II AKa 264/24 - uzasadnienie Sąd Apelacyjny w Poznaniu z 2025-04-10
UZASADNIENIE |
|||||||||||||||||||||||||
|
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
II AKa 264/24 |
|||||||||||||||||||||||
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||||||||||||||||||||||||
|
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
|
Wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) r., sygn. akt (...) |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ oskarżyciel posiłkowy |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ oskarżyciel prywatny |
|||||||||||||||||||||||||
|
☒ obrońca |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ inny |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.3. Granice zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||||||||||||||||||||||
|
☐ |
co do kary |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||||||||||||||||||||||
|
1.1.2. Podniesione zarzuty |
|||||||||||||||||||||||||
|
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu |
||||||||||||||||||||||||
|
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||||||||||||||||||||||
|
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia |
||||||||||||||||||||||||
|
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
brak zarzutów |
||||||||||||||||||||||||
|
1.4. Wnioski |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
||||||||||||||||||||||
|
2.
Ustalenie faktów w związku z dowodami |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.5. Ustalenie faktów |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.1.3. Fakty uznane za udowodnione |
|||||||||||||||||||||||||
|
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||||||
|
2.1.1.1. |
V. R. |
Uprzednia niekaralność oskarżonego |
Karta karna |
815 |
|||||||||||||||||||||
|
2.1.1.2. |
V. R. |
Pozytywna opinia w miejscu pracy |
Opinia pracodawcy z (...) |
821 |
|||||||||||||||||||||
|
1.1.4. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||||||||||||||||||||||
|
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||||||
|
2.1.2.1. |
--- |
--- |
--- |
--- |
|||||||||||||||||||||
|
1.6. Ocena dowodów |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.1.5. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||||||||||||||||||||
|
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||||||||||||||||||||||
|
2.1.1.1. |
Karta karna |
Wiarygodny wydruk z systemu urzędowego |
|||||||||||||||||||||||
|
2.1.1.2. |
Opinia pracodawcy z (...) |
Niekwestionowany przez strony dokument wystawiony przez osobę niezainteresowaną wynikiem procesu |
|||||||||||||||||||||||
|
1.1.6.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
|||||||||||||||||||||||||
|
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||||||||||||||||||||||
|
2.1.2.1. |
--- |
--- |
|||||||||||||||||||||||
|
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||||||||||||||||||||||||
|
Lp. |
Zarzut |
||||||||||||||||||||||||
|
3.1. |
1. Obraza przepisów postępowania, mająca wpływ na treść orzeczenia: a) art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania skutkująca błędnym przyjęciem, że: - oskarżony nie działał w obronie koniecznej, - nie jest prawdą, iż na zrzucie ekranu k. 297 akt sprawy V. R. wychodząc ze sklepu przyjął postawę obronną tzw. gardę, b) art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodu z wyjaśnień oskarżonego i uznanie ich za niewiarygodne w zakresie w jakim oskarżony zaatakował D. K. i P. M. z obawy o własne bezpieczeństwo, słysząc groźby pobicia i widząc D. K. podwijającego rękawy, c) art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie przy czynieniu ustaleń faktycznych istotnych okoliczności wynikających z zebranego materiału dowodowego, a przemawiających na korzyść oskarżonego, tj.: - iż pokrzywdzony przed zdarzeniem szarpał się z O. M. i próbował go atakować szklaną butelką, co dowodzi silnej agresji pokrzywdzonego, a co wzbudzało obawy oskarżonego, - iż oskarżony przed wejściem do sklepu rozdzielał Oleksandra M. od D. K. oraz P. M., co dowodzi braku chęci oskarżonego do eskalacji konfliktu, braku agresji oskarżonego i jego polubowną postawę, - iż oskarżony przed wejściem do sklepu został zaatakowany i uderzony również przez pokrzywdzonego P. M., co zwiększało jego obawy o ponowne zaatakowanie jego osoby po wyjściu ze sklepu, również i przez P. M. oraz co wskazywało na przewagę liczebną agresora, - iż w czasie gdy oskarżony przebywał w sklepie prosząc o pomoc, P. M. stojąc w drzwiach wypowiadał w jego strona groźby, przysłuchiwał się rozmowie oskarżonego z ekspedientkami, a D. K. przyjmował agresywne postawy, podwijał rękawy, naradzał się z P. M., co wskazywało na brak ustania zamachu oraz wzbudzało obawy oskarżonego, iż dojdzie do ponownego ataku na jego osobę, - iż oskarżony chcąc wyjść ze sklepu i widząc przed sobą P. M. przybierającego agresywną postawę pokrzywdzonego D. K. przyjmował postawę obronną w postaci ustawienia z rąk „gardy”, co dowodzi tego, że wychodząc ze sklepu obawiał się pokrzywdzonych, a nie chciał zrewanżować się na nich, co uzasadniało działanie w obronie koniecznej, 2. Błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku poprzez dowolne przyjęcie, iż: - doszło do szarpaniny pomiędzy P. M. a O. M., których rozdzielali V. R. i D. K., podczas gdy z wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań Oleksandra M. wynika, że do szarpaniny doszło pomiędzy D. K. a O. M., których rozdzielali V. R. oraz P. M., - po wyjściu ze sklepu oskarżony szybkim krokiem podszedł do D. K., któremu zadał co najmniej trzy szybkie, następujące po sobie ciosy powodujące jego upadek, podczas, gdy z zabezpieczonego monitoringu wynika, że oskarżony zadał pokrzywdzonemu tylko i wyłącznie dwa ciosy co powinno skutkować przyjęciem, iż oskarżony działał w obronie koniecznej odpierając bezpośredni, bezprawny zamach na swoją osobę. zarzut alternatywny: 3. Rażąca niewspółmierność kar jednostkowych i kary łącznej |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny ☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny ☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||||
|
Na wstępie, niejako porządkująco, wskazać należy, że wyrok sądu okręgowego zaskarżony został dwiema apelacjami: obrońcy oskarżonego oraz prokuratora. Sąd apelacyjny utrzymał w całości zaskarżony wyrok, nie przychylając się tym samym do zarzutów podniesionych w obu wskazanych środkach odwoławczych. Z uwagi na fakt, iż wniosek o uzasadnienie złożył wyłącznie obrońca oskarżonego, sąd odwoławczy szczegółowo odniesie się wyłącznie do zarzutów sformułowanych w apelacji obrońcy, przedstawiając jednocześnie główne motywy rozstrzygnięcia na uzasadnienie nieuwzględnionych zarzutów apelacji prokuratora. W ocenie sądu apelacyjnego sąd I instancji przeprowadził w niniejszej sprawie prawidłowe postępowanie – zebrał wszystkie potrzebne dowody, należycie je zanalizował i ocenił. Tak dokonana ocena jest oceną wszechstronną i bezstronną, nie narusza granic oceny swobodnej, jest zgodna z zasadami wiedzy i doświadczeniem życiowym oraz nie zawiera błędów faktycznych lub logicznych. Uzasadnienie wyroku odpowiada wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k. i w pełni pozwala na kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia. Sąd okręgowy rozważył wszystkie istotne okoliczności sprawy oraz prawidłowo uargumentował swoje stanowisko w uzasadnieniu wyroku. Do czynów przypisanych oskarżonemu sąd I instancji zastosował właściwą kwalifikację prawną i należycie ją uzasadnił. Sąd apelacyjny po dokonaniu analizy stanu faktycznego sprawy, podzielił ustalenia sądu okręgowego w zakresie uznania, iż oskarżony swym zachowaniem wyczerpał ustawowe znamiona czynu z art. 157 § 2 k.k. i art. 155 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na szkodę D. K. oraz czynu z art. 157 § 2 k.k. na szkodę P. M. i przyjął je za własne. Wskazać w tym miejscu należy, iż przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. tylko wtedy, gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.), a jednocześnie stanowi wynik wyczerpującego i logicznego rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1996r., sygn. akt II KRN 199/95, opubl. w PiP 1996/10/10 oraz z dnia 16 grudnia 1974r. sygn. akt Rw 618/74, opubl. w OSNKW 1975/3-4/47). Dokonanie odmiennej oceny dowodów przez stronę postępowania, z pominięciem całokształtu okoliczności sprawy, bez wskazania błędów natury faktycznej, logicznej, usterek w rozumowaniu, oparciu się na nieujawnionym materiale dowodowym, a zwłaszcza oparcie twierdzeń na wybiórczo wybranej części materiału dowodowego nie może prowadzić do podważenia wyroku sądu I instancji. Wreszcie też podkreślić trzeba, że obowiązek dokonywania oceny wiarygodności materiału dowodowego w oparciu o wszechstronną, zgodną z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego analizę, dotyczy nie tylko sądu orzekającego, ale także skarżącego, który zmierza do podważenia zasadności rozstrzygnięcia poprzez zanegowanie oceny dowodów stanowiących jego podstawę. Obowiązkiem skarżącego jest wykazanie, jakich konkretnych uchybień dopuścił się sąd w kontekście zasad wiedzy (w szczególności logicznego rozumowania) oraz doświadczenia życiowego, oceniając cały zebrany materiał dowodowy (vide postanowienie SN z dnia 28.12.2017 r. sygn. II KK 424/17 lex nr 1713865). Ad. 1 i 2 Sąd odwoławczy w rezultacie analizy akt sprawy i treści pisemnego uzasadnienia wyroku stwierdził, iż wbrew zarzutom obrońcy, sąd I instancji nie naruszył w przedmiotowej sprawie w żaden sposób przepisów postępowania, toteż poczynione przez niego ustalenia faktyczne – w oparciu o ujawnione i prawidłowo ocenione dowody – są jak najbardziej prawidłowe i zasługują na aprobatę. Obrońca oskarżonego upatruje błędu sądu I instancji w odmowie uznania, że zachowanie V. R. przyjęło postać obrony koniecznej. Zaznaczenia wymaga, że sąd okręgowy problem ten zanalizował (vide: str. 10 uzasadnienia zaskarżonego wyroku), przedstawiając argumentację, do której należy się całkowicie przychylić. Prawidłowo sąd I instancji uznał, że wola załatwienia własnych porachunków z napastnikiem pozostaje w sprzeczności ze stroną podmiotową obrony koniecznej. Deklarowane przez oskarżonego podczas dwóch przesłuchań nastawienie psychiczne V. R. do ataku na pokrzywdzonych po wyjściu ze sklepu nakazuje potraktować zachowanie oskarżonego w kategoriach odwetu, a nie obrony. Jest ono zresztą poniekąd zrozumiałe w okolicznościach zdarzenia, tak szeroko akcentowanych przez obrońcę: niewątpliwie to oskarżony był zaczepiany przez pokrzywdzonych, którzy wykazywali się rosnącą, nieusprawiedliwioną agresją, wzmaganą stanem upojenia alkoholowego, to oskarżony dążył do polubownego zakończenia konfrontacji przed sklepem, unosząc ręce w geście kapitulacji i chęci uspokojenia emocji, wreszcie to oskarżony podjął próbę zaangażowania organów ścigania w konflikt, domagając się od ekspedientek zawiadomienia policji. Poczucie krzywdy związane z zaczepkami pokrzywdzonych, brakiem odzewu z ich strony na propozycję pokojowego zakończenia sprawy, niesprawiedliwa i nieakceptowalna społecznie postawa ekspedientek - wszystko to spowodowało wyrzut emocji po stronie oskarżonego i w obliczu niemożności rozwiązania sprawy polubownie, dążenie do rozwiązania jej siłowo. Wbrew twierdzeniom obrońcy, sąd I instancji okoliczności te zauważył i nadał im właściwy wymiar w prawnokarnej ocenie zachowania V. R.. Z naciskiem stwierdzić jednak należy, że działanie oskarżonego po wyjściu ze sklepu było już atakiem z jego strony w kierunku pokrzywdzonych. Wbrew twierdzeniom skarżącego stali oni z boku, nie na drodze osób chcących wyjść ze sklepu (vide: nagranie: od godz. (...), kiedy to P. M. dołączył do D. K. do godz. (...), kiedy to oskarżony wyszedł ze sklepu), nie wykonywali żadnych zaczepek i gestów. Niesiony emocjami i odhamowany spożytym wcześniej alkoholem oskarżony po prostu zastosował odwet za krzywdy, których przed wejściem do sklepu doświadczył. O takim nastawieniu V. R. świadczą nie tylko jego pierwsze wyjaśnienia, ale też dowód z nagrania, oceniany przez pryzmat zasad logiki i doświadczenia życiowego. „ Dla zaistnienia obrony koniecznej koniecznym jest, aby sprawca działał z zamiarem obrony bezpośrednio zaatakowanego dobra prawnego. Wszelkie działania przedsięwzięte w celu odwzajemnienia krzywd doznanych uprzednio [...] nie mają charakteru obronnego. Niezbędnym, podmiotowym elementem obrony koniecznej jest działanie z woli obrony, a nie z woli odwetu. Niezbędnym elementem podmiotowym obrony koniecznej jest, aby akcja broniącego się wynikała ze świadomości, że odpiera on zamach i podyktowana była wolą obrony. Ten podmiotowy element działania w obronie koniecznej ułatwia rozgraniczenie rzeczywistych działań obronnych od społecznie negatywnych aktów zemsty, samosądu lub chuligaństwa” (wyrok SN z 19.02.1997 r., IV KKN 292/96, Prok. i Pr.-wkł. (...)–8, poz. 1; por. też wyrok SN z 30.12.1972 r., Rw 1312/72, OSNKW 1973/5, poz. 69; por. też wyrok SA w Katowicach z 18.03.2004 r., II AKa 531/03, KZS 2004/9, poz. 46; wyrok SA w Warszawie z 2.03.2015 r., II AKa 14/15, LEX nr 1665870; wyrok SA w Warszawie z 22.06.2022 r., II AKa 515/21, LEX nr 3400150). Por. też wyrok SN z 24.08.2023 r., II KK 112/23, LEX nr 3614141” (vide: M. Mozgawa [w:] M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2025, art. 25). Zważyć należy, że „Warunkiem legalności działań obronnych jest to, aby działania te podjęte zostały w czasie, w którym zachowanie napastnika (zamach) zagraża dobru prawnie chronionemu. (…) Zamach jest już bezpośredni wtedy, kiedy z zachowania napastnika w konkretnej sytuacji jednoznacznie można wywnioskować, że przystępuje on do ataku na określone dobro zindywidualizowane oraz że istnieje wysoki stopień prawdopodobieństwa natychmiastowego ataku na dobro (zob. wyrok SN z dnia 11 grudnia 1978 r., II KR 266/78, OSNKW 1979, nr 6, poz. 65, a także wyrok SA w Katowicach z dnia 16 grudnia 2004 r., II AKa 420/04, LEX nr 147213). Dla oceny, czy zamach posiadał cechę bezpośredniości, może być przydatny test usiłowania. Zamach wtedy był bezpośredni, kiedy można przyjąć, że miało miejsce spełnienie przedmiotowego warunku usiłowania naruszenia dobra chronionego prawem (zob. A. Marek, Obrona..., s. 58). Podobnie jak ma to miejsce przy usiłowaniu (udolnym), zamach jest bezpośredni, gdy zachowanie napastnika stwarza realne niebezpieczeństwo dla chronionego prawnie dobra.” „Zamach jest bezpośredni tak długo, jak długo trwa stan niebezpieczeństwa dla dobra prawnego, utrzymywany przez zachowanie napastnika. Znamię bezpośredniości zamachu jest spełnione także wtedy, gdy po pierwszym ataku i krótkiej przerwie napastnik zmierza do powtórzenia ataku, a istnieje wysoki stopień prawdopodobieństwa, że zamiar swój zrealizuje natychmiast lub w najbliższej chwili (zob. wyrok SN z dnia 8 lutego 1985 r., IV KR 18/85, OSNKW 1985, nr 11-12, poz. 92, z aprobującymi glosami J. Gurgula, NP 1986, nr 11-12, s. 143; A. Marka i E.W. Pływaczewskiego, PiP 1987, z. 4, s. 144; A. Wąska, NP 1988, z. 1, s. 119). Stanowisko to zostało potwierdzone też w wyroku SA we W. z dnia (...) r., (...), Wokanda (...), nr 9, s. 48. Bezpośredniość zamachu jest znamieniem obiektywnym w tym sensie, że dla stwierdzenia wystąpienia tego znamienia miarodajna jest ocena niebezpieczeństwa dla dobra, dokonana przez wzorcową osobę, a więc taką, która miała prawidłowe rozeznanie sytuacji i okoliczności działania dokonującego zamachu i która, przy ocenie sytuacji, wolna była od emocji wynikających ze strachu przed grożącym zamachem lub wzburzenia wywołanego zamachem. Oceny bezpośredniości zamachu nie należy dokonywać z punktu widzenia subiektywnego wrażenia osoby zaatakowanej.” (vide: A. Zoll [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1-52, wyd. V, red. W. Wróbel, Warszawa 2016, art. 25). Analiza nagrania z monitoringu jednoznacznie wskazuje, że akurat w momencie, gdy oskarżony wybiegł ze sklepu (vide: nagranie (...)), pokrzywdzeni stali z boku, nie wykonali żadnego gestu, z którego mogłaby wynikać chęć dalszych zaczepek, byli wręcz zaskoczeni zachowaniem oskarżonego – zauważyć trzeba, że nie podjęli jakichkolwiek zachowań obronnych, a przecież mieli przewagę liczebną. Niewątpliwie więc zachowanie oskarżonego nie miało na celu zapobieżenia skutkowi ataku ze strony pokrzywdzonych, lecz ewentualnego przeciwdziałania dalszemu niezgodnemu z prawem zachowaniu pokrzywdzonych. Jak wyżej wskazano, bezpośredniość zamachu jest znamieniem obiektywnym. Obrońca przedstawiając argumenty mające przemawiać za istnieniem po stronie oskarżonego obawy przed pokrzywdzonymi, skupia się na subiektywnych odczuciach V. R., jakkolwiek częściowo zrozumiałych, to jednak nie przekładających się na elementy niezbędne dla uznania , że zachodziła potrzeba odpierania ataku, o czym mowa w art. 25 k.k. W okolicznościach niniejszej sprawy brak jest jakichkolwiek powodów, by przyjąć, że pokrzywdzeni, po wyjściu oskarżonego ze sklepu, byli w fazie usiłowania dalszego bezprawnego działania. Żaden dowód nie pozwala nawet na przyjęcie, by podjęli oni jakąkolwiek próbę przygotowania do dalszego ataku, a tym bardziej, by weszła ona w fazę usiłowania. W świetle powyższego uznać należało, że w analizowanej sprawie nie mamy do czynienia z kontratypem obrony koniecznej. Twierdzenia uczestników zdarzenia odnośnie tego, kto z kim szarpał się zanim wszyscy udali się do sklepu są rozbieżne. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż mężczyźni znajdowali się w stanie upojenia alkoholowego. Sąd okręgowy przyjął jedną z wersji, którą kwestionuje obrońca. Nie ma to jednak żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Gdyby przyjąć równie prawdopodobną wersję forsowaną przez obrońcę, ocena zachowania oskarżonego, jego postawy i właściwości osobistych pozostałaby niezmienna. Rację należy przyznać sądowi I instancji, który uznał, że brak jest wystarczających dowodów, by uznać, że V. R. przyjął postawę tzw. „gardy”. Zrzut ekranu (k. 297) stanowi jedynie stopklatkę nagrania. Z całości nagrania nie wynika, by utrwalona na tym obrazie postawa oskarżonego była czymkolwiek innym niż uchwyconym gestem ręki podsądnego. Wnikliwa analiza nagrania z monitoringu nie pozostawia wątpliwości co do prawidłowości ustalenia, że po wyjściu ze sklepu oskarżony zadał D. K. co najmniej trzy szybkie następujące po sobie ciosy. Odmienne twierdzenia skarżącego pozostają nieusprawiedliwione (vide: dowodowe nagranie (...)). Ad. 3. Przechodząc zaś do zarzutu rażącej niewspółmierności kary podniesionego jako ewentualny w apelacji obrońcy oskarżonego wskazać należy, że rażąca niewspółmierność kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. zachodzi wówczas, gdy orzeczona kara bądź suma zastosowanych kar zasadniczych i środków karnych wymierzonych przez sąd za przypisane oskarżonemu przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia szkodliwości społecznej czynów oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celów kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma uczynić w stosunku do osoby skazanej. Innymi słowy, tylko wtedy można uznać, że przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona, jeśli z punktu widzenia nie tylko sprawcy, ale i ogółu społeczeństwa, kara jawi się jako niesprawiedliwa, zbyt drastyczna, przynosząca nadmierną dolegliwość. „ Rażąca niewspółmierność kary jest uchybieniem w zakresie konsekwencji prawnych czynu, a zatem realnie można o niej mówić wówczas, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych, wymierzonych za popełnione przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie zapewnia spełnienia celów kary. Ponadto, orzeczona kara lub środek karny mogą być uznane za niewspółmierne, gdy nie uwzględniają w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnionego czynu, jak i osobowości sprawcy” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. akt WA 19/09, OSNwSK 2009/1/1255). W innym swoim wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że „ rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie ustalonych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica między karą wymierzoną a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo” (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2007 r., sygn. akt SNO 75/07, LEX nr 569073). Nie budzi jakichkolwiek wątpliwości, iż zmiana kary w instancji odwoławczej nie może następować w każdym przypadku, lecz wyłącznie wówczas, gdy kara orzeczona nie daje się akceptować z powodu różnicy między nią a kara sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej, rażącej. Taka sytuacja – w ocenie sądu apelacyjnego – nie miała miejsca w niniejszej sprawie, co czyni niezasadnym podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego zarzut rozpatrywany na gruncie wspomnianego art. 438 pkt 4 k.p.k. Oczywistym jest, że cele prewencji indywidualnej – wychowawcze i zapobiegawcze – które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego mają zwykle prymat przed innymi, zwłaszcza negatywną prewencją generalną, która może skłaniać do wymierzania nadmiernie surowych kar. Sankcja sprawiedliwa nie powinna zatem wykraczać poza rzeczywistą potrzebę, właściwa reakcja karna to reakcja celowa, uwzględniająca wszystkie elementy decydujące o jej rodzaju i wymiarze, sprawiedliwa i akceptowana społecznie. Kierując się powyższymi kryteriami nie można było uznać, aby wymierzone kolejno oskarżonemu: w pkt 1 kara 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, wymierzona w pkt 2 kara 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz wymierzona podsądnemu w pkt 3 kara łączna 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności stanowiły kary nieadekwatne do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu. Jak trafnie podniósł sąd okręgowy, V. R. swoim działaniem, przypisanym mu w punkcie 1 zaskarżonego wyroku wypełnił znamiona dwóch przestępstw, z czego, z uwagi na skutek, przestępstwo z art. 155 k.k. pozostaje wysoce społecznie szkodliwe. Oskarżony działał w upojeniu alkoholowym, zadał pokrzywdzonemu aż trzy ciosy pięścią z dużą siłą i agresją, celując w głowę, mając jednocześnie świadomość, iż jego ofiara również jest w stanie nietrzeźwości i de facto do jej obezwładnienia wystarczyłoby być może jedno popchnięcie. Wszystko to powoduje, że nie sposób uznać kary wymierzonej oskarżonemu za przestępstwo z art. 157 § 2 k.k. i art. 155 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. za rażąco surową. Jednocześnie sąd I instancji wziął pod należytą uwagę wszelkie okoliczności łagodzące, na które wskazywał też skarżący i prawidłowo je wyważył (vide: str. 11 pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Orzeczone wobec V. R. kary nie przekraczają stopnia winy oskarżonego oraz stopnia szkodliwości społecznej popełnionych przestępstw. Są zgodne z dyrektywami kary zawartymi w art. 53 k.k. i czynią zadość stawianym jej celom. Wymierzając oskarżonemu w/w kary jednostkowe oraz karę łączną, sąd okręgowy prawidłowo uznał, iż będą one wystarczające, by uświadomić oskarżonemu naganność jej postępowania. Jednocześnie, w ocenie sądu I instancji, orzeczone kary są na tyle dolegliwe, że spełnią zarówno cele wychowawcze, jak i w zakresie prewencji ogólnej. |
|||||||||||||||||||||||||
|
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||||
|
1. Uniewinnienie oskarżonego w całości od wszystkich przypisanych mu czynów. na wypadek nieuwzględnienia działania oskarżonego w ramach obrony koniecznej: 2. uchylenie pkt 3 wyroku o karze łącznej, 3. zmiana zaskarżonego wyroku w pkt 1 i obniżenie kary wymierzonej oskarżonemu do 10 miesięcy pozbawienia wolności, 4. zmiana zaskarżonego wyroku w pkt 2 i obniżenie kary wymierzonej oskarżonemu do 2 miesięcy pozbawienia wolności, 5. wymierzenie oskarżonemu kary łącznej 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||||
|
Bezzasadność zarzutów podniesionych w apelacji. Brak podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu. |
|||||||||||||||||||||||||
|
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|||||||||||||||||||||||||
|
4.1. |
--- |
||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.7. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
|
5.1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||||||
|
Zaskarżony wyrok utrzymano w mocy w całości. |
|||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||||||||
|
Materiał dowodowy sprawy potwierdził sprawstwo i winę oskarżonego w zakresie przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. i art. 155 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na szkodę D. K. oraz występku z art. 157 § 2 k.k. na szkodę P. M.. Wskazywano już uprzednio, że postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone prawidłowo i wnikliwie. Sąd I instancji dokonał właściwej rekonstrukcji stanu faktycznego, a orzekając wziął pod uwagę wszystkie przeprowadzone dowody. Ocena ujawnionego materiału nie budzi zastrzeżeń, albowiem nie wykracza ona poza ramy oceny swobodnej, jest dokładna i nie wykazuje błędów logicznych. Ustalenia faktyczne, prawidłowo poczynione przez sąd I instancji nie pozwoliły na przyjęcie, że oskarżony działał w ramach kontratypu obrony koniecznej. Zarówno kary jednostkowe wymierzone oskarżonemu, jak i kara łączna nie są rażąco niewspółmiernie surowe. Rozstrzygnięcie sądu I instancji uznać należało za sprawiedliwe. |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.8. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
|
5.2.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.9. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.1.7. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
5.3.1.1.1. |
--- |
||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
5.3.1.4.1. |
--- |
||||||||||||||||||||||||
|
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.1.8. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||||||||||||||||||||||||
|
--- |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.10. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||||||||||||||||||||||||
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||||||
|
Punkt 1 wyroku. |
Na podstawie art. 105 § 1 i 2 k.p.k. sprostowano oczywistą omyłkę pisarską, zawartą w części wstępnej zaskarżonego wyroku w ten sposób, iż w miejsce błędnej kwalifikacji prawnej czynu opisanego w punkcie II: „art. 157 § 1 k.k.”, wskazano prawidłową: „art. 157 § 2 k.k.”. W toku redakcji wyroku omyłkowo wpisano kwalifikację prawną czynu zarzucanego oskarżonemu, niezgodną z treścią aktu oskarżenia. |
||||||||||||||||||||||||
|
6. Koszty Procesu |
|||||||||||||||||||||||||
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||||||
|
Punkt 3 wyroku. |
W punkcie 2 wyroku, kształtując swe orzeczenie o kosztach, sąd apelacyjny na podstawie przepisów art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa przypadającej od niego części kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, uznając, iż z uwagi na konieczność odbycia kary pozbawienia wolności, przy braku oszczędności, ich uiszczenie byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe, a wręcz niemożliwe. |
||||||||||||||||||||||||
|
7. PODPIS |
|||||||||||||||||||||||||
|
A. A. M. Ś. P. M. |
|||||||||||||||||||||||||
|
1.11. Granice zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
Kolejny numer załącznika |
1 |
||||||||||||||||||||||||
|
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca oskarżonego |
||||||||||||||||||||||||
|
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Całość wyroku sądu I instancji |
||||||||||||||||||||||||
|
0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||||
|
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ w części |
☒ |
co do winy |
|||||||||||||||||||||||
|
☐ |
co do kary |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||||||||||||||||||||||
|
0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||||||||||||||||||||||
|
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu |
||||||||||||||||||||||||
|
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||||||||||||||||||||||
|
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
brak zarzutów |
||||||||||||||||||||||||
|
0.1.1.4. Wnioski |
|||||||||||||||||||||||||
|
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
||||||||||||||||||||||
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Poznaniu
Data wytworzenia informacji: