Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 88/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w K. (...) roku w sprawie o sygn. akt (...).

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

skazany K. P.

Okoliczności relewantne z punktu widzenia wymiaru kary łącznej w wyroku łącznym:



pozytywna opinia o skazanym w czasie odbywania kary oraz wielokrotność uprzednio orzeczonych i wykonanych kar względem skazanego;

Opinia o skazanym Dyrektora Zakładu Karnego w G. wraz z informacją o orzeczeniach i pobytach skazanego w jednostkach penitencjarnych na terenie kraju;

k. 287-292;

2.

skazany K. P.



uzyskanie przez skazanego w przeszłości warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności;

kopia postanowienia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu Sądu Okręgowego w K. (1) z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...) z odbycia reszty kary łącznej 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności, wymierzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...), z okresem próby do dnia (...) roku;

k. 238-239;

3.

skazany K. P.



częściowe naprawienie szkód wyrządzonych pokrzywdzonym popełnionymi przez skazanego przestępstwami za pośrednictwem R. P.;

kopie dowodów wpłat z lat (...) na poczet należności egzekwowanych przez Komornika sądowego;

k. 240-245;

4.

skazany K. P.



poważny stan zdrowia ojca skazanego;

karta informacyjna leczenia szpitalnego A. P. z (...)roku;

protokół rozprawy apelacyjnej z dnia (...) r.;

5.

skazany K. P.



dotychczasowa wielokrotna karalność skazanego;

Informacja o osobie z Krajowego Rejestru Karnego;

k. 283-286;

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Opinia o skazanym Dyrektora Zakładu Karnego w G. wraz z informacją o orzeczeniach i pobytach skazanego w jednostkach penitencjarnych na terenie kraju;



dowód o charakterze urzędowym, którego treści i pochodzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesowych, a i sąd odwoławczy nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu;

2.

kopia postanowienia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu Sądu Okręgowego w K. (1) z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...);



dowód o charakterze prywatnym, którego treści i pochodzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesowych, a i sąd odwoławczy nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu;

3.

kopie dowodów wpłat z lat (...) na poczet należności egzekwowanych przez Komornika sądowego;



dowody o charakterze prywatnym, których treści i pochodzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesowych, a i sąd odwoławczy nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu;

4.

karta informacyjna leczenia szpitalnego A. P. z (...)roku;



dowód o charakterze prywatnym, którego treści i pochodzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesowych, a i sąd odwoławczy nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu;

5.

Informacja o osobie z Krajowego Rejestru Karnego;



dowód o charakterze urzędowym, którego treści i pochodzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesowych, a i sąd odwoławczy nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu;

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I.

II.

III.



błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść tego orzeczenia poprzez nieprzyjęcie, iż doszło do zresocjalizowania się skazanego oraz że zachodzi wobec niego pozytywna prognoza kryminologiczna, nieustalenie że ostatniego przestępstwa K. P. dopuścił się kilkanaście lat temu;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny



obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść orzeczenia, to jest art.167 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodów z: postanowienia Sądu Okręgowego w K. (1) z dnia (...) roku (...) K. (...) oraz akt tej sprawy, opinii Zakładów Karnych z G., B. i O. na temat zachowania się skazanego, szczegółowego przesłuchania skazanego, dowodów wpłaty tytułem naprawienia szkody;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny



rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej w odniesieniu do pełniej resocjalizacji skazanego oraz pozytywnej prognozy kryminologicznej skazanego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy skazanego okazała się niezasadna.

Na wstępie niniejszych rozważań stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił, jakie wyroki skazujące zapadły w stosunku do skazanego K. P. i co do zasady zgromadził niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy dowody, a zwłaszcza dane o pobytach skazanego w jednostkach penitencjarnych i zapadłych prawomocnych orzeczeniach, odpisy poszczególnych wyroków lub akta spraw i niezbędne dane osobopoznawcze.

Odnosząc się do apelacji obrońcy skazanego podkreślić trzeba, że jej autor nie kwestionował sposobu połączenia kar w zaskarżonym wyroku łącznym ani też zastosowanego reżimu prawnego, określającego podstawy i rozmiar kary łącznej orzekanej w wyroku łącznym, jak i pozostałych rozstrzygnięć zawartych w wyroku, koncentrując się na zarzucie rażącej niewspółmierności wymierzonej przez Sąd Okręgowy kary łącznej pozbawienia wolności, wyprowadzonym z „błędu braku”, jako następstwa niepełności przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego, co determinowało zakres poniższych wywodów.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych może odnosić się tylko do tych ustaleń faktycznych, na podstawie których sąd wydaje orzeczenie. Może mieć dwie postacie, tj. błędu „braku" albo błędu „dowolności" (por. Z. Doda, A. Gaberle, Kontrola odwoławcza..., t. 2, s. 129). W obu przypadkach to uchybienie dotyczy sytuacji, gdy prawidłowo ujawniono dowody stanowiące podstawę orzeczenia, a także dokonano prawidłowej ich oceny. Oznacza to, że sąd, ustalając stan faktyczny, wziął pod uwagę wszystkie dowody ujawnione w postępowaniu, a także prawidłowo je ocenił (art. 7). Natomiast ustalając stan faktyczny na podstawie tych dowodów, sąd pominął wynikające z nich fakty (okoliczności) istotne w sprawie albo ustalił fakty, które wcale z danego dowodu nie wynikają lub wynikają, ale zostały zniekształcone (przeinaczone). W pierwszym przypadku błąd („braku") polega na nieustaleniu określonego faktu, który wynika z dowodu. W drugim przypadku błąd („dowolności") ma miejsce wówczas, gdy w ustaleniach faktycznych został wskazany fakt, który nie wynika z przywołanego dowodu, albo gdy z przywołanego dowodu wynika określony fakt, ale został on w ustaleniach faktycznych zniekształcony (przeinaczony). Błąd dowolności może polegać również na wadliwym wnioskowaniu z prawidłowo ustalonych faktów.

Przeprowadzona w sprawie kontrola odwoławcza wykazała brak podstaw do przypisania Sądowi I instancji zarzutu „błędu braku” lub „dowolności” w rozumieniu wyżej wskazanym .

Jakkolwiek Sąd Okręgowy nie ustalił, że skazany jest osobą w pełni zresocjalizowaną, a ostatniego ze zbiegających się przestępstw dopuścił się kilkanaście lat temu, a co za tym idzie, że zachodzi w stosunku do jego osoby tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna, to nie sposób uznać, że wniosek takowy można byłoby w sposób pewny wyprowadzić ze zgromadzonych w postępowaniu dowodów, w tym wnioskowanych w apelacji i przeprowadzonych na rozprawie odwoławczej.

Po myśli art. 571 § 1 k.p.k. sąd w razie potrzeby zwraca się do zakładów karnych, w których skazany przebywał, o nadesłanie opinii o zachowaniu się skazanego w okresie odbywania kary, jak również informacji o warunkach rodzinnych, majątkowych i co do stanu zdrowia skazanego oraz danych o wykonaniu kar orzeczonych w poszczególnych wyrokach.

Cytowany przepis posługuje się sformułowaniem „w razie potrzeby”. O istnieniu „potrzeby” przeprowadzenia dowodu z opinii zakładu karnego o zachowaniu się skazanego w okresie odbywania kary decyduje ocena okoliczności konkretnej sprawy, dokonana z uwzględnieniem dyrektyw wyrażonych w art. 2 § 1 pkt 2 i art. 4 k.p.k. (vide: wyrok SN z 20.08.1992 r., II KRN 112/92, OSNKW 1992/9–10, poz. 72). Zarazem formuła zawarta w tym przepisie nie nakłada obowiązku na sąd orzekający (vide: postanowienie SN z 27.02.2014 r., V KK 12/14, LEX nr 1454015). Z drugiej strony trudno nie dostrzec, iż przepis art. 571 § 1 k.p.k. ma służyć właściwemu kształtowaniu przez sąd wymiaru kary łącznej w oparciu o pełny, możliwy do ustalenia w realiach rozpoznawanej sprawy zakres wiedzy o przestępstwach i ich sprawcy (vide: wyrok SN z 4.10.2011 r., II KK 112/11, LEX nr 1084712).

W realiach poddanego osądowi przypadku Sąd Okręgowy uzyskał z urzędu dwie opinie penitencjarne o skazanym, a mianowicie z Zakładu Karnego w G. z (k. 189- 194) oraz z Aresztu Śledczego w B. (k. 33-37). Jakkolwiek czyniąc ustalenia faktyczne oparł się na pierwszej z nich jako najbardziej aktualnej (vide: sekcja 1.2.1. Fakty uznane za uwodnione formularza uzasadnienia), to okoliczność ta nie mogła rzutować na wynik sprawy skoro ta pierwsza była korzystniejsza dla skazanego i pozwalała na sformułowanie pozytywnej opinii penitencjarnej o skazanym (w opinii o osadzonym Dyrektora AŚ w B. opinia penitencjarna o skazanym była przeciętna – karę ówcześnie odbywał w systemie zwykłym i nie był zainteresowany jej zmianą na system programowego odziaływania).

Wniosek ten znalazł potwierdzenie w uzyskanej na etapie apelacyjnym aktualnej opinii o skazanym z Zakładu Karnego w G. (k. 287 – 292), która wskazuje na dodatnią prognozę penitencjarną skazanego, którego zachowanie nadal oceniane jest pozytywnie – skazany odbywa karę w zakładzie półotwartym dla recydywistów penitencjarnych, w systemie programowego odziaływania a wynikające zeń zadania realizuje w stopniu dobrym. Jego zachowanie oceniane jest jako właściwie tak względem współosadzonych, jak i funkcjonariuszy SW, za co został jak dotąd siedmiokrotnie nagrodzony regulaminowo przy braku ukarań dyscyplinarnych.

Jakkolwiek Sąd Okręgowy nie uzyskał opinii z Aresztu Śledczego w O., skąd skazany został warunkowo przedterminowo zwolniony na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w K. (1) z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...) z odbycia reszty kary łącznej 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności, wymierzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...), jednakże skarżący nie wykazał, aby okoliczność ta mogła mieć wpływ na wynik sprawy, co jest warunkiem skuteczności zarzutu o charakterze względnym.

Przede wszystkim okoliczność ta znalazła się w polu widzenia Sądu orzekającego, albowiem fakt ten został ustalony w wyroku (vide: punkt 34. komparycji zaskarżonego wyroku w związku z punktem V. sentencji tegoż wyroku), jak i w jego części motywacyjnej (vide: sekcja 1.1. Wyroki wydane wobec skazanego, Lp. 34). Pomimo, że Sąd Okręgowy wyprost nie ustalił na mocy jakiej decyzji skazany uzyskał warunkowe przedterminowe zwolnienie i co było jej podstawą, to odpis postanowienia Sądu Okręgowego w K. (1) z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...) zaliczył w poczet dowodów, które dopuścił z urzędu i ujawnił na rozprawie (vide: k. 205 v.), aczkolwiek nie dał temu wyrazu w pisemnych motywach wyroku, co stało się przyczynkiem do apelacji. Zauważyć jednak należy, iż uzasadnienie decyzji sądu penitencjarnego o udzieleniu skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia było dostępne i znane z urzędu Sądowi I instancji. Wynikało z niego zaś, że skazany uzyskał w AŚ w O. bardzo dobrą opinię penitencjarną oraz, że była ona podstawą do sformułowania względem skazanego pozytywnej prognozy kryminologicznej, która w każdym przypadku jest jedyną podstawą udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia.

W tych okolicznościach poprzestanie przez Sąd Okręgowy na dowodach zgromadzonych w postępowaniu z urzędu, w tym dwóm opiniom z AŚ w B. oraz ZK w G. (skazany wbrew supozycjom skarżącego nie odbywał kary w G., gdzie znajduje się AŚ a nie ZK) należało uznać za wystarczające i czyniące zadość „potrzebie” zebrania niezbędnych danych o zachowaniu skazanego w czasie odbywania kar podlegających łączeniu w ramach wyroku łącznego.

Wnioskowania tego nie podważa okoliczność, iż skazany w latach (...) (tj. przed udzieleniem mu warunkowego przedterminowego zwolnienia, za pośrednictwem swojej matki R. P., dokonał wpłat na poczet egzekwowanych przez komornika sądowego obowiązków naprawienia szkód wyrządzonych popełnionymi przezeń przestępstwami w łącznej kwocie 22.251,62 zł – skazany nie przedstawił tych dowodów ani administracji ZK G., która wyliczyła je na łączną sumę 129.767 zł, ani Sądowi orzekającemu, choć miał możliwość swobodnej wypowiedzi na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku łącznego, wbrew niczym niepopartym zarzutom apelującego. Skazany nie był wprawdzie reprezentowany przed sądem a quo przez obrońcę ustanowionego czy to z wyboru, czy też z urzędu, jednakże biorąc pod uwagę jego bogate doświadczenie sądowe nie sposób uznać, iżby nie był w stanie racjonalnie przedstawić i bronić swoich racji bezpośrednio czy też za pośrednictwem pism procesowych – analogicznie jak w postępowaniu odwoławczym.

Bez wątpienia okoliczność ta była istotna z punktu widzenia prognozy kryminologicznej skazanego, analogicznie jak podeszły wiek rodziców skazanego i poważny stan zdrowia jego ojca A. P., podobnie jak fakt pozostawania przez skazanego w stałym związku partnerskim, czy podjęcia współpracy z (...) Policji, które świadczą o prawidłowo przebiegającym i dobrze rokującym na przyszłość procesie resocjalizacji skazanego. Zauważyć jednak trzeba, że nie są to jedyne przesłanki wymiaru kary łącznej w wyroku łącznym.

W tym miejscu wskazać należy, że przy wymiarze kary łącznej decydujące znaczenie ma związek podmiotowo-przedmiotowy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami, za które zostały wymierzone kary podlegające łączeniu. Chodzi tutaj o bliskość kwalifikacyjną i czasową czynów oraz tożsamość osoby (osób) pokrzywdzonych. Im większa występuje zbieżność pomiędzy ww. czynnikami w rozważanych przestępstwach, tym bardziej kara łączna winna grawitować w kierunku pełnej absorpcji. Nadto, kara łączna stanowić ma syntetyczną, całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego reakcją na popełnione czyny. Pierwszeństwo przy wymiarze kary łącznej winny mieć dyrektywy prewencyjne w odniesieniu do sprawcy, ujęte w art. 53 § 1 k.k. - w brzmieniu obowiązującym w dniu 30 czerwca 2025 roku jako względniejszym dla skazanego w rozumieniu art. 4 § 1 k.k. - (por. komentarze do art. 86 k.k.: pod redakcją Andrzeja Zolla, Zakamycze 1998, teza 7; Jacka Giezka, LEX 2007, teza 4; Piotra Kardasa, Zakamycze 2004, teza 20,24,27,46, nadto wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 maja 2008 r. w sprawie II AKa 129/08 i Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 19 października 2007 r. w sprawie II AKa 183/07). Suma tych okoliczności decyduje o zastosowaniu przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji, asperacji bądź kumulacji. Zatem, kara łączna orzekana w wyroku łącznym powinna stanowić swego rodzaju korektę – poprzez pryzmat oceny dotychczasowego przebiegu okresu wykonywania poszczególnych kar jednostkowych – kar zawartych w podlegających łączeniu wyrokach. Jednakże kara łączna nie powinna być postrzegana jako instytucja mająca działać na korzyść skazanego, swoista premia, ale jako instytucja gwarantująca racjonalną politykę karania w stosunku do sprawcy wielości – pozostających w realnym zbiegu – przestępstw. Okoliczności mające miejsce po podlegających łączeniu skazaniach nie są co prawda pozbawione znaczenia (chodzi przede wszystkim o przebieg procesu resocjalizacji sprawcy – por. wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 30 września 1998r., II AKa 181/98, Prok. i Pr. 1999, z. 4, poz. 24; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 kwietnia 1994r., II AKr 26/94, KZS 1994, z. 5, poz. 14), jednakże nie należy przydawać im rangi decydującej. Jest to wyłącznie kryterium subsydiarne – w tym zakresie należy podzielić pogląd wyrażony w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w K. z dnia (...)

Mając na uwadze powyższe, Sąd odwoławczy stwierdza, iż Sąd Okręgowy w należytym stopniu uwzględnił ww. kryteria. Zauważyć należy, że w niniejszym przypadku związek podmiotowo-przedmiotowy zachodzący pomiędzy poszczególnymi, prawomocnie osądzonymi czynami był stosunkowo ścisły. Wskazuje na to ich częściowe podobieństwo rodzajowe (w większości stanowią przestępstwa skierowane przeciwko mieniu, ale także dokumentom) i bliskość czasowa – zbiegające się przestępstwa zostały popełnione w bliskiej odległości czasowej, ale za to na przestrzeni lat (...). Okoliczność ta świadczyła o dużym natężeniu złej woli u skazanego i determinacji w osiąganiu przestępczych celów, co skarżący zbył milczeniem.

Słusznie również Sąd orzekający uznał za okoliczność przemawiającą za odejściem od wymiaru kary łącznej na zasadzie zbliżonej do absorpcji, uprzednią karalność skazanego. Skarżący okoliczność tę całkowicie zignorował, tymczasem K. P. na przestrzeni 16 lat ((...)) był aż 36 karany za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom i ochronie informacji na kary wolnościowe i pozbawienia wolności, co jednak nie zapobiegło popełnieniu kolejnych przestępstw już w warunkach kwalifikowanego z art. 64 § 1 k.k. powrotu do przestępstwa, w tym w ramach analizowanych zbiegów, oraz ciągach przestępstw, co świadczyło o postępującej demoralizacji skazanego. Wprawdzie skazany, liczący obecnie 38 lat, dopuścił się ostatnich przestępstw około 11 lat temu, to jednak skala jego przestępczej działalności i jej intensywność w okresie dorosłego życia nie może być całkowicie bagatelizowana.

W świetle powyższego nie sposób abstrahować od całokształtu kryminalnej przeszłości skazanego, którą Sąd orzekający zasadnie poczytał mu na jego niekorzyść, jako jeden z elementów prognostycznych przemawiających za odejściem od wymiaru kary na zasadzie zbliżonej do absorpcji na rzecz zasady asperacji.

Oceny tej nie podważa, wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego, dotychczasowy przebieg wykonywanych kar. Z aktualnej Opinii o skazanym Dyrektora Zakładu Karnego w G. bynajmniej nie wynika, iżby zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary było aż tak jednoznaczne, aby można było uznać go za osobę w pełni zresocjalizowaną: „Względem popełnionych przestępstw osadzony aktualnie wypowiada się krytycznie, jednakże trudno ocenić czy krytycyzm oparty jest już na stosowanych przemyśleniach, czy jest tylko deklaracją nakierowana na konkretną korzyść. W mojej ocenie nie zrozumiał on szkodliwości społecznej popełnionych przez siebie czynów karalnych.” (k. 287 v.) Nawet więc, jeśli za swoje pozytywne zachowanie skazany uzyskuje regulaminowe nagrody, to dodatniej opinii penitencjarnej, nie sposób przeceniać, a w szczególności utożsamiać jej z pozytywną prognozą kryminologiczną, tak jak czyni to skarżący.

Faktem jest, że skazany w swoim pisemnym stanowisku wyrażonym w stadium odwoławczym deklaruje pełną współpracę z organami ścigania i definitywne zerwanie z przestępczą przeszłością, jednakże taka jego postawa wymaga zweryfikowania w dłuższej perspektywie czasowej. Tymczasem on sam oświadczył, że naganność swojego dotychczasowego postępowania i uprzedniego stylu życia zrozumiał dopiero około dwóch lat temu, nie sposób więc uznać, że okoliczność ta winna determinować wymiar kary łącznej w wyroku łącznym, analogicznie jak chęć założenia rodziny czy towarzyszenia starzejącym się rodzicom. Jakkolwiek okoliczności osobiste, rodzinne nie są bez znaczenia, jednakże in concreto nie mogły one mieć decydującego wpływu na wymiar kary w wyroku łącznym. Chęć uczestniczenia w życiu rodzinnym jakkolwiek stanowi pozytywny prognostyk, nie jest jedyną determinantą wymiaru kary łącznej w wyroku łącznym.

Bez wątpienia w świetle treści art. 571 § 1 k.p.k. informacje o warunkach rodzinnych, majątkowych i co do stanu zdrowia skazanego (a nie rodziców) stanowią okoliczności, które sąd uwzględnia przy orzekaniu o karze łącznej w wyroku łącznym, jednakże okoliczności te mają li-tylko charakter pomocniczy a nie rozstrzygający. Oczywiście, nie oznacza to tego, że okoliczności te z punktu widzenia wymiaru kary łącznej są obojętne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2007 r., III KK 394/06, Prok. i Pr. – orzecz. 2007, nr 10, poz. 19). Powinność sądu orzekającego w przedmiocie wydania wyroku łącznego, określona w art. 571 § 1 k.p.k., ma służyć właściwemu kształtowaniu przez ten sąd wymiaru kary łącznej w oparciu o pełny, możliwy do ustalenia w realiach rozpoznawanej sprawy, zakres wiedzy o przestępstwach i ich sprawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2011 r., II KK 112/11, LEX nr 1084712). Bez wątpienia Sąd Okręgowy zadośćuczynił powyższemu, gromadząc niezbędne o skazanym informacje, ale i nadał im właściwą rangę w procesie orzekania o karze łącznej w wyroku łącznym, co potwierdziły uzupełniające dowody przeprowadzone przez Sąd Apelacyjny w stadium odwoławczym.

Reasumując, pozytywna opinia penitencjarna, jak i złożona sytuacja osobista skazanego, w szczególności w odniesieniu do jego rodziców – są zaledwie jedną z przesłanek wymiaru kary łącznej i samo ich zaistnienie nie przemawia automatycznie za zastosowaniem przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji czy nawet asperacji w wymiarze do niej zbliżonym. Sąd odwoławczy podziela bowiem pogląd, iż popełnienie więcej niż dwóch przestępstw jest istotnym czynnikiem prognostycznym, przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od tej wynikającej z dyrektywy absorpcji, którą to należy stosować bardzo ostrożnie, biorąc pod uwagę negatywną co do sprawcy przesłankę prognostyczną, jaką jest właśnie popełnienie większej liczby przestępstw. W przeciwnym wypadku wymierzenie kary wynikającej z zasady absorpcji (względnie asperacji w wymiarze do niej zbliżonym) prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 maja 2008 r. II AKa 129/08, Biul.SAKa 2008/3/8). Okoliczność tę zresztą miał także w polu widzenia Sąd orzekający, który zasadnie odwołał się do utrwalonej u skazanego tendencji do łamania obowiązującego porządku prawnego o czym świadczy sama liczba zbiegających się przestępstw, co skarżący skrzętnie pomija, a wręcz deprecjonuje ten oczywisty fakt, eksponując wyłącznie pozytywną opinię penitencjarną i upływ czasu od popełnienia ostatniego z przestępstw, co dodatkowo osłabia siłę jego argumentacji.

Na koniec podkreślić trzeba, że niezależnie od możliwości zastosowania przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji, asperacji jak i zasady kumulacji, oparcie wymiaru kary na zasadzie absorpcji lub kumulacji traktować należy jako rozwiązanie skrajne, stosowane wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia. Natomiast priorytetową zasadą wymiaru kary łącznej powinna być zasada asperacji (por. A. Marek: Komentarz, Kodeks karny, Warszawa 2004 rok s. 293; wyrok SN z 2 grudnia 1975 roku Rw 628/75, OSNKW 1976/2/33, wyrok SA w Katowicach z dnia 13 listopada 2003 roku, II AKa 339/03, LEX nr 183336; wyrok SA w Lublinie z dnia 27 kwietnia 2006 r., II AKa 80/06, LEX nr 183575). Bez wątpienia analizowana sprawa nie stanowi wyjątkowego przypadku, uzasadniającego odstąpienie od powyższej zasady li-tylko z uwagi na eksponowane w apelacji i pismach skazanego okoliczności. Jakkolwiek czyny, za które skazany aktualnie odbywa kary zostały popełnione wiele lat temu, to nie sposób polemizować z tezą, że stało się tak wyłącznie za sprawą organów ścigania, które jakoby celonowo rozdrobniły uprawiany w przeszłości przez skazanego proceder na szereg postępowań, spośród których część nadal się jeszcze toczy – albowiem w świetle zasad wiedzy i doświadczenia życiowego, a także oświadczeń samego skazanego nie można wykluczyć tego, że gdyby skazany zdecydował się na podjęcie współpracy z organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości wcześniej to sam i z korzyścią procesową dla siebie mógłby już dużo wcześniej rozliczyć się ze swojej niechlubnej przeszłości.

Godzi się przypomnieć, iż rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo (por. III KR 254/73, OSNPG 1974, nr 3-4, poz. 51 i aprobatę tego stanowiska: M. C., Z. Doda, Przegląd orzecznictwa, P.. 1975, nr 3, s. 64; wyrok SN z 13.02.2003, WK 1/03, OSNKW 2003/323). Od dawana utrwalony też jest pogląd, iż na gruncie przepisu art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować. Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić tylko wówczas, gdy kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia jednak w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy - innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12.07.2000r., II AKa 116/00, podobnie – wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 19.12.2000r., II AKa 218/00, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30.05.2003r., II AKa 163/03, OSA 2003/11/113).

Kierując się powyższymi zapatrywaniami, jak również odwołując się do ustalonych w sprawie okoliczności relewantnych z punktu widzenia wymiaru kary łącznej w wyroku łącznym, Sąd Apelacyjny uznał, że orzeczona wobec skazanego K. P. kara łączna w wymiarze 6 lat pozbawienia wolności (analogicznie grzywny w wymiarze 350 stawek dziennych w kwocie po 20 zł), na zasadzie asperacji, jest karą na pewno nie łagodną, ale nie czyni to ją nazbyt surową i to w stopniu rażącym. Z jednej bowiem strony pozwala ona uniknąć nieuzasadnionego premiowania sprawcy popełniającego więcej przestępstw, a z drugiej uniknąć konsekwencji w postaci kumulacji dolegliwości wynikających z orzeczonych jednostkowymi wyrokami kar, a tym samym naruszenia zasady racjonalności wymiaru kary i zasady humanitaryzmu stosowania kar oraz poszanowania godności człowieka - do czego prowadzi oparcie wymiaru kary łącznej na dyrektywie kumulacji.

Tak ukształtowana kara jest więc w ocenie Sądu Apelacyjnego karą sprawiedliwą i należycie wyważoną, która nie razi swoją surowością i zapewnia realizację celów kary - tak indywidualno, jak i ogólnoprewencyjnych. Nie godzi także w zasadę humanitaryzmu, określoną w art. 3 k.k., która sprowadza się do minimalizacji cierpień, dolegliwości i innych niedogodności zadawanych w związku z realizacją norm prawa karnego, czemu służą także normy prawa karnego wykonawczego, które wychodzą naprzeciw sytuacjom, w których wykonanie orzeczonej kary staje się czasowo niemożliwie bądź powoduje dla skazanego i jego bliskich zbyt ciężkie skutki, o czym nie pamiętał autor skargi. To zaś pozwala pogodzić postulat humanitaryzmu stosowania kar oraz poszanowania godności człowieka z nakazem sprawiedliwego osądzenia sprawcy dwu lub więcej przestępstw w ramach wyroku łącznego.

Reasumując – zarzut obrońcy skazanego w gruncie rzeczy miał charakter polemiczny i w żadnej mierze nie podważał słuszności zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia.

Wniosek



o zmianę zaskarżanego wyroku i wymierzenie skazanemu kary łącznej 4 lat pozbawienia wolności;



przeprowadzenie dowodów wskazanych w zarzucie II petitum apelacji;



przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kosztów pomocy prawnej udzielonej skazanemu w postępowaniu odwoławczym a nieopłaconych nawet w części w wysokości maksymalnej oraz zwrotu uzasadnionych wydatków.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek zasadniczy nie zasługiwał na uwzględnienie, albowiem zarzuty apelacji sprowadzające się w istocie do zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczonej w wyroku łącznym kary pozbawienia wolności okazał się niezasadny.

Natomiast wnioski dowodowe częściowo zasługiwały na uwzględnienie poprzez poszerzenie podstawy dowodowej orzeczenia, które jednak nie podważyły wyprowadzonych przez Sąd Okręgowy wniosków co do kary łącznej orzeczonej w wyroku łącznym względem skazanego. Ten ostatni w piśmie procesowym z (...) roku wnioskował dodatkowo o zmianę typu zakładu karnego z półotwartego na otwarty, jednakże zdaniem instancji odwoławczej to administracja zakładu karnego (komisja penitencjarna), w którym skazany aktualnie odbywa karę najlepiej jest w stanie ocenić postępy w resocjalizacji skazanego, a tym samym określić typ zakładu karnego najbardziej pożądany z punktu widzenia realizacji celów kary tak z punktu widzenia interesu oskarżonego, jak i ogólnie pojętego interesu wymiaru sprawiedliwości. Z pewnością nie sposób rozstrzygać o tym li tylko w oparciu o zgłaszane w pismach procesowych potrzeby skazanego, zdeterminowane obecnie subiektywnie ocenianą potrzebą podtrzymania bliskich więzi z partnerką oraz rodzicami czy chęcią pozyskania odpłatnego zatrudnienia. Wprawdzie art. 62 k.k. stwarza sądowi orzekającemu karę pozbawienia wolności możliwość określenia rodzaju i typu zakładu karnego, w którym skazany ma odbywać karę, a także możliwość orzeczenia systemu jej wykonania, jednakże nie nakłada takiego nakazu. Sąd rezygnując z tych możliwości nie może tych to przepisów - jako jedynie fakultatywnych – naruszyć (por. postanowienie SN z 4.02.2021 r., V KK 550/20, LEX nr 3149357).

Wniosek w przedmiocie kosztów należnych obrońcy skazanego ustanowionemu z urzędu co do zasady zasługiwał na uwzględnienie, jednak okazał się chybiony co do ich wysokości o czym będzie mowa szczegółowo poniżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności oraz grzywny i pozostałe rozstrzygnięcia zawarte sentencji wyroku (o umorzeniu postępowania w pozostałym zakresie, o zaliczeniach na poczet kar łącznych i kosztach postępowania).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, albowiem apelacja obrońcy skazanego okazała się bezzasadna, a jednocześnie brak było podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku - niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, Z urzędu Sąd odwoławczy skontrolował bowiem wyrok poza granicami zaskarżenia, stosownie do treści art. 433 § 1 in fine.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt 2)

Punkt 3)

Skazany K. P. w toku postępowania odwoławczego korzystał z pomocy prawnej obrońcy wyznaczonego mu z urzędu. Wobec tego, obrońcy temu przysługiwał zwrot kosztów obrony udzielonej skazanemu z urzędu w tymże postępowaniu, które – jak wynika z przepisów § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2024 r., poz. 763) – obejmują stosowną opłatę za czynności adwokackie oraz niezbędne, udokumentowane wydatki adwokata.

I tak wysokość tych kosztów – w zakresie opłaty – ustalona została w oparciu o przepisy § 4 ust. 1-3 i § 17 ust. 5 cyt. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości na kwotę 295,20 zł brutto, tj. na poziomie opłaty minimalnej, mając na uwadze wynik sprawy, standardowy nakład pracy obrońcy, a zwłaszcza jeden termin rozprawy odwoławczej z udziałem obrońcy, co podważało wnioskowaną przez adw. S. N. wysokość wynagrodzenia na poziomie 600 % stawki podstawowej.

Obrońca wykazał za to należycie wydatki poniesione przy świadczeniu skazanemu pomocy prawnej z urzędu – obejmujące koszt dojazdu na rozprawę apelacyjną – o których zwrot wnioskował w toku tejże rozprawy w dniu (...) roku. Obrońca przedłożył przy tym sporządzony przez siebie spis kosztów, z którego wynikało, iż odbył podroż z K. do siedziby Sądu Apelacyjnego w P. i z powrotem, co dawało dystans 218 km w obie strony; przy czym podróżował samochodem osobowym, a koszt używania pojazdu za 1 km określił – zgodnie z § 2 pkt 1b rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia (...) r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U.2002.27.271 ze zm.) – na 1,15 zł. W konsekwencji uznać należało, że obrońca należycie wykazał zarówno zasadność przyznania mu zwrotu poniesionych wydatków, jak i ich wysokość, wobec czego zasądzono na jego rzecz z tytułu zwrotu wydatków wnioskowaną przez niego kwotę 250,70 zł.

Sąd Apelacyjny w myśl przepisów art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwolnił skazanego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa wydatków za postępowanie odwoławcze. Rozstrzygając o powyższym, Sąd II instancji miał na uwadze, że skazany w czasie osadzenia nie jest zatrudniony odpłatnie, posiada liczne zobowiązania finansowe, wobec czego ich uiszczenie byłoby dlań zbyt uciążliwe. Ponadto, nie wymierzył skazanemu opłaty za II instancję, albowiem zgodnie z treścią art. 6 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U.1983.49.223 j.t. ze zm.), jeżeli kara łączna została orzeczona wyrokiem łącznym, odrębnej opłaty od tej kary nie pobiera się.

7.  PODPIS

A. A. P. M. (...)