy i sprawstwa oskarżonych obligowała do jego wszechstronnej oceny. W pierwszej jednak kolejności sąd a quo winien rozprawić się z kwestią legalności tego dowodu oraz możliwości jego procesowego wykorzystania w stosunku do poszczególnych oskarżonych.

Dopiero bowiem ustalenie dopuszczalności wykorzystania dowodu z „podsłuchów” w postępowaniu sądowym otwierało drogę do oceny jego merytorycznej wartości i możliwości czynienia na jego podstawie wiążących ustaleń w przedmiocie winy i sprawstwa oskarżonych.

Jak bowiem stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku (...) r., (...), LEX nr 2561048: „Jeżeli dowód z materiałów z czynności operacyjno-rozpoznawczych został dopuszczony i ujawniony, to obowiązkiem sądu jest także jego ocena. […] badaniu sądu podlegać powinna nie tyle przyczyna podjęcia działań operacyjnych, co przede wszystkim to, czy udzielona zgoda na ich prowadzenie znajduje oparcie w przepisach ustawowych oraz czy podjęte na jej podstawie działania mieszczą się w granicach uzyskanego zezwolenia […]."

Wbrew temu, Sąd Okręgowy pomimo, iż wykorzystał dowody z kontroli operacyjnej stosowanej w sprawie do weryfikacji w szczególności wyjaśnień oskarżonych – tak w zakresie istnienia i przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej, jak i ich udziału w transakcjach narkotykowych, stanowiących przedmiot postawionych oskarżonym zarzutów - to nie ustalił w jakim trybie kontrola operacyjna była prowadzona ani jej zakresu podmiotowo-przedmiotowego i temporalnego, nie mówiąc już o samej identyfikacji rozmówców inwigilowanych rozmów telefonicznych oraz wiadomości tekstowych. De facto sąd orzekający ograniczył się do stwierdzenia, że kontrola operacyjna była prowadzona „ wobec oskarżonych R. G., K. B., D. B., B. N.” oraz, że art. 168b k.p.k. pozwala na wykorzystanie jej wyników w stosunku do oskarżonej K. K. (1).

W tych okolicznościach nie sposób rozsądzić czy dowód z kontroli operacyjnej stosowanej w sprawie (jak należy wnosić z treści zaoferowanych przez oskarżyciela publicznego dowodów z kontroli operacyjnej stosowanej wobec K. B. (1)) mógł być procesowo wykorzystany względem m.in. oskarżonej K. , skoro Sąd Okręgowy nie ustalił legalności dowodu pierwotnego, tj. tego czy kontrola została zarządzona przez uprawniony organ, czy dotyczyła czynów katalogowych i jakie były jej granice czasowe. Wymóg ten odnosi się do każdej osoby, przeciw której materiały takie mają być wykorzystane, a nie tylko do jednego z rozmówców kontrolowanej rozmowy telefonicznej. Wprawdzie w stanie prawnym obowiązującym w czasie prowadzonej w sprawie kontroli operacyjnej wymóg tzw. zgody następczej sądu zastąpiła treść art. 168b k.p.k. - o czym nie pamiętał z kolei apelujący obrońca oskarżonej B. - adw. W. K. - jednakże „ Użyte w art. 168b k.p.k. sformułowanie <<innego przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego innego niż przestępstwo objęte zarządzeniem kontroli operacyjnej>> obejmuje swoim zakresem wyłącznie te przestępstwa, co do których sąd może wyrazić zgodę na zarządzenie kontroli operacyjnej, w tym te, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 1990 r. o Policji." (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2018 r. I KZP 4/18, LEX nr 2509692).

Mało tego, w pisemnych motywach wyroku Sąd Okręgowy nawet nie odwołał się do treści konkretnej rozmowy, wskazując w odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonej K. K. (1) w punkcie 24. zaskarżonego wyroku na treść wyjaśnień oskarżonej K. K. (1) oraz K. B. (1), jako na podstawę dowodową czynionych ustaleń w tym zakresie (vide: k. 14 uzasadnienia sekcja 1.1. „Fakty uznane za udowodnione”), przy czym te pierwsze w części poświęconej ocenie dowodów zdezawuował w zakresie w jakim oskarżona zakwestionowała swoje sprawstwo w oparciu o treść, jak należy logicznie mniemać - opinii biegłego M..

W tym stanie rzeczy zarzuty apelacji obrońcy oskarżonej K. K. (1), odnoszące się do czynu przypisanego ww. w punkcie 24. zaskarżonego wyroku, nie poddawały się kontroli odwoławczej.

Ten błąd „braku” pisemnych motywów wyroku dotyczył także pozostałych oskarżonych, w przypadku których sąd meriti również uchylił się od oceny ich legalności i możliwości procesowego wykorzystania, a niezależnie od tego ich ocenę oparł na ustaleniach biegłego M., który nie wnikając w kwestie procesowe, które stanowią wszak domenę sądu, de facto przesądził o braku istnienia zorganizowanej grupy przestępczej i przynależności doń poszczególnych oskarżonych, ale także o kształcie poszczególnych transakcji narkotykowych.

W tym kontekście nie tylko nie sposób rozstrzygnąć o zasadności zarzutów apelacji prokuratora, ale także innych skarżących, w tym obrońcy oskarżonego G. , który mimo lakoniczności apelacji całkowicie zasadnie podniósł, że Sąd Okręgowy nie przywołał żadnych konkretnych rozmów wskazujących na udział R. G. (1) we wprowadzaniu do obrotu substancji kontrolowanych przez ustawę antynarkotykową.

Brak analizy treści rozmów telefonicznych nie pozwała także rozsądzić czy i w jakich transakcjach narkotykowych (zarówno, jeśli idzie o ich przedmiot, jak i kwalifikację prawną, w tym postać stadialną) brała udział oskarżona K. B. (3), co słusznie wytknęli m.in. apelujący obrońcy oskarżonej. Nie wchodząc szerzej w polemikę z zarzutami jednego z apelujących obrońców ww. – adw. W. K. zgodzić należy się z tym, iż niezależnie od błędów „braku” i „dowolności” nie sposób bezkrytycznie zaaprobować opisu czynu przypisanego oskarżonej w punkcie 18. zaskarżonego wyroku - i analogicznie współoskarżonym (vide np. pkt 7. lit c., 12. wyroku SO) - co do nieustalonych w postępowaniu narkotyków, przy jednoczesnym braku ustaleń co do tego jaką ich część oskarżona wprowadziła do obrotu a jaką udzieliła innym, w tym nieustalonym osobom. Bez wątpienia tak skonstruowany opis (i analogicznie czynów przypisanych współoskarżonym) nie spełniał wymogów określoności czynu w rozumieniu art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., myśl, którego każdy wyrok skazujący powinien zawierać m.in. dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu.

Ustawa nie określa jak rozumieć: „dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu”. Wskazówkę co do tego, jakie elementy czynu powinny być wymienione, zawiera jednak art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k., precyzujący, na czym polega dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu (vide: postanowienie SN z 6.06.2013 r., IV KK 402/12, OSNKW 2013/9, poz. 81). Podaje się w nim, że określenie to następuje przez wskazanie „czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody”. Należy przy tym pamiętać, że określenie czynu zarzuconego w akcie oskarżenia ma charakter hipotetyczny, wymagający weryfikacji przez sąd orzekający na rozprawie głównej (vide: wyrok SA we Wrocławiu z 24.04.2019 r., II AKa 428/18, LEX nr 2689218). Bez wątpienia sentencja wyroku skazującego powinna być zredagowana w taki sposób, żeby wszystkie istotne okoliczności działania oskarżonego zostały wymienione oraz żeby nie było wątpliwości, za jaki czyn sąd skazał oskarżonego (vide: wyrok SN z 28.10.1968 r., IV KR 188/68, OSNKW 1969/5, poz. 52; wyrok SN z 9.02.2006 r., III KK 164/05, Prok. i Pr.-wkł. (...), poz. 12).

Opis czynu musi być więc precyzyjny, ma odznaczać się dbałością o szczegóły. Nie chodzi o podawanie jak największej liczby szczegółów dotyczących zachowania sprawcy, ale tylko o takie jego fragmenty, które mają znaczenie dla dokonania subsumpcji pod określony przepis ustawy karnej. Konieczne jest wskazanie kompletu znamion danego przestępstwa, które zostały wypełnione ustalonym zachowaniem oskarżonego. Każdy element dyspozycji normy prawnokarnej musi być wypełniony okolicznościami zdarzenia faktycznego. Chodzi o konkretyzację ustawowej istoty czynu, operację logiczną subsumpcji, polegającą na przechodzeniu od abstrakcyjnej istoty czynu do konkretnego opisu czynu (tak R.A. S., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie postępowania karnego za 2015 r., (...), s. 213).

Przepisy art. 56 ust. 1 i 3 czy art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (dalej w skrócie u.p.n.) wskazują na konieczność wskazania rodzaju określonej substancji jaka została wprowadzona do obrotu tudzież była udzielona innej osobie. Przepisy przywołanej ustawy w art. 4 pkt 25 i 26 odwołują się do charakterystyki ww. substancji i aktów prawnych dla zdefiniowania pojęć w postaci substancji psychotropowych i środków odurzających. Za każdym razem do wypełnienia wymogów z art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. konieczne jest ustalenie, jaka substancja była przedmiotem czynu zabronionego poprzez odwołanie się do wskazanych elementów ww. definicji. Samo ustalenie, że przedmiotem czynu były narkotyki jedynie uprawdopodobnia, że były to substancje kontrolowane na gruncie ww. przepisów u.p.n. Jeżeli nie zostało ściśle określone jakie były to substancje przy wykorzystaniu kryteriów z art. 4 pkt 25 i 26 ww. ustawy nie jest możliwe stanowcze ustalenie czy substancje te były tymi o jakich mowa w poszczególnych typach przestępstw objętych ustawą antynarkotykową (vide wyrok SA w Warszawie z 23.05.2022 r., II AKa 339/20, LEX nr 3370007).

Reasumując, nie jest rzeczą sądu ad quem zastępowanie sądu a quo w czynieniu ustaleń co do kwestii zasadniczych, tj. dopuszczalności dowodów z „podsłuchów” i merytoryczna ocena ich zawartości w przypadku pozytywnej odpowiedzi w tak ważkiej kwestii, która słusznie została wyeksponowana w apelacji obrońcy oskarżonej K. oraz częściowo w apelacjach obrońców oskarżonych K. B. (1) i R. G. (1), a była o tyle istotna, że dotyczyła pozostałych oskarżonych, których zarzuty związane z udziałem w szeroko rozumianym obrocie substancjami kontrolowanymi na gruncie ustawy antynarkotykowej oparto właśnie na treści inwigilowanych rozmów telefonicznych.

Sytuacja ta obligowała sąd odwoławczy do uwzględnienia tej kwestii z urzędu (art. 440 w zw. z art. 438 pkt 2 k.p.k.), niezależnie od treści zarzutów podniesionych przez pozostałych apelujących (art. 435 k.p.k.), w tym co do oskarżonego S. K. (1), odnośnie którego Sąd Okręgowy w ogóle nie dostrzegł, że treść zarzutu opisanego w punkcie XVI części wstępnej wyroku oparto także na dowodzie z podsłuchu (stosowanego wobec K. B., jak wynika z treści dowodów zaoferowanych przez prokuratora).

Omówione powyższej uchybienia wskazywały, że Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy przepisów postępowania (głównie art. 7 i 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. oraz art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.) w stopniu mogącym mieć wpływ na treść wyroki, uniemożliwiającym kontrolę zaskarżonego wyroku w części opartej na dowodach z tzw. podsłuchów, co nakazywało przyjąć, iż warunki z art. 437 § 2 k.p.k. zostały spełnione.

Do pozostałych zarzutów podniesionych przez autorów apelacji Sąd odwoławczy nie odnosił się, uznając, że uwzględnienie wyżej wyeksplikowanych zarzutów było wystarczające do wydania wyroku w II instancji, zaś rozpoznanie pozostałych uchybień było przedwczesne lub bezprzedmiotowe, na co zezwalała treść 436 k.p.k.

Kierując się powyższym, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 437 § 2 zd. drugie k.p.k. uchylił zaskarżony wyrok co do oskarżonego R. G. (1) w punktach 7., 9., 10. i 11 (pkt II. wyroku), co do oskarżonego B. N. (1) w punktach 12., 13., 15., 16., i 17. (pkt III.), co do oskarżonej K. B. (1) w punktach 18., 19., 21., 22. i 23. (pkt V.), co do oskarżonej K. K. (1) w punktach 24., 26., 27., 28. i 29. (pkt VII.), co do oskarżonego S. K. (1) w punktach 30., 32, 33. i 34. (pkt IX.) - i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Z. G..

W toku ponownego rozpoznawania sprawy Sąd Okręgowy, uwzględniając przytoczone wyżej wskazania instancji odwoławczej, przeprowadzi w sposób dynamiczny i skoncentrowany na przedmiocie procesu postępowanie rozpoznawcze - przy możliwie szerokim skorzystaniu z uprawnień jakie daje treść art. 442 § 2 k.p.k. - pozwalające na prawidłowe rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonych za zarzucane im czyny. Dopiero po uzupełnieniu braków postępowania we wskazanym kierunku, sąd a quo zobligowany będzie do ponownego przeanalizowanie zebranego w sprawie materiału dowodowego, który winien zostać oceniony w sposób określony w art. 7 k.p.k., ewentualnie art. 5 § 2 k.p.k. Wydając wyrok i formułując część motywacyjną wyroku Sąd Okręgowy powinien jednocześnie pamiętać o ograniczeniach wynikających z treści art. 443 k.p.k. Sporządzając zaś uzasadnienie wyroku, winien w pełni respektować treść art. 424 § 1 k.p.k.

Sąd Okręgowy zobowiązany będzie także do przeanalizowania uwag zawartych w apelacjach obrońców oskarżonych i prokuratora oraz przytoczonej na ich poparcie argumentacji w zakresie, w jakim z przyczyn wskazanych w art. 436 k.p.k., nie uczyniono tego w niniejszym uzasadnieniu, aby finalnie uzyskać stan materialnej sprawiedliwości wyroku.

Apelacje wywiedzione na rzecz oskarżonych w pozostałym zakresie jedynie w niewielkim zakresie okazały się skuteczne.

I tak, nie miał racji, apelujący obrońca oskarżonej K. B. (1) – adw. W. K. , że ustalona w postępowaniu przez Sąd Okręgowy ilość narkotyków, których posiadanie przypisał oskarżonej w punkcie 20. zaskarżonego wyroku nie stanowiła ilości znacznej w rozumieniu art. 62 ust. 2 u.p.n. Wywody teoretyczne sądu a quo w tej mierze były pełne i prawidłowe (vide sekcja 3. Podstawa prawa wyroku - k. 42-43 formularza uzupełniającego uzasadnienia), a sąd ad quem w pełni je zaaprobował, co czyniło zbytecznym ponowne ich w tym miejscu przywoływanie. Stanowisko to było tym bardzie uzasadnione, że skarżący obrońca ww. zakwestionował subsumpcję tego znamienia w sposób gołosłowny, nie wskazując jakichkolwiek argumentów przemawiających za przyjęciem 1 grama amfetaminy, jako ilościowej miary znaczności w rozumieniu powołanego przepisu, uniemożliwiając wręcz sądowi odwoławcze rzeczową polemikę.

Przede wszystkim skarżący w żaden sposób nie zakwestionował sporządzonej w toku postępowania opinii nr HE.548.147.2019.JC z zakresu chemii (k. 1276 – 1288), na której oparł się Sąd Okręgowy. W jej świetle zabezpieczone u oskarżonej substancje stanowiły:

- środek odurzający w postaci ziela konopi innych niż włókniste o łącznej masie 1,38 g netto (przed badaniami),

- substancję psychotropową w postaci amfetaminy o łącznej masie 16,99 g netto (przed badaniami), z których – wedle danych literaturowych – można uzyskać od 142 do 212 dawek jednorazowych (porcji handlowych) o wadze od 0,08 g do 0,12 g.

Zatem, skoro z powszechnie dostępnych danych wynika, że jednorazowa dawka terapeutyczna wynosi do 0,01 g amfetaminy to przyjęte przez Sąd Okręgowy kryterium ilościowe odpowiadało pojęciu znaczności w rozumieniu art. 62 ust. 2 u.p.n. - i to niezależnie od rodzaju narkotyku (in concreto twardy, syntetycznie, silnie uzależniający) i jego przeznaczenia (cel handlowy), które w orzecznictwie sądowym i literaturze przedmiotu stanowią kryterium pomocnicze.

Sąd odwoławczy uznał jednak za zasadne, przyjęcie w opisie czynu przypisanego oskarżonej K. B. (1) ilości (wag) posiadanych przez nią środków odurzających i substancji psychotropowych netto a nie brutto - w ślad za opinią z zakresu chemii, albowiem waga brutto (ilość substancji zakazanych przez ustawę antynarkotykową wraz z opakowaniem) wprost prowadziła do zawyżenia ilości posiadanych substancji, co rzutowało na zawartość bezprawia w inkryminowanym czynie, aczkolwiek in concreto pozostawało bez wpływu dla przyjętej kwalifikacji prawnej czynu, a także kary.

Sąd Okręgowy wymierzył bowiem oskarżonej za występek z art. 62 ust. 2 u.p.n. karę 1 roku pozbawienia wolności, tj. najniższą przewidzianą przez ustawę, a brak było okoliczności uzasadniających jej obniżenie poniżej dolnego progu, tj. na zasadzie nadzwyczajnego jej złagodzenia. Skarżący zresztą okoliczności takowych nie naprowadzili, a Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się tychże z urzędu.

Brak było nadto podstaw do orzeczenia względem oskarżonej kary z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia jej wykonania na okres próby, o co wnioskował apelujący obrońca – adw. W. K.. Na przeszkodzie temu stała dotychczasowa karalność oskarżonej (vide: k. 1992).

Zgodnie z treścią art. 69 § 1 k.p.k. sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Doceniając zatem wysiłek K. B. (1) na rzecz własnej poprawy, na co wskazuje złożona w stadium odwoławczym dokumentacja (vide załączniki do pisma obrońcy oskarżonej K. B. (1) z dnia (...) r.), skazanie wyrokiem Sądu Okręgowego w Z. G. z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...), za przestępstwa z ustawy antynarkotykowej, na karę 1 roku pozbawienia wolności, czyniło bezprzedmiotowym jakiekolwiek dywagacje na temat orzeczenia kary z dobrodziejstwem warunkowego jej zawieszenia. Wprawdzie otwarta pozostawała droga do zastosowania art. 37b k.p.k., jednakże dotychczasowa karalność oskarżonej za czyny z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wskazywała, że kara mieszana nie spełniłaby zakładanych przez ustawodawcę celów.

Tak ukształtowaną przez Sąd Okręgowy karę należało zatem uznać za sprawiedliwą – wyważoną i należycie uwzgledniającą okoliczności wpływające na jej wymiar - adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu oraz spełniającą cele kary tak w zakresie prewencji generalnej jak i indywidualnej.

Sąd odwoławczy jedynie z urzędu (per analogiam do art. 455 k.p.k.) uzupełnił podstawy skazania i wymiaru kary o art. 4 § 1 k.k., przyjmując brzmienie ustawy obowiązujące w chwili czynu ((...) roku), jako względniejsze dla oskarżonej w stosunku do stanu prawnego obowiązującego w dacie orzekania w II instancji (vide: np. dodanie art. 70 ust. 4a u.p.n. z mocą obowiązującą od 1.10.2023 r.).

Te same względy przemawiały za zmianą zaskarżonego wyroku wobec oskarżonego S. K. (1) w punkcie 31. Wprawdzie obrońca oskarżonego apelował w tym zakresie wyłącznie od kary, jednakże wzgląd na materialną sprawiedliwość wyroku wymagał jego korekty z urzędu, niezależnie od treści zarzutów (art. 435 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 3 k.p.k.).

Sąd odwoławczy uznał bowiem za zasadne przyjęcie w opisie czynu przypisanego oskarżonemu K. ilości (wag) posiadanych przez niego środków odurzających i substancji psychotropowych netto a nie brutto - w ślad za opinią nr (...) z zakresu chemii (k. 1225 – 1236), na której oparł się Sąd Okręgowy. Waga brutto (ilość substancji zakazanych przez ustawę antynarkotykową wraz z opakowaniem) wprost prowadziła do zawyżenia ilości posiadanych substancji, co rzutowało na zawartość bezprawia w inkryminowanym czynie, aczkolwiek in concreto pozostawało bez wpływu dla przyjętej kwalifikacji prawnej czynu. Sąd odwoławczy jedynie z urzędu (per analogiam do art. 455 k.p.k.) uzupełnił podstawy skazania i wymiaru kary o art. 4 § 1 k.k., przyjmując brzmienie ustawy obowiązujące w chwili czynu ((...) roku), jako względniejsze dla oskarżonego w stosunku do stanu prawnego obowiązującego w dacie orzekania w II instancji (vide: np. dodanie art. 70 ust. 4a u.p.n. z mocą obowiązującą od 1.10.2023 r.).

Nie budziło bowiem wątpliwości, że posiadana łącznie przez oskarżonego ilość substancji kontrolowanych przez ustawę antynarkotykową netto - in concreto: 22,68 g amfetaminy, z których – wedle danych literaturowych – można otrzymać od 189 do 283 dawek jednorazowych (porcji handlowych) o wadze od 0,08 g do 0,12 g; oraz 2,06 g ziela konopi innych niż włókniste, z których – wedle danych literaturowych – można otrzymać od 2 do 7 dawek jednorazowych (porcji handlowych) o wadze od 0,3 g do 1 g - stanowiła sumarycznie znaczną ilość w rozumieniu art. 62 ust 2. u.p.n.

Jakkolwiek Sąd Okręgowy niezasadnie posłużył się wagą brutto miast netto przy ustalaniu ilości posiadanych przez oskarżonego substancji psychoaktywnych, nie oznaczało to jednak tego, że wymierzył oskarżonemu za ten czyn karę niewspółmiernie surową w stopniu rażącym.

Najsamprzód przypomnieć należy, iż w ugruntowanym orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas: "gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą" (w. SN z 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 7-8/1985, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzona za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (vide wyrok SN z 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 7-9/1991, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o " różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - »rażąco« niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować" (vide wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSNPP 6/1995, poz. 18).

Za przypisany oskarżonemu S. K. (1) w punkcie 31. zaskarżonego wyroku występek sąd I instancji dysponował zasadniczą sankcją od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Wymierzył oskarżonemu karę 1 roku pozbawienia wolności, która w ocenie sądu odwoławczego nie razi swoją surowością.

Dyrektywy sądowego wymiaru kary zawiera art. 53 § 1 i 2 k.k. (w zw. z art. 4 § 1 k.k.), który stanowił, że sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, zwłaszcza w razie popełnienia przestępstwa na szkodę osoby nieporadnej ze względu na wiek lub stan zdrowia, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić trzeba, że sąd I instancji, uzasadniając wymierzoną przez siebie karę, w sposób co do zasady należyty wziął pod uwagę okoliczności relewantne dla wymiaru kary - tak obciążające, jak i łagodzące, a w szczególności: uprzednią karalność za przestępstwa, postawę procesową oskarżonego i prowadzenie ustabilizowanego trybu życia, których wypadkowa wskazywała na umiarkowany stopień winy i społecznej szkodliwości czynu, a czego pośrednim potwierdzeniem był wymiar kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Jakkolwiek Sąd Okręgowy nie wziął wprost pod uwagę sytuacji życiowej i osobistej oskarżonego, w tym wzmiankowanych przez skarżącego okoliczności w postaci uzależnienia oskarżonego od narkotyków oraz wychowywania wraz z niepełnosprawną partnerką wspólnego małoletniego dziecka, jednakże nie są to jedyne okoliczności ważące na wymiarze kary.

Nie sposób bowiem pomijać uprzedniej, wielokrotnej karalności oskarżonego (13) za przestępstwa, w tym siedmiokrotnej za czyny ścigane na gruncie ustawy antynarkotykowej, na kary wolnościowe, w tym ograniczenia wolności oraz pozbawienia wolności, co nie zapobiegło powrotowi oskarżonego do przestępstwa ani nie zmotywowało go do walki z uzależnieniem.

W kontekście powyższego nie można uznać, że cele kary – tak w zakresie prewencji indywidualnej, jak i generalnej zostaną osiągnięte w przypadku orzeczenia wobec oskarżonego kary mieszanej, na zasadzie art. 37 b k.k. Celem bowiem kary sekwencyjnej jest izolacja oskarżonego stanowiąca dlań terapię szokową, mającą działać nań odstraszająco. Uzupełnienie oddziaływania penalnego w takim wypadku ma stanowić kara ograniczenia wolności, nakierowana na utrwalenie społecznie pożądanych zachowań oskarżonego, a jednocześnie pozbawiona silnego stygmatyzującego skutku. Kara ta pomyślana jest przy tym jako alternatywa dla krótkoterminowych kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania (por. Komentarz do art. 37b KK, J. Kosonoga-Zygmunt w: Kodeks karny. Komentarz, pod red. prof. dr hab. Ryszarda Stefańskiego, 2019, wyd. 24, Legalis). Zastosowanie kary mieszanej ma charakter w pełni fakultatywny.

Sąd odwoławczy po przeprowadzeniu całościowej analizy okoliczności sprawy doszedł do przekonania, że ukształtowana przez Sąd Okręgowy kara w należytym stopniu uwzględnia stopień winy i społecznej szkodliwości czynu oraz spełnia cele zapobiegawcze kary - tak względem oskarżonego, jak i w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Z pewnością kara sekwencyjna nie jest sposobem zaradzenia trudnościom życiowym oskarżonego i jego bliskich – temu służą różne instytucje prawa karnego wykonawczego przewidziane właśnie z powodów natury humanitarnej.

Jakkolwiek orzeczona kara może jawić się jako dolegliwa z uwagi na jej bezwzględny charakter, co jednak należy do jej istoty i bynajmniej nie czyni z niej kary rażąco surowej.

Wniosek apelującego obrońcy K. K. (1) o uniewinnienie oskarżonej od czynu przypisanego ww. w punkcie 25. zaskarżonego wyroku nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodzić należało się z apelującym, że Sąd Okręgowy, przypisując oskarżonej posiadanie nieznacznej ilości substancji psychotropowej na własny użytek w postaci 0,1 g metamfetaminy, formalnie ujął w opisie czynu przypisanego w zaskarżonym wyroku wagę tej substancji brutto a nie netto. Okoliczność ta stała się przyczynkiem do apelacji, gdyż otwierała pole do dywagacji czy ilość tej substancji podpadała pod ustawowe znamię: „ilości nieznacznej” w rozumieniu art. 62a u.p.n.

Jest to termin, który nie został zdefiniowany przez ustawodawcę. Według słownika języka polskiego „nieznaczny” to „taki, który nie jest znaczący, mały, błahy, drugorzędny, nieważny, niewielki, nikły” (Praktyczny..., red. H. Zgółkowa, t. 24, s. 250). Na pewno jest to ilość niewielka, odpowiadająca doraźnym potrzebom uzależnionego, to jest odczuwanemu współcześnie głodowi narkotycznemu, jedna, dwie porcje (vide: wyrok SA w K. z 4.10.2000 r., II AKa 161/00, KZS 2000, nr 10, poz. 39).

Z wyroku Sądu Apelacyjnego w B. z (...) r., (...) (KZS 2007/3, poz. 60) wynika, że „ przedmiotem czynu polegającego na bezprawnym posiadaniu środków odurzających musi być co najmniej taka ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, która wystarczy przynajmniej na jednorazowe ich użycie przez jedną osobę w celach innych niż medyczne w dawce przyjętej czy uznawanej jako typowa dla danego środka odurzającego lub substancji psychotropowej”.

Przepis ten nie ma więc zastosowania do sytuacji powstałej po «posiadaniu środka odurzającego» – jak w sprawie woreczka ze śladowymi ilościami białego proszku, w której orzekł Sąd Apelacyjny w K. wyrokiem z dnia (...) r., sygn. akt (...) (KZS 2007/2, poz. 50). «Ilość śladowa», nikłe resztki, pozostałości po substancji psychotropowej nie spełnia cyt. znamienia posiadania tego rodzaju substancji.

Przechodząc w tym miejscu na grunt rozpatrywanego przypadku, stwierdzić trzeba, iż skarżący założył, że skoro przyjęta przez Sąd Okręgowy waga posiadanej przez oskarżoną metamfetaminy była wartością brutto, to zawierała również wagę opakowania, co miało poddać w wątpliwość czy ilość substancji psychotropowej znajdującej się w opakowaniu zdatna była do odurzenia choćby jednej osoby. Tymczasem, jak zauważył apelujący, w orzecznictwie wskazuje się, iż: „waga opakowania, w którym znajduje się środek odurzający nie może być brana pod uwagę, prowadziłoby to bowiem do wypaczeń (w zakresie rzeczywistej ilości narkotyku), co łatwo sobie wyobrazić w przypadku, gdy waga samego opakowania znacząco przewyższałaby wagę środka odurzającego." (vide: wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 29.01.2016 r., XVII Ka 1217/15 Internetowy Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Poznaniu).

Rzecz jednak w tym, że przyjęta przez Sąd Okręgowy waga posiadanej przez K. K. (1) metamfetaminy (0,1 g) nie uwzględniała wagi opakowania – była w istocie wartością netto a nie brutto, co Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił w pisemnych motywach wyroku (vide: sekcja 1.1. Fakty uznane za udowodnione - k.14 formularza uzupełniającego uzasadnienia SO) w oparciu o protokół użycia testera narkotykowego (k. 379), po którego zastosowaniu waga rzeczonej substancji spadła do 0,07 g (k. 1137) i nawet wówczas zbliżona była do jednej, typowej dawki konsumenckiej metamfetaminy (0,08 g).

Zatem ilość posiadanej przez oskarżoną metamfetaminy (0,1 g) prawidłowo Sąd Okręgowy zakwalifikował jako nieznaczną, zasadnie umarzając postępowanie karne w tym zakresie, tyle że mylnie opisał ją jako wagę brutto, powielając bezkrytycznie w sentencji wyroku błąd prokuratora z aktu oskarżenia, który Sąd Apelacyjny wyeliminował by uzyskać stan materialnej sprawiedliwości wyroku.

Te same względy co w przypadku oskarżonych K. B. (1) i S. K. (1) przemawiały za zmianą zaskarżonego wyroku wobec oskarżonego B. N. (1) w punkcie 14. Wprawdzie prokurator nie apelował w tym zakresie jednakże środek odwoławczy wniesiony na niekorzyść oskarżonego może spowodować orzeczenie także na korzyść oskarżonego, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 440 lub art. 455 (vide: art. 434 § 2 k.p.k.). W tym przypadku ten ostatni warunek został spełniony, albowiem wzgląd na materialną sprawiedliwość wyroku wymagał jego korekty z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia i treści zarzutów (art. 435 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 3 k.p.k.).

Sąd odwoławczy uznał bowiem za zasadne przyjęcie w opisie czynu przypisanego oskarżonemu N. ilości (wag) posiadanych przez niego środków odurzających i substancji psychotropowych netto a nie brutto - w ślad za opinią nr (...) z zakresu chemii (k. 1276-1288), na której oparł się Sąd Okręgowy. Waga brutto (ilość substancji zakazanych przez ustawę antynarkotykową wraz z opakowaniem) wprost prowadziła do zawyżenia ilości posiadanych substancji, co rzutowało na zawartość bezprawia w inkryminowanym czynie, aczkolwiek in concreto pozostawało bez wpływu dla przyjętej kwalifikacji prawnej czynu. Sąd odwoławczy jedynie z urzędu (per analogiam do art. 455 k.p.k.) uzupełnił podstawy skazania i wymiaru kary o art. 4 § 1 k.k., przyjmując brzmienie ustawy obowiązujące w chwili czynu ((...) roku), jako względniejsze dla oskarżonego w stosunku do stanu prawnego obowiązującego w dacie orzekania w II instancji (vide: np. dodanie art. 70 ust. 4a u.p.n. z mocą obowiązującą od 1.10.2023 r.).

Nie budziło bowiem wątpliwości, że posiadana łącznie przez oskarżonego ilość substancji kontrolowanych przez ustawę antynarkotykową netto - in concreto: 38,37 g amfetaminy, z których – wedle danych literaturowych – można otrzymać od 320 do 480 dawek jednorazowych (porcji handlowych) o wadze od 0,08 g do 0,12 g; oraz 34,86 g ziela konopi innych niż włókniste, z których – wedle danych literaturowych – można otrzymać od 35 do 116 dawek jednorazowych (porcji handlowych) o wadze od 0,3 g do 1 g - stanowiła sumarycznie znaczną ilość w rozumieniu art. 62 ust 2. u.p.n.

Ponieważ było to jedyne skazanie, które ostało się z zaskarżonego wyroku z urzędu należało rozpatrzyć czy wzgląd na zatarcie uprzednich skazań B. N. (1) (vide: aktualna informacja z Krajowego Rejestru Karnego – k. 1970) nie czynił wymierzonej oskarżonemu za ten czyn kary rażąco niewspółmiernie surowej (art. 440 k.p.k. w. zw. z art. 438 pkt 4 k.p.k.)

Wymierzając karę, sąd zgodnie z art. 53 § 2 k.k. (w brzmieniu obowiązującym z chwili czynu jako względniejszym dla oskarżonego w rozumieniu art. 4 § 1 k.k.) uwzględnia m.in. właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu.

Za przypisany oskarżonemu czyn w punkcie 14. zaskarżonego wyroku sąd I instancji dysponował sankcją zasadniczą od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Wymierzył oskarżonemu karę 1 roku pozbawienia wolności.

W ocenie sądu odwoławczego wysokość orzeczonej kary nie raziła surowością była bowiem najniższą w ramach tzw. zwyczajnego wymiaru kary. Kara pozbawienia wolności może być uznana za rażąco niewspółmierną nie tylko z powodu nadmiernej jej wysokości, ale również z powodu nieorzeczenia warunkowego zawieszenia jej wykonania (wyrok 7 s. SN z 9 stycznia 1973 r., V KRN 474/72, OSNKW 6/1973, poz. 76). Ostatnia ze wskazanych wyżej sytuacji wystąpiła w rozpatrywanym aktualnie przypadku.

Przypomnieć należy, że wedle treści art. 69 § 1 k.k. (w zw. z art. 4 § 1 k.k.) sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.

Nadto, zgodnie z § 2, zawieszając wykonanie kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się po popełnieniu przestępstwa.

W świetle powyższego, sąd podejmując decyzję w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania kary bierze pod uwagę przede wszystkim okoliczności o charakterze podmiotowym, związane ściśle z osobą sprawcy, jego dotychczasowy sposób życia. Ustawodawca nie zamieszcza wprost wymogu uprzedniej niekaralności sprawcy, jednakże fakt ten może i powinien być wzięty pod uwagę przez sąd w ramach pojęcia postawy sprawcy czy dotychczasowego sposobu życia. Wskazać przy tym należy, iż dotychczasowa niekaralność sprawcy za przestępstwo jedynie uprawdopodobnia, nie przesądza natomiast o tym, że spełnione są przesłanki warunkowego zawieszenia. Decyzja o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonej kary jest bowiem integralną częścią orzeczenia o karze i należy tę instytucję traktować jako szczególną formę wymiaru kary, jako specyficzną karnoprawną reakcję na popełnione przestępstwo. Zatem sąd, chcąc wymierzać karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, zobowiązany jest brać pod uwagę dyrektywy sądowego wymiaru kary określone w art. 53 k.k. (por. wyrok SA w Łodzi 2000-11-23, II AKa 217/0, Prok.i Pr.-wkł. 2001/6/16).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanego przypadku i uwzględniając właściwości i warunki osobiste oskarżonego, w tym jego niekaralność za przestępstwa, prowadzenie ustabilizowanego trybu życia, a ponadto umiarkowany stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu i postawę w trakcie procesu, Sąd Apelacyjny uznał, że w stosunku do oskarżonego zachodziła pozytywna prognoza na przyszłość - tj., że pomimo warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności nie popełni on ponownie przestępstwa, a zarazem zostaną spełnione zakładane przez ustawodawcę pozostałe cele kary.

Ponieważ jednak prognoza co do zachowania oskarżonego na przyszłość była osłabiona wagą popełnionego przestępstwa i szkodliwym używaniem środków psychoaktywnych, Sąd Apelacyjny uznał za celowe wyznaczenie względem oskarżonego, na podstawie art. 70 § 1 k.k. trzyletniego okresu próby, kontrolowanego przez kuratora sądowego (art. 73 § 1 k.k.) z obowiązkami: informowania kuratora na piśmie co sześć miesięcy o przebiegu okresu próby oraz powstrzymania się od używania środków odurzających, w oparciu o treść art. 72 § 1 pkt 1 i 5 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k.

Tak ukształtowana kara w ocenie Sądu Apelacyjnego w należytym stopniu uwzględnia stopień winy i społecznej szkodliwości czynu oraz spełnia cele zapobiegawcze kary - tak względem oskarżonego, jak i w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

***

Ubocznie zauważyć trzeba, że podniesiony w apelacji uzupełniającej prokuratora pod adresem wyroku sądu I instancji zarzut obrazy prawa materialnego poprzez zaniechanie orzeczenia przepadku przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa lub służących do ich popełnienia – w części w jakiej sąd II instancji wydał orzeczenie kończące postępowanie w sprawie – niezależnie od prawnej dopuszczalności podniesienia odnośnego zarzutu z racji zakresu w jakim uzasadnienie Sądu Okręgowego miało zostać uzupełnione - nie mógł być skuteczny.

W myśl bowiem art. 420 § 1 k.p.k., jeżeli wyrok nie zawiera rozstrzygnięcia co do przepadku, sąd orzeka o tym postanowieniem na posiedzeniu. Z powyższego wynika, że sąd I instancji zarówno może zawrzeć orzeczenie o dowodach rzeczowych w wyroku, jak i może orzec o dowodach rzeczowych postanowieniem na posiedzeniu wyznaczonym już po ogłoszeniu wyroku. Nie ma przy tym żadnej wątpliwości co do tego, że wydanie orzeczenia w trybie art. 420 § 1 k.p.k. może nastąpić w każdym czasie, w tym także po uprawomocnieniu się wyrok, na wniosek, jak i z urzędu (vide: postanowienie SN z 13.03.2024 r., II KS 61/23, LEX nr 3694909; wyrok SA w Warszawie z 8.07.2022 r., II AKa 113/21, LEX nr 3400151).

Nieorzeczenie o dowodach rzeczowych nie stanowi zatem obrazy prawa materialnego.

Wobec powyższego, na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. orzeczono jako w punktach IV., VI., VIII., X. i XI. wyroku.

***

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym oskarżonym orzeczono w punktach XII. I tak, na podstawie § 2, § 4 ust. 1, 2, 3, § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2024 r., poz. 763), Sąd Apelacyjny zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokatów: D. K., M. J., Ł. C. i P. M. kwoty po 1.476 zł, w tym 23 % VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonym – odpowiednio – R. G. (1), B. N. (1), K. K. (1) i S. K. (2) w postępowaniu odwoławczym.

Zasądzając powyższe sumy, sąd odwoławczy kierował się nakładem pracy adwokatów, a zwłaszcza jednym terminem rozprawy apelacyjnej z udziałem poszczególnych zastępców procesowych, co uzasadniało przyjęcie stawki minimalnej opłaty.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławczego, a przypadających od oskarżonych, orzeczono w punkcie XIII., zwalniając oskarżonych od obowiązku poniesienia wydatków oraz od opłaty za obie instancje w oparciu o treść art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. nr 49, poz. 223 - t.j.) z uwagi na ustaloną w postępowaniu sytuację materialną i osobistą oskarżonych.

Kierując się powyższym, orzeczono jak w sentencji.

P. G. I. P. M. K.