Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

dnia 12 października 2022 r.

Sąd Apelacyjny w P. w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Przemysław Grajzer

Sędziowie: Maciej Świergosz

Piotr Michalski (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Zwierzchlewska

bez udziału Prokuratora po rozpoznaniu skargi M. K. (K.) dotyczącej naruszenia prawa strony do rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy w postępowaniu sądowym w toczącym się przed Sądem Okręgowym w K. pod sygn. (...) postępowaniu o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w K. z dnia (...) r. (sygn. akt (...)).

postanawia

1.  na podstawie art. 430 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 75 z późn.zm.) skargę pozostawić bez rozpoznania,

2.  na podst. art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz. U z 2018 r., poz. 75 ze zm.) kosztami sądowymi za postępowanie wywołane skargą obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

W dniu (...) r. do Sądu Apelacyjnego w P. wpłynęła skarga M. K., który – jako skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w K. z dnia (...) r. (sygn. akt (...)) – zarzucił przewlekłość postępowania i bezczynność w sprawie o sygnaturze (...) toczącej się przed Sądem Okręgowym w K., w której M. K. domaga się wznowienia postępowania w sprawie Sądu Rejonowego w K. o sygn. (...). Wnioskodawca wniósł przy tym, oprócz ponowienia wniosku o wznowienie postępowania w rzeczonej sprawie o sygn. (...), także o zasądzenie na jego rzecz kwoty 5.000,- zł (k. 2-4).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga nie podlegała merytorycznemu rozpoznaniu.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. Dz. U. 2018.75 z późn.zm.), skargę o stwierdzenie, iż w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie. Wynika stąd, iż zainicjowanej wniesieniem skargi ocenie podlega sprawność aktualnie toczącego się postępowania, nie zaś postępowania, które zostało już prawomocnie zakończone.

Skarga wniesiona w odniesieniu do sprawy prawomocnie zakończonej jest skargą zaś niedopuszczalną z mocy ustawy, co rodzi określone konsekwencje.

Zgodzić się zatem należy z poglądem, że granicę czasową do wniesienia skargi na przewlekłość postepowania stanowi prawomocne zakończenie sprawy (por.: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2015 r. w sprawie o sygn. WSP 3/15, LEX nr 1793721). W orzecznictwie przyjmuje się przy tym, że pod pojęciem „rozstrzygnięcia sprawy” w rozumieniu art. 2 ustawy z 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki należy rozumieć jej prawomocne zakończenie, ponieważ przedmiotem postępowania wywołanego skargą na przewlekłość jest badanie, czy doszło do naruszenia przysługującego skarżącemu prawa do sądu przez przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawie od chwili jego wszczęcia do prawomocnego jej zakończenia. Czynności takie jak sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu wyroku Sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem są czynnościami podejmowanymi już po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie. Analogiczne i konsekwentne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w swych postanowieniach z dnia(...)(LEX nr 1652401), z dnia (...) (LEX nr 2627505), czy też z dnia (...) (LEX nr 2634547). Przedmiotem skargi na przewlekłość postępowania nie jest bowiem „sprawa” w rozumieniu art. 2 ustawy czy art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. W postępowaniu wznowieniowym, które w sprawach karnych może w pewnych sytuacjach być wszczęte również z urzędu, nie bada się zasadniczego dla sprawy przedmiotu. Postępowanie to zmierza do analizy przesłanek, które mogą bądź nie powodować wzruszenie wydanego już prawomocnego orzeczenia sądowego, na którym ciąży domniemanie prawidłowości, w drodze nadzwyczajnego środka, jakim jest instytucja wznowienia postępowania. Orzecznictwo europejskie jest od dawna konsekwentne w poglądzie, że gwarancje z art. 6 Konwencji nie mają zastosowania do postępowań, w których dąży się do wznowienia postępowania zakończonego ostatecznym wyrokiem (por. m.in. decyzje Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 26 października 2004 r., nr (...), czy z dnia 15 marca 2005 r., nr sprawy 51744/99). Wyrażony wyżej pogląd znalazł aprobatę w polskiej doktrynie prawa (por. m.in. Cz. Kłak, Skarga na przewlekłość postępowania karnego a Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Rzeszów 2011 r., str. 63) oraz w orzecznictwie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie o sygn. I NSP 8/19, LEX nr 2634547). Jak to wprost wskazał Sąd Najwyższy w ostatnim z przywołanych judykatów: „wniesienie skargi na przewlekłość postępowania wznowieniowego w terminie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z 2014 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki musi być pozostawione bez rozpoznania. Sprawa o wznowienie postępowania nie jest bowiem "sprawą" w rozumieniu art. 2 ustawy czy art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284) w zw. z dyspozycją art. 1 ust. 3 ustawy z 2014 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki Trzeba podnieść, że de facto wznowienie postępowania ukierunkowane pozostaje na ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy, która to została już prawomocnie osądzona. W powyższym zatem zakresie postępowanie wywołane wnioskiem o wznowienie postępowania nie jest w żadnym razie (czy to w ujęciu przedmiotowym czy podmiotowym) nową sprawą, lecz jednak w dalszym ciągu jest rozpoznawaniem sprawy prawomocnie już rozstrzygniętej, skoro celem wnioskującego jest doprowadzenie do tego, by sprawa prawomocnie rozstrzygnięta była rozpoznana na nowo”.

W efekcie taka skarga M. K. musiała pozostać bez rozpoznania, albowiem nie podlegała merytorycznemu rozpatrzeniu, ani nie podlega odrzuceniu. Dlatego też orzeczono jak w pkt 1 postanowienia.

Rozstrzygając o kosztach postępowania natomiast Sąd Apelacyjny orzekł, iż poniesie je Skarb Państwa. Tutejszy Sąd Apelacyjny podziela bowiem pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy, który w uzasadnieniu postanowienia z dnia(...) (LEX nr 1375236) stwierdził, że „ustawą z dnia 20 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 61, poz. 948) zmieniono art. 17 ust. 3 ustawy w ten sposób, że opłatę należy zwrócić skarżącemu również w przypadku odrzucenia skargi. Zmianę prawa uzasadniono tym, że brak możliwości merytorycznego rozpoznania skargi, nie powinien obciążać skarżącego ciężarami fiskalnymi na rzecz Skarbu Państwa. W niniejszej sprawie skargi R. T. nie odrzucono, bowiem ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. przewiduje możliwość odrzucenia skargi jedynie z przyczyn określonych w art. 9 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. Jednak inna forma orzeczenia aniżeli forma odrzucenia skargi, nie stoi zdaniem Sądu Najwyższego na przeszkodzie zastosowaniu w niniejszej sprawie art. 17 ust. 3 ustawy. Te same względy, czyli brak możliwości merytorycznego rozpoznania skargi, które uzasadniają brak obciążania ciężarami fiskalnymi skarżącego w razie odrzucenia skargi, przemawiają za tym, aby również w przypadku pozostawienia skargi bez rozpoznania ze względu na jej niedopuszczalność z mocy ustawy, sąd zwracał z urzędu wniesioną opłatę od skargi”. Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w punkcie 2.

Skoro więc przy tym z treści samej tylko skargi jasno wynika, że nie ma żadnych podstaw do jej merytorycznego rozpoznania należało orzec jak w części rozstrzygającej bez potrzeby osobnego odnoszenia się do wniosku skazanego o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu.

P. M. (1) P. G. M. Ś.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.