Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

UZASADNIENIE

Mając na względzie fakt, że w przedmiotowej sprawie zaszła bezwzględna przesłanka odwoławcza w postaci nienależytej obsady sądu, określona w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., która spowodowała wydanie wyroku o charakterze kasatoryjnym, Sąd Apelacyjny nie znajduje ani niezbędności formalnej, ani też potrzeby merytorycznej, by sporządzić niniejsze uzasadnienie w formie formularzowej, bowiem nie zachodzi w tym układzie procesowym konieczność ustosunkowywania się do zarzutów apelacyjnych podnoszonych w poszczególnych apelacjach, na co zresztą pozwala art. 436 k.p.k. a czego znów nie przewiduje wzór wspomnianego wyżej formularza (wzór ten przewiduje tylko takie sformułowania jak: zasadny, częściowo zasadny, niezasadny, ale już nie widzi sformułowań zakreślonych przepisem art. 436 k.p.k.). Tak samo zbędne stało się ustosunkowanie do wniosków zawartych w apelacjach a dotyczących zmiany zaskarżonego wyroku poprzez odmienne orzeczenie co do istoty bądź kary czy też innych rozstrzygnięć zawartych w treści zaskarżonego wyroku. Tym samym Sąd Apelacyjny, mając na uwadze przejrzystość uzasadnienia, jak i zupełną zbędność wypełniania tych części formularza, które praktycznie w całości nie mają zastosowania w niniejszej sprawie, zdecydował, iż nie ma konieczności aby niniejsze uzasadnienie miało rozbudowaną formę, co wymusza brzmienie art. 99a k.p.k. W konsekwencji Sąd Apelacyjny sporządził niniejsze uzasadnienie w formie tradycyjnej.

Przed przystąpieniem do omówienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej, należy wskazać, co następuje:

Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 30 stycznia 2024 r., sygn. akt III K 42/22:

w pkt 1 uznał oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. za winnych popełnienia wspólnie i w porozumieniu przestępstwa oszustwa na szkodę (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. oraz (...) Przedsiębiorstwa Usługowego w K., tj. w przypadku oskarżonego M. B. (1) przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. a w przypadku oskarżonych B. L. i S. K. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 294 § 1 k.k. (w zw. z art. 4 § 1 k.k. – dot. tylko M. B. (1)) w zw. z art. 57b k.k. wymierzył oskarżonemu M. B. (1) karę 5 lat pozbawienia wolności, oskarżonemu B. L. karę 4 lat pozbawienia wolności i oskarżonej S. K. karę 2 lat pozbawienia wolności;

w pkt 2 uznał oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. za winnych popełnienia wspólnie i w porozumieniu przestępstwa oszustwa na szkodę B. F., prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w Ł. oraz spółki (...) S.A. z siedzibą w M., tj. w przypadku oskarżonego M. B. (1) przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. a w przypadku oskarżonych B. L. i S. K. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 294 § 1 k.k. (w zw. z art. 4 § 1 k.k. – dot. tylko M. B. (1)) w zw. z art. 57b k.k. wymierzył oskarżonemu M. B. (1) karę 4 lat pozbawienia wolności, oskarżonemu B. L. karę 3 lat pozbawienia wolności i oskarżonej S. K. karę 2 lat pozbawienia wolności;

w pkt 3 uznał oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. za winnych popełnienia wspólnie i w porozumieniu przestępstwa oszustwa na szkodę spółki (...) sp. z o.o., tj. w przypadku oskarżonego M. B. (1) przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. a w przypadku oskarżonych B. L. i S. K. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 294 § 1 k.k. (w zw. z art. 4 § 1 k.k. – dot. tylko M. B. (1)) w zw. z art. 57b k.k. wymierzył oskarżonemu M. B. (1) karę 4 lat pozbawienia wolności, oskarżonemu B. L. karę 3 lat pozbawienia wolności i oskarżonej S. K. karę 2 lat pozbawienia wolności;

w pkt 4 uznał oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. za winnych popełnienia wspólnie i w porozumieniu przestępstwa oszustwa na szkodę spółki (...) z siedzibą w D. w Z. oraz spółki (...), tj. w przypadku oskarżonego M. B. (1) przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. a w przypadku oskarżonych B. L. i S. K. przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 294 § 1 k.k. (w zw. z art. 4 § 1 k.k. – dot. tylko M. B. (1)) w zw. z art. 57b k.k. wymierzył oskarżonemu M. B. (1) karę 8 lat pozbawienia wolności, oskarżonemu B. L. karę 6 lat pozbawienia wolności i oskarżonej S. K. karę 3 lat pozbawienia wolności;

w pkt 5 na podstawie art. 85 § 1 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 2 k.k. połączył orzeczone wobec oskarżonego M. B. (1) kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 8 lat pozbawienia wolności, na poczet której w pkt 8 na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył okres zatrzymania od dnia (...) oraz okres tymczasowego aresztowania od dnia (...)

w pkt 6 na podstawie art. 85 § 1 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 2 k.k. połączył orzeczone wobec oskarżonego B. L. kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 6 lat pozbawienia wolności, na poczet której w pkt 9 na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył okres zatrzymania od dnia (...)

w pkt 7 na podstawie art. 85 § 1 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 2 k.k. połączył orzeczone wobec oskarżonej S. K. kary pozbawienia wolności i wymierzył jej karę łączną 3 lat pozbawienia wolności, na poczet której w pkt 10 na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył okres zatrzymania od dnia (...)

w pkt 11 uznał oskarżoną A. B. za winną popełnienia jednego przestępstwa (zarzucanego jej a opisanego w punktach V i VI części wstępnej wyroku) kwalifikowanego z art. 299 § 1 i 6 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 57b k.k. wymierzył jej karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, na poczet której w pkt 13 na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył jej okres zatrzymania od dnia (...) a w pkt 12 na podstawie art. 299 § 7 k.k. orzekł wobec tej oskarżonej przepadek osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 500.000 zł;

w pkt 14 uznał oskarżoną M. L. za winną popełnienia przestępstwa z art. 299 § 1 i 5 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 57b k.k. przy zastosowaniu art. 60 § 2 k.k. i art. 60 § 6 pkt 3 k.k. wymierzył jej karę 1 roku pozbawienia wolności i na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę grzywny w liczbie 150 stawek dziennych grzywny w wysokości po 100 zł każda z nich, przy czym w pkt 15 na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie tej orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby a na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. orzekł wobec oskarżonej obowiązek informowania kuratora o przebiegu okresu próby co 6 miesięcy oraz w pkt 16 na podstawie art. 299 § 7 k.k. orzekł wobec oskarżonej M. L. przepadek osiągniętej korzyści majątkowej w kwocie 200.000 zł;

w pkt 17 na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. w zw. z art. 231 § 1 k.p.k. w zw. z art. 236b § 1 i 2 k.p.k. wobec powstania wątpliwości co do osoby uprawnionej złożył stanowiące dowód rzeczowy środki pieniężne:

a) znajdujące się na wskazanym rachunku bankowym w kwocie 223.152,15 zł,

b) znajdujące się na wskazanym rachunku bankowym w kwocie 2.243.820,84 USD,

c) znajdujące się na wskazanym rachunku bankowym w kwocie 153.390,20 zł,

d) znajdujące się na wskazanym rachunku bankowym w kwocie 49.634,94 zł,

e) znajdujące się na wskazanym rachunku bankowym w kwocie 49.634,94 zł,

f) znajdujące się na wskazanym rachunku bankowym w kwocie 111.957,36 zł

na depozyt sądowy aż do wyjaśnienia uprawnienia do odbioru i odesłał pokrzywdzonych w tym zakresie na drogę postępowania cywilnego;

w pkt 18 na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przypisanym w pkt 1 poprzez zapłatę solidarnie na rzecz pokrzywdzonej (...) Przedsiębiorstwo Usługowe w K. kwoty 328.350,00 zł oraz 34.191,00 USD, przy czym zaspokojenie się przez pokrzywdzonego z kwot złożonych na depozyt sądowy, o którym wyżej mowa, w jakimkolwiek zakresie zwalnia oskarżonych z obowiązku naprawienia szkody w odpowiedniej części;

w pkt 19 na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przypisanym w pkt 2 poprzez zapłatę solidarnie na rzecz pokrzywdzonej (...) S.A. w M. kwoty 78.300,00 USD, przy czym zaspokojenie się przez pokrzywdzonego z kwot złożonych na depozyt sądowy, o którym wyżej mowa, w jakimkolwiek zakresie lub też z nakazu zapłaty w sprawie (...) Sądu Okręgowego w L. zwalnia oskarżonych z obowiązku naprawienia szkody w odpowiedniej części;

w pkt 20 na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przypisanym w pkt 3 poprzez zapłatę solidarnie na rzecz pokrzywdzonej (...) Sp. z o.o. w W. kwoty 100.000 USD, przy czym zaspokojenie się przez pokrzywdzonego z kwot złożonych na depozyt sądowy, o którym wyżej mowa, w jakimkolwiek zakresie zwalnia oskarżonych z obowiązku naprawienia szkody w odpowiedniej części;

w pkt 21 na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przypisanym w pkt 4 poprzez zapłatę solidarnie na rzecz pokrzywdzonej (...) Ltd. w L. kwoty 3.750.000,00 USD, przy czym zaspokojenie się przez pokrzywdzonego z kwot złożonych na depozyt sądowy, o którym wyżej mowa, w jakimkolwiek zakresie zwalnia oskarżonych z obowiązku naprawienia szkody w odpowiedniej części;

w punktach22, 23, 24 i 25 orzekł w przedmiocie kosztów procesu.

Wyrok ten został zaskarżony apelacjami prokuratora, pełnomocników oskarżycieli posiłkowych (...) S.A. z siedzibą w M., (...) Przedsiębiorstwa Usługowego w K. i U. G. (...) z siedzibą w L. oraz obrońców oskarżonych M. B. (1), B. L., S. K. i M. L..

Prokurator zaskarżył ten wyrok na niekorzyść oskarżonych M. B. (1), B. L. i S. K. w części dotyczącej orzeczenia o karze, zarzucając mu obrazę prawa materialnego, tj. art. 86 § 1 k.k., polegającej na wymierzeniu tym oskarżonym kar łącznych poniżej dolnej granicy ustawowego wymiaru kary łącznej i w oparciu o ten zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie tym oskarżonym wyższych kar łącznych pozbawienia wolności.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) S.A. z siedzibą w M. zaskarżył ten wyrok w części co do pkt 17, dotyczącego orzeczenia o złożeniu środków pieniężnych na depozyt sądowy, zarzucając mu obrazę przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść tego rozstrzygnięcia, tj. art. 230 § 2 k.p.k. w zw. z art. 231 k.p.k. i w oparciu o ten zarzut wniósł o zmianę tego wyroku w tym zakresie poprzez orzeczenie o zwrocie na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. kwoty 78.300 USD, ewentualnie w innej ustalonej przez Sąd Apelacyjny kwocie uwzględniającej zasady proporcjonalności.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) Przedsiębiorstwa Usługowego z siedzibą w K. zaskarżył ten wyrok na niekorzyść oskarżonych w części, tj. co do orzeczeń w punktów 17 w zakresie, w którym orzeczono złożenie zabezpieczonych środków na rachunkach bankowych do depozytu sądowego, 18 w części, w której nie orzeczono o obowiązku naprawienia szkody przez oskarżonych w pełnej wysokości, tj. co do kwoty łącznie 1.056.449,03 zł, 12 i 16 co do całości a także co do nie orzeczenia o zabezpieczonym mieniu ruchomym i nieruchomości, zarzucając mu: naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego, tj. art. 230 § 2 k.p.c., art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 361 § 2 k.c. w zw. z art. 424 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 44 § 5 k.p.k. przez ich niezastosowanie oraz art. 413 § 2 pkt 2 k.p.k. i w oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a. orzeczenie w stosunku do wszystkich oskarżonych zobowiązania do naprawienia szkody w stosunku do (...) Przedsiębiorstwa Usługowego Spółdzielni (...) w K. w kwocie 1.056.449,03 zł,

b. nakazanie zwrotu na rzecz w/w pokrzywdzonego w ramach orzeczenia w przedmiocie dowodów rzeczowych środków 34.191,00 USD oraz po przewalutowaniu kwotę 328.350,00 zł zabezpieczonych na wskazanym rachunku bankowym,

c. uchylenie pkt 12 i 16 wyroku w zakresie orzeczonego przepadku,

d. orzeczenie w zakresie zabezpieczonego mienia ruchomego i nieruchomości.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego U. G. (...) z siedzibą w L. zaskarżył ten wyrok w części dotyczącej pkt 17, zarzucając mu obrazę przepisów postępowania, mających wpływ na treść orzeczenia, to jest obrazę art. 230 § 2 k.p.k., art. 231 § 1 k.p.k. w zw. z art. 236b § 1 i 2 k.p.k. i w oparciu o ten zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 17 poprzez zarządzenie na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwrotu temu oskarżycielowi posiłkowemu środków pieniężnych znajdujących się na wskazanym rachunku bankowym w kwocie 2.123.552,04 zł.

Obrońca oskarżonego M. B. (1) zaskarżył ten wyrok w całości, wskazując w pierwszej kolejności na występowanie przesłanki w postaci bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., podnosząc nienależytą obsadę Sądu I instancji z uwagi na udział w składzie orzekającym sędziego D., z uwagi na powołanie tego sędziego przez Prezydenta R. na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, wydany po rozpatrzeniu przez tę Radę w dniach (...) r. zgłoszenia sędziego sądu rejonowego D. na wolne stanowisko sędziego w Sądzie Okręgowym w P. zgodnie z ogłoszeniem w Monitorze Polskim z 2018 r. poz. 283, odwołując się przy tym do uchwały trzech Izb Sądu Najwyższego z dnia(...) r. ( (...) I- (...)) i z uwagi na tę przesłankę wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Nadto obrońca ten w apelacji zarzucił zaskarżonemu wyrokowi obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., prawa procesowego, tj. art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., art. 193 § 1 k.p.k., art. 170 § 1 pkt 2, 3 i 5 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., art. 170 § 3 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., art. 92 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 401 § 2 k.p.k., art. 404 § 2 zd. 1 k.p.k. i art. 404 § 2 zd. 2 k.p.k., które miały wpływ na treść orzeczenia oraz błędy w ustaleniach faktycznych a także rażącą niewspółmierność orzeczonej kary i w oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego B. L. zaskarżyła ten wyrok w całości, zarzucając mu w pierwszej kolejności występowanie bezwzględnej przesłanki odwoławczej, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., tj, z uwagi na nienależyte obsadzenie sądu wydającego wyrok, polegającą na wydaniu tego wyroku przez sędziego Sądu Okręgowego D., podczas gdy sędzia ten został powołany na ten urząd pod rządami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018, poz. 3), na wniosek pozbawionego przymiotu niezależności i niezgodnie z art. 187 Konstytucji R. ukształtowanego organu w postaci Krajowej Rady Sądownictwa, zaś przebieg jego kariery oraz postawa wskazują, iż nie spełnia on wymogu niezależności i bezstronności naruszając prawa oskarżonego określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji R., art. 47 Karty Praw Podstawowych UE oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, co prowadzi do wniosku, iż zaskarżony wyrok został wydany przez nienależycie obsadzony Sąd,

a także z tzw. „ostrożności procesowej” zarzuciła temu wyrokowi obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k., art. 170 § 1 pkt 2, 3, 5 i 6 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1a k.p.k., art. 4 k.p.k. i art. 6 k.p.k. oraz art. 193 § 1 k.p.k., które miały istotny wpływ na treść tego wyroku i doprowadziły do dokonania przez Sąd I instancji błędnych ustaleń faktycznych a także zarzuciła rażącą niewspółmierność orzeczonych kar

i w oparciu o w/w zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę tego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie poprzez złagodzenie orzeczonych kar.

Obrońca oskarżonej S. K. , zaskarżając ten wyrok w całości, w pierwszej kolejności podniosła w apelacji uchybienie wymienione w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., stanowiące bezwzględną przyczynę odwoławczą, tj. nienależytą obsadę sądu, albowiem niniejsza sprawa rozpoznana została przez Sąd Okręgowy w P. jako Sąd I instancji, w składzie obejmującym SSO D., tj. osobę powołaną do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego w Sądzie Okręgowym w P. w wadliwej procedurze, tj. na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa utworzonej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3), podczas gdy w konsekwencji powyższej nowelizacji i następczo podjętych przez krajową władzę wykonawczą i ustawodawczą czynności bezpośredniej lub pośredniej ingerencji w procedurę powoływania sędziów, Krajowa Rada Sądownictwa pozbawiona została atrybutu niezależności od ustawodawcy i władzy wykonawczej, czyniąc ją niezdolną m.in. do dokonywania wyboru i rekomendowania kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów, w tym sędziów sądów powszechnych (jak w przypadku SSO D.) oraz zapewnienia ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów, co na kanwie niniejszej sprawy skutkowało naruszeniem prawa oskarżonej do rzetelnego procesu sądowego w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Nadto obrońca oskarżonej S. K. zarzuciła temu wyrokowi obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. przepisu art. 7 k.p.k. a także błąd w ustaleniach faktycznych i rażącą niewspółmierność orzeczonej kary.

Skarżąca w oparciu o te zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanych jej czynów, ewentualnie o zmianę tego wyroku i wymierzenie oskarżonej kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonej A. B. zaskarżył ten wyrok w całości, zarzucając mu obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. i w oparciu o ten zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu, ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sadowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonej M. L. zaskarżył ten wyrok w całości, zarzucając mu w pierwszej kolejności naruszenie art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez niewłaściwą obsadę sądu orzekającego w niniejszej sprawie ze względu na rozpoznanie niniejszej sprawy przez sędziego powołanego na urząd sędziego Sądu Okręgowego na wniosek Krajowej rady Sądownictwa ukształtowanej niezgodnie z art. 187 Konstytucji R., a okoliczności powołania sędziego na to stanowisko rodzą poważne obawy co do jego bezstronności i niezawisłości.

Obrońca oskarżonej M. L. także temu wyrokowi zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 299 § 5 k.k., naruszenie przepisów postępowania, które miały wpływ na wynik sprawy, tj. przepisów art. 401 § 2 k.p.k. w zw. z art. 404 § 2 k.p.k., art. 193 § 1 k.p.k., art. 92 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k., art. 170 § 1 pkt 2, 3, 5, 6 i § 1a k.p.k. a także błędy w ustaleniach faktycznych.

Skarżący w oparciu o w/w zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę tego wyroku i uniewinnienie oskarżonej.

Nadto należy zauważyć, iż oskarżeni M. B. (1), A. B., M. L. i B. L. w złożonych pismach procesowych nazwanych „apelacjami” podnieśli m.in. wystąpienie w tej sprawie uchybienia określonego w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. w postaci nienależytej obsady sądu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje złożone w tej sprawie okazały się celowe, przy czym podniesione w apelacjach obrońców oskarżonych B. L., M. L., S. K. i M. B. (1) uchybienie stanowiące bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. okazało się uzasadnione. Tym samym także wskazana przez w/w oskarżonych w pismach procesowych sygnalizacja o występowaniu tego uchybienia okazała się trafna. Przy czym najtrafniejsza argumentacja dotycząca tej przesłanki a odnosząca się wprost do sędziego D. znajduje odbicie w apelacji obrońcy oskarżonego B. L. (adw. M. S.), w której także odwołano się do stanowisk Sądu Najwyższego, jak i Sądu Apelacyjnego w P., badającym już w poprzednich orzeczeniach tę kwestię. Także apelujący obrońca oskarżonej M. L., choć bardzo skrótowo, to wskazał na istotę omawianego tu uchybienia, nie koncentrując się wyłącznie na samym fakcie powołania sędziego D. na urząd sędziego Sądu Okręgowego w P. w wadliwej procedurze, tj. w procedurze na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw.

Skoro zaś zaskarżony wyrok w całości dotknięty jest uchybieniem, o którym mowa w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., to wskazane uchybienie, zgodnie z tym przepisem, wymaga od Sądu odwoławczego uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Przy czym, mając także na uwadze branie tej przesłanki z urzędu przez Sąd odwoławczy także co do zaskarżonego wyroku odnośnie oskarżonych, co do których apelujący nie podnosili występowania tej bezwzględnej przyczyny odwoławczej, Sąd Apelacyjny był także na podstawie omawianego tu przepisu zobligowany uchylić zaskarżony wyrok w zakresie dotyczącym tych oskarżonych, jak i pozostałych rozstrzygnięć. To tłumaczy uchylenie zaskarżonego wyroku w całości. Ta oczywista konstatacja wynika ze wskazywanego przez apelujących obrońców oskarżonych, jak i przez wymienionych wyżej oskarżonych faktu, iż w sprawie tej orzekający Sąd I instancji był nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. Ta okoliczność zaś wynika z tego, iż w składzie orzekającym zasiadał sędzia D..

Należy wskazać wyraźnie, iż problematyka ta dotycząca występowania omawianej tu przesłanki z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., związana również z orzekaniem w Sądzie Okręgowym w P. sędziego D., była już przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy bowiem przekonywująco wskazał, iż nienależyta obsada sądu w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. zachodzi także wtedy, gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego w sądzie powszechnym albo wojskowym na wniosek KRS ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2018 r. poz. 3), jeżeli wadliwość procesu powoływania prowadzi, w konkretnych okolicznościach, do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji R., art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Każdorazowo zatem, o ile sąd stanie przed koniecznością zbadania przesłanki należytej obsady sądu, wątpliwość powyższa winna znaleźć swoje rozstrzygnięcie poprzez przeprowadzenie stosownego testu (patrz: wyrok SN z dnia 18 lipca 2024 r., (...), LEX nr 3738858 dotyczący wprost orzeczenia, wydanego przez skład, w którym uczestniczył sędzia D., jak i wyroki SN z dnia 18 czerwca 2024 r., III KO 56/24, LEX nr 3729254 i z dnia 6 czerwca 2024 r., I KK 240/23, LEX nr 3721402 dotyczące innych sędziów). Powyższe znajduje odzwierciedlenie w treści uchwały składu połączonych Izb Sądu Najwyższego: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i (...) z dnia 23 stycznia 2020 r., (...) 1-4110-1/20 (OSNK 2020, z. 2, poz. 7).

Trzeba przy tym wyraźnie i jednoznacznie zaznaczyć, iż brak jest podstaw do przyjęcia a priori, że każdy sędzia sądu powszechnego, który uzyskał nominację w następstwie brania udziału w konkursie przed Krajową Radą Sądownictwa po (...) r. nie spełnia minimalnego standardu bezstronności i każdorazowo sąd z jego udziałem jest nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. Oznacza to, że dopiero w konkretnej sprawie - w związku z podniesionym zarzutem lub z urzędu, sąd rozpoznający sprawę jest zobowiązany do przeprowadzenia swoistego testu niezawisłości i bezstronności sędziego powołanego w procedurze nominacyjnej po (...) r. (patrz: wyrok SN z dnia 22 lutego 2024 r., III KK 463/23, LEX nr 3688310).

Należy jednak mieć na uwadze to, iż oceny bezstronności sędziego dokonuje się na płaszczyźnie obiektywnej. Znaczenie zatem mają okoliczności, które w odbiorze społecznym mogą prowadzić do uznania, że konkretny skład sądu nie daje gwarancji bezstronności i niezawisłości. W ocenie spełnienia kryteriów bezstronności przez sąd nie chodzi o subiektywne przekonanie samych sędziów, że są w pełni niezawiśli, posiadają odpowiednie kompetencje do wymierzania sprawiedliwości, czy też jako orzecznicy nie wydawali wyroków, które byłyby w sposób fundamentalny kwestionowane (patrz: wyrok SN z dnia 22 lutego 2024 r., III KK 463/23, LEX nr 3688310; wyrok SN z dnia 31 stycznia 2025 r., III KK 199/24, LEX nr 3823656). Ta okoliczność dotyczy również subiektywnego przekonania stron (w niniejszej sprawie choćby dotyczy to oskarżycieli posiłkowych U. G. (...) z/s w L. czy (...) Przedsiębiorstwa Usługowego w K. reprezentowanych przez pełnomocników) co do faktu, iż dany sędzia (tu: sędzia D.) odznacza się tymi przymiotami. Nie może bowiem być tak, że w jednym postępowaniu ten sam sędzia orzeka, przy czym w subiektywnym przekonaniu stron daje on gwarancję bezstronności i niezawisłości a w innym postępowaniu, i to nawet prowadzonym w tym samym dniu, ten sam sędzia w ocenie stron nie daje już takiej gwarancji. Nie może przy tym być również tak, że to od woli stron miałoby zależeć, czy w rzeczywistości w ogóle należy rozważać występowanie przesłanki bezwzględnej określonej w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. Tak samo należy odnieść się do różnego zapatrywania stron w tym przedmiocie w toku tego samego postępowania. Przepis art. 439 § 1 k.p.k. nie uzależnia bowiem stwierdzenia bezwzględnej przyczyny odwoławczej od subiektywnego przekonania strony, skoro akurat ta przyczyna jest uwzględniana przez orzekający sąd odwoławczy z urzędu, co przecież jasno wynika z treści art. 439 § 1 k.p.k. (por. uchwała SN z dnia 2 czerwca 2022 r,, sygn. akt I KZP 2/22, OSNK 2022/6/22). W razie zaś jej stwierdzenia, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia, sąd odwoławczy, zgodnie z tym przepisem jest zobligowany uchylić zaskarżone orzeczenie. Powyższe zaś przekonuje, iż stwierdzenie tejże bezwzględnej przyczyny odwoławczej na etapie postępowania odwoławczego, które jest niezależne zarówno od stanowiska strony, jak i zapatrywania konkretnego sędziego orzekającego w sprawie jest całkowicie niezależne od stosowania instytucji określonej w przepisie art. 42a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 334). Dodać należy, iż w doktrynie wskazuje się przekonywująco, że jeżeli źródłem wątpliwości strony jest sama procedura nominacyjna, właściwszym narzędziem, zarówno z perspektywy teoretyczno-dogmatycznej, jak i prakseologicznej, jest wniosek o wyłączenie sędziego składany w trybie art. 41 § 1 k.p.k. lub zawarty w środku zaskarżenia zarzut, o którym mowa w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. (patrz: K. Lipiński, „Ustawowy test niezawisłości i bezstronności sędziego w sprawach karnych”, „Palestra” 10/2022; Giezek Jacek, „Zarys modelowego ujęcia bezstronności sędziego w aspekcie instytucjonalnym” (w:) „Bezstronność sędziego w sprawach karnych w świetle zarzutu wadliwości jego powołania”, red. P. Wiliński, R. Zawłocki, Warszawa 2022; Roszkiewicz Janusz, „Indywidualny test niezawisłości sędziego powołanego z naruszeniem prawa – uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego”, teza 2, PS 2022/11-12/75-98).

Należy podkreślić, iż stosowne rozstrzygnięcia dotyczące występowania bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. w związku z orzekaniem w sprawach sędziego D. znalazły jednoznaczne odzwierciedlenie w wyroku SN z dnia(...) r., (...), LEX nr 3738858 oraz już w licznych wyrokach Sądu Apelacyjnego w P. (patrz wyroki z dnia 10 czerwca 2024 r., II AKa 47/23, z dnia 3 lipca 2024 r., II AKa 131/22, z dnia 11 września 2024 r., II AKa 160/24, z dnia 11 września 2024 r., II AKa 238/22, z dnia 26 września 2024 r., II AKa 292/23, z dnia 14.11.2024 r., II AKa 182/23, z dnia 6 marca 2025 r., II AKa 4/25, z dnia 20 marca 2025 r., II AKa 28/25). We wszystkich tych orzeczeniach, kierując się faktami znanymi z urzędu, jak i wynikającymi z akt osobowych tego sędziego a także dostępnymi na stronach internetowych, w każdym z tych przypadków orzekające Sądy doszły do tożsamych wniosków. Stosowane wobec sędziego D. stosowne testy doprowadziły do jednoznacznego uznania, że sąd, w którego składzie zasiadał wskazany Sędzia, był nienależycie obsadzony w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., którą to argumentację Sąd Apelacyjny orzekający w niniejszej sprawie w całości podziela.

Należy przypomnieć, iż nieprawidłowość obsady sądu z udziałem osób powołanych na urząd sędziego w sądzie powszechnym albo wojskowym na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa od (...) r. wynika z faktu, że od tego czasu organ ten przestał spełniać cechy organu konstytucyjnego, o którym mowa w art. 187 ust. 1 Konstytucji R.. Spowodowało to uchylenie domniemania spełnienia kryterium minimum niezawisłości i bezstronności przez osoby powołane przez Prezydenta R. z rekomendacji takiej Krajowej Rady Sądownictwa na stanowisko sędziego (patrz: wyroki SN: z dnia 26 lipca 2022 r., sygn. akt III KK 404/21, OSNK 2023/5-6/22; z dnia 12 października 2022 r., sygn. akt III KK 193/20, LEX nr 3537835; z dnia 19 października 2022 r., sygn. akt II KS 32/21, OSNK 2023/5-6/24; z dnia 14 grudnia 2022 r., sygn. akt II KK 206/21, OSNK 2023/5-6/25; z dnia 15 lutego 2023 r., sygn. akt II KK 571/22, OSNK 2023/5-6/27; z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. akt II KK 119/22, LEX nr 3526941; wyrok SN z dnia 11 grudnia 2024 r., III KK 208/24, LEX nr 3789462). Taki pogląd znalazł swoje odzwierciedlenie także w szeregu rozstrzygnięć organów międzynarodowych, w tym w wyrokach ETPCz: z dnia 22 lipca 2021 r., w sprawie R. przeciwko P. (skarga nr (...)), z dnia (...) r., D.-F. i O. przeciwko P. (skargi nr (...) i (...)), z dnia (...) r., (...) sp. z o.o. przeciwko P. (skarga nr (...)), z dnia (...) r. (Wielka Izba), G. przeciwko P. (skarga (...)), W. przeciwko P. z dnia(...) r. (skarga nr (...)). Także takie zapatrywania na omawianą tu kwestię wynikają z wyroków wydanych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok z dnia 19 listopada 2019 r. sprawa AK z połączonych skarg C 585/18, C 624/18, C 625/18, wyrok z dnia 15 lipca 2021 r. sygn. C-791/19, wyrok Wielkiej I. (...) z 6 października 2021 r. sygn. C-487/19, wyrok z dnia 16 listopada 2021 r. z połączonych spraw od C-748/19 do C-754/19, wyrok z dnia 21 grudnia 2023 r. sygn. C 718/21) a także z wyroków i postanowień Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. postanowienie z dnia 26 czerwca 2019 r. (...) 2/18, LEX nr 2687377, wyrok z dnia 11 października 2021 r., (...) 9/18, LEX nr 3267103, wyroki z dnia 21 września 2021 r. w sprawach II GOK 10/18, LEX nr 3241781, (...) 11/18, LEX nr 3258218, (...) 12/18, LEX nr 3258024, (...) 13/18, LEX nr 3258253, (...) 14/18, LEX nr 3258178).

W sytuacji, gdy obalone zostało domniemanie bezstronności sędziego, który uzyskał nominację sędziowską w procedurze przed KRS od 2018 r., konieczna jest w każdym przypadku analiza okoliczności, jakie towarzyszyły powołaniu na urząd sędziego oraz miały miejsce w późniejszym okresie. Chodzi zatem o weryfikację hipotezy, w myśl której gwarancje niezawisłości w przypadku konkretnego sędziego zostały w istotny sposób osłabione ze względu na udział w konkursie przed KRS od (...) r. (zob. uchwała SN z dnia 2 czerwca 2022 r,, sygn. akt I KZP 2/22, OSNK 2022/6/22). Jednocześnie ocena bezstronności i niezawisłości sądu dokonuje się w perspektywie obiektywnej, a więc tych okoliczności, które w odbiorze społecznym mogą prowadzić do uznania, że dany skład sądu nie daje gwarancji bezstronności i niezawisłości. Jeszcze raz należy jednoznacznie podkreślić, iż nie ma przy tym znaczenia subiektywne przekonanie osób wyznaczonych do danego składu orzekającego co do własnej bezstronności i niezawisłości (zob. np. wyrok SN z dnia 5 marca 2024 r., sygn. akt II KK 35/23, LEX nr 3715920). Jak bowiem to stwierdził SN w tym orzeczeniu, cyt.: „ Bezpośrednią konsekwencją sytuacji, w której systemowo sędziowie powiązani są z władzą wykonawczą jest to, że obywatel nigdy nie zyskuje pewności, że jego sprawa została osądzona w sposób bezstronny”.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, a także posiłkując się danymi dotyczącymi osoby sędziego D., przytaczanymi zgodnie w w/w orzeczeniach Sądu Najwyższego ((...)) i Sądu Apelacyjnego, stwierdzić należy, co następuje:

D. J. ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie im. M. K. w T. w (...)Po odbyciu aplikacji sądowej złożył w (...) egzamin sędziowski z wynikiem bardzo dobrym. W (...) został mianowany asesorem sądowym w Sądzie Rejonowym w C.. Postanowieniem Prezydenta R. z dnia (...) został powołany na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w C.. Z dniem (...) został na własny wniosek przeniesiony do pełnienia obowiązków orzeczniczych w Sądzie Rejonowym P. w P.. W dniu (...) został przeniesiony (także na własną prośbę) do pełnienia obowiązków orzeczniczych w Sądzie Rejonowym w W., gdzie dodatkowo Minister Sprawiedliwości powierzył mu obowiązki prezesa ww. sądu.

Z uzasadnienia uchwał Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 6.12.2018r. nr (...) oraz z dnia (...) nr (...) wynika, że sędzia D. zgłosił się do konkursu na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w P. w związku z obwieszczeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia (...) o wolnych stanowiskach sędziowskich (M.P. z 2018 r. poz. 283 – pkt 6: https://sip.lex.pl/akty-prawne/akty-korporacyjne/przedstawienie-wniosku-o-powolanie-do-pelnienia-urzedu-na-siedemnascie- (...)).

Zgłoszenie do konkursu przed Krajową Radą Sądownictwa ukształtowaną ustawą z 2017r. poprzedzało bezpośrednie udzielenie przez sędziego D. poparcia kandydaturze sędziego M. na członka Krajowej Rady Sądownictwa (patrz: strona internetowa Sejmu R.: https://www.sejm.gov.pl/KRS/M. J..pdf).

Zgłoszenie sędziego M. na członka Krajowej Rady Sądownictwa wraz z wykazem sędziów popierających to zgłoszenie wpłynęło do sekretariatu Marszałka Sejmu R. w dniu (...), a zatem sędzia D. musiał udzielić poparcia przed tą datą (patrz: strona internetowa Sejmu R.:

https://orka.sejm.gov.pl/opinie8.nsf/nazwa/J./$file/J. M..pdf ).

Należy przy tym nadmienić, że sędzia D. był pełnomocnikiem sędziego M. w omawianym procesie wyboru do ww. organu. Sytuacja taka miała drugi raz miejsce w grudniu (...)

(https://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/zglosz M. J. (2)/$file/zglosz M. J. (2).pdf).

Należy też dodać, że sędzia D. dwukrotnie popierał również kandydaturę do Krajowej Rady Sądownictwa byłego wiceministra sprawiedliwości Ł. P. – osoby

pojawiającej się w tzw. „aferze hejterskiej” -

(https://www.sejm.gov.pl/KRS/lista_L._P..pdf,

https://oko.press/lista-wstydu-piebiaka-kto-poparl-bylego-zastepce-ministra-ziobry-do-nowej-krs-77-nazwisk,

https://oko.press/lista-wstydu-piebiaka-2-kto-chce-bylego-zastepce-ziobry-w-neo-krs-pelna-lista-108-sedziow).

Tak jak już to podnoszono w poprzednich orzeczeniach, po dokonaniu poparcia sędziemu kandydującemu do Krajowej Rady Sądownictwa zauważalne jest wyraźne przyspieszenie kariery zawodowej sędziego D., na co wskazują niżej wymienione fakty.

Uchwałą nr(...)Krajowa Rada Sądownictwa przedstawiła Prezydentowi R. wniosek o powołanie sędziego D. do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Okręgowego w P.. Tego rodzaju decyzji nie stał na przeszkodzie fakt, że ww. uzyskał tylko przeciętną opinię merytoryczną sędziego wizytatora. Wprawdzie Kolegium Sądu Apelacyjnego w P. na posiedzeniu w dniach (...) wydało pozytywną opinię o jego kandydaturze, jednakże Zgromadzenie Ogólne sędziów apelacji (...) w dniach (...)wydało z kolei w tym zakresie opinię negatywną. W tajnym głosowaniu uzyskał on 8 głosów „za” i 55 „przeciw” na 82 głosy oddane. Jednocześnie 21 osób wstrzymało się od głosu. W tym miejscu należy nadmienić, iż sędzia D., jako sędzia sądu rejonowego nigdy nie był delegowany do orzekania w Sądzie Okręgowym w P., jak i nie zgłosił się do konkursu na delegację. Sędzia ten więc w praktyce nie wykazał swojej przydatności do orzekania w sprawach zastrzeżonych do właściwości sądu okręgowego. W tych zaś okolicznościach, mimo iż Zgromadzenie Ogólne poparło lepszych merytorycznie kandydatów, Krajowa Rada Sądownictwa przedstawiła kandydaturę sędziego D. Prezydentowi R., który w dniu (...) wydał postanowienie ( Nr (...) poz. 8 ) o powołaniu go na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w P.. Godne podkreślenia jest również, iż Krajowa Rada Sądownicza dla uzasadnienia swej decyzji w sposób wręcz niedopuszczalny zinterpretowała stanowisko wyrażone w opinii sporządzonej przez wizytatora ds. karnych o sędzim D., nie wspominając nic o zastrzeżeniach jakie sędzia wizytator zamieścił w swej opinii odnośnie braku jakiegokolwiek doświadczenia tegoż sędziego w rozpoznawaniu spraw wpływających do pierwszoinstancyjnego wydziału karnego sądu okręgowego wynikającego z faktu, iż – w odróżnieniu do standardowego wręcz postępowania w tego rodzaju sytuacjach – sędzia D. nie był delegowany wcześniej do orzekania w Sądzie Okręgowym w tego rodzaju sprawach. Jak podkreślono to w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia (...) r. w sprawie o sygn. (...), odnosząc się do stanowiska KRS „ dzięki wyjątkowo korzystnemu stanowisku KRS nie tylko wyraźnie ignorującemu zdecydowany sprzeciw środowiska sędziowskiego, ale przede wszystkim – odwołującemu się wyłącznie do pozytywnej części opinii sędziego – wizytatora, co w oczywisty sposób wypaczało jej istotę” zwrócono uwagę, że sędzia – wizytator w opinii o sędzim D. „wyraźnie stwierdził, że analiza orzecznictwa sędziego D. nie prowadzi do wniosku o umiejętności skutecznego prowadzenia obszernych oraz skomplikowanych prawnie i dowodowo spraw, gdyż nie był on delegowany do rozpoznania spraw tego typu w Sądzie Okręgowym w P.. Nie zgłosił się też do konkursu na delegację. Sędzia wizytator zwrócił również uwagę na stosunkowo niski poziom stabilności orzeczniczej sędziego D. podczas gdy od kandydata na stanowisko sędziego sądu okręgowego należałoby oczekiwać wyróżniających, a nie przeciętnych czy też plasujących się poniżej przeciętnej wyników w zakresie stabilności orzecznictwa”.

W dniu (...) sędzia D. wnioskował do Ministra Sprawiedliwości o delegowanie go z Sądu Okręgowego w P. do wyłącznego orzekania w Sądzie Rejonowym w W. na czas nieoznaczony do czasu zakończenia kadencji Prezesa tegoż sądu. Prezes Sądu Okręgowego zaopiniował ww. wniosek negatywnie. Z dniem (...) Minister Sprawiedliwości powołał sędziego D. do pełnienia funkcji prezesa Sądu Rejonowego w W. na okres kolejnych 4 lat. Jednocześnie, jako Prezes tego Sądu i po uzyskaniu pozytywnej opinii Kolegium Sądu Okręgowego w P., sam powierzył sobie funkcję przewodniczącego wydziału i ustalił sobie samodzielnie dodatek z tego tytułu z zastosowaniem mnożnika 0,25 podstawy wynagrodzenia w kwocie 1263 zł, co wynika z pisma z dnia (...) r. W dniu (...) Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych P. S. powołał natomiast tego sędziego do pełnienia funkcji Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym w P. na 4 letnią kadencję, co również wiązało się z pobieraniem z tego tytułu dodatku. Przy czym pismem z dnia (...) r. dodatek ten został podwyższony przez Ministra Sprawiedliwości o 25% z racji jednoczesnego pełnienia dwóch funkcji, tj. zarówno Prezesa Sądu Rejonowego, jak i przewodniczącego wydziału. W dalszej kolejności w dniu (...) Minister Sprawiedliwości powołał ww. sędziego na stanowisko prezesa Sądu Okręgowego w P. z dniem (...) na okres 6 lat, co znów wiązało się z rezygnacją z funkcji Prezesa Sądu Rejonowego w W..

D. J. został też powołany na stanowisko Komisarza Wyborczego w P., a następnie, od dnia (...)w P..

Po objęciu stanowiska Prezesa Sądu Okręgowego w P. sędzia D. wydał Zarządzenie z dnia (...) (...), którym przeniósł się z Wydziału III Karnego, w którym sędziowie orzekają w pierwszej instancji, do Wydziału XVII Karnego – Odwoławczego Sądu Okręgowego P., a nadto wydał zarządzenie o nr (...), w którym z dniem (...) wstrzymał wpływ spraw do swojego referatu do dnia (...) Tego samego dnia wystąpił do Kolegium kierowanego przez siebie Sądu o zwolnienie go z obowiązku rozpoznawania 8 spraw prowadzonych w III Wydziale Karnym, które (...) przydzielił dotychczas do jego referatu. W trakcie posiedzenia Kolegium prezentował swój wniosek, a następnie wziął udział w głosowaniu, w którym organ ten wyraził zgodę na zwolnienie go z obowiązku zakończenia spraw: (...) W wyniku powyższej decyzji sprawy te zostały rozlosowane pomiędzy innych sędziów III Wydziału Karnego, którzy zostali dodatkowo obciążeni obowiązkiem ich rozpoznania. Nadto zwrócił się do ówczesnego Prezesa Sądu Apelacyjnego w P. M. B. (2) o wyłączenie go od przydziału spraw (...) w kategorii „t.50+” rozpoznawanych w XVII Wydziale Karnym – Odwoławczym Sądu Okręgowego w P.. Zarządzeniem nr (...) z dnia (...) ( IV W- (...)- (...)) tego rodzaju wyłączenie uzyskał „na czas pełnienia funkcji Prezesa Sądu Okręgowego w P.”. Należy też wspomnieć, iż sędzia D. obejmując w Sądzie Okręgowym stanowisko Przewodniczącego Wydziału Wizytacyjnego, wystąpił przy tym o zwiększenie dodatków funkcyjnych z tytułu pełnienia powyższych stanowisk oraz funkcji zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego. Ówczesny Minister Sprawiedliwości z dniem (...) r. wystąpienie sędziego uwzględnił i podwyższył mu dodatek z tytułu funkcji prezesa sądu o 50% z racji pełnienia wymienionych funkcji dodatkowych, na czas ich jednoczesnego pełnienia.

W dniu (...) sędzia Sądu Apelacyjnego wykonujący funkcję Prezesa Sądu Apelacyjnego w P. zwrócił się z wnioskiem do sędziego D. – jako Prezesa Sądu Okręgowego w P. – o zwołanie Zgromadzenia Ogólnego sędziów Sądu Okręgowego w P. i wyznaczenie jego terminu na (...)Przedmiotem obrad miała być ocena sprawowania funkcji Prezesa Sądu Okręgowego w P. przez sędziego D.. Wystąpienie to było związane z nierozpoznaniem uprzedniego wniosku 95 sędziów Sądu Okręgowego w P. z (...) o zwołanie posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego tego Sądu w powyższym przedmiocie. Jednakże ten wniosek został zignorowany przez sędziego (prezesa) D. J., albowiem termin Zgromadzenia Ogólnego ww. sędzia wyznaczył dopiero na (...) zaś uzasadniając odległy termin odwołał się do zagrożeń związanych z (...)19, co wynika z pisma z (...)W tej sytuacji w dniu(...) sędziowie Sądu Okręgowego w P. wyrazili wobec sędziego D. – jako prezesa sądu - votum nieufności. W reakcji na ww. wystąpienie Minister Sprawiedliwości w dniu(...) wszczął procedurę odwołania sędziego D. ze stanowiska prezesa Sądu Okręgowego w P. i zawiesił ww. w pełnieniu czynności:

(https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/minister-sprawiedliwosci-wszczal-procedure-odwolania-ze-stanowisk-prezesa-i-wiceprezesa-so-w-poznaniu-oraz-zawieszeniu-ich-od-dzisiaj-w-pelnieniu-czynnosci).

W odniesieniu do sędziego D. wniosek Ministra został uzasadniony „ brakiem współpracy z samorządem tworzonym przez ogół sędziów Sądu Okręgowego w P.. Kolejne zarzuty dotyczyły m.in. braku kompetencji zarządczych, nieefektywnego podziału zadań pomiędzy wiceprezesów Sądu Okręgowego w Poznaniu, ograniczenia swoich obowiązków orzeczniczych poprzez wstrzymanie sobie przydziału spraw, co razem składało się na obraz rażącego i uporczywego niewywiązywania się z obowiązków służbowych”. Po uzyskaniu stosownej opinii Kolegium Sądu Okręgowego w P., z dniem (...) sędzia D. został odwołany przez Ministra Sprawiedliwości z funkcji prezesa Sądu Okręgowego w P. ( (...).(...)). W dniu(...) został przeniesiony ponownie do orzekania w III Wydziale Karnym Sądu Okręgowego w P.. W dniu(...) Krajowa Rada Sądownictwa uwzględniła jego odwołanie i uchyliła podział czynności kierujący go z powrotem do orzekania w wydziale karnym pierwszoinstancyjnym.

Uwzględniając powyższe okoliczności, jak również zgodne w tym zakresie zapatrywania Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego we wskazanych wyżej wyrokach dotyczących sędziego D., wskazać należy wyraźnie, iż nie można mieć wątpliwości, iż punktem zwrotnym w karierze sędziego D. była decyzja o poparciu kandydatur sędziów na członków Krajowej Rady Sądownictwa, utworzonej w oparciu o przepisy ustawy z dnia (...)r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3). Dotychczas D. J. zajmował stanowisko asesora i sędziego sądu rejonowego przez okres trzynastu lat i nie był delegowany do sądu wyższego rzędu. Bezpośrednio po podpisaniu list poparcia dla sędziów do KRS, a tym samym, co jest istotne, legitymizacji naruszenia porządku prawnego w P., sędzia D. rozpoczął starania o stanowisko sędziego sądu okręgowego, co osiągnął, mimo wyraźnego sprzeciwu Zgromadzenia Ogólnego sędziów Apelacji (...), został nadto prezesem sądu rejonowego, a następnie też prezesem sądu okręgowego. Ponadto w krótkim czasie uzyskał stanowisko zastępcy rzecznika dyscyplinarnego oraz komisarza wyborczego na dwie kadencje.

W międzyczasie sędzia D. nadal podpisywał listy poparcia dla sędziów kandydujących do Krajowej Rady Sądownictwa - pomimo że nastąpiło to już po wydaniu przez Wielką Izbę (...) wyroku z dnia (...) r. określającego status prawny Krajowej Rady Sądownictwa, a także po cytowanej wcześniej uchwale połączonych Izb Sądu Najwyższego z dnia (...) r. ( (...) (...)). W przypadku poparcia list w (...) r. znane były już wyroki ETPCz: z dnia (...)r., w sprawie R. przeciwko P. (skarga nr (...)), z dnia (...) r., D.-F. i O. przeciwko P. (skargi nr (...) i (...)).

Powyższe wszystkie okoliczności wskazują jednoznacznie na to, że sędzia D. nie tylko zaakceptował działania władzy ustawodawczej i wykonawczej mającej na celu instrumentalne wykorzystanie władzy sądowniczej, „wydrążenie" instytucji państwa prawnego z ich ustrojowych funkcji (patrz na modelowym przykładzie Trybunału Konstytucyjnego), chaos prawny oraz podporządkowanie sądownictwa interesom politycznym, jak również swoimi działaniami afirmował uzależnienie sądów od władzy wykonawczej. Szczególnego podkreślenia wymaga to, że działania legitymizujące naruszenia prawa dokonane przez ówczesnych przedstawicieli władzy ustawodawczej i wykonawczej miały miejsce równocześnie z osiągnięciem przez sędziego D. nie tylko realnych korzyści osobistych (awanse i stanowiska; zmniejszony przydział spraw), ale również majątkowych (dodatkowe wynagrodzenia wynikające z pełnienia wielu funkcji).

Powyższe okoliczności prowadzą do jednoznacznego wniosku, iż sędzia D. może być postrzegany w odbiorze zewnętrznym jako osoba będąca silnie związana z władzą wykonawczą w okresie, w którym nie respektowała ona zasad konstytucyjnych, w szczególności zasady niezależności wymiaru sprawiedliwości, co oznacza, że sąd z udziałem takiego sędziego nie będzie postrzegany jako sąd w pełni bezstronny i niezawisły. Awanse dotyczące sędziego D., z którymi było związane poparcie przez sędziego prowadzonych wówczas „reform” wymiaru sprawiedliwości, z politycznym przejęciem KRS na czele i to w czasie, gdy w opinii publicznej, jak i w samym środowisku sędziowskim funkcjonowało jasne przekonanie, że nowa KRS wraz z następującymi zmianami w ustawie o ustroju sądów powszechnych mają na celu przekazanie kontroli nad sądownictwem w ręce Ministra Sprawiedliwości (i Prokuratora Generalnego) jednoznacznie negatywnie rzutują na ocenę postawy i integralności sędziego D.. Taki sposób oceny podobnej postawy innego sędziego został m.in. przedstawiony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia(...) i pogląd ten uznać należy za adekwatny na gruncie niniejszej sprawy.

Należy też wskazać, iż dla oceny minimum bezstronności sądu z udziałem sędziego D. szczególnego znaczenia nabiera jego wypowiedź, jaka pojawiła się w przestrzeni publicznej po udzieleniu w dniu (...) r., a więc tuż po objęciu funkcji Prezesa Sądu Okręgowego w P., wywiadu w Radio (...). W wywiadzie tym bowiem zakwestionował prawo sędziów do wyrażania swoich krytycznych opinii odnoszących się do procesów zmierzających do łamania praworządności oraz konstytucyjnych zasad demokratycznego państwa prawnego na poziomie debaty publicznej, mówiąc, że taka postawa ma wymiar polityczny, wręcz podkreślając konstytucyjność Krajowej Rady Sądownictwa, odmawiając uprawnienia sędziów do kwestionowania orzeczeń sądów ukształtowanych w oparciu o niekonstytucyjne rozwiązania. W tym zaś kontekście nie można zapominać, iż sędzia D. w tym właśnie czasie został powołany na stanowisko Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym w P.. Jak to przy tym trafnie ujął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia (...)r., (...), LEX nr 3738858, cyt.: „ przyjęcie takiej funkcji w czasach, w której Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych Sędzia SA P. oraz jego zastępcy (także jako np. wiceprezesi sądów okręgowych) ówcześnie ścigali dyscyplinarnie sędziów powszechnych za treść wydawanych orzeczeń, aprobowali lub wręcz odsuwali sędziów od orzekania w trybie art. 130 u.s.p. tylko za stosowanie w swoich orzeczeniach norm konwencyjnych oraz traktatowych (por. np. wyroki SN: z 19 października 2022 r., II KS 32/21, OSNK 2023, z. 5-6, poz. 24; z 15 lutego 2023 r., II KK 571/22, OSNK 2023, z. 5-6, poz. 27), dążąc do wywołania u innych sędziów "efektu mrożącego", nie może być oceniane inaczej, niż jako wyraz aprobaty przez sędziego D. takiego sposobu wykonywania funkcji w systemie dyscyplinarnym, podporządkowanym de facto doraźnym oczekiwaniom Ministra Sprawiedliwości, tj. przedstawiciela władzy wykonawczej”.

Ujawnione wyżej okoliczności z przebiegu kariery zawodowej sędziego D., jak i jego jednoznaczne wypowiedzi medialne potwierdzają jego silny związek z osobami powiązanymi z władzą wykonawczą, w istocie z ówczesnym Ministrem Sprawiedliwości, co pozytywnie wpływało na dalszy rozwój kariery tego sędziego. Na ten aspekt szczególny nacisk położył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu w/w wyroku z dnia(...) r. w sprawie (...), wykazując jednoznacznie, iż awansowanie sędziego na kolejne stanowiska (prezesa Sądu Rejonowego a potem Prezesa Sądu Okręgowego), przy jednoczesnym odciążeniu zakresu zadań zawodowych a jednocześnie uzyskaniu zwiększonych apanaży finansowych stanowiło wyraz „życzliwości decyzyjnej”, jak i, cyt.: „ pozytywnego traktowania, ale i niewątpliwie zaufania ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości”.

Nie ulega więc wątpliwości, że skutkiem ustalenia powyższych okoliczności jest przesądzenie o tym, iż obiektywny obserwator mógł powziąć przekonanie, iż sędzia D. był związany z władzą wykonawczą, które to związanie wykraczało poza stosunki o charakterze służbowym. To właśnie z perspektywy zewnętrznego obserwatora funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, powstaje uzasadnione przekonanie, że sędzia D. uzyskał awanse na stanowisko sędziego wyższego rzędu w wadliwej procedurze, z uwagi na poparcie udzielane władzy wykonawczej w okresie systemowego naruszania przez nią zasad praworządności i trójpodziału władzy, co doprowadziło Sąd Apelacyjny do przekonania, iż orzekający w niniejszej sprawie skład Sądu I instancji, z racji udziału w nim sędziego D., nie spełniał kryteriów niezależności i bezstronności przynależnych „sądowi ustanowionemu ustawą” w znaczeniu konstytucyjnym i konwencyjnym. Inaczej zaś mówiąc, w sprawie prowadzonej przez sędziego D. przed Sądem Okręgowym w P. o sygn. akt (...) zmaterializowały się uzasadnione wątpliwości odnośnie do instytucjonalnej bezstronności wskazanego sędziego i przełamania zasady domniemania bezstronności i niezawisłości wynikających z okoliczności otrzymania przez sędziego D. nominacji na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w P.. Dodać także należy, iż aktualnie te wątpliwości nadal występują, skoro analiza powszechnie dostępnych źródeł informacji, w tym tzw. mediów społecznościowych wskazuje, że ten sędzia uczestniczy w spotkaniach organizowanych przez podmioty jednoznacznie zaangażowane w działalność o charakterze politycznym i jednoznacznie opowiadające się po konkretnej stronie sporu politycznego, który występuje w debacie publicznej, co uzasadnia przypuszczenie, że sędzia ten podtrzymuje związki, które przyniosły mu opisane wyżej korzyści (patrz: https://x. (...)status (...)://x. (...)status (...) )

Tym samym rację mają wskazani wyżej obrońcy, jak i oskarżeni, że w niniejszej sprawie występuje bezwzględna przyczyna odwoławcza określona w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., która, zgodnie z tym przepisem oraz art. 437 § 2 zd. 2 k.p.k. wymaga uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zdaje sobie sprawę, że uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania nie przyspiesza postępowania, co bez wątpienia nie jest zgodne ze stanowiskiem tych stron, które w toku rozprawy apelacyjnej nie dostrzegały konieczności (nie wyrażały takiego stanowiska) wydania takiego rozstrzygnięcia w oparciu o art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. bądź wręcz sprzeciwiały się wydaniu takiego rozstrzygnięcia. Jednak, jak wspomniano wyżej, ta bezwzględna przesłanka odwoławcza, słusznie dostrzegana przez w/w skarżących i oskarżonych ma charakter obiektywny i winna zostać uwzględniona przez Sąd Apelacyjny. Natomiast należy wyraźnie podkreślić, iż rzetelność procesu, przeprowadzonego przez niezależny sąd i niezwisłego sędziego jest wartością nadrzędną, wypływającą z gwarancji w zakresie swobód i wolności obywatelskich, co nakazuje działać w sposób zastosowany przez Sąd Apelacyjny w niniejszym postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy będzie zobligowany do powtórzenia w całości na rozprawie postępowania dowodowego i ostatecznie wyda właściwe rozstrzygnięcie, pamiętając o treści art. 443 k.p.k.

A. W. I. P. M. K.