Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 21 września 2023 r.

Sąd Apelacyjny w P. II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Krzysztof Lewandowski (spr.)

Sędziowie: Marek Kordowiecki

Grzegorz Nowak

Protokolant: st.sekr.sąd. Małgorzata Zwierzchlewska

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Jacka Derdy

po rozpoznaniu skargi pełnomocnika pokrzywdzonej spółki (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S.

na przewlekłość postępowania przygotowawczego w sprawie o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w P. pod sygn. (...)

na podstawie art. 4 ust. 5, art. 12 ust. 2, 3 i 4 oraz art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U.2023.1725 t.j.)

p o s t a n o w i ł

uwzględnić skargę, stwierdzając, że w postępowaniu przygotowawczym w sprawie o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., nadzorowanym przez Prokuraturę Rejonową w P. pod sygn. (...) (poprzednio (...)), nastąpiła przewlekłość postępowania i z tego tytułu zasądzić od Skarbu Państwa – Prokuratury Rejonowej w P. na rzecz skarżącej spółki (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S., kwotę 5000 (pięć tysięcy) zł;

w pozostałym zakresie skargę oddalić;

zalecić prokuratorowi nadzorującemu postępowanie przygotowawcze w sprawie o sygn. sygn. (...), niezwłoczne podjęcie czynności niezbędnych do wyjaśnienia sprawy i wydania stosownej decyzji kończącej śledztwo;

zwrócić wnoszącej skargę kwotę 200 zł uiszczoną tytułem opłaty od tej skargi.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia (...) r., adwokat R. G., powołując się na pełnomocnictwo udzielone mu przez spółkę (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S., wniósł zawiadomienie o przestępstwie z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., popełnionym na szkodę ww. spółki.

Zawiadomienie to wpłynęło do Prokuratury Rejonowej w P. w dniu (...) r. i zarejestrowane zostało pod sygn. (...) (k. 1 akt sprawy (...)).

W dniu (...) r., pełnomocnik pokrzywdzonej spółki wezwany został do uzupełnienia braków formalnych zawiadomienia poprzez przedłożenie odpisu KRS, celem wykazania osoby uprawnionej do reprezentowania spółki w dniu złożenia zawiadomienia o przestępstwie; w wezwaniu tym wskazano błędną sygnaturę sprawy, tj. (...) (...).2022 (k. 157 akt sprawy (...)).

Pełnomocnik zarządzenie to wykonał, jednakże jego pismo z dnia (...) r. zarejestrowane zostało pod wskazaną błędną sygnaturą ((...) (...).2022) i jako takie w dniu (...) r. przesłane zostało do Komendy Powiatowej Policji w P., celem dołączenia do akt. Pismo to – z uwagi na błąd w sygnaturze – w dniu (...) r. zwrócone zostało do Prokuratury Rejonowej w P. (k. 137 oraz 156 akt sprawy (...)).

W dniu (...) r. adwokat R. G. skontaktował się telefonicznie z Prokuraturą Rejonową w P., z prośbą o informację o stan sprawy, zainicjowanej jego zawiadomieniem (k. 137 akt sprawy (...)).

W dniu (...)r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w P. wydał postanowienie o wszczęciu śledztwa w sprawie o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., pod sygn. (...) (k. 126 ww. sprawy).

W tym samym dniu, prowadzenie śledztwa w całości powierzone zostało Komendzie Powiatowej Policji w P. (k. 148 akt ww. spawy), a pełnomocnika pokrzywdzonej spółki wezwano do przedłożenia do akt pełnomocnictwa udzielonego przez osobę uprawnioną do reprezentacji spółki (...) Sp. z o.o. (prezes zarządu E. B.) (k. 147 akt ww. sprawy).

Pismem z dnia (...) r., pełnomocnik wykonał ww. wezwanie, przedkładając pełnomocnictwo z dnia (...)., podpisane przez prezesa zarządu E. B. oraz odpis KRS, potwierdzający jej umocowanie do reprezentowania spółki we wskazanej dacie oraz aktualnie (k. 163 i 164-167 akt powoływanej sprawy (...)).

W dniu (...) r. adwokat R. G., działając w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. wniósł skargę na przewlekłość postępowania przygotowawczego w sprawie o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w P. pod sygn. (...), wnosząc o stwierdzenie przewlekłości tego postępowania oraz zasądzenia na rzecz ww. spółki kwoty pieniężnej w wysokości 20 000 zł (k. 152 -154 akt ww. sprawy).

W uzasadnieniu skargi, pełnomocnik pokrzywdzonej wskazał, że od dnia złożenia przez niego zawiadomienia o przestępstwie (co miało miejsce w (...) r.) do dnia (...) r. w sprawie nie wykonania żadnej czynności, poza wezwaniem go do uzupełnienia braków formalnych pełnomocnictwa i to pomimo że zawiadomienie dotyczyło przestępstwa ściganego z urzędu.

Skarżący przełożył też dowód uiszczenia opłaty od skargi w kwocie 200 zł (k. 155 akt ww. sprawy).

Stanowisko wobec skargi pełnomocnika pokrzywdzonej spółki wystosowali: prowadząca postępowanie przygotowawcze Prokuratura Rejonowa w P. (k. 1 akt sprawy (...)) oraz nadzorujący je Prokurator Okręgowy w P. (k. 12 akt sprawy (...)).

Oba wymienione podmioty wniosły o odrzucenie skargi wobec złożenia jej przez osobą nieuprawnioną, a to wobec faktu, że pokrzywdzonym w sprawie jest spółka (...) Sp. z o.o., do której reprezentowania uprawniona jest członek zarządu E. B., zaś skargę wniósł pełnomocnik ustanowiony przez M. K., który członkiem zarządu spółki przestał być (...)

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się w przeważającej części zasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należało, że zgodnie z przepisami art. 4 ust. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U.2023.1725 t.j.) – zwanej dalej ustawą o skardze – jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przygotowawczego, właściwy do jej rozpoznania jest sąd przełożony nad sądem, który byłby właściwy rzeczowo do rozpoznania sprawy.

Wymienione w skardze postępowanie przygotowawcze prowadzone przez Prokuraturę Rejonową w P. pod sygn. (...), dotyczy sprawy o przestępstwo art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., a zatem sprawy, do której rozpoznania właściwy rzeczowo jest Sąd Okręgowy w P.. Implikowało to właściwość tutejszego Sądu Apelacyjnego, będącego sądem przełożonym nad ww. Sądem Okręgowym – do rozpoznania wniesionej skargi.

Badając zatem przedmiotową skargę, dotycząc śledztwa o sygn. (...), w pierwszej kolejności stwierdzić należało, iż wniesiona ona została przez osobę uprawnioną w rozumieniu art. 3 pkt 5 ustawy o skardze – bo przez pokrzywdzonego w postępowaniu karnym. Wobec złożenia – pismem z dnia (...) r. – pełnomocnictwa z dnia (...) r., podpisanego przez prezesa zarządu E. B. oraz odpisu KRS, potwierdzającego jej uprawnienie do reprezentowania spółki we wskazanej dacie oraz aktualnie (k. 163 i 164-167 akt powoływanej sprawy (...)) – nie budziło wątpliwości, że adwokat R. G. został prawidłowo umocowany do reprezentowania pokrzywdzonej spółki zarówno w postępowaniu karnym zainicjowanym zawiadomieniem z dnia 9 maja 2022 r., jak i – w następstwie powyższego – do wniesienia w imieniu pokrzywdzonego skargi na przewlekłość postępowania, wszczynającego niniejsze postępowanie skargowe.

Skarga podlegała zatem merytorycznemu rozpoznaniu.

Poszukując kryteriów merytorycznego badania kwestii przewlekłości postępowania objętego skargą podejrzanego, odwołać należało się do przepisów art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o skardze, z których wynika, że analizie podlega to, czy postępowanie w tej sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy; odbywać się to winno z kolei w szczególności w oparciu o ocenę terminowości i prawidłowości czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego, przy czym uwzględnić należy łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Kierując się wskazanymi wyżej przesłankami, w pierwszej kolejności zważyć należało, że wnosząca skargę pokrzywdzona spółka nie przyczyniła się w żaden sposób do zaistnienia okoliczności skutkujących brakiem jakichkolwiek czynności śledztwa do dnia (...)r. W szczególności to nie pokrzywdzona, ale organ, do którego wpłynęło zawiadomienie o przestępstwie dopuścił się pomyłki we wskazaniu sygnatury sprawy, czego następstwem było de facto zaginięcie pisma pełnomocnika pokrzywdzonej, uzupełniającego braki pełnomocnictwa. Co więcej – jak trafnie podnosił skarżący – wniesione przezeń zawiadomienie dotyczyło przestępstwa ściganego z urzędu, zatem kwestia prawidłowości pełnomocnictwa załączonego do zawiadomienia o przestępstwie miała w tym przypadku znaczenie drugorzędne. Z całą pewnością nie stała ona na przeszkodzie podjęcia jakichkolwiek czynności śledztwa do dnia (...) r.

Podkreślenia wymagało również, iż sprawa ta – jakkolwiek do zawiadomienia o przestępstwie dołączono dokumentację liczącą 130 kart – bez wątpienia nie była obszerna pod względem podmiotowym i przedmiotowym, w szczególności obejmowała jeden tylko zarzut, popełnienia czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., przy wskazaniu dwóch osób jako jego sprawców. Co więcej, w odniesieniu do tego zarzutu, trudno dopatrywać się szczególnej zawiłości faktycznej i prawnej, uniemożliwiającej dokonanie samego aktu wszczęcia śledztwa, skoro sam prowadzący postępowanie prokurator dostrzegł możliwość wydania postanowienia w tym przedmiocie w dniu (...) r., bez dokonywania jakichkolwiek czynności dodatkowych, natychmiast po interwencyjnym telefonie ze strony pełnomocnika pokrzywdzonej.

Odnosząc się zaś do chronologii i dynamiki ocenianego postępowania, to stwierdzić należało, że od momentu zarejestrowania sprawy zainicjowanej zawiadomieniem pełnomocnika – a zatem od dnia (...) r. – do momentu wydania postępowania o wszczęciu śledztwa w dniu (...) r., podjęto jedną tylko czynność formalną, tj. w dniu (...) r. wezwano pełnomocnika pokrzywdzonej spółki do uzupełnienia braków formalnych pełnomocnictwa. Okres ten – obejmujący blisko 9 miesięcy zupełnej bezczynności organu prowadzącego śledztwo – uznać należało, za ewidentną przewlekłość postępowania w sprawie o sygn. (...).

Dostrzegając wskazane wyżej nieprawidłowości, noszące charakter zaniechania przez prokuratora podjęcia czynności wszczęcia śledztwa, Sąd Apelacyjny uznał, że skarga pełnomocnika pokrzywdzonej spółki była zasadna, a tok tego postępowania doznał zwłoki, której nie uzasadniały obiektywne przeszkody, niezależne od prowadzącego śledztwo prokuratora.

Stwierdzając powyższe Sąd Apelacyjny orzekł, jak w punkcie 1 uzasadnianego postanowienia, zasądzając przy tym – na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o skardze – na rzecz skarżącej spółki kwotę 5000 zł.

Określając wysokości tej kwoty na 5000 zł (a nie 20 000 zł, jak domagał skarżący) uwzględniono to, że ustawodawca określając sposób wyliczania sumy pieniężnej w art. 12 ust. 4 ustawy o skardze przyjął, iż stwierdzenie przewlekłości postępowania skutkuje koniecznością ustalenia tej sumy przy uwzględnieniu obiektywnego miernika, jakim jest czas jego trwania, niezależnie od tego, czy czas ten w całości świadczy o przewlekłości, czy też nie. Nie ulega zatem wątpliwości, że przy kształtowaniu rekompensaty dla skarżącego z powodu wadliwości funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości skutkującej przewlekłością postępowania, indywidualnie należy oceniać każdą sprawę, przy uwzględnieniu także wyżej wskazanego faktu. Prowadzi to do wniosku, że im dłuższy czas faktycznej przewlekłości postępowania, tym bardziej uzasadnione jest wyjście ponad ustawowe minimum kwoty pieniężnej wynikającej z art. 12 ust. 4 powoływanej ustawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2019 r., I (...) 65/18). Uwzględniając wskazane kryteria i biorąc pod uwagę fakt, że przewlekłość postępowania przygotowawczego obejmowała okres niecałych 9 miesięcy, przyznanie skarżącej żądanej przez nią, maksymalnej kwoty pieniężnej uznane być musiało za niezasadne. Jako odpowiednia jawiła się w tym przypadku kwota 5 000 zł, a zatem niższa niż maksymalna, ale jednocześnie przewyższająca stawkę minimalną, przewidzianą w wysokości 2000 zł.

Uwzględniając powyższe, orzeczono jak w pkt 1 i 2 uzasadnianego postanowienia.

Jak wskazano we wcześniejszych rozważaniach, prokurator nadzorujący śledztwo dopuścił się zaniechania skutkującego przewlekłością postępowania. W celu jego wyeliminowania i usprawnienia procedowania w przedmiotowej sprawie karnej, zasadnym okazało się zalecenie prokuratorowi nadzorującemu postępowanie przygotowawcze w sprawie (...), wykonanie wszelkich czynności potrzebnych do wyjaśnienia sprawy i jej zakończenia; przy czym podjęcie tych czynności winno zostać dokonane niezwłocznie.

Uwzględniając powyższe i dostrzegając z urzędu potrzebę sformułowania opisanych zaleceń, Sąd Apelacyjny na podstawie przepisów art. 12 ust. 3 ustawy o skardze, orzekł jak w punkcie 3 rozstrzygnięcia.

Nadto, uwzględniając dyspozycję art. 17 ust. 3 powołanej ustawy, w punkcie 4 uzasadnianego postanowienia, orzeczono o zwrocie skarżącej uiszczonej przez nią opłaty od skargi.

G. N. K. L. M. K.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu