Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Sędziowie: Dorota Goss-Kokot

Renata Pohl

Protokolant: Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2021 r. w P.na posiedzeniu niejawnym

sprawy J. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 20 marca 2019 r. sygn. akt VII U 198/19

oddala apelację.

Renata Pohl

Marta Sawińska

Dorota Goss-Kokot

UZASADNIENIE

Decyzją z 18.12.2018 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie ustawy z 08.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) odmówił J. L. prawa do deputatu węglowego, ponieważ ostatnim zatrudnieniem ubezpieczonego przed przejściem na emeryturę nie było zatrudnienie na kolei.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. L., wskazując, że się z nią nie zgadza. Odwołujący podniósł, że w okresie od marca 1981 r. do listopada 2013 r. był pracownikiem (...) i z tego tytułu organ rentowy przyznał mu emeryturę pomostową. Jednocześnie w całym ww. okresie pracy na kolei odwołujący pobierał deputat węglowy. W ocenie ubezpieczonego, krzywdząca jest odmowa przez ZUS prawa do ekwiwalentu za deputat węglowy dlatego, że odwołujący po zakończeniu stosunku pracy z (...) kontynuował zatrudnienie poza koleją.

Sąd Okręgowy, uzasadniając motywy powyższego rozstrzygnięcia przywołał treść art. 74 ustawy z dnia 08.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) i wskazał, że spór w sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy z uwagi na treści art. 74 ust. 4 w zw. z ust. 10 i 11 przywołanej ustawy istnieją podstawy – tak jak uczynił to organ rentowy - do odmowy wnioskodawcy J. L. prawa do deputatu węglowego przy pobieranym świadczeniu emerytalnym, czy też świadczenie to powinno zostać jemu przyznane.

Organ rentowy konsekwentnie twierdził, że skoro zatrudnienie wnioskodawcy na kolei uległo rozwiązaniu z dniem 30.11.2013 r. (na skutek wypowiedzenia przez pracodawcę), a po tej dacie J. L. kontynuował zatrudnienie poza koleją na podstawie umów cywilnoprawnych, to nie nabył on prawa do deputatu węglowego.

Sąd Okręgowy ze stanowiskiem tym się nie zgodził i wskazał, że wymóg taki nie wynika z przepisu art. 74 ust. 1 ustawy. W tym względzie Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Apelacyjnego w Łodzi, zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 17.02.2015 r., sygn. akt III AUa 661/14, LEX nr 1680024, który zważył, że gdyby wolą ustawodawcy było ograniczenie przedmiotowego prawa jedynie do kategorii osób zatrudnionych na kolei bezpośrednio przed przejściem na świadczenie – w niniejszej sprawie świadczenie emerytalne – to dałby temu wyraz, umieszczając stosowny zapis w art. 74 ustawy. Stylistyka przepisu skłania do wniosku, że ustawodawca położył nacisk na silny związek tego świadczenia ze stosunkiem pracy, gdyż nie użył określenia „emerytowi” lub „renciście”, tylko „byłemu pracownikowi kolejowemu”. Ekwiwalent za deputat węglowy jest niewątpliwie świadczeniem wywodzącym się ze stosunku pracy na kolei i ten aspekt oraz literalne brzmienie przepisu należy mieć na względzie w procesie wykładni i subsumpcji. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w Łodzi, orzekającego w sprawie sygn. akt III AUa 661/14, które to zdanie Sąd I instancji podzielił - ust. 1 i ust. 4 art. 74 ustawy z dnia 08.09.2000 r. należy odczytywać łącznie w ten sposób, że prawo do deputatu węglowego przysługuje byłym pracownikom kolejowym, którzy na podstawie właśnie tego zatrudnienia uzyskali emeryturę lub rentę, co w przypadku renty oznacza, że nabycie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w oparciu o zatrudnienie poza koleją wyklucza nabycie prawa do deputatu. Istotne jest zatem ustalenie, czy renta ustalona została na podstawie zatrudnienia kolejowego i wówczas prawo do deputatu przysługuje, czy też na podstawie zatrudnienia poza koleją, co wyklucza przyznanie prawa do deputatu (podobnie Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 07.03.2012 r., III AUa 1699/11, Legalis nr 733836). Innymi słowy, przepis art. 74 ustawy z dnia 08.09.2000 r. nie odnosi się jedynie do byłych pracowników ostatnio zatrudnionych na kolei, ale do wszystkich byłych pracowników kolejowych, którzy jako emeryci lub renciści uzyskali to uprawnienie w oparciu o zatrudnienie na kolei, a nie o inne zatrudnienie.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że w niniejszej sprawie bezspornym było, że J. L. przez ponad 32 lata, tj. w okresie w okresie od 09.03.1981 r. do 30.11.2013 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy, w (...) ( (...) sp. z o.o. (...) Zakład (...) w P.), przy czym w okresie do 31.12.2012 r. w szczególnych warunkach/szczególnym charakterze (k. 32), a zatem był „zatrudniony na kolei”. Odwołujący posiadał zatem ponad 15 lat pracy na kolei, posiadał ponad 25 okresów składkowych i nieskładkowych oraz ukończył 60 lat. Odwołujący nabył prawo do emerytury pomostowej w kwocie zaliczkowej od 18.05.2018 r., tj. od osiągniecia obniżonego wieku. Uprzednio, w okresie od rozwiązania stosunku pracy z (...) do nabycia uprawnień emerytalnych świadczył pracę na podstawie stosunku cywilnoprawnego. Prawo do emerytury pomostowej w obniżonym wieku zostało odwołującemu przyznane wyłącznie w związku z zatrudnieniem na kolei. Okres zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej po ustaniu stosunku pracy z pracodawcą kolejowym nie miał żadnego wpływu na prawo do emerytury pomostowej.

Powyższy okres zatrudnienia na kolei stanowił podstawę obliczenia odwołującemu świadczenia emerytalnego od 18.05.2018 r., zaś w okresie ww. „pracy na kolei” odwołujący pobierał deputat węglowy (co nie było sporne). Skoro zatem nabycie przez odwołującego prawa do emerytury pomostowej nastąpiło w oparciu o zatrudnienie wykonywane na kolei, w czasie którego odwołujący był uprawniony (przez okres 1981-2013) do deputatu węglowego, to prawo do ekwiwalentu pieniężnego za ten deputat, w świetle art. 74 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 08.09.2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), przysługuje mu również jako byłemu pracownikowi kolejowemu, uprawnionemu do emerytury na podstawie ustawy pomostowej. Jednocześnie Sąd Okręgowy podkreślił, że stanowisko organu rentowego, odmawiające odwołującemu prawa do ekwiwalentu za deputat węglowy, ponieważ ostatnim zatrudnieniem ubezpieczonego przed przejściem na emeryturę nie było zatrudnienie na kolei - jest błędne. Zdaniem Sądu Okręgowego przytoczona regulacja art. 74 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 08.09.2000 r. jest jasna i czytelna, z przyczyn przytoczonych już wyżej. Gdyby bowiem wolą ustawodawcy było ograniczenie przedmiotowego prawa jedynie dla osób zatrudnionych na kolei bezpośrednio przed przejściem na emeryturę, dałby temu wyraz umieszczając taki zapis w przepisie, jak uczynił to przykładowo w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych (art. 2 ust. l ustawy o świadczeniu przedemerytalnym). Dokonana zaś przez organ rentowy wykładnia jest niczym nie popartą nadinterpretacją normy prawa, która jest jasna i konkretna w swym brzmieniu.

Reasumując wskazał, że o ile istnieją, zdaniem Sądu Okręgowego, silne, aksjologiczne przesłanki dla konstruowania wymogu pracy na kolei i pobierania z tego tytułu deputatu węglowego przez okres co najmniej 15 lat, a zatem okres, który uprawniał do nabycia prawa do emerytury (z tytułu zatrudnienia kolejowego, choćby była to emerytura pomostowa), o tyle brak jest takich przesłanek w odniesieniu do wymogu pozostawania w zatrudnieniu kolejowym do dnia nabycia prawa do emerytury (zwłaszcza, gdy wyłącznie zatrudnienie na kolei było podstawą nabycia tej emerytury).

Dodatkowo Sąd I instancji wskazał, iż nie można uznać, że prawo do deputatu węglowego nie odnosi się do byłych pracowników kolejowych, którzy pobierają emeryturę na podstawie ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych. Po pierwsze, ustawa ta nie obowiązywała w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 08.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji, a po drugie przepis art. 56 ustawy pomostowej stanowi, że ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o emeryturze, należy przez to rozumieć również emeryturę pomostową. Zdaniem Sądu I instancji, powyższa norma stanowi wystarczają podstawę do uznania, iż mimo braku wymienienia w art. 74 ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji wprost przepisów ustawy o emeryturach pomostowych, należy je jednak uwzględniać przy ustalaniu uprawnienia do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego. Skoro bowiem w art. 74 ust. 1 jest mowa o emeryturze z FUS, to zgodnie z art. 56 ustawy o emeryturach pomostowych, należy przez tę emeryturę rozumieć również emeryturę pomostową. Nadto, podkreślenia wymaga, iż za taką interpretacją przemawia wykładnia systemowa. Brak jest bowiem racjonalnych przesłanek do uznania, iż wolą ustawodawcy było pozbawienie osób pobierających emerytury pomostowe prawa do ww. świadczenia. Tożsame stanowisko zajął również Sad Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 27.09.2012 r. (sygn. akt III AUa 515/12, LEX) oraz Sąd Okręgowy w Ostrołęce w prawomocnym wyroku z dnia 11.02.2015 r. (sygn. akt III U 1028/14, LEX).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu J. L. prawo do ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy od dnia 01.09.2018 r. Jednocześnie Sąd Okręgowy podkreślił, że nie sposób bowiem uznać, że regulacja art. 74 ustawy nie dotyczy osoby, która ponad 30 lat była pracownikiem kolejowym, pobierając przez ten okres deputat węglowy, a następnie nabyła prawo do emerytury pomostowej tylko i wyłącznie z tytułu tego zatrudnienia, tylko dlatego, że przez kilka lat po ustaniu zatrudnieniu na kolei świadczyła usługi w ramach umowy cywilnoprawnej.

Datę, od której odwołującemu przyznano prawo do ww. świadczenia, Sąd ustalił w oparciu o art. 100 ust. 1 w zw. z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, mając na uwadze, że w ustawie o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) brak jest przepisu regulującego kwestię, od kiedy należy przyznać to świadczenie. Nadto Sąd I instancji podkreślił, że żądanie przyznania ekwiwalentu za deputat węglowy, odwołujący zgłosił dopiero w dniu 26.09.2018 r., stąd zasadnym było przyznanie mu prawa do ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy od 01.09.2018 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył wniosek.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia, zaskarżając je w całości, wywiódł pozwany organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych, II Oddział w P..

Przedmiotowemu wyrokowi zarzucił naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 74 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 08.09.2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), przez przyznanie odwołującemu prawa do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał, że prawo do deputatu węglowego jest bezpośrednio związane z pracą na kolei i przysługuje „byłym pracownikom kolejowym pobierającym emeryturę, jeżeli ostatnio przed przejściem na emeryturę byli zatrudnieni na kolei i w czasie tego zatrudnienia pobierali deputat węglowy”. Podkreślił, że odwołujący przed przejściem na emeryturę nie był zatrudniony na kolei, albowiem po dniu 30.11.2013 r. wykonywał pracę na podstawie umowy zlecenia, a zatem nie przysługuje mu prawo do deputatu węglowego.

Mając powyższe zarzuty na uwadze, apelujący organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji z 18.12.2018 r.

Odwołujący w odpowiedzi na powyższą apelację wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez organ rentowy okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny wskazuje, że sporządzając niniejsze uzasadnienie, zastosował regulację zawartą art. 386 § 2 ¹ ust. 2 k.p.c. zgodnie z treścią tego przepisu, w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji: 1) wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia może ograniczyć się do stwierdzenia, że sąd drugiej instancji przyjął za własne ustalenia sądu pierwszej instancji, chyba że sąd drugiej instancji zmienił lub uzupełnił te ustalenia; jeżeli sąd drugiej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe lub odmiennie ocenił dowody przeprowadzone przed sądem pierwszej instancji, uzasadnienie powinno także zawierać ustalenie faktów, które sąd drugiej instancji uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej; 2) wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa powinno objąć ocenę poszczególnych zarzutów apelacyjnych, a poza tym może ograniczyć się do stwierdzenia, że sąd drugiej instancji przyjął za własne oceny sądu pierwszej instancji.

W ocenie Sądu II instancji, w sprawie spełnione zostały przesłanki uprawniające Sąd odwoławczy do sporządzenia uzasadnienia wyroku z pominięciem podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Apelujący organ rentowy nie podnosił w apelacji zarzutu błędnych ustaleń faktycznych, a treść apelacji skupiła się jedynie na wykazaniu, iż Sąd Okręgowy błędnie zastosował w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym art. 74 ust 1 i 4 ustawy z dnia 08.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...).

Zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 08.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...), byłemu pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznaną na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów ustawy z dnia 12.06.1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych albo przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a także członkom rodziny tego pracownika pobierającym po nim rentę rodzinną przyznaną na podstawie wymienionych przepisów, przysługuje prawo do deputatu węglowego w ilości 1800 kg węgla kamiennego rocznie, w formie ekwiwalentu pieniężnego. Zgodnie z art. 74 ust. 3 ustawy świadczenie określone w ust. 1 przysługuje również emerytowi lub renciście, który pobiera emeryturę lub rentę z tytułu zatrudnienia w okresach równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei, oraz osobie, której przyznano kolejową emeryturę lub rentę w drodze wyjątku. Stosownie do art. 74 ust. 4 ustawy, prawo do deputatu węglowego nie przysługuje jednak emerytowi lub renciście, jeżeli nie przysługiwało mu w okresie zatrudnienia, z tytułu którego powstało prawo do emerytury lub renty. W myśl art. 74 ust. 5 ustawy, ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w art. 74 ust. 1, przyznaje i wypłaca w dwóch terminach wraz z wypłatą emerytury lub renty: w marcu - za okres od 1 stycznia do 30 czerwca i we wrześniu - za okres od 1 lipca do 31 grudnia każdego roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych z dotacji celowej z budżetu państwa. Zgodnie z art. 74 ust. 10 i 11 ustawy, emeryci i renciści nabywają prawo do ekwiwalentu pieniężnego z dniem przyznania emerytury lub renty. Prawo do pobierania ekwiwalentu pieniężnego ustaje lub ulega zawieszeniu wraz z ustaniem prawa do emerytury lub renty.

Z treści art. 74 ustawy z dnia 08.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) wynika, że przesłankami niezbędnymi do przyznania emerytowi prawa do deputatu węglowego są fakt zatrudnienia na kolei oraz pobieranie już w czasie zatrudnienia deputatu węglowego (tak też Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 04.11.2015 r., sygn. akt III AUa 852/15, publ. LEX nr 1936822). Przytoczenia wymaga także stanowisko Sąd Apelacyjnego we Wrocławiu, wyrażone w wyroku z dnia 07.03.2012 r., w sprawie o sygn. akt III AUa 1699/11 (publ. LEX nr 1238743), zgodnie z którym prawo do deputatu węglowego przysługuje pracownikom pracującym na kolei. Przysługuje ono również byłym pracownikom kolejowym, którzy na podstawie właśnie tego zatrudnienia nabyli emeryturę lub rentę. Tym samym nabycie prawa do emerytury w oparciu o zatrudnienie wykonywane poza koleją, wyklucza skuteczne przyznanie prawa do deputatu węglowego. Istotne jest również, że powyższy przepis nie wymaga, aby przyznana emerytura była pochodną "wyłącznie" zatrudnienia na kolei oraz aby praca na kolei była wykonywana bezpośrednio przed przyznaniem prawa do świadczenia.

Organ rentowy w apelacji wywodził, że w oparciu o przepis art. 74 ust. 1 cyt. ustawy wymogiem jest, aby bezpośrednio przez przyznaniem emerytury uprawniony pracował na kolei. Skoro zaś ostatnim pracodawcą odwołującego nie była spółka kolejowa, zatem nie przysługuje jemu prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie można zgodzić się z ww. stanowiskiem, gdyż stanowisko organu rentowego, nie znajduje uzasadnienia ani w przepisach prawa materialnego ani w orzecznictwie sądowym.

Prawo do ekwiwalentu za deputat węglowy jest uprawnieniem o charakterze wyjątkowym o ustawowej podstawie, świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych z dotacji celowej z budżetu państwa. W swych początkach było to prawo pracownika kolejowego do bezpłatnego przydziału węgla, co skutkowało zrównoważeniem jego utraty kwotą pieniężną (parytet towaru i pieniądza). Przydzielanie węgla pracownikom i rencistom lub emerytom stanowiło przywilej, mający łagodzić trudności w nabywaniu węgla na wolnym rynku, należny oprócz i niezależnie od wynagrodzenia za pracę oraz od emerytury i renty. Stanowiło także swego rodzaju tradycję wywodzącą się z tego, że węgiel składowany był na terenach kolejowych. Z tych przyczyn deputat węglowy ustanowiony został jako bezpłatny przydział węgla, co realizowało cel wyposażenia pracowników w dobro reglamentowane także po ich przejściu na emeryturę lub rentę, spełniane w pieniądzu tylko wówczas, gdy przydział węgla był zbędny (por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 06.07.2000 r., III ZP 9/00, OSNAP 2000 Nr 24, poz. 902). Dyspozycją art. 74 cytowanej ustawy z dnia 08.09. 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego ustawodawca określił krąg podmiotów, którym przysługuje prawo do deputatu węglowego, tj. byłym pracownikom kolejowym pobierającym rentę lub emeryturę (lub członkom ich rodzin), którzy prawo do renty lub emerytury uzyskali na podstawie jednego z trzech wymienionych aktów prawnych, a ponadto w okresie zatrudnienia na kolei mieli prawo do deputatu węglowego.

Z bezspornego stanu faktycznego wynika, że odwołujący pracował na kolei ( (...) sp. z o.o. (...) w P.) od 09.03.1981 r. do 30.11.2013 r., czyli ponad 32 lata. Odwołujący w tym czasie pobierał deputat węglowy. Odwołujący od dnia 18.05.2018 r. pobiera emeryturę pomostową przyznaną na podstawie ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych, przy czym zarówno przy ustalaniu prawa do tego świadczenia jak i przy ustalaniu jego wysokości, uwzględnione zostało zatrudnienie w szczególnych warunkach/szczególnym charakterze w (...) sp. z o.o. (w wymiarze ponad 15 lat) wykonywane zarówno przed 01.01.1999 r., jak i po 31.12.2008 r. (art. 4 ustawy pomostowej; pismo ZUS – k. 30).

Organ rentowy w toku postępowania konsekwentnie podnosił jednak, że prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego przysługuje jedynie osobom, które bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury/renty były zatrudnione na kolei, tj. posiadały status pracownika kolejowego. W ocenie Zakładu okoliczność, że odwołujący po rozwiązaniu z (...) stosunku pracy pracował w ramach umów cywilnoprawnych, od których były odprowadzane składki, wyklucza możliwość nabycia przez niego prawa do ekwiwalentu za deputat węglowy. Nie zmienia tego, zdaniem organu rentowego, fakt wcześniejszego wykonywania pracy na kolei.

W ocenie Sądu Apelacyjnego stanowisko organu rentowego jest błędne. Przede wszystkim wymóg taki nie wynika z przepisu art. 74 ust. 1 ustawy. Gdyby zaś wolą ustawodawcy było ograniczenie przedmiotowego prawa jedynie do kategorii osób zarówno zatrudnionych na kolei bezpośrednio przed przejściem na świadczenie emerytalne bądź wobec osób, których emerytura została ustalona wyłącznie o zatrudnienie na kolei, to dałby temu wyraz umieszczając stosowny zapis w art. 74 ustawy. Stylistyka przepisu skłania do wniosku, że ustawodawca położył nacisk na silny związek tego świadczenia ze stosunkiem pracy, gdyż nie użył określenia "emerytowi" lub "renciście", tylko "byłemu pracownikowi kolejowemu". Ekwiwalent za deputat węglowy jest niewątpliwie świadczeniem wywodzącym się ze stosunku pracy na kolei i ten aspekt oraz literalne brzmienie przepisu należy mieć na względzie w procesie wykładni i subsumcji. Sąd Apelacyjny podziela też pogląd, zawarty w cytowanym przez Sąd I instancji wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi (wyroku z dnia 17.02.2015 r. III AUa 661/14 LEX nr 1680024, OSAŁ 2015/1/3), że ust. 1 i ust. 4 art. 74 ustawy z dnia 08.09.2000 r. należy odczytywać łącznie w ten sposób, że prawo do deputatu węglowego przysługuje byłym pracownikom kolejowym, którzy na podstawie właśnie tego zatrudnienia (ale nie "wyłącznie") uzyskali emeryturę lub rentę (podobnie Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 07.03.2012 r., III AUa 1699/11, Legalis nr 733836 oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 04.11.2015 r. III AUa 852/15, LEX nr 1936822). Oznacza to, że przepis art. 74 ustawy z dnia 08.09.2000 r. nie odnosi się jedynie do byłych pracowników ostatnio zatrudnionych na kolei, ale do wszystkich byłych pracowników kolejowych, którzy jako emeryci lub renciści uzyskali to uprawnienie w oparciu o zatrudnienie na kolei, lecz jednocześnie przepis ten nie wymaga - co wynika z jego literalnego brzmienia - aby świadczenie to było "wyłącznie" pochodną zatrudnienia kolejowego.

Tym niemniej, prawo do emerytury pomostowej w obniżonym wieku zostało odwołującemu przyznane wyłącznie w związku z zatrudnieniem na kolei, a okres zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej po ustaniu stosunku pracy z pracodawcą kolejowym (tj. po 30.11.2013r.) nie miał żadnego wpływu na prawo do emerytury pomostowej. W tych okolicznościach w pełni uprawnione jest stanowisko odwołującego, że nabył on prawo do ekwiwalentu za deputat węglowy.

Mając na uwadze powyższe, uznać należy, że w niniejszej sprawie Sąd I instancji oparł się na pełnym materiale dowodowym, prawidłowo go ocenił i przyjął za podstawę poczynionych ustaleń faktycznych. Zarzuty apelacyjne organu rentowego nie znajdują zatem uzasadnienia, a stanowią jedynie polemikę z prawidłowymi ustalenia Sądu I instancji i w ocenie Sądu Apelacyjnego w żadnej mierze nie podważyły prawidłowego rozstrzygnięcia Sądu I instancji. W konsekwencji przedstawionej oceny prawnej, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego.

Renata Pohl

Marta Sawińska

Dorota Goss-Kokot