Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

dnia 27 października 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Piotr Michalski

Protokolant: st.sekr.sąd. Małgorzata Zwierzchlewska

po rozpoznaniu w sprawie V. K. ( (...)) podejrzanego o przestępstwa z §§ 263 ust. 1, ust. 3 zd. 2 pkt 1, ust. 5, 22, 23 ust. 1, 25 ust. 2, 27 i 52 n. Kodeksu karnego na skutek zażalenia obrońcy podejrzanego na postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) r. (sygn. akt (...)) o przekazaniu podejrzanego z terytorium R. do R. (1) na podstawie europejskiego nakazu aresztowania,

p o s t a n o w i ł

na podst. art. 437 § 1 k.p.k. zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy

UZASADNIENIE

W dniu (...) r. do Sądu Okręgowego w P. wpłynął wniosek Prokuratora Okręgowego w P. o przekazanie V. K. , podejrzanego o przestępstwa z §§ 263 ust. 1, ust. 3 zd. 2 pkt 1, ust. 5, 22, 23 ust. 1, 25 ust. 2, 27 i 52 n. Kodeksu karnego, z terytorium R. do R. (1) na podstawie europejskiego nakazu aresztowania wydanych przez Sąd Krajowy (L.) w D. w dniu (...)r. w sprawie o sygn. (...) oraz o zastosowanie wobec niego tymczasowego aresztowania.

Postanowieniem z dnia (...) r. Sąd Okręgowy w P. (sygn. akt (...)) postanowił m. in. (pkt 1) przekazać podejrzanego V. K. , s. K. i J. z d. K., ur. (...) we F. (R.), obywatela n., do R. (1), w celu przeprowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego o czyny objęte Europejskim Nakazem Aresztowania z dnia (...) r., wydanym przez Sąd Krajowy w D. w sprawie o sygn. (...).

Postanowienie powyższe, w całości, zaskarżył obrońca podejrzanego zarzucając:

„ obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na jego treść, tj. art. 607 § 1 pkt 5 k.p.k. (zapewne chodzi o art. 607r § 1 pkt 5 k.p.k. – przyp. S.A.), a to poprzez przekazanie pana V. K. do R. (1), podczas gdy zgodnie z treścią europejskiego nakazu aresztowania zarzucane mu czyny popełnione zostały częściowo na terytorium R.,

obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na jego treść, tj. art. 2 ust. 1 Decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi, a to poprzez przekazanie pana V. K. do R. (1) w wykonaniu europejskiego nakazu aresztowania z dnia (...) r. w sytuacji, w której sąd pierwszej instancji orzekł za zarzucane mu czyny karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, w konsekwencji czego stosowanie (…) środka o tak daleko idących konsekwencjach (zatrzymanie, pozbawienie wolności i przekazanie na terytorium innego państwa) jest niewspółmierne i nieproporcjonalne względem celu w postaci przeprowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego w instancji odwoławczej”.

Formułując powyższe zarzuty obrońca wniósł więc o zmianę zaskarżonego postanowienia „poprzez odmowę przekazania V. K. na terytorium R. (1) w wykonaniu europejskiego nakazu aresztowania”.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Zażalenie obrońcy podejrzanego okazało się być nieuzasadnionym i jako takie na uwzględnienie nie zasługiwało.

Po pierwsze wskazać zatem należy, iż Sąd I instancji ma rację, że w niniejszej sprawie nie zachodziły żadne podstawy obligatoryjnej odmowy wykonania n. nakazu aresztowania zawarte w art. 607p § 1 i 2 k.p.k. Nie kwestionuje tego zresztą sam skarżący.

Przede wszystkim nie budziła wątpliwości Sądu Apelacyjnego okoliczność, że (...), w oparciu o który Sąd Okręgowy podjął decyzję o wydaniu ściganego z terytorium R. na terytorium R. (1), spełniał ustawowe wymagania formalne oraz cel jakiemu ma służyć przekazanie ściganego na terytorium innego kraju w jego wykonaniu. Wprawdzie ścigany nie wyraził zgody na przekazanie i odmówił ustosunkowania się do treści zarzutu, objętego (...), jednakże sąd orzekający w przedmiocie wykonania (...) generalnie nie bada zasadności jego wydania, chyba że ujawnią się okoliczności podważające wzajemne zaufanie stron. W tym miejscu stwierdzić należy, że w orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie kontrowersje wzbudzało uprawnienie sądu orzekającego w przedmiocie wykonania (...) do weryfikacji przesłanek wydania (...). Przykładowo Sąd Apelacyjny w K. stanął na stanowisku, że (...) podlega kontroli, ale nie można odmówić wykonania go, o ile spełnia warunki formalne, a nie zachodzą negatywne przesłanki z art. 607p i 607r (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. w sprawie o sygn. II AKz 257/04, KZS z 2004 r., z. 9, poz. 41; zob. też postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie o sygn. II AKz 123/06, niepubl.; M. H., (...)..., s. 25-27; przeciwko weryfikacji opowiedziała się D. R., Prawne..., s. 88). Kwestia ta była rozważana również w orzecznictwie sądów innych państw członkowskich (np. belgijski Sąd Kasacyjny - C. de C. uznał, że sędzia orzekający w przedmiocie wykonania (...) nie ma kompetencji do badania legalności (...) orzeczenie z (...) r., P.05. (...).N, www.ecba-eaw.org). W tym zakresie za trafne co do zasady należy uznać wyważone stanowisko polskiego Sądu Najwyższego, że organ sądowy państwa wykonania (...) może odmówić przekazania osoby ściganej, jeśli ustali, że (...) wydany został wbrew przesłankom dopuszczalności jego wydania. Kontrolne badanie tych przesłanek musi poprzedzić ocenę, czy nie zachodzą podstawy odmowy jego wykonania (zarówno obligatoryjne, jak i fakultatywne). Dopuszczalność negatywnej weryfikacji przesłanek wydania (...) w państwie jego wykonania jest ograniczona do zupełnie wyjątkowych wypadków, o czym przesądza zasada wzajemnego zaufania, stanowiąca fundament współpracy sądowej między państwami członkowskimi U.. Dlatego też nie jest dopuszczalne weryfikowanie zasadności decyzji organu sądowego państwa wydania (...), które mają charakter ocenny. Kontroli organu sądowego państwa wykonania (...) podlega natomiast kompetencja konkretnego organu do wydania (...) oraz cel, w jakim (...) został wydany. Nie ulega bowiem wątpliwości, że (...) nie może być wydany w celu przeprowadzenia przeciwko osobie ściganej innego postępowania niż postępowanie karne. W takich sytuacjach odmowa przekazania osoby ściganej następuje nie z powodu wystąpienia negatywnych przesłanek wykonania (...), ale z tego powodu, że (...) wydano pomimo braku spełnienia przesłanek jego wydania w państwie żądającym przekazania osoby ściganej. Ocena spełnienia lub niespełnienia przesłanek wydania (...) musi być w każdym wypadku dokonywana przez pryzmat prawa krajowego państwa, w którym (...) ten wydano, jednak zawsze przy uwzględnieniu treści decyzji ramowej o (...) (por. postanowienie Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. I KZP 21/06, OSNKW z 2006 r., nr 9, poz. 77 z glosą aprobującą A. Lacha, OSP 2007, z. 6; aprobująco również A. Górski, A. Sakowicz (w:) K.T. Boratyńska i in., Kodeks..., 2009, s. 1395-1396; M. Wąsek-Wiaderek, Dopuszczalność..., s. 134-135; por. też M. Hudzik, Europejski..., s. 25-26). Trzeba podkreślić, że kontrola warunków formalnych (...) nie może przebiegać w oparciu o przepis art. 607c k.p.k., lecz w oparciu o odpowiednie uregulowania prawa państwa wydającego nakaz, będące wynikiem implementacji do krajowego porządku prawnego tego państwa (por. postanowienie Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. V KK 332/08, LEX nr 524238).

Sąd Najwyższy w uchwale wydanej w sprawie o sygn. (...) opowiedział się przeciwko dopuszczalności weryfikacji przez sąd orzekający w przedmiocie wykonania (...), czy zachodzi uzasadnione przypuszczenie popełnienia przestępstwa przez osobę, której dotyczy (...) (stanowisko takie Sąd Najwyższy podtrzymał w postanowieniu w sprawie o sygn. V KK 332/08, LEX nr 524238). Wydaje się, że nie można jednak wykluczyć takich wyjątkowych sytuacji, gdy weryfikacja tej przesłanki okaże się konieczna. Chodzi tu zwłaszcza o przypadki, gdy w świetle materiału dowodowego uzyskanego już po wydaniu i przekazaniu (...) (np. na skutek informacji uzyskanych od przebywającego na terytorium Polski domniemanego pokrzywdzonego) jest oczywiste, iż do popełnienia przestępstwa przez osobę ściganą nie doszło (podobnie M. W.-Wiaderek, Dopuszczalność..., s. 139-140; por. też postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. w sprawie o sygn. II AKz 518/06, KZS z 2007 r., z. 1, poz. 99; postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. w sprawie o sygn. II AKz 56/08, KZS z 2008 r., z. 4, poz. 56; za dopuszczalnością odmowy wykonania (...) na podstawie art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k. w sytuacji, gdy dla sądu orzekającego w przedmiocie jego wykonania oczywiste jest, że osoba ścigana nie dopuściła się czynu, w związku z którym (...) został wydany, opowiedział się również Trybunał Konstytucyjny w wyroku SK 26/08, OTK-A 2010, nr 8, poz. 73). Wydaje się bowiem, że zasada wzajemnego zaufania oznacza nakaz przyjęcia domniemania, iż istniały podstawy wydania (...) przez organ sądowy innego państwa członkowskiego U., z którego wynika zakaz prowadzenia przez sąd szczegółowego dochodzenia "weryfikacyjnego". Wzajemne zaufanie nie może być jednak podstawą rozstrzygania wówczas, gdy zajdą zdarzenia w sposób zasadniczy poddające w wątpliwość fakt istnienia podstaw wydania (...). Nie można bowiem przyjąć, że wskazane domniemanie ma charakter niewzruszalny. Jeżeli po wpłynięciu (...) ujawnią się okoliczności podważające wzajemne zaufanie, z których w sposób oczywisty wynika możliwość, że brak w ogóle podstaw do wydania (...), obowiązkiem sądu jest zweryfikowanie tych danych.

Trzeba zaś podkreślić, iż współpraca sądowa w sprawach karnych między państwami członkowskimi U., w tym także w zakresie (...), opiera się na zasadzie wzajemnego zaufania. Sens jej polega na tym, że sądy krajów członkowskich U. wzajemnie uznają, że działają zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawnego i standardami praw obywatelskich, do których należy m. in. zakaz pozbawienia człowieka wolności bez wystarczających podstaw prawnych. Zakłada się zatem, że sąd, który wydał nakaz, dysponuje dowodami popełnienia przestępstwa, które gdyby nimi dysponował sąd wykonujący nakaz, uzasadniałyby wydanie orzeczenia tej samej treści. Oczywiście, gdy ujawnią się okoliczności podważające wzajemne zaufanie, z których w sposób oczywisty wynika możliwość, iż brak w ogóle podstaw do wydania (...), obowiązkiem sądu jest zweryfikowanie tych danych. O takiej sytuacji można by mówić na przykład wtedy, gdyby w danej sprawie wystąpiły przesłanki odmowy wydania nakazu określone w art. w art. 607p § 1 pkt 5 k.p.k., a zakazujące jego wykonania, jeżeli naruszałoby to prawa i wolności człowieka i obywatela.

Trudno w świetle tego co przedstawiono powyżej uznać za zasadny zarzut opisany w pkt 2. Nie budzi wszak sporu, iż sprawa prowadzona przeciwko V. K. nie została jeszcze zakończona a zarzuca mu się popełnienie przestępstw zagrożonych według przepisów obowiązujących na terenie R. (1) karą nawet do 10 lat pozbawienia wolności. Tymczasem, w art. 2 ust. 1 Decyzja ramowa Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi ( (...)/ (...)), którego obrazę zarzucił Sądowi I instancji żalący wskazano, iż (...) nakaz aresztowania może zostać wydany w przypadku czynów, które w świetle prawa obowiązującego w wydającym nakaz Państwie Członkowskim zagrożone są karą pozbawienia wolności lub środkiem zabezpieczającym o maksymalnym wymiarze co najmniej 12 miesięcy, albo w przypadku, gdy zapadł wyrok lub wydano środek zabezpieczający o wymiarze co najmniej czterech miesięcy. Przestępstwa, których popełnienie zarzucono V. K. jak najbardziej mieszczą się w dyspozycji dopiero co przywołanego przepisu w związku z czym o obrazie tegoż przepisu przez Sąd Okręgowy nie może być mowy.

Nie przekonuje absolutnie również argumentacja mająca przemawiać za trafnością zarzutu obrazy przez Sąd a quo art. 607r § 5 k.p.k. Nie negując trafności uwag natury teoretycznej tyczącej się uregulowań zawartych w polskim prawie karnym co do miejsca popełnienia przestępstwa Sąd Apelacyjny pragnie zwrócić uwagę, iż przeciwko V. K. nie toczy się o czyny będące przedmiotem (...), ani o jakiekolwiek inne, nie toczy się w chwili obecnej żadne postępowanie karne. Wynika z tego, iż polski wymiar sprawiedliwości nie jest zainteresowany ściganiem V. K. i brak jest podstaw do wydania decyzji o odroczeniu wykonania postanowienia o przekazaniu (art. 607o § 1 k.p.k.) nie mówiąc już o odmowie wydania takiego postanowienia w ogólności. Argumentacja, że V. K. od wielu lat zamieszkuje na terenie P., posiada tu najbliższą rodzinę oraz że zna język polski nie może mieć najmniejszego wpływu na decyzję o przekazaniu V. K. niemieckim organom wymiaru sprawiedliwości czy też nie i jej przytroczenie w zażaleniu wręcz zadziwia.

Mając zatem na uwadze to, że żaden z zarzutów nie okazał się zasadny, Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie czemu dał wyraz na wstępie.

P. M.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu