Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 24 czerwca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Krzysztof Lewandowski

Protokolant: prot. sąd. Sylwester Leńczuk

przy udziale Prokuratora Prok. Reg. w Poznaniu – Sławomira Zajlera

po rozpoznaniu w sprawie K. C.

ściganego europejskim nakazem aresztowania

zażaleń obrońcy ściganego na postanowienia Sądu Okręgowego w Z. z dnia (...) r., sygn. (...) w przedmiocie przekazania do N. na podstawie europejskich nakazów aresztowania oraz zastosowania tymczasowego aresztowani

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

p o s t a n o w i ł

1.  utrzymać zaskarżone postanowienia w mocy;

2.  zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adwokata W. B. kwotę 885, 60 zł (w tym 23% VAT), tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej ściganemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Z., po rozpoznaniu wniosku prokuratora, postanowieniem z dnia (...) r., sygn. (...) , na podstawie art. 607k k.p.k., art. 607 l § 1 k.p.k. i art. 607t § 1 k.p.k. – przekazał ściganego K. C. z terytorium Polski do N. w celu przeprowadzenia postępowania karnego, zgodnie z dwoma europejskimi nakazami aresztowania, wydanymi przez Sąd Rejonowy w G.:

- z dnia (...)

- z dnia (...)

z zastrzeżeniem zwrotnego przekazania celem wykonania ewentualnej kary pozbawienia wolności. Przy czym wykonanie postanowienia odroczono do czasu zakończenia postępowań w innych sprawach karnych, toczących się przeciwko ww. w P., w tym do czasu wykonania kary obecnie przezeń odbywanej, jak i przyszłych ewentualnych kar (k. 51-53).

Nadto, odrębnym postanowieniem, wydanym tego samego dnia, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 249 § 1 k.p.k., art. 258 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.k. i art. 607k § 3 k.p.k., zastosował wobec ściganego K. C., środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 14 dni, ustalając, że jego termin będzie biegł od zakończenia odbywania ostatniej z kar polegających na rzeczywistym pozbawieniu wolności, orzeczonych wobec ściganego w innych sprawach (k. 54-55),

Zażalenia na oba ww. postanowienia złożył obrońca ściganego, adwokat W. B..

Przy czym w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie przekazania ściganego (k. 60-61), zarzucił on:

1.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na jego treść, a to art. 607k § 1 k.p.k. polegającą na przekazaniu ściganego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w oparciu o (...) Nakazy Aresztowania Sądu Rejonowego w G. nie spełniające wymogów formalnych, w tym również określonych w Artykule 8 Decyzji Ramowej Rady U. z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie Europejskiego Nakazu Aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, co w szczególności dotyczy wewnętrznej sprzecznej treści Europejskiego Nakazu Aresztowania Sądu Rejonowego w G. z dnia (...) r. w sprawie (...) wydanego w związku z przestępstwem którego miał dopuścić ścigany w jednej wersji w dniach(...) r., albo wg drugiej wersji - jak wskazano w opisie stanu faktycznego zawartego w Europejskim Nakazie Aresztowania - pomiędzy dniem (...) r. (...), a dniem (...) r.;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegającego na przyjęciu, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzi obligatoryjna przesłanka odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania w sytuacji, gdy przekazanie podejrzanego na podstawie europejskiego nakazu narusza jego prawa człowieka i obywatela, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k. poprzez jego niestosowanie.

Podnosząc wskazane zarzuty skarżący obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez orzeczenie o odmowie wykonania (...) Nakazów Aresztowania wydanych przez Sąd Rejonowy w G. w dniu (...) r. w sprawie (...) oraz w dniu (...) r. w sprawie (...).

Nadto wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz (obrońcy z urzędu) kosztów nieopłaconej obrony udzielonej ściganemu w postępowaniu odwoławczym.

W zażaleniu na postanowienie w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania (k. 74-75), skarżący obrońca zarzucił obrazę przepisów postępowania:

1.  art. 249 § 1, art. 258 § 1 pkt 1 oraz § 2 k.p.k. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż zabezpieczenie prawidłowego toku przedmiotowego postępowania wymaga zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania z powodu obawy ucieczki lub ukrywania się ściganego, podczas gdy nawet z treści uzasadnienia postanowienia Sądu nie wynika, by obawa ta była w jakimkolwiek stopniu uzasadniona, a dowody jakimi Sąd dysponował prowadzą do wniosku, iż stanowi ona jedynie hipotetyczne założenie - które to uchybienia miały istotny wpływ na podjęcie decyzji o zastosowaniu tymczasowego aresztowania w stosunku do ściganego K. C.;

2.  art. 607k § 3 k.p.k. polegającą na zastosowaniu tymczasowego aresztowania - w związku z wnioskiem o przekazanie wydanym przez inne państwo członkowskie U. bez wymaganej oceny, czy ścigany ma rzeczywiście zamiar utrudniać procedurę przekazania;

3.  art. 249 § 1, art. 258 § 2 k.p.k. polegającą na przyjęciu, że przesłanką szczególną stosowania tymczasowego aresztowania jaka może miejsce w sprawie przekazania obywatela p. na terytorium innego państwa członkowskiego U. w celu przeprowadzenia przeciw niemu postępowań karanych jest ustawowe zagrożenie przewidziane w ustawie tego państwa, podczas gdy należało uwzględniać dolegliwość realnie grożącej ściganemu kary;

4.  art. 257 § 1 k.p.k. w zw. z art. 258 § 4 k.p.k. polegającą na zastosowaniu tymczasowego aresztowania w sytuacji, gdy do zabezpieczenia prawidłowego postępowania w przedmiocie przekazania osoby ściganej wystarczające było zastosowanie nie izolacyjnego środka zapobiegawczego i nie uwzględnienie rodzaju i charakteru obaw występujących u podstawy zastosowania tymczasowego aresztowania. W konsekwencji doprowadziło to do przyjęcia, iż jedynie środek o charakterze izolacyjnym będzie koniecznym do zabezpieczenia w przyszłości wykonania postanowieni w przedmiocie przekazania ściganego.

Podnosząc te zarzuty, skarżący obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kosztów nieopłaconej obrony udzielonej ściganemu w postępowaniu odwoławczym.

Zarządzeniem z dnia (...)r., oba ww. zażalenia skierowane zostały do wspólnego rozpoznania w sprawie odwoławczej o sygn. (...)

W dniu (...) r. do tutejszego Sądu Apelacyjnego wpłynęło pismo ściganego K. C. z dnia(...) r., zatytułowane „zażalenie”, w którym ścigany kwestionował zastosowanie wobec niego tymczasowego aresztowania, podnosząc, że stosowanie tego środka po zakończeniu odbywania przez niego kary pozbawienia wolności, oznacza „podwójne ukaranie”, bowiem aktualnie musi on odbywać karę ze świadomością, że po jej zakończeniu nie tylko nie wyjdzie na wolność, ale jego izolacja odbywać się będzie w surowszym rygorze (k. 82-84).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Oba zażalenia okazały się niezasadne.

Stanowisko zaprezentowane w pierwszym z opisanych zażaleń, kwestionujące dopuszczalność przekazania ściganego do N., oparte zostało de facto wyłącznie na wytkniętej przez skarżącego wewnętrznej sprzeczności w treści jednego z europejskich nakazów aresztowania, stanowiących podstawę przekazania. Stanowisko to okazało się oczywiście bezzasadne, bowiem wytknięta przez skarżącego sprzeczność była w istocie pozorna – co dostrzegł już i trafnie skonstatował Sąd I instancji.

Zważyć bowiem należało, że w pierwszym z przywołanych na wstępie europejskich nakazów aresztowania, wydanym przez Sąd Rejonowy w G. w sprawie (...), jako datę/okres popełnienia przestępstwa (mającego polegać na kradzieży z włamaniem m.in. 38 rowerów elektrycznych) wskazano okres: „pomiędzy dniem (...)

Z kolei w zawartym w tymże ena opisie stanu faktycznego, wskazano, że do wspomnianej kradzieży dojść miało „pomiędzy dniem (...) Nie było zatem tak – jak wytknął skarżący – jakoby w opisie stanu faktycznego w treści ena, jako datę końcową okresu popełnienia przestępstwa wskazano (...) Data końcowa wskazana w opisie stanu faktycznego ((...) r.) faktycznie różniła się od tej wpisanej w rubryce przeznaczonej do wskazania daty/okresu czynu ((...) r.). Różnica ta jednakże, słusznie uznana została przez Sąd I instancji za mieszczącą się w kategorii oczywistej omyłki pisarskiej. Nie budziło przy czym wątpliwości, że wiążąca jest data wskazana w stosownej rubryce ena, nie zaś ta, ujęta w opisie stanu faktycznego. Tym samym jasne było to, dla potrzeb jakiego postępowania karnego (o jaki czyn) nastąpiło wydanie ściganego.

Wbrew zatem stanowisku skarżącego, treść ena w sprawie (...) nie była obarczona niejasnością uniemożliwiającą wykonanie ena, w szczególności taką, która nie pozwalałaby na dokonanie prawidłowej oceny stosowania zasady specjalności.

Tym samym wydanie zaskarżonego orzeczenia w sytuacji, gdy Sąd I instancji dostrzegł omyłkę w jego treści, w żadnym razie nie stanowiło naruszenia procedury, w szczególności okoliczność ta – wbrew oczekiwaniom skarżącego – nie stanowiła przesłanki odmowy wykonania europejskiego nakazu aresztowania. Wobec przytoczonej powyżej treści ena, brak było bowiem podstaw do powzięcia wątpliwości, co do czasu popełniania czynu, a tym samym – uznania, że zawarte w europejskim nakazie aresztowania dane były niewystarczające do celów podjęcia decyzji o przekazaniu.

Podkreślenia wymagało przy tym, że sąd wykonujący europejski nakaz aresztowania nie jest władny badać kwestii merytorycznych związanych z postawionym ściganemu zarzutem. Przedmiotem badania sądu nie jest nawet samo wykazanie przypuszczenia, że aresztowany dopuścił się za granicą przestępstwa, czy też weryfikacja charakteru tego przestępstwa; tym bardziej zaś poszczególne okoliczności tego czynu (np. czas jego popełnienia). Weryfikację wskazanych okoliczności wyklucza założenie, że „sąd [państwa członkowskiego], który wydał nakaz, dysponuje dowodami popełnienia przestępstwa […]. Jedynie gdy ujawnią się okoliczności podważające wzajemne zaufanie, z których w sposób oczywisty wynika, że w ogóle brak było podstaw do wydania (...), obowiązkiem sądu jest zweryfikowanie tych danych” (tak: postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. z dnia (...)).

Skoro zatem w sytuacji gdy zasada wzajemnego zaufania do organu Państwa Członkowskiego nie została zanegowana, brak było podstaw do weryfikacji danych przedstawionych przez Sąd niemiecki w treści europejskiego nakazu aresztowania.

Wskazania wymagało następnie, że skarżący formułując zarzut błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie okoliczności mających wskazywać, że przekazanie ściganego na podstawie europejskiego nakazu narusza jego prawa człowieka i obywatela, nie sprecyzował w żaden sposób, na czym naruszenie to miałoby polegać. Sąd odwoławczy nie doszukał się zaś z urzędu, żadnych okoliczności mogących wskazywać, że przekazaniu ściganego do N. w celu przeprowadzenia postępowania karnego, sprzeciwia się dyspozycja przepisu art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k., zgodnie z którym odmawia się wykonania nakazu europejskiego, jeżeli naruszałoby to wolności i prawa człowieka i obywatela.

Powyższe wskazywało, iż w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły opisane w zarzutach uchybienia, a skarżący obrońca nie wykazał wystąpienia w przypadku ściganego okoliczności sprzeciwiających się jego przekazaniu na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, bądź też potrzeby dodatkowego weryfikowania owych okoliczności. Czyniło to decyzje o przekazaniu – zasadną.

Brak też było podstaw do przyjęcia – jak wywodził skarżący w drugim z opisanych na wstępie zażaleń – jakoby w przypadku ściganego niezasadnym było zastosowanie wobec niego tymczasowego aresztowania na okres 14 dni od zakończenia odbywania ostatniej z kar pozbawienia wolności orzeczony w krajowych sprawach karnych.

Podzielić należało stanowisko Sądu I instancji, że wystarczającą przesłanką zastosowania wobec ściganego tymczasowego aresztowania na podstawie art. 607k § 3 k.p.k., był sam fakt ścigania go europejskimi nakazami aresztowania. Skoro bowiem na etapie postępowania prowadzonego w państwie wydającym europejski nakaz aresztowania istniały podstawy do poszukiwania ściganego, to również w postępowaniu służącym wykonaniu tegoż nakazu przyjąć należało istnienie wysokie prawdopodobieństwo ukrywania się ściganego (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2014 r., sygn. II AKz 770/14). Jak zaś trafnie ustalił Sąd I instancji, zarzucane ściganemu w europejskim nakazie przestępstwa zagrożone są surową karą, co implikowało obawę, że chcąc uniknąć takiej ewentualnej kary, ścigany – po zakończeniu izolacji w ramach spraw toczących się przeciwko niemu w P. – mógłby zakłócić procedurę wydania go do N.. Nadto zarzuconego mu czynu ścigany miał się dopuścić we współdziałaniu z innym ustalonym podejrzanym, również ściganym za pomocą ena, jak również z innymi nieustalonymi osobami, co nie tylko stanowiło okoliczność obciążającą w kontekście potencjalnego wyrokowania, ale też nakazywało przyjąć istnienie powiązań przestępczych pomiędzy ściganym a innymi osobami, które to powiązania mogłyby posłużyć ściganemu do podejmowania zachowań zakłócających procedurę jego przekazania na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.

W tej sytuacji, Sąd odwoławczy podzielił pogląd Sądu I instancji, iż tylko izolacyjny środek zapobiegawczy – stosowany od momentu ustania przyczyny odroczenie wykonania ena – jest w stanie należycie zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania w przedmiocie wykonania europejskiego nakazu aresztowania.

Uwzględniając powyższe, stwierdzić należało, iż – wbrew stanowisku skarżącego – zastosowanie wobec ściganego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania jawiło się jako zasadne. Przy czym wobec aktualnego osadzenia ściganego w innej sprawie karnej, zaaprobować należało także termin stosowania wobec niego tymczasowego aresztowania, oznaczony na okres 14 dni od momentu ustania przyczyny odroczenie wykonania ena. Termin ten uznać należało za prawidłowy w świetle art. 607k § 3 k.p.k. i na obecnym etapie wystarczający dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania w przedmiocie wykonania europejskiego nakazu aresztowania.

Uwzględniając powyższe, orzeczono, jak w punkcie 1 uzasadnianego postanowienia.

Z uwagi na to, że w toku niniejszego postępowania odwoławczego, ścigany korzystał z pomocy obrońcy wyznaczonego mu z urzędu, na podstawie przepisów § 19 pkt 7, § 18 ust 2 i § 4 ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2024.763), obrońcy temu zwrócono koszty obrony udzielonej z urzędu w tymże postępowaniu w łącznej kwocie 885, 60 zł (w tym 23% VAT), na którą składały się:

- opłata za pozostałe czynności w postępowaniu wykonawczym (do których zaliczyć należy obronę w sprawie o przekazanie na podstawie ena) w kwocie 480 zł, zwiększona o 23% VAT, co dawało kwotę 590, 40 zł,

- opata za udział w posiedzeniu sądu dotyczącym rozpoznania zażalenia na zastosowanie tymczasowego aresztowania w wysokości 50% opłaty, tj. kwota 240 zł, zwiększona o 23% VAT, co dawało kwotę 295, 20 zł.

Dodać należało, że obrońcy przysługiwały odrębne opłaty za obronę ściganego w postępowaniu co do meritum sprawy (przekazania na podstawie ena) oraz za udział w posiedzeniu w przedmiocie aresztu. Pomimo bowiem, że oba zażalenia obrońcy rozpoznane zostały w ramach jednego postępowania odwoławczego, to jednak postępowanie to obejmowało dwie różne sprawy, rozstrzygnięte dwoma odrębnymi postanowieniami Sądu I instancji, a jedynie połączone do wspólnego rozpoznania na postawie przywołanego na wstępie zarządzenia z dnia 20 maja 2024 r.

Zawarte w punkcie 3 orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego, uwzględniało regulację zawartą w art. 30 decyzji ramowej z dnia z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi (Dz.U.UE.L.2002.190.1), co implikowało obciążenie tymi kosztami Skarbu Państwa.

K. L.

Pouczenie

W pkt 1 niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.

W pkt 2 niniejsze postanowienie jest zaskarżalne na podstawie art. 426 § 2 k.p.k. – od postanowienia
w przedmiocie kosztów procesu, o których po raz pierwszy orzekał sąd odwoławczy, przysługuje zażalenie do innego równorzędnego składu sądu odwoławczego, w terminie 7 dni (od ogłoszenia lub doręczenia art. 460 k.p.k.)