Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 21 listopada 2022 roku

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Izabela Pospieska

Protokolant: protokolant sądowy Sylwester Leńczuk

przy udziale Prokuratora Prok. Rej. w P. del. do Prok. Okręgowej Magdaleny Kęsy-Pietrus

po rozpoznaniu w sprawie:

A. P.

ściganego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania wydanego przez Sąd w G. w dniu (...) roku w sprawie o sygnaturze (...) -NR (...) ( (...) nr (...))

w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstw z artykułu 648 w. kodeksu karnego

zażalenia obrońcy ściganego,

na postanowienie Sądu Okręgowego w P.

z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...)

w przedmiocie przekazania ściganego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania i zastosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania

na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k.

p o s t a n a w i a:

I.  uchylić zaskarżone postanowienie w punkcie 1. - w zakresie dotyczącym czynu opisanego w części e) podpunkt 1) formularza europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu (...) roku przez Sąd w G. w sprawie o sygnaturze (...) -NR (...) ( (...) nr (...)) - w tłumaczeniu na j. - jako przestępstwo z artykułu 648 w. kodeksu karnego polegające na tym, że ścigany w C. (GE) dnia (...) r., w celu osiągnięcia zysku, miał nabywać lub w każdym razie otrzymywać od K. P. i P. M., w strukturze (...) w C., łup pochodzący z przestępstw popełnionych przez tych ostatnich w dniu (...) w V. (SV) na szkodę C. F. oraz w dniu (...) w A. (GE) na szkodę C.’ C. – i w tej części przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w P.;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia (...) roku w sprawie o sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w P., uwzględniając wniosek Prokuratora Prokuratury Okręgowej w P. z dnia (...) roku postanowił:

1.  na podstawie art. 607k § 1 k.p.k. w zw. z art. 607l § 1 k.p.k. w zw. z art. 607t § 1 k.p.k. przekazać obywatela p. A. P., syna F. i W. z domu Ś., urodzonego dnia (...) w P., z terytorium R. P. do R., na mocy europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu (...) roku przez Sąd w G. w sprawie o sygnaturze (...) -NR (...) ( (...) nr (...)) w celu przeprowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego o dwa przestępstwa z artykułu 648 w. kodeksu karnego, z zastrzeżeniem, że w razie skazania A. P. na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności, nastąpi powrotne przekazanie A. P. na terytorium R. P. w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub tego środka, jeśli wyrazi on na to zgodę;

2.  na podstawie art. 607k § 3 k.p.k. zastosować wobec A. P. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 33 dni od dnia zatrzymania, tj. od godziny (...) dnia (...) roku do godziny (...)

W uzasadnieniu powyższej decyzji Sąd Okręgowy wskazał, iż w sprawie zachodzą podstawy do przekazania ściganego władzom R., a jednocześnie nie zachodzą okoliczności, których zaistnienie winno skutkować odmową wykonania nakazu. Zarazem Sąd orzekający uznał, że istnieje potrzeba zabezpieczenia postępowania w celu wykonania (...) poprzez zastosowanie wobec ściganego izolacyjnego środka zapobiegawczego, a to przez wzgląd na obawę ucieczki oraz grożącą ściganemu surową karę.

Powyższe orzeczenie w całości zaskarżył zażaleniem obrońca ściganego, który zarzucił mu naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie :

- art. 249 § 1 k.p.k. przez przyjęcie, że stosowanie izolacyjnego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania jest niezbędne, w sytuacji gdy podejrzany w żaden sposób nie utrudniał toczącego się postepowania;

- art. 257 § 1 k.p.k. poprzez brak rozważania możliwości zastosowania łagodniejszych środków zapobiegawczych, w szczególności poręczenia majątkowego w wysokości 20.000 zł;

- naruszenie art. 8 Decyzji Ramowej poprzez brak sprecyzowania czynów zarzuconych podejrzanemu, w szczególności przedmiotu paserstwa, a także określenia wartości zarzuconych czynów, miejsca i czasu ich popełnienia;

- art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k. przez jego błędne zastosowanie w sytuacji gdy podejrzany nie ukrywa się, i nie utrudnia postępowania, posiada stałe miejsce pobytu w P.;

- art. 607r k.p.k. poprzez uznanie, że został spełniony wymóg podwójnej karalności czynu, podczas gdy lakoniczny opis zarzutów, nie pozwala na dokonanie analizy i wskazanie czy czyny stanowią również przestępstwo według prawa p. z art. 291 § 1 k.k.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez:

- uchylenie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania i zastosowanie w to miejsce nie izolacyjnych środków zapobiegawczych w postaci zwłaszcza poręczenia majątkowego w kwocie 20.000 zł ;

- odmowę wydania podejrzanego z terytorium R. P. do R..

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się zasadne w stopniu uzasadniającym jego uchylenie w odniesieniu do jednego z zarzucanych podejrzanemu czynów w związku, z którymi A. P. jest ścigany na podstawie (...), wydany przez włoski organ sądowy.

Zgodzić bowiem trzeba się ze skarżącym, że Sąd Okręgowy zbyt powierzchownie przeprowadził postępowanie odnośnie spełnienia warunków formalnych i materialnych warunkujących przekazanie ściganego w wykonaniu europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu (...) roku przez Sąd w G. w sprawie o sygnaturze (...) -NR (...) ( (...) nr (...)) przez co zaskarżona decyzja w zakresie dotyczącym czynu opisanego w części e) podpunkt 1) formularza ww. europejskiego nakazu aresztowania - w tłumaczeniu na j. - jako przestępstwo z artykułu 648 w. kodeksu karnego – okazała się przedwczesna.

Na wstępie należy stwierdzić, iż bezspornym jest, że ścigany jest obywatelem p., a zatem zastosowanie znajduje unormowanie z § 2 art. 607p k.p.k., które jak lex specialis wyprzedza fakultatywną przesłankę odmowy wykonania (...) z art. 607r § 1 pkt 1 k.p.k., uzupełniając katalog obligatoryjnych podstaw odmowy wykonania (...) z art. 607p k.p.k., które sąd orzekający zobligowany jest wziąć pod uwagę z urzędu.

W przepisie tym (art. 607p § 2 k.p.k.) określono negatywne przesłanki wykonania europejskiego nakazu aresztowania dotyczącego obywatela p., z których jedna zakłada, że wykonanie tego nakazu może nastąpić pod warunkiem, że czyn będący jego podstawą stanowił przestępstwo według prawa p. lub stanowiłby przestępstwo według prawa p. w razie jego popełnienia na terytorium R. zarówno w czasie jego popełnienia jak i w chwili wpłynięcia europejskiego nakazu aresztowania. Wskazana przesłanka negatywna zaistnieje oczywiście jedynie wtedy, gdy czyn będący podstawą (...) nie stanowi przestępstwa według prawa p. w ujęciu abstrakcyjnym a nie w relacji do konkretnego indywidualnego przypadku. Inaczej mówiąc, w postępowaniu o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, która jest obywatelem p., Sąd nie jest - co do zasady - zobowiązany do dowodowej weryfikacji okoliczności faktycznych związanych z jej sprawstwem, badania kwestii winy, społecznej szkodliwości czy bezprawności zarzucanego jej czynu. Kompetencje Sądu, przy badaniu, czy zaistniała negatywna przesłanka ekstradycyjna określona w art. 607p § 2 k.p.k. ograniczone są jedynie do sprawdzenia, czy zachowanie zarzucane polskiemu obywatelowi, ściganemu w innym państwie U. znajduje - w sensie abstrakcyjnym - odpowiednik w p. prawie karnym (por. postanowienie SN z 12.05.2021 r., II KK 415/20, LEX nr 3289306). Aby jednak takie badanie przeprowadzić opis czynu będącego podstawą (...) i okoliczności jego popełnienia muszą być dookreślone. Tylko wówczas możliwym będzie ustalenie czy czyn będący podstawą ścigania spełnia warunek podwójnej karalności.

W kontekście powyższego zgodzić należy się ze skarżącym, że opis czynu wskazany w części e) podpunkt 1) formularza europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu (...) roku przez Sąd w G. w sprawie o sygnaturze (...) -NR (...) ( (...) nr (...)) - w tłumaczeniu na j. – pozostaje na tyle nieprecyzyjny, iż nie sposób jednoznacznie ustalić czy czyn kwalifikowany z artykułu 648 w. kodeksu karnego jako przestępstwo paserstwa – zagrożonego karą do 8 lat pozbawienia wolności – odpowiada wedle prawa p. znamionom paserstwa - czynu zabronionego pod groźbą: kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności, czyli przestępstwa z art. 291 § 1 k.k., czy też kary aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny, czyli wykroczenia z art. 122 § 1 k.w.

Opis czynu będącego podstawą ścigania A. P. a mającego polegać na tym, że ścigany w C. (GE) dnia (...) r., w celu osiągnięcia zysku, miał nabywać lub w każdym razie otrzymywać od K. P. i P. M., w strukturze (...) w C., „łup” pochodzący z przestępstw popełnionych przez tych ostatnich w dniu (...) r. w V. (SV) na szkodę C. F. oraz w dniu (...) r. w A. (GE) na szkodę C.’ C. – prima facie nie wyklucza zakwalifikowania go zarówno jako wykroczenia jak i przestępstwa wedle praw p., gdzie kryterium odgraniczającym wykroczenie od przestępstwa pozostaje wartość przedmiotu czynu zabronionego (mienia) nieprzekraczająca wartości 500 zł.

W tych okolicznościach jakkolwiek art. 8 decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi ( (...)/ (...); Dz.U.UE L z dnia 18 lipca 2002 r.) odnośnie wymogów co do treści i formy europejskiego nakazu aresztowania nie znajdował bezpośredniego zastosowania w niniejszym postępowaniu, wobec braku skutku bezpośredniego decyzji ramowych, to Sąd Okręgowy obowiązany był do prounijnej wykładni przepisów rozdziału 65b k.p.k., a zatem sięgnięcia do rozwiązania unormowanego w art. 607z k.p.k. i zażądania od strony włoskiej uzupełnienia informacji zawartych w (...) w zakresie opisu czynu, tak aby możliwym było określenie przedmiotu przestępstwa w stopniu pozwalającym na określenie jego wartości. Dopiero wówczas będzie można rozsądzić czy czyn będący podstawa ściągania A. P. – gdyby został popełniony na terytorium R. P. – stanowiłby, wedle prawa p., przestępstwo, czy jedynie wykroczenie paserstwa.

Przesłanka z art. 607p § 2 k.p.k. aktualizuje się bowiem zarówno wtedy, gdy czyn będący podstawą wydania (...), stanowiący przestępstwo w innym państwie członkowskim, nie jest w ogóle czynem zabronionym w rozumieniu p. prawa karnego, jak również wówczas, gdy stanowi on czyn zabroniony i karalny, lecz nie jest przestępstwem, a na przykład wykroczeniem.

Z powyższych względów w tej części zaskarżone postanowienie nie mogło się ostać i wymagało uchylenia, celem przeprowadzenia uzupełniającego postępowania in meritum w Sądzie I instancji we wskazanym powyżej zakresie.

Natomiast trafnie Sąd orzekający ustalił, że w sprawie nie zachodzą podstawy do odmowy wykonania (...) tak obligatoryjne, jak i fakultatywne - w odniesieniu do drugiego z czynów w związku, z którymi A. P. jest ścigany przez włoski organ sądowy. W tym bowiem zakresie autor zażalenia przedstawił chybioną argumentację.

Zauważyć bowiem trzeba, że opis czynu zawarty w części e) podpunkt 2) formularza europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu (...) roku przez Sąd w G. w sprawie o sygnaturze (...) -NR (...) ( (...) nr (...)) - w tłumaczeniu na j. – jest wystarczająco szczegółowy by in abstracto ocenić, czy został spełniony wymóg podwójnej karalności, stanowiący – jak o tym była mowa powyżej - obligatoryjną podstawę odmowy wykonania (...) w odniesieniu do ściganego, będącego obywatelem p., za czyn mający być popełnionym poza terytorium R. P..

Opis ten zawiera bowiem okoliczności mającego zaistnieć przestępstwa, pozwalające na sprecyzowanie sposobu jego popełnienia (w celu osiągnięcia zysku ścigany miał nabywać lub w każdym razie otrzymywać „łup” pochodzący z oszustwa popełnionego w dniu (...) roku na szkodę C. G. w miejscowości C.), przedmiotu przestępstwa (dwa medale za odwagę z wygrawerowanym nazwiskiem i imieniem: C. P., dwie broszki z żółtego złota i zegarek marki L.) i czasu (pomiędzy (...) roku), a także – implicite - miejsca (W.) i wartości przedmiotu czynu.

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości sądu odwoławczego, że charakterystyka przedmiotów tak opisanego w (...) przestępstwa paserstwa z art. 648 w. kodeksu karnego odpowiada ustawowym znamionom typu czynu zabronionego pod groźbą kary jako przestępstwo, zagrożone w p. kodeksie karnym w art. 291 § 1 k.k. karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Już sam bowiem opis przedmiotów wskazanego czynu jednoznacznie wskazuje, że wartość stanowiących jego przedmiot kosztowności przekracza 500 zł, co wyklucza jego ewentualną kwalifikację jako wykroczenia z art. 122 § 1 p. kodeksu wykroczeń.

Konkludując - Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w tym przypadku takich uchybień w procedowaniu Sądu I instancji, które rozstrzygnięcie o przekazaniu ściganego na terytorium R. w celu przeprowadzenia postępowania karnego o czyn opisany w części e) podpunkt 2) formularza europejskiego nakazu aresztowania wydanego w dniu (...) roku przez Sąd w G. w sprawie o sygnaturze (...) -NR (...) ( (...) nr (...)) - w tłumaczeniu na j. – czyniłoby niezasadnym - oczywiście z zastrzeżeniem, że w razie skazania A. P. na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności, nastąpi powrotne przekazanie go na terytorium R. P. w celu wykonania kary pozbawienia wolności lub tego środka, jeśli wyrazi on na to zgodę.

Odnośnie zaś procesowego celu stosowania tymczasowego aresztowania wobec ściganego, stwierdzić trzeba, iż argumenty przytoczone w zażaleniu w niczym nie podważały słuszności podjętej w tym przedmiocie przez Sąd Okręgowy decyzji.

Zgodnie z treścią art. 607k § 3 k.p.k. samoistną podstawą zastosowania tymczasowego aresztowania jest istnienie wydanej w innym państwie członkowskim U. decyzji stanowiącej podstawę pozbawienia wolności osoby ściganej, co w powiązaniu z zasadą wzajemnego zaufania pomiędzy państwami sygnatariuszami decyzji ramowej w sprawie (...), zwalnia generalnie od obowiązku weryfikacji zasadności nakazu aresztowania od strony dowodowej.

Uwzględniając powyższe, stwierdzić należy jednak, że o ile sąd stosujący tymczasowe aresztowanie w ramach procedury wykonywania (...), zasadniczo nie jest uprawniony do badania, czy zachodzi przesłanka ogólna stosowania środka zapobiegawczego, o której mowa w art. 249 § 1 k.p.k., gdyż pozostawałoby to w kolizji z zasadą wzajemnego uznawania orzeczeń, na czym opiera się cała regulacja dotycząca europejskiego nakazu aresztowania, to jednak w sytuacjach, o których mowa w art. 607 k § 3 k.p.k. sąd rozstrzygający o potrzebie stosowania tymczasowego aresztowania powinien uwzględniać zasadę ultima ratio najsurowszego środka zapobiegawczego ujętą w art. 257 § 1 k.p.k. oraz wspierać ewentualne rozstrzygnięcie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania istnieniem którejś z przesłanek szczególnych z art. 258 k.p.k., przy uwzględnieniu celu - zapobieżenia ucieczce osoby, której dotyczy (...), przed przekazaniem jej państwu wydania nakazu (por. np. postanowienie SA w Katowicach z 3-02-2010 r., II AKz 38/10 LEX nr 574490; postanowienie SA w Lublinie z 2010-03-17, II AKz 110/10; KZS 2010/7-8/76; S. S. Komentarz aktualizowany do art. 607(k) Kodeksu postępowania karnego; LEX/el. 2013, stan prawny: 2013-09-25 ).

Bezspornym jest wynikający z treści art. 257 § 1 k.p.k. nakaz stosowania tymczasowego aresztowania na zasadzie wyjątkowości. Nie oznacza to jednak konieczności stosowania w każdym przypadku środków najłagodniejszych dla oskarżonego (tu: ściganego). Środki zapobiegawcze winy być stosowane w sposób adekwatny do istniejącego zagrożenia dla prawidłowego toku procesu (art. 258 § 4 k.p.k.). Jedną z materialnych podstaw stosowania tymczasowego aresztowania i innych środków zapobiegawczych są sytuacje określone w art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k., które można nazwać ogólnie obawą uchylania się od wymiaru sprawiedliwości, czy też od odpowiedzialności karnej, podyktowaną uzasadnioną obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego (tu: ściganego), zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu.

Sąd Apelacyjny podzielił pogląd Sądu Okręgowego, że wobec podejrzanego zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się i to w takim natężeniu, że same deklaracje, że ścigany nie będzie tego czynił, pozostają w tym aspekcie niewystarczające. Ścigany jest wszak obywatelem R. P. – państwa członkowskiego U., co w przypadku znalezienia się przez niego na wolności, oznaczałoby możliwość swobodnego przemieszkania się po wielu krajach i skutecznego ukrycia się w celu uniknięcia przekazania na terytorium R., gdyż ma w tym interes procesowy – ścigany nie wyraził zgody na przekazanie, nie przyznaje się także do popełnienia zarzuconych mu czynów. Ma on oczywiście do tego prawo, nie sposób jednak okoliczności tej zignorować wobec faktu, że jak dotąd skutecznie unikał on odpowiedzialności przed włoskim wymiarem sprawiedliwości. Wprawdzie ścigany posiada stałe miejsce zamieszkania w P., ma tu również rodzinę, jednakże nigdzie nie jest zameldowany, do czasu zatrzymania pracował dorywczo, był karany jednokrotnie za niealimentację, przez co nie sposób uznać, że wolnościowe środki zapobiegawcze, nawet zastosowane w kumulacji wraz z oferowanym przez skarżącego poręczeniem majątkowym, zapewniłoby prawidłowy tok dalszego postępowania, które z przyczyn omówionych powyżej wymagać będzie częściowego ponowienia - co do meritum.

Reasumując – słusznie Sąd I instancji ustalił istnienie podstaw do przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania ściganego w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania w przedmiocie wykonania (...) tak ogólnej, jak i szczególnej z art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k., przy jednoczesnym nieujawnieniu się przesłanek negatywnych z art. 259 k.p.k., które stałyby na przeszkodzie w kontynuowaniu izolacyjnego środka zapobiegawczego.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie.

I. P.

Pouczenie:

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.