Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 22 grudnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w P. w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Marek Kordowiecki

Sędziowie: Przemysław Grajzer

Grzegorz Nowak – spr.

Protokolant: protokolant sądowy Sylwester Leńczuk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej w P. Darii Wolf-Derdy.

po rozpoznaniu skargi pełnomocnika [obrońcy] A. K. (1) [oskarżonego]

na przewlekłość postępowania przygotowawczego o sygn. (...) prowadzonego przez Prokuraturę Regionalną w L. wraz z wnioskiem o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł

na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. z dnia 8 grudnia 2017 r., Dz.U. z 2018 r. poz. 75) [dalej ustawa o skardze na przewlekłość] oraz art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 ustawy o skardze

postanowił:

I.  oddalić skargę;

II.  obciążyć skarżącego kosztami postępowania skargowego w zakresie dotychczas przez niego poniesionych.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia(...) r. pełnomocnika A. K. (1) wniósł skargę na przewlekłość postępowania przygotowawczego o sygn. (...) prowadzonego przez Prokuraturę Regionalną w L., w którym występuje on w charakterze podejrzanego o czyny określone w art. 148 §1 k.k. i inne, wnosząc o stwierdzenie przewlekłości tego postępowania, nakazanie przesłuchania wskazanych świadków we wskazanym terminie 4 miesięcy oraz zasądzenie z tego tytułu od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kwoty 20.000 zł.

W uzasadnieniu pełnomocnik skarżącego określił, czym zarzucona przewlekłość miała być spowodowana. W szczególności wskazał, że postępowanie przygotowawcze, po prawomocnym zwrocie sprawy do prokuratury w celu uzupełnienia istotnych braków postępowania przygotowawczego, toczy się od (...) roku, zaś do dnia wniesienia skargi żaden ze świadków- wymienionych imiennie w postanowieniu Sądu Okręgowego w P. z (...) roku o zwrocie sprawy do prokuratury– nie został przesłuchany.

W odpowiedzi Prokurator (...) w L. wniósł o oddalenie skargi jako niezasadnej.

Prokurator w tej odpowiedzi zaznaczył, że śledztwo ma charakter wielowątkowy, zawiły, jak również wielopodmiotowy i wymaga uzyskiwania licznych wiadomości specjalnych. Wskazał nadto, że czynności procesowe wymienione w skardze pełnomocnik skarżącego jako niewykonane przesłuchania wskazanych tam personalnie świadków (vide pkt 2 części postulatywnej skargi), należą do tej grupy dowodów, których przeprowadzenie - w ocenie Sądu Okręgowego w P. zawartej w postanowieniu z dnia (...) - prokurator winien jedynie rozważyć. Natomiast kluczowe do przeprowadzenia w tej sprawie dowody, w szczególności w kontekście odpowiedzialności karnej A. K. (1), treściwie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku wznawiającym postępowanie karne, a w ślad za nim Sąd Okręgowy w P.. Ponadto Prokurator ze wskazaniem numerów kart wyczerpująco opisał całe spektrum przedsięwziętych czynności opisując wielość przeprowadzonych dowodów osobowych oraz dowodów specjalistycznych z opinii biegłych. Nadto prokurator wskazał na liczne czynności poszukiwawcze i przygotowawcze w celu rzetelnego przeprowadzenia wskazanych dowodów w postanowieniach sądów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Skarga okazała się niezasadna.

Na wstępie wskazać należy, że stosownie do art. 1 ust. 3 ustawy o skardze na przewlekłość, przepisy ustawy stosuje się zgodnie ze standardami wynikającymi z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. poz. 284, z późn. zm.). Z kolei art. 6 ust. 1 Konwencji stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej.

Badanie kwestii przewlekłości wskazanego postępowania, następuje w oparciu o kryteria wskazane w art. 2 ust. 2 ustawy o skardze na przewlekłość, z którego wynika, że dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony skarżącej rozstrzyganych zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności zarzucającej przewlekłość postępowania.

W zasadzie w swojej skardze obrońca skazanego zakwestionował wartkość [tempo, dynamikę] dokonywania czynności w szczególności kwestie przesłuchania dziesięciu ustalonych świadków, jak również pozostałych czynności wskazanych w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia (...) r w sprawie (...).

Powyższa argumentacja obrońcy skarżącego, mająca dowodzić zaistnienia przewlekłości w toczącej się przeciwko niemu sprawie okazała się chybiona.

W niniejszym postępowaniu Sąd Apelacyjny pochyla się nad sprawnością całokształtu postępowania, które jest prowadzone od dnia (...) przez Prokuraturę Regionalną w L., zaś postępowanie to zostało przekazane decyzją Zastępcy Prokuratora Generalnego z dnia (...)r. do wyżej wymienionej jednostki.

Badanie działań prokuratury, dokonanych w toku analizowanego etapu postępowania karnego, przeczy stanowisku skarżącego zarzucającego przewlekłość tego postępowania.

W początkowej fazie postępowania, po jej przekazaniu do Prokuratury (...) w L., gromadzenie materiału dowodowego postępowało sprawnie.
Z biegiem czasu precyzowanie kierunku śledztwa, w sprawie, która jest ze swojej istoty skomplikowana, wymaga już bardziej specjalistycznych i złożonych czynności, jak choćby uzyskanie wspomnianej opinii zespołu biegłych oraz dotarcia do miejsca przebywania szeregu świadków, którzy ostatnio byli słuchani aż dwie dekady temu, co wymaga, z jednej strony wielu czynności organizacyjnych oraz poszukiwawczych, aby je przeprowadzić, a z drugiej strony, z natury ich istoty dokonania analiz i odpowiednich ocen, determinujących ewentualną konieczność ich przeprowadzenia.

Co istotne – Sąd Apelacyjny w P., dysponując co prawda zdigitalizowną wersją akt postępowania przygotowawczego, przejrzał poszczególne czynności dowodowe wykonywane w niniejszym śledztwie, począwszy od dnia wpływu akt do Prokuratury (...) w L..

W ocenie Sądu Apelacyjnego czynności dowodowe są intensywne, prowadzone z właściwą dynamiką, wynikającą z potrzeb zbierania materiału dowodowego, zaś ich realizacja ma miejsce co najmniej kilka razy w miesiącu. Już sama lektura zgromadzonych kart akt od czasu przekazania śledztwa do lublińskiej prokuratury obrazuje, że toczy się ono dynamicznie, metodycznie i po dziś dzień wykonywane są w nim czynności.

W śledztwie na początku podejmowane były czynności zmierzające do pozyskania materiałów niejawnych, które nie zostały przekazane wraz z aktami sprawy, które podlegały zwrotowi do prokuratury. Jak się okazało – nie zostały one w ogóle przekazane do Sądu Okręgowego w P., tylko wpłynęły do Kancelarii (...) dnia (...) r. z Sądu Okręgowego w S.. Dopiero po tym fakcie prokurator mógł rozpocząć ustalenia aktualnego miejsca przebywania świadków incognito a przypomnijmy, że byli oni słuchani ponad 20 lat temu i od tego czasu, z oczywistych względów, ich miejsca zamieszkania [adresy] nie były na bieżąco uaktualniane, jak innych świadków z tej sprawy.

Ustalono następnie, że zarówno świadek anonimowy (...) oraz świadek I. Ł. przebywają poza granicami kraju.

Następnie przystąpiono do przeprowadzania dowodów osobowych– i tak przesłuchano w dniu (...) r. świadka anonimowego (...), w dniu (...) r. przesłuchano A. W. (k. 6356-6358), w dniu (...) r. przesłuchano E. N. (k. 6361-6363), w dniu 28 kwietnia 2022 r. przesłuchano K. G. (k. 6366-6368), w dniu (...) r. przesłuchano M. G. (k. 6292-6294, 6371-6378), A. K. (2) (k. 6296-6297), w dniu (...) r. przesłuchano Z. K. (k. 6538-6539), jak i przesłuchano kilkukrotnie samego podejrzanego z odtworzeniem zapisów monitoringu stacji benzynowej (k. 6018-6020, 6039-6043, 6146-6147), wystąpiono do biegłych z zakresu informatyki śledczej o utrwalenie i zabezpieczenie w ramach ekspertyzy zapisu monitoringu stacji benzynowej, w formie tzw. kopii binarnej, a postanowieniem z dnia (...)r. zasięgnięto opinii z zakresu broni palnej, amunicji i balistyki, celem przeprowadzenia ekspertyzy kryminalistycznej na podstawie śladów po pociskach ujawnionych na odzieży pokrzywdzonych (k. 6136-6137), dokonano kilkukrotnie wnikliwych i szczegółowo udokumentowanych wizji lokalnych miejsca zdarzenia i okolic przyległych (k. 6285-6290, 6301-6306, 6428-6436, 6442-6470).

Podkreślić należy, że skarżący zdaje sobie sprawę z ilości poczynionych i różnorodności czynności bowiem w dniu (...) r. adw. M. K. (2) przeglądał akta postępowania (notatka k.6690).

Z kolei po lekturze obecnie zgromadzonych akt postępowania przygotowawczego oraz złożonych zeznań przez świadka anonimowego (k. 6672 i nast.) – konieczne jest wytyczenie nowego kierunku postępowania celem weryfikacji ww. zeznań, a w szczególności w zakresie typowania nowej osoby podejrzewanej o popełnienie przedmiotowego przestępstwa – co prokurator prawidłowo czyni, choć bez cienia wątpliwości zasadniczym wątkiem jest ustalenie na tym etapie postępowania czy skarga [akt oskarżenia] skierowana wobec A. K. (1) jest zasadna, co determinuje konieczność przeprowadzenia procesu, czy jednak nie i implikuje to konieczność umorzenia postępowania karnego wobec niego już na etapie przygotowawczym.

Jak zobrazowały poczynione ustalenia faktyczne, w przedmiotowej sprawie skargowej, dynamika dokonywania czynności dowodowych pozostawała na zbliżonym właściwym i akceptowalnym poziomie w toku całego dotychczasowego postępowania przygotowawczego. Znamienny jest fakt, że czynności dokonane od czasu zwrotu sprawy prokuratorowi zajmują prawie 4 tomy sprawy (zgodnie z systematyką akt w formie zdigitalizowanej). Działający w niej organ podejmował bowiem zasadniczo właściwe czynności, robiąc to w terminach, które w okolicznościach danej sprawy uznane być musiały za rozsądne, a stwierdzone przypadki opóźnień w działaniu prokuratora nie miały de facto wpływu na globalny czas trwania postępowania przygotowawczego. Obiektywnie niedługi– półtoraroczny- czas trwania śledztwa usprawiedliwiony był złożonością materii będącej jego przedmiotem oraz koniecznością uzyskania ponadstandardowych dowodów (zapoznawanie się z bardzo obszernym materiałem, opinie biegłych, poszukiwanie świadków, a następnie ich słuchanie oraz przygotowanie pola do przeprowadzenia dowodu z opinii kompleksowej).

Należy także zauważyć, że postulowane do przeprowadzenia czynności dowodowe w postaci przesłuchania świadków, co zawarto w rozpatrywanej skardze, zasadniczo nie odnoszą się bezpośrednio do samego zdarzenia, a okoliczności związanych z nim, przy czym one same w sobie nie będą przesądzać o ewentualnej odpowiedzialności karnej oskarżonego i nie one determinują oceny co do sprawności postępowania karnego, które z pewnością jest zawiłe, pod względem przedmiotowym, tym bardziej, że mówimy o zbrodni podwójnego zabójstwa popełnionego 23 lata temu, co ma przełożenie na sposób i tempo tej fazy postępowania karnego.

Dodać przy tym należało, że prowadzone w tej fazie czynności koncentrowały się na gromadzeniu dowodów istotnych z punktu widzenia przyjętej metodyki śledztwa mającej na celu chronologiczne wykonywanie czynności, co sprzyjać będzie wyjaśnieniu wszystkich okoliczności sprawy. Wobec tego, nie sposób czynić prokuratorowi zarzutu, że nie prowadził śledztwa wystarczająco dynamicznie, tym bardziej, że początkowy okres wymuszonego spoczynku sprawy determinowany był oczekiwaniem na pozyskanie akt z kancelarii tajnej, a jak wiadomo dowody przeprowadzone w tej formie miały kluczowe znaczenia dla finału procesu, który został wzruszony w oparciu o orzeczenie Sądu Najwyższego z (...) r. (...).

Obocznie odnieść się należy do kwestii przeprowadzania dowodów osobowych wskazanych w postanowieniu Sądu Okręgowego w P., bowiem Sąd jasno wskazywał, że wnikliwe przesłuchanie w charakterze świadków osób, których przesłuchania domaga się skarżący, są czynnościami jakich przeprowadzenie winien rozważyć Prokurator. Nie jest to rzecz jasna kwestia obligatoryjna, jednakże nie sposób nadać jej doniosłego charakteru wobec pisemnych oświadczeń ustalonych osób, które rzekomo posiadają wiedzę o sprawcy przestępstwa i to po upływie ponad 20 lat od zdarzeń. Jednakże wobec prowadzenia szerokiego spektrum czynności dowodowych i przyjętego planu śledztwa przez prokuratora – nie sposób obecnie narzucać mu chronologii i terminu słuchania świadków, wskazanych w pkt 2 skargi obrońcy podejrzanego.

Sąd Apelacyjny uznał, że obecnie brak jest przesłanek do przesądzenia, że postępowanie przygotowawcze jest zbędnie przewlekłe, a mając na uwadze, że musi ono nosić cechy rzetelności i kompletności, co nie jest łatwo wobec próby odtworzenia zdarzeń, które miały miejsce ponad 23 lata temu, należy dać czas gospodarzowi tej fazy postępowania karnego na wykonanie koniecznych, niezbędnych czynności dowodowych, poczynienie odpowiednich ocen i ustaleń faktycznych, determinujących los tego postępowania, nie zapominając, że celem postępowania wyznaczonego w art. 2 pkt 1 k.p.k. jest to aby ,,sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności”.

Uwzględniając powyższe rozważania, brak było podstaw do stwierdzenia, jakoby objęte skargą postępowanie przygotowawcze spełniało kryteria przewlekłości w rozumieniu powoływanej wyżej ustawy.

W konsekwencji zaprezentowanej konkluzji, Sąd Apelacyjny w oparciu o przepisy art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, wniesioną skargę – jako niezasadną – oddalił, o czym orzeczono w pkt I uzasadnianego rozstrzygnięcia. Zasadnym było również orzeczenie o kosztach postępowania stwierdzając, że brak jest podstaw do obciążania skarżącego jakimikolwiek kosztami, poza dotychczas poniesionymi.

G. N. M. K. (3) P. G.

Pouczenie

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu