Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 300/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sąd Okręgowy w Z., wyrok z dnia (...) r., sygn. akt (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia z pkt VII, tj. art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. w zw. z art. 92 k.p.k. i art. 410 k.p.k. przez ich niewłaściwe zastosowanie w przedmiotowej sprawie w zakresie ustalenia na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów stanowiących podstawę orzeczenia w tym przedmiocie i wniosku pokrzywdzonego, wysokości kwoty rzeczywiście także wypłaconej oskarżonej, jako część szkody podlegającej naprawieniu na podstawie orzeczenia z pkt VII, polegające na braku prawidłowej, rzetelnej służącej więc ustaleniu prawdziwego stanu faktycznego w zakresie wysokości szkody oceny materiału dowodowego, na podstawie którego Sąd wobec nieusuniętej sprzeczności w tym zakresie i wątpliwości na moment wyrokowania dowolnie ustalił wysokość tej części szkody, jako też pewnej, nie dostrzegając nieusuniętych w tej kwestii istotnych wątpliwości co do rzeczywistej wysokości tej kwoty wypłaconej, której Sąd przed wydaniem orzeczenia nie usunął, ani nie wyjaśnił, dlaczego na podstawie jego oceny zgromadzonych w tej kwestii dowodów na podstawie więc norm stosowanych do orzeczenia tego środka orzekł inną, niż żądana przez pokrzywdzonego kwota, nie oceniając tu w ogóle sprzecznych w tej kwestii dowodów, ani nie uzasadniając swego stanowiska w tym właśnie zakresie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku;

2. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na bezpodstawnym, niezasadnym przyjęciu, że wysokość całej pewnej szkody majątkowej wyrządzonej pokrzywdzonemu (...) Bank S.A. dotychczas nienaprawionej została ponad wszelką wątpliwość prawidłowo i pewnie ustalona, wynosząc w zakresie określonym, zgodnie z art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. w postaci wypłaconego kapitału właśnie 47.850,00 zł, którą Sąd ustalił tylko na podstawie samej treści umowy stron, podczas gdy przedstawione przez pokrzywdzonego dowody w postaci zestawienia transakcji na rachunku bankowym służącym do obsługi zadłużenia wynikającego z umowy objętej zarzutem z pkt II i wyciągu z ksiąg bankowych wynika właśnie oczywista, ewidentna, niewyjaśniona i nierozstrzygnięta przez Sąd sprzeczność w zakresie zasądzonej kwoty i tej objętej żądaniem pokrzywdzonego określonej we wniosku z pkt I pisma z dnia(...) r. i pisma z dnia (...) r., tj. kwoty wypłaconego jej kapitału w wysokości 53.471,44 zł, więc wobec też niewyjaśnienia kwestii jej prawidłowej wysokości, nieusunięcia wątpliwości w tym zakresie oraz nieuzasadnienia na podstawie ustalonych faktów po ocenie dowodów jej dotyczących, dlaczego Sąd przyjął określoną w wyroku jej wysokość, nie można było orzec zaskarżonego obowiązku w tym stanie sprawy na moment wydania przedmiotowego wyroku zaskarżonego tylko w tym właśnie zakresie.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należy zauważyć, iż Sąd Okręgowy w Z. wyrokiem z dnia (...) r., sygn. akt (...) uznał oskarżoną M. K. za winną tego, że:

I. w dniu (...) r. w Z., działając wspólnie i w porozumieniu z J. G. (1), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i uzyskania kredytu budowlano-hipotecznego na sfinansowanie części kosztów inwestycji, której celem było częściowe sfinansowanie zakupu działki budowlanej wraz z rozpoczętą budową nieruchomości mieszkalnej, dokończenie i wykończenie nieruchomości położonej w Z. przy ulicy (...), za pośrednictwem J. G., przedłożyła, pracownikowi Banku (...) S.A. Oddział III w Z., przy ul. (...), mające istotne znaczenie dla uzyskania kredytu, uprzednio podrobione, przerobione, poświadczające nieprawdę albo nierzetelne dokumenty w postaci PIT 36 za rok 2000, 2001, PIT 5 za 06, 07, 08.2002, zawierające nieprawdziwe informacje co do osiąganych dochodów i strat, należącej do wymienionej firmy o nazwie (...), oświadczenie o przychodach i kosztach przedsiębiorcy prowadzącego podatkową księgę przychodów i rozchodów, zawierające nieprawdziwe informacje co do osiąganych przychodów, kosztów, dochodów firmy, czym wprowadziła w błąd pracownika tego banku co do autentyczności dokumentów, osiąganych dochodów i możliwości spłaty kredytu i na podstawie których w dniu (...)r. zawarła umowę kredytu budowlano-hipotecznego, nr umowy (...), na kwotę 100 265 CHF, stanowiącą równowartość 277 543 zł i 55 groszy wg średniego kursu NBP w dniu (...) roku, czym doprowadziła w/w bank, którego następcą prawnym jest Bank (...) S.A. z siedzibą w G., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w postaci pieniędzy z udzielonego kredytu, tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył jej karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 i 3 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. karę grzywny w liczbie 80 stawek dziennych w wysokości po 20 zł każda,

II. w dniu (...) r. w Z., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z J. G. (1), w celu uzyskania limitu debetowego w rachunku (...), za pośrednictwem J. G. (1) przedłożyła pracownikowi Banku (...) SA Oddział III w Z., mieszczącemu się przy ulicy (...), mające istotne znaczenie dla uzyskania limitu uprzednio sfałszowane dokumenty w postaci PIT 5 za (...) PIT 36 za rok (...) zawierające nieprawdziwe informacje co do osiągania dochodów i strat należącej do wymienionej firmy (...), informację finansową o przedsiębiorcy zawierającą nieprawdziwe informacje co do sprzedaży, kosztów i zysków osiąganych przez w/w firmę, czym wprowadziła w błąd pracownika w/w banku co do faktycznej sytuacji finansowej firmy, osiąganych przez wymienioną dochodów i możliwości spłaty limitu i na podstawie których to dokumentów w dniu (...) r. zawarła umowę kompleksową pakietu harmonium, nr umowy (...), a następnie w dniu (...) r. podpisała aneks do wymienionej umowy otrzymując pieniądze w kwocie 47 850 zł, czym doprowadziła w/w bank, którego następcą prawnym jest (...) Bank S.A. z siedzibą w W., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy, tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za przestępstwo to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył jej karę 1 roku pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 2 i 3 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył jej karę grzywny w liczbie 60 stawek dziennych w wysokości po 20 zł każda,

w pkt III na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. połączył orzeczone wyżej kary pozbawienia wolności i wymierzył oskarżonej karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie w pkt V na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesił na okres 2 lat próby, zobowiązując oskarżoną w pkt VI na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. do informowania sądu o przebiegu okresu próby,

w pkt IV na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. połączył orzeczone wobec oskarżonej kary jednostkowe grzywny i wymierzył jej karę łączną grzywny w liczbie 100 stawek dziennych w wysokości po 20 zł każda

oraz w pkt VII na podstawie art. 46 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonej obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem zarzucanym jej w punkcie II i przypisanym jej w punkcie II poprzez zapłatę na rzecz (...) Banku S.A. z siedzibą w W. kwoty 47.850,00 zł

a nadto w punktach VIII i IV orzekł o kosztach procesu.

Z uwagi na to, iż apelacja wniesiona w niniejszym postępowaniu dotyczy wyłącznie orzeczenia z pkt VII, Sąd Apelacyjny ograniczy swoje rozważania wyłącznie do kwestii dotyczącej tego orzeczenia (art. 447 § 3 k.p.k.).

Skarżący obrońca w obu zarzutach zakwestionował wydanie wobec oskarżonej orzeczenia na podstawie art. 46 § 1 k.k., odwołując się przy tym do naruszenia art. 410 k.p.k. ( zarzut ad. 1) oraz błędu w ustaleniach faktycznych ( zarzut ad. 2). Wprawdzie ma rację skarżący, iż Sąd I instancji nie dokonał ustalenia, czy w czasie orzekania nadal występowała szkoda w wysokości ustalonego limitu debetowego, czy też limit ten został częściowo spłacony, ale jednocześnie rację ma w tym, iż w tym zakresie (co do występowania wysokości szkody, jak i w ogóle możliwości wydania orzeczenia w trybie art. 46 § 1 k.k.) Sąd I instancji nie poczynił żadnych ustaleń. Przy czym należy wyraźnie podnieść, iż brak możliwości wydania orzeczenia naprawienia szkody zwalnia z dokonywania dalszych ustaleń co do jej wysokości.

Sąd I instancji zasadnie w niniejszym postępowaniu zastosował przepis art. 4 § 1 k.k., czemu dał wyraz w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku w sekcji 3 na str. 4.

Sąd I instancji, nie orzekając w trybie art. 46 § 1 k.k. obowiązku naprawienia szkody, wynikającej z przypisanego oskarżonej przestępstwa w pkt I wskazał na brzmienie art. 415 § 1 k.p.k., z którego to przepisu wynika zakaz orzekania obowiązku naprawienia szkody (jak i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę czy nawiązki na rzecz pokrzywdzonego), jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Sąd I instancji bowiem trafnie wyjaśnił, iż w odniesieniu do tego kredytu, z którego wynikała szkoda banku, został wcześniej wydany bankowy tytuł egzekucyjny, któremu sąd nadal klauzulę wykonalności i na podstawie którego już było przeprowadzone postępowanie egzekucyjne. Tym samym Sąd ten trafnie też skonkludował, iż za prawomocne orzeczenie o roszczeniu należy rozumieć między innymi zaistniałe zgodnie z wcześniej obowiązującymi przepisami, orzeczenie sądowe nadające klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

Stosowanie w niniejszym postępowaniu przepisu art. 415 § 1 k.p.k. nie jest kwestionowane.

Sąd I instancji nie ustalił jednak, czy w przypadku kredytu, o którym mowa w pkt II części rozstrzygającej wyroku nie wystąpiła podobna sytuacja, gdyż w tym przedmiocie w treści uzasadnienia wyroku nie wypowiedział się ani jednym słowem. Skoro jednak Sąd I instancji w pkt VII orzekł obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz (...) Banku S.A. z siedzibą w W. kwotę 47.850,00 zł, to należy uznać, iż doszedł do przekonania, że kredyt (limit debetowy) nie został w żadnej części spłacony, jak i że nie toczyło się żadne postępowanie bądź nie istniał żaden tytuł egzekucyjny, o których mowa w art. 415 § 1 k.p.k.

Tymczasem dokładna analiza zebranych w sprawie dowodów prowadzi do wniosku przeciwnego.

Wstępnie należy zauważyć, iż wobec tej pożyczki były prowadzone czynności windykacyjne i w wyniku tych czynności bank odzyskał 1530,00 zł (patrz: wyjaśnienia sporządzone przez (...) 2 na k. 164).

Poza tym na k. 847 znajduje się „wyciąg z ksiąg Banku (...) Spółka Akcyjna” z datą wystawienia (...)r., z którego w pkt I wynika stwierdzenie, że, cyt.: „z tytułu umowy rachunku bankowego – (...) z dnia (...)r., zawartej z dłużnikiem M. K.…, Bankowi (...) S.A. przysługuje wobec w/w dłużnika roszczenie o zapłatę kwoty 58.886,08 zł”, w pkt II wskazano na składowe (kapitał, odsetki bankowe, koszty), które składają się na w/w zobowiązanie, w pkt III stwierdzono, iż całe zobowiązanie dłużnika, o którym mowa w pkt I jest wymagalne, w pkt IV. stwierdzono, iż wyciąg z ksiąg Nr (...) został wydany w celu dochodzenia roszczenia przeciwko w/w.

A także w tym dokumencie zawarto informację, iż wyciąg ten został wydany na podstawie art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe (Dz.U. Nr 140, poz. 939) oraz w oparciu o dane zawarte w księgach banku i innych dokumentach związanych z dokonywaniem czynności bankowych, w celu prowadzenia egzekucji roszczenia objętego wyciągiem na rzecz Banku (...) Spółka Akcyjna.

W świetle obowiązujących w czasie wystawienia tego wyciągu przepisów prawa bankowego, tj. przepisów art. 95-97, jak i mając na uwadze treść w/w dokumentu, należy stwierdzić jednoznacznie, iż bank prowadził postępowanie mające na celu wyegzekwowanie tych należności, gdyż taki wyciąg w rzeczywistości stanowił już podstawę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego i na jego podstawie mogły być prowadzone wskazane w prawie bankowym czynności mające na celu wyegzekwowanie należności a w przypadku nadania takiemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności przez sąd taki tytuł egzekucyjny był już podstawą prowadzenia egzekucji według przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Istnienie tego dokumentu dowodzi więc prowadzenia przez pokrzywdzony bank wynikających z Prawa bankowego stosownych czynności (postępowania), mającego na celu wyegzekwowanie tego roszczenia, wynikającego przecież z kredytu, o którym mowa w pkt II zaskarżonego wyroku i to Bank w ówczesnym czasie dysponował stosownym ku temu tytułem. Skoro zaś przyjmowano, iż wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego jest równoważne z wytoczeniem powództwa (patrz: wyrok SN z dnia 15 listopada 2002 r., II CKN 986/00, OSP 2003, z. 12, poz. 158; Zoll Fryderyk (red.), „Prawo bankowe. Komentarz, Tom I i II”, Zakamycze 2005, teza 4 do art. 96), to należy przyjąć, iż prowadzenie postępowania bankowego mającego na celu wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego jest już postępowaniem, którego przedmiotem jest roszczenie wynikające z zawartej umowy kredytowej czy pożyczki, o którym mowa w art. 415 § 1 k.p.k. Tak samo należy odnieść się do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, które należy zrównać z „orzeczeniem”, o którym prawomocnie orzeczono w rozumieniu tego przepisu.

Pokrzywdzony bank dysponował więc stosownymi narzędziami prawnymi, pozwalającymi na prowadzenie wobec oskarżonej postępowania egzekucyjnego, co zresztą czynił. Przy czym nieistotne tu już jest, czy prowadzone czynności egzekucyjne były skuteczne czy też nie (por. wyrok SN z dnia 21 lutego 2013 r., V KK 14/13, LEX nr 1284782; wyrok SN z dnia 24 lutego 2022 r., IV KK 31/22, LEX nr 3392034).

Sąd Apelacyjny więc, kierując się koniecznością zastosowania treści normy wynikającej ze zdania drugiego art. 415 § 1 k.p.k., z uwagi na niedokonanie przez Sąd I instancji na podstawie dowodów ustalenia o niemożności wydania orzeczenia w trybie art. 46 § 1 k.k., na podstawie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. w zw. z art. 437 k.p.k. zmienił wyrok Sądu I instancji w zaskarżonej części, uchylając orzeczenie z punktu VII o obowiązku naprawienia szkody.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uchylenie orzeczenia z pkt VII.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek okazał się zasadny, co wynika z w/w wywodów przytoczonych przy ustosunkowaniu się do zarzutów apelacyjnych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Nie dotyczy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Zmieniono wyrok Sądu Okręgowego w zaskarżonej części, tj. w pkt VII poprzez uchylenie tego orzeczenia wydanego na podstawie art. 46 § 1 k.k.

Zwięźle o powodach zmiany

O przyczynach tej zmiany wypowiedziano się wyżej przy ustosunkowaniu się do zarzutów apelacyjnych.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Nie dotyczy

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Zwolnienie oskarżonej od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie apelacyjne jest wynikiem zastosowania względów słuszności (art. 624 § 1 k.p.k.), skoro wywiedziona przez obrońcę oskarżonej apelacja została uwzględniona, powodując wydanie rozstrzygnięcia na korzyść oskarżonej.

7.  PODPIS

A. Ł. I. P. M. K.