Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 18/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. z dnia (...)., (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

2

P. K. (1)

J. S. (1)

Rola M. J. (1) w istotnym dla sprawy zabójstwie D. B. (1).

wyjaśnienia oskarżonego P. K. (1)

wyjaśnienia oskarżonego J. S. (1)

k.2367v-2368

k.2368v-2369

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.

2.

wyjaśnienia oskarżonego P. K. (1) z (...)

wyjaśnienia oskarżonego J. S. (1) z (...)

Wyjaśnienia oskarżonego P. K. są nie zasługują na przymiot wiarygodności. Są kolejną próbą obrony, polegającą na instrumentalnym i koniunkturalnym dostosowaniu się do aktualnego stanu postępowania. Oskarżony po raz kolejny zmienił lansowaną linię obrony próbując w nieudolny sposób przerzucić ciężar odpowiedzialności tym razem na M. J. (1). Twierdzenia te są niewiarygodne i pozostają w sprzeczności z tym materiałem, który Sąd Okręgowy uznał za wiarygodny. Ocenę tę sąd odwoławczy w pełni podziela, akceptuje i czyni częścią swoich rozważań. Oskarżony w sposób sprzeczny z zasadami logiki tłumaczył, dlaczego o roli jaką rzekomo miała odgrywać ww. powiedział dopiero przed sądem odwoławczym. Jej stosunek do jego osoby i czynu, którego się dopuścił znany mu był już w trakcie postępowania dowodowego przed Sądem meriti ( vide: k.975 ). Należy przy tym zwrócić uwagę, że oskarżony swoje wyjaśnienia złożył nie po odczytaniu aktu oskarżenia ale dopiero (...)a więc już po tym jak M. J. zakończyła składanie zeznań. Miał więc w tym zakresie pełną wiedzę. „Przypomniał sobie” o tym dopiero jednak w dniu (...) gdy Sąd Apelacyjny miał rozpoznawać apelacje.

Wyjaśnienia te nie zasługują na uwzględnienie nawet
w znikomym zakresie. Widoczne było, że oskarżony ten po wysłuchaniu „nowej wersji wydarzeń” przedstawionej w dniu (...). przez P. K. (1), próbował się do niej dostosować. Deficyty intelektualne wykazane zresztą w opinii sądowo psychiatrycznej sprawiły jednak, że czynił to w sposób wyjątkowo nieudolny
i nieprzekonywujący. Wbrew realiom starał się dowodzić, że już wcześniej wskazywał na rzeczywistą rolę M. J., tylko zapisów takich brak w protokołach jego przesłuchań na każdym etapie sprawy. Treść tych twierdzeń w sposób rażący rozmija się z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym ze wszystkimi uprzednimi wyjaśnieniami oskarżonego.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Rażącej niewspółmierności orzeczonej kary, wyrażającą się
w wymierzeniu oskarżonemu J. S. za dokonanie zabójstwa w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie oraz
P. K. za sprawstwo kierownicze do dokonanie tego zabójstwa kar po 15 lat pozbawienia wolności, a nadto P. K. (1) za czyn z art.58 ust.1 upn kary 1 roku pozbawienia wolności,
a w konsekwencji kary łącznej wobec obu oskarżonych w wymiarze 15 lat pozbawienia wolności, przy jednoczesnym odstąpieniu od orzeczenia wobec obu oskarżonych środka karnego w postaci pozbawienia praw publicznych, przez co orzeczona kara oceniona być musi jako kara nieadekwatna do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości zarzuconych czynów, nieodpowiadająca społecznemu poczuciu sprawiedliwości oraz nie realizująca celów kary w zakresie jej prewencyjnego oddziaływania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zawarty w apelacji prokuratora ( apelacja obrońcy oskarżonego P. K. (1) została skutecznie cofnięta w dniu (...) za zgodą ww. oskarżonego nie była więc przedmiotem rozpoznania – k.2369 ) zarzut rażącej niewspółmierności kary nie sprowadził się tylko do polemiki z ustaleniami i ocenami Sądu Okręgowego w Z. G. Zarzut ten jest jednak tylko wówczas słuszny, gdyby na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary. Zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut w kategorii ocen, można podnieść jedynie wówczas, gdy kara nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, stając się w społecznym odczuciu karą niesprawiedliwą. Nie każda bowiem różnica w ocenie wymiaru kary może uzasadniać zarzut rażącej niewspółmierności kary, ale tylko taka, która jest natury zasadniczej, to znaczy jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować. O rażącej niewspółmierności kary
w rozumieniu art.438 pkt 4 kpk nie można bowiem mówić w sytuacji, gdy Sąd wymierzając karę uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami
i wskaźnikami jej wymiaru. Nie można zasadnie dowodzić rażącej niewspółmierności kary także wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego będące wyrazem zasady sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie
z 10.04.1996r. II AKa 85/96, publ. KZS 1996/4/42; wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18.01.1996r. II AKr 463/95, publ. OSA 1996/7-8/27 i z dnia 22.06.1995r. II AKr 178/95, publ. Prok. i Pr. 1996/2-3/25 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.11.1973r. III KR 254/73, publ. OSNPG 1974/3-4/51). W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w Z. G. w sposób nie dość wnikliwy rozważył istniejące rozlicznie okoliczności obciążające, wpływające na zaostrzenie represji karnej wobec obu oskarżonych. Rozważając apelację prokuratora z dnia (...), Sąd Apelacyjny nie mógł zatem nie podzielić zawartego w jej uzasadnieniu poglądu o rażącej niewspółmierności wymierzonych P. K. (1) i J. S. (1) kar jednostkowych i łącznych pozbawienia wolności ( z wyłączeniem pkt 2, z kolei pkt 6 nie był objęty apelacją ). Trafnie do okoliczności wpływających na zaostrzenie represji karnej wobec obu oskarżonych za czyny przypisane w pkt 1 i 5 sąd I instancji zaliczył nie tylko stopień demoralizacji oskarżonych, ich dotychczasową karalność ( w stosunku do J. S. (1) nawet w warunkach art.64 § 1 kk ) czy wysoki stopień winy, znaczną społeczną szkodliwość czynu oraz zamiar bezpośredni, kierunkowy. Prawidłowo uwzględniono także fakt, że P. K. (1) jest osoba wyrachowaną, bezwzględną, cyniczną, wykorzystującą dla swoich niecnych celów inne osoby. Skłonność do manipulacji Sąd Apelacyjny miał okazję zaobserwować nawet w trakcie rozprawy odwoławczej, w trakcie której ww. usiłował przerzucić ciężar winy na inną osobę. Jego dotychczasowo droga życiowa wskazuje jednoznacznie, że lekceważy w sposób rażący porządek prawny. Świadczy to o jego cechach charakteru, właściwościach i warunkach osobistych. Należy przypomnieć,
że w art.53 § 2 kk ustawodawca wskazał także przecież m.in. „sposób życia przed popełnieniem przestępstwa” jako jedną z przesłanek wpływających na wymiar kary. Sąd Apelacyjny podziela przy tym pogląd skarżącego o braku istnienia w stosunku do oskarżonego istotnych okoliczności łagodzących za ten czyn. Z kolei w przypadku oskarżonego J. S. (1) nie można w tym zakresie dodatkowo pomijać działania pod wpływem narkotyków. Treść opinii biegłych psychiatrów i psychologa wskazuje, że ww. jest osobą nieobliczalną, agresywną, nadużywającą narkotyków i alkoholu. Nie ma przy tym skłonności do refleksji, wyciągania konstruktywnych wniosków a do tego obniżony krytycyzm wobec swojego zachowania. Świadczy o tym fakt,
że podjął się zabójstwa człowieka za niewielką kwotę, co dowodzi, że ludzkie życie ma dla niego znikomą wartość. Nie liczy się z ustalonymi normami prawnymi, które lekceważy. Jest wyłącznie nastawiony na zaspokajanie swoich doraźnych potrzeb i nie posiada poczucia winy. Jest egocentrykiem, który nie liczy się z innymi osobami. Także i w tym wypadku brak istotnych okoliczności łagodzących. Za takie nie mogą być bowiem uznane ułomności jego psychiki związane z nieprawidłową osobowością, wskazane przez biegłych psychiatrów i psychologa.
Sąd Okręgowy miał na względzie patologiczne warunki w jakich następował rozwój oskarżonego, jednakże brak prawidłowych wzorców czy upośledzenie w stopniu lekkim nie mogą być najmniejszym usprawiedliwieniem zbrodni jakiej ww. się dopuścił. Należy podkreślić,
iż oskarżony ten nie działał bynajmniej w stanie określonym w art.31 § 1 i 2 kk. W tym miejscu wypada jeszcze zaznaczyć, że skarżący prokurator uzasadniając podniesiony zarzut rażącej niewspółmierności kary popadł częściowo w sprzeczność. Mimo, że jak sam zaznaczał, iż nie kwestionuje ustaleń faktycznych sądu I instancji ( vide: s.2, 3, 5 apelacji ) to de facto podważał przyjętą przez ten sąd motywację, jaką kierował się oskarżony P. K. (1). Sąd meriti uznał bowiem w oparciu o wskazany przez siebie materiał dowodowy, że chęć pozbawienia życia D. B. (1) wynikała wprost z zamiaru związania się oskarżonego z M. J. (1). Sąd Apelacyjny ustalenia w tym zakresie uznaje za wszech miar prawidłowe a wywód Sądu Okręgowego czyni integralną częścią swojego uzasadnienia. Trafnie sąd meriti określił bowiem relacje jakie łączyły oskarżonego z M. J. (1), nie podzielając przy tym wątpliwości skarżącego, który na s.3 apelacji określił je mianem dyskusyjnych. Stanowisko swoje sąd I instancji należycie uzasadnił a poczynione ustalenia i wnioski mieszczą się w pełni w granicach zakreślonych w art.7 kpk. Polemice tej skarżący poświęcił gros uzasadnienia swojej apelacji, jednakże jego argumentacja nie jest przekonywująca. Fakt, że M. J. (1) przeczyła związkowi z oskarżonym bynajmniej nie podważa prawidłowości ustaleń. Sąd Okręgowy słusznie wskazywał dlaczego miała ona interes w tym by tego typu relacji wypierać się. Za tego rodzaju ustaleniami nie przemawiają bynajmniej li tylko zeznania J. B., która mogła subiektywnie obciążać M. J. w ten sposób współodpowiedzialnością za śmierć syna. Nie ma więc racji prokurator, który negując tezę zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku powołuje się na zeznania świadka W. K., skoro ww. w trakcie śledztwa M. J. (1) określił spontanicznie mianem „konkubiny” swojego syna ( vide: k.47v ). Dopiero w trakcie procesu ze stanowiska tego zaczął się niezdarnie wycofywać. Nie można przy tym pomijać, że (...) także oskarżony J. S. szczerze określił relacje łączące P. K. i M. J. : „… wyglądało na to, że oni się w sobie zakochali…”. Wskazał przy tym, że jego wiedza w tym zakresie pochodzi od P. K. ( vide: k.62 ) : „… on mówił, że dobrze mu z nią jest…”. Brak podstaw do uznania, że ww. stwierdzenie było w tym czasie już inspirowane przez współoskarżonego. Trafna jest także ocena zeznań świadka M. J. (1) zaprezentowana na s.33-34 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Odmienne stanowisko oskarżyciela publicznego nie wytrzymuje krytyki. Sytuacji tej nie zmienia stosunkowo krótki okres przedmiotowej relacji, co skarżący podnosi na s.5 apelacji. Opartemu na wiarygodnym ( w tym zakresie ) materiale dowodowym skarżący przedstawił de facto jedynie swoje doświadczenie życiowe i tzw. zdrowy rozsądek. Gdyby przykładać ww. okoliczności do zachowań oskarżonych to do zabójstwa nie powinno jednak dojść. Skarżący zdaje się nie dostrzegać, że jego sposób pojmowania rzeczywistości w istotny sposób różnił się od widzenia i rozumienia świata przez P. K. (1). Dokonując tego rodzaju ustaleń i ocen sad I instancji miał niewątpliwie na względzie nie tylko treść opinii sądowo – psychiatrycznej ale i niewątpliwe skłonności do manipulacji otoczeniem. Tego rodzaju zabiegi podejmował nie tylko wobec J. S. ale także wobec organów prowadzących śledztwo, czy następnie wobec sądu meriti. Sąd Apelacyjny także miał okazję do takich obserwacji na rozprawie w dniu(...), gdy ww. próbował nieudolnie przerzucać odpowiedzialność na M. J.. Nie można zgodzić się z założeniem skarżącego na s.5-6 apelacji, że P. K. zaplanował zbrodnię zabójstwa D. B. w oderwaniu od swojej relacji
z M. J.. Gdyby związek ten nie istniał w sposób opisany przez sąd I instancji na s.3-4 uzasadnienia zaskarżonego to „usunięcie” przeszkody jaką w tym momencie był D. B. nie miało sensu. Nie dawało to przecież P. K. gwarancji, że „zastąpi” M. J. konkubenta. Wbrew obawom oskarżyciela publicznego takie ustalenia Sądu Okręgowego bynajmniej nie tłumaczą oskarżonego. Nie umniejszają ciężaru jego winy. Jego zachowanie – podobnie zresztą jak
i współsprawcy – zostało zakwalifikowane z zastosowaniem art.148 § 2 pkt 3 kk. Motywacja przypisana mu przez sąd meriti – którą sąd odwoławczy podziela – zasługuje na szczególne potępienie, o czym przekonywująco i wyczerpująco wypowiedziano się na s.37-38 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Rację ma natomiast prokurator, że ww. okoliczności obciążających
w przypadku zbrodni zabójstwa Sąd Okręgowy nie uwzględnił w odpowiedni sposób, co uniemożliwia poprzestanie wobec obu oskarżonych na karze w wymiarze 15 lat pozbawienia wolności. Oczywistym jest, że surowiej należy karać sprawców w przypadku premedytacji
w działaniu i przy zachowaniu uprzednio przygotowanym i planowanym. W niniejszej sprawie zabójstwo D. B. (1) nie było przypadkowym ekscesem. Była to jak zauważa autor apelacji na s.7 zbrodnia zaplanowana i przemyślana. Sprawcy mieli na uwadze sposób zwabienia ofiary na miejsce przestępstwa, przygotowali środki niezbędne nie tylko do zabójstwa ale także
i zatarcia śladów. Jedynie nieoczekiwany rozwój wydarzeń tempore criminis spowodował zakłócenie planu i wymusił jego modyfikację. Ustawodawca za zbrodnię z art.148 § 2 pkt 3 kk przewidział karę pozbawienia wolności w wymiarze od 12 lat a dodatkowo kary 25 lat
i dożywocia. Nie budzi wątpliwości, że ta ostatnia wymierzana winna być sprawcom, którzy nie rokują już najmniejszych nadziei na resocjalizację. Przyjmuje się, że ma ona charakter substytutu zniesionej kary śmierci, stąd też jej charakter typowo eliminacyjny. Kara dożywotniego pozbawienia wolności w swoim założeniu pełni funkcję co do zasady wyłącznie izolacyjną. Chronić ma społeczeństwo przed szczególnie niebezpiecznymi przestępcami, sprawcami najcięższych zbrodni. W orzecznictwie podkreśla się ( vide: np. wyrok Sądu Apelacyjnego
w K. z dnia 25.01.2006r., II AKa 436/05 ), że jednak nawet najwyższy stopień szkodliwości czynu i winy sprawcy nie uzasadnia jeszcze orzeczenia kary dożywotniego pozbawienia wolności, jeżeli cele kary określone w art.53 § 1 kk, a zwłaszcza cele prewencyjne, może zrealizować kara 25 lat pozbawienia wolności. W doktrynie i judykaturze zwraca się tez uwagę, że orzeczenia kary dożywotniego pozbawienia wolności nie legitymuje dostatecznie samo tylko ustalenie, że rozpatrywane przestępstwo jest zbrodnią wyjątkowo oburzającą. Konieczne jest ponadto skrupulatne rozważenie całokształtu okoliczności mających znaczenie dla wymiaru kary, w tym zbadanie, czy w sprawie zachodzą jedynie okoliczności obciążające czy również łagodzące, a także dokonanie wszechstronnej oceny osobowości sprawcy. Kierowanie się wyłącznie obrazem strony przedmiotowej zbrodni prowadziłoby do tego,
że wszelka kara - a kara dożywotniego pozbawienia wolności w szczególności - byłaby jedynie prymitywnie pojmowanym odwetem, co w sposób oczywisty naruszałoby najbardziej elementarne standardy prawa karnego w państwie demokratycznym ( vide: J. M.
w „Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz” pod. red. A. Z., tom I, komentarz do art.32 oraz np. wyrok Sądu Najwyższego z 27.02.1973r., V KRN 542/72 dot. kary śmierci ). Nie budzi zatem wątpliwości, że sięgając po karę dożywotniego pozbawienia wolności sąd powinien wyczerpująco rozważyć, a następnie szczegółowo uzasadnić, dlaczego konieczna jest trwała izolacja sprawcy w zakładzie karnym, co jest praktycznie równoznaczne z trwałą eliminacją,
a więc wykazać, że łagodniejsze kary izolacyjne przewidziane w sankcji nie mogłyby spełnić celów kary określonych w art.53 § 1 kk. Jako karę najsurowszą, dożywotnie pozbawienie wolności wolno orzekać więc tylko wówczas, gdy brak w sprawie jakichkolwiek okoliczności łagodzących, a wzgląd na charakter sprawcy i jego szczególne aspołeczne właściwości każe wnosić, że żadna inna kara nie uchroni przed nim społeczeństwa (vide: podobnie w odniesieniu do kary śmierci wyrok Sądu Najwyższego z 13.02.1973r., V KRN 530/72). W niniejszej sprawie okoliczności obciążające nie zostały z pewnością odpowiednio uwzględnione. Sąd meriti, który należy pochwalić zarówno za sposób w jaki prowadził przedmiotowe postępowanie, jak
za to, iż należycie wywiązał się z obowiązku umotywowania swojego orzeczenia w zakresie ustaleń faktycznych i oceny dowodów, nie dostrzegł elementów, które sprzeciwiają się poprzestaniu na karach 15 lat pozbawienia wolności. Większy nacisk przy wymiarze kar należało bowiem położyć na dotychczasową karalność obu oskarżonych i wykazaną premedytację oraz wyjątkowy upór w działaniu. Oskarżeni dążyli do pozbawienia życia pokrzywdzonego nawet po początkowym niepowodzeniu. Podejmowali działania, które miały ukryć przestępstwo i wywołać przekonanie nawet najbliższych ww., że porzucił ich i ukrył się przed organami ścigania.
Nie dostrzeżono w odpowiedni sposób, że swoim działaniem dotknęli szereg osób, a nie tylko bezpośredniego pokrzywdzonego. I. wypada podkreślić szczególną rolę oskarżonego P. K. (1), który był osobą wiodącą w tym przestępstwie i instrumentalnie posłużył się współoskarżonym do realizacji swoich egoistycznych celów a sam usiłował zapewnić sobie w tym czasie alibi. Analogicznie in minus należało uwzględnić działanie J. S. (1) w warunkach recydywy z art.64 § 1 kk. Jednocześnie analizując uzasadnienie apelacji prokuratora nie sposób jednak dopatrzeć się okoliczności pozwalających na ustalenie, że obaj oskarżeni są osobami, wobec których resocjalizacja nie jest już możliwa nawet w teorii. Przesłanek takich Sąd Apelacyjny nie znalazł także z urzędu. Analogicznie nawet w treści opinii biegłych psychiatrów i psychologa brak jest informacji pozwalających przyjąć bez cienia wątpliwości, że będzie ona wobec obu oskarżonych całkowicie nieskuteczna ( vide: k.605, 2048). Uwaga ta odnosi się także do opinii o oskarżonych zawartych w wywiadach środowiskowych na k.251 i 255. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że jedyną możliwą karą, która spełni cele,
o których mowa w cyt. powyżej przepisie jest kara dożywotniego pozbawienia wolności. Mając powyższy wywód na uwadze oczywistym było, że orzeczenie w tym zakresie wymagało więc modyfikacji i ponownego określenia wymiaru kary za czyny przypisane w pkt 1 i 5 zaskarżonego wyroku. Przystępując do wymierzenia oskarżonym kar za przypisane przestępstwo zabójstwa
z art.148 § 2 pkt 3 kk i odpowiednio 18 § 1 kk w zw. z art.148 § 2 pkt 3 kk Sąd Apelacyjny baczył by była ona adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonych, współmierna do ich winy, by mogła wywołać względem nich skutek zapobiegawczy i wychowawczy oraz by mogła odnieść skutek względem wszystkich, którzy znając sprawę dowiedzą się o treści wyroku, przestrzegając ich o konsekwencjach podobnie groźnych zachowań. Rozważając kwestie wymiaru kary sąd miał rzecz jasna na uwadze wszystkie dyrektywy wymienione w art.53 § 1 i 2 kk, które ustawodawca nakazuje w tej kwestii uwzględnić. Orzekając w tym zakresie sąd odwoławczy odpowiednio zadbał by nie nastąpiło zachwianie proporcji pomiędzy wytycznymi wymiaru kary określonymi w art.53 kk, a mianowicie: zasadą zawinienia, dyrektywą społecznej szkodliwości czynu, dyrektywą społecznego oddziaływania kary i dyrektywą indywidualnego oddziaływania kary. Kodeksowe zasady wymiaru kary kształtują system sądowego wymiaru kary. Niektóre z nich są jednak nadrzędne w stosunku do innych. Do priorytetów należą zasady swobodnego uznania sędziowskiego w granicach przewidzianych w ustawie oraz zasada winy, która limituje sądowy wymiar kary. Jednocześnie zachodzić ma ścisły związek pomiędzy rodzajem i intensywnością kary, a wagą przestępstwa, wyznaczoną przez przedmiotową
i podmiotową stronę czynu. Odstąpienie od zasady „sprawiedliwej odpłaty”, tj. od wymagania aby wymierzona kara nie przekraczała stopnia winy i by była współmierna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego sprawcy czynu i przejście na grunt rozważeń czysto celowościowych oznaczałoby w rzeczywistości zerwanie z wymiarem sprawiedliwości. Sprawiedliwa odpłata jaką ma stanowić wymierzona kara za popełnione przestępstwo nie ma nić wspólnego z nie mającą racjonalnego uzasadnienia zemstą społeczną i związana z nią zasadą ślepego odwetu. Należy podkreślić, że podstawę do orzeczenia kary stanowi przestępstwo, a miarę kary jego społeczna szkodliwość. Dyrektywa współmierności kary do stopnia społecznej szkodliwości czynu sprawcy odgrywa decydującą rolę przy wyrokowaniu, a zatem to właśnie stopień społecznej szkodliwości czynu ma zatem kształtować orzeczenie o karze. Zgodnie z art.115 § 2 kk przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu wzięto pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiar wyrządzonej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych obowiązków a także postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia ( vide: uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 11.07.2002r.
II AKa 340/02 ). Mając powyższe przesłanki na uwadze sąd odwoławczy podwyższył wysokość wymierzonych obu oskarżonym kar pozbawienia wolności za ten czyn do 25 lat. Karę tę należy bowiem stosować w wypadkach najcięższych, nie licząc tych skrajnych, zasługujących na dożywotnie pozbawienie wolności, gdy okoliczności obciążające zdecydowanie przeważają nad okolicznościami łagodzącymi, a istnieje jeszcze znikoma szansa na resocjalizację ( vide: analogicznie np. orzeczenia Sądu Najwyższego z 20.12.1973r., III KR 319/73, Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 17.09.1992r., II AKr 140/92, Sądu Apelacyjnego w Lublinie
z 16.12.1997r., II AKa 166/97 oraz Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21.01.1999r., II AKa 78/98). Ustalając wymiar kary na takim poziomie uwzględniono też zamiar z jakim obaj oskarżeni działali oraz wskazane uprzednio liczne okoliczności obciążające, wpływające niewątpliwie na zaostrzenie represji karnej. Jednocześnie z drugiej strony stwierdzono brak istotnych okoliczności łagodzących, albowiem waloru takiego nie mają zmienne w tym zakresie wyjaśnienia oskarżonych. W tym zakresie sąd odwoławczy nie podzielił zatem stanowiska sądu I instancji na s.50 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Z kolei wskazanie miejsca zbrodni
i miejsca ukrycia zwłok przez J. S. wpływało na wymiar kary w sposób nieznaczny i nie skutkowało jej zróżnicowaniem wobec oskarżonych. Kary wymierzone obu oskarżonym za ten czyn są wynikiem ustalenia, że stopień winy w rozumieniu art.53 § 1 kk jest na tyle wysoki,
że uzasadnia jej zastosowanie, a in concreto kara pozbawienia wolności określona w art.32 pkt 3 kk w zw. z art.37 kk, nawet w najwyższym wymiarze 15 lat, nie spełniłaby indywidualno lub generalnoprewencyjnych celów kary określonych w art.53 § 1 kk. Generalnie Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko zawarte w przedmiotowej apelacji co do celowości orzeczenia wobec obu oskarżonych za ww. czyn środka karnego w postaci pozbawienia praw publicznych, o którym mowa w art.39 pkt 1 kk. Nie podzielił przy tym wywodu sądu I instancji na s.52-53 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Przepis art.41 § 2 kk przywołany przez Sąd Okręgowy nie ma zastosowania w niniejszej sprawie albowiem związany jest z zakazem prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Kwestia pozbawienia praw publicznych uregulowana jest w z kolei
w art.40 § 2 kk, w myśl którego Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie. Sytuacja ta zaistniała niewątpliwie w realiach niniejszej sprawy. Związana jest nie tylko z wymiarem kary na przypisany oskarżonym czyn ale i motywację zasługującą na szczególne potępienie jaką się kierowali. Oznacza to, że chodzi
o motywy wyjątkowo naganne, skoro winne one przekraczać próg “zwykłego” potępienia. W tym zakresie aktualna jest za to argumentacja zawarta na s.37-38 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. W realiach niniejszej sprawy konieczne stało się zatem uzupełnienie zakresu orzeczenia o karze o przedmiotowy środek karny. W praktyce sądowej rozumie się bowiem jednolicie,
że jest to reakcja na zachowanie jaskrawo naganne, wywołujące w społeczeństwie oburzenie, potępienie czy gniew. Sąd odwoławczy uznając zasadność samego zarzutu apelacji w tej części nie podzielił wniosków prokuratora co do wymiaru istotnego środka karnego. Skarżący domagał się wprawdzie orzeczenia go w maksymalnym zakresie ( po 10 lat ), jednakże nie podjął nawet próby uzasadnienia swojego stanowiska. W tej sytuacji sąd odwoławczy nie ma możliwości odnieść się do wywodu, który fizycznie nie zaistniał. Ustalając wymiar tego środka na 5 lat
w stosunku do obu oskarżonych Sąd Apelacyjny, mając na względzie treść art.56 kk, kierował się dyrektywami wymiaru kary, przewidzianymi w art.53 § 1 i 2 kk, które omówiono powyżej. Orzeczony w ten sposób środek karny ma charakter rozstrzygnięcia penalnego i w związku
z tym z założenia - ma stanowić dodatkową dolegliwość adekwatną do stopnia społecznej szkodliwości, czynu, mającą do spełnienia cele w zakresie prewencji ogólnej i indywidualnej Szereg okoliczności obciążających obu oskarżonych, wpływających na wysoki stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu, a także potrzeba realizacji wspomnianych celów przemawiała za takim właśnie rozstrzygnięciem.

Niezasadny jest natomiast zarzut prokuratora w zakresie dot. wymiaru kary za czyn przypisany oskarżonemu P. K. (1) w pkt 2 zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy przypisał ww. czterokrotne nieodpłatne udzielenie – w ramach czynu ciągłego – substancji psychotropowej
w postaci amfetaminy w nieustalonej ilości J. S. (1) i jednokrotne D. B. (1). Za przestępstwo z art.58 ust.1 upn w zw. z art.12 § 1 kk wymierzył ww. karę 1 roku pozbawienia wolności. Czyn ten jest zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 3. Oczekiwanie kary maksymalnej jest nieuzasadnione. Rację miał bowiem Sąd Okręgowy, że oprócz okoliczności obciążających wskazanych na s.47-48 istniała istotna okoliczność łagodząca.
W tym zakresie oskarżony przyznawał się bowiem do winy. Ta postawa procesowa nie była przy tym dotknięta znamieniem manipulacji, o której niejednokrotnie wskazywano powyżej. Dywagacje skarżącego co do motywów jakimi miał się kierować P. K. (1) mają postać
li tylko spekulacji. Nie są bowiem poparte jakimkolwiek wiarygodnym materiałem dowodowym. Znamienne, że sam autor apelacji takich źródeł dowodowych nie wskazuje. Nie można przy tym pomijać, że zarówno w trakcie śledztwa jak i procesu nie ustalono ilości udzielonych narkotyków, co także nakazuje zachować umiar i ostrożność przy ustalaniu kary na ww. czyn. Reasumując, uznać należy, że kara ustalona w pkt 2 zaskarżonego wyroku spełnia wszelkie dyrektywy wymiaru kary, o których mowa była powyżej.

W tej sytuacji pozostała do ustalenia nowa kara łączna. W wyniku częściowego uwzględnienia zarzutów apelacji prokuratora bezprzedmiotowe stało się orzeczenie zawarte w pkt 4 i 7 zaskarżonego wyroku. Należy przypomnieć, że w postępowaniu odwoławczym zaostrzył kary jednostkowe za czyny przypisane oskarżonym w pkt 1 i 3. W miejsce kar jednostkowych 15 lat pozbawienia wolności orzeczono bowiem kary po 25 lat pozbawienia wolności. Kwestia kary łącznej w tej sytuacji została przesądzona przez ustawodawcę w art.88 kk, w którym przyjęto, że jeżeli najsurowszą karą orzeczoną za jedno ze zbiegających się przestępstw jest kara 25 lat pozbawienia wolności albo dożywotniego pozbawienia wolności, orzeka się tę karę jako karę łączną. Sytuacja taka miała miejsce w stosunku do obu oskarżonych. Mając na względzie, że za czyny przypisane im przez Sądu Okręgowy odpowiednio w pkt 1 i 5 wymierzono im w instancji odwoławczej kary po 25 lat pozbawienia wolności to ta kara winna być orzeczona jako kara łączna.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób, że :

⚫

w pkt 1 – wymierzyć oskarżonemu P. K. (1) karę dożywotniego pozbawienia wolności,

⚫

w pkt 2 – wymierzyć oskarżonemu P. K. (1) karę 3 lat pozbawienia wolności,

⚫

w pkt 3 – wymierzyć oskarżonemu P. K. (1) karę łączną dożywotniego pozbawienia wolności,

⚫

w pkt 5 – wymierzyć oskarżonemu J. S. (1) karę dożywotniego pozbawienia wolności,

⚫

w pkt 7 – wymierzyć oskarżonemu J. S. (1) karę łączną dożywotniego pozbawienia wolności,

⚫

a nadto na podstawie art.39 pkt 1 kk w zw. z art.40 § 1 i 2 kk, art.43 § 1 kk orzec wobec oskarżonych pozbawienie praw publicznych na okres 10 lat,

⚫

utrzymanie w mocy wyroku w pozostałym zakresie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek został uwzględniony w części. Powody zostały wyczerpująco wskazane powyżej,
w części dot. ustosunkowania się do podniesionego w apelacji prokuratora zarzutu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Ustalenia faktyczne oraz orzeczenia zawarte w pkt 2, 4, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W zakresie w jakim były przedmiotem apelacji prokuratora – zarzuty te nie znalazły już akceptacji, w pozostałym zakresie brak było podstaw do ingerencji ustawowej z urzędu.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

a)  w pkt 1 w miejsce kary 15 lat pozbawienia wolności wymierzono oskarżonemu P. K. (1) karę 25 lat pozbawienia wolności,

b)  w pkt 3 uchylono orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności i w jej miejsce wymierzono oskarżonemu P. K. (1) karę łączną 25 lat pozbawienia wolności,

c)  w pkt 5 w miejsce kary 15 lat pozbawienia wolności wymierzono oskarżonemu J. S. (1) karę 25 lat pozbawienia wolności,

d)  w pkt 7 uchylono orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności i w jej miejsce wymierzono oskarżonemu J. S. (1) karę łączną 25 lat pozbawienia wolności,

e)  na podstawie art.39 pkt 1 kk w zw. z art.40 § 1 i 2 kk orzeczono wobec oskarżonych P. K. (1) i J. S. (1) środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych na okres po 5 lat,

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana wyroku jest wynikiem częściowego uwzględnienia zarzutu apelacji prokuratora.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 3

pkt 4

Pkt 5

O kosztach obrony z urzędu udzielonej J. S. (1) w postępowaniu odwoławczym sąd orzekł na rzecz adw. J. S. (3) na podstawie § 1 pkt 1, § 2 pkt 1, § 4 ust.1-3, § 17 ust.1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tj. z 2019, poz. 18).

O kosztach zastępstwa adwokackiego za postępowanie odwoławcze należnych oskarżycielce posiłkowej solidarnie od obu oskarżonych Sąd orzekł na podstawie art.616 § 1 pkt 2 kpk w zw. z § 1, § 11 ust.2 pkt 5, § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tj. Dz.U. z 2015r. poz. 1800 z późn.zm.).

Na podstawie art.624 § 1 kpk zwolniono oskarżonych z obowiązku uiszczenia S. Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze mając na uwadze ich sytuację materialną oraz brak perspektyw jej zmiany w dającej się przewidzieć przyszłości. Obaj oskarżeni skazani zostali na długoterminowe kary pozbawienia wolności a są jeszcze obciążeni solidarnie należnościami na rzecz oskarżycielki posiłkowej.

7.  PODPIS

U. D. M. Ś. H. K.

G. N. P. G.