Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Protokolant: Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2024 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o emeryturę pomostową

na skutek apelacji M. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 23 lutego 2024 r. sygn. akt VII U 1509/23

oddala apelację.

Marta Sawińska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 czerwca 2023 r. znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych, I Oddział w P. przyznał odwołującemu prawo do emerytury pomostowej od 23 grudnia 2022r., tj. od osiągnięcia wieku 60 lat przez odwołującego oraz organ rentowy wyliczył wysokość świadczenia w kwocie 2556,04 zł. Jednocześnie organ rentowy zawiesił wypłatę przyznanego świadczenia z powołaniem się na argument, iż odwołujący nadal pozostaje w stosunku pracy.

Odwołanie od decyzji złożył M. M., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji oraz o to, by emerytura pomostowa była jemu wypłacana począwszy od 1 stycznia 2023 r. Odwołujący argumentował, iż wskutek zawieszania świadczenia i zwolnienia wypłaty dopiero od 1 maja 2023r. stracił około 10000 zł.

Wyrokiem z 23 lutego 2024 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt VII U 1509/23 oddalił odwołanie.

Na mocy art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny odstąpił od szczegółowego przedstawienia podstawy faktycznej wyroku, albowiem Sąd II instancji nie zmienił ani nie uzupełnił ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji i przyjął je w całości za własne. Poza tym stan faktyczny ustalony przez Sąd I instancji nie był pomiędzy stronami sporny.

Apelację od powyższego wyroku wniósł odwołujący M. M., zaskarżając go w całości.

W uzasadnieniu wskazał, że Sąd Okręgowy nie odniósł się do zarzutu opieszałości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i wydania decyzji po 4 miesiącach. Odwołujący wniósł o zmianę wyroku i zasądzenie rekompensaty za okres opóźnienia tj. od stycznia 2023 r. do kwietnia 2023 r. włącznie z tzw. trzynastą emeryturą. Podkreślił, że w ww. okresie nie pobierał emerytury ze względu na brak decyzji, a w związku z tym umowę o pracę rozwiązał dopiero w maju 2023 r., bowiem oczekiwał na decyzję i nie chciał stracić jedyne źródło dochodu (wynagrodzenie za pracę).

Zakład Ubezpieczeń Społeczny I Oddział w P. nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany materiał dowodowy poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, z których wyprowadził prawidłowe wnioski. Sąd Odwoławczy w pełni podziela te ustalenia, jak również rozważania prawne leżące u podstaw zaskarżonego wyroku, a w konsekwencji przyjmuje je za własne.

Na wstępie przypomnieć należy, że decyzją z 22 czerwca 2023 r., po rozpatrzeniu wniosku z 14 marca 2023 r. organ rentowy przyznał odwołującemu M. M. prawo do emerytury pomostowej od 23 grudnia 2022 r., tj. od osiągnięcia przez odwołującego wieku 60 lat. Z uwagi na okoliczność kontynuowania zatrudnienia przez odwołującego ww. świadczenie zostało zawieszone, organ rentowy poinformował wówczas odwołującego, że wypłata emerytury pomostowej zostanie podjęta na jego wniosek po rozwiązaniu stosunku pracy. Odwołujący kontynuował zatrudnienie do 15 maja 2023r.

Istota sporu w niniejszej sprawie dotyczyła wyłącznie oceny prawnej, a mianowicie czy przyznanie przez organ rentowy odwołującemu prawa do emerytury od dnia 23 grudnia 2022 r., z jednoczesnym podjęciem jej wypłaty dopiero od dnia 1 maja 2023 r., jest prawidłowe.

Zaznaczyć należy, że czym innym jest przyznanie świadczenia jakiego organ rentowy dokonał w decyzji z 22 czerwca 2023 r. (tj. prawo do emerytury pomostowej od 23 grudnia 2022 r.), a czym innym jest zwolnienie tego świadczenia do wypłaty (od 1 maja 2023 r. po rozwiązaniu umowy o pracę w dniu 15 maja 2023r.)

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 664 z późn. zm.) prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub emerytura ta ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103 ust. 3 i art. 104-106 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z treścią przepisu art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j Dz.U z 2018 r poz. 1270) prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Przepis art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.) wiąże prawo do wypłaty emerytury z uprzednim rozwiązaniem stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego emeryt wykonywał pracę przed dniem nabycia prawa do emerytury, przy czym dopiero po rozwiązaniu takiego stosunku pracy może dojść do zawarcia nowej umowy i kontynuowania zatrudnienia. Realizacja ustalonego prawa do emerytury nie może zatem nastąpić wcześniej niż od rozwiązania kontynuowanego stosunku pracy, jako że wynika to wprost z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.).

Regulacja z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.) obowiązuje niezależnie od wysokości wynagrodzenia otrzymanego w kontynuowanym zatrudnieniu. Oznacza to, że wyłączone jest stosowanie kolejnego przepisu art. 104 o zawieszeniu prawa do emerytury w razie osiągnięcia określonego przychodu podlegającego obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Nieuprawniona jest zatem wykładnia, że czasowe odstąpienie od stosowania art. 103a może być zastąpione instytucją zawieszenia albo zmniejszenia prawa do emerytury ze względu na określone przychody z nierozwiązanego zatrudnienia - art. 104. Rozwiązanie z art. 103a jest odrębną regulacją i wysokość przychodu z zatrudnienia nie ma znaczenia. Brak rozwiązania stosunku pracy jest samodzielną podstawą zawieszenia prawa do emerytury (świadczenia).

W utrwalonej i ujednoliconej linii orzeczniczej Sąd Najwyższy przyjmuje, że art. 103a ustawy emerytalnej wiąże prawo do wypłaty (realizacji) emerytury z uprzednim rozwiązaniem stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego emeryt wykonywał pracę przed dniem nabycia prawa do emerytury (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6 grudnia 2007 r., I UK 133/07 (LEX nr 863926), z dnia 15 maja 2018 r., I UK 118/17 (LEX nr 2552682), z dnia 20 października 2020 r., III UK 183/19 (OSNP 2021 Nr 9, poz. 105). Podkreśla się przy tym, że nie budzi wątpliwości, że po rozwiązaniu stosunku pracy może dojść do zawarcia nowej umowy i kontynuowania zatrudnienia. Negując pogląd wyrażony w sprawie I UK 229/06, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 marca 2011 r., II UK 299/10 (LEX nr 817535) uznał, że celem art. 103a ustawy emerytalnej jest uniemożliwienie ubezpieczonym równoczesnej realizacji prawa do emerytury przez jej wypłatę, z osiąganiem jakiegokolwiek przychodu z tytułu zatrudnienia kontynuowanego po nabyciu prawa do emerytury u pracodawcy, na rzecz którego realizowali je przed nabyciem prawa do wymienionego świadczenia. Innymi słowy, osoba ubiegająca się o emeryturę i pozostająca w zatrudnieniu musi liczyć się z tym, że z dniem spełnienia wszystkich ustawowych warunków niezbędnych do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia, wprawdzie prawo to uzyska, jednakże jego realizacja (wypłata świadczenia) nastąpi dopiero wówczas, gdy rozwiąże stosunek pracy łączący ją z pracodawcą (pracodawcami), na rzecz którego świadczyła pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. W przeciwnym razie prawo do emerytury ulegnie zawieszeniu, skutkującym wstrzymaniem jego realizacji do czasu rozwiązania stosunku pracy. Sąd Najwyższy jednocześnie podkreślił, że nie jest istotne, czy potwierdzenie spełnienia ustawowych przesłanek nabycia prawa do emerytury nastąpi już w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, czy też dopiero w następstwie ustaleń dokonanych w postępowania sądowym wszczętym na skutek odwołania wniesionego od decyzji organu rentowego odmawiającej przyznania prawa do emerytury. Powyższe stanowisko zostało powielone w wielu późniejszych orzeczeniach Sądu Najwyższego (por. wyrok z dnia 8 listopada 2017 r., III UK 227/16, LEX nr 2428285 i przywołane tam orzecznictwo).

Podsumowując, osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową i pozostająca w zatrudnieniu musi liczyć się z tym, iż z dniem spełnienia wszystkich ustawowych warunków niezbędnych do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia wprawdzie prawo to uzyska, jednakże realizacja tego prawa na jej rzecz (wypłata świadczenia) nastąpi dopiero wówczas, gdy rozwiąże ona stosunek pracy łączący ją z pracodawcą (pracodawcami), na rzecz którego świadczyła pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. W przeciwnym razie prawo do emerytury ulegnie zawieszeniu, skutkując wstrzymaniem jego realizacji do czasu rozwiązania stosunku pracy. Jest okolicznością niesporną między stronami, że w dacie przyznania emerytury wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu, kontynuując zatrudnienie trwające przed dniem uzyskania prawa do emerytury.

Warunkiem wypłaty tej emerytury jest zatem rozwiązanie stosunku pracy. Potwierdza to zgodne orzecznictwo Sądu Najwyższego - wyroki z 8 listopada 2017 r., III UK 227/16, z 3 marca 2011 r., II UK 299/10, z 10 grudnia 2010 r., II UK 150/10, z 6 maja 2010 r., III UK 91/09. Ta linia orzecznicza jest w pełni ugruntowana i tak w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2018 I UK 246/17 podkreślono, że realizacja ustalonego prawa do emerytury nie może nastąpić wcześniej niż od rozwiązania kontynuowanego stosunku pracy, jako że wynika to wprost z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.). Warunkiem wypłaty emerytury jest zatem rozwiązanie stosunku pracy (Legalis Numer 1830909). Także w postanowieniu z 4 czerwca 2019r. wskazano, że osoba ubiegająca się o emeryturę i pozostająca w zatrudnieniu musiała liczyć się z tym, iż z dniem spełnienia wszystkich ustawowych warunków niezbędnych do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia wprawdzie prawo to uzyska, jednakże realizacja tego prawa na jej rzecz (wypłata świadczenia) nastąpi dopiero wówczas, gdy rozwiąże ona stosunek pracy łączący ją z pracodawcą (pracodawcami), na rzecz którego świadczyła pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. W przeciwnym razie prawo do emerytury ulegnie zawieszeniu, skutkując wstrzymaniem jego realizacji do czasu rozwiązania stosunku pracy.

Fakt kontynuowania zatrudnienia aż do 15 maja 2023 r. uniemożliwiał w świetle jednoznacznie brzmiących przepisów ustawy emerytalnej podjęcie wypłaty świadczenia przed tą datą, a zatem uznać należy, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny stwierdził, że zaskarżony wyrok był prawidłowy, apelacja stanowi jedynie niezasadną polemikę z prawidłowymi ustaleniami i rozważaniami Sądu Okręgowego.

Wobec uznania, iż zarzuty apelacyjne były bezzasadne Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

sędzia Marta Sawińska