Treść orzeczenia II AKa 248/24 - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

II AKa 248/24 - uzasadnienie Sąd Apelacyjny w Poznaniu z 2025-03-03

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 248/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Z. z dnia (...) roku, w sprawie o sygn. akt (...).

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

D. G. (1)

M. G. (1)

Uprzednia niekaralność oskarżonych

Karty karne

(...)

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-----

-------

------

-----

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

Karty karne

Wiarygodne wydruki z systemu urzędowego

0.1s2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----

. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy oskarżonego D. G. (1)

1. Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj.:

a) art. 167 k.p.k. w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. i z art. 202 § 1 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia z urzędu dowodu z uzupełniającej pisemnej opinii biegłych psychiatrów oraz psychologa, poprzedzonej ponownym badaniem oskarżonego D. G. (1) na okoliczność ustalenia, czy doznawanie długotrwałego stresu miało wpływ na motywację D. G. (1) w zakresie popełnienia czynu z art. 148 § 1 k.k. oraz, czy w związku z ujawnionymi w trakcie postępowania dowodami wskazującymi na wieloletni i poważny konflikt pokrzywdzonej z D. G. (1) istnieje duże prawdopodobieństwo, że u oskarżonego wystąpiło zaburzenie zespołu stresu pourazowego (tj. (...) według (...) lub (...)) lub ostra reakcja na stres,

b) art. 7 k.p.k. polegająca na przekroczeniu zasad swobodnej oceny dowodów i uwzględnieniu przy wyrokowaniu wyłącznie okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego D. G. (1) i tym samym pominięciu dowodów dla niego korzystnych;

2. Mający wpływ na treść wyroku błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż bezpośrednim motywem działania oskarżonego D. G. (1), polegającym na pozbawieniu życia D. G. (2), były powody majątkowe, w tym obawa przed cofnięciem przez pokrzywdzoną wcześniej udzielonej oskarżonemu darowizny;

3. Mający wpływ na treść orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż oskarżony D. G. (1) dopuścił się względem pokrzywdzonej D. G. (2) przestępstwa z art. 207 § 1 k.k.

4. Rażąca surowość orzeczonej wobec oskarżonego D. G. (1) kary 25 lat pozbawienia wolności – poprzez niedostateczne uwzględnienie okoliczności korzystnych dla osoby oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego D. G. (1) okazała się w części zasadna – sąd apelacyjny nie podzielił zarzutów odnoszących się do przestępstwa z art. 148 § 1 k.k. (za wyjątkiem tego, dotyczącego przyjętego przez sąd okręgowy jako bezpośredniego motywu popełnionej zbrodni) i rażącej surowości kary, przyznał natomiast rację wywodom skarżącego odnośnie nieprawidłowości przypisania oskarżonemu D. G. (1) popełnienia przestępstwa z art. 207 § 1 k.k. na szkodę D. G. (2).

I tak, w zakresie czynu z art. 148 § 1 k.k. , stwierdzić należy, co następuje.

Sąd okręgowy przeprowadził w niniejszej sprawie wyjątkowo skrupulatne postępowanie dowodowe, co sprawiło, iż orzeczenie wydane w przedmiotowej sprawie jest oparte na całokształcie materiału dowodowego zebranego w sprawie, który został poddany szczegółowej analizie, bez przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów. Analiza ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd okręgowy na podstawie pełnego i trafnie ocenionego materiału dowodowego doprowadziła sąd apelacyjny do wniosku, że są one w pełni prawidłowe. Ponadto znajdują one odzwierciedlenie we wnioskach zawartych w uzasadnieniu wyroku, które czyni zadość wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k., co pozwala na przeprowadzenie kontroli instancyjnej. Tym samym stwierdzić trzeba, że sąd I instancji prawidłowo przyjął, że zgromadzony materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że oskarżony D. G. (1) dokonał zabójstwa D. G. (2) w zamiarze bezpośrednim, wspólnie i w porozumieniu z M. G. (1), w sposób uprzednio przemyślany i zaplanowany, z pełną świadomością podejmowanych działań.

Zgodnie z art. 7 k.p.k., organy postępowania, a więc także i sąd, kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną tego przepisu, gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.), stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k., por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 roku, V KKN 104/98).

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się uchybień, które wskazywałby na obrazę przepisu art. 7 k.p.k. i w pełni zgodził się z przeprowadzonym przez sąd I instancji postępowaniem dowodowym. Błędów sądu okręgowego obrońca, stawiając zarzut naruszenia art. 7 k.p.k., w głównej mierze upatruje w nadaniu zbyt małej wagi okolicznościom mającym usprawiedliwić czyn podsądnego, a wynikającym z motywacji sprawcy i jego dotychczasowego funkcjonowania z pokrzywdzoną. Z zarzutem tym nie sposób się zgodzić, lecz w tym miejscu stwierdzić trzeba, iż dotyka on de facto problematyki wymiaru kary i zostanie omówiony przy okazji analizy apelacji strony oskarżycielskiej.

Zważyć jednak należy, że rację ma obrońca kwestionując przyjęte przez sąd okręgowy jako bezpośrednie motywy majątkowe działania sprawcy. Akcentowane przez sąd I instancji powody finansowe (uniemożliwienie D. G. (2) odwołania darowizny) nie miały, zdaniem sądu apelacyjnego, pierwszorzędnego znaczenia dla przygotowania i popełnienia przez D. G. (1) zbrodni zabójstwa. Owszem, oskarżonemu towarzyszył lęk o utratę majątku, ale był on ściśle powiązany z poczuciem krzywdy i głębokiej niesprawiedliwości. Długotrwały konflikt z matką powodował dodatkowy stres, czy darowizna domu nie zostanie przez nią w tych okolicznościach odwołana, generował poczucie krzywdy, gdyby tak miało się stać, ale stwierdzenie, że wyłącznym motywem zabójstwa była obawa przed odwołaniem darowizny przez D. G. (2) jest zbyt dalekoidącym uproszczeniem. Oskarżonego do czynu popchnęła nieumiejętność wyjścia z wieloletniej sytuacji konfliktowej, poczucie krzywdy, rozpadu rodziny, za który obwiniał matkę oraz niewątpliwie, ale jako jeden z tych elementów, lęk, że oprócz dotychczasowych strat, straci również dom, w którym się wychował, w którym wychowywały się jego dzieci, dom, w który zainwestował środki finansowe i własną pracę.

Nie sposób uznać za zasadny zarzut braku inicjatywy dowodowej sądu I instancji w kontekście ustalenia czy doznawanie długotrwałego stresu miało wpływ na motywację D. G. (1) w zakresie popełnienia czynu z art. 148 § 1 k.k. oraz, czy w związku z ujawnionymi w trakcie postępowania dowodami wskazującymi na wieloletni i poważny konflikt pokrzywdzonej z D. G. (1) istnieje duże prawdopodobieństwo, że u oskarżonego wystąpiło zaburzenie zespołu stresu pourazowego (tj. (...) według (...) lub (...)) lub ostra reakcja na stres.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że art. 167 k.p.k. statuuje obowiązek sądu przeprowadzenia dowodów z urzędu, jednak tylko w takim zakresie w jakim uzna to za niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Obowiązek ten aktualizuje się w szczególności, gdy mając na względzie dyrektywę prawdy materialnej, uzna, także gdy strony nie wnioskują o przeprowadzenie nowych dowodów, że materiał dowodowy w sprawie jest niepełny i nasuwa wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy i przez to wymaga dalszego uzupełnienia (por. post. SN z dnia 14 czerwca 2021r. sygn. akt V KK 235/21, LEX nr 3254312). Wskazać trzeba, że dyspozycja przepisu nakłada na sąd meriti obowiązek przeprowadzenia dowodów z urzędu, ale tylko w tym zakresie, w jakim pozostaje do niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych z punktu widzenia przedmiotu rozpoznania. W tej mierze, choć sąd niewątpliwie ma obowiązek dochodzenia prawdy również w przypadku braku inicjatywy dowodowej stron, to obowiązek ten pozostaje aktywny jedynie w przypadku, gdy dokonując oceny dowodów uzna, że materiał dowodowy jest niepełny i nasuwa wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy. Nie do zaakceptowania jest przy tym taki stan rzeczy, w którym strona zachowując pasywność względem postępowania jurysdykcyjnego oczekuje aktywności dowodowej ze strony samego organu orzekającego. Mając na względzie wskazane niedopuszczalnym zdaje się formułowanie zarzutu apelacyjnego w takim zakresie w przypadku, gdy sama strona nie podejmowała w tej mierze jakichkolwiek czynności dowodowych (por. wyr. Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 06 kwietnia 2023r. sygn. akt II AKa 7/21, LEX nr 3564634; wyr. Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 grudnia 2022r. sygn. akt II AKa 392/22, LEX nr 3510432).

W analizowanej sprawie sąd okręgowy słusznie nie dopatrzył się potrzeby uzupełniania materiału dowodowego o opinię biegłych na okoliczność ewentualnego stresu, jakiemu D. G. (1) był poddawany na skutek zamieszkiwania pod jednym dachem z matką i wpływu tego stresu na jego motywację w zakresie popełnionego przestępstwa.

Bez wątpienia długotrwały, głęboki konflikt rodzinny, w jakim na co dzień uczestniczył D. G. (1) i który dotykał jego najbliższych, generował u oskarżonego stres. Do postawienia tej tezy nie są jednak niezbędne wiadomości specjalne, którymi dysponują wyłącznie biegli. Nie podlega również dyskusji, iż stres związany sytuacją rodzinną był jedną z przyczyn, dla których podsądny posunął się do ostatecznego rozwiązania – zakończenia problemów poprzez pozbawienie matki życia. W tym zakresie w pełni można zgodzić się z twierdzeniami obrońcy odnośnie wpływu stresu na sferę motywacyjną sprawcy. Wbrew jednak stanowisku skarżącego, biegli lekarze psychiatrzy i psycholog pochylili się nad problemem ewentualnego zespołu stresu pourazowego i nie stwierdzili u D. G. (1) objawów klinicznych takiego rozpoznania. Wydana przez biegłych w sprawie opinia jest jasna, pełna, biegli wyczerpująco ją uzasadnili, a ich wiedza i doświadczenie zawodowe nie budzi żadnych zastrzeżeń. Stąd brak jest przesłanek do powoływania nowego zespołu biegłych, bądź uzupełnienia wskazanej opinii. Biegli stwierdzili, że zaburzenie w postaci zespołu stresu pourazowego ma konkretne przełożenie na objawy kliniczne – obniżony nastrój, wycofanie z życia społecznego, zawodowego, zaburzenia snu, sny związane z sytuacją stresową – a takich objawów u oskarżonego nie stwierdzili (k. 1967, 1968).

W zakresie czynu z art. 207 § 1 k.k. stwierdzić należy, co następuje.

Postępowanie dowodowe w zakresie stwierdzenia, czy oskarżony D. G. (1) dopuścił się występku z art. 207 § 1 k.k. również zostało przeprowadzone w sposób pełny, jest wręcz niezwykle wnikliwe i szczegółowe – szeroko przesłuchano wiele osób, które miały choćby minimalną wiedzę na temat relacji pomiędzy oskarżonym a jego matką. Nie sposób uczynić sądowi okręgowemu jakiegokolwiek zarzutu co do oceny tak skrupulatnie zebranych dowodów. Jest ona swobodna, lecz nie dowolna, zgodna z zasadami logiki i doświadczeniem życiowym. Przy ocenie zeznań poszczególnych osób sąd I instancji należycie wziął pod uwagę ewentualne emocje mogące nimi kierować, ich uwikłanie w konflikt, czy też odwrotnie – ich całkowity obiektywizm. Wspomnianą ocenę sąd apelacyjny w pełni podziela.

Zdaniem sądu II instancji jednak sąd okręgowy na podstawie prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego poczynił niewłaściwe ustalenia faktyczne w zakresie winy i sprawstwa oskarżonego D. G. (1) co do przestępstwa z art. 207 § 1 k.k.

W tym miejscu należy przypomnieć, iż błędne ustalenia faktyczne mogą powstać w dwóch przypadkach: gdy sąd orzekający dokonał nieprawidłowej oceny zgromadzonych dowodów albo co prawda, gdy poprawnie ocenił materiał dowodowy (co do wiarygodności poszczególnych dowodów), lecz na skutek wadliwego rozumowania wyciągnął błędne wnioski. Z tą drugą sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

W ocenie sądu apelacyjnego przeprowadzone przed sądem I instancji postępowanie pozwala na ustalenie, że w sprawie mamy do czynienia z wielopłaszczyznowym konfliktem wewnątrzrodzinnym, w którym do nieporozumień dochodziło na skutek zachowania obu stron, gdzie nie da się stwierdzić przewagi tylko jednej ze stron z doświadczaniem krzywdy wyłącznie przez drugą stronę (vide: pismo (...) k. 235). Z zeznań przesłuchanych świadków jawią się zarówno negatywne zachowania oskarżonych wobec pokrzywdzonej (jednoznacznie należy je potępić, jako podejmowane wobec matki i babci, starszej kobiety), jak i negatywne zachowania D. G. (2) wobec pozostałych członków rodziny (równie godne potępienia, jako uniemożliwiające normalne funkcjonowanie we wspólnym domu). Nieustępliwość i przekonanie co do swoich racji każdej ze stron powodowały eskalację konfliktu, nieumiejętność jego zażegnania, niemoc w poszukiwaniu racjonalnych, „pokojowych” rozwiązań. Każdy uczestnik tego konfliktu przeżywał własną tragedię. D. G. (2) była nieszczęśliwa, świadoma niewłaściwego funkcjonowania rodziny, zawiedziona postawą syna, który, w jej mniemaniu, okazał się niewdzięczny w obliczu udzielonej mu wcześniej darowizny. D. G. (1) był wykończony konfliktem z matką, poczuciem żalu i krzywdy po śmierci ojca (przy czym obwiniał matkę za przyczynienie się do pogorszenia jego stanu zdrowia; nie mógł jej wybaczyć, że, w jego odczuciu, źle traktowała męża), lękiem o utratę domu, który, jak uważał, mu się należał, w którym się wychował, wychował dzieci, domu, w który zainwestował pracę i pieniądze. M. G. (1) był sfrustrowany konfliktem rodziców z babcią, jej bezpodstawnymi wezwaniami policji, zwracaniem uwagi przy okazji każdej organizowanej imprezy, postrzegał ją jako bezpośrednią przyczynę złego samopoczucia ojca. G. G., ze swoją wrażliwością emocjonalną i kruchością psychiczną żyła w lęku, że mąż ją zostawi samą w konflikcie z teściową, z którą będzie musiała dalej zamieszkiwać pod jednym dachem.

Wszystko to nakazuje uznać problem w rodzinie za bardzo poważny, głęboki, uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Lata życia w takiej atmosferze spowodowały, że strony zatraciły zdolność obiektywnego postrzegania drugiej strony. Relacje były pełne poczucia krzywdy, negatywnych emocji, wzajemnych oskarżeń, obwiniania, agresji i wulgaryzmów. Jednak, co należy z całą mocą podkreślić: z obu stron, co zauważył sąd I instancji.

W świetle powyższego należało wnikliwej analizie poddać sformułowany przez prokuratora i przypisany przez sąd zarzut popełnienia przez D. G. (1) przestępstwa znęcania się nad matką (punkt 2 zaskarżonego wyroku). W tym celu zwrócić trzeba uwagę na następujące okoliczności.

1. Pokrzywdzona wszczynała procedury „niebieskiej karty” wobec syna i synowej. Zespoły je prowadzące wskazywały na istniejący między stronami konflikt, w którym do nieporozumień nie dochodziło z przewagą tylko jednej strony i doświadczaniem krzywdy przez drugą stronę. D. G. (2) podawała synową jako sprawczynię przemocy, deklarując jednocześnie, że zachowanie G. G. to nie przemoc, ale buntowanie członków rodziny i negatywne wypowiedzi o pokrzywdzonej (k. 236, 239).

2. 26 lipca 2022 roku D. G. (2) złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez D. G. (1) i G. G. przestępstwa znęcania się nad nią (k. 800 i nast.). Zawiadomienie obejmowało okres od (...) roku. Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2022 roku umorzono dochodzenie w tej sprawie wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego (k. 898).

3. Analiza zeznań D. G. (2) w tamtej sprawie wskazuje na „uprzykrzanie” życia przez syna i synową, nie zaś na wypełnienie przez nich znamion znęcania, zwłaszcza, że pokrzywdzona nie pozostawała bierna, również wulgarnie wyzywała członków rodziny, negatywnie reagowała na każdą imprezę rodzinną czy towarzyską organizowaną przez syna i jego najbliższych (przeszkadzały jej rozmowy, palenie papierosów).

4. W czasie, kiedy, zdaniem sądu okręgowego, miało dochodzić do zachowań wypełniających znamiona znęcania, a więc (...) roku D. G. (2) złożyła zeznania (k. 773-774), w których podała, że konflikt jest spowodowany błahymi zdarzeniami, (...) roku zaś zeznała, że nie czuje się zagrożona.

5. Podczas interwencji w dniu (...)roku, a więc również w okresie objętym zarzutem, na pytanie policjantów, czy w domu dochodziło do aktów przemocy psychicznej lub fizycznej D. G. (2) odparła, że tego dnia był pierwszy taki przypadek. Nie wspomniała przy tym o jakimkolwiek znęcaniu psychicznym przez członków rodziny (vide: zeznania M. K. k. 1081v).

6. Z zeznań dzielnicowego – świadka M. W. – który podejmował interwencje w miejscu zamieszkania stron w okresie poprzedzającym (...) roku wynika, że zgłoszenia D. G. (2) były niezasadne (zimna woda w bojlerze nie wynikała z faktu odcięcia pokrzywdzonej dostępu do ciepłej wody, a z konieczności nagrzania jej po uprzednim skorzystaniu z kąpieli innych członków rodziny; rzekomo poprzebijane opony w rowerze wystarczyło jedynie dopompować; rzekome odcięcie dostępu do kablówki poprzez przebicie przewodu okazało się wyłączoną wtyczką z gniazdka; myśli samobójcze pokrzywdzonej powstałe na skutek znęcania się przez syna i synową – w toku interwencji okazało się, że oskarżeni przebywają zarobkowo w N., G. G. jest w szpitalu, a wzywająca policję nie potrafiła wyjaśnić dlaczego mówiła o myślach samobójczych).

Wbrew twierdzeniom sądu I instancji, z materiału dowodowego nie wynika, by relacja stron uległa jakiejkolwiek zmianie po umorzeniu wskazanego wyżej dochodzenia, a zwrócić należy uwagę na fakt, iż sam sąd okręgowy podaje, że z zeznań składanych przez pokrzywdzoną w sierpniu i wrześniu nie można wyprowadzić wniosku o znęcaniu się D. G. nad matką.

Sąd I instancji przyjął, że oskarżony D. G. (1) wypełnił znamiona przestępstwa znęcania, które polegać miało na:

a) wszczynaniu awantur, jednak, zdaniem sądu apelacyjnego, nie sposób ustalić przewagi jednej ze stron w tym zakresie,

b) wyzywaniu słowami wulgarnymi i obelżywymi – obie strony podejmowały takie zachowania,

c) ubliżaniu, poniżaniu – z materiału dowodowego wynika, co zresztą przyjmuje sąd okręgowy, że miało to miejsce niejednokrotnie w reakcji na negatywne zachowania pokrzywdzonej,

d) zakłócaniu spoczynku nocnego – zważyć jednak należy, że D. G. (2) wykorzystywała każde przyjęcie, czy spotkanie towarzyskie zorganizowane w domu jako pretekst do pretensji czy wezwania policji; wspólne zamieszkanie wiąże się z pewnymi niedogodnościami i domownicy winni wykazywać pewne zrozumienie i umieć pójść na kompromis, co w przypadku D. G. (2) nie miało miejsca,

e) izolowaniu – wielu świadków wskazuje, że pokrzywdzona sama unikała kontaktu z ludźmi, z wieloma była w konflikcie, odmawiała członkom dalszej rodziny, którzy zapraszali ją na święta, ludzie odwracali się od niej z uwagi na trudny charakter; nie bez powodu zresztą córki nie utrzymywały z matką kontaktu.

W tych wszystkich okolicznościach nie sposób stwierdzić, kto nad kim miał przewagę we wzajemnym uprzykrzaniu sobie życia, na ile negatywne i, co trzeba z mocą podkreślić, karygodne zachowanie D. G. (1) wobec matki, było reakcją na jej negatywne zachowanie. Świadkowie (a jest ich w niniejszej sprawie wielu) są w zasadzie równo podzieleni na tych, którzy za ofiarę mieli D. G. (2) i tych, którzy ofiar trudnego charakteru pokrzywdzonej upatrywali w D. G. (1) i członkach jego rodziny.

Wszystko to powoduje, że zdaniem sądu apelacyjnego, stosując wyrażoną w art. 5 § 2 k.p.k. zasadę in dubio pro reo, nie można D. G. (1) przypisać zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 207 § 1 k.k. Materiał dowodowy, przy całej jego obszerności, nie pozwala na wyjaśnienie wątpliwości, które w omawianym wyżej zakresie się rodzą. Podkreślenia wymaga, że zarzut dotyczy wyłącznie znęcania psychicznego i akcentowana przez sąd I instancji przewaga liczebna po stronie oskarżonego (w osobie członków jego rodziny) nie może mieć znaczenia dla uznania D. G. (1) za wyłącznego sprawcę, zaś D. G. (2) – za wyłączną ofiarę.

Sąd apelacyjny uznał za niezasadne przypisanie oskarżonemu D. G. (1) popełnienia występku z art. 217 § 1 k.k. Ustalenie, że oskarżony spoliczkował pokrzywdzoną, naruszając jej nietykalność cielesną, zostało dokonane przez sąd okręgowy wyłącznie na podstawie słów pokrzywdzonej, domagającej się interwencji policyjnej. Z zeznań funkcjonariusza przybyłego na miejsce wynika (k. 1078), że nie dostrzegł on na ciele pokrzywdzonej żadnych śladów, zaś obecny w czasie interwencji D. G. (1) od razu mówił, że „matka wymyśla”. Zważywszy na wcześniejsze interwencje policyjne, w czasie których okazywało się, że podawane przez pokrzywdzoną okoliczności nie znajdowały potwierdzenia, uznać należało, że materiał dowodowy wyłącznie w postaci stwierdzenia D. G. (2), iż została uderzona w twarz przez syna, jest niewystarczający, by oprzeć na nim wyrok skazujący.

Mając to wszystko na uwadze sąd apelacyjny uniewinnił D. G. (1) od zarzutu opisanego w punkcie II części wstępnej zaskarżonego wyroku. W tym też zakresie sąd odwoławczy uwzględnił apelację obrońcy oskarżonego.

Konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia było uchylenie rozstrzygnięcia o karze łącznej (punkt 3 zaskarżonego wyroku).

Podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego D. G. (1) zarzut rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu omówiony zostanie w dalszej części niniejszego uzasadnienia – wspólnie z analizą apelacji wniesionych przez oskarżycieli.

Wniosek

1. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego D. G. (1) od popełnienia czynu opisanego w pkt 2 części dyspozytywnej wyroku,

2. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego D. G. (1) za czyn opisany w pkt 1 części dyspozytywnej wyroku kary w wymiarze 15 lat pozbawienia wolności.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Odwołać się w tym miejscu należy do zawartych powyżej wywodów odnośnie poszczególnych zarzutów apelacyjnych, których podzielenie bądź niepodzielenie (czy też częściowe uwzględnienie) przełożyło się na konieczność modyfikacji zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Sąd odwoławczy nie znalazł powodów, by zaskarżony wyrok uchylić, a sprawę przekazać do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji. Sąd apelacyjny dokonał przy tym również z urzędu kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku w świetle bezwzględnych przesłanek odwoławczych przewidzianych przepisami art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 440 k.p.k. jednak żadne z nich w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły. Z tego względu nie było potrzeby ingerencji w zaskarżone orzeczenie z urzędu.

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy oskarżonego M. G. (1) – adw. P. H.

1. Obraza art. 148 § 1 k.k. poprzez jego zastosowanie w sprawie do czynu M. G. (1) z pkt III części wstępnej wyroku w sytuacji, gdy zachowanie tego oskarżonego, w postaci przytrzymywania pokrzywdzonej D. G. (2) rękoma za tułów w okolicy ramion, nie stanowi, w realiach niniejszej sprawy, współudziału w zabójstwie dokonanym przez D. G. (1), z uwagi na niemożność przypisania oskarżonemu skutku w postaci zgonu pokrzywdzonej;

2. Błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, w zakresie czynu IV części wstępnej wyroku, sprowadzający się do ustalenia, iż zebrane dowody wskazują na to, iż oskarżony w dniu (...) r. spowodował u pokrzywdzonej obrażenia ciała poprzez kopnięcie jej w plecy, podczas gdy zebrany materiał nie potwierdza tej tezy;

3. Rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego, w stosunku do stopnia jego zawinienia, wyznaczonego przez zakres jego współsprawstwa, celów zapobiegawczych i wychowawczych kary, które mają osiągnąć w świadomości społeczeństwa i w stosunku do oskarżonego.

Apelacja obrońcy oskarżonego M. G. (1) – adw. D. B.

1. Obraza przepisów postępowania, tj. art. 7 w zw. z art. 2 § 2 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia i naruszenie przez sąd swobodnej, kontrolowanej oceny całokształtu zgromadzonych w sprawie dowodów poprzez poczynienie błędnych ustaleń stanu faktycznego, że oskarżony M. G. (1) z przyczyn majątkowych wspólnie i w porozumieniu, bez nacisku ojca, uniemożliwił obronę pokrzywdzonej przez jej unieruchomienie w momencie kiedy D. G. (1) przystąpił do popełnienia czynu oraz że w dniu 23 grudnia 2024 r. kopnął pokrzywdzoną w plecy czym spowodował u niej obrażenia ciała.

2. Obraza przepisów postępowania, tj. art. 193 § 1 k.p.k., art. 202 § 1 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłych specjalistów celem ustalenia istnienia u D. G. (1) zespołu stresu pourazowego (...), stanu zależności, uzależnienia M. G. (1) od D. G. (1), tj. wpływu zachowania ojca na możliwości decyzyjne syna oraz dysproporcji siły fizycznej pomiędzy D. G. a D. G. (2), możliwości samodzielnego popełnienia zabójstwa bez udziału syna.

z ostrożności nawet przy przyjęciu ustaleń stanu faktycznego sądu okręgowego:

3. Obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 148 § 1 k.k. poprzez jego zastosowanie podczas, gdy D. G. (1) bez udziału syna i tak by doprowadził do zamierzonego przez siebie skutku, M. G. (1) swoim zachowaniem nie miał realnego wpływu na jego zaistnienie i w czasie kiedy D. G. (2) jeszcze żyła zaprzestał swoich czynności.

4. Obraza prawa materialnego, tj. art. 53 k.k. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i wymierzenie M. G. (1) rażąco surowej kary 13 lat pozbawienia wolności pomimo, iż jego rola w zabójstwie była diametralnie inna aniżeli ojca, który bez jego udziału osiągnąłby zamierzony skutek i który w całości samodzielnie wszystko zaplanował i zmusił syna do pomocy, który wcześniej odwodził go od popełnienia tego czynu, nadto M. G. (1) posiada bardzo dobrą opinię środowiskową i nigdy nie wchodził w konflikt z prawem.

5. Obraza prawa materialnego, tj. art. 46 k.k. poprzez orzeczenie nieadekwatnie wysokich kwot zadośćuczynienia dla oskarżycielki posiłkowej, która de facto nie miała więzi z matką

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje obrońców oskarżonego M. G. (1) co do winy i sprawstwa podsądnego w zakresie zbrodni zabójstwa nie zasługiwały na uwzględnienie.

W tym miejscu wskazać należy, że sąd I instancji również odnośnie tego oskarżonego skrupulatnie zebrał pełen materiał dowody, nie wykazuje on jakichkolwiek braków, a oceniony został zgodnie z wymogami określonymi w art. 7 k.p.k. Sąd okręgowy szczegółowo i wnikliwie rozprawił się z problemem współsprawstwa, ewentualnego pomocnictwa, czy dobrowolnego odstąpienia od usiłowania popełnienia przestępstwa. Sąd apelacyjny w całości przychyla się do wywodów zawartych w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w tym zakresie, odstępując od konieczności ich powielania w tym miejscu.

Sąd odwoławczy nie miał wątpliwości, iż zachowanie M. G. (1) stanowiło współsprawstwo, a zatem, że dopuścił się on zbrodni zabójstwa wspólnie i w porozumieniu z D. G. (1). Udział M. G. (1) był istotnym elementem porozumienia, planu utworzonego przez D. G. (1) – zabójstwo miało nie pozostawić śladów. Dla powodzenia tego planu należało wykluczyć jakąkolwiek obronę ze strony pokrzywdzonej. Stąd wybór odpowiedniego miejsca – w korytarzu, przy stosunkowo małej liczbie sprzętów, łatwości ewentualnego posprzątania. Stąd oczekiwanie na właściwy moment. Podkreślić z mocą należy, że D. G. (1) przed podjęciem działań zmierzających bezpośrednio do dokonania zabójstwa czekał na syna. Wołał go, a nie mogąc się dowołać, dzwonił po niego. Znamiennym jest, że sam nie podjął bezpośrednich czynności zmierzających do pozbawienia matki życia. Pomocne w tych ustaleniach były wyjaśnienia oskarżonych, należycie ocenione przez sąd I instancji. Obrońcy dyskredytują pierwsze depozycje podsądnych, a to one właśnie, złożone niejako „na gorąco”, bez konsultacji z obrońcami, przed ustaleniem linii obrony mającej ekskulpować M. G. (1), są wiarygodne. Sąd apelacyjny w całości podziela ocenę tych dowodów, dokonaną przez sąd okręgowy, przyjmując ją za własną. M. G. (1) wskazał: „w tym samym czasie ojciec stanął za babką i założył jej żyłkę na szyję” (k. 79). D. G. (1) zaś podał: „ja na jej gardle zacisnąłem żyłkę, w tym samym czasie (podkreśl. SA) M. objął matkę za tułów aby się nie szamotała” (k. 77).

W tym miejscu należy zauważyć, że brak jest powodów, by uznać, że na pierwsze wypowiedzi oskarżonych w śledztwie wpływano za pomocą przymusu. Owszem, nietrudno się domyślić, że czynności procesowe trwały długo, zatrzymani byli zmęczeni, jednakże twierdzenia obrońcy, że M. G. (1) był przez funkcjonariuszy znieważany i uderzony pozostają gołosłowne. Nic nie wskazuje na to, by przyjąć, że pierwsze wyjaśnienia oskarżonych nie zostały złożone swobodnie. Trudno też się dziwić, że policjanci podeszli do sprawy poważnie i ją „drążyli” w sytuacji, gdy podawana przez zatrzymanych wersja była niespójna i zawierała luki, w tle było zaś niepokojące zgłoszenie dokonane przez M. G. (2).

Zachowanie D. G. (1) wskazuje, iż M. G. (1), który miał przytrzymać ofiarę, by uniemożliwić jej obronę, było, w ocenie D. G. (1), gwarantem powodzenia planu. „Chciałem uniknąć sytuacji, w której doszłoby do szamotaniny, w wyniku której mogłyby na miejscu zbrodni powstać jakieś ślady” (vide: wyjaśnienia D. G. (1) k. 77).

Także w orzecznictwie podnosi się, że wykonuje „czyn zabroniony wspólnie i w porozumieniu z inna osobą (art. 18 § 1 k.k.) także ten, kto nie biorąc osobiście udziału w czynności sprawczej czynu, swoim zachowaniem zapewnia realizację uzgodnionego z tą osobą wspólnego przestępczego zamachu” (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 2004 r. V KK 351/03). Podzielić należy stanowisko (vide: Giezek Jacek (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Opublikowano: WKP 2021, teza 70 do art. 18), zgodnie z którym współsprawstwo nie musi wiązać się z osobistą realizacją jakiegokolwiek z ustawowych znamion, lecz może się ograniczać do wykonania pewnych czynności o charakterze pomocniczym. Różnica w takim wypadku polega na tym, że przy współsprawstwie wykonywanie czynności pomocniczych wynika z treści zawartego porozumienia oraz przyjętego podziału ról, niewystępującego z natury rzeczy przy pomocnictwie. Ponadto czynności pomocnika mają jedynie ułatwiać popełnienie przestępstwa, lecz nie muszą okazać się nieodzowne, co w porównaniu ze współsprawcą, ogranicza jego rolę i znaczenie (tak też Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 26 lipca 2023 r. II AKa 85/22, LEX nr 3650275). (...) wypełnienie znamienia skutku w postaci śmierci pokrzywdzonej nie jest zatem konieczne dla możności przypisania M. G. (1) współsprawstwa w zbrodni zabójstwa. Jego obecność, czynności w postaci unieruchomienia i przytrzymywania pokrzywdzonej celem uniemożliwienia jej obrony były zaś, nie dość, że elementem realizacji planu, o czym wyżej już wspomniano, to, w przekonaniu D. G. (1), stanowiły nieodzowną część rzeczonego planu. Przypomnieć należy, że D. G. (1) czekał z podjęciem przestępczych zachowań na przyjście M. G. (1).

Przyjęcie konstrukcji współsprawstwa pozwala na z kolei na przypisanie każdemu ze współdziałających wszystkich znamion czynu zabronionego, w tym skutku w postaci śmierci ofiary. Wbrew twierdzeniom obrońcy zachowanie M. G. (1) w ramach realizacji planu zabójstwa D. G. (2) stwarzało prawnie nieakceptowane ryzyko spowodowania ustawowo stypizowanego skutku, dopełniając w ten sposób zachowanie D. G. (1). Nie ma przy tym znaczenia nawet ustalenie, że M. G. (1) puścił babcię w momencie, gdy mogła jeszcze żyć (bo wydawała się siebie charczenie). Zauważyć trzeba, że M. G. (1) puścił pokrzywdzoną w chwili, gdy nie stawiała ona już żadnego oporu, jej ciało bowiem było bezwładne, a on sam jednocześnie widział, że ojciec kontynuuje zaciskanie pętli w sytuacji, gdy nie ma już zagrożenia podjęcia obrony przez ofiarę. Jego rola tym samym została już dopełniona. Podkreślenia wymaga, że M. G. (1) odstąpił od pokrzywdzonej, nie by przerwać przestępcze działanie wobec niej, lecz wiedziony potrzebą fizjologiczną, w sytuacji, gdy miał pewność, że czyn w zasadzie został już dokonany. Co więcej – jak tylko uporał się z torsjami – powrócił na miejsce zbrodni, wspólnie z ojcem podejmując dalszą realizację planu – z przewiezieniem i zakopaniem zwłok włącznie. W tych okolicznościach nie dość, że nie sposób mówić o jakimkolwiek usiłowaniu popełnienia przestępstwa, to już pewnością nie od dobrowolnym odstąpieniu od takiego usiłowania, co próbują przeforsować obrońcy.

Wszelkiego rodzaju insynuacje, jakoby to M. G. (1) działał pod wpływem ojca, jego dominacji fizycznej i psychicznej, apodyktyczności, w poczuciu karności, posłuszeństwa i respektu wobec rodziciela, nie wytrzymują konfrontacji z logiką i doświadczeniem życiowym. M. G. (1) jest dojrzałym mężczyzną, jego tężyzna fizyczna nie odbiega od tężyzny D. G. (1), a wręcz w powiązaniu z młodością, tężyznę tę przewyższa. Przyjęcie zaś karności i posłuszeństwa, jak tego chcą obrońcy, nie wytrzymuje konfrontacji z postawą oskarżonego, który podał: „Ja wtedy mu powiedziałem, że jest pierdolnięty i głupi i to do niczego nie doprowadzi” (vide: wyjaśnienia M. G. (1) k. 102v). Zahukany, zdominowany, czujący respekt przed ojcem syn nie wypowiada się w ten sposób w konfrontacji z nim. Żaden z przeprowadzonych licznych dowodów nie pozwala na podzielenie tezy skarżącego obrońcy, iż M. G. (1) przystąpił do udzielenia ojcu pomocnictwa za jego groźbą.

Obrońca oskarżonego M. G. (1) popada w swoistą sprzeczność – z jednej strony wskazuje, że oskarżony nie wiedział, że ojciec planuje zabójstwo, z drugiej zaś usiłuje wykazać, że M. G. (1) odwodził ojca od tego zamiaru. Z wyjaśnień D. G. (1) (k. 77) wynika jednoznacznie, że wtajemniczył syna w plan i wiedział o nim od samego początku, czyli od około 10 dni.

Co do tego, iż kwestia majątkowa nie stanowiła wyłącznej motywacji oskarżonych, odwołać się należy do wcześniejszych wywodów niniejszego uzasadnienia. Nie można jednak zgodzić się z obrońcą M. G. (1) utrzymującym, iż wizja ewentualnego odwołania darowizny przez D. G. (2) w ogóle nie odgrywała roli w procesie decyzyjnym D. G. (1). Jak już wskazano, była ona pochodną i jednocześnie dopełnieniem poczucia krzywdy, jakiej doznawał D. G. (1) i jego rodzina na skutek konfliktu z matką.

W zakresie zarzutu łączącego się z przypisaniem M. G. (1) winy i sprawstwa co do występku z art. 157 § 2 k.k. (punkt 6 zaskarżonego wyroku) stwierdzić należy, że rację ma obrońca wskazując, iż obrażeń ciała pod postacią podbiegnięcia krwawego okolicy lędźwiowej lewej o wymiarach 9 x 3,5 cm nie udokumentowano za życia pokrzywdzonej. Obrażenia te stwierdzono podczas sekcji zwłok.

O tym, że D. G. (2) została kopnięta przez wnuka w plecy, informowała ona sama. Z oczywistych, wskazanych wyżej względów, do twierdzeń pokrzywdzonej należy podejść z pewną dozą ostrożności, bowiem niejednokrotnie zgłaszane przez nią okoliczności, nie znajdowały potwierdzenia w rzeczywistości. Zauważyć jednak należy, że D. G. (2) była w tym akurat zakresie w swoich twierdzeniach konsekwentna. Podała fakt kopnięcia interweniującym policjantom (k. 7), a następnie dwukrotnie zgłaszała lekarzom dolegliwości bólowe – w dniu (...) roku. Biegły M. S., pozostając zgodny z wywodami biegłej J. S., podał, iż stwierdzone sekcyjnie obrażenia odpowiadają w pełni okolicy ciała, w której pokrzywdzona miała doznać urazu (k. 1910). Biegli nie wykluczyli innego niż kopnięcie, mechanizmu powstania rzeczonych obrażeń, ale wyłącznie w sytuacji, gdyby oceniać je empirycznie, ograniczając się tylko do badania. To, że pokrzywdzona zgłosiła interwencję podając, iż została kopnięta w plecy, a następnie dwukrotnie zgłaszała lekarzom ból tej okolicy pleców, przekonuje, że do powstania obrażeń doszło przed zabójstwem a nie w jego przebiegu, zwłaszcza, że stwierdzone obrażenia, zdaniem biegłych, również mogły powstać od kopnięcia obutą stopą w okolicę lędźwiową. Wbrew twierdzeniom obrońcy powyższy materiał dowodowy pozwala na przyjęcie jednej kategorycznej wersji zdarzenia, nakazującej uznać, że M. G. (1) swoim zachowaniem w dniu 23 grudnia 2022 roku zrealizował znamiona występku z art. 157 § 2 k.k.

Podniesiony w apelacjach obrońcy oskarżonego M. G. (1) zarzut rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu, czy też zarzut naruszenia art. 53 k.k., który de facto nie stanowi zarzutu obrazy prawa materialnego, lecz jest zarzutem rażącej surowości kary, omówiony zostanie w dalszej części niniejszego uzasadnienia – wspólnie z analizą apelacji wniesionych przez oskarżycieli.

Sąd apelacyjny podzielił sformułowany w apelacji adw. D. B. zarzut obrazy prawa materialnego, tj. art. 46 k.k. poprzez orzeczenie nieadekwatnie wysokiej kwoty zadośćuczynienia dla oskarżycielki posiłkowej.

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że obrońca oskarżonego M. G. (1) mógł skarżyć wyłącznie rozstrzygnięcie dotyczące jego klienta, zatem sąd odwoławczy rozpoznał wymieniony zarzut jedynie w odniesieniu do M. G. (1). Nie przeszkodziło to ostatecznie dokonaniu zmiany zaskarżonego wyroku również w odniesieniu do D. G. (1), jednakże nastąpiło to nie na skutek wniosku skarżącego, a z urzędu – na podstawie art. 435 k.p.k.

Sąd okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wiele miejsca poświęcił ocenie relacji oskarżycielki posiłkowej E. A. z matką. Ustalenia te sąd apelacyjny w pełni aprobuje i zauważa, że więź oskarżycielki posiłkowej z D. G. (2) była żadna. E. A. odcięła się od kontaktu z matką, ich relacje były bardzo złe, pełne wzajemnych pretensji, co wynika z zeznań licznych świadków, w tym byłego męża oskarżycielki. Okoliczności te zauważył sąd I instancji i, zasądzając zadośćuczynienie na rzecz E. A. wskazał, iż jedyną podstawą tego rozstrzygnięcia jest pozbawienie E. A. na skutek przestępczego zachowania oskarżonych, możliwości nawiązania prawidłowej relacji z matką w przyszłości, naprawienia zła, jakie między nimi miało miejsce, pojednania. Sąd odwoławczy podziela to stanowisko i przyjmuje, że w tych okolicznościach należało wniosek o zadośćuczynienie uwzględnić co do zasady. Dotychczasowy brak więzi między kobietami nakazywał jednak obniżyć wysokość tego zadośćuczynienia do sumy symbolicznej. Taką, w ocenie sądu apelacyjnego, jest kwota 10.000 złotych.

Wniosek

1. Uniewinnienie M. G. (1) od popełnienia zbrodni zabójstwa i przyjęcie, że spowodował on w dniu 26 grudnia 2022 r. w K. u pokrzywdzonej D. G. (2) wybroczyny śródskórne w obrębie tułowia oraz podbiegnięcia krwawe tkanki podskórnej i tkanek miękkich grzbietu i otarcia naskórka i wymierzenie mu kary na podstawie art. 157 § 2 k.k.

2. Ewentualnie usunięcie z opisu czynu zabójstwa zwrotów: „działał wspólnie i w porozumieniu, unieruchomił ją i uniemożliwił obronę” i przyjęcie, że M. G. (1) dobrowolnie odstąpił od usiłowania dokonania czynu, względnie udzielił ojcu pomocnictwa i nadzwyczajnie łagodząc karę wymierzenie M. G. (1) kary 4 lat pozbawienia wolności.

3. Ewentualnie złagodzenie surowej kary 13 lat pozbawienia wolności.

4. Uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynu z 5 pkt wyroku.

5. Obniżenie zadośćuczynienia dla oskarżycielki posiłkowej od M. G. (1) do kwoty 5000 złotych.

6. Ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi okręgowemu do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Lp.

Zarzut

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

Rażąca niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności wymierzonej za popełnienie przestępstwa z art. 148 § 1 k.k. w punkcie 3 i 5 wyroku

Apelacja prokuratora

1. Rażąca niewspółmierność kary jaka orzeczona została wobec oskarżonego D. G. (1) za czyn z art. 148 § 1 k.k. w wymiarze 25 lat pozbawienia wolności, a co za tym idzie kary łącznej w takim samym wymiarze.

2. Rażąca niewspółmierność kary jaka orzeczona została wobec oskarżonego M. G. (1) za czyn z art. 148 § 1 k.k. w wymiarze 13 lat pozbawienia wolności, a co za tym idzie kary łącznej w wymiarze 13 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W związku z tym, że apelacje prokuratora i pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej są zbieżne, sąd apelacyjny odniesie się do nich łącznie.

Również apelacje obrońców oskarżonych kwestionują wysokość kar wymierzonych podsądnym. Tym samym poniżej sąd odniesie się całościowo do podniesionych przez wszystkich skarżących zarzutów rażącej niewspółmierności kar.

Przypomnieć należy, że iż o rażącej niewspółmierności wymierzonej kary można mówić, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary można przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy sumą kar zasadniczych i środków karnych orzeczonych przez sąd pierwszej instancji, a karą jaką należałoby sprawcy wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw sądowego wymiaru kary określonych w art. 53 kk (por. wyr. SA we Wrocławiu z dnia 6 lipca 2017r., II AKa 148/17, Legalis nr 1674160). Zarzut niewspółmierności kary, aby mówić o jego zasadności, musi dotyczyć rażącej niewspółmierności, a więc nienadającej się do zaakceptowania. Niewspółmierność rażąca kary, jak wskazuje Sąd Najwyższy, jest to taki typ różnicy pomiędzy karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, która "bije w oczy" (por. wyr. SA z 1 grudnia 1994r., III KRN 120/94, Legalis nr 28989). Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyrażającą oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą. Chodzi zatem o karę, której wymiar razi poczucie sprawiedliwości.

Rażąca niewspółmierność kary jest uchybieniem w zakresie konsekwencji prawnych czynu, a zatem realnie można o niej mówić wówczas, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych, wymierzonych za popełnione przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie zapewnia spełnienia celów kary. Ponadto, orzeczona kara lub środek karny mogą być uznane za niewspółmierne, gdy nie uwzględniają w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnionego czynu, jak i osobowości sprawcy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2009r., sygn. akt WA 19/09, OSNwSK 2009/1/1255).

Oczywistym jest, że cele prewencji indywidualnej – wychowawcze i zapobiegawcze - które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego mają zwykle prymat przed innymi, zwłaszcza negatywną prewencją generalną, która może skłaniać do wymierzania nadmiernie surowych kar. Sankcja sprawiedliwa nie powinna zatem wykraczać poza rzeczywistą potrzebę, właściwa reakcja karna to reakcja celowa, uwzględniająca wszystkie elementy decydujące o jej rodzaju i wymiarze, sprawiedliwa i akceptowana społecznie.

Kierując się powyższymi kryteriami nie można było uznać, że kara 25 lat pozbawienia wolności wymierzona D. G. (1) i kara 13 lat pozbawienia wolności wymierzona M. G. (1) za zbrodnię zabójstwa oraz kara 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona wobec M. G. (1) za występek z art. 157 § 2 k.k. były karami rażąco niewspółmiernymi – zarówno w rozumieniu ich surowości, jak i łagodności. Podkreślenia wymaga, że zbrodnia zabójstwa, jakiej dopuścili się oskarżeni, rozpatrywana bez kontekstu wieloletniego konfliktu rodzinnego zasługiwałaby na najwyższy wymiar kary – była przemyślana, zaplanowana, szczegółowo przygotowana, wykonana z zimną krwią. I tak ją widzą apelujący prokurator i pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, domagając się zaostrzenia kar do kar eliminacyjnych. Oczywiście żadne okoliczności nie usprawiedliwiają pozbawienia życia innego człowieka, jednak przy wymierzaniu sprawiedliwości w niniejszej sprawie nie mogą zniknąć z pola widzenia okoliczności, które do tej zbrodni doprowadziły, wynikające z głębokiego konfliktu, który uniemożliwił normalne funkcjonowanie rodziny oskarżonych we wspólnym zamieszkaniu z D. G. (2). Kary orzeczone przez sąd okręgowy wszystkie te aspekty uwzględniają, dają również wyraz roli, jaką miał każdy z oskarżonych w popełnionym czynie. Sąd I instancji bardzo skrupulatnie zanalizował wszystkie okoliczności zarówno łagodzące, jak i obciążające mające wpływ na wymiar kar wymierzonych oskarżonym, dokładnie je omówił, nadał im właściwą wagę i na tej podstawie orzekł kary sprawiedliwe. Wywody te odnoszą się również do wymiaru kary łącznej orzeczonej wobec oskarżonego M. G. (1). Stanowisko sądu okręgowego w omawianym zakresie sąd apelacyjny w całości zaakceptował uznając za w pełni słuszną argumentację zawartą w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Wniosek

Apelacja pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

1. wymierzenie wobec oskarżonego D. G. (1) kary dożywotniego pozbawienia wolności,

2. wymierzenie wobec oskarżonego M. G. (1) kary dożywotniego pozbawienia wolności,

Apelacja prokuratora

1. zmiana zaskarżonego wyroku w pkt 1 części dyspozytywnej tegoż orzeczenia poprzez wymierzenie wobec oskarżonego D. G. (1) za przestępstwo o jakim mowa w art. 148 § 1 k.k., na podstawie art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. kary dożywotniego pozbawienia wolności,

2. zmiana zaskarżonego wyroku w pkt 3 części dyspozytywnej tegoż orzeczenia poprzez wymierzenie wobec oskarżonego D. G. (1) na podstawie art. 85 k.k. i art. 88 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. kary łącznej dożywotniego pozbawienia wolności,

3. zmiana zaskarżonego wyroku w pkt 5 części dyspozytywnej tegoż orzeczenia poprzez wymierzenie wobec oskarżonego M. G. (1) za przestępstwo o jakim mowa w art. 148 § 1 k.k., na podstawie art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. kary 25 lat pozbawienia wolności,

4. zmiana zaskarżonego wyroku w pkt 7 części dyspozytywnej tegoż orzeczenia poprzez wymierzenie wobec oskarżonego M. G. (1) na podstawie art. 85 k.k. i art. 88 k.k. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów podniesionych w apelacjach pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i prokuratora.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Art. 435 k.p.k. - w zakresie zasądzonego od oskarżonego D. G. (1) na rzecz E. A. zadośćuczynienia na podstawie art. 46 § 1 k.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Obniżając kwotę zadośćuczynienia przypadającego E. A. od oskarżonego M. G. (1), kierując się treścią art. 435 k.p.k. sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok także w punkcie 4. Te same powody, wskazane wyżej (część 3.2 niniejszego formularza), które uzasadniają obniżenie kwoty zadośćuczynienia wobec M. G. (1), przemawiają za zmianą wyroku na korzyść D. G. (1).

4. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymano w mocy zaskarżony wyrok w części – po dokonaniu jego modyfikacji wskazanej w punktach 1 a)- e) wyroku sądu odwoławczego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak podstaw, by poza dokonaną w punktach 1 a) – e) zmianą w jakikolwiek sposób ingerować w zaskarżone rozstrzygnięcie.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Punkt 1a) - w punkcie 2 oskarżonego D. G. (1) uniewinniono od zarzutu popełnienia występku z art. 207 § 1 k.k. i art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k,

Zwięźle o powodach zmiany

Vide: argumenty przytoczone wyżej w części 3.1

Przedmiot i zakres zmiany

Punkt 2b) – uchylono rozstrzygnięcie o karze łącznej dotyczącej D. G. (1) zawarte w punkcie 3

Zwięźle o powodach zmiany

Konsekwencja uniewinnienia od zarzutu popełnienia przestępstwa znęcania; z uwagi na skazanie wyłącznie za jeden czyn, orzeczenie o karze łącznej stało się bezprzedmiotowe.

Przedmiot i zakres zmiany

Punkt 1 c) – określone w punktach 4 i 8 kwoty zadośćuczynienia obniżono do 10.000 (dziesięciu tysięcy) złotych

Zwięźle o powodach zmiany

Vide: argumenty wskazane wyżej w części 3.2 i 4.1

Przedmiot i zakres zmiany

Punkt 1 d) - przyjęto, iż zawarte w punkcie 9 zaliczenie okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w zakresie dotyczącym oskarżonego D. G. (1) następuje na poczet wymierzonej oskarżonemu w punkcie 1 kary pozbawienia wolności

Zwięźle o powodach zmiany

Konsekwencja uchylenia rozstrzygnięcia o karze łącznej.

Przedmiot i zakres zmiany

Punkt 1 e) - w punkcie 11 kwotę zasądzonych od oskarżonego D. G. (1) na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych obniżono o połowę, tj. do wysokości 5.300 złotych, w pozostałej części kosztami tymi obciążając Skarb Państwa

Zwięźle o powodach zmiany

W związku z uniewinnieniem D. G. (1) od jednego z dwóch zarzutów i regulacją, iż koszty sądowe w zakresie uniewinnia ponosi Skarb Państwa (art. 632 § 1 pkt 2 k.p.k. i art. 633 k.p.k.), należało o połowę obniżyć wysokość kwoty zasądzonej od D. G. (1).

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----

4.1.

-----

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-----

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---

-----

6. Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd apelacyjny na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. na zasadach słuszności zwolnił oskarżonych i oskarżycielkę posiłkową od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa przypadających od nich części kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

6. PODPIS

Krzysztof Lewandowski Maciej Świergosz

A. A. M. K. I. P.

0.11.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						1
Podmiot wnoszący apelację						Obrońca oskarżonego D. G. (1)
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						Całość wyroku.
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść		☒ w całości
		☐ w części	☐		co do winy
			☐		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.11.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☒	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☒	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☒	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.11.4. Wnioski
☐	uchylenie			☒		zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						2
Podmiot wnoszący apelację						Obrońca oskarżonego M. G. (1) – adw. P. H.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						Całość wyroku
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść		☒ w całości
		☐ w części	☐		co do winy
			☐		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.11.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☒	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☒	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☒	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.11.4. Wnioski
☐	uchylenie			☒		Zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						3
Podmiot wnoszący apelację						Obrońca oskarżonego M. G. (1) – adw. D. B.
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						Całość wyroku
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść		☒ w całości
		☐ w części	☐		co do winy
			☐		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.11.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☒	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☒	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☒	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☐	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☐	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.11.4. Wnioski
☒	uchylenie			☒		zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						4
Podmiot wnoszący apelację						Prokurator
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						Część rozstrzygnięcia dotycząca kary
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść		☐ w całości
		☒ w części	☐		co do winy
			☒		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.11.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☐	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☒	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.11.4. Wnioski
☐	uchylenie			☒		zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia
Kolejny numer załącznika						5
Podmiot wnoszący apelację						Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja						Część rozstrzygnięcia dotycząca kary
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia
☐ na korzyść ☒ na niekorzyść		☐ w całości
		☒ w części	☐		co do winy
			☒		co do kary
			☐		co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia
0.11.3.2. Podniesione zarzuty
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji
☐	art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu
☐	art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu
☐	art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia
☐	art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia
☒	art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka
☐	art. 439 k.p.k.
☐	brak zarzutów
0.11.4. Wnioski
☐	uchylenie			☒		zmiana

Dodano: 14 kwietnia 2025, Opublikował(a): Milenia Brdęk
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Poznaniu
Data wytworzenia informacji: 3 marca 2025