Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 205/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

11

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) r., sygn. akt (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońcy oskarżonych

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

M. M. (1), P. B. (1), J. K. (1), K. P. (1), K. K. (1), R. P. (1), D. K. (1), K. J. (1), J. B., M. K. (1)

Kwestia uprzedniej karalności oskarżonych

Informacje z K.

(...)- (...), (...)- (...), (...)

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Informacje z K.

Dokumenty urzędowe, sporządzone w prawem przewidzianej formie przez upoważnione do tego organy. Prawdziwości treści w nich zawartych nie kwestionowała żadna ze stron. Zastrzec jednak należy, iż jeśli chodzi o kwestię karalności oskarżonego B., to tę ustalono dokumentem złożonym przez oskarżonego na rozprawie odwoławczej. Wynikająca z tego dokumentu niekaralność oskarżonego nie stoi w sprzeczności z informacją na k. 12989, bowiem ta ostatnia pochodzi sprzed kilku miesięcy i z samej jej treści oraz brzmienia art. 107§4a k.k. jasno wynika, że obecnie powinno dojść do zatarcia skazania, co właśnie potwierdza dokument na k. 13061.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 168a i b w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424§1 i 2 k.p.k. poprzez zaniechanie omówienia i oceny, w kontekście roli oskarżonego J. B., wyników kontroli operacyjnej o kryptonimie Grupa (...) oraz zawartych w niej komunikatów, przy czym brak ten polegał na pominięciu oceny legalności stosowanych podsłuchów w warstwie podmiotowej i przedmiotowej zgodnie z treścią uchwały (...) (...). ((...)), zaniechaniu omówienia w tym zakresie podstawy prawnej wyroku i braku wskazania, w jaki sposób doszło do ujawnienia podsłuchów w toku postępowania sądowego, zaniechaniu omówienia, które konkretnie treści z rozmów utrwalonych w ramach kontroli operacyjnej świadczą o udziale oskarżonego w strukturach zorganizowanej grupy przestępczej (art. 258§1 k.k.), a ewentualnie o popełnieniu występków paserstwa zarzucanych oskarżonemu, przy czym powyższe uchybienia miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia ( zarzut nr III apelacji obrońcy oskarżonego B. ).

Przypisanie oskarżonemu P. udziału w popełnieniu przestępstw ponad udział, co do których się przyznał podczas przesłuchania w dniu(...)r. za których popełnienie został zastosowany wobec niego areszt tymczasowy; nadanie materiałom z kontroli operacyjnej mocy samodzielnych dowodów procesowych obciążających oskarżonego, pomimo iż materiał ten może być jedynie dowodem pomocniczym ( zarzuty nr 2 i 3 apelacji obrońcy oskarżonego P. wraz z obszerną argumentacją dotyczącą legalności podsłuchów zawartą w uzasadnieniu apelacji)

Obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji poprzez oparcie sprawstwa i winy oskarżonego za popełnienie ciągu przestępstw z art. 279§1 k.k., art. 286§2 k.k. i 291§1 k.k. na dowodach z kontroli operacyjnej polegającej na uzyskiwaniu i utrwalaniu treści rozmów w sytuacji, gdy czyny z art. 279§1 k.k. i 286§2 k.k. i 291§1 k.k. nie należą do zamkniętego katalogu czynów zabronionych, w odniesieniu do których możliwe jest wykorzystanie dowodów z kontroli operacyjnej, natomiast norma zawarta w art. 168a k.p.k. określająca, iż nie można dowodu uznać za niedopuszczalny wyłącznie na tej podstawie, że został uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego oraz norma art. 168b k.p.k. w zakresie, w jakim zezwala na wykorzystanie kontroli operacyjnej do ścigania przestępstw nie znajdujących się w katalogu określonym przez art. 19 ustawy o Policji, nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, co oznacza, że kontrola operacyjna była nielegalna i nie stanowi wartościowego dowodu w sprawie, a zatem niemożliwym jest wykorzystanie jej w niniejszym postępowaniu, tym bardziej, iż kontrola operacyjna nie obejmowała oskarżonego D. K. (1).

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 i 410 k.p.k. poprzez dowolną i sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co miało wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego, polegająca na:

- wskazaniu, iż zdaniem Sądu w zarejestrowanych w ramach kontroli operacyjnej rozmowach, częściowo odtworzonych na rozprawie, znajduje się tak duża ilość cech identyfikujących poszczególnych rozmówców jako oskarżonych w niniejszej sprawie (nie tylko po głosie z nagrania), że Sąd prowadząc niniejsze postępowanie na niemal 100 terminach kilkugodzinnych rozpraw nie miał żadnych wątpliwości, iż rozmowy zarejestrowane w ramach kontroli operacyjnej, na podstawie ustalonych i przyporządkowanych do konkretnych oskarżonych numerów telefonów, należą właśnie do tych osób,

- przyjęciu jako fakt uznany za udowodniony, że oskarżony D. K. (1) był na miejscu zarzucanych mu kradzieży, korzystał z konkretnego przypisanego mu w analizie kryminalnej telefonu i w związku z logowaniem się na konkretnych masztach (...) był na miejscu zarzucanej mu kradzieży i jej tym samym dokonał,

- przyjęciu jako samodzielnych dowodów obciążających oskarżonego bilingów telefonów i logowania telefonów na masztach (...), podczas gdy, jak wynika z rozważań Sądu, dowody takie winny być traktowane jako subsydiarne,

- uznaniu za wiarygodny materiał dowodowy dokumentu w postaci analizy kryminalnej tzw. charakterystyki sprawy k. 307-640 akt głównych,

- uznaniu za w pełni wiarygodne zeznań świadków B. S. i S. J. odnośnie czynności zawodowych wykonywanych w ramach przedmiotowej sprawy, w szczególności co do sposobu i metodyki sporządzonej przez świadków analizy kryminalnej, tzw. charakterystyki sprawy.

Obraza art. 5§2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego m. in. poprzez ustalenie, że telefon oskarżonego logował się na masztach (...) w czasie, kiedy miały miejsce kradzieże, podczas gdy fakt ten nie może świadczyć o tym, że to oskarżony dopuścił się konkretnej kradzieży lub działał w ramach jakiejś zorganizowanej grupy.

( zarzuty nr I, III pkt 4-8 i IV apelacji obrońcy oskarżonego K. )

Obraza przepisów prawa materialnego – art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji poprzez oparcie sprawstwa i winy oskarżonego J. za popełnienie ciągu przestępstw z art. 279§1 k.k., art. 286§2 k.k. na dowodach z kontroli operacyjnej polegającej na uzyskiwaniu i utrwalaniu treści rozmów w sytuacji, gdy czyny z art. 279§1 k.k. i 286§2 k.k. nie należą do zamkniętego katalogu czynów zabronionych, w odniesieniu do których możliwe jest wykorzystanie dowodów z kontroli operacyjnej, natomiast art. 168b k.p.k. w zakresie, w jakim pozwala na wykorzystanie kontroli operacyjnej do ścigania przestępstw nie znajdujących się w katalogu określonym przez art. 19 ustawy o Policji, nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, co oznacza, że kontrola operacyjna była nielegalna i nie może stanowić dowodu w sprawie, a zatem niemożliwym jest wykorzystanie jej jako dowodu mającego potwierdzić popełnienie przez oskarżonego K. J. (1) ww. czynów.

Obraza przepisów postępowania – art. 7 i 410 k.p.k. przez dowolną i sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co miało wpływ na treść wyroku i przypisanie oskarżonemu zarzucanych mu czynów, polegająca na:

- subiektywnej ocenie Sądu I instancji i wskazaniu, że z rozmów pochodzących z kontroli operacyjnej znajduje się tak duża ilość cech identyfikujących poszczególnych rozmówców jako oskarżonych w niniejszej sprawie (nie tylko po głosie z nagrania), że Sąd prowadząc niniejszej postępowanie na niemal 100 terminach kilkugodzinnych rozpraw nie miał żadnych wątpliwości, iż rozmowy zarejestrowane w ramach kontroli operacyjnej, na podstawie ustalonych i przyporządkowanych do konkretnych oskarżonych numerów telefonów należą do tych właśnie osób,

- przyjęciu, że oskarżony K. J. (1) by na miejscu zarzucanych mu kradzieży, gdyż korzystał z konkretnych przypisanych mu w analizie kryminalnej numerów telefonów i w związku z logowaniem się na konkretnych masztach (...) był na miejscu zarzucanej mu kradzieży i jej tym samym dokonał,

- uznaniu za przydatny do sprawy i mający dużą moc dowodową dokument w postaci analizy kryminalnej tzw. charakterystyki sprawy k. 307-640 akt głównych.

Obraza art. 5§2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego i przyjęcie, że dopuścił się opisanych w pkt 487-515 wyroku czynów, dokonując ustaleń na podstawie tego, że korzystał on z konkretnych numerów telefonów logujących się na masztach (...) w czasie, kiedy miały miejsce kradzieże oraz nagrań rozmów z kontroli operacyjnej mającej odpowiadać tym zdarzeniom, podczas gdy w teczkach tematycznych mających zawierać dowody na popełnienie przez oskarżonego konkretnych przypisanych mu czynów istnieją nieścisłości i nie wyjaśniono w żaden sposób w toku postępowania niedokładności, np. w teczkach tematycznych 17, 18, 92, 109, 110, 116, 118 (przypisywanie finalnie oskarżonemu czynu opisanego w danej teczce tematycznej, podczas gdy jako dokonujący kradzieży wpisane są inne osoby, rozbieżność czasów, kiedy miało dojść do kradzieży z używanymi podczas tej kradzieży telefonami oraz różna lokalizacja telefonów) oraz na analizie kryminalnej przygotowanej w nieprzejrzysty i niejasny sposób, zawierającej poszlaki i domysły, co w konsekwencji nie może rozstrzygać bezspornie o udziale oskarżonego przy popełnieniu jakiegokolwiek zarzucanego mu w sprawie czynu

( zarzuty nr II, III pkt 4-6 i IV apelacji obrońcy oskarżonego J. )

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wydanego wyroku, tj.:

- art. 168b k.p.k. poprzez włączenie materiałów z kontroli operacyjnej o kryptonimach GRUPA (...)7, -9, -10, -14, -15, -16, -17, -18, -19, -22, -24, -25, -26, -28, -31 i -33 do materiału dowodowego przez Sąd I instancji w toku postępowania sądowego na podstawie wniosku prokuratora, podczas gdy art. 168b k.p.k. ma zastosowanie wyłącznie do faktów objętych dyspozycją tego przepisu, które zaistniały po 15.4.2016 r., podczas gdy w niniejszej sprawie fakty objęte kontrolą operacyjną miały miejsce od (...)

- art. 168b k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 w zw. z art. 2, art. 7, art. 45 ust. 1, art. 37, art. 49, art. 51 ust. 2 Konstytucji R. w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji R. poprzez rozpoznanie przedmiotowej sprawy i wydanie wobec J. K. (1) wyroku skazującego co do czynów opisanych w punktach od 190 do 230, 166, 232, 234-272, 274, 276a, 277 wyroku, a także w punktach 231, 233, 273, 275, 276b wbrew zasadzie rzetelności, z naruszeniem zasady demokratycznego państwa prawnego, poprzez przyznanie waloru dowodu obciążającego J. K. (1) i poczynienie w tym zakresie ustaleń faktycznych niekorzystnych dla niego, na podstawie materiałów uzyskanych w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych podjętych i prowadzonych z naruszeniem dopuszczalnych prawem ram tych czynności, co wykluczało możliwość wprowadzenia ich do niniejszego procesu, a co za tym idzie – z naruszeniem konstytucyjnej zasady rzetelności postępowania karnego i sprawiedliwości proceduralnej, a także prawa do wolności i ochrony tajemnicy komunikowania się oraz wbrew konstytucyjnemu zakazowi pozyskiwania, gromadzenia i udostępniania informacji innych, niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.

( zarzut nr 1 tiret pierwsze i drugie apelacji obrońcy oskarżonego K. – adw. L. )

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 5§2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 237 k.p.k., art. 19 ust. 1 ustawy o Policji (w brzmieniu obowiązującym do 1 stycznia 2010 r.), art. 168a k.p.k. oraz art. 168b k.p.k. poprzez nieprawidłowe dopuszczenie w toku rozprawy dowodów z materiałów uzyskanych w toku kontroli operacyjnej prowadzonej co do oskarżonych oraz dokumentów sporządzonych na ich podstawie, zważywszy na ograniczony zakres przedmiotowy kontroli operacyjnej określony w art. 19 ustawy o Policji, tj. poprzez zastosowanie przepisów co do zarzutów innych niż ten postawiony J. K. (1) w punkcie CLXXXIX aktu oskarżenia.

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 5§2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 170§1 pkt 2-4, art. 170§2 k.p.k. i art. 193§1 k.p.k. poprzez niezasadne oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w przedmiocie szczegółowej analizy logowań (...) i połączeń telefonicznych na okoliczność możliwości odtworzenia potencjalnych tras i miejsc pobytu oskarżonych w okresie objętym zarzutami, w szczególności dokładności lokalizacji w zakresie miejsca, czasu oraz granicy błędu w zakresie lokalizacji poprzez uznanie, że okoliczności, które miałyby być wykazane przez biegłego, wynikają z zebranego materiału dowodowego, nieprzydatności takiej opinii oraz niemożliwości jej przeprowadzenia, mimo tego, iż rzetelna analiza danych udostępnionych przez operatorów siecitelefonii komórkowej wymaga wiedzy specjalistycznej i prowadziłaby do weryfikacji ustaleń poczynionych w toku postępowania przygotowawczego.

( zarzuty nr 2 i 3 apelacji obrońcy oskarżonego K. – adw. N. )

Mająca wpływ na treść orzeczenia obraza przepisów postępowania polegająca na naruszeniu art. 4 k.p.k. poprzez niezbadanie okoliczności kluczowych dla przypisania oskarżonemu K. K. (1) odpowiedzialności za zarzucane mu czyny, tj zaniechanie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu fonoskopii w celu wyjaśnienia, czyje rozmowy zostały zarejestrowane w trakcie kontroli operacyjnej.

Mająca wpływ na treść orzeczenia obraza przepisów postępowania polegająca na naruszeniu art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów w postaci przesłuchania osób dokonujących interpretacji wiadomości tekstowych przesyłanych między oskarżonymi, nagrań ich rozmów telefonicznych i bezzasadne uznanie ich za dowód o obiektywnych faktach.

( zarzuty nr 3 i 4 apelacji obrońcy oskarżonego K. K. (1) )

Naruszenie art. 168b k.p.k. oraz art. 19 ust. 1 ustawy o Policji poprzez oparcie sprawstwa oskarżonego M. M. (1) w zakresie czynów opisanych w pkt 2-23, 26-58, 60-66, 68-71, 73-115, 117, 119 i 121 części wstępnej wyroku, dla których Sąd Okręgowy przyjął kwalifikację prawną jako kradzieże z włamaniem (art. 279§1 k.k.) na dowodach z kontroli operacyjnej polegającej na uzyskiwaniu i utrwalaniu treści rozmów prowadzonych za pomocą sieci telekomunikacyjnej w sytuacji, gdy przestępstwo to nie należy do zamkniętego katalogu czynów zabronionych określonych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji.

Naruszenie art. 168b k.p.k. poprzez:

- jego zastosowanie w niniejszej sprawie, jeżeli akt oskarżenia wniesiony został w roku 2011 i w tym też roku sprawa zawisła przed sądem, a dowodowe nagrania uzyskane zostały be zachowania obowiązujących przepisów w dacie prowadzenia kontroli operacyjnej,

- ujawnienie wszystkich dowodów uzyskanych w ramach stosowanych w sprawie kontroli operacyjnych w celu wykorzystania ich co do wszystkich zarzucanych oskarżonemu czynów w sytuacji, gdy dyspozycja i ratio legis powyższego przepisu obejmuje wyłącznie te przestępstwa, co do których można uzyskać zgodę sądu na zarządzenie kontroli operacyjnej w rozumieniu art. 19 ust. 1 ustawy o Policji,

- ujawnienie wszystkich dowodów uzyskanych w ramach stosowanych w sprawie kontroli operacyjnych w celu wykorzystania ich co do wszystkich zarzucanych oskarżonemu czynów wobec złożonego wniosku prokuratora, jeżeli z treści przepisu art. 168b wynika, iż prokurator władny jest wyłącznie do podjęcia decyzji w rozumieniu tego przepisu w ramach prowadzonego postępowania przygotowawczego, a nie w ramach wniosku dowodowego złożonego w sprawie zawisłej już przed sądem, co wyklucza możliwość ujawnienia tego typu dowodów.

Naruszenie art. 5§2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości co do logowań telefonu komórkowego, jakim miał posługiwać się oskarżony, na obszarze uznanym jako miejsce popełnienia poszczególnych przestępstw i co do pochodzenia głosu jako głosu oskarżonego na nagraniach zarejestrowanych w ramach kontroli operacyjnej na niekorzyść oskarżonego M. M..

Naruszenie art. 4 i 7 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k., art. 193§1 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, podjęcie tej oceny w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, w sposób wykluczający możliwość ustalenia prawdy obiektywnej, a polegające na:

- samodzielnym stwierdzeniu okoliczności wymagających wiadomości specjalnych poprzez samodzielne ustalenie, iż zarejestrowany podczas kontroli operacyjnej głos i rozmowy pochodzą od oskarżonego M. M. (1), jeżeli dla stwierdzenia tej okoliczności niezbędna jest opinia biegłego z dziedziny fonoskopii,

- analizie logowań telefonów na masztach przekaźnikowych telefonii komórkowej wyłącznie na podstawie informacji uzyskanych od operatora tej telefonii bez ich weryfikacji poprzez uzyskanie wiadomości specjalnych, również co do zasięgu tych masztów, mimo tego rodzaju wniosków dowodowych zgłaszanych przez oskarżonego M.,

- uznaniu, iż oskarżony M. M. (1) posługiwał się określonymi numerami abonenckimi i często zmieniał te numery, jeżeli nie wykazano konkretnych numerów, jakimi miał się posługiwać ten oskarżony w poszczególnych okresach czasowych,

- uznaniu za dowód w sprawie względem oskarżonego M. M. ustaleń wynikłych z kontroli operacyjnej obejmującej poszczególne numery abonenckie, jakimi miał posługiwać się ten oskarżony, jeżeli kontrola była objęta stosowną zgodą tylko na określone numery telefonów, a brak było sądowych zgód następczych.

( zarzuty nr 1 tiret pierwsze, drugie, czwarte, piąte – myślnik piąty, szósty, ósmy, dziewiąty apelacji obrońcy oskarżonego M. M. (1) )

Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, tj. art. 5§2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego R. P. w zakresie przypisanych mu przez Sąd czynów, wynikających z dowodów w postaci bilingów telefonów użytkowanych przez oskarżonych w sprawie, logowań tych telefonów na masztach (...) oraz materiałów uzyskanych z kontroli operacyjnej (tzw. „ podsłuchów”) na niekorzyść oskarżonego.

Błąd w ustaleniach faktycznych, będący rezultatem powyższych naruszeń prawa procesowego, polegający na przyjęciu, że oskarżony R. P. dopuścił się zarzucanych mu czynów w sytuacji, gdy ustalenia Sądu w przedmiocie winy oskarżonego opierają się w przeważającym zakresie na materiałach uzyskanych z kontroli operacyjnej (tzw. „ podsłuchach”), wybiórczych wyjaśnieniach M. M. i J. K., złożonych w toku postępowania przygotowawczego oraz zeznaniach świadka J. G., które to dowody nie spełniają kryteriów wiarygodności i w istotnej części są niezgodne z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie.

( zarzuty nr 1 lit. b i 2 apelacji obrońcy oskarżonego R. P. (1) )

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. mająca wpływ na wydane orzeczenie przez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego w zakresie, w jakim Sąd orzekający uznał za wiarygodny i pełnowartościowy dowód z analiz kryminalistycznych, analiz bilingów, logowań na masztach (...) (częściowo sporządzonych na podstawie lub z wykorzystaniem informacji uzyskanych w ramach kontroli operacyjnej, która nie była prowadzona ani zatwierdzona przeciwko M. K. (1)) wskazując dowód ten jako dowód samodzielny, obciążający konkretnych oskarżonych, traktując powyższe dokumenty niejako priorytetowo, podczas gdy dowody te winny być traktowane pomocniczo i uzupełniać inne dowody wskazując na sprawstwo oskarżonego (a takich w niniejszej sprawie brak). Dowody te Sąd uczynił podstawą do przypisania winy oskarżonemu, zaś dowodom tym przypisano zbyt dużą wartość dla poczynienia samodzielnych ustaleń, nie stanowią one o popełnieniu zarzucanych oskarżonemu czynów. Ponadto pomimo wskazania przez Sąd, iż materiały uzyskane z kontroli operacyjnej są jedynie pomocnicze, to analizy te by nie powstały i dowody te nie krzyżowałyby się (jak chce sąd orzekający), gdyby właśnie nie materiały uzyskane z kontroli operacyjnej, zaś w stosunku do oskarżonego M. K. (1) nie była ona zarządzona.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 170§1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 168b k.p.k. w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji mająca wpływ na wydane orzeczenie, poprzez przeprowadzenie dowodu z materiałów uzyskanych w ramach kontroli operacyjnej w sytuacji, w której było to niedopuszczalne, albowiem przestępstwa zarzucane oskarżonemu M. K. (1) nie mieszczą się w katalogu przestępstw, co do których możliwe jest stosowanie czynności operacyjno-rozpoznawczych, a ujętych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji. Jak wynika wprost z uchwały siedmiu sędziów SN (na którą zresztą powołuje się Sąd orzekający, ale wywodząc – w stosunku do oskarżonego K. – twierdzenia przeciwne, aniżeli SN) – użyte w art. 168b k.p.k. sformułowanie innego przestępstwa ściganego z urzędu (…) innego niż przestępstwo objęte zarządzeniem kontroli operacyjnej obejmuje w swoim zakresie wyłącznie te przestępstwa, co do których sąd może wyrazić zgodę na zarządzenie kontroli operacyjnej, w tym te, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji. Oczywistym jest, że zarówno art. 286§2 k.k., jak i art. 191§1 k.k. [zapewne art. 291 k.k. – uwaga SA] nie zostały wskazane w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, a zatem jako takie nie mogły stanowić podstawy do stosowania technik operacyjno-rozpoznawczych, a wobec tego przeprowadzenie dowodu było oczywiście niedopuszczalne. Niedopuszczalne jest bowiem wykorzystanie dowodów uzyskanych w wyniku kontroli rozmów telefonicznych na podstawie art. 19 ustawy o Policji, jeżeli przestępstwa te nie mieszczą się w katalogu objętym wymienionym przepisem ustawy o Policji – a taka sytuacja ma miejsce w przypadku oskarżonego M. K. (1). Nie ma przy tym znaczenia twierdzenie Sądu, iż kontrola operacyjna miała jedynie charakter pomocniczy, a główny i priorytetowy analizy kryminalistyczne czy dotyczące bilingów i logowań telefonów oskarżonych, wpływ powyższego zarzutu na wydane orzeczenie jest istotny – owe analizy by nie powstały, gdyby nie uzyskane w ramach kontroli operacyjnej materiały z podsłuchów. Twierdzenie zatem Sądu, iż to analizy mają charakter priorytetowy, prowadzi do niedopuszczalnej praktyki mającej na celu pośrednie wprowadzenie do postępowania materiałów uzyskanych z naruszeniem ww. przepisów.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 19 ust. 15c ustawy o Policji w zw. z art. 20 ustawy z 11 marca 2016 . o zmianie ustawy – kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw w brzmieniu obowiązującym w dacie czynów zarzucanych oskarżonemu M. K. (1) ustawą z 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, mająca wpływ na wydane orzeczenie poprzez oparcie rozstrzygnięcia w sprawie na materiałach uzyskanych w wyniku kontroli operacyjnej zarządzonej wobec M. M. (1), P. B. (1), J. K. (1), K. P. (1), K. K. (1), R. P. (1), T. K. (1) i J. B., pomimo braku zgody następczej Sądu na ich procesowe wykorzystanie przeciwko oskarżonemu M. K. (1), co w konsekwencji doprowadziło do sytuacji, w której materiały z kontroli operacyjnej wprowadzone do procesu zostały z naruszeniem przepisów dotychczasowych (art. 20 ustawy z 11 marca 2016 r.). Jak stanowi bowiem art. 20 przytaczanej wyżej ustawy, czynności procesowe dokonane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy są skuteczne, jeeli dokonano ich z zastosowaniem przepisów dotychczasowych. W przedmiotowej sprawie akt oskarżenia został sporządzony w czasie, gdy obowiązywał jeszcze przepis art. 19 ust. 15c ustawy o Policji i przez to uznanie materiałów uzyskanych w wyniku kontroli operacyjnej za dowód popełnienia przestępstw przez M. K. (1) w świetle ówczesnej dyspozycji wynikającej z art. 19 ust. 15c ustawy o Policji (z którego wynikał obowiązek wyrażenia przez sąd zgody na wykorzystanie materiałów kontroli operacyjnej w postępowaniu karnym, a zgody takiej brak jest w materiale dowodowym) było niedopuszczalne i jako takie sprzeczne art. 20 ustawy z 11 marca 2016 r. I w tym przypadku nie ma znaczenia twierdzenie Sądu, iż kontrola operacyjna miała jedynie charakter pomocniczy, a główny i priorytetowy analizy kryminalistyczne czy dotyczące bilingów i logowań telefonów oskarżonych, wpływ powyższego zarzutu na wydane orzeczenie jest istotny – owe analizy by nie powstały, gdyby nie uzyskane w ramach kontroli operacyjnej materiały z podsłuchów. Twierdzenie zatem Sądu, iż analizy mają charakter priorytetowy, prowadzi do niedopuszczalnej praktyki mającej na celu pośrednie wprowadzenie do postępowania materiałów uzyskanych z naruszeniem ww. przepisów.

( zarzuty nr 1 tiret czwarte, 2, 3 apelacji obrońcy oskarżonego M. K. (1) )

Obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji poprzez oparcie sprawstwa i winy oskarżonego P. B. (1) za popełnienie ciągu przestępstw z art. 279§1 k.k., 286§2 k.k. na dowodach z kontroli operacyjnej polegającej na uzyskiwaniu i utrwalaniu treści rozmów w sytuacji, gdy czyny z art. 279§1 k.k. i 286§2 k.k. nie należą do zamkniętego katalogu czynów zabronionych, w odniesieniu do których możliwe jest wykorzystanie dowodów z kontroli operacyjnej, natomiast norma art. 168b k.p.k. w zakresie, w jakim zezwala na wykorzystanie kontroli operacyjnej do ścigania przestępstw nie znajdujących się w katalogu określonym przez art. 19 ustawy o Policji nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, co oznacza, że kontrola operacyjna była nielegalna i nie może stanowić dowodu w sprawie, a zatem niemożliwym jest wykorzystanie jej w niniejszym postępowaniu.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. przez dowolną i sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co miało wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego i przypisania mu zarzucanych czynów, a polegająca na:

- przyjęciu, iż zdaniem Sądu z rozmów nagranych w ramach kontroli operacyjnej, a częściowo odtworzonych na rozprawie, znajduje się tak duża ilość cech identyfikujących poszczególnych rozmówców jako oskarżonych w niniejszej sprawie (nie tylko po głosie z nagrania), że Sąd prowadząc niniejsze postępowanie na niemal 100 terminach kilkugodzinnych rozpraw nie miał żadnych wątpliwości, iż rozmowy zarejestrowane w ramach kontroli operacyjnej, na podstawie ustalonych i przyporządkowanych do konkretnych oskarżonych numerów telefonów, należą do tych właśnie osób (odpowiednio: M., K., B., P., J., K., K., B., P.),

- przyjęciu jako fakt uznany za udowodniony, że oskarżony P. B. (1) korzystał z konkretnego przypisanego mu w analizie kryminalnej telefonu i w związku z logowaniem się tego telefonu na konkretnych masztach (...) był na miejscu zarzucanej mu kradzieży i jej tym samym dokonał,

- nadaniu mocy samodzielnych dowodów (a nie subsydiarnych): bilingom telefonów użytkowanych przez oskarżonego, logowania tych telefonów na masztach (...) w powiazaniu z materiałami zarejestrowanymi w ramach kontroli operacyjnej jako obciążających konkretnych oskarżonych, także P. B. (1), ponieważ w ocenie Sądu dowody te wzajemnie uzupełniają się, tj. w miejscu czy pobliżu zdarzenia (kradzieży danego samochodu) „ krzyżują się” niejako logowania telefonów oskarżonych, w tym B., którzy we wskazanej grupie trudnili się kradzieżą z włamaniem do samochodów, taka sytuacja miała miejsce kilkadziesiąt razy, poprzedzone jest to licznymi połączeniami danych oskarżonych, umawiających się na dokonanie kradzieży,

- uznaniu za przydatny do sprawy i mający dużą moc dowodową dokumentu w postaci analizy kryminalnej tzw. charakterystyki sprawy k. 307-640 akt głównych.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 5§2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego poprzez ustalenie, że oskarżony brał udział w opisanych w pkt 124-188 wyroku czynach na podstawie tego, że korzystał on z konkretnych numerów telefonów logujących się na masztach (...) w czasie, kiedy miały miejsce kradzieże, oraz nagrań rozmów z kontroli operacyjnej, mającej odpowiadać tym zdarzeniom, podczas gdy w teczkach tematycznych mających stanowić dowód popełnienia ww. czynów istnieją nieścisłości, niedokładności, przykładowo w teczkach 128, 170, 191 i 201: rozbieżność czasów, kiedy miało dojść do kradzieży z używanymi podczas tej kradzieży telefonami oraz różna lokalizacja telefonów, niezwiązana z miejscem kradzieży, które w powiazaniu ze sporządzoną analizą kryminalną zawierającą poszlaki i domysły nie rozstrzyga bezspornie udziału oskarżonego przy popełnieniu jakiegokolwiek zarzucanego mu czynu.

( zarzuty nr I, III pkt 4-7, IV apelacji obrońcy oskarżonego P. B. (1) )

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wszystkie apelacje obronne przez pryzmat różnorodnych podstaw odwoławczych atakują oparcie kwestionowanego rozstrzygnięcia na dowodach z tzw. podsłuchów, zabezpieczonych w czasie kontroli operacyjnej telefonów, których mieli używać oskarżeni. Dowody te w połączeniu z logowaniami telefonów i bilingami stały się podstawą opracowania w toku śledztwa analizy kryminalnej, na której oparto akt oskarżenia i która – co wynika w sposób nie budzący żadnych wątpliwości z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku – została w całości zaaprobowana przez Sąd Okręgowy i stała się jedną z najistotniejszych podstaw skazania oskarżonych (co do istotnej części zarzutów – jedyną, z której wynika fakt popełnienia przez nich tych przestępstw). Apelacje negują przy tym zarówno formalną dopuszczalność wykorzystania dowodu z podsłuchów (legalność tego dowodu), jak i jego merytoryczną przydatność (w tym przede wszystkim kwestię prawidłowości ustalenia, że zabezpieczone rozmowy są rozmowami prowadzonymi rzeczywiście przez oskarżonych). Dla uporządkowania zatem dalszych rozważań wyszczególnione wyżej zarzuty apelacyjne zostaną omówione przez Sąd Apelacyjny łącznie, by unikać zbędnych powtórzeń.

Kwestia legalności dołączonych do akt wyników kontroli operacyjnej z pewnością była badana przez Sąd Okręgowy, o czym świadczy przebieg postępowania i uwagi zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (w szczególności k. 12396v-12967), jednak ocena ta nie może być podzielona przez Sąd Apelacyjny. W szczególności wręcz z zaskoczeniem skonstatować należy, iż Sąd Okręgowy jako inspirację wniosku o legalności i dopuszczalności wykorzystania całości zabezpieczonych materiałów z podsłuchów przywołuje rozważania tut. Sądu sformułowane w sprawach o sygn. (...), gdy właśnie te rozważania powinny go prowadzić do wniosków krańcowo odmiennych.

W związku z tym przypomnieć trzeba, iż Konstytucja R. zapewnia wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się obywateli, stanowiąc, iż ograniczenia w tym zakresie mogą nastąpić jedynie na zasadach określonych w ustawie i w sposób w niej określony (art. 49). Gromadzenie informacji o obywatelach przez władze publiczne ograniczone jest do niezbędnych w demokratycznym państwie prawnym (art. 51 ust. 2). Zapisy te współgrają z wyrażoną w art. 7 zasadą praworządności, zgodnie z którą organy władzy publicznej mają obowiązek działać na podstawie i w granicach prawa.

Demokratyczne państwo prawne nie może oczywiście pozostawać bierne w sytuacji, gdy obywatele wykorzystują swobodę komunikowania się, zwłaszcza z wykorzystaniem środków komunikacji na odległość w celu planowania, uzgadniania i popełniania przestępstw, jednakże ramy interwencji państwa w takiej sytuacji musi określać ustawa. W dacie popełnienia zarzucanych oskarżonym czynów ramy te określała m. in. ustawa o Policji, która (według stanu prawnego na 18 sierpnia 2007 r. – Dz. U. Nr 43 poz. 277) w art. 19 ust. 1 i 2 stanowiła, iż przy wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych przez Policję w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów ściganych z oskarżenia publicznego, przestępstw taksatywnie wymienionych w punktach 1-8, sąd okręgowy na pisemny wniosek właściwego komendanta Policji, złożony za pisemną zgodą właściwego prokuratora, może, w drodze postanowienia, zarządzić kontrolę operacyjną.

Powyższe jednoznacznie przesądza, iż w postępowaniu sądowym jako dowód mogą zostać wykorzystane jedynie te materiały pozyskane w trybie art. 19 ustawy o Policji, które dotyczą przestępstw z katalogu zawartego w ust. 1 tego przepisu, a do tego – wyłącznie wobec osoby, wobec której sąd zarządził kontrolę operacyjną albo co do której na zasadach określonych ustawą uzyskano tzw. zgodę następczą na wykorzystanie wyników kontroli operacyjnej.

W realiach niniejszej sprawy oznacza to, że dowody z podsłuchów mogą być wykorzystane wyłącznie w zakresie przestępstwa z art. 258 k.k., bowiem w dacie popełnienia zarzucanych oskarżonym czynów tylko to przestępstwo było ujęte w katalogu określony w art. 19 ustawy o Policji. Zarazem wyraźnie zaznaczyć należy, iż nie ma podstaw prawnych do wykorzystania tych dowodów co do poszczególnych przestępstw popełnionych w ramach grupy, jeśli nie mieszczą się one w ww. katalogu (brak tu odesłania w rodzaju zawartego w art. 65§1 k.k.).

Ponadto dowody te mogą być wykorzystane wyłącznie co do osób, wobec których sądownie zarządzono kontrolę operacyjną. W rozpatrywanej sprawie kontrolę taką zarządzono na czas określony w stosownych postanowieniach (k. 11554 akt w części jawnej, oryginały w aktach znajdujących się w kancelarii tajnej) wobec oskarżonych M., K., P., K., P., B. i B., natomiast nie zarządzano kontroli operacyjnej co do oskarżonych K., J. i K., jak też co nich nie uzyskano w żadnej przewidzianej prawem formie zgody następczej. Co do tych ostatnich oskarżonych nie ma zatem żadnej prawnej możliwości wykorzystania dowodów uzyskanych w toku kontroli operacyjnej (jak zauważył SN w wyroku z dnia 16 października 2023 r., V KK 172/23, „ w sprawach wieloosobowych legalność materiałów z kontroli operacyjnej wobec jednych oskarżonych nie powoduje automatycznie możliwości ich wykorzystania wobec innych”).

Niemożność wykorzystania wyników kontroli operacyjnej do ustalenia innych czynów, niż z art. 258 k.k., oraz wobec osób, co do których nie zarządzono kontroli operacyjnej, ma charakter zarówno pierwotny (do treści tych nie może się odwołać organ orzekający), jak i wtórny (treści te nie mogą być wykorzystane np. przez biegłych, nie mogą być podstawą żadnych opracowań stanowiących podstawę dalszych działań śledczych – w szczególności tzw. analiz kryminalnych, o których będzie jeszcze mowa).

Lektura akt sprawy, w szczególności wymiany korespondencji między Sądem I instancji a prokuratorem, znajdującej się w t. LV i LVI wskazuje, że Sąd Okręgowy i prokurator byli świadomi tego problemu – w szczególności należy mieć na względzie treść wniosku prokuratora o wykorzystanie i dopuszczenie jako dowodu wszystkich materiałów pozyskanych w toku kontroli operacyjnej prowadzonej przez oskarżonych występujących w sprawie na okoliczność wszystkich czynów, także spoza katalogu z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, gdzie prokurator sam przyznaje, że „ dotychczasowe przeszkody formalne i zakazy dowodowe ustały” w związku z wprowadzeniem do polskiego procesu karnego zapisów art. 168a i 168b k.p.k. (k. 11111 i n.). Próba rozciągnięcia możliwości wykorzystania podsłuchów co do wszystkich oskarżonych (także nieobjętych zgodą sądu) i co do wszystkich czynów (także pozakatalogowych), wyrażona we wnioskach na k. 11111 i 11214, wsparta stanowiskiem prokuratora wyrażonym na rozprawie (k. 11260) i zaakceptowana przez Sąd I instancji, musi być jednak oceniona jako nielegalna i przez to nieskuteczna.

Faktem jest, że w 2016 r. w kodeksie postępowania karnego pojawił się przepis art. 168b, pozwalający na wykorzystanie w procesie dowodów z podsłuchów także do przestępstw ściganych z urzędu innych niż objęte zarządzeniem kontroli operacyjnej lub popełnionych przez inne osoby, niż objęte zarządzeniem kontroli operacyjnej, jednak przepis ten nie ma zastosowania w rozpatrywanej sprawie – pomijając już skądinąd słusznie zgłaszane przez apelujących zastrzeżenia co do tego, czy ma on w ogóle zastosowanie na etapie postępowania jurysdykcyjnego.

Trzeba bowiem podkreślić, że jeszcze przed wydaniem wyroku przez Sąd Okręgowy, jasne stanowisko w tym względzie, stanowiące podsumowanie wielokrotnie wyrażanych w judykaturze zastrzeżeń w tej materii, wyraził Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 28 czerwca 2018 r., I KZP 4/18, trafnie wywodząc, iż „ użyte w art. 168b KPK sformułowanie „innego przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego innego niż przestępstwo objęte zarządzeniem kontroli operacyjnej” obejmuje swoim zakresem wyłącznie te przestępstwa, co do których sąd może wyrazić zgodę na zarządzenie kontroli operacyjnej, w tym te, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z 6.4.1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2067 ze zm.)”. Przede wszystkim jednak przepis ten nie obowiązuje z mocą wsteczną i nie może być stosowany do „ zalegalizowania” dowodów uzyskanych przed wejściem w życie nowelizacji z 2016 r. z naruszeniem wówczas obowiązujących unormowań. Stanowisko judykatury w tym zakresie jest jednoznaczne i konsekwentne, znalazło wyraz choćby w przywołanych przez Sąd Okręgowy trzech judykatach tut. Sądu, a ostatnio wyraził je Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. III KK 24/23, trafnie podkreślając, iż „ legalność pozyskania materiałów z kontroli operacyjnej musi być oceniana na czas stosowania tych form kontroli, a zatem wprowadzenie art. 168b KPK nie daje podstawy do zalegalizowania i procesowego wykorzystania materiału z kontroli operacyjnej, o ile była ona w dacie jej prowadzenia nielegalna. To zaś prowadzi do wniosku, że ocena dopuszczalności materiału uzyskanego w toku kontroli operacyjnej musi być prowadzona w oparciu o rozwiązania ustawowe obowiązujące w dacie jej stosowania. Uzyskane w czasie kontroli operacyjnej dowody popełnienia przestępstw - określonych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji - przez osobę inną niż objęta postanowieniem wydanym na podstawie art. 19 ust. 2 tej ustawy albo popełnionych wprawdzie przez osobę nim objętą, ale dotyczące przestępstw innych niż wskazane w tym postanowieniu, mogą być wykorzystane w postępowaniu przed sądem (art. 393 § 1 zd. 1 KPK, stosowany odpowiednio), pod warunkiem, że w tym zakresie zostanie wyrażona następcza zgoda sądu na przeprowadzenie kontroli operacyjnej (art. 19 ust. 3 ustawy o Policji, stosowany odpowiednio). Wykreślenie art. 19 ust. 15a-e z ustawy o Policji z dniem 15 kwietnia 2016 r. oraz wprowadzenie art. 168b KPK nie zmienia faktu, że wprowadzenie do procesu materiału dowodowego uzyskanego w wyniku kontroli operacyjnej zależy od legalności tej kontroli, a takiej oceny dokonuje się w stanie prawnym wówczas obowiązującym”. Sąd Apelacyjny nie znajduje żadnych podstaw i argumentów, by stanowiska tego w pełni nie zaaprobować.

Reasumując tę część rozważań, stwierdzić należy, iż zabezpieczone w sprawie dowody z podsłuchów mogły być wykorzystane legalnie jedynie w zakresie przestępstwa z art. 258§1 i 3 k.k. i tylko w odniesieniu do oskarżonych M., K., P., K., P., B. i B. (oczywiście co do każdego z nich tylko w zakresie czasowym wynikającym ze stosownego postanowienia SO o zarządzeniu lub przedłużeniu kontroli operacyjnej), natomiast w pozostałym zakresie – a więc co do pozostałych przestępstw i co do pozostałych oskarżonych, były to dowody nielegalne i jako takie nie mogły być wykorzystane ani bezpośrednio, ani pośrednio do ustalenia ich winy i sprawstwa.

Sąd Apelacyjny nie ma jednocześnie wątpliwości co do sposobu zarządzenia kontroli operacyjnej co do poszczególnych oskarżonych. Prawdą jest, że konkretne numery telefonów wskazano jedynie w części wniosków, natomiast kilkakrotnie przywoływano jedynie numer (...) telefonu. Numer ten ( (...) M. E. I.), będący niepowtarzalnym numerem przypisanym do każdego telefonu komórkowego i służący identyfikacji urządzeń w sieci komórkowej, był jednak jedynym elementem identyfikującym rozmówców, którzy wielokrotnie zmieniali karty SIM przypisane do konkretnych numerów, będące – jak wynika z ustaleń śledztwa, tzw. kartami przedpłaconymi (prepaid), które w tamtym czasie nie podlegały obowiązkowi rejestracji użytkowników i stąd nie można było uzyskać w tym zakresie żadnych informacji od operatorów telekomunikacyjnych; można je było nabyć w każdym punkcie handlowym i stąd masowo były wykorzystywane w procederach, których uczestnicy pragnęli zachować anonimowość. W takiej sytuacji ów numer (...) był jedynym elementem jednoznacznie identyfikującym użytkownika telefonu i pozwalał na przeprowadzenie kontroli operacyjnej w rozumieniu art. 19 ust. 6 pkt 1 ustawy o Policji.

Zaznaczyć trzeba, iż w trakcie przeszukań oskarżonych w toku postępowania przygotowawczego zabezpieczono szereg aparatów telefonicznych, co potwierdza tezę, iż dla ukrycia działalności zmieniali oni wielokrotnie numery telefonów. Mimo to w toku śledztwa w sprawie (...) śledczym udało się sporządzić zestawienia kart SIM i telefonów użytkowanych przez oskarżonych i jest charakterystyczne, że zestawienia tego nie podważył żaden z oskarżonych. Żaden z nich, pomimo poinformowania o stosowaniu kontroli operacyjnej, nie wskazał bowiem kategorycznie w toku wyjaśnień, że nie korzystał z tych numerów i aparatów, żaden nie wskazał też, by z numerów tych i aparatów mogły korzystać jakiekolwiek inne osoby (np. członkowie rodziny, znajomi), a wreszcie – by doszło do jakiegokolwiek użycia telefonu bez jego wiedzy i woli.

Sąd Apelacyjny nie ma też zastrzeżeń co do sposobu wprowadzenia tych dowodów do procesu. Nagrania były częściowo odtwarzane, co jest równoznaczne z ich odczytaniem (tj. podstawową formą wprowadzania dokumentu do procesu karnego), a następnie w pełni zasadnie zaliczono je w poczet dowodów zgodnie z art. 393 i 394 k.p.k. Przede wszystkim Sąd Okręgowy bardzo daleko zagwarantował oskarżonym i ich obrońcom możliwość zapoznania się z treścią tych dokumentów, z czego zresztą w większości nie skorzystali.

Zastrzeżenia apelujących dotyczą natomiast tego, czy nagrania te rzeczywiście obejmują głosy oskarżonych. Podkreślić w związku z tym trzeba, co następuje:

- żaden z oskarżonych jeszcze na etapie śledztwa nie wyraził zgody na dostarczenie próbek głosu dla potrzeb ewentualnej ekspertyzy fonoskopijnej, zatem weryfikacja przynależności głosów zarejestrowanych na nagraniach do konkretnych osób w ten sposób nie była możliwa. Opinia fonoskopijna ma sens tylko wtedy, gdy istnieje materiał porównawczy w postaci legalnie pozyskanych próbek głosu osoby badanej, a przy określonej postawie oskarżonych (do czego mieli oni oczywiście prawo i Sąd Apelacyjny nie czyni im z tego żadnego zarzutu) uzyskanie takich próbek było niemożliwe. Nie ma bowiem żadnej publicznej, powszechnie dostępnej bazy takich próbek, nie są one też zabezpieczane przy okazji żadnych czynności urzędowych (odmiennie niż np. wzory pisma czy podpisów przy okazji składania przez obywateli różnego rodzaju wniosków urzędowych),

- oskarżeni w ramach przysługujących im uprawnień procesowych nie podjęli współpracy z organami ścigania ani z Sądem I instancji, jeśli chodzi o rozpoznanie głosu, albo zachowując się biernie w reakcji na odtwarzane nagrania, albo też – jak oskarżony B. w trakcie śledztwa (k. 242 teczki osobowej nr 17) – rozpoznając się jedynie na nagraniach neutralnych, nie mających związku z zarzutami. Jest jednak charakterystyczne, że żaden z oskarżonych w trakcie odtwarzania im dotyczących ich nagrań nie zaprzeczył też jednocześnie, że to jego głos jest na nagraniu przypisywanym mu przez śledczych.

Powyższe nie oznacza jednak, iż przy określonej postawie procesowej oskarżonych Sąd Okręgowy był bezradny, jeśli chodzi o możliwość ustalenia, czy głosy na nagraniach pochodzą od oskarżonych. Wprawdzie należy w części podzielić zastrzeżenia skarżących co do niezbyt fortunnego opisania ustaleń, jakie w tym zakresie przedstawił Sąd I instancji na str. 394 pisemnego uzasadnienia (k. 12425v), jednak trzeba zauważyć też, co następuje:

- Sąd I instancji w przeciwieństwie do Sądu odwoławczego bezpośrednio styka się z przeprowadzanymi dowodami, w przypadku dowodów osobowych odbierając nie tylko samą treść wypowiedzi osób przesłuchiwanych, ale i sposób relacjonowania oraz towarzyszące temu różnorakie elementy niewerbalne (jak reakcje emocjonalne typu płacz czy śmiech, porozumienie się gestami z innymi osobami na sali, różnorakie wady wymowy itp.). Tak naprawdę tylko więc ten organ procesowy jest uprawniony do oceny takich walorów relacji osoby przesłuchiwanej, jak szczerość, pewność czy spontaniczność,

- procesowa weryfikacja poprawności tych spostrzeżeń jest możliwa wtedy, gdy te dodatkowe elementy spostrzeżeń Sądu są na bieżąco utrwalane odpowiednimi adnotacjami w protokole danej czynności.

W rozpatrywanej sprawie Sąd Apelacyjny nie neguje i w żaden sposób nie podważa tego, że Sąd Okręgowy miał dość sposobności, by zapoznać się z głosami poszczególnych oskarżonych i w związku z tym w sposób uprawniony dokonywać porównań tych głosów z utrwalonymi nagraniami. Podkreślić bowiem trzeba, iż rozprawa główna obejmowała szereg terminów rozpraw i łącznie były to wręcz setki godzin czynności, przy czym zaznaczyć trzeba, iż Sąd miał okazję zapoznawać się z głosami oskarżonych nie tylko w trakcie odbierania od nich wyjaśnień, co rzeczywiście oznaczałoby dość skąpy materiał porównawczy w przypadku tych oskarżonych, którzy od początku przyjęli taktykę odmawiania jakichkolwiek wyjaśnień. Oskarżeni odzywali się jednak przecież także w trakcie np. sprawdzania obecności, zadawania pytań osobom przesłuchiwanym, składania wniosków i zajmowania stanowisk w sprawie, zatem co do każdego z nich Sąd Okręgowy miał dość sposobności, by zapoznać się z ich barwą głosu czy artykulacją.

Niewątpliwie natomiast problemem jest to, że swoich spostrzeżeń w tym zakresie Sąd Okręgowy w żaden sposób nie utrwalał na bieżąco w protokole, co praktycznie uniemożliwia weryfikację kwestionowanego przez obrońców zapisu uzasadnienia w ramach kontroli odwoławczej. Prawidłowo Sąd Okręgowy powinien był swoje spostrzeżenia ujmować np. na bieżąco w protokole podczas odczytywania nagranych rozmów (zapisy typu: „ Przewodnicząca / Sąd stwierdza, że głosy na odtworzonym nagraniu należą do X/Y/są podobne do głosu X/Y” lub podobne), co umożliwiałoby stronom konkretne reakcje – oskarżeni czy ich obrońcy mogliby tu zajmować stanowisko co do tego spostrzeżenia, np. zaprzeczając czy też przedstawiając dalszą argumentację, a wówczas zarówno ich aktywność, jak i bierność (brak zaprzeczenia) podlegałaby ocenie i nadawałyby się do kontroli odwoławczej. Zamiast tego Sąd swoje przemyślenia zachował do etapu sporządzania uzasadnienia i przemyśleń tych nie da się obiektywnie skontrolować – nie mogą tego uczynić strony, a tym bardziej Sąd odwoławczy. Podobnie nieweryfikowalne jest odwoływanie się do niesprecyzowanych innych cech identyfikacyjnych oskarżonych, na podstawie których Sąd meriti dokonał przypisania ich wypowiedzi do poszczególnych osób.

Pomimo tych zastrzeżeń Sąd Apelacyjny nie ma wątpliwości co do tego, że ustalenie, iż zarejestrowane nagrania to nagrania osób występujących w sprawie jest poprawne. Nawet bowiem w braku możliwości zweryfikowania przekonania Sądu I instancji wyrażonego w pisemnym uzasadnieniu, trzeba podkreślić, co następuje:

- poprawności przypisania przez organy ścigania poszczególnych numerów telefonów do osób występujących w sprawie żadna z nich skutecznie nie podważyła,

- żaden z oskarżonych nie naprowadził okoliczności, z których wynikałaby możliwość utraty posiadanego telefonu bądź jego użycia przez osoby trzecie,

- żaden z oskarżonych nie zanegował w toku procesu, że to jego głos jest na nagraniu lub że rozmawia z inną osobą, niż ustalona w toku śledztwa,

- żaden z oskarżonych nie podjął nawet próby ustosunkowania się do treści utrwalonych na nagraniach, w szczególności zaprzeczenia, by rozmowa dotyczyła jakiegokolwiek nielegalnego zachowania bądź przedstawienia innej możliwej interpretacji utrwalonych rozmów, niezwiązanej z działalnością przestępczą.

Ponadto trzeba podkreślić, iż tego rodzaju dowód, jak każdy inny, podlega ocenie z punktu widzenia kryteriów wskazanych w art. 7 k.p.k., wśród których są także zasady prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Otóż w świetle tych elementów nie może budzić żadnych wątpliwości, iż współcześnie (także w dacie popełnienia zarzucanych oskarżonym czynów) telefony komórkowe używane przez osoby fizyczne są przedmiotami ściśle osobistymi. W przeciwieństwie do telefonów stacjonarnych czy używanych w firmach, gdzie z zasady są one dostępne dla szerszego grona osób (np. wszystkich domowników, a potencjalnie też innych osób, które w danym momencie znajdują się w lokalu wyposażonym w taki telefon), telefony osób prywatnych są używane wyłącznie przez nie. Logicznym i uprawnionym jest więc wniosek, że jeśli dany telefon przypisze się do konkretnej osoby (co zostało uczynione w sposób nie podważony skutecznie w żadnej z apelacji), to rozmowa przeprowadzona z tego telefonu zawiera głos tej właśnie osoby, a nie kogokolwiek innego – a w niniejszej sprawie brak jest jakichkolwiek podstaw do wniosku przeciwnego, w szczególności zaś sami oskarżeni ani nie negowali, ze to ich głosy są na nagraniach, ani nie naprowadzili żadnych okoliczności wskazujących na możliwość użycia ich telefonów przez osoby trzecie.

Reasumując tę część rozważań, nie sposób uznać, by apelacje w jakikolwiek skuteczny sposób podważyły to, że zabezpieczone w toku kontroli operacyjnej zapisy telekomunikacyjne dotyczą kontaktów między dokładnie tymi osobami, które ustalono w toku śledztwa. Wspomniane dowody tym samym mogą być wykorzystane procesowo dla ustalenia kwestii winy i sprawstwa oskarżonych – oczywiście z ograniczeniami czasowymi, przedmiotowymi i podmiotowymi, o których była wcześniej mowa.

Jak wynika z akt sprawy, dowody te w połączeniu z danymi z bilingów i logowań do masztów telefonii komórkowej ( (...)) zostały wykorzystane przez organa ścigania do opracowania analizy kryminalnej, będącej zasadniczą podstawą sformułowania aktu oskarżenia oraz przypisania oskarżonym odpowiedzialności za większość zarzucanych im czynów przez Sąd Okręgowy. Zanim jednak Sąd Apelacyjny odniesie się do tej analizy przez pryzmat zarzutów apelacji, trzeba kilka uwag poświęcić pozostałym podstawom jej sporządzenia, czyli owym bilingom i logowaniom, gdyż także tu apelujący sformułowali szereg zastrzeżeń, które w istotnej części trzeba powielić.

Stosunkowo najmniej wątpliwości budzą zestawienia połączeń między poszczególnymi telefonami, które zidentyfikowali śledczy. Bilingi jako takie nie mogą jednak być w żaden sposób traktowane jako samodzielny dowód pozwalający na przesądzenie czyjejkolwiek winy lub sprawstwa, a wyłącznie jako środek służący weryfikacji innych dowodów. Wykaz połączeń między danymi osobami pozwala sam w sobie jedynie na pewne potwierdzenie, że dane osoby utrzymują kontakt telefoniczny, co pozwala zweryfikować prawdziwość ich twierdzeń przedstawionych w ramach zeznań lub wyjaśnień co do tego, czy np. znają się albo kontaktowały w określonym czasie. Z wykazu połączeń nie można jednak samodzielnie wnioskować o ich treści – nawet w sytuacji, gdy do połączenia dochodzi w trakcie czynu zabronionego, nie można na tej podstawie w sposób pewny wnioskować, że wskazuje to na współdziałanie przestępcze rozmówców, bowiem nie można przecież kategorycznie wykluczyć, że kontakt nie miał takiego charakteru – ewentualne wnioskowanie jest więc tu co najwyżej poszlaką i samo w sobie nie jest wystarczające do czynienia jakichkolwiek ustaleń na niekorzyść oskarżonych.

Podobnie odnieść się należy do kwestii logowań do masztów telefonii komórkowej. Z faktu logowania danej osoby do określonego masztu można jedynie wnioskować, że osoba ta znalazła się w pobliżu danego masztu, jednak nie sposób kategorycznie przesądzać, że tym samym była w konkretnym miejscu (w znaczeniu dokładnego miejsca przestępstwa – np. miejsca włamania do konkretnego pojazdu opisanego w danym zarzucie), a już tym bardziej – że w jakikolwiek sposób współuczestniczyła w tym przestępstwie. Dane co do lokalizacji ustalone w oparciu o logowania są jedynie przybliżone i stwierdzenie tego faktu nie wymaga wcale wiadomości specjalnych, a tym samym – powoływania biegłego, jak sugeruje część apelujących. Abstrahując już od bezcelowości powołania biegłego na etapie procesu, gdy nie ma już możliwości uzyskania żadnych danych od operatorów telekomunikacyjnych (z uwagi na krótki, bo zaledwie roczny okres retencji danych telekomunikacyjnych), a zresztą biegły mógłby przedstawić jedynie teoretyczne aspekty dokładności lokalizowania na podstawie danych logowania, bowiem odniesienie ich do konkretnych logowań z uwagi na wielość czynników wpływających na propagację sygnału radiowego w danej chwili jest praktycznie niemożliwe post factum, to podkreślić trzeba, iż niedoskonałość lokalizacji przy użyciu masztów (...) jest powszechnie znana i wielokrotnie opisywana w literaturze prawniczej – wystarczy przywołać np. publikację J. K. (3) i J. K. (4) z miesięcznika (...), gdzie wskazuje się, że „ przy obecnym nasyceniu terenu kraju stacjami bazowymi w różnych systemach telefonii komórkowej uprawniony jest wniosek, że zasięg łączności między stacją bazową a telefonem wynosi od kilkuset metrów (w terenie gęsto zabudowanym) do kilkunastu kilometrów (w terenie otwartym). Zasięg ten jest uzależniony od warunków mających wpływ na propagację fal radiowych (np. ukształtowanie terenu, warunki pogodowe) oraz rodzaju anteny i rodzaju aparatu telefonicznego wykonującego połączenie”. Stwierdzenie to jest zresztą całkowicie zbieżne z informacjami, jakie nadesłali operatorzy telekomunikacyjni w rozpatrywanej sprawie (k. 10232-10235), wskazując na zmienność zasięgów masztów, pokrywanie się stacji i występujące przypadki realizowania połączeń przez stacje niezwiązane z danym terenem. Tak naprawdę logowanie do konkretnych masztów wykazuje o wiele większą przydatność przy dowodach alibijnych, np. potwierdzając bytność danej osoby w trakcie przestępstwa w zupełnie innym miejscu – na tyle odległym od miejsca przestępstwa, że nie ma technicznej możliwości przypadkowego zarejestrowania telefonu w tym miejscu w sytuacji, gdyby jego posiadacz znajdował się tam, gdzie umiejscawia go zarzut stawiany przez oskarżyciela.

O ile samodzielnie zatem zarówno bilingi, jak i logowania do masztów telefonii komórkowej nie mogą być w żadnym wypadku dowodem popełnienia konkretnego przestępstwa przez daną osobę, a co najwyżej mogą zwiększać lub zmniejszać prawdopodobieństwo tego faktu, które jednak musi wynikać z zupełnie innych dowodów (np. osobowych, utrwalenia monitoringu itp.), o tyle mogą one w połączeniu z tymi innymi dowodami – w tym także z wynikami kontroli operacyjnej w postaci utrwalonych podsłuchów rozmów – pozwalać na czynienie ustaleń co do winy i sprawstwa danej osoby odnośnie konkretnego czynu wówczas, gdy wszystkie te elementy tworzą logiczny ciąg – np. zarejestrowana rozmowa wskazuje, że sprawcy popełniają przestępstwo i dzielą się zadaniami (włamanie – stanie na czatach), jednocześnie biling potwierdza, że osoby te rzeczywiście kontaktują się w tym samym czasie, a zarazem ich telefony logują się wówczas do tych samych lub znajdujących się obok siebie masztów (...) obejmujących swoim zasięgiem miejsce przestępstwa.

Temu właśnie służyła zarządzona w toku śledztwa analiza kryminalna, która stała się podstawą aktu oskarżenia i którą – jak wynika z całości uzasadnienia – zaakceptował i przyjął jako podstawę ustaleń Sąd Okręgowy. Stanowiska tego jednak nie można w pełni zaakceptować, a tym samym podzielić należy częściowo zarzuty apelacji obronnych dotyczące tego opracowania.

Przede wszystkim przypomnieć należy, iż wprawdzie sporządzanie analiz kryminalnych jest powszechnie wykorzystywanym przez śledczych narzędziem, doskonale sprawdzającym się w wykrywaniu przestępczości zorganizowanej, a zasady ich sporządzania określają m. in. stosowne zarządzenia Prokuratora Generalnego (w tej materii szerzej por. szerzej opracowanie A. L. p.t. „ Wykorzystanie analizy kryminalnej w działalności organów ścigania”, publ. W Kwartalniku (...)), jednak z punktu widzenia postępowania dowodowego prowadzonego w toku przewodu sądowego stanowi ona „ pewną czynność okołoprocesową lub rzadziej procesową o charakterze faktycznym, która jest przeprowadzana w ramach określonego postępowania dowodowego przez osobę dysponującą wiedzą specjalistyczną uprawniającą ją do jej przeprowadzenia. Efektem procesu myślowego analityka kryminalnego jest specyficzny środek dowodowy sprowadzający się do stwierdzenia występowania relacji zachodzących pomiędzy danymi faktami charakteryzującymi się określonymi, specyficznymi właściwościami, które umożliwiają w danej sprawie poczynienie znaczącego dla dalszego kierunku śledztwa ustalenia faktycznego, pomocnego do uprawdopodobnienia, a nawet do uznania za udowodniony faktu głównego” ( ibidem, str. 76). „ Ustalenia faktyczne poczynione przez analityka kryminalnego należy potraktować jako dowody pośrednie poszlakowe, prowadzące do stwierdzenia prawdziwości faktu głównego w drodze wnioskowania z okoliczności, faktów, które nie pozostają w relacji bezpośredniego związku z czynem zabronionym” (jw. str. 77).

Analiza kryminalna nie jest więc samodzielnym dowodem pozwalającym na przesądzenie winy i sprawstwa danej osoby. Jest to co najwyżej intelektualna propozycja ze strony śledczych określonej interpretacji pewnych faktów, opartej na ich wzajemnym związku (czasowym, przestrzennym, osobowym itd.). Oczywiście Sąd może taką interpretację podzielić, a tym samym dojść do identycznych wniosków, jednak poprzedzać to musi uprzednia własna analiza materiałów źródłowych wykorzystanych przy sporządzaniu analizy, w zestawieniu z całością materiału dowodowego ujawnionego w toku przewodu sądowego. Przypomnieć bowiem trzeba, iż podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej (art. 410 k.p.k.) – zwykle zaś na etapie wyrokowania materiał dowodowy jest znacznie szerszy, niż na etapie sporządzania analizy kryminalnej. Ponadto podkreślić wypada, iż zgodnie z art. 8§1 k.p.k. sąd karny samodzielnie rozstrzyga zagadnienia faktyczne i prawne i nie jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu, a tym samym nie sposób uznać, iż jest związany w jakikolwiek sposób ustaleniami zaprezentowanymi w analizie kryminalnej.

Przenosząc te uwagi porządkujące na okoliczności sprawy, stwierdzić trzeba przede wszystkim, iż Sąd Okręgowy jako dowody poprawnie ujawnił właśnie materiały źródłowe wykorzystane do opracowania analizy kryminalnej, a nie samą tylko analizę sporządzoną w toku śledztwa, o czym dowodnie świadczy zapis protokołów rozprawy, na których ujawniono te materiały oraz lektura pisemnego uzasadnienia (str. 334-337, k. 12395v-12397), a co więcej, ustalając winę i sprawstwo oskarżonych odnośnie poszczególnych czynów, przywoływał także materiały źródłowe, a nie tylko wyniki analizy kryminalnej. Tym samym nie sposób uznać, że ustalenia w tej sprawie nie zostały poczynione samodzielnie przez Sąd meriti.

Podzielając wnioski zaprezentowane w analizie kryminalnej, Sąd ten zgodnie z inicjatywą dowodową stron wyjaśnił wszechstronnie okoliczności sporządzenia analizy, przesłuchując jej autorów w charakterze świadków i obiekcji obrońców co do oceny tych zeznań czy ich wartości nie można podzielić. Świadkowie to doświadczeni policjanci, mówili o swojej pracy zawodowej, szczerze przedstawiając okoliczności, w jakich sporządza się analizę, przy czym ich zeznania mają przede wszystkim charakter ogólny (dotyczący metodyki pracy przy sporządzaniu analizy jako takiej), bowiem nie byli w stanie odnieść się do praktycznie żadnych aspektów tej konkretnej analizy, która znalazła się w aktach sprawy – co uznać trzeba za w pełni zrozumiałe choćby z uwagi na upływ czasu od sporządzenia analizy, jej obszerność i szczegółowość, czy choćby fakt, że śledczy wykonywali przecież także inne czynności zawodowe w związku z innymi prowadzonymi postępowaniami, zaś rozpatrywana sprawa nie cechuje się żadnymi szczególnymi cechami, które czyniłyby ją wartą zapamiętania. Eksponowane mankamenty tych relacji były więc w istocie w pełni zrozumiałe.

Mimo tych pozytywnych uwag postępowania Sądu Okręgowego przy ocenie winy i sprawstwa oskarżonych z wykorzystaniem wyników analizy kryminalnej nie można w pełni podzielić. Jak bowiem wcześniej wskazano, trzon tej analizy stanowią utrwalone rozmowy telefoniczne między oskarżonymi i to przede wszystkim na ich podstawie ustalano konfigurację osobową sprawców poszczególnych przestępstw, krzyżując te wyniki z danymi z logowań i bilingami, jednak postępowanie takie było dopuszczalne jedynie w zakresie przestępstwa z art. 258§1 i 3 k.k., czyli ujętego w katalogu z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji. Analiza jako całość traciła natomiast zupełnie rację bytu tam, gdzie w oparciu o podsłuchy ustalano popełnianie przestępstw będących „ składowymi” działalności grupy przestępczej, które nie mieściły się w katalogu, a więc przestępstw z art. 279§1 k.k., z art. 291§1 k.k. i z art. 286§2 k.k. W tym zakresie ustalenie winy i sprawstwa oskarżonych mogło nastąpić wyłącznie w oparciu o inne dowody – legalne (jak dowody osobowe), zaś z materiałów źródłowych jedynie pomocniczo można było wykorzystać tu dane z bilingów i logowań – ale bez sięgania w jakiejkolwiek formie do utrwalonych rozmów telefonicznych. Tym samym twierdzenie Sądu Okręgowego o samodzielnym charakterze tych dowodów przy ustalaniu sprawstwa oskarżonych (str. 172, k. 12314v) słusznie zostało podważone w apelacjach, bowiem dowody z logowań i bilingów zakresie poszczególnych czynów zabronionych mogły mieć wyłącznie charakter pomocniczy, z uwzględnieniem ich bardzo ograniczonego charakteru, opisanego wyżej w niniejszym uzasadnieniu.

Reasumując ww. zarzuty, Sąd Apelacyjny podzielił zastrzeżenia apelujących odnośnie niemożności wprowadzenia w oparciu o art. 168b k.p.k. dowodów z podsłuchów zabezpieczonych w sprawie w zakresie nieobjętym zarządzeniami kontroli operacyjnej, a tym samym – niemożności wykorzystania ich co do osób, co do których nie zarządzono w ogóle takiej kontroli oraz co do przestępstw pozostałych osób w zakresie wykraczającym poza przestępstwa ujęte w katalogu z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, czyli poza art. 258§1 i 3 k.k. Tym samym niedopuszczalne było wykorzystanie w jakimkolwiek stopniu wniosków analizy kryminalnej w tym zakresie do przypisania oskarżonym poszczególnych przestępstw innych niż z art. 258 k.k. Także wykorzystanie pozostałych składowych analizy, tj. bilingów i logowań, nie mogło nastąpić przy uznaniu ich za pełnoprawne i samodzielne dowody, a to z uwagi na ich cechy i ograniczenia, opisane powyżej.

Wniosek

Uniewinnienie oskarżonego B. od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w P. ( apelacja obrońcy oskarżonego B. ).

Uniewinnienie oskarżonego P. od zarzucanych mu czynów poza tymi, do których się przyznał, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego P. ).

Uniewinnienie oskarżonego D. K. (1) od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Uniewinnienie oskarżonego K. J. (1) od zarzucanych mu czynów ( apelacja obrońcy oskarżonego J. ).

Uniewinnienie oskarżonego J. K. (1) od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K. – adw. L. ).

Uniewinnienie J. K. (1) od zarzutów określonych w punktach 189-277, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K. – adw. N. ).

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego K. K. (1) od zarzucanych mu czynów ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego M. M. (1), ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego M. ).

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie R. P. (1), ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego P. ).

Zmiana wyroku i uniewinnienie M. K. (1) od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Zmiana wyroku i uniewinnienie P. B. (1) od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego B. ).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Pomimo podzielenia części zarzutów obrońców uniewinnienie oskarżonych na tej tylko podstawie było przedwczesne, bowiem przypisanie oskarżonym istotnej części zarzutów nastąpiło z wykorzystaniem innych dowodów, których ww. zarzuty nie dotyczyły. W tym zakresie obrońcy formułowali osobne zarzuty, które zostaną dalej omówione i wówczas zbiorczo Sąd Apelacyjny odniesie się do żądań obrońców odnośnie wydania orzeczeń uniewinniających ich mandantów.

Zarazem podkreślić trzeba, iż mankamenty postępowania Sądu Okręgowego omówione wyżej w żaden sposób nie uzasadniały przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jest kompletny i nie wymaga żadnego uzupełnienia (które zresztą z uwagi na kierunek apelacji nie mogłoby nastąpić w żadnym stopniu na niekorzyść oskarżonych), a tym bardziej – prowadzenia przewodu sądowego na nowo w całości w rozumieniu art. 437§2 k.p.k. in fine.

Lp.

Zarzut

2

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o winie oskarżonego B. za czyn z art. 258§1 k.k. oraz art. 291§1 k.k., przy czym błąd ten w szczególności polegał na uznaniu za udowodnione, że oskarżony pełnił w domniemanej grupie przestępczej kierowanej przez M. M. (1) rolę pasera, gdy tymczasem przeczą temu wyjaśnienia M. M. (1), a pozostałe wskazania sądu stanowić mogą zaledwie poszlakę nie dającą podstaw do skazania oskarżonego.

Naruszenie art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424§1 pkt 1 w zw. z art. 2 k.p.k. poprzez:

- pominięcie przez Sąd I instancji przy dokonywaniu oceny działania oskarżonego B. treści wyjaśnień M. M. (1) złożonych w postępowaniu przygotowawczym w zakresie, w jakim szczegółowo omawia on skład osobowy grupy, z którą współpracował, podając, że rolę paserów w tej grupie mieli pełnić oskarżeni R. P. (1) i K. K. (1) i nie wskazując przy tym na J. B.. Sąd Okręgowy wprawdzie uznał tę część wyjaśnień M. M. (1) za szczerą, wiarygodną i znajdującą potwierdzenie w innych dowodach, jednakże powyższe w kontekście skazania J. B. stanowi sprzeczność,

- pobieżna, a zarazem niewystarczająca dla poczynienia prawidłowych ustaleń faktycznych ocena ewentualnej działalności J. B. bez szczegółowego przeanalizowania każdego z przypisanych mu czynów (udział w grupie przestępczej oraz osiem paserstw samochodów) oraz bez omówienia dowodów, które wskazują na popełnienie tego czynu właśnie przez oskarżonego.

( zarzuty nr 1 i 4 apelacji obrońcy oskarżonego B. )

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w odniesieniu do przypisania oskarżonemu P. uczestnictwa w zorganizowanej grupie przestępczej, której miał przewodzić M. M. (1).

Przypisanie oskarżonemu udziału w popełnieniu przestępstw ponad udział, co do których się przyznał podczas przesłuchania w dniu(...) r. i za których popełnienie został zastosowany wobec niego areszt tymczasowy.

( zarzuty nr 1 i 2 apelacji obrońcy oskarżonego P. )

Obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 258§1 k.k. poprzez jego niesłuszne zastosowanie i przyjęcie, że oskarżony D. K. (1) wraz z innymi oskarżonymi dopuszczał się przestępstw w zorganizowanej grupie przestępczej, którą kierował M. M. (1), podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstaw do zastosowania naruszonego przepisu i przyjęcia, jakoby oskarżony swym postępowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa w nim określonego.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez dowolną i sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co miało wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego, polegająca na:

- przyjęciu, iż nieprzyznanie się oskarżonego do zarzucanych mu czynów stanowi tylko linię obrony przyjętą przez oskarżonego i uznanie tego stanowiska za niewiarygodne,

- przyjęciu, iż o tym, że D. K. (1) dopuścił się zarzucanych mu czynów, wskazują wyjaśnienia współoskarżonych w sprawie, tj. M. M. (1), J. K. (1), K. P. (1),

- przyjęciu, iż o tym, że D. K. (1) dopuścił się zarzucanych mu czynów, świadczą również zeznania przesłuchanych w sprawie świadków w postaci: S. R. (1), Z. T., K. T., P. G. (1), M. T., Ł. T., Ł. Ł., A. F., H. D., E. Ł., P. L., E. F., A. P. (1), U. P., A. D. (1), M. Z., Ł. F., M. M. (4), M. K. (2), L. N., M. G., M. B. (1), A. P. (2), A. K. (1), L. L., E. Ż., S. W., Ł. B., T. R., A. S. (1), R. N., A. S. (2), Z. F., M. P. (1), D. K. (2), A. K. (2), A. S., S. K., M. A. (1), S. B., J. M., J. W. (1) i innych pokrzywdzonych w spawie, na szkodę których rzekomo działał oskarżony,

Błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na przyjęciu, że oskarżony K. działał na terenie (...) od(...)r. razem z innymi oskarżonymi w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, podczas gdy poziom zorganizowania oraz charakter więzi łączących ww. osoby nie daje podstaw do czynienia takich ustaleń,

( zarzuty nr II, III pkt 1-3 i V lit. a apelacji obrońcy oskarżonego K. )

Obraza przepisów postępowania – art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. przez dowolną i sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co miało wpływ na treść wyroku i przypisanie oskarżonemu J. zarzucanych mu czynów, polegająca na:

- uznaniu, iż nieprzyznanie się oskarżonego do zarzucanych mu czynów i jego zeznania stanowią jedynie jego linię obrony, zmierzającą do wykazania, że nie popełnił on zarzucanych mu czynów i do uniknięcia odpowiedzialności karnej,

- przyjęciu, iż o dopuszczeniu się przez oskarżonego zarzucanych mu czynów świadczą zeznania współoskarżonych w sprawie: M. M. (1), J. K. (1), K. P. (1),

- wskazaniu jako dowodu mającego stanowić podstawę do ustalenia dopuszczenia się przez oskarżonego zarzucanych mu czynw, zeznań przesłuchanych w sprawie świadków w postaci: A. P. (1), U. P., A. D. (1), A. K. (2), E. C., K. K. (4), P. A., H. T. (1), B. A., W. A., R. K. (1), R. K. (2), M. M. (5), S. D., D. K. (3), M. S. (1) oraz A. M. (1) – pokrzywdzonych w sprawie, na szkodę których rzekomo działał oskarżony.

Błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, przyjętych za podstawę skazania oskarżonego za czyn z art. 258§1 k.k., polegający na:

a)  uznaniu za udowodnione, że oskarżony K. J. (1) od (...)r. działał w ramach zorganizowanej grupy przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw samochodowych, której przywódcą był oskarżony M. M. (1), gdy tymczasem:

- nie zostało wykazane, że w tym okresie istniała grupa przestępcza o wspomnianym charakterze oraz że oskarżony był jej członkiem,

- nie wykazano, jaką rolę miał ewentualnie pełnić oskarżony w zorganizowanej grupie przestępczej oraz by

- oskarżony obejmował swoją świadomością działanie jakiejkolwiek grupy przestępczej,

- nie wykazano i nie omówiono ponadto, aby oskarżony miał świadomość działania w jej strukturach i by strukturom tym, a także ewentualnej hierarchii takiej grupy był podporządkowany,

- sąd nie wskazał, na czym miałaby polegać rzekoma trwałość struktur wykreowanej w ten sposób grupy,

- nie zostało wykazane ani omówione przez Sąd, aby poszczególne osoby wymienianie jako członkowie grupy przestępczej mieli świadomość wykonywania zadań zleconych na rzecz tej grupy oraz y w ogóle zadania na rzecz takiej grupy były przez kogokolwiek realizowane, egzekwowane i koordynowane,

b)  braku wskazania ewentualnych różnic na tle przepisów o współsprawstwie oskarżonych w ramach popełnienia czynu z art. 279 k.k. oraz popełnienia tego przestępstwa w ramach zorganizowanej grupy przestępczej przez oskarżonego K. J. (1), a nadto uznania, że oskarżony dopuszczał się czynów z art. 279 k.k.

( zarzuty nr 3 pkt 1-3 i 5 lit. a-b apelacji obrońcy oskarżonego J. )

Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, to jest:

- art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, a mianowicie poprzez dowolne uznanie Sądu I instancji, że J. K. (1) dopuścił się czynów wskazanych w punktach od 190 do 230, 166, i 232 i od 234 do 272, 274, 276a, 277, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, nawet w przypadku stwierdzenia możliwości wykorzystania go w całości w niniejszej sprawie, nie daje podstaw do przyjęcia, że oskarżony usiłował bądź dopuścił się kradzieży z włamaniem do samochodów objętych aktem oskarżenia, bowiem sama obecność oskarżonego w miejscowościach, w których dokonano zarzucanych mu czynów oraz treść rozmów oskarżonego z innymi współoskarżonymi wskazujących na wyjazd w celu dokonania bliżej nieokreślonej kradzieży nie daje podstaw do przypisania J. K. (1) sprawstwa kradzieży z włamaniem bądź usiłowania konkretnych pojazdów, a wnioski Sądu I instancji w tym zakresie są zbyt daleko idące,

- art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, poprzez dowolne uznanie Sądu I instancji, że J. K. (1) dopuścił się czynów wskazanych w punktach 231, 233, 273, 275, 276b, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstaw do przyjęcia, że oskarżony żądał okupu w zamian za zwrot skradzionych aut, albowiem zeznania pokrzywdzonych i świadków w tym zakresie w żadnym razie nie dają podstaw do przypisania J. K. (5) sprawstwa przestępstwa z art. 286§2 k.k., a wnioski Sądu I instancji w tym zakresie są zbyt daleko idące

( zarzuty nr 1 tiret 3 i 4 apelacji obrońcy oskarżonego K. – adw. L. )

Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 5§2 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. oraz art. 424§1 k.p.k.:

- poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na dowolnej ocenie zebranego materiału dowodowego, gdyż dokonanej przy użyciu wybiórczo i niekonsekwentnie stosowanych kryteriów, niezgodnej z zasadami logiki i prawidłowego rozumowania ocenie dowodów przez odmowę uznania wiarygodności wyjaśnień oskarżonych K., M., B., P., K., P., K., J., B., M. w zakresie, w którym zaprzeczyli tezom zawartym w akcie oskarżenia dotyczącym udziału w zorganizowanej grupie przestępczej oraz ciągów przestępstw opisanych w punktach 190-277 wyroku,

- poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na dowolnej ocenie materiału dowodowego, gdyż dokonanej przy użyciu wybiórczo i niekonsekwentnie stosowanych kryteriów, niezgodnej z zasadami logiki i prawidłowego rozumowania ocenie dowodów poprzez uznanie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego J. K. (1) złożonych w toku postępowania przygotowawczego w zakresie, w którym oskarżony przyznał się do części stawianych mu zarzutów, podczas gdy Sąd nie uwzględnił, iż wyjaśnienia te były składane w okresie, gdy oskarżony był objęty środkiem zapobiegawczym w postaci tymczasowego aresztowania, zaś oskarżony jako młoda wówczas osoba był poddany stresowi związanemu z przebywaniem w izolacji od dotychczasowego środowiska i bliskich.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść w zakresie, w jakim Sąd przyjął, że oskarżony brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej, co doprowadziło do jego skazania z art. 258§1 k.k., a także, uznania, że dopuścił się czynów opisanych w punktach 190-277, podczas gdy w świetle wątpliwości odnoszących się do materiału zebranego w toku kontroli operacyjnej nie można przyjąć, iż istniała grupa przestępcza, ośrodek decyzyjny, stabilny i trwały podział zadań i gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie, że taka grupa istniała, ponieważ między oskarżonymi nie istniał ośrodek decyzyjny, brak było także stabilnego oraz trwałego podziału zadań i funkcji, będących niezbędnymi elementami grupy, a oskarżonych nie łączyła żadna struktura organizacyjna, a ponadto samo zorganizowanie pewnych działań i zachowań rzekomych współsprawców nie może być utożsamiane z popełnieniem przestępstwa z art. 258§1 k.k.; co więcej, z uwagi na wątpliwą legalność materiału dowodowego zebranego i sporządzonego z ramach kontroli operacyjnej nie może on stanowić podstawy do ustaleń faktycznych.

( zarzuty nr 1 i 4 apelacji obrońcy oskarżonego K., adw. N. )

Mająca wpływ na treść orzeczenia obraza art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodu w postaci wyjaśnień oskarżonego M. M. (1), co skutkowało wadliwym ustaleniem okoliczności sprawy w oparciu o część ww. wyjaśnień złożonych na etapie postępowania przygotowawczego z pominięciem wyjaśnień złożonych w postępowaniu sądowym.

Mająca wpływ na treść orzeczenia obraza przepisów postępowania polegająca na naruszeniu art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów w postaci wyjaśnień współoskarżonych, które uznanie zostały za wiarygodne w części obciążającej K. K. (1), mimo że nie spełniają kryteriów obiektywnego dowodu, co poskutkowało wadliwym ustaleniem, iż oskarżony K. brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej, nabywał i zbywał pojazdy uzyskane za pomocą czynu zabronionego, żądał korzyści majątkowych za zwrot ww. pojazdów, podżegał do kradzieży.

Mająca wpływ na treść orzeczenia obraza przepisów polegająca na naruszeniu art. 5§2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie niedających się usunąć, istniejących w sprawie wątpliwości na niekorzyść oskarżonego K. i przyjęcie w konsekwencji w szczególności, że ww. żądał korzyści majątkowych za zwrot pojazdów uzyskanych za pomocą czynu zabronionego, podżegał do kradzieży.

( zarzuty nr 1, 2 i 5 apelacji obrońcy oskarżonego K. )

Naruszenie art. 4 i 7 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k., 193§1 k.p.k. i 410 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, podjęcie tej oceny w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, w sposób wykluczający możliwość ustalenia prawdy obiektywnej, polegające na:

- ustaleniu stanu faktycznego w sprawie na podstawie wyjaśnień oskarżonego M. M. złożonych na etapie postępowania przygotowawczego, jeżeli wyjaśnienia te zostały odwołane, a ich treści nie potwierdza żaden inny dowód zgromadzony w rzeczonym postępowaniu, przy jednoczesnym wybiórczym potraktowaniu oraz ocenie powyższych wyjaśnień i danie im wiary wyłącznie w części, jaka koreluje z pozostałym uznanym przez Sąd za wiarygodny materiałem dowodowym, a odmowę ich wiarygodności w pozostałej części,

- uznaniu, iż fakt odwołania wyjaśnień przez oskarżonego M. M. jest wyrazem przyjętej przez niego linii obrony przy braku dowodowego uzasadnienia tego rodzaju stanowiska oraz przy bezkrytycznym przyjęciu jako wiarygodne jego wyjaśnień z początkowego okresu postępowania przygotowawczego w części, w jakiej obciążył swoją osobę,

- podjęciu oceny o istnieniu zorganizowanej grupy przestępczej na podstawie zeznań świadków W. K. (1), T. K. (1), R. M. (1), W. i M. B. (2) czy J. S. (1), jeżeli są to osoby uprzednio skazane w trybie koncyliacyjnym, a pojęcie grupy przestępczej jest co do istoty pojęciem materialnoprawnym, co wyklucza możliwość subiektywnej oceny tego przez świadka,

- bezkrytycznej odmowie wiarygodności zeznań świadków M. i M. F., A. M. (2), M. i K. G. (1), M. P. (2) i S. M., jeżeli świadkowie ci wprost stwierdzili, iż nie płacili okupu i nie mieli kontaktów ze sprawcą, a pojazdy odzyskali sami bądź przez organy ścigania, a brak jest dowodów przeciwnych na tego rodzaju negatywną ocenę zeznań wskazanych świadków,

- wskazanie jako dowód dla wykazania faktów uznanych za udowodnione poszczególnych teczek tematycznych pryz ogólnym powołaniu się na dokumenty w tych teczkach jako całości bez wskazania konkretnych dokumentów jako dowodów na określony fakt.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na nietrafnym ustaleniu, że:

- oskarżony M. M. działał w zorganizowanej grupie przestępczej i grupą tą kierował, jeżeli okoliczności tej nie potwierdza żaden dowód, nawet dowód z wyjaśnień współoskarżonych, czyli osób, które również miały w tej grupie działać,

- istniało powiązanie organizacyjne i hierarchiczne pomiędzy innymi współoskarżonymi jako członkami grupy przestępczej, jeżeli brak jest jakiegokolwiek dowodu na okoliczność istnienia trwałości grupy, podziału zadań czy funkcji, koordynacji działań członków lub zabezpieczania potrzeb grupy, przy uwzględnieniu braku istnienia jakiejkolwiek zhierarchizowanej struktury,

- oskarżony M. M. dokonał kradzieży z włamaniem pojazdów opisanych w pkt 2-23, 26-58, 60-66, 68-71, 73-115, 117, 119 i 121 części wstępnej wyroku, jeżeli okoliczności tej nie potwierdza żaden bezpośredni dowód, w tym dowód rzeczowy, również z nagrań zarejestrowanych w ramach kontroli operacyjnej,

- w dniu (...) r. we W. oskarżony M. M. miał dokonać wspólnie z P. B. kradzieży pojazdu marki P. (...) nr rej. (...), jeżeli z materiału dowodowego sprawy wynika, że skradziono wyłącznie komputer pokładowy tego pojazdu,

- oskarżony M. M. żądał korzyści majątkowej za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy w zakresie czynów opisanych w pkt 24, 59, 67, 72, 116, 118 i 120 części wstępnej wyroku, jeżeli okoliczności tej nie potwierdza żaden bezpośredni dowód, przy uwzględnieniu, iż osoby wskazane jako pokrzywdzone w tej części zaprzeczyły, iż dokonały zapłaty korzyści i miały kontakt ze sprawcą,

- zachowania sprawcy objęte znamionami dyspozycji art. 279§1 k.k. i 286§2 k.k. co do tożsamego pojazdu i pokrzywdzonego stanowią dwa odrębne czyny, jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozwala wykluczyć oceny tych zachowań jako jednego czynu zabronionego wobec zaistnienia współukaranego czynu następczego,

- oskarżony M. dopuścił się sfałszowania podpisu na umowie sprzedaży z(...) r., jeżeli nie wykazano zamiaru umyślnego oskarżonego w tym zakresie, a działanie oskarżonego nastąpiło w szczególnych okolicznościach, wyłącznie wobec śmierci jego ojca W. M. i przy braku opozycji najbliższych.

( zarzuty nr 1 tiret piąte – myślnik pierwszy, drugi, trzeci, czwarty i siódmy, nr 2 apelacji obrońcy oskarżonego M. )

Obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, tj.:

- art. 2§2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez naruszenie przez Sąd wymogu opierania wszelkich rozstrzygnięć na prawdziwych ustaleniach faktycznych, a więc takich, które zostały udowodnione, tj. wykazane wiarygodnymi dowodami,

- art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegająca na dowolnej, sprzecznej ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz z zasadami prawidłowego rozumowania ocenie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że:

- istniała zorganizowana grupa przestępcza kierowana przez M. M., której członkiem był oskarżony R. P.,

- oskarżony R. P. w okresie objętym zarzutem z art. 258§1 k.k. brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej specjalizującej się w popełnianiu przestępstw kradzieży z włamaniem samochodów osobowych, ich paserstwem i żądaniem korzyści majątkowych w zamian za zwrot bezprawnie zabranych pojazdów, kierowanej przez M. M., wykonując polecenia M. M. i dokonując tych przestępstw, w sytuacji, gdy brak wystarczających dowodów to potwierdzających,

- poprzez uznanie oskarżonego R. P. za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów pomimo niewystarczającego materiału dowodowego ku temu i dokonanie przez Sąd ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy z pominięciem istotnych okoliczności, wynikających z zebranego materiału dowodowego, tj. uznanie za wiarygodne i wystarczające do przypisania oskarżonemu P. popełnienia zarzucanych mu czynów dowodów w postaci wybiórczych wyjaśnień M. i K. złożonych w toku postępowania przygotowawczego, pośrednio zeznań świadka G., zeznań pokrzywdzonych F., G., Kanclerza, K., K., M., S., U. i Z., jak i bilingów telefonów użytkowanych przez oskarżonych w sprawie oraz logowań ich telefonów na masztach (...), pomimo że dowody te nie znalazły potwierdzenia w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym w stopniu wystarczającym, by przypisać oskarżonemu sprawstwo w zakresie przypisanych mu czynów.

Błąd w ustaleniach faktycznych będący rezultatem naruszenia prawa procesowego, polegający na przyjęciu, że oskarżony P. dopuścił się zarzucanych mu czynów w sytuacji, gdy ustalenia Sądu w przedmiocie winy oskarżonego opierają się w przeważającym zakresie na materiałach uzyskanych z kontroli operacyjnej, wybiórczych wyjaśnieniach M. i K., złożonych w toku postępowania przygotowawczego oraz zeznaniach świadka J. G., które to dowody nie spełniają kryteriów wiarygodności i w istotnej części są niezgodne z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie.

( zarzuty nr 1 lit. a i c, nr 2 apelacji obrońcy oskarżonego P. )

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. mająca wpływ na wydane orzeczenie przez dowolną, a nie swobodą ocenę materiału dowodowego wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego w zakresie, w jakim sąd orzekający:

- uznał za wiarygodne początkowe wyjaśnienia współoskarżonego M. i przydatne dla ustalenia sprawstwa oskarżonego K. w zarzuconych my czynach, podczas gdy oskarżony M. w wyjaśnieniach uznanych przez Sąd za wiarygodne wskazał jedynie na fakt popełnienia przestępstw w określony sposób, względnie istnienie grupy, czy osoby zaangażowane z nim w przestępny proceder. W ramach jednak tych pomówionych przez M. osób brak jest danych oskarżonego K., M. M. (1) nie składał wyjaśnień wskazujących na udział oskarżonego K. w przestępnym procederze, ani wyjaśnień co do szczegółów dotyczących kradzieży pojazdów, ich późniejszego zbycia czy żądania okupu co do zdarzeń, które w zarzutach miał oskarżony K.. Nie sposób zatem z potwierdzenia istnienia przestępnego procederu i udziału w nim pewnych (ale konkretnie przez M. wskazanych) osób domniemywać (czy jak chce Sąd potwierdzać) udziału wszystkich innych osób podejrzewanych przez organy ścigania co do udziału w przestępstwach,

- uznał za niewiarygodne wyjaśnienia oskarżonego M. K., a także pozostałych oskarżonych nie przyznających się do winy w niniejszej sprawie w zakresie, w jakim oskarżony M. K. nie przyznał się do winy, wskazując, że stanowiło to jedynie przyjętą przez oskarżonego linię obrony, a nadto nie przystaje do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Tymczasem ani z wyjaśnień oskarżonego M., ani pozostałych oskarżonych, którzy w sprawie składali jakiekolwiek wyjaśnienia, nie wynika udział oskarżonego K. w przestępczym procederze. Co więcej oskarżony M. (którego wyjaśnienia sąd ocenił jako jedne z istotniejszych w ustalaniu stanu faktycznego) nie podał w ogóle nazwiska oskarżonego (pseudonimu) jako osoby zamieszanej w popełnianie przestępstw – ani w tych wyjaśnieniach, które Sąd uznał za wiarygodne ani w wyjaśnieniach, którym tego przymiotu odmówił (w istocie co do oskarżonego K. nie pada w tych wyjaśnieniach ani słowo), podobnie oskarżeni P., K., K. nie pomówili w tym zakresie oskarżonego K.. Z rozmów zarejestrowanych w ramach kontroli operacyjnej telefonu komórkowego (ale nie K.), analiz bilingów i logowań również nie wynika sprawstwo oskarżonego. Podobnie sprawstwa oskarżonego nie potwierdzają również świadkowie, a w szczególności K. (ten wręcz temu przeczy) i W. czy jacykolwiek inni przesłuchani w sprawie.

Powyższe uchybienia miały wpływ na wydane rozstrzygnięcie doprowadzając do błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na uznaniu, że oskarżony K. dopuścił się zarzucanych mu czynów, pomimo iż brak jest dowodów wskazujących na sprawstwo oskarżonego.

( zarzuty nr 1 tiret pierwsze, drugie apelacji obrońcy oskarżonego K. )

Obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 258§1 k.k. poprzez jego bezpodstawne zastosowanie i przyjęcie, że oskarżony P. B. (1) dokonywał czynów zabronionych w ramach istnienia zorganizowanej grupy przestępczej składającej się z pozostałych współoskarżonych, a którą to kierował M. M. (1), podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstaw do przyjęcia, jakoby oskarżony dopuścił się czynu z art. 258§1 k.k.

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. przez dowolną i sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co miało wpływ na treść wyroku przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego B. i przypisanie mu zarzucanych czynów, a polegająca na:

- przyjęciu, że nieprzyznanie się oskarżonego do zarzucanych mu czynów stanowi dozwoloną przez prawo realizacje strategii obrończej obliczonej na uniewinnienie i nie przystaje ona jednak w żaden mierze do materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie,

- przyjęciu, iż o dopuszczeniu się przez oskarżonego zarzucanych mu czynów świadczą zeznania współoskarżonych w sprawie, złożone na etapie postępowania przygotowawczego, tj. M. M. (1), J. K. (1), K. P. (1),

- przyjęciu, iż o tym, że o dopuszczeniu się przez oskarżonego zarzucanych mu czynów świadczą również pośrednio zeznania przesłuchanych w sprawie świadków w postaci: E. A., M. B. (1), M. B. (3), A. D. (2), G. D., T. D., E. D., M. F., K. G. (2), S. G., T. J., Z. K., M. K. (2), A. K. (3), P. K., D. K. (4), A. K. (4), E. M., M. M. (4), M. M. (7), J. M., I. M., R. M. (2), M. M. (8), K. O., D. O., Ł. P., K. P. (2), J. P., R. R., P. R., S. R. (2), A. R., G. S., C. S., T. S., M. S. (2), H. T. (2), M. A. (2), T. W., R. W., J. W. (2), a także M. Z. i innych pokrzywdzonych w sprawie, na szkodę których rzekomo działał oskarżony.

Błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na:

- przyjęciu, że oskarżony B. dokonywał czynów zabronionych w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, podczas gdy poziom zorganizowania oraz charakter więzi łączących ww osoby nie daje podstaw do czynienia takich ustaleń,

- pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego zeznań świadka A. D. (3), która była w nieformalnym związku z P. B. (1) w czasie, gdy miał on dopuszczać się zarzucanych czynów.

( zarzuty nr II, III pkt 1-3 i V obrońcy oskarżonego B. )

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Dla zachowania przejrzystości wywodu i uniknięcia zbędnych powtórzeń Sąd Apelacyjny zdecydował się omówić łącznie zarzuty apelacji obrońców dotyczące oceny materiału dowodowego – dowodów osobowych, mając na uwadze również to, że zarzuty te w większości pokrywają się. Zaznaczyć zarazem trzeba, iż Sąd odwoławczy potraktował ww. zarzuty wyłącznie jako zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania (przede wszystkim art. 7 k.p.k.) i błędu w ustaleniach faktycznych. W szczególności trzeba zauważyć, iż tak też należało potraktować zarzuty apelacji oskarżonych B. i K. opisane jako obraza prawa materialnego. Z obrazą prawa materialnego mamy bowiem do czynienia wyłącznie wtedy, gdy apelujący nie kwestionuje ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd meriti, a zarzuca jedynie nieprawidłową wykładnię prawa lub niewłaściwe zastosowanie prawa do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, tymczasem obrońca wprost i wyraźnie właśnie kwestionuje ustalenia faktyczne – zarówno w innych zarzutach, jak i w samym zarzucie prawa materialnego, skoro pisze, że to zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do przypisania oskarżonym przypisanego im przestępstwa z art. 258 k.k.

Dla porządku jedynie zaznaczyć trzeba, iż część apelacji wadliwie podnosi zarzuty obrazy przepisów postępowania i jako wtórne – zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych w sytuacji, gdy ów błąd ma być wyłącznie następstwem owej obrazy. Takie powielanie tych samych uchybień przez pryzmat różnych zarzutów apelacyjnych stanowi naruszenie zasad konstrukcji tego środka odwoławczego w postaci zasady pierwotnego ogniwa i zasady pojedynczego zarzutu –zob. W. W., Z. formułowania zarzutów apelacyjnych w obowiązującej procedurze karnej, „ Prokuratura i Prawo”, nr 6, 2010. Mimo to logika wywodu nakazała omówić ww. zarzuty osobno.

Przechodząc do podniesionych w apelacjach zarzutów, przypomnieć na wstępie trzeba, iż przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), jest wyczerpująco i logicznie - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego - uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.). Akcentuje to szereg orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (por. wyrok SN z 3 września 1998 r. sygn. V KKN 104/98 - Prokuratura i Prawo 1999, Nr 2, poz. 6; a także wyrok S.A. w Ł. z 20 marca 2002 r. sygn. II AKa 49/02 - Prokuratura i Prawo 2004, Nr 6, poz. 29).

Przenosząc te uwagi ogólne na okoliczności rozpoznawanej sprawy przez pryzmat zarzutów apelacyjnych, stwierdzić kategorycznie trzeba, iż ocena dowodów kwestionowanych przez obrońców nie wykazuje żadnych mankamentów i przeprowadzona została niemal wzorcowo. Sąd Okręgowy detalicznie przeanalizował wyjaśnienia oskarżonych i zeznania świadków, w przypadku tych pierwszych w odniesieniu do trzech niezwykle istotnych dowodów, tj. wyjaśnień oskarżonych M., P. i K. dostrzegając w szczególności fakt ich zmiany w toku postępowania przygotowawczego i należycie go oceniając. Trzeba w związku z tym podkreślić, a to w kontekście dotyczących tej kwestii zarzutów apelacji, że wyjaśnienia oskarżonych są prawnie doniosłymi oświadczeniami składanymi w określonej formie do protokołu i tam też pozostają i podlegają ocenie bez względu na to, w jaki sposób zmieniane są na dalszych etapach postępowania. Wyjaśnienia nie są żadną „ prywatną własnością” oskarżonych, którą mogą oni „ wycofać” i tym samym wyeliminować z procesu. Tzw. wycofanie się z wcześniejszych wyjaśnień to po prostu nowe (dalsze) wyjaśnienia, które podlegają swobodnej ocenie przez Sąd z uwzględnieniem kryteriów z art. 7 k.p.k. Oczywiście ocena ta może być dla oskarżonych pozytywna, tzn. Sąd może uznać, iż rzeczywiście wcześniejsze wyjaśnienia nie odzwierciedlają rzeczywistości, a tym samym podsądni skutecznie się z nich „ wycofali”, jednak w realiach rozpatrywanej sprawy nie sposób uznać, by sytuacja taka miała miejsce.

Przechodząc już szczegółowo do poszczególnych dowodów, w pierwszej kolejności stwierdzić trzeba, iż Sąd Okręgowy na k. 12311-12315v i 12397-13398 niezwykle wnikliwie i szczegółowo przeanalizował wyjaśnienia oskarżonego M., które niewątpliwie mają bardzo duże znaczenie zarówno z punktu widzenia odpowiedzialności tego oskarżonego, jak i większości innych osób zasiadających na ławie oskarżonych.

Sąd Okręgowy przede wszystkim w pełni zasadnie uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego M. złożone w postępowaniu przygotowawczym. Oskarżony nie tylko przyznawał się w nich do stawianych mu zarzutów popełnienia konkretnych przestępstw, ale też bardzo szczegółowo opisał, z kim współdziałał w przestępczym procederze i jak wyglądał cały mechanizm przestępczego współdziałania, co pozwoliło na poczynienie zasadniczych ustaleń w zakresie funkcjonowania w badanej sprawie zorganizowanej grupy przestępczej, w której konkretne osoby miały określone role i zadania.

Brak podstaw do podważenia twierdzenia tego organu, iż wyjaśnienia oskarżonego M. w tym zakresie korespondują i uzupełniają się z wyjaśnieniami współoskarżonych P. i K., jak również z zeznaniami pokrzywdzonych, osób wynajmujących garaże oskarżonemu czy funkcjonariuszy biorących udział przy czynnościach zatrzymania i przeszukania. Zasadne jest też pomocnicze odwołanie się do bilingów i logowań w zakresie, w jakim potwierdzają one fakt popełniania przestępstw w określonych konfiguracjach, o których mówił oskarżony (dowody te z uwagi na wcześniej sygnalizowane przez apelujących i w większości podzielone przez Sąd Apelacyjny zastrzeżenia mają oczywiście charakter jedynie uboczny – wspierający, nie są samodzielnym środkiem dowodowym), jak również zgromadzonej dokumentacji potwierdzającej w pełni okoliczności, na które powoływał się oskarżony w swoich wyjaśnieniach.

Zarazem zastrzec należy, iż przywołane przez Sąd Okręgowy dowody z rozmów zarejestrowanych w ramach kontroli operacyjnej, także zestawione z ww. logowaniami i bilingami, uznać należy za prawidłowo wykorzystane jedynie w zakresie, w jakim dotyczyły przestępstwa z art. 258 k.k. i tylko w ramach czasowych, w jakich miała miejsce kontrola operacyjna zarządzona wobec oskarżonego M.. Dowody w tym zakresie w żaden sposób nie mogły być wykorzystane co do ustalenia i przypisania czy to M. M. (1), czy pozostałym oskarżonym poszczególnych przestępstw, które składały się na działalność grupy.

W zakresie, w jakim zarejestrowane materiały operacyjne wsparte logowaniami i bilingami dotyczą działalności zorganizowanej grupy przestępczej, podzielić należy stanowisko Sądu Okręgowego o przydatności i trafności wniosków wyprowadzonych w tym zakresie w analizie kryminalnej. Kontakty oskarżonego M. z pozostałymi osobami zaangażowanymi w działalność grupy wbrew niesprecyzowanym zastrzeżeniom apelujących są jednoznaczne w interpretacji – są to oczywiście kontakty przestępcze: dotyczą konkretnych przestępstw popełnianych w grupie, a częściowo wręcz jest to swego rodzaju transmisja z przebiegu poszczególnych przestępstw. W tym zakresie trzeba zarazem uznać, iż materiały te mają walor przede wszystkim pomocniczy, bowiem to, co zostało w nich utrwalone, w zdecydowanej większości i tak wynika z wyjaśnień oskarżonego M. oraz współoskarżonych w zakresie, w jakim uznano je za wiarygodne.

W kontekście zarzutów apelacji dotyczących znaczenia ww. wyjaśnień trzeba w szczególności podkreślić, co następuje:

- oskarżony M. pierwotnie miał przedstawione zarzuty udziału w grupie przestępczej oraz dokonania przestępstw z zarzutów 20, 21, 14, 25, 24 i 26. Podczas przesłuchania w dniu 9 czerwca 2009 r. – przeprowadzonego przed prokuratorem oraz w obecności obrońcy (k. 168-172 teczki nr 1 dot. M. M.) nie tylko przyznał się do tych zarzutów, ale opisał także skład osobowy grupy (przy czym oskarżonego K. scharakteryzował jedynie opisowo jako D. – kolegę P.), a przede wszystkim wyraźnie wskazał, kto współpracował z nim przy kradzieżach (B., K., P.), w jaki sposób dokonywali przestępstw i jak typowali auta do kradzieży, a także komu je przekazywali (K., P.), jaka była rola tych osób, a wreszcie – jakie zyski osiągał z całego procederu i jaka była jego skala. Odnosił się przy tym do wszystkich zdarzeń, choć nie wszystkie szczegóły pamiętał. W jego relacji jest cały szereg elementów, które na tamtym etapie z niczego innego nie wynikały, nie było zatem tak, że oskarżony jedynie biernie przytakiwał poszczególnym zarzutom – na nic takiego nie wskazał zresztą ani on sam (także po zmianie wyjaśnień), jak i obecny przy czynności procesowej obrońca nie zgłaszał tu żadnych zastrzeżeń co do swobody wypowiedzi jego mandanta. Te wyjaśnienia oskarżony dobrowolnie podtrzymał także podczas posiedzenia aresztowego przed sądem, znowu w obecności swojego obrońcy,

- jako bardzo istotne dla oceny postawy i znaczenia wyjaśnień oskarżonego M. trzeba ocenić depozycje, jakie przedstawił on w trakcie przesłuchania w dniu(...). (k. 208-214 teczki osobowej), znowu w obecności obrońcy. Do przesłuchania tego doszło na pisemny wniosek obrońcy i z inicjatywy samego oskarżonego, bez uprzedniego postawienia mu nowych zarzutów. W trakcie tego przesłuchania oskarżony nie tylko przyznał się do wcześniejszych zarzutów, ale sam z siebie wyjaśniał o zarzutach, które zostały mu postawione dopiero później (121, 117, 118). Dużym walorem tych relacji jest i to, że oskarżony poruszył wówczas kwestię wymuszeń okupu za skradzione pojazdy, przy czym z inicjatywą wychodzili tu paserzy. Samorzutnie ujawnił cały szereg czynów, które następnie procesowo potwierdzono jako rzeczywiście dokonane (119, 120, 116, 117, 112, 99, 113),

- oskarżony wreszcie po raz kolejny przyznał się też w trakcie przesłuchania z (...) r. (k. 216-218), choć wówczas nie ujawniał już żadnych okoliczności, a dopiero po tej dacie zmienił swoją postawę procesową, odmawiając jakiejkolwiek współpracy, odpowiedzi na pytania czy dostarczenia próbek głosu do ewentualnej ekspertyzy fonoskopijnej,

- w toku procesu w żaden sposób nie ustalono, by oskarżony pozostawał w jakimkolwiek konflikcie z osobami, które wskazał jako zaangażowane w przestępczy proceder. Brak jest tym samym jakichkolwiek podstaw do wnioskowania, że oskarżony kogokolwiek bezpodstawnie pomawiał bądź też obciążał z powodów innych, niż chęć ujawnienia prawdy,

- podkreślić trzeba, iż w wyjaśnieniach tych oskarżony sam siebie obciążał – tak ujawniając kolejne przestępstwa, jak i dostarczając całego mnóstwa informacji dotyczących szczegółów współdziałania przestępnego, co pozwoliło na zaostrzenie odpowiedzialności karnej z uwagi na działanie w ramach grupy przestępczej,

- żadna z apelacji odwołujących się do ww. wyjaśnień nie zdołała wykazać jakichkolwiek nielogiczności czy niespójności wyjaśnień oskarżonego M., niezgodności tych relacji z pozostałym materiałem dowodowym czy też sprzeczności depozycji oskarżonego z zasadami doświadczenia życiowego,

- odmawiając dalej wyjaśnień i nie przyznając się, oskarżony M. w żaden sposób nie potrafił wyjaśnić czy choćby zracjonalizować swojej postawy procesowej na wcześniejszym etapie postępowania, odmawiając w tym zakresie składania jakichkolwiek wyjaśnień. Tym samym nie sposób uznać, by doszło do jakiegokolwiek „ odwołania” tych depozycji. Te pierwsze relacje, wsparte dowodami dokumentarnymi i osobowymi, zostały więc w pełni zasadnie wykorzystane przez Sąd Okręgowy jako podstawa do rekonstrukcji stanu faktycznego w sprawie,

- co charakterystyczne, odmowa przyznania się oskarżonego do zarzutu przestępstwa z art. 270§1 k.k.. nie jest poparta żadnymi wyjaśnieniami, tymczasem sprawstwo oskarżonego w tym zakresie ustalone jest w sposób nie budzący żadnych wątpliwości przede wszystkim opinią biegłego grafologa. Apelacja obrońcy w tym zakresie nie zawiera tu żadnych zarzutów, a zawiera jedynie próbę usprawiedliwienia oskarżonego, która jednak jest całkowicie nieskuteczna z tego względu, że nie wynika z żadnych dowodów w sensie procesowym, ale przede wszystkim argumenty te nie ekskulpują w żaden sposób oskarżonego. Sprzedaż auta nie była żadną niecierpiącą zwłoki czynnością życiową, żeby fałszerstwo umowy rozważać w kategoriach stanu „ wyższej konieczności”. Także brak protestów innych bliskich zmarłego W. M. nie ma żadnego znaczenia dla bytu przestępstwa fałszu materialnego przypisanego oskarżonemu.

Zarazem trzeba z całą mocą podkreślić, iż pozytywna ocena wyjaśnień oskarżonego M. z postępowania przygotowawczego nie oznacza wcale, że tylko te wyjaśnienia mogą być podstawą odpowiedzialności innych oskarżonych. Trzeba podkreślić, iż M. M. (1) wprawdzie przyznał się, ale jedynie do relatywnie niewielkiej części zarzutów, w miarę ujawniania nowych, niekorzystnych dla niego faktów przyjmując postawę zaprzeczenia (co skądinąd uznać trzeba za zrozumiałe – oskarżony musiał zrozumieć, że nawet współpraca z organami ścigania w obliczu olbrzymiej skali ujawnianych przestępstw nie zagwarantuje mu łagodnego potraktowania), stąd też jego wyjaśnienia nie są pełnym źródłem informacji o grupie przestępczej – zarówno jej składzie, jak i działalności. Oskarżony nie wskazał przecież całego szeregu osób, które następnie w osobnych procesach zostały prawomocnie skazane za udział w tej samej grupie przestępczej i które w swoich wyjaśnieniach jasno dawały do zrozumienia, że z nim współdziałały (w szczególności T. K. (1), który w osobnym postępowaniu dobrowolnie poddał się karze, ale też np. oskarżony K., który przyznał się do czynów popełnianych wspólnie z oskarżonym M. - także do których ten nie chciał się przyznać). Stąd też braku podania przez oskarżonego M. nazwisk części oskarżonych w żaden sposób nie można traktować jako dowodu, że osoby te (jak np. oskarżony B.) nie współdziałały w ramach analizowanej w sprawie struktury przestępczej; ubocznie zresztą trzeba zauważyć, iż w przypadku oskarżonego M. mamy do czynienia wyłącznie z niepodaniem części nazwisk oskarżonych, natomiast nie było takiej sytuacji, by w reakcji na któreś z tych nazwisk kategorycznie zaprzeczył on, by osoba ta miała cokolwiek wspólnego z przestępstwami analizowanymi w sprawie – a tylko takie zaprzeczenie można by traktować w kategoriach dowodu alibijnego (oczywiście jego skuteczność zależałaby od oceny innych dowodów, które okoliczność tę albo by potwierdziły, albo podważyły).

Podobnie scharakteryzować należy ocenę wyjaśnień, jakie w toku procesu składał oskarżony J. K. (1) – były to także depozycje prawnie doniosłe, bowiem początkowo podjął on współpracę z organami ścigania i ujawnił szereg ważkich okoliczności, dotyczących tak jego, jak i pozostałych oskarżonych, a także ogólnie funkcjonowania struktury przestępczej z jego udziałem. Także i tu ocena tych wyjaśnień, zaprezentowana na k. 12315v-12391 i 12400-12400v, oceniona musi być jako wnikliwa i wszechstronna, uwzględniająca całość relacji oskarżonego, w tym ich zmianę, a także pozostałe dowody zgromadzone w sprawie – z zastrzeżeniem dotyczącym możliwości i zakresu wykorzystania dowodu z tzw. podsłuchów i opartej na nim analizie kryminalnej, analogicznym jak w przypadku oskarżonego M..

Odnosząc się bardziej szczegółowo do tych wyjaśnień w kontekście okoliczności podnoszonych w apelacjach trzeba podkreślić, co następuje:

- oskarżonemu pierwotnie przedstawiono zarzut udziału w grupie przestępczej oraz przestępstw z pkt 196, 197, 192 i 198. Początkowo się do nich nie przyznał, jednak w trakcie przesłuchania w dniu (...) r. (k. 48-51 teczki nr 3 dot. J. K. (1)) przyznał się do zarzutów, wskazując, kogo zna ze współoskarżonych, jak też potwierdził swój udział w kradzieżach z M. i B. – wskazał wówczas liczbę około 15 aut. Co istotne, podawał wówczas szczegóły co do zarzutów, również nowych, które nie wynikały z żadnego innego materiału na tym etapie postępowania, zatem znowu nie mamy tu do czynienia z biernym „ potakiwaniem” przesłuchującemu, lecz z aktywną postawą procesową. Swoje depozycje podtrzymał on w trakcie posiedzenia aresztowego, na którym był obecny obrońca oskarżonego, nie zgłaszając żadnych zastrzeżeń czy wątpliwości co do prawidłowości przeprowadzenia tego dowodu,

- w trakcie przesłuchania (...) r. (k. 100-103) oskarżony nie tylko ponownie przyznał się i podtrzymał swoje wcześniejsze wyjaśnienia, ale podał też cały szereg nowych szczegółów, które także nie wynikały z żadnego innego materiału, m. in. wskazując, ile razy miał dokonać kradzieży z M., a ile – z B.,

- w trakcie przesłuchania (...) r. (k. 104-107) oskarżony nie tylko przyznał się, ale podał też samorzutnie nowe okoliczności dotyczące czynów opisanych w teczkach tematycznych 9, 143, 142, 64, 143 i 144, dotąd nie objęte zarzutami,

- kiedy oskarżonemu przedstawiono nowe zarzuty (k. 160), obejmujące 28 czynów – udział w grupie oraz czyny opisane w zarzutach 195, 196, 197, 192, 198, 200, 201, 202, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 232, 233, 258, 270, 271 i 277, oskarżony w dniu 7 października 2009 r. (k. 169-173) w obecności dwóch obrońców nie tylko się przyznał, ale też wskazał, kogo zna z grupy (M., B., P., K.), podał ogólny mechanizm popełniania przestępstw, jak też odniósł się do poszczególnych zarzutów, przy czym obiekcje zgłosił tylko do zarzutu 204; zarazem wprawdzie zaprzeczył, by wiadomo mu było cokolwiek o zarzucie 233, ale zarazem przyznał, że posiada wiedzę, iż oskarżony M. żądał okupów za skradzione auta,

- również podczas przesłuchania (...) r. (k. 244-247) w obecności obrońcy podawał kolejne szczegóły dotyczące pojazdu, którym poruszali się z M. i o zabezpieczonych przedmiotach, nie odwołując żadnych wcześniejszych wyjaśnień,

- swoją postawę procesową zmienia dopiero po przedstawieniu mu kolejnych zarzutów, których liczba zwiększyła się do 42 (k. 266), przy czym wówczas ograniczył się do przyznania w zakresie poprzednim i niczego nie odwołał w tym zakresie, natomiast nie przyznawał się jedynie do nowych zarzutów i taką samą postawę procesową prezentował aż do zakończenia postępowania przygotowawczego,

- kolejna zmiana postawy procesowej oskarżonego nastąpiła w trakcie przewodu sądowego, gdy zdecydował się on nie przyznawać do żadnego z zarzutów, jednak odrzucenie tej postawy przez Sąd Okręgowy uznać należy za w pełni usprawiedliwione. Podkreślić bowiem trzeba, że oskarżony w żaden sposób nie odnosił się do wcześniejszych wyjaśnień, nie potrafił też podać choćby jednego logicznego i przekonującego powodu, dla którego wcześniej składał takie wyjaśnienia i dlaczego je zmienił,

- podkreślić trzeba, iż w wyjaśnieniach tych oskarżony – podobnie jak M. M. (1) – sam siebie obciążał – tak ujawniając kolejne przestępstwa, jak i dostarczając całego mnóstwa informacji dotyczących szczegółów współdziałania przestępnego, co pozwoliło na zaostrzenie odpowiedzialności karnej z uwagi na działanie w ramach grupy przestępczej,

- żadna z apelacji nie zdołała wykazać jakichkolwiek nielogiczności czy niespójności wyjaśnień oskarżonego K., niezgodności tych relacji z pozostałym materiałem dowodowym czy też sprzeczności depozycji oskarżonego z zasadami doświadczenia życiowego. Brak też jakichkolwiek podstaw do wnioskowania, że oskarżony złożył niekorzystne dla siebie wyjaśnienia pod wpływem jakichkolwiek okoliczności wyłączających jego swobodę wypowiedzi. Nie wskazuje na to sam oskarżony, przy czym podkreślić trzeba, iż przy kolejnych przesłuchaniach powiększających zakres odpowiedzialności oskarżonego uczestniczyli jego obrońcy, którzy nie zgłaszali jakichkolwiek zastrzeżeń czy co do sposobu przesłuchania oskarżonego, czy wywierania na niego gdziekolwiek i w jakiejkolwiek formie niedozwolonych nacisków,

- podobnie jak w przypadku oskarżonego M., żaden dowód nie wskazuje, by J. K. (1) miał jakikolwiek interes (procesowy, osobisty) w bezpodstawnym pomawianiu którejkolwiek z osób, o których wspomniał w swoich wyjaśnieniach. Brak jest jakichkolwiek podstaw do ustalenia, że z którąkolwiek z tych osób pozostawał w konflikcie.

Podobnie brak jest podstaw do podważenia prawidłowości oceny depozycji składanych w toku postępowania przygotowawczego i sądowego przez oskarżonego K. P. (1). Także i tu Sąd I instancji ponownie szczegółowo i wnikliwie na k. 12319-12321v i 12400v-12401 omówił zmianę wyjaśnień oskarżonego, wskazując dokładnie, z jakich względów i w jakim zakresie dał im wiarę, a z jakich powodów i w jakim zakresie przymiotu tego nie przyznał. Sąd Okręgowy w szczególności trafnie zwrócił uwagę na fakt, iż depozycje oskarżonego w zakresie, w jakim uznano je za wiarygodne, mają podwójny walor: tak w zakresie konkretnych czynów, do których oskarżony się przyznał, jak i w zakresie ogólnym dotyczącym całego analizowanego w sprawie procederu przestępczego, gdzie oskarżony P. dostarczył cały szereg wartościowych i unikatowych spostrzeżeń pozwalających na rekonstrukcję stanu faktycznego. Brak również podstaw do podważenia wniosku Sądu I instancji o zgodności wyjaśnień oskarżonego P. w zakresie, w jakim uznano je za wiarygodne, z pozostałymi dowodami, tak osobowymi, jak i dokumentarnymi. Zarazem jednak aktualna także w przypadku tego oskarżonego pozostaje uwaga Sądu Okręgowego co do możliwości i zakresu wykorzystania do przypisania oskarżonemu przestępstwa zabezpieczonych podsłuchów i pozostałych materiałów źródłowych wykorzystanych przez organa ścigania do sporządzenia analizy kryminalnej.

U. te wywody w kontekście zarzutów apelacji trzeba podkreślić, co następuje:

- oskarżonemu początkowo przedstawiono zarzuty udziału w grupie przestępczej i popełnienia trzech przestępstw (zarzuty 285, 291 i 2950. Podczas przesłuchania w dniu (...) r. przed prokuratorem (k. 45-49 teczki nr 4 dot. K. P.) oskarżony nie tylko przyznał się do tych zarzutów, ale dostarczył także sam z siebie cały szereg istotnych faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, potwierdzając znajomość z M., K. B. i P., a także istotnie obciążając jako współsprawcę kradzieży zarówno oskarżonego K., jak i oskarżonych B. i J., przy czym w sposób zgodny z dalszymi ustaleniami organów ścigania i Sądu przedstawił też konfiguracje osobowe, w jakich popełniano przestępstwa,

- co istotne, oskarżony P. przyznał się do zarzutów także przed sądem w trakcie posiedzenia aresztowego,

- oskarżony w żaden sposób nie potrafił wyjaśnić przyczyn zmiany swoich wyjaśnień w dniu (...)r. (k. 90-92), jak i późniejszej postawy w toku przewodu sądowego. Tłumaczenie, że wcześniejsze szersze przyznanie się przez oskarżonego było wynikiem zmęczenia, jest po prostu niedorzeczne i słusznie zostało odrzucone przez Sąd Okręgowy; zresztą wydaje się, że skoro apelujący obrońca oskarżonego – przy akceptacji tej linii obrony przez samego K. P. (1) – wnosi o uznanie go za winnego tych trzech przestępstw, do których się przyznał, to znaczy, że sam apelujący nie wierzy w powodzenie linii obrony opartej na wycofaniu się z wcześniejszych wyjaśnień przez K. P.),

- nie ustalono też żadnych powodów, dla których oskarżony w sposób niezgodny z prawdą czy też nieodpowiadający jego woli miał początkowo ujawnić sam z siebie cały szereg faktów wykraczających poza stawiane mu zarzuty, nieznanych organom ścigania, jednak następnie potwierdzonych procesowo,

- brak podstaw do przyjęcia, że wyjaśnienia oskarżonego P., w których obciążał tak siebie, jak i innych oskarżonych, są nielogiczne, niespójne, niezgodne z pozostałymi dowodami czy też nie wytrzymują konfrontacji z zasadami doświadczenia życiowego,

- nie zostało choćby uprawdopodobnione, że oskarżony P. miał jakikolwiek interes procesowy lub osobisty w bezpodstawnym pomawianiu kogokolwiek o popełnianie przestępstw, a w szczególności nie naprowadzono choćby cienia dowodu wskazującego na jakikolwiek konflikt oskarżonego ze współoskarżonymi. Podkreślić zarazem trzeba, iż oskarżony P. opisując aktywność przestępczą innych osób, zarazem sam siebie obciążał jako członka struktury przestępczej, do której także przecież pierwotnie się przyznał.

Zarówno w przypadku oskarżonego K., jak i oskarżonego P. aktualne pozostaje też zastrzeżenie uczynione już co do oskarżonego M.. Otóż żaden z tych oskarżonych nie przyznał się do wszystkich zarzutów, przeciwnie – zmienili postawę procesową w miarę pojawiania się nowych zarzutów, zaprzeczając swojemu sprawstwu. Stąd też z faktu, że oskarżeni ci nie wskazują któregoś z oskarżonych, nie można wywodzić, iż tym samym zaprzeczają jego udziałowi w analizowanym procederze.

Nie sposób również uznać, by Sąd Okręgowy dopuścił się jakiegokolwiek błędu w ocenie dowodów z wyjaśnień pozostałych oskarżonych. Podkreślić trzeba, iż oskarżeni ci albo konsekwentnie nie przyznawali się do zarzutów i odmawiali składania wyjaśnień, albo – nie przyznając się – potwierdzali co najwyżej znajomość innych oskarżonych, jednak bez potwierdzenia wiedzy o jakichkolwiek przestępstwach z ich udziałem. Sąd Okręgowy depozycje te ocenił szczegółowo i nie sposób uznać, by dopuścił się w tym zakresie uchybień, aczkolwiek aktualne także co do tych oskarżonych są zastrzeżenia dotyczące możliwości wykorzystania przeciwko nim dowodu z kontroli operacyjnej, o czym była już mowa. Niezrozumiałe jest więc czynienie zarzutu Sądowi meriti z oceny wyjaśnień oskarżonych jako przyjętej linii obrony – każde wyjaśnienia, czy to pozytywne, czy negatywne, ale również odmowa składania wyjaśnień to przecież emanacja określonej linii obrony. Oskarżeni nie mają obowiązku przyznawać się, nie mają obowiązku mówienia prawdy, nie mają wreszcie obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść, natomiast rzeczą Sądu jest przeanalizowanie ich linii obrony i skonfrontowanie jej z pozostałymi dowodami, co też Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie uczynił.

Generalnie niezrozumiałe dla Sądu Apelacyjnego są zarzuty dotyczące oceny zeznań świadków – pokrzywdzonych w sprawie. Sąd Okręgowy starannie i wnikliwie przeanalizował te depozycje, wskazując, w jakim zakresie zasługują na przymiot wiarygodności i ocena ta nie zawiera żadnych błędów rzeczowych czy logicznych – na żadne takie usterki nie wskazują w szczególności apelacje. Oczywiście dowody te, podobnie jak atakowane zapisy w teczkach tematycznych, mają charakter jedynie pośredni – są one dowodami na okoliczność, że w ogóle miało miejsce dane przestępstwo i w tym sensie nie ma żadnych podstaw, by podważać ich wartość. Dowody te natomiast nie wskazują na osoby sprawców i ta okoliczność musiała być ustalona innymi dowodami – także w odniesieniu do przestępstw z art. 286§2 k.k., gdzie określona postawa procesowa pokrzywdzonych praktycznie uniemożliwiała ustalenie winy konkretnych oskarżonych w oparciu o zeznania świadków, którzy w tym zakresie albo zasłaniali się niepamięcią czy niemożnością dostrzeżenia szczegółów, albo też po prostu zaprzeczali, by żądania okupu, a tym bardziej jego zapłata w ogóle kiedykolwiek miały miejsce.

To samo dotyczy zeznań i wyjaśnień osób, które w sprawie występowały pierwotnie w charakterze współoskarżonych, a następnie dobrowolnie poddały się karze, czy oskarżonego M., który przyznał się do zarzutu i nie zaskarżył wydanego wyroku. Także te relacje Sąd Okręgowy ocenił szczegółowo i wnikliwie, przy czym nie jest tak, że dobrowolne poddanie się karze przez ww. oznaczało zmniejszenie staranności przy ocenie ich depozycji. Wystarczy choćby zapoznać się z oceną wyjaśnień L. M., W. K. (1) i T. K. (1), przy czym relacje dwóch ostatnich obciążały oskarżonych P. i oskarżonego M.. W szczególności podkreślić trzeba, iż nie ma żadnych podstaw prawnych i faktycznych, by dezawuować wypowiedzi tych osób tylko dlatego, że przyjęli inną strategię obrończą, niż większość oskarżonych, a więc do końca przyznawali się do czynów zarzucanych przez prokuratora, czy też korzystali z procesowej – czyli legalnej – instytucji dobrowolnego poddania się karze. W żaden sposób nie podważa to ich wiarygodności. Podkreślić trzeba, że ich wskazania innych osób związanych z przestępczym procederem miały charakter samoobciążenia i zwiększały ich odpowiedzialność karną (jako osób działających w grupie przestępczej). Zarazem trzeba podkreślić, że w żaden sposób nie ustalono, by mieli oni jakikolwiek interes w bezpodstawnym pomawianiu współoskarżonych bądź też pozostawali z którymkolwiek z nich w konflikcie.

Reasumując tę część rozważań, żadna z apelacji obrończych nie zdołała podważyć prawidłowości oceny dowodów dokonanej i zaprezentowanej w pisemnym uzasadnieniu przez Sąd Okręgowy.

Z kolei jeśli chodzi o podnoszony przez apelujących zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, to zaznaczyć wypada, iż „zarzut odwoławczy błędu w ustaleniach faktycznych nie może polegać wyłącznie na polemice z ustaleniami faktycznymi poczynionymi przez sąd. Skarżący nie może więc ograniczyć się do wskazania rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym ustalonym przez sąd a rzeczywistym przebiegiem zdarzenia, ale powinien wykazać, na czym polega błąd w ustaleniu stanu faktycznego (por. wyroki SN: z 24.03.1975 r., II KR 355/74, OSNPG 1975/9, poz. 84, s. 12; z 22.01.1975 r., I KR 197/74, OSNKW 1975/5, poz. 58; wyrok SA w Krakowie z 14.05.2008 r., II AKa 50/08, KZS 2008/7–8, poz. 64)”- Świecki, D.. Art. 438. W: Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany. (...) Prawnej LEX, 2018.

Jeśli chodzi o zarzut kierowania grupą przestępczą w przypadku oskarżonego M. i udziału w tej grupie, to zarzut błędu w ustaleniach faktycznych generalnie okazał się całkowicie chybiony. Podkreślić trzeba, iż rozważania Sądu Okręgowego co do prawnych uwarunkowań przyjęcia zorganizowanej grupy przestępczej są bardzo wysokiej jakości i nie negowała ich żadna ze stron, tak więc i Sąd Apelacyjny uznaje je za własne, nie widząc potrzeby ich powtarzania w niniejszym dokumencie.

Nie można mieć też żadnych wątpliwości co do tego, w jaki sposób Sąd Okręgowy przeniósł te rozważania na realia rozpatrywanej sprawy. Ustalenie, że rodzaj relacji łączącej oskarżonych wykraczał poza zwykłe formy współdziałania przestępnego (klasyczne współsprawstwo) jest ustaleniem kategorycznym i pewnym, a zastrzeżenia apelujących w tym względzie mają charakter wyłącznie prostej negacji, nie nadając się w ogóle do rzeczowego ustosunkowania się.

Przede wszystkim podkreślić należy, iż Sąd Okręgowy w pełni poprawnie ustalił skład grupy przestępczej analizowanej w rozpatrywanej sprawie. Wyjaśnienia oskarżonych M., K. i P. w zakresie, w jakim zostały uznane za wiarygodne, potwierdzają w całej rozciągłości skład osobowy grupy (z pominięciem oskarżonego B., o czym będzie jeszcze dalej mowa) oraz role i zadania poszczególnych osób. Wspierają je także wyjaśnienia i zeznania Ł. M., T. K. czy W. K., a pośrednio też pozostałych współsprawców, którzy dobrowolnie poddali się karze (choć te osoby nie miały bezpośredniego związku z oskarżonymi). Sąd precyzyjnie i w pełni prawidłowo ustalił strukturę grupy przestępczej i to, czym zajmowali się w jej ramach poszczególni oskarżeni. Intensywność działania grupy, realizowanie „ zamówień” na pojazdy, zorganizowany sposób przechowywania skradzionych aut czy przekazywania ich paserom były znane członkom grupy, przy czym nie ma żadnego znaczenia, czy każdy z nich znał pełny skład grupy bądź szczegóły jej działalności – jednak każdy z nich wiedział doskonale, że nie uczestniczy w incydentalnym procederze pojedynczych, przypadkowych czynów kradzieży, lecz w zorganizowanej „ machinie” przestępczej.

Podkreślić trzeba, iż włamania dokonywane były profesjonalnie, z wykorzystaniem zaawansowanego sprzętu elektronicznego specjalnie przysposobionego do tego celu, zresztą częściowo zabezpieczonego w toku przeszukań. Taka profesjonalizacja jest właściwa dla przestępczości zorganizowanej – przy sprawcach incydentalnych inwestycje w środki elektroniczne służące przełamywaniu zabezpieczenia pojazdów są zwyczajnie nieopłacalne.

Sąd Okręgowy słusznie zwrócił uwagę na kwestię dość zaawansowanej łączności uczestników grupy – korzystanie przez nich z wielu telefonów, posiadanie telefonów specjalnie do komunikacji przestępczej (co np. wprost potwierdził oskarżony P. podczas przesłuchania z (...) r.), częste zmiany numerów telefonów, wykorzystywanie telefonów także w trakcie przestępstw – do komunikacji między współsprawcami czy instruktażu popełniania włamania. Także taki element profesjonalny pośrednio potwierdza, że oskarżeni nie byli sprawcami incydentalnymi.

Apelujący zupełnie zbędnie akcentują kwestię hierarchii w grupie. Wymóg ten nie jest konieczny dla przyjęcia, że mamy do czynienia ze strukturą stałą i zorganizowaną, gdzie każdy doskonale wie, co do niego należy. Tym niemniej brak jest jakichkolwiek podstaw do podważenia ustalenia Sądu Okręgowego, iż kierowniczą rolę w analizowanej strukturze pełnił właśnie M. M. (1). Jego przywództwo nie opierało się elemencie siłowym, co jednak nie jest konieczne, lecz wynikało z autorytetu, jakim cieszył się w strukturze przestępczej z racji umiejętności pokonywania zabezpieczeń pojazdów. To on wydawał polecenia w zakresie poszczególnych celów przestępczych, udzielał instruktażu współoskarżonym, określał ich role w poszczególnych przestępstwach, co Sąd Okręgowy przekonująco ustalił i zaprezentował w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Raz jeszcze podkreślić trzeba, iż powyższe elementy wynikają przede wszystkim z dowodów osobowych zaprezentowanych wyżej i w tym zakresie są to ustalenia pewne i w pełni poprawne.

Ponadto, jak już wcześniej wskazano, przy ustaleniu istnienia grupy przestępczej legalne było wykorzystanie zabezpieczonych dowodów z podsłuchów, jak również odwołanie się do korelujących z nimi bilingów i logowań w sposób proponowany w analizie kryminalnej, bowiem przestępstwo z art. 258 k.k. jest tzw. przestępstwem katalogowym z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji i było objęte zgodą sądu na kontrolę operacyjną. Dotyczy to jednak wyłącznie oskarżonych M., K., P., K., P., B. i B., przy czym co do każdego z nich można było wykorzystać dowody wyłącznie w ramach czasowych kontroli operacyjnej zarządzonej przez sąd. Dowody z podsłuchów były natomiast nielegalne co do pozostałych oskarżonych uczestniczących w grupie przestępczej, tj. oskarżonych K. i J. i w tym zakresie ich odpowiedzialność wynikała wyłącznie z dowodów osobowych, które jednak także pozwoliły na ustalenie, że popełniając te przestępstwa, które udało im się przypisać (o czym dalej) współdziałali nie tylko z konkretnymi współsprawcami, ale z całą grupą przestępczą, będąc jej członkami realizującymi zadania w ramach ustalonego podziału ról.

W przypadku oskarżonego B. mamy do czynienia z sytuacją szczególną, bowiem materiał osobowy jest tu ograniczony. W jego przypadku mamy do czynienia z sytuacją, gdy przebywał on w trakcie popełnienia zarzucanych mu przestępstw w zakładzie karnym, a jego kontakt ze światem zewnętrznym, w tym podejmowanie zachowań o charakterze przestępczym zgodnie z aktem oskarżenia odbywały się wyłącznie zdalnie – z wykorzystaniem łączności telefonicznej. W tym zakresie trzeba stwierdzić, co następuje:

- brak jest podstaw do podważenia oceny wyjaśnień oskarżonego B. złożonych w toku postępowania, w tym uznania za wiarygodne jego przyznania się do znajomości z M. M. (1), faktu dysponowania przez oskarżonego J. B. telefonem podczas odbywania kary (nie ma przy tym wątpliwości, że dysponował nim na zasadzie wyłączności – to on go ukrywał na miejscu wykonywania pracy poza zakładem karnym, w szatni na terenie (...) w S.), a co więcej, przyznał, że telefonu tego poza kontaktami z rodziną używał właśnie do kontaktów z oskarżonym M., choć twierdził, że chodziło wyłącznie o pożyczkę,

- oskarżony M. w swoich wyjaśnieniach nie wskazał wprost na oskarżonego B.. Choć oczywiście nie jest to element obciążający oskarżonego B., to – jak była już o tym mowa – nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że ów brak wymienienia nazwiska B. jest równoznaczny z zaprzeczeniem udziału oskarżonego w grupie przestępczej,

- co do oskarżonego skutecznie i legalnie zarządzono kontrolę operacyjną, która pozwoliła na uzyskanie legalnego dowodu, który w połączeniu z bilingami i logowaniami pozwolił Sądowi Okręgowemu na stanowcze ustalenie, że oskarżony B. nie kontaktował się z oskarżonym M. w celu pożyczki, lecz w istocie czas internacji wykorzystał na działalność przestępczą, pośrednicząc między nim a paserami – paserom tym auta wydawał już bezpośrednio M. M., zaś płatności wykonywano z wykorzystaniem konta konkubiny oskarżonego – stosowne dowody w tym zakresie przytoczono zarówno w analizie kryminalnej, gdzie wskazane są konkretne wiadomości głosowe i tekstowe wsparte analizą bilingów i logowań, a także dowody z dokumentów, jak i w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Nawet więc tak stosunkowo wąski materiał dowodowy potwierdza, że oskarżony B. uczestniczył w ramach grupy przestępczej, zapewniając jej „ upłynnienie” skradzionych pojazdów oraz kanał zwrotny przepływu gotówki.

Ustalenia Sądu Okręgowego co do udziału oskarżonych w grupie przestępczej wymagały modyfikacji jedynie co do okresu działalności poszczególnych oskarżonych, o czym będzie mowa dalej.

Inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o poprawność ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Okręgowy co do poszczególnych przestępstw – kradzieży, paserstwa i wymuszenia okupu zarzucanych oskarżonym. W tym bowiem zakresie stwierdzić należy, iż przypisanie takie w znacznej części nastąpiło wyłącznie w oparciu o ustalenia zaprezentowane w analizie kryminalnej, a te z kolei oparto na dowodach z podsłuchów, które w zakresie poszczególnych czynów oskarżonych były dowodami w całości nielegalnymi, zatem nie można ich było wykorzystać ani bezpośrednio, ani pośrednio – a takim pośrednim wykorzystaniem jest właśnie oparcie na nich wzmiankowanej analizy, uznanej przez Sąd Okręgowy za przydatną.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że niemożność wykorzystania dowodów z kontroli operacyjnej odnośnie przestępstw z art. 279§1 k.k., z art. 286§2 k.k. i z art. 291§1 k.k. jako nieobjętych katalogiem z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym w dacie ich popełnienia oznacza, iż sprawstwo wszystkich oskarżonych można ustalić wyłącznie w oparciu o następujące dowody:

- zeznania pokrzywdzonych wsparte dokumentacją załączoną do teczek tematycznych, dostępnych dla stron postępowania w toku całego procesu i szczegółowo opisanych w akcie oskarżenia, doręczonym przecież każdemu oskarżonemu (zastrzeżenie to jest konieczne w związku z zarzutami dotyczącymi zbyt ogólnego powołania się na te materiały przez Sąd Okręgowy) – przy czym te dowody potwierdzają jedynie zaistnienie przestępstw opisanych w zarzutach, ale bez powiązania ich personalnie z oskarżonymi,

- wyjaśnienia oskarżonych M., P. i K. w zakresie, w jakim przyznali się do zarzucanych im czynów; jedynie pomocniczo wykorzystać tu można było bilingi i logowania na potwierdzenie konfiguracji osobowej sprawców każdego z czynów,

- relacje dawnych współoskarżonych, co do których postępowanie zostało odrębnie zakończone – T. K. i W. K.,

- częściowo jedynie inne dowody – chodzi o zarzuty: z art. 270§1 k.k. co do M. M. i zarzuty z dołączonej sprawy (...) p-ko R. P..

Weryfikując w kontekście tych założeń ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy, Sąd odwoławczy uznał, że poszczególnym oskarżonym w sposób pewny można przypisać popełnienie następujących przestępstw:

Oskarżonemu M. M. (1) :

1)  zarzut nr 1 – kierowania grupą przestępczą; sam oskarżony przyznał się do udziału w takiej grupie i opisał jej charakter, strukturę i funkcjonowanie, a Sąd Okręgowy bezbłędnie ustalił, że to M. M. (1) grupą tą kierował; na sprawstwo oskarżonego wskazują także wyjaśnienia J. K. oraz materiały zabezpieczone w trakcie legalnej co tego oskarżonego kontroli operacyjnej,

2)  zarzut nr 2 – w tym zakresie dowodem rozstrzygającym były depozycje T. K., skazanego za paserstwo tego auta,

3)  zarzut nr 4 – także tu decydujące były depozycje T. K.,

4)  zarzut nr 5 – ponownie rozstrzygający charakter miała relacja T. K.,

5)  zarzut nr 10 – po raz kolejny rozstrzygający charakter miały wyjaśnienia T. K.,

6)  zarzut nr 14 – do którego popełnienia oskarżony sam się przyznał,

7)  zarzut nr 15 – tu rozstrzygające były depozycje T. K., skazanego za paserstwo auta opisanego w zarzucie,

8)  zarzut nr 19 – tu oskarżonego obciążył J. K.,

9)  zarzut nr 20 – oskarżony sam się do tego zarzutu przyznał,

10)  zarzut nr 21 – oskarżony sam się do tego zarzutu przyznał,

11)  zarzut nr 24 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

12)  zarzut nr 25 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

13)  zarzut nr 26 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

14)  zarzut nr 28 – oskarżonego obciążył J. K.,

15)  zarzut nr 29 – oskarżonego obciążył J. K.,

16)  zarzut nr 30 – oskarżonego obciążył J. K.,

17)  zarzut nr 31 – obciążające były tu depozycje T. K.,

18)  zarzut nr 32 – do nabycia auta z zarzutu przyznał się paser W. K.,

19)  zarzut nr 33 – obciążające wyjaśnienia złożył tu J. K.,

20)  zarzut nr 34 – oskarżonego obciąża J. K.,

21)  zarzut nr 35 – oskarżonego obciąża J. K.,

22)  zarzut nr 36 – oskarżonego obciąża J. K.,

23)  zarzut nr 37 – oskarżonego obciąża J. K.,

24)  zarzut nr 38 – oskarżonego obciąża J. K.,

25)  zarzut nr 39 – oskarżonego obciąża J. K., auto zostało nabyte przez pasera K.,

26)  zarzut nr 40 – oskarżonego obciąża J. K.,

27)  zarzut nr 41 – oskarżonego obciąża J. K.,

28)  zarzut nr 42 – oskarżonego obciąża J. K.,

29)  zarzut nr 43 – oskarżonego obciąża J. K.,

30)  zarzut nr 44 – oskarżonego obciąża J. K.,

31)  zarzut nr 45 – oskarżonego obciąża J. K.,

32)  zarzut nr 63 – pojazd opisany w zarzucie nabył paser K., który został za to skazany,

33)  zarzut nr 69 – oskarżonego obciąża J. K.,

34)  zarzut nr 72 – oskarżonego obciąża J. K.,

35)  zarzut nr 91 – pojazd opisany w zarzucie nabył paser W. K., prawomocnie za to skazany,

36)  zarzut nr 99 – do tego zarzutu przyznał się tak oskarżony M., jak i oskarżony K.,

37)  zarzut nr 100 – auto z przestępstwa nabył paser W. K.,

38)  zarzut nr 107 – oskarżonego obciążył J. K.,

39)  zarzut nr 112 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu, przyznał się też współsprawca J. K.,

40)  zarzut nr 113 – do tego zarzutu przyznali się tak M. M., jak i J. K.,

41)  zarzut nr 115 – tu także zarówno M., jak i K. przyznali się do tego zarzutu,

42)  zarzut nr 116 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

43)  zarzut nr 117 – M. M. i J. K. przyznali się do tego zarzutu,

44)  zarzut nr 118 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

45)  zarzut nr 119 – zarówno M. M., jak i J. K. przyznali się do tego zarzutu,

46)  zarzut nr 120 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

47)  zarzut nr 121 – M. M. i J. K. przyznali się do tego zarzutu,

48)  122 – jak wcześniej wskazano, winę i sprawstwo oskarżonego w sposób niebudzący wątpliwości przesądzają dowody z dokumentów, a przede wszystkim jednoznaczna i niekwestionowana opinia grafologiczna.

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

Oskarżonemu J. K. (1):

1)  zarzut nr 189 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu, obciążają go też wyjaśnienia M. M. i legalne co do tego oskarżonego dowody z kontroli operacyjnej. Zmodyfikować należało granice czasowe przestępstwa poprzez przyjęcie, że obejmuje ono okres od pierwszego do ostatniego przestępstwa popełnionego w ramach działalności grupy – analogicznie, jak uczynił to prokurator i następnie Sąd I instancji,

2)  zarzut nr 192 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

3)  zarzut nr 193 – na popełnienie tego przestępstwa wskazał paser T. K.,

4)  zarzut nr 195 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

5)  zarzut nr 196 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

6)  zarzut nr 197 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

7)  zarzut nr 198 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

8)  zarzut nr 200 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

9)  zarzut nr 201 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

10)  zarzut nr 202 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

11)  zarzut nr 203 – obciążające wyjaśnienia w tym zakresie pochodzą od pasera W. K.,

12)  zarzut nr 204 – oskarżony ostatecznie przyznał się do tego zarzutu,

13)  zarzut nr 205 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

14)  zarzut nr 206 – oskarżony przyznał się do tego czynu,

15)  zarzut nr 207 – oskarżony przyznał się do zarzutu,

16)  zarzut nr 208 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

17)  zarzut nr 209 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

18)  zarzut nr 210 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

19)  zarzut nr 211 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

20)  zarzut nr 212 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

21)  zarzut nr 213 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

22)  zarzut nr 214 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

23)  zarzut nr 215 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

24)  zarzut nr 216 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

25)  zarzut nr 228 – w tym zakresie depozycje co do pochodzenia auta złożył paser W. K.,

26)  zarzut nr 232 – oskarżony przyznał się do zarzutu,

27)  zarzut nr 233 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

28)  zarzut nr 250 – obciążające były tu wyjaśnienia W. K., który za paserstwo auta został skazany,

29)  zarzut nr 257 – oskarżony przyznał się do zarzutu,

30)  zarzut nr 258 – na pochodzenie auta wskazał W. K.,

31)  zarzut nr 265 – obciążające wyjaśnienia – głównie pod adresem współsprawcy – złożył sam oskarżony K.,

32)  zarzut nr 270 – tak J. K., jak i M. M. przyznali się do tego czynu,

33)  zarzut nr 271 – oskarżeni K. i M. przyznali się do tego czynu,

34)  zarzut nr 272 – jw. – obydwaj przyznali się do tego czynu,

35)  zarzut nr 273 – obciążające wyjaśnienia złożył M. M.,

36)  zarzut nr 274 – tak J. K., jak i M. M. przyznali się do tego zarzutu,

37)  zarzut nr 275 – oskarżonego obciąża M. M.,

38)  zarzut nr 276a – obydwaj współsprawcy przyznali się do zarzutu,

39)  zarzut nr 276b – obciążające wyjaśnienia złożył M. M.,

40)  zarzut nr 277 – do zarzutu przyznali się tak J. K., jak i M. M..

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

Oskarżonemu P. B. (1):

1)  zarzut nr 123 – oskarżonego obciążają wyjaśnienia M. M. oraz J. K. i legalne co do tego oskarżonego dowody z kontroli operacyjnej. Zmodyfikować należało granice czasowe przestępstwa poprzez przyjęcie, że obejmuje ono okres od pierwszego do ostatniego przestępstwa popełnionego w ramach działalności grupy – analogicznie, jak uczynił to prokurator i następnie Sąd I instancji,

2)  zarzut nr 124 – obciążające są tu depozycje pasera T. K., skazanego w związku z pojazdem opisanym w zarzucie,

3)  zarzut nr 126 – obciążające są tu depozycje pasera T. K.,

4)  zarzut nr 127 – także tu oparto się na depozycjach T. K.,

5)  zarzut nr 132 – decydujące znaczenie mają relacje pasera K.,

6)  zarzut nr 134 – obciążające wyjaśnienia złożyli M. M. i J. K.,

7)  zarzut nr 138 – istotne wyjaśnienia złożył tu J. K.,

8)  zarzut nr 139 – popełnienie tego przestępstwa wynika z wyjaśnień współoskarżonych M. i K.,

9)  zarzut nr 140 – także tu popełnienie przestępstwa popełnili oskarżeni K. i M.,

10)  zarzut nr 144 – obciążające wyjaśnienia złożył oskarżony P., do paserstwa auta z kradzieży przyznał się W. K.,

11)  zarzut nr 153 – na przestępcze pochodzenie auta wskazał paser K., skazany w osobnym postępowaniu,

12)  zarzut nr 154 – obciążające były depozycje W. K.,

13)  zarzut nr 159 – jw., pochodzenie auta wynika z depozycji pasera W. K.,

14)  zarzut nr 169 – jw., relacja W. K.,

15)  zarzut nr 174 – depozycje W. K.,

16)  zarzut nr 179 – relacja W. K., przyznającego się do paserstwa auta,

17)  zarzut nr 182 – oskarżonego obciążają J. K. i M. M., którzy przyznali się do tego zarzutu,

18)  zarzut nr 183 – obciążające są tu wyjaśnienia W. K..

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

Oskarżonemu K. P. (1):

1)  zarzut nr 278 – K. P. (1) w toku śledztwa przyznał się do tego zarzutu, obciążają go też wyjaśnienia M. M. oraz J. K. i legalne co do tego oskarżonego dowody z kontroli operacyjnej. Zmodyfikować należało granice czasowe przestępstwa poprzez przyjęcie, że obejmuje ono okres od pierwszego do ostatniego przestępstwa popełnionego w ramach działalności grupy – analogicznie, jak uczynił to prokurator i następnie Sąd I instancji

2)  zarzut nr 285 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

3)  zarzut nr 291 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu,

4)  zarzut nr 295 – oskarżony przyznał się do tego zarzutu, do paserstwa auta przyznał się W. K.,

5)  zarzut nr 296 – do paserstw auta z tej kradzieży przyznał się W. K.,

6)  zarzut nr 299 – na pochodzenie auta wskazuje przyznanie się W. K. jako pasera,

7)  zarzut nr 302 – obciążające wyjaśnienia złożył w zakresie tego czynu J. K.,

8)  zarzut nr 304 – obciążające wyjaśnienia pochodzą od J. K.,

9)  zarzut nr 305 – obciążające wyjaśnienia złożył J. K.,

10)  zarzut nr 309 – na pochodzenie auta z przestępstwa wskazują wyjaśnienia W. K.,

11)  zarzut nr 315 – jw., depozycje W. K.,

12)  zarzut nr 317 – jw., depozycje W. K.,

13)  zarzut nr 324 – jw., depozycje W. K.,

14)  zarzut nr 326 – jw., depozycje W. K.,

15)  zarzut nr 328 – jw., depozycje W. K.,

16)  zarzut nr 335 – jw., depozycje W. K.,

17)  zarzut nr 339 – jw., depozycje W. K.,

18)  zarzut nr 343 – jw., depozycje W. K.,

19)  zarzut nr 351 – jw., depozycje W. K.,

20)  zarzut nr 357 – obciążające wyjaśnienia złożył M. M.,

21)  zarzut nr 359 – na przestępcze pochodzenie auta wskazał W. K.,

22)  zarzut nr 360 – na przestępcze pochodzenie auta wskazał W. K.,

23)  zarzut nr 363 – także i tu pochodzenie auta z przestępstwa wynika z relacji W. K..

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

Oskarżonemu K. K. (1):

1)  zarzut nr 369 – oskarżonego obciążają wyjaśnienia M. M. oraz J. K. i legalne co do tego oskarżonego dowody z kontroli operacyjnej. Zmodyfikować należało granice czasowe przestępstwa poprzez przyjęcie, że obejmuje ono okres od dnia zarządzenia legalnej kontroli operacyjnej co do tego oskarżonego, bowiem za wcześniejszy okres nie można było wykorzystać dowodów z podsłuchów co do K. K. (1),

2)  zarzut nr 404 – obciążające wyjaśnienia złożył M. M.,

3)  zarzut nr 405 – obciążające wyjaśnienia złożył M. M.,

4)  zarzut nr 406 – obciążające wyjaśnienia złożył M. M..

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

Oskarżonemu R. P. (1):

1)  zarzut nr 409 – oskarżonego obciążają wyjaśnienia M. M. oraz J. K. i legalne co do tego oskarżonego dowody z kontroli operacyjnej. Zmodyfikować należało granice czasowe przestępstwa poprzez przyjęcie, że obejmuje ono okres od istnienia zgody sądu na przeprowadzenie co do tego oskarżonego kontroli operacyjnej – tylko bowiem za ten okres możliwe było wykorzystanie utrwalonych rozmów potwierdzających działanie oskarżonego w grupie przestępczej,

2)  zarzut nr 419 – tu obciążające wyjaśnienia złożył J. K. w związku z jego zarzutem (nr 233).

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu z tytułu udziału w zorganizowanej grupie przestępczej brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

W pełni zasadne było natomiast przypisanie oskarżonemu zarzutów nr 532 i 533 z dołączonej sprawy (...) (akt oskarżenia ze sprawy (...)), nieobjętych działalnością grupy analizowanej w sprawie, tj. kradzieży samochodu ciężarowego na szkodę W. Ś. oraz kradzieży ciągników rolniczych na szkodę (...). Apelacja obrońcy oskarżonego P. koncentrując się na zarzutach dotyczących głównego wątku procesu, tj. zorganizowanej grupy przestępczej, ustaleniom tym poświęca bardzo mało uwagi, sprowadzając je w istocie do prostej negacji wartości zeznań jednego świadka (G.), a tymczasem materiał dowodowy, na podstawie którego oskarżonemu P. postawiono w tej sprawie zarzuty i przypisano te przestępstwa, jest znacznie szerszy.

Jeśli chodzi o pierwszą z kradzieży, to w tym zakresie Sąd Okręgowy przede wszystkim słusznie zwrócił uwagę na okoliczność, że w postępowaniu przygotowawczym w tamtej sprawie oskarżony P. przyznał się w całości do tego przestępstwa, składając wyjaśnienia w całości korespondujące z pozostałym obciążającym go materiałem dowodowym i wyjaśnienia w tym zakresie uznano za w pełni wiarygodne, czego apelacja obronna dot. R. P. w żaden sposób nie zdołała podważyć. Podkreślić też trzeba, iż w zakresie tego czynu oskarżonego obciążył świadek R. K. (3), czego obrońca również w żaden sposób nie zdołał podważyć; to samo dotyczy relacji D. S. i W. S., którzy uczestniczyli w zatrzymaniu oskarżonego praktycznie na gorącym uczynku przestępstwa.

Jeśli zaś chodzi o drugie z przestępstw, to Sąd Okręgowy do ustalenia stanu faktycznego zasadnie wykorzystał zeznania świadków: J. G. (2) (który przechowywał skradzione ciągniki i rozpoznał jednoznacznie oskarżonego P.) – jego relacje wsparła żona A. G. i syn F. G.. Fakt kradzieży potwierdzili też pracownicy pokrzywdzonego, w szczególności T. M. i M. Ł., z kolei alibi oskarżonego wcale nie potwierdził świadek J. S. (2).

Obrońca oskarżonego P. niesłusznie próbuje dezawuować wartość depozycji J. G., tymczasem świadek ten przede wszystkim wskazał, kiedy dokładnie skradzione wcześniej ciągniki pojawiły się na jego posesji – zestawienie tego czasu z zabezpieczonym monitoringiem z miejsca kradzieży i tym samym – precyzyjnie uchwyconym momentem kradzieży, nie pozostawia cienia wątpliwości co do tego, że jedynie oskarżony i S. P., którzy przyprowadzili ciągniki na posesję J. G., mogli dokonać wcześniej ich kradzieży. Charakterystyczne jest też zabezpieczanie się świadka G. fikcyjnymi umowami, co jasno wskazuje, że doskonale wiedział on, że nie świadczy legalnej usługi przechowania rzeczy, lecz ukrywa przedmioty pochodzące z przestępstwa. Apelacja obronna pomija też cały szereg zabezpieczonych na miejscu śladów i sporządzonych do sprawy opinii.

Oskarżonemu D. K. (1):

1)  zarzut nr 423 –oskarżonego obciążają wyjaśnienia M. M. oraz J. K., natomiast w żadnym wypadku nie można co do niego wykorzystać wyników kontroli operacyjnej, bowiem brak było stosownego jej zarządzenia przez sąd co do tego oskarżonego. Zmodyfikować należało granice czasowe przestępstwa poprzez przyjęcie, że obejmuje ono okres od pierwszego do ostatniego przestępstwa popełnionego w ramach działalności grupy – analogicznie, jak uczynił to prokurator i następnie Sąd I instancji. Trzeba zarazem podkreślić, iż intensywność działania oskarżonego, współdziałanie z różnymi osobami jasno wskazują, że oskarżony nie był jedynie współsprawcą, lecz członkiem grupy przestępczej, realizując wraz z pozostałymi oskarżonymi jej zadania w ramach ustalonego podziału ról,

2)  zarzut nr 429 – obciążające wyjaśnienia złożył tu oskarżony K. P. (1),

3)  zarzut nr 434 – także tu obciążające wyjaśnienia złożył K. P.,

4)  zarzut nr 437 – obciążającym dowodem są zarówno wyjaśnienia K. P. jako współsprawcy, jak i depozycje W. W. jako pasera ww. auta,

5)  zarzut nr 438 – sprawców obciążają depozycje W. K.,

6)  zarzut nr 441 – do czynu tego przyznał się oskarżony J. K. (1),

7)  zarzut nr 445 – przestępcze pochodzenie auta ujawnił paser K.,

8)  zarzut nr 457 – jw., relacja W. K.,

9)  zarzut nr 463 – jw., relacja W. K.,

10)  zarzut nr 467 – jw., relacja W. K.,

11)  zarzut nr 478 – jw., relacja W. K.,

12)  zarzut nr 479 – jw., relacja W. K.,

13)  zarzut nr 482 – jw., relacja W. K..

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

Oskarżonemu K. J. (2):

1)  zarzut nr 487 – oskarżonego obciążają wyjaśnienia M. M. oraz J. K., natomiast w żadnym zakresie nie można było co do tego oskarżonego wykorzystać dowodów z kontroli operacyjnej, bowiem w aktach brak jest stosownego zarządzenia takiej kontroli co do K. J.. Mimo to nie budzi wątpliwości, że oskarżony ten nie był jedynie współsprawcą, lecz aktywnym członkiem grupy, świadomie realizującym jej zadania zgodnie z ustalonym podziałem ról, na co wskazuje nie tylko intensywność przestępczej działalności w zakresie, w jakim udało się ją przypisać oskarżonemu, jego dobra znajomość ze współoskarżonymi, ale nie można też zapominać, że wśród oskarżonych była to osoba z największym doświadczeniem przestępnym, która już tylko z tej racji doskonale orientowała się, w czym uczestniczy. Zmodyfikować należało granice czasowe przestępstwa poprzez przyjęcie, że obejmuje ono okres od pierwszego do ostatniego przestępstwa popełnionego w ramach działalności grupy – analogicznie, jak uczynił to prokurator i następnie Sąd I instancji,

2)  zarzut nr 492 – na przestępcze pochodzenie auta wskazują depozycje pasera W. K. (1),

3)  zarzut nr 497 – jw., relacja W. K.,

4)  zarzut nr 505 – jw., relacja W. K.,

5)  zarzut nr 507 – j.w., relacja W. K.,

6)  zarzut nr 509 – j.w., relacja W. K..

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić.

Oskarżonemu J. B. zebrany materiał dowodowy z przyczyn wskazanych wyżej na str. 52 uzasadnienia pozwala natomiast jedynie na przypisanie zarzutu nr 516, tj. udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, przy czym dodatkowo trzeba tu było istotnie zmodyfikować początkową datę tego przestępstwa. W sytuacji, gdy co do tego oskarżonego trzon materiału dowodowego stanowią materiały z kontroli operacyjnej, nie można bowiem abstrahować od tego, że co do J. B. kontrola taka zarządzona została dopiero od (...) r., zatem wykorzystanie co do niego podsłuchów za wcześniejszy okres jest niedopuszczalne.

Natomiast co do pozostałych zarzutów stawianych temu oskarżonemu brak było jednoznacznych i legalnych dowodów pozwalających na powiązanie go w sposób pewny z tymi czynami, co oznaczało, że oskarżonego należało od nich uniewinnić. Dowodem na paserstwo nie mogą być bowiem materiały z kontroli operacyjnej, gdyż przestępstwo to nie jest wymienione w katalogu zawartym w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji w brzmieniu z daty popełnienia czynu. Zarazem w toku postępowania przed Sądem I instancji nie ustalono żadnych innych dowodów możliwych do procesowego wykorzystania, z których bezspornie wynikałoby sprawstwo oskarżonego B. odnośnie poszczególnych czynów.

Oskarżonemu M. K. (1) w ocenie Sądu Apelacyjnego nie można natomiast w ogóle przypisać odpowiedzialności za zarzucane mu przestępstwa. Oskarżonemu temu nie zarzucono udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, a dowodami, które wprost i bezpośrednio wiązały go z przypisanymi mu przez Sąd Okręgowy czynami, były materiały z kontroli operacyjnej, a tych co do oskarżonego w żadnym zakresie nie można było wykorzystać – przestępstwa z art. 291§1 k.k. i z art. 286§2 k.k. nie należą do katalogu z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, zresztą co do oskarżonego K. w ogóle nie zarządzano kontroli operacyjnej, zatem co do niego dowody z podsłuchów były od początku do końca nielegalne.

Podkreślić w szczególności trzeba, iż na osobę oskarżonego K. wbrew temu, co sugeruje Sąd Okręgowy nie wskazał ani słowem oskarżony M. (ani bezpośrednio, ani pośrednio – opisowo, pseudonimem etc.), jak też w żaden sposób nie wiązał go z przestępstwami żaden z pozostałych oskarżonych, którzy w ogóle składali w sprawie jakiekolwiek wyjaśnienia. Przywołane zaś przez Sąd Okręgowy dowody z bilingów czy logowań nie mogą być – z przyczyn już wcześniej omówionych w poprzednim punkcie – samodzielnym dowodem, który w sposób pewny i niepodważalny przesądzałby, że oskarżony ten dopuścił się zarzucanych mu przestępstw.

Kończąc rozważania odnośnie zasadności zarzutów sformułowanych przez obrońców i wskazanych wyżej, zaznaczyć trzeba, iż częściowo stały się one bezprzedmiotowe z uwagi na uniewinnienie oskarżonych od istotnej części zarzutów, zatem zbędne jest ich omawianie. Zwrócić jednak należy uwagę na dwie kwestie:

- nietrafne są zarzuty naruszenia przez Sąd Okręgowy dyspozycji art. 5§2 k.p.k. Przypomnieć przede wszystkim trzeba, iż „ przepis art. 5 § 2 KPK dotyczy wątpliwości, które ma i nie jest w stanie rozstrzygnąć sąd rozpoznający sprawę, nie zaś wątpliwości którejś ze stron co do prawidłowości rozstrzygnięcia dokonanego przez ten sąd” (postanowienie SN z 9 lutego 2022 r., I KK 9/22, Legalis nr 2679620). Jak się w związku z tym podkreśla, „ w sytuacji, gdy sąd przeprowadzi postępowanie w sposób pełny, kompletny i podda zebrane dowody ocenie spełniającej rygory art. 7 KPK, to zastosowanie zasady z art. 5 § 2 KPK może nastąpić, gdy tak przeprowadzona ocena dowodów potwierdzi istnienie wciąż niedających się - w oparciu o nią - usunąć wątpliwości. Równocześnie przepis art. 5 § 2 KPK dotyczy wątpliwości, jakie może powziąć sąd orzekający, a nie strona. Gdyby sąd je powziął, a nie rozstrzygnął ich na korzyść oskarżonego, zasadny byłby zarzut naruszenia tego przepisu” (wyrok
Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 września 2021 r., sygn. II AKa 237/20, Legalis nr 2631262). W niniejszej sprawie Sąd I instancji generalnie prawidłowo ocenił zebrane dowody (z uwagami jak wyżej) i poczynił jednoznaczne ustalenia co do winy i sprawstwa oskarżonych, zatem nie ma mowy o istnieniu równoprawnych wersji zdarzeń, z których Sąd ten wybrałby wersję mniej korzystną dla oskarżonych. Podkreślić jednocześnie trzeba, iż zmiana wyroku w II instancji związana z uniewinnieniem oskarżonych od części zarzutów również nie jest oparta na treści art. 5§2 k.p.k., lecz na ustaleniu, że brak jest dowodów pozwalających na kategoryczne ustalenie sprawstwa oskarżonych co do tych czynów,

- wprawdzie zarzut z art. 286§2 k.k. ostał się jedynie w bardzo niewielkim zakresie w stosunku do przyjętego w akcie oskarżenia, jednak podkreślić trzeba, iż nietrafne są obiekcje obrońcy oskarżonego M. co do potrzeby kwalifikowania zachowań z art. 279§1 k.k. i art. 286§2 k.k. jako jednego czynu czy przyjęcia, że mamy do czynienia z zachowaniem współukaranym. Jak trafnir zauważył Sąd Apelacyjny w Ł. w wyroku z dnia (...) r., sygn. (...), „ sprawca, który zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, a dopiero później (kiedy już włada zabraną rzeczą) podejmuje zamiar zwrotu zabranej rzeczy pokrzywdzonemu w zamian za korzyść majątkową (czego przy zaborze nie obejmował swoją świadomością), popełnia dwa odrębne czyny (przestępstwa) pozostające w zbiegu realnym. Inaczej byłoby, kiedy doszłoby do ustalenia, iż sprawca, przystępując do zaboru rzeczy ruchomej "z góry" ma zamiar, że później będzie żądał od właściciela korzyści majątkowej w zamian za zwrot tej zabranej rzeczy. W takim przypadku kradzież rzeczy ruchomej jest środkiem do osiągnięcia zaplanowanego "z góry" celu, a więc taki zespół zachowań może być traktowany jako jeden czyn”. Podzielając w pełni ten pogląd, stwierdzić trzeba, iż w niniejszej sprawie sprawcy dokonywali kradzieży, realizując wcześniejsze „ zamówienia” lub w odpowiedzi na „ zapotrzebowanie” rynku, a kwestia ewentualnego okupu pojawia się dopiero później – innymi słowy, auta nie były kradzione ze z góry powziętym zamiarem ich „ odsprzedania” właścicielom, a tylko wtedy można by przyjąć, że mamy do czynienia z jednym czynem zabronionym, a nie dwoma czynami w zbiegu realnym.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego B. od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego B. ).

Zmiana wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego P. kary w zakresie popełnienia trzech przestępstw, do których popełnienia się przyznał i uniewinnienie od pozostałych zarzutów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego P. )

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego K., ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K. )

Zmiana wyroku i uniewinnienie oskarżonego J. ( apelacja obrońcy oskarżonego J. )

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego K., ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K., adw. L. ).

Uniewinnienie oskarżonego K., ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K., adw. N. ).

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego K. K. (1) od zarzucanych mu czynów ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Zmiana wyroku i uniewinnienie M. M. (1), ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego M. ).

Zmiana wyroku i uniewinnienie oskarżonego P. od przypisanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego P. ).

Zmiana wyroku i uniewinnienie oskarżonego K. od zarzucanych czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Zmiana wyroku przez uniewinnienie oskarżonego B. od zarzucanych czynów, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego B. ).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Żadna z apelacji nie wykazała skutecznie potrzeby uzupełnienia postępowania dowodowego – czy to w drugiej instancji, czy tym bardziej w ramach procesu ponownego przed Sądem I instancji. Oznacza to, że w sprawie nie było żadnych podstaw do uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu, a zatem nie tylko możliwe, ale i konieczne było ostateczne wypowiedzenie się przez Sąd odwoławczy w kwestii winy i odpowiedzialności oskarżonych.

Żądanie uniewinnienia oskarżonych w istotnej części z przyczyn omówionych szczegółowo wyżej okazało się uzasadnione, w rezultacie czego oskarżeni zostali uniewinnieni od istotnej części zarzutów (oskarżony M. K. (1) – od wszystkich zarzutów), zaś w zakresie przypisanych im przestępstw z art. 258 k.k. w części przypadków doszło do modyfikacji granic czasowych tych przestępstw. W efekcie znacznie zmniejszył się zakres odpowiedzialności karnej każdego z oskarżonych (w przypadku oskarżonego K. – został on wręcz uwolniony od tej odpowiedzialności), wymagało przeglądu i korekty kar orzeczonych przez Sąd Okręgowy za te przestępstwa – zarówno kar jednostkowych, jak i łącznych. Przegląd tych kar zostanie omówiony dalej w pkt 3 lp. 4 w ramach podnoszonego przez część obrońców zarzutu rażącej niewspółmierności kary.

Lp.

Zarzut

3

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o winie oskarżonego B. za czyn z art. 291 k.k. – paserstwo samochodu należącego do D. G. C. polegających na błędnym przyjęciu, że fakt fałszywego zgłoszenia kradzieży pojazdu potwierdzony prawomocnym wyrokiem skazującym D. K. (5) w sprawie Sądu Rejonowego P. (...) nie eliminuje sprawstwa oskarżonego J. B., gdy powyższe oznacza sytuację dokładnie odwrotną, natomiast niezależnie od tego w sprawie brak jest dowodów potwierdzających popełnienie przez oskarżonego zarzucanego mu czynu ( zarzut nr II apelacji obrońcy oskarżonego B. )

Błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia polegający na przyjęciu, że oskarżony D. K. (1) dopuścił się czynu opisanego w pkt 470 wyroku, podczas gdy czynu tego dopuścił się świadek R. K. (4), co potwierdził w swoich zeznaniach ( zarzut nr V lit. b oraz zarzut nr VII apelacji obrońcy oskarżonego K. )

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na uznaniu za udowodnione, że oskarżony K. J. (1) dopuścił się czynu opisanego w pkt 503 wyroku (z art. 286§2 k.k.), podczas gdy świadek M. S. (3) zeznała na rozprawie, że nikt nie dzwonił do niej ani do jej syna, aby wyłudzić okup za skradziony samochód ( zarzut nr 5 lit. c apelacji obrońcy oskarżonego J. )

Obraza art. 7, 410 i 4 k.p.k. w zakresie, w jakim Sąd uznał za niewiarygodne zeznania świadka K. w zakresie, w jakim świadek ten wskazał, iż przestępstwo, za które został skazany (a które zarzucano również oskarżonemu K.) dopuścił się sam, wskazania okoliczności znajomości i kontaktu w dniu popełnienia czynu z oskarżonym K. uznając, że pozostaje ono w sprzeczności z zeznaniami świadków oraz dokumentami zgromadzonymi w sprawie. Sąd orzekający jednak nie wskazał, z jakimi dokumentami i zeznaniami świadek K. w swych zeznaniach pozostawał w sprzeczności (takich dowodów bowiem brak), a nadto Sąd całkowicie przemilczał, iż świadek ten od wczesnych etapów postępowania przygotowawczego składał zeznania (wówczas wyjaśnienia) konsekwentne co do braku udziału K. w popełnieniu przestępstwa i charakteru ich znajomości, które następnie na etapie postępowania przygotowawczego już jako świadek potwierdził ( zarzut nr 1 tiret 3 apelacji obrońcy oskarżonego K. ).

Rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego M. K. (1) ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny w niniejszym punkcie zgrupował te zarzuty, których rozpoznanie stało się bezprzedmiotowe z uwagi na wcześniejsze rozstrzygnięcie uwalniające oskarżonych od odpowiedzialności za czyny, których dotyczą ww. zarzuty i tak:

- odnoszenie się do pierwszego zarzutu jest bezprzedmiotowe w rozumieniu art. 436 k.p.k., gdyż w świetle zaprezentowanych wyżej wywodów brak jest dowodów pozwalających na przypisanie oskarżonemu B. tego przestępstwa,

- to samo dotyczy zarzutu sformułowanego przez obrońcę D. K. (1), bowiem z przyczyn wcześniej wskazanych brak było podstaw do przypisania jego mandantowi zarzutu, który wskazano w pkt 470 wyroku. Zarazem zbędne jest ustalanie, kto inny miałby dokonać tego przestępstwa, a w szczególności – czy był to R. K. (4), bowiem nie jest on oskarżonym w tej sprawie i tym samym kwestia jego odpowiedzialności nie jest przedmiotem niniejszego procesu,

- uwaga ta dotyczy również zarzutu sformułowanego przez obrońcę oskarżonego K., który także został uniewinniony w powyższym zakresie,

- to samo dotyczy zarzutu przypisywanego pierwotnie oskarżonemu J. w pkt 503 – przyczyny uniewinnienia oskarżonego od tego czynu omówiono już wcześniej,

- bezprzedmiotowe jest też odnoszenie się do kwestii współmierności kary orzeczonej wobec M. K. przez Sąd Okręgowy w sytuacji, gdy oskarżony został ostatecznie uniewinniony od wszystkich zarzutów.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego B., ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego B. ).

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego K., ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Zmiana wyroku przez uniewinnienie oskarżonego J. ( apelacja obrońcy oskarżonego J. ).

Zmiana wyroku przez uniewinnienie oskarżonego K. ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przyczyny uniewinnienia oskarżonych od ww. czynów omówiono wyżej pod lp. 1 i 2.

Lp.

Zarzut

4

Niewspółmierny wymiar kary wobec oskarżonego P. polegający na orzeczeniu 7 lat pozbawienia wolności pomimo braku dostatecznych dowodów popełnienia przez oskarżonego przestępstw ponad te, do których się przyznał ( zarzut nr 4 apelacji obrońcy oskarżonego P. )

Rażąca niewspółmierność kary orzeczonej w stosunku do D. K. (1) za zarzucane mu czyny poprzez orzeczenie w stosunku do tego oskarżonego kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności oraz łącznej kary grzywny w wysokości 100 stawek po 100 zł ( zarzut nr 6 apelacji obrońcy oskarżonego K. )

Rażąca niewspółmierność kary orzeczonej w stosunku do K. J. (1) za zarzucane mu czyny poprzez orzeczenie w stosunku do tego oskarżonego kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności oraz łącznej kary grzywny w wysokości 80 stawek po 100 zł ( zarzut nr 6 apelacji obrońcy oskarżonego J. )

Rażąca surowość i tym samym niewspółmierność orzeczonej wobec J. K. (1) kary w stosunku do celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma spełniać, biorąc pod uwagę właściwości i warunki osobiste oskarżonego, a zwłaszcza jego młody wiek (w chwili popełnienia czynów), sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, dotychczasową niekaralność, ustabilizowany tryb życia, które to okoliczności wskazują na to, że oskarżony zasługuje na dobrodziejstwo orzeczenia kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze ( zarzut nr 2 apelacji obrońcy oskarżonego K., adw. L. )

Rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego K. kary łącznej 7 lat pozbawienia wolności, kary grzywny w wymiarze 200 stawek dziennych po 100 zł jako nieadekwatnej do celów kary i pozostałych zasad określonych w art. 53§1 k.k.; orzeczona kara w szczególności nie uwzględnia warunków osobistych sprawcy, jego zachowania w toku sprawy; należy podkreślić, iż upłynęło niewiele ponad 12 lat od rzekomego popełnienia czynów przypisywanych oskarżonemu, oskarżony prowadzi ustabilizowane życie, w toku postępowania założył rodzinę, ma na utrzymaniu m. in. dwoje dzieci, ponadto bez uwzględnienia, że wyrwanie oskarżonego po takim czasie ze społeczeństwa, w którym w pełni prawidłowo funkcjonuje, w żadnym stopniu nie realizuje kary w zakresie prewencji indywidualnej ( zarzut nr 5 apelacji obrońcy oskarżonego K., adw. N. ).

Rażąca niesprawiedliwość wyroku polegająca na uznaniu oskarżonego M. za winnego w sytuacji, gdy brak jest dowodów na jego uczestnictwo w przestępczym procederze przy jednoczesnym wymiarze kary oderwanym od właściwości osobistych oskarżonego, osoby nie karanej w dacie zarzucanych czynów, o wyuczonym zawodzie i ustabilizowanej sytuacji rodzinnej oraz aktualnej pozytywnej postawie i funkcjonowaniu w ramach społeczeństwa ( zarzut nr 4 apelacji obrońcy oskarżonego M. ).

Rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec P. B. (1) za zarzucane mu czyny poprzez orzeczenie wobec tego oskarżonego kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności oraz kary łącznej grzywny w wysokości 150 stawek po 100 zł ( zarzut nr VI apelacji obrońcy oskarżonego B. ).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wszystkie ww. zarzuty potraktowano jako zarzuty rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k., choć obrońca oskarżonego M. błędnie przywołał dyspozycję art. 440 k.p.k. Adresatem tego ostatniego przepisu jest jednak Sąd odwoławczy, a nie apelujący (przepis art. 440 k.p.k. nie stanowi samodzielnej podstawy odwoławczej), poza tym literalnie treść zarzutu obrońcy oskarżonego M. wskazuje, że kwestionuje on właśnie wysokość kary orzeczonej wobec jego mandanta jako nieadekwatnej do dyrektyw wymiaru kary, co jest istotą względnej przesłanki odwoławczej w postaci rażącej niewspółmierności kary.

Trzeba dla porządku podkreślić, iż zarzuty te w większości straciły na aktualności, bowiem sformułowano je w odniesieniu do kar, które nie ostały się w wyniku kontroli odwoławczej z uwagi na uniewinnienie oskarżonych od zarzutów, w związku z którymi zostały orzeczone. Ponieważ jednak z tego względu Sąd odwoławczy z urzędu – przez pryzmat właśnie art. 440 k.p.k. – musiał dokonać na korzyść oskarżonych przeglądu orzeczonych kar, zatem sprawdzając je i ferując w miarę potrzeby ich nowy wymiar, zarazem miał na względzie zastrzeżenia wyrażone wprost przez część apelujących co do potrzeby uwzględnienia określonych okoliczności na wymiar taki rzutujących.

Dla porządku przypomnieć trzeba, iż w orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut rażącej niewspółmierności kary (dotyczy to również innych środków), jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, gdy „ kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą" (wyrok SN z dnia 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985, nr 7-8, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (wyrok SN z dnia 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 1991, nr 7-9, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o „ różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować" (wyrok SN z dnia 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, LEX nr 20739). Chodzi natomiast o „ znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną)" (zob. wyrok SN z dnia 22 października 2007 r., (...) 75/07, LEX nr 569073) czy jeszcze inaczej taką, której dysproporcja jest wyraźna, bijąca w oczy czy oślepiająca (zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 28 maja 2010 r., II AKa 82/10, LEX nr 621421).

W rozpatrywanej sprawie trzeba podkreślić, iż Sąd Okręgowy niezwykle szczegółowo na kilkudziesięciu stronach uzasadnienia wskazał, jakie okoliczności łagodzące i obciążające wpłynęły na decyzję o wymiarze kar jednostkowych i na jakich podstawach ukształtowane zostały rozstrzygnięcia o karach łącznych co do każdego z oskarżonych. Żadna z apelacji nie formułuje zarzutów co do kompletności katalogu tych okoliczności czy też zasadności kwalifikowania poszczególnych okoliczności jako wpływających zaostrzająco lub łagodząco na wymiar kary, także i Sąd Apelacyjny z urzędu nie dostrzega tu żadnych braków czy wadliwości. W związku z tym okoliczności te zostały przez Sąd odwoławczy wykorzystane w całości jako podstawa do weryfikacji kar oskarżonym z uwagi na zmiany zaskarżonego wyroku wynikające z ograniczenia zakresu odpowiedzialności oskarżonych.

Okoliczności przytaczane przez apelujących przy poszczególnych oskarżonych nie mogą być uznane za prawnie doniosłe dla wymiaru kary, a w części są wręcz niezrozumiałe. Podkreślić w szczególności trzeba, iż czynnikiem decydującym nie może być sam upływ czasu od przestępstw – okoliczność tę miał na względzie Sąd I instancji, jednak zarazem trzeba podkreślić, iż znaczny czas między przestępstwami a wyrokowaniem nie jest czynnikiem automatycznie przemawiającym na korzyść oskarżonych w sytuacji, gdy postępowanie sądowe było prowadzone bez zbędnej zwłoki, a wyłącznie obszerność sprawy, jej wielowątkowość i olbrzymia ilość czynności, które należało przeprowadzić w jej toku, sprawiły, że do wydania wyroku doszło tak późno – była to więc okoliczność obiektywna, a nie zależna od woli i postawy oskarżonych. Wręcz niezrozumiałe jest tu przywoływanie „ wzorowej postawy” oskarżonych w trakcie postępowania, bowiem nie sposób dostrzec, na czym miałaby ona polegać.

Oczywiste jest, że oskarżeni w trakcie tak długiego procesu w określony sposób ułożyli sobie życie osobiste i perspektywa poniesienia kary po tak znacznym czasie od popełnienia przestępstw jawi się im jako szczególnie dolegliwa, jednak – jak wyżej wskazano – długość postępowania nie była czynnikiem zawinionym przez organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości, lecz wypadkową czynników o charakterze obiektywnym i stąd nie może być czynnikiem istotnie osłabiającym potrzebę represyjnego oddziaływania na oskarżonych.

Tym samym uznać należy, iż apelacje w zakresie, w jakim formułowały zarzut rażącej niewspółmierności kary, nie zdołały wykazać, by Sąd I instancji nienależycie ocenił znaczenie prawidłowo ustalonych okoliczności łagodzących i obciążających i w rezultacie ferował kary niewspółmierne do stopnia zawinienia oskarżonych, społecznej szkodliwości ich czynów czy nierealizujące względów ogólno- i indywidualnoprewencyjnych, jakie ma realizować kara, by została uznana za sprawiedliwą.

Przenosząc te uwagi na poszczególne kary wymierzone oskarżonym Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

- w przypadku przestępstwa z art. 258§3 k.k. przypisanego oskarżonemu M. w pkt I Sąd Apelacyjny nie znalazł żadnych podstaw do ingerowania w wymiar kary jednostkowej, szczegółowo i trafnie uzasadniony przez Sąd Okręgowy w oparciu o kryteria, które nie zostały skutecznie zanegowane w apelacji. Wiodąca rola oskarżonego w przestępczym procederze niewątpliwie wymaga odpowiedniego napiętnowania, a teza obrońcy o prawidłowym funkcjonowaniu oskarżonego po wyroku nie znajduje potwierdzenia w ujawnionych informacjach o karalności oskarżonego, z których jasno wynika, iż działalność analizowana w rozpatrywanej sprawie nie stanowiła niestety incydentu w życiu oskarżonego; to samo dotyczy także przestępstwa z art. 270§1 k.k. przypisanego temu oskarżonemu w pkt V i z ar 18§3 k.k. w zw. z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. przypisanego w punkcie IV, co do których również nie ujawniły się żadne okoliczności nakazujące łagodniejsze potraktowanie, niż przyjął to Sąd Okręgowy,

- także w przypadku przestępstw z art. 258§1 k.k. przypisanych oskarżonym B., K., P., K., P., K. i J. brak było podstaw, by w jakikolwiek sposób łagodzić represję karną zastosowaną prawidłowo przez Sąd Okręgowy w stosunku do każdego z nich w oparciu o poprawnie ustalone i prawidłowo wyważone okoliczności łagodzące oraz obciążające; podstawy do złagodzenia kar wobec oskarżonych nie stanowiła w szczególności korekta okresów czasowych tego przestępstwa dokonana co do poszczególnych oskarżonych przez Sąd Apelacyjny, bowiem nie wiązała się ona z żadnym istotnym zmniejszeniem stopnia ich zawinienia za przestępstwo z art. 258§1 k.k.,

- inaczej wyglądała sytuacja w przypadku oskarżonego B., co do którego jego odpowiedzialność została znacznie ograniczona czasowo z przyczyn wskazanych we wcześniejszych punktach uzasadnienia. Przestępstwo z art. 258§1 k.k. przypisane temu oskarżonemu w efekcie w istotnym stopniu zmniejszyło swój ciężar gatunkowy, co wymagało znacznego zmniejszenia represji karnej wobec oskarżonego w stosunku do tego oskarżonego w stosunku do przyjętego w zaskarżonym wyroku. Stąd też, generalnie podzielając okoliczności łagodzące i obciążające co do tego oskarżonego ustalone przez Sąd Okręgowy, jednak z zastrzeżeniem krótszego czasu przestępnego współdziałania, zmniejszył karę orzeczoną wobec oskarżonego za to przestępstwo do 6 miesięcy pozbawienia wolności, a więc jedynie nieznacznie przekraczającej dolną granicę ustawowego zagrożenia (według stanu prawnego z daty popełnienia przestępstwa przez oskarżonego – art. 4§1 k.k.); tak ukształtowana kara jest adekwatna do stopnia zawinienia oskarżonego i społecznej szkodliwości jego czynów,

- brak było jakichkolwiek podstaw do ingerencję w kary jednostkowe orzeczone wobec oskarżonego P. w punkcie XXX zaskarżonego wyroku, związane z przypisaniem mu przestępstw z pkt 532-533,

- w odniesieniu do przyjętych przez Sąd Okręgowy ciągów przestępstw z uwagi na wyeliminowanie z nich znacznej części zarzutów pierwotnie przypisanych w I instancji i uniewinnienie w tym zakresie oskarżonych, proporcjonalnemu zmniejszeniu podlegały kary za te ciągi oraz pozostałe pojedyncze czyny zabronione, zarówno w zakresie kar pozbawienia wolności, jak i kar grzywny, o czym orzeczono odpowiednio w punkcie I lit. a, b, e, i, j, m, n, t, z, cc, hh; podkreślić jednocześnie trzeba, iż Sąd Apelacyjny zachował wszystkie korekty opisów czynów przyjęte przez Sąd I instancji, zresztą osobno nie kwestionowane w środkach odwoławczych, a także uwzględnił wszystkie okoliczności łagodzące i obciążające prawidłowo ustalone co do poszczególnych oskarżonych i konkretnych czynów przez Sąd Okręgowy; nowo ukształtowane kary realizują w należytym stopniu dyrektywy ich wymiaru określone w art. 53 k.k., będąc karami sprawiedliwymi – adekwatnymi do stopnia zawinienia oskarżonych i społecznej szkodliwości ich czynów,

- skorygować wreszcie należało orzeczenia w zakresie kar łącznych wobec oskarżonych – w części straciły one rację bytu (jak w przypadku oskarżonego B., który został skazany tylko za jedno przestępstwo), w części kary należało orzec na nowo (gdy przestały istnieć składowe poprzedniej kary łącznej), a w części – jedynie obniżyć ich wymiar. Korekty wysokości nowo ukształtowanych kar łącznych są także dokonane proporcjonalnie w stosunku do pierwotnie orzeczonych i z zachowaniem zasad łączenia kar przyjętych przez Sąd Okręgowy, tj. okoliczności przemawiających tak za absorpcją, jak i kumulacją, przy czym generalnie kary łączne orzeczone zostały z zastosowaniem zasady asperacji, a to w myśl wiodącej zasady, że sprawca wielokrotny nie powinien w wyniku orzeczenia kary łącznej być premiowany faktyczną bezkarnością za część przestępstw. Nowe orzeczenia o karze łącznej wskazano w punkcie I lit. c (oskarżony M. M. (1)), g (oskarżony P. B. (1)), k (oskarżony J. K. (1)), q (oskarżony K. P. (1)), w (oskarżony K. K. (1)), aa (oskarżony R. P. (1)), ff (oskarżony D. K. (1)) oraz jj (oskarżony K. J. (1)),

- konsekwencją uniewinnienia oskarżonych od części czynów było też wyeliminowanie orzeczonych w związku ze skazaniami za te czyny rozstrzygnięć z art. 45§1 k.k. i z art. 46§1 k.k.; podkreślić zarazem należy, iż w zakresie kwot przyjętych w tym zakresie przez Sąd Okręgowy żadna z apelacji nie formułowała jakichkolwiek wyodrębnionych zarzutów, zatem w tym zakresie poza wyeliminowaniem rozstrzygnięć z art. 45 i 46 k.k., co do których uniewinniono oskarżonych od poszczególnych przestępstw, Sąd Apelacyjny nie wprowadzał żadnych innych korekt.

Ponadto z urzędu Sąd Apelacyjny skorygował też rozstrzygnięcie o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze, a to wobec częściowego uniewinnienia oskarżonych od pierwotnie przypisanych mu czynów. Kierując się wynikającymi z art. 633 k.p.k. zasadami słuszności, obniżył o połowę wydatki pierwszoinstancyjne obciążające oskarżonych M., B., K., P., K., P., K., J. i B. (ich wyliczenia żadna z apelacji nie kwestionowała), natomiast w przypadku oskarżonego K. z uwagi na jego całkowite uniewinnienie niedopuszczalne było w ogóle obciążanie go tymi kosztami.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez orzeczenie kary w zakresie popełnienia trzech przestępstw, do których popełnienia przyznał się oskarżony P. ( apelacja obrońcy oskarżonego P. ).

Orzeczenie wobec oskarżonego D. K. (1) kary łącznej w łagodniejszym wymiarze ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Orzeczenie wobec oskarżonego J. kary łącznej w łagodniejszym wymiarze ( apelacja obrońcy oskarżonego J. ).

Wymierzenie oskarżonemu K. kary łącznej w niższym wymiarze ( apelacja obrońcy oskarżonego K., adw. L. ).

Zmiana wyroku w zakresie kar orzeczonych w punktach XI do XIII do dolnej granicy ustawowego [zagrożenia – dopisek SA] ( apelacja obrońcy oskarżonego K., adw. N. ).

Stosowne złagodzenie wymierzonej oskarżonemu M. kary pozbawienia wolności ( apelacja obrońcy oskarżonego M. ).

Orzeczenie wobec oskarżonego B. kary łącznej w łagodniejszym wymiarze ( apelacja obrońcy oskarżonego B. ).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wyżej wskazanych Sąd Apelacyjny nie podzielił co do zasady zarzutów rażącej niewspółmierności kary sformułowanych w apelacjach obronnych. Ukształtowanie nowego wymiaru kar jednostkowych i łącznych w wyroku Sądu odwoławczego wiąże się wprawdzie ze znacznym obniżeniem ich wymiaru w stosunku do orzeczonego pierwotnie przez Sąd Okręgowy, jednak raz jeszcze podkreślić trzeba, iż jest to wyłącznie konsekwencją umniejszenia zakresu odpowiedzialności oskarżonych, a nie zakwestionowania kryteriów orzekania kar jednostkowych i łącznych przyjętych przez Sąd meriti.

Lp.

Zarzut

5

Obraza przepisów postępowania, tj. art. 417 k.p.k. poprzez brak zaliczenia na poczet kary orzeczonej wobec oskarżonego K. okresu 6 miesięcy tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec oskarżonego w prawomocnie zakończonej sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w P. sygn. (...) wyrokiem z 10 września 2015 r. ( zarzut nr 8 apelacji obrońcy oskarżonego K. ).

Naruszenie art. 423§1 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. poprzez przekroczenie ustawowego terminu do sporządzenia uzasadnienia wyroku, w tym przekraczanie wydłużanego już terminu jako w sprawie zawiłej, co wyłączyło możliwość kontroli toku rozumowania sądu i prawidłowej oceny zgromadzonych dowodów, godząc tym samym w interes procesowy oskarżonego i jego prawo do obrony ( zarzut nr 1 tiret trzecie apelacji obrońcy oskarżonego M. ).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W niniejszym punkcie Sąd Apelacyjny zgrupował te zarzuty, które w ogóle nie powinny zostać podniesione w prawidłowo skonstruowanym środku odwoławczym, a to z następujących względów:

- brak zaliczenia okresu tymczasowego aresztowania podlega uzupełnieniu w trybie określonym w art. 420§1 k.p.k., w związku z czym ustawodawca wyraźnie wskazał, że zarzuty, których uwzględnienie mogłoby nastąpić w trybie określonym w tym przepisie, nie mogą być podstawą apelacji (art. 447§6 k.p.k.). Podkreślić trzeba, iż postanowienie wydane w trybie art. 420§1 k.p.k. podlega kontroli odwoławczej, natomiast w razie orzeczenia w tej kwestii po raz pierwszy przez Sąd odwoławczy stronie nie przysługiwałby już żaden zwyczajny środek odwoławczy. Ponadto dodać należy, iż zaliczenie, którego domaga się obrońca, dotyczy okresu pozbawienia wolności w innej sprawie, gdzie oskarżonemu wymierzono karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania szereg lat temu, w związku z czym Sąd Apelacyjny nie ma obecnie wystarczających informacji co do tego, czy okres ten nadal może podlegać zaliczeniu do niniejszej sprawy, a prowadzenie w tym zakresie postępowania dowodowego jedynie niepotrzebnie wydłużyłoby postępowanie odwoławcze. Swój wniosek w tym zakresie obrońca winien zatem skierować bezpośrednio do Sądu I instancji, który podejmie w tej sprawie odpowiednie rozstrzygnięcie, podlegające kontroli odwoławczej w ewentualnym postępowaniu zażaleniowym,

- sporządzenie uzasadnienia wyroku następuje po jego wydaniu, zatem z istoty rzeczy uchybienia w zakresie terminu sporządzenia uzasadnienia nie mogą mieć żadnego – nawet potencjalnego – wpływu na treść wydanego orzeczenia. Podkreślić trzeba, iż termin do sporządzenia uzasadnienia jest terminem instrukcyjnym, w sprawie zawiłej (a niniejsza sprawa z pewnością do takich należy) może być przedłużany (przy czym ustawodawca nie wskazuje żadnego górnego limitu, do którego prezes sądu jest władny przedłużyć ów termin), a jego niedochowanie nie wywołuje żadnych skutków procesowych. Obrońca w żaden sposób nie wskazał, by długotrwałe sporządzenie uzasadnienia choćby potencjalnie naruszało w jakikolwiek sposób prawo oskarżonego do obrony (zwłaszcza w sytuacji, gdy odpowiada on z wolnej stopy, nie będąc tymczasowo aresztowanym). Ubocznie jedynie wypada zauważyć, iż ewentualna przewlekłość w tym zakresie mogłaby być przedmiotem co najwyżej skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jednak środek taki nie został w tej sprawie wywiedziony.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez zaliczenie oskarżonemu D. K. (1) na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okresu 6 miesięcy tymczasowego aresztowania zastosowanego wobec oskarżonego w prawomocnie zakończonej sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w P. sygn. (...) wyrokiem z dnia 10.09.2015 r. ( apelacja obrońcy oskarżonego K. ).

Zmiana wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego M., ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku ( apelacja obrońcy oskarżonego M. ).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski apelacji z uwagi na niedopuszczalność podniesionych zarzutów nie zasługiwały na uwzględnienie. W szczególności zauważyć należy, iż nawet w sytuacji sporządzenia uzasadnienia ze znacznym i nieusprawiedliwionym przekroczeniem terminu (czego w niniejszej sprawie jednak stwierdzić nie sposób), nie ma żadnych podstaw, by z tego tytułu oskarżonego uwalniać od odpowiedzialności karnej lub też przekazywać sprawę do ponownego rozpoznania – to ostatnie rozstrzygnięcie byłoby naruszeniem zasady wyrażonej w art. 2§1 pkt 4 k.p.k.

Lp.

Zarzut

6

Naruszenie art. 6 k.p.k. w zw. z art. 78§1 k.p.k. poprzez naruszenie prawa do obrony oskarżonego K. J. (1) poprzez prowadzenie rozprawy i otwarcie przewodu sądowego w sprawie w dniu 9.11.2012 r. pod nieobecność obrońcy wyznaczonego oskarżonemu z urzędu – adw. A. J., pomimo sprzeciwu oskarżonego K. J. (1) zgłaszanego kilkukrotnie na rozprawie, wobec stawienia się w zastępstwie na rozprawie za obrońcę dwóch aplikantów adwokackich, którzy w ocenie oskarżonego byli nieprzygotowani do sprawy, tj. nie zapoznani zostali z aktami sprawy, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439§1 pkt 10 k.p.k. ( zarzut nr 1 apelacji obrońcy oskarżonego J. )

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny uznał za konieczne odrębne omówienie ww. zarzutu jako odrębnego od pozostałych zarzutów wszystkich apelacji, przy czym podkreślić trzeba, iż zarzut ten jest zredagowany w sposób mało czytelny – zagadką jest, czy obrońca w istocie sygnalizuje wystąpienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej (na co wskazuje końcowa część zarzutu), czy jedynie względnej (co z kolei wynika z początkowego zapisu zarzutu). Z uwagi jednak na doniosłość tej materii Sąd Apelacyjny rozważy obydwie te sytuacje.

Najdalej idącym jest oczywiście zarzut z art. 439§1 pkt 10 k.p.k. Zgodnie z tym unormowaniem Sąd odwoławczy zobowiązany jest uchylić wyrok, jeśli obrońca oskarżonego nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział jest obowiązkowy.

Obowiązkowy udział obrońcy w rozprawie głównej prowadzonej przed sądem okręgowym jako sądem I instancji przewidywał art. 80 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym do 1 lipca 2015 r. (przy czym obowiązek ten pomimo późniejszej zmiany przepisów trwał aż do zakończenia postępowania w danej instancji – art. 34 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw) w następujących sytuacjach:

- jeśli oskarżonemu zarzucono zbrodnię,

- jeśli był on pozbawiony wolności.

Pierwsza sytuacja w sposób oczywisty nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, bowiem żadnemu z oskarżonych nie zarzucono zbrodni, a wyłącznie występki. Jeśli natomiast chodzi o drugą sytuację, to lektura zapisu protokołu rozprawy z dnia (...) r. (k. 3734-3745) jednoznacznie wskazuje, że oskarżony K. J. (1) nie był wówczas osobą pozbawioną wolności, zatem nie występowania co do niego przesłanka obrony obligatoryjnej z cytowanego przepisu – obrońcę wyznaczono oskarżonemu jedynie na podstawie art. 78§1 k.p.k., co nie skutkuje obroną obligatoryjną (co do oskarżonego nie zachodziły też żadne inne przesłanki obrony obligatoryjnej, w tym zwłaszcza z art. 79 k.p.k.). Oskarżony wówczas osobiście stawił się na rozprawę, odpowiadając w warunkach wolnościowych (był na wolności od (...) r.). Pomimo braku obrony obligatoryjnej Sąd Okręgowy podjął jednak działania w celu umożliwienia udziału w rozprawie obrońcy (który nie stawił się bez żadnego usprawiedliwienia – zresztą nie była to jedyna sytuacja tego rodzaju, w związku z czym został ostatecznie ukarany karą porządkową), zarządzając stosowne przerwy, w efekcie czego udało się zapewnić obecność obrońcy – substytuta. Obrońca ten nie był przygotowany do sprawy, podobnie jak kolejny, który stawił się wówczas na rozprawie, w związku z czym Sąd Okręgowy dla zagwarantowania oskarżonemu J. prawa do efektywnego korzystania z pomocy obrońcy ograniczył się jedynie do odczytania części aktu oskarżenia – i to nie dotyczącej K. J. (1), nie prowadząc przy tym żadnych czynności dowodowych.

W związku tym trzeba kategorycznie stwierdzić, co następuje:

- w sprawie na rozprawie w dniu 9 listopada 2012 r. nie występowała przesłanka obrony obligatoryjnej z art. 80 k.p.k. w ówczesnym brzmieniu ani na żadnej innej podstawie prawnej, a tym samym nie ma mowy o bezwzględnej przesłance odwoławczej z art. 439§1 pkt 10 k.p.k.,

- za brak efektywnej pomocy prawnej na rozprawie w dniu 9 listopada 2012 r. odpowiada wyłącznie obrońca – autor apelacji, który najpierw nie stawił się bez żadnego usprawiedliwienia, a następnie wskazał pełnomocników substytucyjnych bez należytego sprawdzenia, czy są oni w stanie efektywnie bronić oskarżonego – obrońca przecież doskonale wiedział, że sprawa jest bardzo obszerna, obejmuje skomplikowane zagadnienia prawne i faktyczne, tak więc oczywistym jest, że nie ma możliwości przybrania do niej ad hoc pierwszego lepszego zastępcy procesowego – zwłaszcza aplikanta, który po pierwsze nie ma jeszcze żadnego istotnego doświadczenia zawodowego (w tym umiejętności szybkiej oceny stopnia zawiłości sprawy, w której ma występować), a po wtóre, z uwagi na powszechnie znany charakter relacji patron-aplikant zwyczajnie nie ma często elementarnej odwagi cywilnej, by odmówić starszemu adwokatowi pomocy z uwagi na brak stosownych kompetencji,

- to sam Sąd I instancji, nie mając takiego obowiązku, podjął wszelkie możliwe starania, by oskarżony miał zapewnioną efektywną obronę, a gdy to się nie udało z uwagi na nieprzygotowanie pełnomocników substytucyjnych, ograniczył swoje czynności do takich, które nie miały żadnego znaczenia dla obrony oskarżonego.

Co szczególnie istotne, obrońca ani sam oskarżony na kolejnych terminach rozpraw nie zgłaszali żadnych wniosków w związku z rozpoczęciem odczytywania aktu oskarżenia na rozprawie w dniu 9 listopada 2012 r.

Wszystko to prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w sprawie w żaden sposób nie doszło do naruszenia prawa oskarżonego K. J. (1) do obrony w sposób opisany przez apelującego. W tej sytuacji nie ma już znaczenia okoliczność, że obrońca nawet nie próbował wykazać, by owo naruszenie mogło mieć jakikolwiek wpływ na treść wyroku wydanego w sprawie, co przecież jest konieczne przy względnej podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 2 k.p.k.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia do Sądu I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek jest niezasadny, bowiem w sprawie nie zachodziły ani bezwzględne, ani też względne przesłanki odwoławcze, które uzasadniałyby takie rozstrzygnięcie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1 Rozstrzygnięcie w zakresie istnienia zorganizowanej grupy przestępczej o składzie i przedmiocie działania ustalonych przez Sąd I instancji oraz o części przestępstw popełnionych przez członków tej grupy w ramach jej działalności, a także czynów oskarżonego M. i oskarżonego P. nie mających związku z działalnością grupy przestępczej, jak również częściowo rozstrzygnięcia o karach i innych środkach orzeczonych z tego tytułu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Częściowe uwzględnienie zarzutów apelacji z przyczyn szczegółowo omówionych w punkcie 3 niniejszego uzasadnienia umniejszyło zakres odpowiedzialności oskarżonych, skutkując uniewinnieniem ich od znacznej części pierwotnie przypisanych czynów, jednak – jak była już o tym mowa – Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do podważenia istnienia zorganizowanej grupy przestępczej o składzie i celach opisanych w akcie oskarżenia, jak również części przestępstw związanych z działalnością tej grupy, co do której zebrano wystarczający i legalny materiał dowodowy pozwalający na poczynienie szczegółowych ustaleń. Brak było też podstaw do uwolnienia oskarżonych M. i P. za przestępstwa zarzucane im poza działalnością grupy przestępczej, przypisane w punktach V i XXX zaskarżonego wyroku. W tym zakresie wyrok podlegał więc utrzymaniu w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

W punkcie I wyroku z dnia (...) r. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w następujący sposób:

a)  w punkcie II w ten sposób, że oskarżonego M. M. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 2, 4, 5, 10 (przy czym czyn ten stanowi jedno przestępstwo ze wskazanym w punkcie 12, omyłkowo podwójnie wskazane w akcie oskarżenia), 14, 15, 19-21, 26, 28-45, 63, 69, 91, 99, 100, 107, 112, 113, 115, 117, 119 i 121, ustalając, iż czynu opisanego w punkcie 14 oskarżony dopuścił się wspólnie i w porozumieniu także z J. K. (1), a także ustalając, że wszystkie przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k. i art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 100 (stu) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego M. M. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 3, 6-9, 11, 13, 16-18, 22, 23, 27, 46-58, 60-62, 64-66, 68, 70, 71, 73-90, 92-98, 101-106, 108-111 i 114,

b)  w punkcie III w ten sposób, że oskarżonego M. M. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 24, 72, 116, 118 i 120 z tym ustaleniem, że wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 286§2 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 286§2 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego M. M. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 59 i 67,

c)  w punkcie VI w ten sposób, że obniża orzeczone wobec M. M. (1) kary łączne: pozbawienia wolności – do 5 (pięciu) lat i grzywny – do 150 (sto pięćdziesiąt) stawek dziennych przy ustaleniu jednej stawki dziennej na kwotę 100,- (sto) zł,

d)  w punkcie VII w ten sposób, że ustala datę końcową przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu P. B. (1) na 1 maja 2009 r.,

e)  w punkcie VIII w ten sposób, że oskarżonego P. B. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 124, 126, 127, 132, 134, 138-140, 144, 153, 154, 159, 169, 174, 179, 182 i 183 z tym ustaleniem, że wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego P. B. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 125, 128-131, 133, 135-137, 141-143, 145-152, 155, 157, 158, 160-167, 170-173, 175-178, 180, 181 i 184-188,

f)  w punkcie IX w ten sposób, że oskarżonego P. B. (1) uniewinnia od zarzucanych mu czynów z art. 286§2 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. opisanych w punktach 156 i 168,

g)  w punkcie X w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie o karach łącznych pozbawienia wolności oraz grzywny i na podstawie art. 85 k.k., art. 86§1 i 2 k.k., art. 91§2 k.k. i art. 4§1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego P. B. (1) w punktach VII i VIII (w brzmieniu nadanym wyżej pod lit. e) kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

h)  w punkcie XI w ten sposób, że ustala datę początkową przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu J. K. (1) na (...)

i)  w punkcie XII w ten sposób, że oskarżonego J. K. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 192, 193, 195-198, 200-216, 228, 232, 250, 257, 258, 265, 270-272, 274, 276a i 277 z tym ustaleniem, że wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 100 (sto) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego J. K. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 190, 191, 194, 199, 217-227, 229, 230, 234-249, 251-256, 259-264 i 266-269,

j)  w punkcie XIII w ten sposób, że oskarżonego J. K. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 233, 273, 275 i 276b z tym ustaleniem, że wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 286§2 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. w zw. z art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 286§2 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 50,- (pięćdziesiąt) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego J. K. (1) od przypisanego mu w tym punkcie czynu opisanego w punkcie 231,

k)  w punkcie XIV w ten sposób, że obniża orzeczone wobec J. K. (1) kary łączne: pozbawienia wolności – do 4 (czterech) lat i grzywny – do 130 (sto trzydzieści) stawek dziennych przy ustaleniu jednej stawki dziennej na kwotę 100,- (sto) zł,

l)  w punkcie XV w ten sposób, że ustala czas popełnienia przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu K. P. (1) na okres od (...)

m)  w punkcie XVI w ten sposób, że oskarżonego K. P. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 285, 291, 295, 296, 299, 302, 304, 305, 309, 315, 317, 324, 326, 328, 335, 339, 343, 351, 359, 360 i 363 z tym ustaleniem, że wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 80 (osiemdziesiąt) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego K. P. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 279-284, 286-288, 290, 292-293, 297, 298, 301, 303, 306-308, 310, 311, 313, 314, 316, 318-323, 325, 327, 330-334, 336-338, 341, 342, 344, 346-348, 352, 354-356, 361, 362 i 364-368,

n)  w punkcie XVII w ten sposób, że oskarżonego K. P. (1) uznaje za winnego przestępstwa z art. 291§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. popełnionego w sposób opisany w punkcie 357 i za to na podstawie art. 291§1 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 20 (dwudziestu) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego K. P. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 289, 300, 329, 340 i 358,

o)  w punkcie XVIII w ten sposób, że oskarżonego K. P. (1) uniewinnia od zarzucanych mu czynów opisanych w punktach 294 i 350,

p)  w punkcie XIX w ten sposób, że oskarżonego K. P. (1) uniewinnia od zarzucanych mu czynów opisanych w punktach 312, 345, 349 i 353,

q)  w punkcie XX w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie o karach łącznych pozbawienia wolności oraz grzywny i na podstawie art. 85 k.k., art. 86§1 i 2 k.k., art. 91§2 k.k. i art. 4§1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego K. P. (1) w punktach XV, XVI (w brzmieniu nadanym wyżej pod lit. m) i XVII (w brzmieniu nadanym wyżej pod lit. n) kary pozbawienia wolności oraz orzeczone w punktach XVI i XVII kary grzywny i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w liczbie 90 (dziewięćdziesiąt) stawek dziennych przy ustaleniu jednej stawki dziennej na kwotę 100,- (sto) złotych,

r)  w punkcie XXI w ten sposób, że ustala czas popełnienia przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu K. K. (1) na okres od (...) r.,

s)  w punkcie XXII w ten sposób, że oskarżonego K. K. (1) uniewinnia od zarzucanych mu czynów opisanych w punktach 370-378, 380-388, 392-396, 398-400 i 403,

t)  w punkcie XXIII w ten sposób, że oskarżonego K. K. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 404-406 z tym ustaleniem, że wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 286§2 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 286§2 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego K. K. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 379, 389, 390, 397, 401 i 402,

u)  w punkcie XXIV w ten sposób, że oskarżonego K. K. (1) uniewinnia od zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie 391,

v)  w punkcie XXV w ten sposób, że oskarżonego K. K. (1) uniewinnia od zarzucanych mu czynów opisanych w punktach 407 i 408,

w)  w punkcie XXVI w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie o karach łącznych pozbawienia wolności oraz grzywny i na podstawie art. 85 k.k., art. 86§1 i 2 k.k., art. 91§2 k.k. i art. 4§1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego K. K. (1) w punktach XXI i XXIII (w brzmieniu nadanym wyżej pod lit. t) kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności,

x)  w punkcie XXVII w ten sposób, że ustala czas popełnienia przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu R. P. (1) na okres od (...) r.,

y)  w punkcie XXVIII w ten sposób, że oskarżonego R. P. (1) uniewinnia od zarzucanych mu czynów opisanych w punktach 414-416,

z)  w punkcie XXIX w ten sposób, że oskarżonego R. P. (1) uznaje za winnego przestępstwa z art. 286§2 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. popełnionego w sposób opisany w punkcie 419 i za to na podstawie art. 286§2 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 20 (dwadzieścia) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego R. P. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 410-413, 417, 418 i 420-422,

aa)  w punkcie XXXI w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie o karach łącznych pozbawienia wolności oraz grzywny i na podstawie art. 85 k.k., art. 86§1 i 2 k.k., art. 91§2 k.k. i art. 4§1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego R. P. (1) w punktach XXVII, XXIX (w brzmieniu nadanym wyżej pod lit. z) i XXX kary pozbawienia wolności oraz kary grzywny orzeczone w punktach XXIX oraz XXX i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w liczbie 60 (sześćdziesiąt) stawek dziennych przy ustaleniu jednej stawki dziennej na kwotę 100,- (sto) złotych,

bb)  w punkcie XXXII w ten sposób, że ustala czas popełnienia przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu D. K. (1) na okres od (...)

cc)  w punkcie XXXIII w ten sposób, że oskarżonego D. K. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 429, 434, 437, 438, 441, 445, 457, 463, 467, 478, 479 i 482 z tym ustaleniem, że wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 50 (pięćdziesiąt) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego D. K. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 424-428, 430-433, 435, 436, 439, 440, 442-444, 446-456, 459-462, 464-466, 468-470, 472-477, 480, 481 i 483-486,

dd)  w punkcie XXXIV w ten sposób, że oskarżonego D. K. (1) uniewinnia od zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie 458,

ee)  w punkcie XXXV w ten sposób, że oskarżonego D. K. (1) uniewinnia od zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie 471,

ff)  w punkcie XXXVI w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie o karach łącznych pozbawienia wolności oraz grzywny i na podstawie art. 85 k.k., art. 86§1 i 2 k.k., art. 91§2 k.k. i art. 4§1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego D. K. (1) w punktach XXXII i XXXIII (w brzmieniu nadanym wyżej pod lit. cc) kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

gg)  w punkcie XXXVII w ten sposób, że ustala czas popełnienia przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu K. J. (2) na okres od (...)

hh)  w punkcie XXXVIII w ten sposób, że oskarżonego K. J. (1) uznaje za winnego czynów zarzucanych mu w akcie oskarżenia, opisanych w punktach 492, 497, 505, 507 i 509 z tymi ustaleniami, że każde z tych przestępstw oskarżony popełnił będąc uprzednio skazany w warunkach określonych w art. 64§1 k.k. w ciągu 5 lat po odbyciu orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w P. z dnia(...)r. sygn. akt IV K 52/04 za przestępstwo z art. 13§1 k.k. w zw. z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. kary 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności, połączonej w karę łączną, którą to odbywał w okresie od (...) r., a ponadto wszystkie te przestępstwa zostały popełnione w podobny sposób w krótkich odstępach czasu i stanowią ciąg przestępstw z art. 279§1 k.k. w zw. z art. 65§1 k.k., art. 64§2 k.k. i art. 4§1 k.k. i za to na podstawie art. 279§1 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k., art. 65§1 k.k., art. 91§1 k.k. i art. 4§1 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§2 k.k. – karę grzywny w liczbie 20 (dwadzieścia) stawek dziennych, na podstawie art. 33§3 k.k. ustalając stawkę dzienną na kwotę 100,- (sto) złotych i jednocześnie uniewinnia oskarżonego K. J. (1) od pozostałych czynów przypisanych mu w tym punkcie, tj. opisanych w punktach 488-491, 493-496, 498-502, 504, 506, 508 i 510-515,

ii)  w punkcie XXXIX w ten sposób, że oskarżonego K. J. (1) uniewinnia od zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie 503,

jj)  w punkcie XL w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie o karach łącznych pozbawienia wolności oraz grzywny i na podstawie art. 85 k.k., art. 86§1 i 2 k.k., art. 91§2 k.k. i art. 4§1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego K. J. (1) w punktach XXXVII i XXXVIII (w brzmieniu nadanym wyżej pod lit. hh) kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

kk)  w punkcie XLI w ten sposób, że ustala czas popełnienia przestępstwa z art. 258§1 k.k. przypisanego oskarżonemu J. B. na okres od 21 maja 2009 r. do 25 maja 2009 r. i obniża orzeczoną za to przestępstwo karę do 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

ll)  w punkcie XLII w ten sposób, że oskarżonego J. B. uniewinnia od zarzucanych mu czynów opisanych w punktach 517-524,

mm)  w punkcie XLIII w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności,

nn)  w punktach XLVI, XLVII i XLVIII w ten sposób, że oskarżonego M. K. (1) uniewinnia od zarzucanych mu czynów opisanych w punktach 528-531,

oo)  w punktach XLIX-LI, LIII, LV, LVIII, LXI, LXV, LXVI, LXVIII-LXXIV, LXXVII, LXXVIII, LXXX, LXXXII, LXXXV-XC oraz XCII w ten sposób, że uchyla zawarte tam rozstrzygnięcia w całości,

pp)  w punkcie LIV w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcia zawarte w tiret 1-4 oraz 6,

qq)  w punkcie LVI w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie zawarte w tiret 2,

rr)  w punkcie LVII w ten sposób, ze uchyla rozstrzygnięcia zawarte w tiret 2-6 i 8-12,

ss)  w punkcie LIX w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcia zawarte w tiret 6-12,

tt)  w punkcie LX w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcia zawarte w tiret 2-3,

uu)  w punkcie LXII w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie zawarte tiret 3,

vv)  w punkcie LXIV w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcia zawarte w tiret 1, 3 i 5,

ww)  w punkcie LXXVI w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcia zawarte w tiret 2 i 4,

xx)  w punkcie LXXXIII w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie zawarte w tiret 1,

yy)  w punkcie XCIII w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcia zawarte w tiret 3-8, 10, 11, 14 i 15,

zz)  w punkcie XCVII w ten sposób, że:

- obniża orzeczone wobec oskarżonych M., B., K., P., K., P., K., J. i B. wydatki należne za postępowanie przygotowawcze i pierwszoinstancyjne o połowę, tj. do kwot: 6.707,43 zł co do M. M. (1), 2.610,99 zł co do P. B. (1), 2.707,34 zł co do J. K. (1), 2566,48 zł co do K. P. (1), 2.262,67 zł co do K. K. (1), 2.688,33 zł co do R. P. (1), 2.621,65 zł co do D. K. (1), 2.366,61 zł co do K. J. (1) i 2.461,75 zł co do J. B.,

0.0.1- uchyla rozstrzygnięcie o kosztach procesu co do M. K. (1).

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmian omówiono wyżej w pkt 3 lp. 1, 2 i 4 uzasadnienia.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III, IV, V

O wynagrodzeniu obrońców z urzędu oskarżonych orzeczono na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze oraz §24 w zw. z §2 pkt 1, §4 ust. 1 i 3 i §17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Należy w szczególności podkreślić, iż Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się żadnych okoliczności z §4 ust. 2 rozporządzenia, które uzasadniałyby przyznanie obrońcom wynagrodzeń wyższych, niż wynikająca z ust. 1. Obrońcy sporządzili wprawdzie obszerne apelacje, jednak sporządzenie apelacji jest jeszcze czynnością postępowania pierwszoinstancyjnego, objętą wynagrodzeniem za ten etap procesu, natomiast w postępowaniu odwoławczym ich aktywność nie wykroczyła poza jednorazowe stawienie się na rozprawę apelacyjną i zajęcie stanowiska w sprawie, co oznacza, że nie ma mowy o żadnym szczególnym nakładzie pracy z ich strony, uzasadniającym przyznanie należności w wysokości przekraczającej stawkę podstawową rozporządzenia.

Rozstrzygając o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze, kosztami tymi w części uniewinniającej oskarżonych Sąd Apelacyjny obciążył Skarb Państwa (art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.), natomiast w pozostałym zakresie obciążył oskarżonych jedynie opłatami, wyliczonymi zgodnie z art. 1, 2 ust. 1 pkt 2-6, 3 ust. 1, 6 i 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, przy czym z uwagi na brzmienie ostatniego z tych przepisów są to opłaty za obie instancje. Sąd Apelacyjny jednocześnie na podstawie art. 624§1 k.p.k. zwolnił oskarżonych od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym, kierując się względami słuszności. Sprawa została bowiem zakończona w II instancji dopiero po blisko 5 latach od wydania wyroku w postępowaniu pierwszoinstancyjnym z przyczyn organizacyjnych dotyczących wymiaru sprawiedliwości, za które oskarżeni w żaden sposób nie ponoszą odpowiedzialności, zatem nie powinni też ponosić kosztów tego postępowania.

7.  PODPIS

P. G. (2) H. K. G. N.