Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 12 listopada 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Piotr Gerke

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Hajman

po rozpoznaniu w sprawie M. P.

dotyczącej wystąpienia R. o przejęcie do wykonania w R. prawomocnie orzeczonej kary pozbawienia wolności wyrokiem Sądu Krajowego w D. z (...) r. sygn. akt (...) (...)

na skutek zażaleń skazanej i jej obrońcy

na postanowienie Sądu Okręgowego w Z. z (...) r., w sprawie o sygn. akt. (...)

o przejęciu do wykonania na terytorium R. kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wobec M. P. wyrokiem Sądu Krajowego w D. z (...) r. sygn. akt (...) (...)

p o s t a n a w i a

1.  na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie,

2.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnić skazaną od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z (...) r., w sprawie o sygn. akt. (...), Sąd Okręgowy w Z. przejął do wykonania na terytorium R. karę łączną 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną wobec M. P. wyrokiem Sądu Krajowego w D. z (...) r. sygn. akt (...) (...) (pkt 1), określił kwalifikację prawną czynów, za które M. P. została skazana prawomocnym wyrokiem Sądu Krajowego w D. z (...) r. sygn. akt (...) (...), na czyny z art. 279 §1 k.k. w zw. z art. 65 §1 k.k. w zw. z art. 91 §1 k.k. i z art. 13 §1 k.k. w zw. z art. 279 §1 k.k. w zw. z art. 65 §1 k.k., a podstawę kary łącznej na przepisy art. 85 §1 k.k. i art. 86 §1 k.k. w zw. art. 91 §2 k.k. (pkt 2), zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. T. K. 240 zł plus VAT tytułem kosztów za obronę z urzędu (pkt 3) i określił, iż koszty postępowania ponosi Skarb Państwa (pkt 4).

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł obrońca skazanej M. P., zaskarżając je w części, tj. co do pkt 1 i 2, Sądowi Okręgowemu zarzucając obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na jego treść, tj.:

1.  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 611tg § 4 k.p.k., poprzez przyjęcie do wykonania na terytorium P. kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec skazanej wyrokiem sądu n., podczas gdy w sprawie zostały ujawnione okoliczności, wynikające z protokołu przesłuchania skazanej z (...) tj. dotychczasowe wzorowe odbywanie kary przez skazaną i brak jej zgody na odbycie reszty kary w P., łącznie przemawiające za tym, iż przejęcie orzeczenia do wykonania nie pozwoli w większym stopniu zrealizować wychowawczych i zapobiegawczych celów kary;

2.  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 611tk § 3 pkt 3 k.p.k., poprzez przyjęcie do wykonania na terytorium P. kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec skazanej wyrokiem sądu n., podczas gdy z uzasadnienia wyroku Sądu Krajowego w D. z (...) r. sygn. akt (...) (...) wynika, że przed tymczasowym aresztowaniem i odbywaniem kary skazana przebywała w N. z zamiarem stałego pobytu, a zatem uprzednie faktyczne miejsce pobytu skazanej było na terytorium N..

Mając na względzie powyższe zarzuty, obrońca skazanej wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w zaskarżonej części poprzez orzeczenie odmowy przejęcia do wykonania na terytorium R. kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wobec M. P. wyrokiem Sądu Krajowego w D. z (...) r. sygn. akt (...) (...). Nadto, wniósł o przyznanie w niniejszej sprawie na moją rzecz (jako obrońcy skazanej z urzędu) od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu skazanej, według norm przepisanych, albowiem koszty te nie zostały zapłacone ani w całości ani też w części.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wniosła także skazana osobiście, wskazując, że swoje życie wiąże z pobytem w N.. Podnosiła, iż nie chce utracić dotychczasowych efektów resocjalizacji, a system więziennictwa w P. nie zapewnia jej takich warunków i możliwości, jakie ma obecnie w niemieckiej jednostce penitencjarnej. Wniosła o zmianę postanowienia i umożliwienie jej kontynuowanie odbywania wymierzonej kary w N..

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zażalenia okazały się bezzasadne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie są przekonujące zarówno zarzuty obrońcy skazanej i sformułowane na ich poparcie uzasadnienie, jak i stanowisko wyrażone przez skazaną w jej osobistym zażaleniu.

Przede wszystkim brak zgody skazanej nie stanowi w niniejszej sprawie negatywnej przesłanki przejęcia kary do wykonania. Zgodnie z treścią art. 611tk §1 pkt 3 lit. a k.p.k., odmawia się wykonania orzeczenia, o którym mowa w art. 611tg § 1, jeżeli skazany nie wyraża zgody na przekazanie, chyba że jest obywatelem p. i posiada stałe lub czasowe miejsce pobytu na terytorium R.. Skazana co prawda więc odmówiła zgody na przekazanie, niemniej niewątpliwie jest ona obywatelem p.. Argumenty przedstawione przez skarżących nie podważyły także tego, iż to w P. posiada ona stałe lub czasowe miejsce pobytu. Argumentacja skarżących, że ośrodek życiowych interesów skazanej znajduje się w N., gdyż tam przebywała przed zatrzymaniem i jednocześnie deklaruje ona chęć pozostania w tym kraju po odbyciu kary pozbawienia wolności, jest całkowicie niewiarygodna. Wbrew temu, co twierdzi obrońca skazanej, ani stałe ani czasowe miejsce pobytu skazanej na terenie N. nie wynika z treści uzasadnienia przejmowanego do wykonania wyroku. Znalazła się w nim co najwyżej wzmianka o tym, że wyjechała ona do H., a następnie do N. i że prowadziła działalność jako masażystka, z czego miała osiągać dochód w wysokości ok. 550 euro miesięcznie. Nie są to zatem wskazania przekonywujące o ściślejszych powiazaniach skazanej z państwem n., aniżeli te, jakie ją wiążą z P.. Z akt sprawy wynika, że powiązania skazanej z R. N. można więc stwierdzić tylko w ograniczonym zakresie. Wprawdzie żyła tu przez jakiś czas i również tutaj popełniła przestępstwa objęte n. wyrokiem. Niemniej jednak, zdaniem Sądu Apelacyjnego, gdyby skazana rzeczywiście chciała na stałe przebywać w N. i z tym państwem wiązać swoje życie, jak deklaruje w zażaleniu, wówczas chociażby znajomość języka n. byłaby na zdecydowanie lepszym poziomie aniżeli obecnie. Język jest bowiem podstawowym narzędziem komunikacji i bez niego trudno za wiarygodne przyjąć, że skazana, nie mając tej elementarnie podstawowej kompetencji, chciała faktycznie na stałe przebywać w N.. Skazana zaczęła się natomiast de facto uczyć intensywniej języka n. dopiero będąc w n. zakładzie karnym, co też niewątpliwie było dla niej konieczne z uwagi na potrzebę stałego i niezmiennego przebywania pośród osób niemieckojęzycznych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, obecnie wysuwane w tym względzie przez skarżących twierdzenia, wynikają tylko i wyłącznie z tego, że skazana, z uwagi na warunki, jakie gwarantuje jej niemiecki system więziennictwa (pojedyncza cela, stały dostęp do telefonu, możliwość rozmów przez skype, organizowanie świątecznych dni, wyjścia, czy możliwość spotkań rodzinnych) jest przekonana o tym, iż w p. systemie penitencjarnym ich nie zazna. Przesłanki te nie mają jednak żadnego znaczenia dla oceny możliwości przejęcia do wykonania wyroku z innego państwa członkowskiego U.. Skazana powinna była wykazać konkretne okoliczności przemawiające za tym, iż Sąd Okręgowy w istocie w aspekcie tej przesłanki dokonał błędnej oceny. Skarżący temu obowiązkowi jednak nie sprostali, poprzestając wyłącznie na gołosłownych zapewnieniach. W ocenie Sądu Apelacyjnego, sąd I instancji w tym zakresie słusznie więc doszedł do przekonania, że skazana na terenie N. jedynie prowadziła działalność przestępczą i przebywała na terytorium tego kraju tylko na zasadzie swobodnego przepływu osób, a jej centrum życiowe znajduje się w P.. Tu mieszka jej rodzina, w tym matka i dwoje dzieci, sama skazana tu też mieszkała i była urzędowo zameldowana do momentu jej aresztowania.

Nie mają także racji skarżący, jakoby kontynuowanie odbywania przez skazaną kary na terenie N. pozwoliło w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary. Przede wszystkim godzi się zauważyć, że z uwagi na niewystarczającą znajomość języka n. skazanej nie jest możliwe zaoferowanie wystarczająco sensownych ofert terapii w zakładzie karnym. Zgodnie z ustaleniami organów i służb zajmujących się sprawą skazanej, mimo uczęszczania na kurs języka n., skazana nie jest w stanie porozumiewać się w języku n. w takim stopniu, aby było możliwe merytoryczne zmierzenie się ze swoimi przestępstwami, na przykład w rozmowie z terapeutą pracującym w zakładzie karnym. Zgodzić w tych warunkach należało się z organami n., a następnie Sądem Okręgowym, że aby wykonanie kary mogło spełnić swoje zadanie i umożliwić skazanej przyszłe życie w zgodzie z odpowiedzialnością społeczną bez popełniania przestępstw, koniecznym jest zwiększenie jej szans resocjalizacji. Te zaś mogą nastąpić jedynie, gdy nie stoi temu na przeszkodzie bariera językowa i kulturowa, a tych nie będzie miała skazana w przypadku wykonania kary w kraju ojczystym.

W tym stanie, Sąd Okręgowy w pełni słusznie zatem założył, że ze względu na sytuację osobistą skazanej należy spodziewać się lepszej resocjalizacji w P., niż w R. N.. Fakt, że odbywanie kary przebiega pozytywnie i skazana dobrze się zintegrowała w codziennej rzeczywistości w zakładzie karnym, nie stoi temu na przeszkodzie. Nawet jeżeli wnosi, że terminy odwiedzin są korzystniejsze i że może utrzymywać lepszy kontakt przez S.'a.

Obrońca skazanej zaskarżył również punkt drugi sentencji postanowienia w przedmiocie określenia kwalifikacji prawnej czynów przypisanych skazanej oraz kary podlegającej wykonaniu w P., jednak nie sprecyzował bliżej, w czym upatruje nieprawidłowości tego rozstrzygnięcia. Wniesiony środek odwoławczy ogranicza się bowiem jedynie do objęcia zakresem zaskarżenia - obok rozstrzygnięcia zawartego w punkcie pierwszym - także rozstrzygnięcia zawartego w punkcie drugim postanowienia, natomiast nie zawiera on żadnego odrębnego zarzutu odwoławczego dotyczącego tego ostatniego. Łączne zaskarżenie tych dwóch wskazanych rozstrzygnięć oraz sformułowanie jednego zarzutu, kwestionującego istotę postanowienia, a więc decyzję o przejęciu kary pozbawienia wolności do wykonania, wskazuje, że obrońca zaskarżył rozstrzygnięcie zawarte w punkcie drugim, dotyczące określenia kwalifikacji prawnej czynu, jako rozstrzygnięcie będące konsekwencją rozstrzygnięcia zawartego w punkcie pierwszym. Między tymi dwoma rozstrzygnięciami istnieje bowiem ścisły związek, który przejawia się w tym, że w razie uznania zasadności zarzutu wymierzonego w rozstrzygnięcie co do kwestii przejęcia kary pozbawienia wolności do wykonania i jego uchylenia swoją podstawę utraciłoby również rozstrzygnięcie zawarte w punkcie drugim postanowienia. W tym sensie objęcie zakresem zaskarżenia punktu drugiego postanowienia było całkowicie trafne. Brak odrębnego zarzutu co do tego rozstrzygnięcia rodzi jednak pytanie o zakres kontroli, jak powinna być przeprowadzona. Trzeba tu bowiem zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 433 § 1 k.p.k. sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym zostały wskazane zarzuty stawiane rozstrzygnięciu - również w granicach podniesionych zarzutów, uwzględniając treść art. 447 § 1-3, a w zakresie szerszym w wypadkach wskazanych w art. 435, art. 439 § 1, art. 440 i art. 455. Z powyższym unormowaniem wiąże się art. 427 § 2 k.p.k., który nakłada na obrońcę obowiązek wskazania w środku odwoławczym zarzutów stawianych zaskarżonemu rozstrzygnięciu oraz uzasadnienie. Z powyższych unormowań wynika, że w razie stwierdzenia niezasadności podniesionego przez obrońcę zarzutu dotyczącego głównego rozstrzygnięcia i jednoczesnego braku wskazania w środku odwoławczym odrębnych zarzutów co do objętego zakresem zaskarżenia rozstrzygnięcia ściśle z nim związanego sąd odwoławczy nie ma obowiązku przeprowadzenia kontroli tego drugiego rozstrzygnięcia pod kątem jakiegokolwiek uchybienia określonego w art. 438 k.p.k., lecz powinien jedynie zbadać, czy nie jest ono dotknięte uchybieniami określonymi w art. 433 § 1 in fine k.p.k. W ocenie Sądu Apelacyjnego rozstrzygnięcie zawarte w punkcie drugim zaskarżonego postanowienia jest wolne od takich uchybień.

Wobec tego, z uwagi na bezzasadność zarzutów obrońcy i skazanej, orzeczono jak w sentencji postanowienia w pkt 1.

Orzeczenie o kosztach (pkt 2 ) wydane zostało w oparciu o powołane przepisy, przy uwzględnieniu sytuacji materialnej skazanej, która odbywa karę pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny nie przyznał obrońcy z urzędu skazanej wynagrodzenia za postępowanie zażaleniowe albowiem obrońca nie stawił się na posiedzeniu, zatem w jego przypadku nie można mówić o pomocy prawnej efektywnie udzielonej skazanej w tym postępowaniu.

P. G.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu