Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Sędziowie: Małgorzata Aleksandrowicz

Małgorzata Woźniak-Zendran

Protokolant: Alicja Karkut

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2021 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy S. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o rekompensatę z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 25 stycznia 2019 r. sygn. akt VIII U 914/18

oddala apelację.

Małgorzata Woźniak-Zendran

Marta Sawińska

Małgorzata Aleksandrowicz

UZASADNIENIE

Decyzją z 21.02.2018r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., po rozpatrzeniu wniosku z 29.01.2018 r., działając na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił S. D. prawa do rekompensaty w formie dodatku do kapitału początkowego, ponieważ stwierdził, że zatrudnienie na kolei nie jest pracą w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył S. D., wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do rekompensaty. Jednocześnie przedłożył świadectwo pracy z 30.04.2008r. wystawione przez naczelnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialności. Zaznaczył również, że do jego obowiązków służbowych m.in. należało przeprowadzenie konserwacji linii napowietrznej oraz urządzeń znajdujących się na stacjach.

Wyrokiem z 25.01.2019r. sygn. akt VIII U 914/18, Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. z 21.02.2017 r. znak (...), w ten sposób, że przyznał odwołującemu S. D. (D.) rekompensatę w formie dodatku do kapitału początkowego od 01.02.2018 r.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Odwołujący S. D. urodził się w (...)

W dniu 03.06.1971 r. ukończył Technikum (...) w S. w zakresie specjalności ogólnorolniczej, a z wykształcenia jest technikiem rolnikiem.

W dniu 16.07.1987 r. odwołujący zawarł z Oddziałem (...) i (...) w P. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku robotnika kwalifikowanego w odcinku łączności przewodowej w S.. Wówczas rozpoczął pracę w P. przy obsługiwaniu linii napowietrznej na odcinku R.-M.. W wyniku oceny kwalifikacji i orzeczenia Komisji Kwalifikacyjnej w dniu 06.12.1990 r. odwołujący został uznany za posiadającego kwalifikacje w IX kategorii zaszeregowania na stanowisku montera urządzeń telekomunikacyjnych. Odwołujący od początku zatrudnienia u wyżej wskazanego pracodawcy zajmował się konserwacją linii napowietrznej, przy czym następnie na odcinku od R. do P., w ten sposób, że w razie potrzeby musiał wchodzić na słup i przywiązywać druty, wycinał krzewy i zarośla, które zajmowały przewody napowietrzne, wymieniał pęknięte izolatory. W okresie zimowym odwołujący musiał usuwać lód zalegający na liniach, a w przypadku burzy zajmował się naprawą bezpieczników. Do stałych obowiązków odwołującego należała kontrola i konserwacja akumulatorów na stacji kolejowej, które były podłączone pod napowietrzną linię telekomunikacyjną dochodząca do budynku, a także montaż nowych przewodów podczas wymiany linii napowietrznych.

Z kolei w dniu 31.03.1993 r. powierzono odwołującemu stanowisko starszego montera urządzeń telekomunikacyjnych i przyznano wynagrodzenie zasadnicze według X kategorii zaszeregowania.

Następnie w dniu 01.03.1997 r. Naczelnik Oddziału (...) i (...) w P. zmienił odwołującemu umowę o pracę w części dotyczącej stanowiska i wynagrodzenia w ten sposób, że wyznaczył go do pełnienia czynności na stanowisku specjalisty montera urządzeń telekomunikacyjnych i przyznał mu wynagrodzenie zasadnicze według XI kategorii zaszeregowania. Jednakże ze względu na brak zdolności odwołującego z uwagi na przeciwskazania zdrowotne w dniu 28.10.1997 r. Naczelnik Oddziału (...) i (...) w P. wyznaczył go do pełnienia czynności na stanowisku rzemieślnik specjalista w zawodzie montera urządzeń telekomunikacyjnych. Mimo zmiany nazw stanowisk odwołujący cały czas zajmował się montażem, naprawą i remontem telefonicznych linii napowietrznych i była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zdarzało się również, że odwołujący brał udział w wymianie całego słupa podtrzymującego linię napowietrzną, czy w wymianie zerwanego druta. Brał udział również w wymianie całkowitej napowietrznej linii telefonicznej, wówczas praca była wykonywana z innymi osobami, a pozostałe prace odwołujący wykonywał samodzielnie.

Po zamknięciu odcinka kolejowego R.-M. odwołujący został przeniesiony na odcinek S.-P. i zajmował się wykopywaniem dołów pod kabel. Ponadto był zobowiązany do konserwacji akumulatorów w centrali telefonicznej w P.. Prace te wykonywał odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W związku ze zmianami organizacyjnymi pracodawcy odwołujący w dniu 01.07.1998r. zawarł z (...), Zakładem (...) w P. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku rzemieślnika specjalisty w zawodzie montera urządzeń telekomunikacji w Sekcji (...) S..

Natomiast w dniu 31.03.1999 r. dyrektor (...) wyznaczył odwołującemu stanowisko specjalisty rzemieślnika w Sekcji (...) P.. Ponadto w związku ze zmianami organizacyjnymi odwołujący z dniem 01.01.2000 r. stał się pracownikiem Zakładu (...) w P. bez zmiany dotychczasowego stanowiska i wynagrodzenia, a w dniu 23.03.2000 r. wyznaczono mu wykonywanie pracy w Rejonie (...) P. Z.Nadto w związku z prywatyzacją Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z dniem 01.01.2001 r. odwołujący stał się pracownikiem (...) S.A. z siedzibą w W..

W dalszej kolejności w dniu 01.05.2001 r. powierzono odwołującemu stanowisko specjalisty rzemieślnika w Rejonie (...) P. Z. a w dniu 01.10.2001 r. odwołujący stał się pracownikiem (...) sp. z o.o. Wówczas odwołujący dokonywał okresowych przeglądów sprzętu telefonicznego na stacjach i strażnicach w ten sposób, że w razie potrzeby dokonywał wymiany uszkodzonej wkładki mikrofonowej lub słuchawkowej oraz wymiany uszkodzonych przekaźników. Oprócz tego odwołujący przeprowadzał konserwację i remont linii kablowych.

W toku zatrudnienia odwołujący podnosił kwalifikacje zawodowe i w dniu 27.06.2003r. uzyskał świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku eksploatacji. Natomiast w dniu 06.10.2003 r. odwołujący został zatrudniony na stanowisku specjalisty teletechnika w Rejonie (...) P. Z.

W dniu 26.03.2008 r. pracodawca (...) sp. z o.o. rozwiązał z odwołującym umowę o pracę z zachowanie 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia, który został skrócony o 2 miesiące i upłynął w dniu 30.04.2008 r.

Mimo wielu zmian nazw stanowisk odwołujący cały czas zajmował się tymi samymi pracami, to jest od początku zatrudnienia montażem, konserwacją i remontem linii telefonicznych napowietrznych, a w ostatnich około 3 latach zatrudnienia pracami przy montażu kabli, konserwacji i naprawie kabli poprzez kopaniem pod kabel albo odkopywanie kabla albo czasem pracami w P. przy konserwacji akumulatorów w centrali telefonicznej. Zmiana nazw stanowisk służyła temu, aby odwołujący mógł awansować pod względem finansowym.

Decyzją z 20.02.2018 r., znak: (...) organ rentowy ustalił S. D. wartość kapitału początkowego na dzień 01.01.1999 r., a decyzją z 21.02.2018 r., znak: (...)przyznał odwołującemu emeryturę od 01.01.2018 r. i podjął jej wypłatę od 01.02.2018 r.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok, w którym zmienił zaskarżona decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu rekompensatę w formie dodatku do kapitału początkowego od dnia 01.02.2018r.

Następnie Sąd Okręgowy przytoczył treść art. 21 ust. 1 ustawy z 19.12.2008r. o emerytach pomostowych.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że bezsporne w sprawie jest, że odwołujący urodzony po (...)r. (tj.:(...)r.) nabył prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Spośród czterech przesłanek nabycia prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych sporne okazało się, czy praca w okresie od 16.07.1987 r. do 30.04.2008 r. może zostać uznana za pracę w szczególnych warunkach lub pracę w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS.

W dalszej części uzasadniania po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd I instancji stwierdził, że prace, jakie wykonywał odwołujący podczas zatrudnienia w (...) sp. z o.o. Zakład (...) w P. w okresie od 16.07.1987 r. do 30.04.2008 r. należy zaliczyć do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, bowiem odwołujący od początku wykonywał prace polegające na montażu, konserwacji i remoncie telefonicznych linii napowietrznych, a w okresie około trzech ostatnich lat zatrudnienia prace polegające na montażu, konserwacji i remoncie linii kablowych. Na podstawie dowodów z dokumentów oraz zeznań odwołującego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że odwołujący przez cały sporny okres miał powierzone obowiązki związane z wykonywaniem prac określonych w wykazie A, dziale VIII, pozycji 20 ww. rozporządzenia, a przypisanie odwołującemu różnych stanowisk miało charakter techniczny, związany ze zmianami organizacyjnymi pracodawcy i ustaleniem grupy stawek osobistego zaszeregowania, to jest w celu awansowania odwołującego pod względem finansowym.

Reasumując Sąd Okręgowy podał, że uwzględniając dotychczasowe rozważania oraz w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, zaliczenie okresu spornego pozwoliło na ustalenie, że odwołujący spełnił wymóg 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych; tym samym stwierdzić należy, iż odwołujący poza niespornymi przesłankami koniecznymi do uzyskania rekompensaty spełnił także i sporną w niniejszej sprawie, to jest zatrudnienie w szczególnych warunkach przez łączny okres ponad 15 lat.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy, na podstawie wskazanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu rekompensatę w formie dodatku do kapitału początkowego od 01.02.2018 r., to jest od dnia podjęcia wypłaty emerytury.

Apelację od wyroku Sądu I instancji złożył organ rentowy zaskarżając go w całości i zarzucając mu :

1)  błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę jego wydania i polegający na uznaniu, iż w okresie od 16.07.1987 r. do 26.03.2008 r. odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności w postaci montażu, konserwacji i remoncie linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych, będących skutkiem

2)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez ustalenie w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, a w szczególności tylko na podstawie zeznań ubezpieczonego oraz wbrew treści dokumentacji pracowniczej odwołującego okoliczności, o której mowa w punkcie 1, co doprowadziło

3)  naruszenie prawa materialnego, to jest art. 21 ust. 1 i z art. 2 pkt 5 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych w związku z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i pozycji 20 Działu VIII Wykazu A stanowiącego załącznik do tegoż rozporządzenia wskutek przyznania odwołującemu rekompensaty w formie dodatku do kapitału początkowego wobec uznania, iż w okresie wyszczególnionym w punkcie 1 odwołujący wykonywał prace wskazane pod tą pozycją Wykazu.

Wskazując na powyższe zarzuty, pozwany organ rentowy wniósł o zmianę wyroku w całości i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości o przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację odwołujący podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o oddalenie apelacji organu rentowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wymaga wyjaśnienia, że apelacja w swej treści nie zawierała wniosku o przeprowadzenie rozprawy, a jednocześnie zdaniem Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie nie było potrzeby przeprowadzenia rozprawy, wszak rozstrzygnięcie uzależnione było od rozstrzygnięcia problemu prawnego, co skutkowało wydaniem wyroku na posiedzeniu niejawnym - zgodnie z art. 15zzs ³ ust. 1 ustawy z 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.). Należy przy tym podkreślić, że żadna ze stron nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji rozpoznał sprawę prawidłowo i starannie, przeprowadzając właściwie postępowanie dowodowe, a ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego zasługuje na aprobatę i nie pozwala uznać, że doszło do przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów. Sąd I instancji powołał trafnie obowiązujące w tej mierze przepisy, które prawidłowo zastosował i zinterpretował, nie naruszając zaskarżonym rozstrzygnięciem przepisów procesowych ani przepisów prawa materialnego, dlatego Sąd Apelacyjny ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy akceptuje i przyjmuje za własne, jako że znajdują one odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że bezsporne w sprawie jest, że odwołujący S. D. (...)r. nabył prawo do emerytury w wieku powszechnym i nie korzystał z możliwości przejścia na emeryturę przy wieku obniżonym.

Z kolei kwestią sporną było ustalenie czy zachodzą przesłanki do przyznania odwołującemu rekompensaty, o której mowa w art. 21 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych.

Sąd I instancji ustalił, że odwołujący udowodnił ponad 15 lat okresów pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy. Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności wskazać należało podstawy prawne niniejszego wyroku.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Stosownie do treści ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl art. 23 ust. 1 ustawy - ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę.

Rekompensata jest formą odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów obowiązujących przed 2009 r. dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948 r., które przed 01.01.2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 emeryturach i rentach z FUS. Podobnie jak przy ustalaniu tego okresu na potrzeby przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, przy ustalaniu prawa do rekompensaty będą uwzględnione tylko okresy, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nawet jeśli tego prawa nie zrealizowała.

Artykuł 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej, 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Treść art. 21 ust. 2 ustawy może budzić wątpliwości. Literalna wykładnia tego wyrwanego z kontekstu normatywnego przepisu może prowadzić do absurdalnego wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro jednak zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach i rentach z FUS rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31.12.1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed dniem 01.01.1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Przyjąć tym samym również należy, że rekompensata nie przysługuje tym ubezpieczonym, którzy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym lub rozpoczęli służbę po 31.12.1998 r. Analiza układu warunkującego prawo do emerytury pomostowej prowadzi do wniosku, że świadczenie to przysługuje tym pracownikom, którzy osiągnęli co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nie nabyli prawa do emerytury pomostowej z powodu nieuznania ich pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

W dalszej kolejności wskazać należało, iż w myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do brzmienia ust. 2 tego przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 emeryturach i rentach z FUS dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Sąd Apelacyjny w wyniku kontroli instancyjnej orzeczenia uznał zarzut naruszenia art. 233 §1 k.p.c. za nietrafny. Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W wyroku Sądu Najwyższego z 27.09.2002 r. sygn. IV CKN 1316/00 wskazano, że ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części dotyczącej ustalenia faktów, tj. rozstrzygania spornych kwestii na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia się z dowodami. Powinna odpowiadać regułom logicznego myślenia wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego będące wyznacznikiem granic dopuszczalnych wniosków i stopnia prawdopodobieństwa ich przydatności w konkretnej sytuacji. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania, w świetle kryteriów wyżej wzmiankowanych, przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów dokonanej przez sąd; nie jest tu wystarczająca sama polemika naprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych. Sąd orzekający nie przekracza granic swobodnej oceny dowodów, gdy jego przekonanie odnośnie mocy poszczególnych dowodów i ich znaczenia dla sprawy oparte zostało na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego i pozostaje w zgodzie z zasadami logicznego wnioskowania (tak SN w postanowieniu z 02.12.1999 r. w sprawie III CKN 122/99).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób staranny, nieuchybiający zasadzie swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Zgromadzone dowody Sąd Okręgowy oceniał wszechstronnie, tj. wiarygodność i moc poszczególnych dowodów oceniona została w odniesieniu do całokształtu pozostałych dowodów. Sąd I instancji dokonał ustalenia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w sprawie i Sąd Apelacyjny podstawę faktyczną wyroku w pełni aprobuje.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego prawidłowo Sąd I instancji uznał, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło na jednoznaczne ustalenie, że prace, jakie wykonywał odwołujący podczas zatrudnienia w (...) sp. z o.o. Zakład (...) w P. w okresie od 16.07.1987 r. do 30.04.2008 r. należy zaliczyć do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, bowiem odwołujący od początku wykonywał prace polegające na montażu, konserwacji i remoncie telefonicznych linii napowietrznych, a w okresie około trzech ostatnich lat zatrudnienia prace polegające na montażu, konserwacji i remoncie linii kablowych. Prace te były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Prace, które wykonywał odwołujący są uznawane za prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w wykazie A, dziale VIII, poz. 20 „Montaż, konserwacja i remont linii kablowych oraz telefonicznych linii napowietrznych”.

Po zapoznaniu się z dokumentacją zgromadzoną w niniejszej sprawie, w aktach osobowych odwołującego (aktach (...)), aktach ZUS oraz zeznaniami odwołującego Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że odwołujący przez cały sporny okres (tj. od 16.07.1987 r. do 30.04.2008 r.) miał powierzone obowiązki związane z wykonywaniem prac określonych w wykazie A, dziale VIII, poz. 20 ww. rozporządzenia, a przypisanie odwołującemu różnych stanowisk miało charakter techniczny, związany ze zmianami organizacyjnymi pracodawcy i ustaleniem grupy stawek osobistego zaszeregowania, to jest w celu awansowania odwołującego pod względem finansowym.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01.06.2010 r., sygn. II UK 21/10 (LEX nr 619638), zgodnie z którym dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Nadto Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że zgodnie z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983 r. do okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach, o których mowa w ust. 1, zalicza się także okresy pracy górniczej w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz okresy zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a także okresy pracy lub służby, o których mowa w § 5-10. Z ustalonego stanu faktyczne w niniejszej sprawie wynika, że odwołujący przez cały sporny okres był zatrudniony na kolei. W dniu 16.07.1987 r. odwołujący zawarł z Oddziałem (...) i (...) w P. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku robotnika kwalifikowanego w odcinku łączności przewodowej w S., wówczas rozpoczął pracę w P. przy obsługiwaniu linii napowietrznej na odcinku R.-M.. Odwołujący od początku zatrudnienia u ww. pracodawcy zajmował się konserwacją linii napowietrznej, przy czym następnie na odcinku od R. do P., w ten sposób, że w razie potrzeby musiał wchodzić na słup i przywiązywać druty, wycinał krzewy i zarośla, które zajmowały przewody napowietrzne, wymieniał pęknięte izolatory. W okresie zimowym odwołujący musiał usuwać lód zalegający na liniach, a w przypadku burzy zajmował się naprawą bezpieczników. Do stałych obowiązków odwołującego należała kontrola i konserwacja akumulatorów na stacji kolejowej, które były podłączone pod napowietrzną linię telekomunikacyjną dochodząca do budynku, a także montaż nowych przewodów podczas wymiany linii napowietrznych. W dniu 31.03.1993 r. powierzono odwołującemu stanowisko starszego montera urządzeń telekomunikacyjnych. W dniu 01.03.1997 r. Naczelnik Oddziału (...) i (...) w P. zmienił odwołującemu umowę o pracę w części dotyczącej stanowiska i wynagrodzenia w ten sposób, że wyznaczył go do pełnienia czynności na stanowisku specjalisty montera urządzeń telekomunikacyjnych. Mimo zmiany nazw stanowisk odwołujący cały czas zajmował się montażem, naprawą i remontem telefonicznych linii napowietrznych i była to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zdarzało się również, że odwołujący brał udział w wymianie całego słupa podtrzymującego linię napowietrzną, czy w wymianie zerwanego druta. Brał udział również w wymianie całkowitej napowietrznej linii telefonicznej, wówczas praca była wykonywana z innymi osobami, a pozostałe prace odwołujący wykonywał samodzielnie. Po zamknięciu odcinka kolejowego R.-M. odwołujący został przeniesiony na odcinek S.-P. i zajmował się wykopywaniem dołów pod kabel. Ponadto był zobowiązany do konserwacji akumulatorów w centrali telefonicznej w P..

W dniu 01.07.1998 r. zawarł z (...), Zakładem (...) w P. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku rzemieślnika specjalisty w zawodzie montera urządzeń telekomunikacji w Sekcji (...) S.. W dniu 31.03.1999 r. dyrektor (...) wyznaczył odwołującemu stanowisko specjalisty rzemieślnika w Sekcji (...) P.. W dniu 23.03.2000 r. wyznaczono mu wykonywanie pracy w Rejonie (...) P. Z. Nadto w związku z prywatyzacją Przedsiębiorstwa Państwowego (...) z dniem 01.01.2001 r. odwołujący stał się pracownikiem (...) S.A. z siedzibą w W.. W dniu 01.05.2001 r. powierzono odwołującemu stanowisko specjalisty rzemieślnika w Rejonie (...) P. Z. a w dniu 01.10.2001 r. odwołujący stał się pracownikiem (...) sp. z o.o. W dniu 06.10.2003 r. odwołujący został zatrudniony na stanowisku specjalisty teletechnika w Rejonie (...) P. Z. Mimo wielu zmian nazw stanowisk odwołujący cały czas zajmował się tymi samymi pracami, to jest od początku zatrudnienia montażem, konserwacją i remontem linii telefonicznych napowietrznych, a w ostatnich około 3 latach zatrudnienia pracami przy montażu kabli, konserwacji i naprawie kabli poprzez kopaniem pod kabel albo odkopywanie kabla albo czasem pracami w P. przy konserwacji akumulatorów w centrali telefonicznej.

Odwołujący wykazał zatem okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat, niezbędny do przyznania rekompensaty.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny stwierdził, że zaskarżony wyrok był prawidłowy.

Wobec uznania, iż zarzuty apelacyjne były bezzasadne Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

Małgorzata Woźniak-Zendran Marta Sawińska Małgorzata Aleksandrowicz