Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 165/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) roku sygn. akt (...)

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

K. D.

Uprzednia niekaralność oskarżonego za przestępstwa

Karta karna

571-572

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

-----

-----

-----

-----

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

Karta karna

Dokument urzędowy

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----

-----

-----

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.

1.  art. 167 k.p.k. i art. 193 § 1 k.p.k. i art. 4 k.p.k. i art. 5 k.p.k. i art. 7 k.p.k. i art. 9 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez zaniechanie przez sąd I instancji powołania z urzędu biegłego psychologa oraz biegłego psychiatry celem sporządzenia opinii dotyczącej oskarżonego w kontekście wskazanych przez oskarżonego zaburzeń, czy jego osobowość ma cechy charakterystyczne w aspekcie możliwości ustalenia pobudek i przyczyn popełnienia przestępstwa, czy istniały zmiany patologiczne osobowości oskarżonego przed popełnieniem czynów zabronionych, jak przebiegały procesy motywujące oskarżonego do popełnienia przestępstw, czy tez działanie oskarżonego było podyktowane innymi czynnikami m.in. wpływem osób trzecich i czy jest podatny na tego typu zachowania a także wyjaśnienia stanu zdrowia psychicznego w chwili popełnienia zarzucanych czynów,

2.  art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. i art. 7 k.p.k. i art. 6 k.p.k. i art. 9 k.p.k. poprzez nieuzasadnione nieprzeprowadzenie w toku postępowania nawet z urzędu dowodu z opinii biegłych psychiatrów po przeprowadzeniu badania psychiatrycznego oskarżonego oraz na podstawie dokumentacji uzyskanej przez sąd celem ustalenia czy w chwili popełnienia czynu oskarżony miał zachowana zdolność rozpoznania znaczenia czynu, biorąc pod uwagę zachowanie oskarżonego podczas rozprawy i wypowiadane informacje,

3.  art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. i art. 5 k.p.k. i art. 7 k.p.k. i art. 92 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów, wyłącznie na niekorzyść oskarżonego,

4.  art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. i art. 5 k.p.k. i art. 7 k.p.k. i art. 424 § 1 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów zebranych w postępowaniu poprzez błędne przyjęcie, że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów, a także by działał umyślnie w zamiarze bezpośrednim i nie uzasadnienie przez sąd I instancji w tym zakresie stanowiska na podstawie jakich dowodów przyjął w tym zakresie rozstrzygnięcie,

5.  art. 424 § 1 k.p.k. poprzez brak wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku okoliczności dotyczących zamiaru i rodzaju winy oraz sporządzenie uzasadnienia w sposób pobieżny,

6.  art. 5 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie wątpliwości wyłącznie na niekorzyść oskarżonego,

7.  art. 5 § 2 k.p.k. poprzez niezastosowanie zasady in dubio pro reo,

8.  art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. i art. 619 § 1 k.p.k. w zw. z § 1, § 2, § 3 i § 4 ust. 2 i 3, § 17 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 5 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia poprzez błędne przyjęcie, że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów oraz bezpodstawne przyjęcie, że oskarżony działał umyślnie w zamiarze bezpośrednim, a także niezastosowanie w stosunku do oskarżonego instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, w szczególności niewzięcie pod uwagę, że oskarżony jest osobą młodocianą.

Z dalece posuniętej ostrożności procesowej

Rażąca niewspółmierność kary, środków karnych i środków kompensacyjnych i niezastosowanie wobec oskarżonego dyrektywy z art. 60 § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny (ad. 1-7)

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się niezasadna w zasadniczej części – sąd apelacyjny podzielił jedynie zarzut dotyczący punktu 10 zaskarżonego wyroku. W tym bowiem zakresie sąd II instancji uznał, że nieprawidłowym było określenie w zaskarżonym wyroku wysokości wynagrodzenia obrońcy z urzędu w oparciu o przepisy rozporządzenia powołanego w punkcie 10.

Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia (...) r.,(...) ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia (...) roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, zostały uznane za niezgodne z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 2 i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji R. przez to, że wskazane w nim stawki dla adwokatów ustanowionych obrońcami z urzędu są niższe od stawek w tych samych sprawach dla adwokatów ustanowionych obrońcami z wyboru. W konsekwencji wskazane przepisy cytowanego rozporządzenia utraciły moc z dniem (...) r. Nie wdając się w tym miejscu w dywagacje na temat wartości tego orzeczenia z uwagi na wadliwość składu tego organu, stwierdzić trzeba niewątpliwą niekonstytucyjność wskazanych wyżej przepisów w zakresie, w jakim różnicują sytuację obrońców.

--------

Przechodząc od rozważań w zakresie tej części apelacji obrońcy oskarżonego, której wywody nie zostały podzielone przez sąd apelacyjny, stwierdzić na wstępie trzeba, że zarzuty apelacyjne sformułowane zostały nieprawidłowo, częściowo w sposób wzajemnie się wykluczający, zaś autor apelacji dążył do umieszczenia w niej maksymalnie dużo przepisów procedury karnej, które sąd I instancji miał naruszyć, nie czyniąc refleksji nad celowością ich powoływania.

Dla uporządkowania zatem jawiącego się w wywiedzionym środku odwoławczym chaosu stwierdzić trzeba, że obrońca K. D. zarzucił sądowi I instancji:

1.  nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów i psychologa i to zarówno w zakresie ustalenia poczytalności oskarżonego w czasie czynu, jak i co do ustalenia motywów jakie kierowały podsądnym i doprowadziły do popełnienia przez niego czynów zabronionych,

2.  dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów, co doprowadziło do przyjęcia winy i sprawstwa oskarżonego odnośnie popełnienia zarzucanych mu przestępstw,

3.  rozstrzygnięcie jawiących się wątpliwości wyłącznie na niekorzyść oskarżonego (wbrew zasadzie in dubio pro reo),

4.  braki w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku,

5.  niezastosowanie wobec podsądnego dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, co doprowadziło do wymierzenia mu kary rażąco niewspółmiernie surowej.

Stwierdzić należy, że sąd okręgowy w sposób właściwy, a w związku z tym wystarczająco wnikliwy i skrupulatny przeprowadził postępowanie dowodowe co do zarzucanych oskarżonemu czynów, co sprawiło, iż orzeczenie wydane w przedmiotowej sprawie jest oparte na całokształcie materiału dowodowego zebranego w sprawie, który został poddany szczegółowej analizie, bez przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów. Analiza ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd okręgowy w niniejszej sprawie na podstawie pełnego i trafnie ocenionego materiału dowodowego doprowadziła sąd apelacyjny do wniosku, że są one w pełni prawidłowe. Ponadto znajdują one odzwierciedlenie we wnioskach zawartych w uzasadnieniu wyroku, które, wbrew zarzutom obrońcy jest niezwykle szczegółowe, przedstawia stan faktyczny sprawy w kontekście wcześniejszego życia oskarżonego, zawiera pełną analizę wnioskowania sądu, przez co czyni zadość wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k. i pozwala na przeprowadzenie kontroli instancyjnej. Jedynie na marginesie wypada przypomnieć, że zgodnie z art. 455a k.p.k. sąd odwoławczy nie może uchylić orzeczenia z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 k.p.k., zatem tym bardziej zarzut sformułowany w tym zakresie przez obrońcę nie mógłby doprowadzić do uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

W świetle powyższego stwierdzić trzeba, że sąd I instancji prawidłowo przyjął, że zgromadzony materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że zachowania K. D. nosiły znamiona przypisanych mu ostatecznie przestępstw.

Zgodnie z art. 7 k.p.k., organy postępowania, a więc także i sąd, kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną tego przepisu, gdy:

1) jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.),

2) stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.),

3) jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k., por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 roku, V KKN 104/98).

Jak już wskazano, sąd odwoławczy nie dopatrzył się uchybień, które wskazywałby na obrazę przepisu art. 7 k.p.k. i w pełni zgodził się z przeprowadzonym przez sąd I instancji postępowaniem dowodowym. Błędów sądu okręgowego obrońca w głównej mierze upatruje w przypisaniu nadmiernego znaczenia zeznaniom pokrzywdzonych i świadków (skarżący nie wskazuje o jakie osoby tu chodzi), podając, iż nie mogą one stanowić kategorycznego dowodu. Niestety myśli tej autor apelacji nie rozwinął, stąd nie sposób jest wejść w jakąkolwiek dyskusję z tym stanowiskiem. Retoryka apelacji obrońcy, mając na celu ekskulpację oskarżonego, nie zawiera jednak jakichkolwiek konkretnych zarzutów wobec poczynionej przez sąd okręgowy oceny dowodów zebranych w postępowaniu. Sąd odwoławczy nie miał żadnych powodów, by uznać, że ocena zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonego, poczyniona przez sąd I instancji jest nieprawidłowa, zwłaszcza, że, jak wskazano, obrońca nie przedstawił żadnych argumentów w tej kwestii. Podkreślenia wymaga, że dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych nie stanowi naruszenia wskazanych wyżej regulacji. Odmówienie wiary niektórym zeznaniom lub wyjaśnieniom złożonym przez świadków lub oskarżonych, a w rezultacie ich pominięcie, jako podstawy dowodowej podczas dokonywanych ustaleń faktycznych, nie może być utożsamiane ani z brakiem okoliczności, których tego rodzaju dowód dotyczy w kontekście finalnego rozstrzygnięcia, ani też nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu, bowiem odmowa przyznania waloru wiarygodności niektórym z przeprowadzonych dowodów, przy jednoczesnej aprobacie i uwzględnieniu innych dowodów, jest niczym więcej niż realizacją przysługującego sądowi orzekającemu uprawnienia w ramach czynienia ustaleń faktycznych, z pełnym uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów (por. wyr. SA w Warszawie z dnia 17 września 2021r., sygn. akt II AKa 292/20, LEX nr 3287759). Z naruszeniem tej regulacji nie należy zatem utożsamiać sytuacji uznania za wiarygodne określonych dowodów lub ich części, z jednoczesnym odmówieniem tego przymiotu innym, co stanowi przecież podstawową prerogatywę sądu. Nie można więc czynić zarzutu na podstawie wyżej wskazanego przepisu opierając się jedynie na tym, że pewne dowody nie stanowiły podstawy ustaleń, jeżeli zostały rozważone, a ich znaczenie ocenione w sposób czyniący zadość wymogom z art. 7 kpk (por. post. SN z dnia 6 grudnia 2021r., sygn. akt IV KK 564/21, LEX nr 3327218).

Analiza zarówno treści podniesionych zarzutów jak i uzasadnienia apelacji prowadzi do wniosku, iż mimo że apelujący zakwestionował ustalenia faktyczne, to jednak nie wykazał błędu w procedowaniu sądu I instancji polegającego na niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też, by ocena dowodów została przez sąd dokonana z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności").

Sąd odwoławczy w rezultacie analizy akt sprawy i treści pisemnego uzasadnienia wyroku stwierdził, iż wbrew zarzutom obrońcy, sąd I instancji nie naruszył w przedmiotowej sprawie w żaden sposób przepisów postępowania, toteż poczynione przez niego ustalenia faktyczne – w oparciu o ujawnione i prawidłowo ocenione dowody – są jak najbardziej prawidłowe i zasługują na aprobatę.

Zwrócić należy uwagę na to, że we wniesionej apelacji skarżący podniósł jednocześnie zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k. Tymczasem zarzuty te nie mogą być podnoszone wspólnie, bowiem zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wtórnej do ustaleń faktycznych płaszczyzny procedowania. Otóż niedające się usunąć wątpliwości mogą powstać jedynie wówczas, gdy sąd orzekający, po wyczerpaniu wszystkich możliwości dowodowych, oceni uprzednio materiał dowodowy zgodnie ze standardami wyznaczonymi przez zasadę swobodnej oceny dowodów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2013 r., sygn. akt V KK 270/12). Podniesienie zarzutu obrazy art. 7 k.p.k. wyklucza zatem możliwość skutecznego wysunięcia zarzutu obrazy art. 5 § 2 k.p.k. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt II AKa 60/15). Jednak w istocie w rozpoznawanym środku odwoławczym nie znalazły się treści wskazujące na naruszenie przez sąd I instancji zasady z art. 5 § 2 k.p.k.. Zaznaczyć przy tym należy, że reguła ta znajduje zastosowanie w sytuacji, kiedy to sąd ferujący wyrok, pomimo niedających się usunąć wątpliwości, nie rozstrzygnie ich na korzyść oskarżonego. Tymczasem w rozpatrywanej sprawie sąd I instancji nie miał żadnych wątpliwości w zakresie winy oraz sprawstwa oskarżonego, co jednoznacznie wynika z treści uzasadnienia kwestionowanego wyroku. Przepisu art. 5 § 2 k.p.k. nie można natomiast interpretować, jako powinności sądu do czynienia ustaleń w oparciu o dowody najbardziej korzystne dla oskarżonego, jak chce tego apelujący.

Zauważyć trzeba, że art. 167 k.p.k. statuuje obowiązek sądu przeprowadzenia dowodów z urzędu, jednak tylko w takim zakresie w jakim uzna to za niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Obowiązek ten aktualizuje się w szczególności, gdy mając na względzie dyrektywę prawdy materialnej, sąd uzna, także wówczas gdy strony nie wnioskują o przeprowadzenie nowych dowodów, że materiał dowodowy w sprawie jest niepełny i nasuwa wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy i przez to wymaga dalszego uzupełnienia (por. post. SN z dnia 14 czerwca 2021r. sygn. akt V KK 235/21, LEX nr 3254312). Wskazać trzeba, że dyspozycja przepisu nakłada na sąd meriti obowiązek przeprowadzenia dowodów z urzędu, ale tylko w tym zakresie, w jakim pozostaje do niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych z punktu widzenia przedmiotu rozpoznania. W tej mierze, choć sąd niewątpliwie ma obowiązek dochodzenia prawdy również w przypadku braku inicjatywy dowodowej stron, to obowiązek ten pozostaje aktywny jedynie w przypadku, gdy dokonując oceny dowodów uzna, że materiał dowodowy jest niepełny i nasuwa wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy. Nie do zaakceptowania jest przy tym taki stan rzeczy, w którym strona zachowując pasywność względem postępowania jurysdykcyjnego oczekuje aktywności dowodowej ze strony samego organu orzekającego. Mając na względzie wskazane niedopuszczalnym zdaje się formułowanie zarzutu apelacyjnego w takim zakresie, w przypadku, gdy sama strona nie podejmowała w tej mierze jakichkolwiek czynności dowodowych (por. wyr. Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 06 kwietnia 2023r. sygn. akt II AKa 7/21, LEX nr 3564634; wyr. Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 grudnia 2022r. sygn. akt II AKa 392/22, LEX nr 3510432).

W obliczu powyższego zauważyć trzeba, że obrońca dysponował w toku postępowania przed sądem okręgowym podnoszonymi w apelacji wątpliwościami co do stanu psychicznego oskarżonego, niemniej nie podjął w tym zakresie jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej - uznając zapewne, iż te nie wniosą istotnego elementu w zakresie postępowania i przerzucając na sąd (w formie zarzutu apelacyjnego) odpowiedzialność za nieuzupełnienie materiału dowodowego w tym zakresie.

Stwierdzić trzeba, że sąd I instancji podjął w niniejszej sprawie trud wyjaśnienia kwestii stanu zdrowia psychicznego K. D. zwracając się o ewentualną dokumentację medyczną, której po prostu nie ma. Oskarżony w czasie przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym nie wskazywał, iż leczył się psychiatrycznie, w toku rozprawy zaś podał jedynie, iż w wieku 9 lat był leczony psychiatrycznie, jednak nie pamięta diagnozy. Stwierdził jednocześnie, że w zakładzie karnym nie podawał, że leczył się psychiatrycznie i nie korzysta z pomocy lekarza psychiatry. Sąd okręgowy szczegółowo K. D. przesłuchał na te okoliczności (k. 422v-423, 433, 462) i słusznie doszedł do wniosku, iż brak jest jakichkolwiek wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego podsądnego. Podkreślenia wymaga, że dopiero stwierdzenie takich wątpliwości nakazuje zasięgnąć opinii biegłych lekarzy psychiatrów w sprawie karnej.

Tym samym w niniejszym postępowaniu brak było jakichkolwiek przesłanek do kwestionowania poczytalności oskarżonego w czasie czynów. Niezrozumiałe są natomiast wywody obrońcy domagającego się ustalenia motywów działania K. D. w sytuacji, gdy w ogóle kwestionuje on jego sprawstwo. Tym niemniej stwierdzić trzeba, że kryminalne zachowanie oskarżonego wynikało li wyłącznie z jego demoralizacji, arogancji wobec obowiązującego porządku prawnego, poczucia bezkarności, nie ma zaś jakichkolwiek powodów, by przypuszczać, że było wynikiem patologii stanu psychicznego.

Mając to na uwadze sąd odwoławczy nie podzielił głównego zarzutu apelacji obrońcy oskarżonego.

W orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, gdy „kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1985 r., sygn. akt V KRN 178/85). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1990 r., sygn. akt Wr 363/90). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o „ różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 r., sygn. akt II KRN 198/94). Chodzi natomiast o „znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną)" (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2007 r., sygn. akt SNO 75/07) czy jeszcze inaczej taką, której dysproporcja jest wyraźna, bijąca w oczy czy oślepiająca (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt II AKa 82/10).

Przekładając powyższe do kontrolowanego wyroku sąd odwoławczy uznał, iż podniesiony przez obrońcę oskarżonego zarzut rażącej niewspółmierności kary orzeczonej wobec K. D. jest niezasadny. Sąd okręgowy prawidłowo uwzględnił okoliczności obciążające, jak i łagodzące, mające wpływ na wymiar zarówno kar jednostkowych, jak i kary łącznej. Przy określaniu wymiaru kary adekwatnego do czynu przypisanego zaskarżonym wyrokiem należało mieć na uwadze indywidualne, prewencyjne cele kary, a także potrzebę uczynienia zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Kary jakie sąd I instancji wymierzył oskarżonemu spełniają wskazane wymogi. Dodać również należało, że kara powinna mieć bezpośredni związek z czynem zabronionym, gdyż to kwestia odpowiedzialności karnej osoby oskarżonej przez oskarżyciela o zarzucone jej przestępstwo stanowi przedmiot procesu karnego. Przytoczonym w apelacji okolicznościom, jak młodemu wiekowi oskarżonego, uprzedniej niekaralności, czy patologicznego środowiska, z jakiego się wywodzi, nie można w niniejszej sprawie przypisywać nadzwyczajnego znaczenia, aczkolwiek kwestie te zostały należycie rozważone przez sąd okręgowy i legły u podstaw wymiaru kar w ich dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Sankcja karna powinna być powiązana przede wszystkim z samym czynem. Przyjmując tok myślenia obrony należało przy wymiarze kary uwzględniać przede wszystkim uwzględnić życiorys sprawcy, co jest nie do pogodzenia z celami procesu karnego. Wbrew twierdzeniom skarżącego sąd I instancji zanalizował kwestię ewentualnego zastosowania wobec K. D. dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, ale słusznie doszedł do wniosku o braku podstaw do przyjęcia art. 60 k.k. Wywody w tym zakresie sąd apelacyjny w pełni podziela i czyni własnymi.

Orzeczenie przez sąd I instancji wobec oskarżonego środków karnych w postaci zakazów zbliżania się i kontaktowania z pokrzywdzonymi czyni zadość zasadzie dbałości o bezpieczeństwo ofiar przestępstw. Określonych w punktach 3 i 6 zaskarżonego wyroku kwot zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonych nie sposób uznać za wygórowane. Zasadność orzeczenia w tym zakresie wynika z kompensacyjnej funkcji postępowania karnego. Podobnie rzecz ma się w odniesieniu do zasądzenia od K. D. na rzecz M. M. (1) odszkodowania, bowiem swoim zachowaniem podsądny wyrządził szkodę w mieniu, która dotąd nie została przez niego naprawiona.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w całości i odmienne orzeczenie co do istoty sprawy w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów.

Zmiana rozstrzygnięcia w zakresie kosztów obrony z urzędu.

Ewentualnie

Uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność merytorycznych zarzutów podniesionych przez apelującego w zakresie winy i sprawstwa oskarżonego, a także wymierzonej mu kary.

Brak podstaw do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu.

Zasadność zarzutu dotyczącego kosztów obrony z urzędu, a mianowicie powołania się przez sąd I instancji na uznane, również przez sąd apelacyjny, za niekonstytucyjne przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

----

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość zaskarżonego wyroku, za wyjątkiem zmiany dotyczącej kosztów obrońcy z urzędu w postępowaniu przed sądem I instancji (vide: część 5.2 niniejszego uzasadnienia).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd odwoławczy przyjął za własne stanowisko sądu I instancji w zakresie winy, sprawstwa i kar orzeczonych wobec oskarżonego przez sąd I instancji, co szczegółowo zostało uzasadnione w treści powyższych rozważań.

Nadto wskazać należy, iż w sprawie nie wystąpiły okoliczności wskazane w art. 439 § 1 k.p.k. i art. 440 k.p.k., które byłyby podstawą do ingerencji z urzędu w zaskarżone rozstrzygnięcie.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że, w miejsce rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 10 na podstawie § 15 ust. 1 i 3, § 11 ust. 1 pkt 2, § 11 ust. 2 pkt 5 i § 17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. C. kwotę 3060 złotych brutto tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu.

Zwięźle o powodach zmiany

Należało uwzględnić zarzut skarżącego odnośnie przyjętej przez sąd okręgowy podstawy przyznania wynagrodzenia obrońcy z urzędu (vide: argumentacja zawarta w części 3. formularza niniejszego uzasadnienia).

Zgodnie z treścią powołanych wyżej przepisów, uwzględniając stanowisko sądu okręgowego co do podwyższenia stawki minimalnej i uwzględniając dodatkowy termin rozprawy, sąd odwoławczy przyznał skarżącemu kwotę 3060 złotych tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu. Nie sposób jednak zgodzić się ze apelującym co to tego, że kwota tak ustalonego wynagrodzenia winna zostać powiększona o podatek VAT. W będącym podstawą określenia wysokości wynagrodzenia obrońcy rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie nie zawarto przepisu nakazującego podwyższenie opłat określonych w tym rozporządzeniu o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług. Ponadto obowiązek podwyższenia stawki, przyznanej obrońcy z urzędu o kwotę podatku od towarów i usług, przewidziany treścią przepisu § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, dotyczy podwyższenia opłaty, o której mowa w § 4 ust. 1 i 2 tego właśnie rozporządzenia (czyli opłat określonych wyłącznie w tymże rozporządzeniu), zaś w przedmiotowej sprawie te stawki nie były podstawą ustalenia wynagrodzenia obrońcy. Wreszcie - podwyższenie zasądzanej kwoty o podatek VAT prowadziłoby do uprzywilejowania adwokatów, którzy zostali w sprawie ustanowieni z urzędu, w stosunku do – ustanowionych z wyboru, których wynagrodzenie nie jest podwyższane o podatek VAT, a tego efektu chciano wszak uniknąć.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

-----

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-----

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----

-----

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 3

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z § 17 ust. 2 pkt. 5 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2024.763) zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. C. kwotę 1476 zł (1200 zł + 23% VAT) tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Pkt 4

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze mając na względzie jego sytuację materialną.

7.  PODPIS

A. A. M. Ś. P. M.

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku sądu I instancji

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana