Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 11 stycznia 2023 roku

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Grajzer

Sędziowie: Henryk Komisarski

Maciej Świergosz (spr)

Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Zwierzchlewska

Przy udziale Prokuratora Prok. R.. Darii Wolf-Derdy

po rozpoznaniu w sprawie skargi :

R. P. ( (...) )

na przewlekłość postępowania sądowego w sprawie (...) Sądu Okręgowego w P. wraz z wnioskiem o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł; tytułem zadośćuczynienia

postanawia

1.  na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku
o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ( tj. Dz.U. 2018.75 ) oddalić skargę;

2.  na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ( tj. Dz.U. 2018.75 ) kosztami niniejszego postępowania obciążyć skarżącego w zakresie poniesionym.

UZASADNIENIE

Pismem datowanym na dzień (...) roku R. P. złożył skargę na przewlekłość postępowania w sprawie (...) Sądu Okręgowego w P. ( (...)Sądu Rejonowego P.w P. ), wraz z wnioskiem o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 20.000 złotych tytułem zadośćuczynienia ( vide: k.3 ).

Po zapoznaniu się z aktami niniejszej sprawy Sąd Apelacyjny ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) upoważniony sędzia Sądu Rejonowego (...) w P. wniósł o przekazanie sprawy (...) dot. R. P. o czyn z art. 212 § 2 kk do Sądu Rejonowego dla Ł. w Ł. (1) ( vide: k.39 ). Postanowieniem z dnia (...)
( (...) ) Sąd Okręgowy w P. na podstawie art.36 § 1 kpk przekazał ww. sprawę zgodnie z wnioskiem ( vide: k.40 ), gdzie rozpoznawano ją pod sygnaturą (...). W dniu (...) do Sądu Okręgowego wpłynęło pismo R. P. zatytułowane „zażalenie”, w który ww. zaskarżał wskazane powyżej postanowienie z dnia (...) ( vide: k.43a). W wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego Wydziału IV Karnego-Odwoławczego Sądu Okręgowego w P., Zastępca Kierownika sekretariatu ww. wydziału poinformowała skarżącego, że postanowienie to nie podlega w trybie zażalenia i pismo zostanie przesłane w ślad za aktami do Sądu Rejonowego Ł. Ś. w Ł. (1), który rozpoznaje sprawę ( vide: k.61 ).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga R. P. podlegała oddaleniu jako bezzasadna i to
w stopniu oczywistym.

Przede wszystkim wskazać należy, że zgodnie z treścią przepisu art.2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ( tj. Dz.U. 2018.75 ) – zwanej dalej ustawą
o skardze – strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania). Jednocześnie w myśl uregulowania zawartego w przepisie art.2 ust. 2 ustawy o skardze dla stwierdzenia, czy
w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie albo czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Analogiczne elementy są także przedmiotem badań Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na gruncie przepisu art.6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 roku (Dz.U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284). Trybunał ocenia bowiem również, czy przewlekłość postępowania jest uzasadniona, w świetle szczególnych warunków sprawy i przy uwzględnieniu kryteriów ustalonych
w orzecznictwie organów Konwencji, takich jak: skomplikowanie sprawy, zachowanie stron i odpowiednich władz ( vide: wyrok (...) z 21 września 2000 roku, w sprawie W. v. Polska (...), Lex nr 42006). Skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a nadto powinna zawierać żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania
w sprawie, której skarga dotyczy oraz przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie. Skarga może też zawierać żądanie wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej (art.6 ust. 1 – 3 ustawy o skardze). W myśl przepisu art.4 ust. 1 i 1a sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie, przy czym jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed sądem rejonowym i sądem okręgowym - właściwy do jej rozpoznania w całości jest sąd apelacyjny. Mając na uwadze, że skarżący wskazał – jako sąd winny przewlekłości – Sąd Okręgowy w P., to właściwy do rozpoznania sprawy pozostawał Sąd Apelacyjny w P., jako przełożony nad ww. sądem, niezależnie od faktu, że sprawa została przekazana i prowadzona przez inny sąd ( Sąd Apelacyjny w Ł. (1) nie jest bowiem sądem przełożonym dla Sądu Okręgowego w P. ).

Dokonując kontroli sprawności postępowań objętych skargą R. P. Sąd Apelacyjny miał więc na uwadze przytoczoną powyżej argumentację. Ponadto Sąd Apelacyjny zwraca także uwagę, że zgodnie
z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia (...) roku, (...) (...) „ W postępowaniu ze skargi na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ocenie pod kątem przewlekłości podlegają zarzuty skarżącego odnoszące się do przebiegu postępowania, od jego wszczęcia do prawomocnego zakończenia, niezależnie od tego, na jakim etapie tego postępowania skarga została wniesiona (art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora
i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki”.

Zgodnie więc z powołaną powyżej uchwałą Sądu Najwyższego wniesienie skargi powinno nastąpić w toku postępowania, po zaistnieniu stanu, który
w ocenie skarżącego uzasadnia podniesione w niej zarzuty, nie później jednak niż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Podkreślić przy tym wyraźnie należy, że zgodnie z powołaną uchwałą przy badaniu zasadności wniesionej skargi ocenie podlegają wyłącznie zarzuty podniesione przez skarżącego, albowiem nie jest rzeczą Sądu badającego skargę domniemywać uchybień w postępowaniu przed Sądem meriti .

Skarżący w swojej skardze – wniesionej przed uprawomocnieniem się wyroku wydanego w I instancji w istocie sformułował in meritum jeden zarzut główny. Wskazywał, że w jego ocenie postępowanie prowadzone przez Sąd Okręgowy w P. w trakcie postępowania (...) było prowadzone opieszale. Łączył z tym także czynności administracyjne związane
z rozpoznaniem jego pisma nazwanego „zażaleniem”. Z tego względu Sąd Apelacyjny, będąc związany zakresem skargi ww., poddał analizie wskazane okoliczności. Jednocześnie skarżący przedstawił swoje stanowisko na temat zasadności postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) czy też kwestii jego zaskarżalności. Okoliczności tego typu pozostają jednak poza zakresem niniejszego postępowania, albowiem podlegałyby bowiem li tylko ewentualnej kontroli instancyjnej wykonywanej przez odpowiedni sąd odwoławczy w ramach postępowania odwoławczego. Jest to możliwe jednak wyłącznie w sytuacji gdy tego rodzaju kontrola została dopuszczona przez ustawodawcę. W rozpoznawanej sprawie tak nie jest, albowiem orzeczenie
o przekazaniu sprawy w trybie art. 36 kpk nie należy do katalogu określonego w art. 459 § 1 i 2 kpk czy też np. art.426 kpk. Jest to pogląd od lat utrwalony w orzecznictwie. Analogiczne stanowisko zajął m.in. Sąd Najwyższy
w uzasadnieniu postanowienia z dnia (...) w sprawie(...). Analogicznie należy traktować kwestię odmowy przyjęcia tego typu „zażalenia” na niezaskarżalne postanowienie Sądu Okręgowego. Jedynie na marginesie wypada zaznaczyć, że w takim układzie procesowym ustawa nie przewiduje
w ogóle drogi odwoławczej, co oznacza, że taki „środek odwoławczy” nie jest przewidziany przez ustawę. Nie jest to więc kwestia „niedopuszczalności” środka odwoławczego, o której mowa w art.429 § 1 kpk – postulowanego do zastosowania przez skarżącego – ale systemowego rozwiązania kwestii zaskarżalności. Dlatego też nie można zastosować art.429 § 1 kpk i odmówić jego przyjęcia. Komentowany przepis dotyczy bowiem sytuacji, gdy ustawa przewiduje w ogóle drogę odwoławczą, choć in concreto może być ona niedostępna. Trafnie w orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że w takiej sytuacji pismo zatytułowane „zażalenie” powinno zarządzeniem administracyjnym zostać załączone do akt sprawy z poinformowaniem o tym lub zwrócone nadawcy ( vide: postanowienia Sądu Najwyższego:
z 22.03.2000r., V KZ 23/00 z glosą R. K., OSP 2001/2, poz. 29, s. 92, i M. C., Prok. i Pr. 2001/4, s. 105 i n., oraz z 6.04.2000r., III KZ 30/00, oraz także G., Kodeks, 2008, s. 908–909; H., S., Z., Kodeks, t. 2, 2011, s. 741–742 ). Wyrazem tego stanowiska było więc stosowane zarządzenie Przewodniczącego Wydziału IV Karnego-Odwoławczego Sądu Okręgowego i będące jego następstwem pismo informacyjne Zastępcy Kierownika Sekretariatu ww. jednostki z dnia (...)

Odnosząc się merytorycznie do zarzutu zgłoszonego przez skarżącego, stwierdzić należało, że w toku postępowania przed Sądem Okręgowym
w P. w sprawie (...) - w zakresie wskazanym przez skarżącego - nie doszło bynajmniej do przewlekłości postępowania. Sąd Apelacyjny skontrolował szczegółowo sposób i terminowość podejmowanych czynności procesowych w toku tego postępowania i w ten sposób doszedł do przekonania, że dołożono należytych starań, aby postępowanie w sprawie toczyło się
w rozsądnym tempie i bez zbędnej zwłoki. Świadczą o tym m.in. czas w jakim rozpoznano wniosek upoważnionego sędziego z dnia (...). o przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Ł. w Ł. (1). Postanowienie w tym zakresie wydane zostało już (...)W tej sytuacji dywagacje skarżącego o rzekomej przewlekłości nie wytrzymują krytyki. Brzmią wręcz niepoważnie i świadczą jednoznacznie o koniunkturalizmie podniesionego zarzutu.

Konkludując, wniesiona w niniejszej sprawie skarga nie mogła zostać uwzględniona, albowiem postępowanie toczące się przed ww. Sądem Okręgowym było prowadzone sprawnie oraz bez zawinionej przez niego zwłoki. Niewątpliwie w przedmiotowym postępowaniu (...) brak jest cech opieszałości, która by uzasadniała uwzględnienie skargi. Z kolei zastrzeżenia w zakresie dot. „zażalenia” na ww. postanowienie (...)nijak się mają do istoty postępowania skargowego. To ostatnie nie jest bowiem sposobem weryfikacji orzeczeń, co do których ustawodawca nie przewidział jakiegokolwiek trybu odwoławczego. W tej sytuacji nie sposób mówić by czas rozpoznania takiego ułomnego „zażalenia” był nadmierny skoro nigdy skarżącemu ono nie przysługiwało. Stąd też, na podstawie przepisu art. 12 ust. 1 cyt. ustawy Sąd Apelacyjny orzekł jak w części rozstrzygającej – oddalił skargę jako bezzasadną i to w stopniu oczywistym.

O kosztach postępowania skargowego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie przepisów wskazanych w pkt 2 niniejszego postanowienia, obciążając nimi skarżącego w zakresie poniesionym.

M. Ś. P. G. H. K.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu