Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 120/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) roku, w sprawie o sygn. akt (...).

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny (pełnomocnik wnioskodawców)

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

---------

---------

------

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-----

-------

------

-----

-----

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

---------

---------

---------

0.1s2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----

-----

-----

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

1.  W zakresie zasądzonego zadośćuczynienia: obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciagnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy i uznanie, że zasądzone zadośćuczynienie spełnia cel i wymogi określone w art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w przypadku krzywd N. I. doznanych wskutek pozbawienia jej wolności w okresie od (...). w związku z jej działalnością na rzecz niepodległego bytu P.;

2.  W zakresie zasądzonego zadośćuczynienia: obraza prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c. w zbiegu z art. 8 ust. 1 ustawy lutowej poprzez błędne przyjęcie, że zasądzona kwota zadośćuczynienia jest kwota odpowiednią w przypadku krzywd N. I. doznanych wskutek pozbawienia jej wolności w okresie od (...) w związku z jej działalnością na rzecz niepodległego bytu P.;

3.  W zakresie zasądzonego zadośćuczynienia: obraza prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w zw. z art. 445 § 1 k.c. poprzez błędne ich zastosowanie skutkujące uznaniem, iż w okolicznościach niniejszej sprawy suma odpowiednią zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez N. I. jest kwota 30.000 zł, podczas, gdy sąd I instancji nie uwzględnił we właściwy sposób wszystkich istotnych okoliczności, które w sposób wyjątkowy miały wpływ na wymiar krzywd matki i zony wnioskodawców, a w konsekwencji na wysokość zadośćuczynienia, tj. okoliczności zatrzymania i warunków w jakich Represjonowana odbywała izolację, skutków psychicznych i zdrowotnych osadzenia, niewyobrażalnego strachu o utrzymanie zagrożonej ciąży i zdrowie dziecka, obawy o dalszą przyszłość, zdrowie i życie, niepewności co do okresu izolacji, skali moralnego pokrzywdzenia;

4.  W zakresie odsetek: obraza prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nieprzyznanie od zasądzonej kwoty sumy odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, pomimo, iż takie żądanie zostało zgłoszone we wniosku inicjującym postępowanie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja pełnomocnika wnioskodawców okazała się zasadna jedynie w zakresie zarzutu dotyczącego zasądzonych przez sąd I instancji odsetek od kwoty zadośćuczynienia (vide: zarzut opisany wyżej w punkcie 4). Stwierdzić należy, że w tej kwestii rację miała skarżąca wskazując, iż określenie użyte przez sąd okręgowy w punkcie 1 zaskarżonego wyroku: „ustawowe odsetki” jest błędne. Sąd rozstrzygający kwestię odsetek od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia winien określić je jako ustawowe odsetki za opóźnienie. Uwzględniając tenże zarzut sąd apelacyjny dokonał stosownej korekty zaskarżonego orzeczenia.

W pozostałej części, a zatem odnośnie zarzutów apelacyjnych opisanych wyżej w punktach: 1-3, sąd apelacyjny nie podzielił wywodów skarżącej. Zarzuty te zostaną omówione poniżej łącznie.

Apelująca nie kwestionuje ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd okręgowy w zakresie sytuacji rodzinnej i zawodowej N. I., jej działalności w strukturach (...), która to działalność nosiła znamiona podejmowanej na rzecz niepodległego bytu P., faktu zatrzymania i pozbawienia wolności, długości izolacji N. I. i jej warunków. Sąd odwoławczy również w pełni te ustalenia podziela. Zostały one poczynione w oparciu o pełen materiał dowodowy i na podstawie prawidłowej jego oceny. Zauważyć należy, że skarżąca nie czyni zarzutów sądowi I instancji w zakresie oceny dowodów, które legły u podstaw ustalenia stanu faktycznego w analizowanej sprawie. Ocena ta została bowiem została dokonana z uwzględnieniem reguł wynikających z art. 7 k.p.k., jest oceną wszechstronną i bezstronną, nie narusza granic oceny swobodnej, jest zgodna z zasadami wiedzy i doświadczeniem życiowym oraz nie zawiera błędów faktycznych lub logicznych.

Zarzuty podniesione w apelacji pełnomocnika wnioskodawców sprowadzają się do wytknięcia sądowi okręgowego błędów w ocenie rozmiaru krzywdy, jakiej doznała N. I. na skutek pozbawienia jej wolności w warunkach i okolicznościach prawidłowo ustalonych przez sąd I instancji.

Postępowanie niniejsze jest bardzo ubogie dowodowo jeśli chodzi o szczegółowe ustalenie w jakich warunkach bytowych N. I. odbywała izolację, jaki miało to wpływ na jej psychikę, na ile otrzymywała ona konieczną pomoc medyczną w związku z zagrożoną ciążą, na czym owo zagrożenie ciąży polegało, jaki wpływ na dalsze życie i stan psychiczny N. I. miało pozbawienie jej wolności w okresie od (...) Z zeznań wnioskodawców wynika jedynie: „O tym jakie były warunki nie rozmawialiśmy (…). Teściowa przynosiła żonie jakieś jedzenie” (zeznania A. I.), „Mama niechętnie opowiadała o tym. Mówiła, że bała się żebym urodził się zdrowy” (zeznania M. I.), „Żona miała potem nerwicę. Nie leczyła się; kiedyś się tego nie leczyło” (zeznania A. I.). Tak lakoniczne dowody nakazywały, przy miarkowaniu krzywdy, jakiej doznała N. I., uwzględnić typowe następstwa tymczasowego aresztowania w sytuacji żony, matki, kobiety w zagrożonej ciąży. Tak też uczynił sąd okręgowy i ze stanowiskiem tym należy się w pełni zgodzić.

Wbrew stanowisku skarżącej sąd I instancji przywiązał dużą wagę do faktu, że N. I. z powodu pozbawienia wolności nie miała kontaktu z mężem i dzieckiem, które zostało pod opieką babci, co stanowiło silne przeżycie emocjonalne, a także, co najważniejsze, uwzględnił fakt, iż była ona w początkach ciąży, pełna obaw o życie i zdrowie nienarodzonego dziecka, zwłaszcza, że ciąża była zagrożona. Uwzględnił z drugiej strony również fakt, że pozbawienie N. I. wolności trwało (...) dni.

Ustalenie jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest "odpowiednia" należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. Istotne jest to, aby wszystkie relewantne okoliczności sprawy zostały wzięte pod uwagę, jak to ma miejsce w niniejszej sprawie. Kwota przyznana wnioskodawcom jest adekwatna do poziomu doznanych krzywd i upokorzeń i nie jest rażąco wygórowana, a zarazem nie stanowi źródła bezpodstawnego wzbogacenia. Sąd I instancji miał przy tym na względzie panujące w społeczeństwie stosunki majątkowe, siłę nabywczą pieniądza i ustalił wysokość wynagrodzenia za krzywdy na realnym, rozsądnym poziomie, rozważając nie tylko subiektywne doznania Represjonowanej i wnioskodawców, ale także ich obiektywny kontekst historyczny (na kwestie te zwrócił uwagę Sąd Najwyższy m.in. w postanowieniu z dnia (...) roku sygn. akt(...))

W świetle powyższego uznać należało, że wyrok sądu okręgowego w zakresie wysokości przyznanego na rzecz wnioskodawców zadośćuczynienia jest słuszny.

Wnioskodawcy nie wykazali dlaczego podstawą miarkowania krzywd, jakich doznała N. I., a w konsekwencji wysokości zadośćuczynienia miałoby być aktualne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w (...) roku, tj. 7.670,12 zł.

Wniosek

1.  zmiana zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawców dalszej kwoty 108.062,16 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez N. I. wskutek pozbawienia jej wolności w okresie od (...) w związku z jej działalnością na rzecz niepodległego bytu P. wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

2.  zmiana zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawców ustawowych odsetek za opóźnienie od zasądzonej kwoty 30.000 zł zadośćuczynienia

ewentualnie

przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w P.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów podniesionych przez skarżącą w punktach I.1 i I.2 apelacji (punkty 1-3 opisane w tabeli 3.1 niniejszego uzasadnienia).

Zasadność zarzutu podniesionego przez skarżącą w punkcie II.1 apelacji (punkt 4 opisany w tabeli 3.1 niniejszego uzasadnienia).

Brak podstaw do dalszej zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

--------

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Całość zaskarżonego wyroku, za wyjątkiem zmiany opisanej w punkcie 1 wyroku sądu apelacyjnego – w zakresie ustawowych odsetek za opóźnienie od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd odwoławczy po dokonaniu analizy dokumentów zebranych w aktach sprawy w pełni zaakceptował stanowisko sądu I instancji co do ustaleń faktycznych i w konsekwencji co do wysokości zasądzonego zadośćuczynienia i przyjął je za własne, co szczegółowo zostało uzasadnione w treści powyższych rozważań.

Nadto wskazać należy, iż w sprawie nie wystąpiły okoliczności wskazane w art. 439 § 1 k.p.k. i art. 440 k.p.k., które byłyby podstawą do ingerencji z urzędu w zaskarżone rozstrzygnięcie.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Rozstrzygnięcie sądu I instancji w zakresie ustawowych odsetek od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia.

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że przyjął, iż zasądzone w punkcie 1 na rzecz wnioskodawców zadośćuczynienie obejmuje ustawowe odsetki za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd apelacyjny uznał za zasadny zarzut apelacji co do nieprawidłowego rozstrzygnięcia w zakresie odsetek od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia – sąd I instancji wskazał, iż są to ustawowe odsetki, zamiast prawidłowo określić je jako „ustawowe odsetki za opóźnienie”.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----

4.1.

-----

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-----

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----

-----

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu P. (t.j. Dz.U. z 2018r. poz. 2099 ze zm.) ponosi Skarb Państwa, stąd rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 3 wyroku sądu apelacyjnego.

6.  PODPIS

A. A. K. P. M.

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawców

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie oddalające wniosek ponad zasądzoną kwotę 30.000 złotych oraz w zakresie ustawowych odsetek od zasądzonego zadośćuczynienia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana