Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Goss-Kokot

Sędziowie: Renata Pohl

(del.) Roman Walewski

Protokolant: Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2021 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. S. i P. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym i podstawę wymiaru składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 27 listopada 2019 r. sygn. akt VIII U 307/19

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz M. S. kwotę 240 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Roman Walewski

Dorota Goss-Kokot

Renata Pohl

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z 11.12.2018r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. ustalił, że M. S. podlega od 01.01.2016r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia, w tym od 01.08.2018 r. w wymiarze czasu pracy ½ etatu u płatnika (...) P. S.. Jednocześnie organ rentowy ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od 01.08.2018 r. w kwocie 1050 zł, tj. w wysokości ½ minimalnego wynagrodzenia ustalonego na rok 2018.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł płatnik składek P. S. , zaskarżając ją w całości oraz wnosząc o jej zmianę i stwierdzenie, że M. S. podlega od 01.01.2016 r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia, w tym od 01.08.2018 r. w wymiarze pełnego etatu u płatnika (...) P. S. i ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne od 01.08.2018 r. w kwocie 2 100 zł, a od 01.01.2019 r. 2 250 zł tj. w wysokości minimalnego wynagrodzenia za rok 2018 i 2019.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiodła również ubezpieczona M. S. ,, zaskarżając ją w całości i zarzucając jej naruszenie art. 58 k.c. w zw. z art. 300 kodeksu pracy poprzez ich błędne zastosowanie i uznanie, iż w niniejszej sprawie doszło do ustalenia rażącego wynagrodzenia za pracę i uznanie go za nieważnego jako dokonanego z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznym, podczas gdy

-

odwołująca zmieniła zakres z ½ etatu na 1 etat, a zmiana ta była w pełni uzasadniona,

-

zmiana wymiaru pracy spowodowana była oddaniem dziecka do żłobka i tym samym możliwości wykonywania pracy w pełnym wymiarze czasu pracy;

-

odwołująca w ramach umowy o pracę miała przewidziane wynagrodzenie za pracę w wysokości najniższej krajowej.

Sprawę z odwołania M. S. zarejestrowano w tut. Sądzie pod sygnaturą akt VIII U 308/19, następnie na podstawie art. 219 KPC połączono niniejszą sprawę ze sprawą o sygn. akt VIII U 307/19 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z 27.11.2019r. Sad Okręgowy w Poznaniu (sygn. VIII U 307/19) zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że odwołująca M. S. podlega od 01.01.2016r. ubezpieczeniom społecznym, z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) P. S., w tym od 01.08.2018 r. w wymiarze pełnego etatu i ustala podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od 01.08.2018 r. w kwocie 2100 zł, tj. w wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego w 2018 r. dla zatrudnienia na pełen etat.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

P. S. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowo Usługowa (...) P. S.. Przeważającą działalnością jest „(...) - sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli”. Od 05.01.2016 r. P. S. rozszerzył działalność gospodarczą dodając m.in. kod PKD „(...) - fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne”.

Od 01.01.2016 r. płatnik składek P. S. zgłosił M. S. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako pracownika, wskazując w imiennych raportach rozliczeniowych (...) jako podstawę wymiaru składek od stycznia do maja 2016 r. kwotę 1850 zł. Ubezpieczona M. S. od 04.06.2016r. do 12.08.2016 r. pobierała zasiłek chorobowy, a od 13.08.2016r. do 30.12.2016 r. zasiłek macierzyński. W raportach rozliczeniowych (...)płatnik składek wykazał jako podstawę wymiaru składek za styczeń 2017 r. kwotę 2000 zł, od lutego do grudnia 2017 r. kwotę 1000 zł, następnie od stycznia do lipca 2018 r. kwotę 1050 zł (w okresie od lutego 2017 r. do lipca 2018 r. płatnik wskazał wymiar czasu pracy ½ etatu), w miesiącu sierpniu 2018 r. kwotę 2100 zł i wymiar czasu pracy pełen etat. Od 06.09.2018 r. M. S. przebywała na zwolnieniu chorobowym związanym z ciążą.

Od 01.01.2016 r. M. S. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę z 31.12.2015 r. przez P. S. prowadzącego Firmę Handlowo Usługową (...) P. S., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kosmetyczki, za wynagrodzeniem 1850 zł brutto, z miejscem wykonywania pracy w L. przy ul. (...).

W dniu 02.01.2017 r. strony ww. umowy o pracę zawarły aneks do niej postanawiając, że od 01.01.2017 r. pracownik (M. S.) będzie otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2000 zł miesięcznie brutto.

W dniu 01.02.2017 r. strony ww. umowy o pracę zawarły aneks do niej postanawiając, że od 01.02.2017 r. pracownik będzie zatrudniony w połowie pełnego wymiaru czasu pracy i będzie otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1000 zł miesięcznie brutto.

W dniu 01.08.018 r. strony ww. umowy o pracę zawarły aneks do niej postanawiając, że od 01.08.2018 r. pracownik będzie zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy i będzie otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2100 zł miesięcznie brutto.

Firma Handlowo Usługowa (...) P. S. do końca września 2018 r. osiągnęła przychód za 2018 rok w kwocie 101.809,41 zł przy kosztach wynoszących 45.797,78 zł. Średnio w ww. okresie przychody zarejestrowane przy pomocy kasy fiskalnej wynosiły miesięcznie 4684 zł, przy czym dotyczyły one łącznie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług kosmetycznych jak i pozostałej działalności prowadzonej przez płatnika, niemniej płatnik w odniesieniu do działalności nie kosmetycznej prowadził również sprzedaż usług na podstawie faktur/rachunków.

W dniu 01.07.2018 r. M. S. i P. S. zawarli ze Ż. (...) z siedzibą w L. umowę o świadczenie usług w żłobku w okresie od 01.07.2018 r. do 31.08.2019 r., polegających na przyjęciu do żłobka oraz świadczeniu usług dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych dla dziecka O. S. od poniedziałku do piątku w godzinach od 6 ⁰⁰ do 17 ⁰⁰. Czesne wraz z opłatami dodatkowymi za lipiec 2018 r., w kwocie 540 zł odwołująca wpłaciła na wskazany w umowie rachunek bankowy w dniu 04.07.2018 r.

Od stycznia 2018 r. do lipca 2018 r. M. S. świadcząc pracę w połowie pełnego wymiaru czasu pracy, przepracowywała średnio 80 godzin w tygodniu, natomiast w sierpniu 2018 r. przepracowała 176 godzin co wynikało ze zwiększenia wymiaru casu pracy. Natomiast we wrześniu 2018 r. odwołująca przepracowała wyłącznie 24 godziny, w związku z rozpoczętym w dniu 06.09.2018 r. zwolnieniem lekarskim.

W dniu 31.08.2018 r. (...) w L. przeprowadziła kontrolę w Firmie Handlowo Usługowej (...) P. S., w zakresie obiektu: Zakład (...), ul. (...) w L.. W wyniku kontroli nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości w kontrolowanym zakresie tj. m.in. stanu sanitarno-porządkowego i sanitarno-technicznego zakładu kosmetycznego.

W dniu 06.09.2018 r. podczas badania lekarskiego stwierdzono, że odwołująca jest w ciąży i od tego dnia orzeczono niezdolność do pracy M. S.. Następnie 07.09.2018 r. płatnik składek zgłosił do ZUS dokumenty rozliczeniowe dotyczące ubezpieczonej M. S. wskazujące na zwiększenie podstawy wymiaru składek zgodnie z aneksem do umowy o pracę z 01.08.2018 r.

Odwołująca M. S., zanim podjęła pracę u płatnika P. S. była zatrudniona u M. D. jako kosmetyczka w zakładzie przy (...) w L., który został następnie przejęty przez płatnika i od stycznia 2015r. praca była świadczona na jego rzecz.

Odwołująca pierwsze dziecko urodziła w sierpniu 2016 r. Po miesiącu jak pierwsze dziecko ubezpieczonej zostało oddane do żłobka odwołująca zwiększyła wymiar czasu pracy do pełnego etatu i rozpoczęła intensyfikowanie kontaktów z klientkami tak, by docelowo wykorzystać w pełni czas pracy co następowało stopniowo w sierpniu 2018 r., a na początku września 2018 r. grafik był zapełniony.

Odwołująca przed sierpniem 2018 r. pracowała na pół etatu i zajmowała się dzieckiem, a przejście na cały etat miało doprowadzić do powrotu do okresu, gdy działalność przynosiła dochody. Gdy odwołująca pracowała na pół etatu gabinet kosmetyczny przynosił straty.

W sierpniu 2018 r. klientki stopniowo zaczęły wracać do ubezpieczonej, ponieważ zostały one poinformowane o powrocie na cały etat przy pomocy wiadomości sms lub e-mailem. Od sierpnia 2018 r. nie zdarzało się by odwołująca nie miała co robić w pracy, nie było takich sytuacji, by miała jedną czy dwie klientki i dalej nie miała co robić. W sierpniu nie było tak, że przez całe osiem godzin ubezpieczona miała klientki, wracając z pół etatu musiała je poinformować o powrocie na cały etat i stopniowo ich przybywało.

Pracodawca poza prowadzeniem gabinetu kosmetycznego, gdzie pracuje ubezpieczona zajmuje się również działalnością handlowo-usługową w dziedzinie motoryzacji - sprzedaje części samochodowe – ta działalność jest prowadzona w magazynie, w którym klienci kupują części, znajdujący się w innej lokalizacji niż gabinet kosmetyczny. W ramach tej działalności handlowej częściami motoryzacyjnymi zatrudniona jest jedna osoba

Obecnie gabinet kosmetyczny jest zamknięty od chwili, gdy odwołująca poszła na zwolnienie lekarskie, jednak odwołujący nadal wynajmuje ten lokal.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok, w którym uznał odwołanie M. S. za zasadne.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd I instancji stwierdził, że ustalenie dla ubezpieczonej wymiaru czasu pracy od 01.08.2018 r. w wymiarze pełnego etatu odpowiadał rzeczywistym potrzebom przedsiębiorcy i możliwościom pracownika, a ustalone wynagrodzenie nie było rażąco wygórowane, gdyż odpowiadało minimalnemu wówczas obowiązującemu.

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji uznał, iż zaskarżona decyzja nie jest prawidłowa, wobec czego stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. uwzględniając odwołania jako uzasadnione zmienił zaskarżoną decyzję – pkt I wyroku.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł w pkt II orzeczenia, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i zasądził od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej M. S. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego kwotę 180 zł.

Jednocześnie Sąd I instancji podkreślił, że roszczenie odwołujących zgłoszone w odwołaniach o ustalenie podstawy wymiaru składek od 01.01.2019 r. w wysokości 2250 zł, Sąd przekazał na posiedzeniu w 27.11.2019 r. organowi rentowemu jako nowe roszczenie, mając na uwadze, że roszczenie to nie zostało rozpoznane przez organ rentowy i dotyczy okresu po dniu wydania zaskarżonej decyzji.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 58 § 2 k.c.,

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 22 k.p.,

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c.

Wskazując powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołań.

W odpowiedzi na apelację odwołująca (ubezpieczona) M. S. wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz zwrot kosztów zastępstwa procesowego w apelacji według norm przepisanych.

Odwołujący (płatnik składek) P. S. nie złożył odpowiedzi na apelację organu rentowego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Wniesioną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych apelację uznać należy za bezzasadną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest oczywiście prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego, dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Prawidłowo także zastosował prawo materialne. Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania. Wobec niewątpliwego wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, nie widział też konieczności uzupełniania postępowania dowodowego.

W przedmiotowej sprawie istota sporu sprowadzała się do ustalenia czy organ rentowy zasadnie określił wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1050 zł dla odwołującej w okresie od 01.08.2018 r., w związku z zatrudnieniem w wymiarze ½ etatu u płatnika P. S. na podstawie umowy o pracę. Poza sporem było z kolei, że odwołująca w okresie od lutego 2017 r. do lipca 2018 r. była zatrudniona u płatnika składek w wymiarze ½ etatu z minimalnym wynagrodzeniem.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny wskazuje, iż ocena wysokości wynagrodzenia uzgodnionego przez strony stosunku pracy na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych ma istotne znaczenie z uwagi na okoliczność, że ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy – zgodnie z art. 6 ust. 1, art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 i art. 4 pkt 9, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2, art. 86 ust. 2 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - następuje w oparciu o przychód, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty itp. Umowa o pracę wywołuje zatem nie tylko skutki bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, kształtując stosunek ubezpieczenia społecznego, w tym wysokość składki, co w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń.

Oznacza to, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także interesu publicznego. Tym samym Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało ono wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o s.u.s., za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, czyli zatrudnioną przez pracodawcę. Z kolei art. 22 § 1 k.p. stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Jednakże dla faktycznego istnienia stosunku pracy nie jest wystarczające zawarcie umowy o pracę, lecz faktyczne realizowanie treści zawartej umowy poprzez rzeczywiste świadczenie pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 06.03.2007 r., I UK 302/06, OSNP 2008/7-8/110 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 19.10.2007 r., II UK 56/07, LEX nr 376433).

Należy zwrócić uwagę, iż sprzeczny z zasadami współżycia społecznego może być niegodziwy cel umowy o pracę, polegający na ustaleniu nadmiernej wysokości wynagrodzenia (rażąco wygórowanego), aby otrzymywać zawyżone świadczenia z ubezpieczeń społecznych kosztem innych ubezpieczonych. Zgodnie bowiem z art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, wyrażająca się m.in. poprzez ustanowienie rażąco wygórowanego, a zatem niegodziwego wynagrodzenia. Jednym z najistotniejszych kryterium godziwości (sprawiedliwości) wynagrodzenia za pracę, jest ekwiwalentność wynagrodzenia wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wymaganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k.p.).

Główny zarzut odwołującego organu rentowego, podnoszony w treści apelacji, skupiał się na wykazaniu, iż Sąd I instancji dokonał nieprawidłowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i przez to doszło do sprzecznych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału.

Argumenty przedstawione przez odwołujący Zakład Ubezpieczeń Społecznych w treści apelacji, nie podważyły w żaden sposób zasadności stanowiska Sądu I instancji.

Chybiony okazał się zarzut naruszenia prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału", a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i wiąże ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego.

Do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby strona skarżąca wykazała uchybienia podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.06.1999 r., II UKN 685/98 Legalis). Odwołujący nie wykazał, aby ocena Sądu I instancji co do ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie, była rażąco wadliwa. Sąd I instancji wziął pod uwagę cały materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie (zarówno dokumenty jak i zeznania ubezpieczonej i płatnika składek). Apelacja odwołującego organu rentowego nie zawiera żadnych merytorycznych argumentów ograniczając się z zasadzie polemiki z ustaleniami Sądu i brakiem dowodów przeciwnych.

Przenosząc powyższe ogólne rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, w ocenie Sądu Apelacyjnego, bezzasadny był zarzut odwołującego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., a sprowadzający się w istocie do tego, że odwołujący wskazał jedynie, iż z przeprowadzonych dowodów Sąd I instancji wyciągnął wnioski niezgodne z ich ustaleniami.

Organ rentowy w apelacji akcentuje mocno fakt powstania relatywnie szybko niezdolności do pracy ubezpieczonej w związku z ciążą i właśnie z tego faktu wywodzi wzrost wynagrodzenia. Nawet gdyby przyznać organowi rentowemu rację, iż podniesione wynagrodzenia związane było z ciążą i chęcią pobierania wyższych świadczeń, to nie jest to sama w sobie okoliczność wystarczająca do zanegowania wynagrodzenia, które w danych okolicznościach można uznać za godziwe i powiązane z kwalifikacjami i zadaniami, i które nie jest rażąco wygórowane (nadal nie było wyższe od przeciętnego). Argument organu rentowego można nawet odwrócić i nie bez racji twierdzić, iż to nie wynagrodzenie 2100 zł brutto za pełny etat wynagrodzeniem wygórowanym, lecz że to kwota 1050 zł brutto za ½ etatu stanowiła wynagrodzenie zbyt niskie. Tak czy inaczej w okolicznościach niniejszej sprawy nie można było uznać jak chce tego organ rentowy, iż wynagrodzenie ubezpieczonej po zawarciu aneksu od sierpnia 2018 r. było wygórowane, a tym bardziej rażąco wygórowane.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zgodzić się należy ze stanowiskiem odwołującej M. S. zawarte w odpowiedzi na apelację, że istotnym był w sprawie fakt, że małoletnia córka odwołującej trafiła do żłobka i to właśnie ta okoliczność miała większy wpływ na to, że odwołująca razem z pracodawcą (który jest prywatnie jej partnerem i ojcem dziecka) postanowili zmienić jej wymiar zatrudnienia. Zwrócić uwagę należy również, że odwołująca już wcześniej była zatrudniona u płatnika składek na cały etat – w okresie od stycznia do maja 2016 r. Następnie przebywała na zasiłku macierzyńskim, a po jego zakończeniu wróciła do pracy, jednakże ze względu na fakt konieczności opieki nad dzieckiem tylko w wymiarze pół etatu. Taki wymiar odwołująca utrzymywała do lipca 2018 r., kiedy to postanowiła oddać córkę do żłobka i wrócić do pracy na pełen etat. Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, że umowa ze żłobkiem została zawarta na początku lipca 2018 r., a aneks zmieniający wymiar czasu pracy odwołującej został zawarty już od następnego miesiąca. W pierwszym miesiącu uczestnictwa dziecka w żłobku, odwołująca pozostawała jeszcze na poprzednich warunkach, jednakże spowodowane było to głównie faktem, że dziecko idące do żłobka powinno w pierwszej kolejności zaaklimatyzować się. W ocenie Sądu Apelacyjnego po oddaniu dziecka do żłobka, pojawiła się realna możliwość zwiększenia czasu pracy przez odwołującą i powrócenie do okresu, kiedy działalność kosmetyczna przynosiła dochody (zresztą odwołująca pracowała już przez pewien czas na cały etat), czego nie osiągano prowadząc ją z zaangażowaniem pracownika w wymiarze ½ etatu. Podkreślić należy również, że motywacja odwołujących do zwiększenia zakresu działalności i podniesienia wynagrodzenia jest zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, a zgodny z zasadami jest również fakt, że matka, pracująca na pół etatu, oddaje dziecko do przedszkola właśnie w celu zwiększenia swoich możliwości zarobkowych, również po to, by zaspokoić rosnące potrzeby dziecka.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że zwiększenie wymiaru czasu pracy ubezpieczonej do całego etatu faktycznie nastąpiło (organ rentowy bowiem nie kwestionował faktu zatrudnienia ubezpieczonej na ½ etatu u płatnika składek). Uzasadnione było zatem zawarcie spornego aneksu do umowy o pracę i zwiększenie czasu pracy odwołującej wraz z wprost proporcjonalnym zwiększeniem jej wynagrodzenia. Podkreślić należy również, że odwołująca M. S. jest jedyną kosmetyczną zatrudnioną u płatnika składek, a zwiększenie jej wymiaru czasu pracy miało doprowadzić do dłuższego czasu pracy gabinetu kosmetycznego a tym samym stopionego zwiększenia przyjmowania klientek.

Wbrew twierdzeniom organu rentowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala stwierdzić, że zwiększenie etatu i wysokości wynagrodzenia ubezpieczonej miało na celu wyłącznie uzyskanie przez nią wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z macierzyństwem. Sąd Apelacyjny podkreśla, że zwiększenie etatu (aneksem z 01.08.2018 r.) i w związku z tym proporcjonalnym zwiększeniem wynagrodzenia ubezpieczonej nastąpiło w bardzo wczesnej ciąży (7 tydzień), a tym samym trudno uznać, że zamiarem ubezpieczonej było udanie się na zasiłek chorobowy niezwłocznie po podpisaniu spornego aneksu do umowy o pracę, tym bardziej, że ubezpieczona świadczyła pracę na rzecz płatnika składek (na ½ etatu), czego zresztą też nie kwestionował organ rentowy. Zaznaczyć należy również, że samo bycie w ciąży automatycznie nie przesądza o tym, że osoba ta będzie korzystać ze zwolnienia lekarskiego, albowiem wszystko zależy od indywidulnej sytuacji zdrowotnej kobiety oraz prawidłowego przebiegu ciąży (czy też jej komplikacji), również mogą mieć wpływ na to czynniki szkodliwe występujące w pracy (jak np. w przypadku kosmetyczki – kontakt z substancjami chemicznymi – poprzez wdychanie oparów od lakieru).

Na marginesie Sąd Apelacyjny zaznacza, że z kolei podjęcie pracy przez kobietę w ciąży (w tym również zwiększenia wymiaru etatu), nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie przez nią świadczeń z ubezpieczeń społecznych, nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeżeli praca ta była faktycznie wykonywana, co jak wyżej wskazano miało miejsce.

Reasumując, w niniejszej sprawie Sąd I instancji oparł się na pełnym materiale dowodowym, prawidłowo go ocenił i przyjął za podstawę poczynionych ustaleń faktycznych. Wyrok odpowiada prawu. Zarzuty apelacyjne odwołującego organu rentowego nie znajdują zatem uzasadnienia. Sąd I instancji prawidłowo uznał, że ustalenie dla ubezpieczonej wymiaru czasu pracy od 01.08.2018 r. w wymiarze pełnego etatu odpowiadał rzeczywistym potrzebom przedsiębiorcy i możliwościom pracownika, a ustalone wynagrodzenie nie było rażąco wygórowane, gdyż odpowiadało minimalnemu wówczas obowiązującemu.

Uznając zarzuty organu rentowego za nieuzasadnione, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił wniesioną apelację – punkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Mając powyższe na względzie, tytułem zwrotu kosztów procesu (kosztów zastępstwa procesowego) zasądzono od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 240 zł – punkt 2 sentencji wyroku.

Roman Walewski Dorota Goss-Kokot Renata Pohl