Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 100/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) ( (...) )

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 552 § 2 i § 1 kpk poprzez niezastosowanie i oddalenie;

1) w części wniosku o zasądzenie odszkodowania tj. 333.787,39zł (w tym kwota brutto 246.539,57zł oraz odsetki 87.247,82zł), na rzecz S. S. w związku z wykonaniem względem niego kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w T. z dnia (...) w sprawie o sygn. akt (...), pomimo że dowody zgromadzone w sprawie w postaci, zeznań S. S. i jego konkubiny A. M., umów zleceń z firmami, wypowiedzeń umów w związku z trafieniem S. S. do zakładu karnego w celu odbycia niesłusznie orzeczonej kary pozbawienia wolności, pełnomocnictw udzielonych przez konkubinę S. S. do prowadzenia działalności, zarządzania całą firmą, nazwy firmy stworzonej przez S. S. - (...), jego wiedza i doświadczenie zawodowe, bliskie relacje z zatrudnionymi pracownikami, zatrudnianie pracowników, rozliczanie, korespondujących ze sobą wzajemnie dając podstawę do przyjęcia, że S. S. prowadził od samego początku do momentu osadzenia w zakładzie karnym działalność gospodarczą pod firmą (...), natomiast jego konkubina była tylko tzw. „słupem" bez wiedzy i doświadczenia w budowlance, a tym samym to S. S. poniósł szkodę, co w konsekwencji dawało podstawę do zasądzenia odszkodowania w żądanej kwocie, a nie oddalenia wniosku,

2) w części wniosku o zasądzenie zadośćuczynienia tj. ponad kwotę 40.000zł na rzecz S. S. w związku z wykonaniem względem niego kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w T. z dnia (...) w sprawie o sygn. akt (...), pomimo że dowody zgromadzone w sprawie w postaci, zeznań S. S. i jego konkubiny A. M., związanych z niesłusznym skazaniem, prowadzenia wielu postępowań karnych, cywilnych, egzekucyjnych, wznowieniowych, a także warunkami odbycia kary pozbawienia wolności, rozpadu więzi rodzinnych oraz bliskich relacji z konkubiną, możliwości realizowania pasji, hobby, a także orzeczeń wydawanych w podobnych sprawach m.in. T. K. (55.000zł/miesiąc odbywania kary pozbawienia wolności), dawały podstawę do zasądzenia łącznie dochodzonej kwoty tj. 174.350zł, a nie zasądzenia zaledwie 40.000zł.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja pełnomocnika okazała się zasadna jedynie w niewielkim zakresie.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że sąd I instancji prawidłowo ustalił, że wnioskodawca S. S. nie prowadził działalności gospodarczej pod firmą (...) z siedzibą w P., ale był zatrudniony w ww. podmiocie i uzyskiwał minimalne wynagrodzenie za pracę. Okoliczność ta została zresztą przyznana przez apelującego, który dowodził jednak,
że A. M. ww. działalność prowadziła „ tylko i wyłącznie na papierze” i była tzw. „ słupem” (określenia pełnomocnika na s.3 apelacji). Zdaniem ww. świadczy o tym nie tylko nazwa firmy, al i brak wykształcenia oraz praktyki w dziedzinie budownictwa A. M.. Tego rodzaju manewr był wynikiem chęci uniknięcia skutków egzekucji komorniczej wdrożonej wobec wnioskodawcy. Tego rodzaju twierdzenia apelującego trudno akceptować, albowiem narażają jego mandanta na odpowiedzialność z art.55 kks. Zdaniem skarżącego mimo ww. okoliczności to jego mandant winien być beneficjentem przychodów uzyskiwanych w ramiach ww. działalności, także tych potencjalnych. Pogląd autora apelacji jest błędny w stopniu oczywistym, albowiem to A. M. była zgodnie z prawem podmiotem praw i obowiązków dot. ww. działalności gospodarczej. Uwaga ta dot. nie tylko np. należności podatkowych, zobowiązań wobec kontrahentów, czy też roszczeń należnych firmie z tytułu prowadzonej działalności, itp. Fakt, że po osadzeniu wnioskodawcy doszło do rozwiązania umów na prace budowlane nie oznacza więc, że to S. S. ma prawo domagać się z tego tytułu odszkodowania, zwłaszcza w wysokości kwoty przychodu brutto, powiększonego o odsetki i to liczone od dnia po dniu od ustalonego w umowie zakończenia poszczególnych robót ( vide: k.366). W kwocie odszkodowania ujęto nie tylko ewentualny zysk, VAT, ale i inne koszty uzyskania przychodu, których na skutek rozwiązania umowy umów nie poniesiono, w tym materiały budowlane, składki ZUS, a także wynagrodzenie wnioskodawcy za pracę. Świadczą
o tym zapisy np. umowy Nr (...) : „ sprzęt i materiał zabezpiecza podwykonawca” ( vide: k.207 ). Skarżący popada na s.3 apelacji w sprzeczność, której zdaje się nie dostrzegać. Domaga się m.in. odszkodowania w postaci wynagrodzenia za pracę wnioskodawcy jako część wartości umów brutto. Praca ta stanowiła jednak część kosztów uzyskania przychodów objętych żądaniem wniosku, jednakże na skutek rozwiązania umów i niewykonywaniem prac nie doszło do ich poniesienia przez firmę (...). Umowa o pracę z wnioskodawcą została rozwiązana (...) Trafnie Sąd Okręgowy zauważył, że ww. przychód miał charakter potencjalny, ale mógł dot. jedynie A. M., jako osoby, która zgodnie z prawem była właścicielem przedmiotowej działalności gospodarczej. Sytuacji tej nie zmieniają także podnoszone w apelacji okoliczności. Uwaga ta dot. zarówno fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego
z A. M., jak i udzielone wnioskodawcy przez ww. pełnomocnictwo. Także i tej ostatniej kwestii skarżący się myli. Z przedłożonego przez wnioskodawcę dokumentu na k.209 wynika, że było ono ograniczone i mocno zawężone przedmiotowo: „… wyrażam zgodę na podpisywanie faktur przez S. S. …”. Nie sposób przy tym pominąć, że istotne dla sprawy umowy zawierane były przez A. M. a nie wnioskodawcę ( vide: k.207 ). To że wnioskodawca prowadząc z ww. wspólne gospodarstwo domowe „ czerpał profity” z działalności gospodarczej, której wyłączną właścicielką była A. M. także nie daje podstaw do zasądzenia odszkodowania na jego rzecz. Twierdzenie pełnomocnika na s.3 apelacji, że Sąd meriti ww. okoliczności nie ustalił jest niezrozumiałe i dowodzi, że ww. nie zapoznał się należycie
z uzasadnieniem zaskarżonego wyroku. W tym zakresie Sąd Apelacyjny odsyła zwłaszcza do lektury s.8-10 ww. dokumentu. Chybione są też zastrzeżenia autora apelacji co do okresu,
w jakim S. S. został pozbawiony możliwości wykonywania pracy. Sąd Okręgowy w tym zakresie także prawidłowo wskazał, że miało to miejsce przez okres 90 dni. Nie można bowiem pomijać, że ww. miał ówcześnie do odbycia – oprócz kary wymierzonej w sprawie (...) – także kolejną karę pozbawienia wolności w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzoną w sprawie (...). S. S. musiałby ją odbyć niezależnie od tego czy został osadzony w sprawie (...), czy też nie. Skarżący zdaje się nie dostrzegać,
że zarządzeniem z dnia (...) ( (...) ) nastąpiła przecież zmiana kolejności odbywania ww. kar ( vide: k.58 ), co skutkowało, że okres niesłusznego wykonania kary pozbawienia wolności w sprawie (...) ograniczono właśnie do 90 dni wskazanych
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zdumienie budzi także argument podniesiony na s.4 apelacji dot. przyjęcia kwoty „ najniższej krajowej” jak podstawy zasądzonego odszkodowania. Skarżący dowodząc, że winna być to kwota 6000 zł; miesięcznie nie wskazuje na jakikolwiek dowód potwierdzający jego dywagację. Wybitnie lakoniczne stwierdzenie „wg GUS” jest tym bardziej nieprzekonywujące jeżeli uwzględni się dwa czynniki. Po pierwsze, wynagrodzenie wg „najniższej krajowej” ustalono przecież w umowie o pracę S. S. z jego pracodawcą a nadto fakt ten wynika zarówno z zeznań A. M. ( vide: k.81 ) oraz samego wnioskodawcy ( vide: k.80 ). Po drugie, apelujący zdaje się zapominać, że tego rodzaju wartość sam wskazywał we wniosku z dnia (...) ( vide: k.5 ). Sąd Apelacyjny dokonując weryfikacji kwoty przyjętej przez Sąd Okręgowy w pkt 1a zaskarżonego wyroku nie mógł zgodzić się jedynie z ograniczeniem wyliczonego na s.10 uzasadnienia ww. orzeczenia odszkodowania ( 9.784,59 zł; ) o 25 %, z tytułu kosztów utrzymania wnioskodawcy przez państwo polskie
w zakładzie karnym. W tym zakresie sąd odwoławczy w pełni podziela pogląd wyrażony
w orzecznictwie m.in. w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w B. z dnia (...) ( (...) ), że nieuzasadnione jest pomniejszanie dochodu, który uzyskałby represjonowany o koszty jego utrzymania, bo niestosowne, a wręcz niemoralne byłoby pomniejszanie odszkodowania o kwoty, jakie wyłożyło państwo, pozbawiając go bezprawnie wolności. Co do zaś innych wydatków, które ponosiłby represjonowany, gdyby nie został pozbawiony wolności, zauważyć wypada, że to on zadecydowałby na co przeznaczy osiągane dochody, określanie więc jak miałby funkcjonować i ile mógłby zaoszczędzić, jest bez znaczenia dla ustalenia kwoty należnego mu odszkodowania. Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok we wskazanym zakresie, podwyższając odszkodowanie do kwoty 9.784,59 zł;.

Orzekając z kolei w zakresie zadośćuczynienia sąd odwoławczy w pełni podzielił stanowisko sądu meriti. Z argumentacją zawartą na s.10-11 uzasadnienia zaskarżonego wyroku zgodził się w pełnej rozciągłości, czyniąc ją częścią swojego wywodu. Mając powyższe na względzie nie ma powodu by ją powielać. Zasądzona kwota 40.000 zł; wraz z odsetkami jest adekwatna do istotnych dla sprawy okoliczności i nie ma bynajmniej charakteru symbolicznego. Sąd meriti należycie uwzględnił zarówno okres niesłusznego pozbawienia wolności wnioskodawcy oraz warunki w jakich odbywał on karę. Nie pominął przy tym również negatywnych przeżyć związanych z izolacją więzienną, poczuciem niesprawiedliwości, rozłąką rodziną, czy też wpływu osadzenia na sytuację osobistą i zawodową. Wbrew twierdzeniom pełnomocnika miał na względzie ujemny wpływ pozbawienia wolności na relacje rodzinne, podejmowanie aktywności zgodnych z upodobaniami, czy też dyskomfort, który S. S. niewątpliwie odczuwał. Tego toku rozumowania autor apelacji nie zdołał podważyć. Przywoływał okoliczności, które zostały już należycie docenione przez Sąd Okręgowy ( związane z warunkami odbywania kary, pozbawieniem możliwości wykonywania aktywności życiowych, dot. ograniczenia kontaktu z rodziną ). Stanowią one niestety naturalne konsekwencje pozbawienia wolności. Brak możliwości wędkowania, kontaktu z przyrodą, z rodziną, kontaktów intymnych z konkubiną, jedzenie dalekie od upodobań, możliwości rozwoju i pracy dot. każdej osoby niesłusznie osadzonej i nie może stanowić argumentu za dodatkowym podwyższeniem kwoty zadośćuczynienia. Skarżący nie wykazał przy tym by pozbawienie wolności wywołało skutki np. dla psychiki wnioskodawcy, z którymi boryka się w dalszym ciągu. Waloru takiego nie mają bynajmniej stres dot. procesu w sprawie, czy też obawa kolejnych postępowań. Okoliczności te nie stanowią bowiem podstawy zadośćuczynienia, które związane jest przecież z faktem niesłusznego pozbawienia wolności. W tej sytuacji bliżej niesprecyzowane w uzasadnieniu apelacji ( s.4 ) „ piekło postępowań cywilnych” przywoływanych przez skarżącego nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy jakie usiłuje mu nadać pełnomocnik. Całkowicie niezrozumiałe są te stwierdzenia apelacji, w których jej autor bezrefleksyjnie twierdzi, że „… S. S. jak mało który obywatel doznał wielu krzywd i cierpień…”. Sąd odwoławczy daleki jest od bagatelizowania traumy jaką ww. doznał niesłusznie odbywając karę, jednakże sformułowanie apelacji jest wybitnie przejaskrawione, tym bardziej, że nie zostało poparte żadnymi dowodami. Uwaga ta odnosi się także do gołosłownego postulatu by „… kwota zadośćuczynienia za doznany ból fizyczny i psychiczny z bezpodstawnie odbytą karą pozbawienia wolności winna być większa i oscylować w granicach zadośćuczynienia przyznanego za miesiąc T. K. …”. Dywagacje te są nie na miejscu zwłaszcza, że pełnomocnik przyznał przed Sądem Apelacyjnym, że nawet nie zapoznawał się z aktami sprawy T. K. i sprawę zna jedynie z przekazów medialnych ( vide: k.415v ).
W orzecznictwie za utrwalony uznać należy pogląd, że nie istnieją weryfikowalne kryteria
w ustalaniu kwoty zadośćuczynienia, koniecznym jest indywidualne rozważenie w każdej sprawie, na ile okoliczności uzasadniają przyznanie takiej, a nie innej sumy zadośćuczynienia
( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 marca 2023 r. II AKa 125/22 ). Kryteria oceny wysokości zadośćuczynienia winny być rozważane w związku z konkretną osobą pokrzywdzonego. Przydatność kierowania się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia sumami zasądzonymi z tego tytułu w innych przypadkach jest więc dość mocno ograniczona. Porównanie takie może stanowić orientacyjną wskazówkę i nie może naruszać zasady indywidualizacji okoliczności wyznaczających rozmiar krzywdy doznanej przez konkretnego poszkodowanego ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26.10.2022r. II AKa 89/22 ). Na zakończenie sąd odwoławczy pragnie zaznaczyć, że nie mógł odnieść się in meritum do zarzutu rzekomego naruszenia art.7 kpk sygnalizowanego na s.4 apelacji, albowiem skarżący sam przyznał obiektywnie, że nie potrafi go skutecznie podnieść. Jednocześnie Sąd Apelacyjny wskazuje na marginesie, że nie miał problemów z weryfikacją oceny materiału dowodowego poczynioną przez sąd I instancji. Jest ona w pełni prawidłowa i uwzględnia także dyrektywy zawarte w cyt. powyżej przepisie.

Wniosek

1.  zmianę wyroku i orzeczenie na rzecz S. S.:

a) odszkodowania w kwocie 333.787,39zł (w tym kwota brutto 246.539,57zł oraz odsetki 87.247,82zł),( w kwocie 246.539,57zł zawarte jest wynagrodzenie S. S. z tytuły wykonywanej pracy),

b) dodatkowego zadośćuczynienia w kwocie 134.350 zł

ewentualnie

2. uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

3. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz Wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za I i II instancję według norm przepisanych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy uznał wnioski apelacji za zasadne jedynie w części odnoszącej się do wysokości zasądzonego odszkodowania i kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie odwoławcze. W tym zakresie znajdowały one wsparcie w uwzględnionych wywodach apelacji. W pozostałym zakresie zarzuty apelacji nie dawały ku temu podstaw. Nie było też przesłanek by sąd odwoławczy działał w tej części z urzędu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Pkt 1b, 2-4 zaskarżonego wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W tym zakresie brak skutecznych zarzutów apelacji i okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Pkt 1a zaskarżonego wyroku w zakresie wysokości zasądzonego odszkodowania

Zwięźle o powodach zmiany

Częściowe uwzględnienie zarzutów apelacji pełnomocnika.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

4.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie art.554 § 4 kpk w zw. z § 11 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2023.1964 tj.).

Kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa
( art.554 § 4 kpk ).

7.  PODPIS

P. M. K. L. M. Ś.