Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

dnia 16 kwietnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:Sędzia Henryk Komisarski

Sędziowie:Izabela Pospieska

Piotr Michalski (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Zwierzchlewska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rej. w Ż. R. A.

po rozpoznaniu w sprawie skargi

M. Ż. ( (...))

na przewlekłość postępowania przygotowawczego w sprawie o sygn. (...) wraz z wnioskiem o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 18.000 zł

p o s t a n o w i ł

1.  na podstawie art. 430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. Dz.U. z 2024 roku, poz. 37 ze zm.) skargę M. Ż. w zakresie przewlekłości postępowania dotyczącego tymczasowego aresztowania pozostawić bez rozpoznania;

2.  na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. Dz.U. z 2024 roku, poz. 37 ze zm.) w pozostałym zakresie skargę M. Ż. oddalić;

3.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki zwolnić skarżącego M. Ż. od kosztów postępowania skargowego.

UZASADNIENIE

Pismem datowanym na dzień (...) roku M. Ż. złożył skargę na przewlekłość postępowania przygotowawczego w sprawie o sygn. (...), postępowania przed Sądem Okręgowym w Z. G. sygn. akt (...) wraz z wnioskiem o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 18.000 zł oraz zwolnieniem od opłaty. Skarżący jako przyczynę przewlekłości postępowania przygotowawczego wskazał nieprzeprowadzenie badań psychiatrycznych, które jego zdaniem winny być przeprowadzone na początku postępowania. Jednocześnie skarżący podniósł nierozpoznanie przez prokuratora wniosku z dnia 23 września 2023 roku o wyrażenie zgody na rozmowę telefoniczną ze swoim kuzynem, M. L. i mec. P. Ż..

Po zapoznaniu się z aktami niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) roku zatrzymano M. Ż. jako podejrzanego o dokonanie zabójstwa R. W.. Postanowieniem z dnia 1 maja 2023 roku w sprawie tej prokurator Prok. Rej. w Ż. wszczął śledztwo. Tego samego dnia ww. przedstawiono zarzut z art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. Postanowieniem z dnia (...) roku. w stosunku do ww. zastosowano środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Środek ten następnie był trzykrotnie przedłużany przez Sąd Okręgowy w Z. G.. Ostanie przedłużenie nastąpiło w dniu (...) r. na dalszy okres oznaczony do dnia (...)

W toku postępowania przygotowawczego wykonano szereg czynności, w tym przesłuchano świadków zdarzenia, policjantów, sporządzono wywiad środowiskowy dotyczący podejrzanego, dokonano oględzin podejrzanego i pokrzywdzonego, sporządzono sprawozdania z przeprowadzonych badań próbek krwi pokrzywdzonego, opinie z zakresu badań genetycznych.

Z uwagi na względy ekonomiki procesowej i treść § 108 ust. 1 pkt 2 Regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych postanowieniem z dnia (...) roku połączono sprawy (...) (...) o przestępstwo z art. 178a § 1 k. k. i przedmiotową sprawę (...).

Dnia 10 października 2023 roku uzupełniono akta sprawy o dokumentację medyczną podejrzanego.

Postanowieniem z dnia (...) roku powołano biegłych w celu stwierdzenia na podstawie jednorazowego badania psychiatrycznego jaki jest stan zdrowia psychicznego podejrzanego i czy w chwili czynu mógł pokierować swoim postępowaniem lub rozpoznać znaczenie czynu. Termin do dostarczenia opinii zakreślono do (...) roku. Wobec konieczności zmiany biegłych postanowieniem z dnia (...) roku zmieniono ww. postanowienie poprzez powołanie dwóch biegłych psychiatrów. Termin do dostarczenia opinii zakreślono do dnia(...) roku.

Podejrzany dnia (...) roku osobiście odebrał postanowienie o powołaniu biegłych psychiatrów z dnia (...) roku (k. 462), a (...) roku postanowienie o zmianie składu biegłych (k. 461).

Pismem z dnia (...) roku prokurator poinformował podejrzanego, że uzyskał od biegłych psychiatrów informację, iż odmawia udziału w badaniu psychiatrycznym z uwagi na to, że nie posiada wiedzy na temat badania.

Zgodnie z opinią psychiatryczną wydaną na podstawie analizy akt sprawy oraz próby jednorazowego badania podejrzanego przeprowadzonego w dniach (...)roku w ocenie biegłych nie było możliwości prawidłowego przeprowadzenia badania podejrzanego w związku z czym zawnioskowali oni o poddanie podejrzanego obserwacji sądowo-psychiatrycznej w warunkach szpitala psychiatrycznego.

Termin rozpoczęcia obserwacji sądowo-psychiatrycznej podejrzanego został wyznaczony na dzień 30 kwietnia 2024 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Skarga okazała się niezasadna.

Na wstępie należy wskazać, że stosownie do treści art. 5 ust. 1 ustawy o skardze na przewlekłość postępowania, skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że przez „tok postępowania w sprawie” należy rozumieć „postępowanie co do istoty”, a nie postępowanie incydentalne (postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 15 listopada 2012 r., (...) 15/12, z 6 lutego 2018 r., (...) 2/17, z 14 czerwca 2019 r., I (...) 41/19, z dnia 12 kwietnia 2022 r., I (...) 63/22) Również Europejski Trybunał Praw Człowieka wskazuje, że skarga nie przysługuje na przewlekłość postępowania incydentalnego (decyzja z 11 grudnia 2003 r. w sprawie S. i B. przeciwko Francji, skarga nr (...)).

Przepisy o skardze na przewlekłość nie przewidują zatem odrębnej skargi na przewlekłość postępowania incydentalnego. Oznacza to, że w realiach niniejszego postępowania nie jest dopuszczalna skarga na przewlekłość postępowania w przedmiocie przedłużenia tymczasowego aresztowania, które jest postępowaniem incydentalnym w stosunku do postępowania karnego co do istoty, w sprawie (...) prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w Ż.. Z tego też powodu, mając na uwadze treść art. 430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość, należało w punkcie 1 skargę w zakresie tymczasowego aresztowania pozostawić bez rozpoznania. Z tego też powodu Sąd nie rozpoznał w przedmiotowym postępowaniu zarzutów podejrzanego co do rozpoznania wniosku o wyrażenie zgody na rozmowy telefoniczne z M. L. i P. Ż..

Przechodząc do meritum badanie kwestii przewlekłości wskazanego postępowania, nastąpiło w oparciu o kryteria wskazane w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, z którego wynika, że dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego, uwzględniając przy tym łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Zważyć przy tym należało, że zgodnie z przepisem art. 6 ust. 2 pkt 2 powoływanej ustawy, skarga powinna zawierać przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie. Sformułowanie takiego wymogu wskazuje, że badanie przebiegu postępowania pod kątem zarzuconej przez skarżącego przewlekłości, winno odbywać się w granicach – tak czasowych, jak i przedmiotowych – zakreślonych w skardze. Winno ono zatem obejmować weryfikację zasadności twierdzeń skarżącego, odnoszących się do toku postępowania objętego skargą, w tym sformułowanych przez skarżącego konkretnych zarzutów pod adresem organu prowadzącego śledztwo.

W swojej skardze, podejrzany wskazał, że zachowaniem prokuratora mającym powodować przewlekłość jest nieprzeprowadzenie badań psychiatrycznych, które w ocenie podejrzanego winny być przeprowadzone na początku postępowania.

W tym miejscu należy wskazać, że wbrew twierdzeniom podejrzanego, postanowieniem z dnia (...) roku powołano biegłych w celu stwierdzenia na podstawie jednorazowego badania psychiatrycznego jaki jest stan zdrowia psychicznego podejrzanego i czy w chwili czynu mógł pokierować swoim postępowaniem lub rozpoznać znaczenie czynu. Termin do dostarczenia opinii zakreślono do (...)roku. Wobec konieczności zmiany biegłych postanowieniem z dnia (...) roku zmieniono powyższe postanowienie poprzez powołanie dwóch biegłych psychiatrów. Termin do dostarczenia opinii zakreślono do dnia (...) roku.

Podejrzany dnia(...) roku osobiście odebrał postanowienie o powołaniu biegłych psychiatrów z dnia(...) roku postanowienie o zmianie składu biegłych (k. 461). Na żadne z tych postanowień podejrzany nie złożył zażalenia. Pismo to zostało również przesłane do wiadomości obrońcy podejrzanego, adw. M. K..

Zgodnie z opinią psychiatryczną wydaną na podstawie analizy akt sprawy oraz próby jednorazowego badania podejrzanego przeprowadzonego w dniach (...)roku podejrzany po wejściu do gabinetu nie chciał zająć wskazanego mu miejsca, wykrzykiwał, że nie podda się jednorazowemu badaniu, gdyż nie zostały wypełnione wszystkie procedury i nie udzielił odpowiedzi na żadne pytania. Z uwagi na postawę podejrzanego w czasie dwukrotnych prób przeprowadzenia badania jednorazowego nie było możliwe prawidłowe przeprowadzenie badania w związku z czym biegli zawnioskowali o poddanie podejrzanego obserwacji sądowo-psychiatrycznej w warunkach szpitala psychiatrycznego.

Termin rozpoczęcia obserwacji sądowo-psychiatrycznej podejrzanego został wyznaczony na dzień (...)roku.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie zatem wskazuje, że niezakończenie do dnia dzisiejszego postępowania przygotowawczego wynika wyłącznie z działania podejrzanego M. Ż. uniemożliwiającego przeprowadzenie badań psychiatrycznych.

Jednocześnie należy podnieść, iż badania te nie mogły być przeprowadzone, jak wskazuje podejrzany, na samym początku postępowania, albowiem należało wcześniej uzyskać szereg dokumentów dotyczących podejrzanego w tym wywiad środowiskowy, który zarządzono do przeprowadzenia już (...) roku, wykonano (...) roku (k. 211), dokumentację lekarską M. Ż., którą zamieszczono w aktach (...) roku, a także uzupełnić postawione mu zarzuty o dodatkowy zarzut o czyn z art. 178a §1 k.k. W toku sprawy prokurator podejmował również szereg innych czynności mających na celu sprawne i wyczerpujące zebranie materiału dowodowego w sprawie.

Uwzględniając powyższe rozważania, brak było podstaw do stwierdzenia, jakoby objęte skargą postępowanie przygotowawcze spełniało kryteria przewlekłości w rozumieniu powoływanej wyżej ustawy.

W konsekwencji, Sąd Apelacyjny w oparciu o przepisy art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, wniesioną skargę w zakresie postępowania przygotowawczego – jako niezasadną – oddalił, o czym orzeczono w pkt 2 uzasadnianego rozstrzygnięcia.

O kosztach postępowania skargowego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie przepisów wskazanych w pkt 3 niniejszego postanowienia, zwalniając skarżącego od ich ponoszenia. Skarżący przebywa bowiem w zakładzie karnym, nie posiada stałego zatrudnienia i aktualnie nie posiada do swojej dyspozycji żadnych środków.

Mając na uwadze całokształt poczynionego wywodu, orzeczono jak na wstępie.

P. M.

H. K.

I. P.

Pouczenie:

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.