Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 242/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok łączny Sądu Okręgowego w P. z (...) r., sygn. akt (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

B. L.

Zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary

Opinie z ZK

208-213

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Opinie o skazanym

Dokumenty urzędowe, sporządzone w prawem przewidzianej formie przez uprawniony do tego organ, prawdziwości zawartych w nich informacji nie kwestionowała żadna ze stron.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Rażąca niewspółmierność (surowość) kar łącznych i środków karnych łącznych przejawiająca się w zastosowaniu przez Sąd I instancji błędnej metody łączenia kar i środków karnych, tj. metody asperacji ukierunkowanej na kumulację, podczas gdy okoliczności zaistniałe po wydaniu poszczególnych wyroków, przemawiają za wymierzeniem kar łącznych i orzeczeniem środków karnych łącznych w najniższym dopuszczalnym przepisami wymiarze (tj. powyżej najwyższej z kar lub środków karnych wymierzonych za poszczególne przestępstwa).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut rażącej niewspółmierności kary (dotyczy to również innych środków), jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, gdy „ kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą" (wyrok SN z 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985, nr 7-8, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (wyrok SN z 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 1991, nr 7-9, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o „ różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować" (wyrok SN z dnia 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, LEX nr 20739). Chodzi natomiast o „ znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną)" (zob. wyrok SN z 22 października 2007 r., (...) 75/07, LEX nr 569073) czy jeszcze inaczej taką, której dysproporcja jest wyraźna, bijąca w oczy czy oślepiająca (zob. wyrok SA w Krakowie z 28 maja 2010 r., II AKa 82/10, LEX nr 621421).

Choć uwagi te odnoszą się przede wszystkim do kar jednostkowych orzekanych za poszczególne przestępstwa, mają oczywiście również zastosowanie do kary łącznej (i środków karnych łącznych), w tym orzekanej wyrokiem łącznym. Uznanie zatem kary i środków karnych orzeczonych wobec skazanego za łagodne albo surowe nie jest wystarczające dla uwzględnienia zarzutów apelującego jeśli nie wykazano - jak w omawianej apelacji - owej rażącej niewspółmierności.

Podkreślić natomiast należy, że w przypadku kary łącznej i środków karnych łącznych o ich wysokości decyduje przede wszystkim więź podmiotowa, przedmiotowa i czasowa między zbiegającymi się przestępstwami, a wpływ na ich wymiar mają też względy wskazane w art. 85a k.k., a więc cele zapobiegawcze i wychowawcze – przy czym chodzi nie tylko o względy indywidualno-, ale i ogólnoprewencyjne.

Co znamienne, wszystkie te okoliczności, determinujące w istotny sposób wybór metody łączenia jednostkowych kar i środków karnych orzeczonych wobec skazanego - zostały całkowicie pominięte przez apelującego, który skoncentrował się na eksponowaniu aktualnej postawy skazanego. Sąd Okręgowy przy wymiarze kar łącznych i środków karnych łącznych skazanemu wziął natomiast pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności i nadał im właściwe znaczenie. Nie pominął przy tym żadnej okoliczności wskazanej w apelacji. Obrońca zbyt dużą wagę przywiązuje do tych okoliczności. Analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, dokonana w kontekście zaprezentowanych uwag, nakazuje zaś uznać, iż - wbrew wywodom apelującego - wyżej określone warunki uzasadniające zastosowanie wobec B. L. zasady zbliżonej do pełnej absorpcji nie zostały spełnione. Zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocena związku przedmiotowo - podmiotowego i czasowego pomiędzy poszczególnymi czynami, za które B. L. został prawomocnie skazany, jest bowiem jak najbardziej prawidłowa i zasługuje na aprobatę.

Podkreślić natomiast należy, że orzeczenie kar łącznych i środków karnych łącznych w najniższym dopuszczalnym przepisami wymiarze stosuje się, gdy przestępstwa objęte realnym zbiegiem wskazują na bliską więź przedmiotową i podmiotową, są jednorodzajowe i popełnione zostały w bliskim związku czasowym i miejscowym, stanowiąc jeden zespół zachowań sprawcy, objęty jednym planem działania. Na taki wymiar kar łącznych i środków karnych winny też mieć wpływ okoliczności, które ustawowo wskazują na możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, ale gdy nie sprzeciwiają się temu względy prewencyjne.

W poddanej kontroli sprawie - wbrew intencji apelującego - w istocie żaden z określonych warunków uzasadniających zastosowanie takiego złagodzenia odpowiedzialności skazanego nie został spełniony.

Rozważając kwestię bliskości podmiotowo-przedmiotowej oraz czasowej pomiędzy poszczególnymi czynami objętymi wyrokiem łącznym w pkt 3 i 4, stwierdzić należy, że Sąd I instancji zasadnie skonstatował, iż przestępstwa pozostające w powyższym zbiegu realnym przede wszystkim nie są tożsame. B. L. został bowiem skazany za przestępstwa różnorodzajowe, tj. (z art. 62 ust. 1 i 3 u.p.n., art. 288 § 2 k.k., art. 178b k.k. i art. 180a k.k.). Ponadto, jak słusznie zauważył sąd meriti, nie zachodzi pomiędzy nimi także zbieżność czasowa albowiem przestępstwa pozostające w zbiegu realnym utworzonym w pkt 3, skazany popełnił na przestrzeni ok. 6 miesięcy (tj. od (...)r.). Trafnie również zaakcentował sąd orzekający, że przestępstw tych dopuścił się po wydaniu trzech wcześniejszych wyroków skazujących, a łączeniu podlegało w tym zakresie aż 5 jednostkowych kar ograniczenia wolności (w wysokości 3 miesięcy, 6 miesięcy, 6 miesięcy, 8 miesięcy oraz 1 roku i 6 miesięcy). Wszystko to nie przemawiało za zastosowaniem zasady zbliżonej do pełnej absorpcji, a wręcz przeciwnie, do orzeczenia kary i środka karnego ukierunkowanych na zasadę kumulacji.

Z kolei w przypadku kary łącznej orzeczonej w punkcie 5 wyroku łącznego oraz środka karnego łącznego orzeczonego w punkcie 6 wyroku łącznego, nie można było pominąć tego, że przestępstwa objęte tymi rozstrzygnięciami popełnione były w różny sposób i wymierzone były w odmienne dobra chronione prawem (chodzi w tym przypadku o występki z art. 62 ust. 1 u.p.n., art. 276 k.k., art. 244 k.k.), a kary jednostkowe orzeczono za przestępstwa popełnione przez skazanego w okresie ok. 5 miesięcy, przy czym wśród analizowanych 7 występków znajdują się 4 czyny z art. 62 ust. 1 u.p.n. oraz 2 przestępstwa wyczerpujące znamiona m.in. art. 244 k.k. Istotnym w tym zakresie był także fakt, że przestępstw tych skazany dopuścił się już po wydaniu 8 wcześniejszych wyroków skazujących, a także po odbyciu (w okresie do (...) r.) kary 2 lat pozbawienia wolności wymierzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w P. w sprawie sygn. akt (...) (występek z art. 62 ust. 1 u.p.n. popełnił zaledwie ok. 2 tygodnie po opuszczeniu zakładu karnego). Okoliczności te także nie przemawiały zatem za orzeczeniem kary łącznej i środka karnego łącznego w najniższym dopuszczalnym przepisami wymiarze, lecz do ich miarkowania w granicach ponad wymiar minimalny, a poniżej maksymalnego.

Jeśli natomiast chodzi o względy wychowawcze i zapobiegawcze co do skazanego, to Sąd Okręgowy ustalił przecież zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary, jednak w ocenie Sądu Apelacyjnego słusznie nie nadał mu wiodącego znaczenia, jak usiłuje to uczynić obrońca. Podkreślić bowiem trzeba, iż dobre funkcjonowanie skazanego w trakcie odbywania kary jest jego prawnym obowiązkiem. Zresztą zachowania tego nie można w żaden sposób przeceniać, jak czyni to apelujący. Wypada zauważyć, iż w dacie wyrokowania przez Sąd I instancji dysponował on opinią z (...) r., kwalifikującą zachowanie skazanego w ZK jako przeciętne. Z opinii tej wynikało, że wprawdzie nie przynależy on do podkultury przestępczej, wypowiada się krytycznie na temat popełnionych przestępstw, ale jednak jego postawa niczym szczególnym się nie wyróżnia. Nie sposób było natomiast pominąć i tego, że skazany był też czterokrotnie karany dyscyplinarnie, nie zawsze przyjmuje wobec przełożonych postawę regulaminową, a w(...) r. w jego organizmie ujawniono obecność środka odurzającego.

Opinia sporządzona na zlecenie Sądu Apelacyjnego po 7 miesiącach (z (...)) jest natomiast niemal identyczna jak poprzednia – zachowanie skazanego nadal określane jest jako przeciętne, doszły mu dwie nagrody regulaminowe i udział w programie resocjalizacji w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom oraz nadużywaniu środków odurzających i uzależnieniom behawioralnym. Nie rozpoczął się też jeszcze proces jego terapii.

Z tego wszystkiego nie sposób zatem wyprowadzić wniosku, iż nastąpiła jakakolwiek istotna ponadprzeciętna poprawa zachowania skazanego, wskazująca na to, że resocjalizacja skazanego przebiega właściwie i można rozważać jej skrócenie poprzez ewentualne dalsze miarkowanie kar łącznych i środków karnych łącznych w stosunku do przyjętych przez Sąd I instancji.

Dodać nadto trzeba, iż apelacja obrońcy pomija zupełnie względy ogólnoprewencyjne kary łącznej, tymczasem orzekana kara (i środki karne) muszą je również uwzględniać. Względy te wymagają, by w świadomości społecznej nie powstało błędne przekonanie, że osoby popełniające różnorakie przestępstwa (w tym tak poważne, jak przypisane skazanemu) i formalnie za nie skazywane na osobne kary, w następstwie kary łącznej, miały te kary de facto „ darowane”, a do tego sprowadzałaby się nadmierna absorpcja.

Wszystko to prowadzi do wniosku, iż brak jest jakichkolwiek podstaw do złagodzenia odpowiedzialności skazanego w stosunku do przyjętej w zaskarżonym wyroku. Podnoszony przez apelującego żal i skrucha skazanego, nie mogą być przesłankami decydującymi o wymiarze kary łącznej i środków karnych łącznych, tym bardziej, iż skazany – co jednoznacznie wynika ze sporządzonych opinii, w żaden sposób nie podważanych przez obrońcę – osiąga przeciętne efekty resocjalizacyjne. Jak słusznie zauważa Sąd I instancji, względną stabilizację sytuacji życiowej skazanego można co najwyżej zaobserwować w okresie krótko poprzedzającym obecne jego osadzenie, tj. zaledwie od dwóch lat. Całokształt postawy skazanego, w tym dokonanie przez niego kilkunastu przestępstw, za które został wielokrotnie prawomocnie skazany – jednoznacznie natomiast świadczy o rażącym lekceważeniu przez niego porządku prawnego. Nie można bowiem tracić z pola widzenia tego, iż tak dużej ilości różnorodnych przestępstw dopuszczał się on od wielu lat (od (...) r.). Ponadto skazany pomimo danej mu kilkakrotnie szansy na zmianę swojego postępowania przez wymierzenie mu kar łagodniejszego rodzaju, z szansy tej nie skorzystał dopuszczając się kolejnych, równie poważnych przestępstw. Okoliczności te nie pozwalają na przyjęcie, aby resocjalizacja skazanego przynosiła w pełni oczekiwany skutek. Taka osoba musi być więc poddana rygorystycznemu traktowaniu, skoro ma w sobie niewątpliwie ugruntowaną niepoprawność oraz nie szanuje norm społecznych i dóbr chronionych prawem. Cel ten zaskarżone orzeczenie uwzględnia w należytym stopniu.

Zważając na powyższe, Sąd Apelacyjny stwierdza, że powyższe okoliczności, dostrzeżone przez sąd meriti, w pełni słusznie eliminują możliwość najłagodniejszego potraktowania skazanego i maksymalnego premiowania go w pełnym zakresie, a tym samym wzmacniają, zawartą w pisemnych motywach wyroku, argumentację przemawiającą za odstąpieniem w przypadku obu tych zbiegów realnych, od zastosowania zasady zbliżonej do pełnej absorpcji i orzeczenia kar łącznych i środków karnych łącznych w najniższym dopuszczalnym przepisami wymiarze.

Odnosząc się natomiast do zakwestionowanych przez apelującego rozstrzygnięć zawartych w pkt 9 i 10 zaskarżonego wyroku, Sąd Apelacyjny stwierdza, że obrońca skazanego nie sformułowanych co do nich żadnych bliższych uchybień. W tym stanie, Sąd Apelacyjny z urzędu nie dostrzega natomiast, aby dokonane przez Sąd Okręgowy zaliczenia poszczególnych okresów na poczet poszczególnych kar łącznych i środków karnych łącznych, w tych punktach wymienione, były jakkolwiek błędne czy nieprawidłowe.

Wniosek

1.  zmiana wyroku w zaskarżonej części poprzez wymierzenie skazanemu kar łącznych i orzeczenie środków karnych łącznych z zastosowaniem metody zbliżonej do pełnej absorpcji, tj. kar łącznych i środków karnych łącznych w najniższym dopuszczalnym przepisami wymiarze;

2.  ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wyżej wskazanych brak jest jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia żądania apelacji w zakresie obniżenia kar łącznych i środków karnych łącznych wymierzonych skazanemu. Orzeczenia te, jak wyjaśniono już wcześniej, zostały wymierzone z pełnym uwzględnieniem okoliczności sprawy i podstaw ich wymiaru, ich wymiar jest sprawiedliwy i w żaden sposób nie razi surowością.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Całość zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wydane rozstrzygnięcie zostało prawidłowo umotywowane, należycie dobrano kary i środki karne nadające się do połączenia zgodnie z prawidłowo ustalonym stanem prawnym obowiązującym w chwili wyrokowania, jak też prawidłowo oceniono okoliczności wpływające na wymiar kar łącznych i środków karnych łącznych i nadano im odpowiednią wagę. Brak podstaw z art. 433§1 k.p.k., uprawniających do orzekania poza granicami zarzutów apelacji.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.4XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach zmiany

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art. 624§1 k.p.k. zwolniono skazanego od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa wydatków postępowania odwoławczego, uznając, że z uwagi na izolację więzienną nie będzie on w stanie uiścić ww. należności. Od skazanego nie pobrano też opłaty za II instancję, a to z uwagi na treść art. 6 zd. 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych.

Sąd Apelacyjny nie orzekł o wynagrodzeniu obrońcy skazanego wyznaczonego mu z urzędu - mimo sformułowanego w tym względzie wniosku przez apelującego. Obrońca nie stawił się na rozprawie apelacyjnej, a jak się jednolicie przyjmuje, w przypadku niestawiennictwa obrońcy przed sądem odwoławczym nie ma mowy o pomocy prawnej efektywnie udzielonej na tym etapie postępowania, a zatem nie ma też podstaw do wynagradzania obrońcy (samo sporządzenie apelacji jest jeszcze czynnością pierwszoinstancyjną).

7.  PODPIS

P. G. H. K. G. N.