Treść orzeczenia III AUa 556/20 - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

III AUa 556/20 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Poznaniu z 2022-02-10

Sygn. akt III AUa 556/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sylwia Dembska

Protokolant: Nina Bekalarek-Bruź

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2022 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy (...) Spółka z o.o. w K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanych: M. K., T. K., A. K., P. N., D. P., M. P., C. P., P. P., K. R., A. W., W. W.

o ustalenie nieistnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 4 grudnia 2019 r. sygn. akt IV U 1920/17

1. Oddala apelację.

2. Zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołującej (...) Sp. z o.o. w K. kwotę 2640 zł (dwa tysiące sześćset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sylwia Dembska

UZASADNIENIE

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że M. K. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowymi wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.08.2013 r. do 01.12.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy wskazał art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3 w zw. z art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 3, art. 20 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez M. K. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że A. W. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.01.2013r. i od 1.02.2014r. do 31.12.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji. Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy wskazał art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3 w zw. z art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 3, art. 20 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez A. W. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że W. W. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.04.2013 r. do 08.04.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez W. W. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że A. K. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez A. K. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że T. K. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji. Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy wskazał art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3 w zw. z art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 3, art. 20 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez T. K. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że K. R. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 24.03.2014 r. do 31.12.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez K. R. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że P. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 13.02.2014 r. do 31.07.2014 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez P. P. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że C. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r. a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez C. P. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że M. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 21.03.2014 r. do 31.03.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez M. P. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że D. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 08.05.2014 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez D. P. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Decyzją z 24.04.2017 r. nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że P. N. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r., a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne stanowią za poszczególne miesiące kwoty wskazane w decyzji.

Na podstawie zgromadzonego w trakcie kontroli materiału dowodowego organ rentowy stwierdził, że nie można uznać świadczonych przez P. N. usług na rzecz (...) Sp. z o.o. w K. jako usług wykonywanych w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Z charakteru wykonywanych przez ww. osobę czynności wynika bowiem jednoznacznie, że były one świadczone w ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się przepisy o zleceniu.

Odwołania od powyższych decyzji złożył płatnik składek – (...) Sp. z o.o. w K. i wniósł o ich zmianę oraz ustalenie, że zainteresowani nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu jako zleceniobiorcy zatrudnieni u płatnika składek, tylko podlegają ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu jako podmioty gospodarcze wykonujące samodzielnie usługi na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.

Sprawy z odwołań od w/w decyzji zostały na podstawie art. 219 k.p.c. połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą IVU 1920/17.

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2019r. w sprawie IV U 1920/17 Sąd Okręgowy w Zielonej Górze:

I. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż M. K. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.08.2013 r. do 01.12.2015 r.;

II. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż T. K. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r.;

III. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, że A. K. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r.;

IV. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż P. N. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r.;

V. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż D. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 08.05.2014 r.;

VI. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż M. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 21.03.2014 r. do 31.03.2015 r.;

VII. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż C. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.01.2013 r. do 06.06.2014 r.;

VIII. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż P. P. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 13.02.2014 r. do 31.07.2014 r.;

IX. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż K. R. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 24.03.2014 r. do 31.12.2015 r.;

X. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż W. W. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresie od 01.04.2013 r. do 08.04.2015 r.;

XI. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 24.04.2017 r. znak (...) w ten sposób, że ustalił, iż A. W. z tytułu wykonywania usług na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o.o. w K. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako zleceniobiorca w okresach od 01.01.2013 r. do 31.01.2013 r. oraz od 01.02.2014 r. do 31.12.2015 r.;

XII. zasądził od pozwanego na rzecz odwołującego (...) Sp. z o.o. w K. kwotę 1980 zł (jeden tysiąc dziewięćset osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia i rozważania:

Płatnik składek – (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., jest podmiotem gospodarczym, który został zarejestrowany od dnia 26.11.2001r. W dacie kontroli ZUS jedynym wspólnikiem spółki była firma (...)Organem uprawnionym do reprezentacji spółki był w tym okresie jednoosobowy zarząd w osobie P. V., sprawującego w zarządzie funkcję dyrektora. Spółka nie posiadała organu nadzoru i nie powołała prokurentów. Podmiot ten wykonuje działalność gospodarczą, której przeważającym przedmiotem jest chów i hodowla bydła mlecznego. Przedmiot pozostałej działalności obejmuje uprawę zbóż, roślin strączkowych i roślin oleistych na nasiona, z wyłączeniem ryżu, działalność usługową wspomagającą rolnictwo i następującą po zbiorach, sprzedaż hurtową płodów rolnych i żywych zwierząt, działalność weterynaryjną i transport drogowy towarów.

Odwołujący Płatnik składek w latach 2013-2015 uprawiał na własne potrzeby ponad 1000 hektarów dzierżawionych gruntów, aby wykarmić około 1500 sztuk bydła mlecznego – krów i cielaków.

Dominujący przedmiot działalności firmy skupia się na produkowaniu mleka w celu jego sprzedaży. W trakcie dobowego udoju spółka pozyskuje średnio 40000 litrów mleka. Płatnik w celu realizowania swojego przedmiotu działalności zatrudniał m.in. osoby na podstawie pisemnych umów o pracę, w tym na stanowisku księgowego, zootechnika, asystenta doradcy, sprzątaczki, mechanika, dozorcy.

W 2013 r. zatrudniano 1 pracownika produkcji roślinnej (przez 3 miesiące), 5 kierowców ciągnika (w tym dwóch przez cały rok, jednego przez 6 miesięcy i jednego przez miesiąc), 5 pracowników produkcji zwierzęcej (w tym jednego przez cały rok, jednego przez 2 miesiące, jednego przez 5 miesięcy i dwóch przez 7 miesięcy).

W 2014 r. zatrudniano 4 kierowców ciągnika (w tym trzech przez cały rok i jednego przez 2 miesiące), 2 pracowników produkcji zwierzęcej.

W 2015 r. zatrudniano 5 kierowców ciągnika (w tym trzech przez cały rok, jednego przez 3 miesiące i jednego przez 7 miesięcy), 3 pracowników produkcji zwierzęcej (w tym jednego przez 10 miesięcy, jednego przez 3 miesiące i jednego przez 1 miesiąc).

Odwołujący płatnik nie zgłosił do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, z kodem tytułu ubezpieczenia dla osoby wykonującej umowę zlecenia 23 osób, w tym ubezpieczonych, z którymi w latach 2013-2015 jako osobami prowadzącymi swoje działalności gospodarcze zawarł ustne umowy o świadczenie usług i nie naliczał za te osoby składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest ZUS.

W spornych okresach płatnik współpracował z osobami, które miały założoną działalność gospodarczą, między innymi w zakresie chowu i hodowli zwierząt gospodarskich. Dotyczy to także występujących w sprawie: M. K., T. K., A. K., P. N., D. P., M. P., C. P., P. P., K. R., A. W. i W. W..

Współpraca z przedsiębiorcami odbywała się na podstawie ustnych umów cywilnoprawnych, zawierane były one z reprezentantami płatnika składek przez ubezpieczonych prowadzących swoje działalności gospodarcze, po sprawdzeniu, czy posiadają oni odpowiednie umiejętności.

Przedsiębiorcy samodzielnie, we własnym zakresie organizowali sobie pracę. Spółka nie kontrolowała godzin rozpoczęcia i zakończenia pracy przez usługodawców, nie sprawowała nad nimi nadzoru, nie było wydawanych im bieżących instrukcji czy poleceń. Czas wykonywania zadań był podporządkowany potrzebom hodowanego bydła mlecznego, jego karmieniem, udojem, usuwaniem obornika, a w przypadku cielaków i krów cielnych całodobową opieką. W przypadku uprawy pól, czas czynności pokrywał się z okresem wegetacyjnym roślin, przygotowaniem pola, zasiewem, zbiorem, składowaniem.

Ubezpieczeni, w zależności od umowy ustnej o świadczenie usług, zawartej z płatnikiem składek, wykonywali szereg czynności związanych z utrzymaniem i hodowlą krów na farmie w K., m.in. doili, inseminowali bydło. W K. znajdowały się tereny fermy. Na terenie gospodarstwa znajdowała się dojarnia, która była wyodrębnionym budynkiem i mieściła kilkadziesiąt krów.

Były tam też inne gospodarcze budynki jak: dojarnia, obory, warsztat, budynek administracyjny oraz silosy z żywnością dla krów i pola uprawne, z których pozyskiwano pokarm dla zwierząt.

Czas pracy zależał od zainteresowanych przedsiębiorców i to oni organizowali prace. Czas ten związany był z czynnikami obiektywnymi: ilością prac do wykonania, sezonem prac polowych, zdarzającymi się awariami, ogólnym cyklem biologicznym zwierząt, w tym porami doju krów. Średnio dziennie pracowano po 8-10 godzin, ale można było pracować mniej lub nie przyjść na farmę. Uzgodnień w zakresie zastępstw dokonywali samodzielnie ubezpieczeni. Było to bez wiedzy odwołującego.

Godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy związane były z jednej strony z potrzebami i preferencjami prywatnymi, rodzinnymi ubezpieczonych, z drugiej – związane były z organizacja i technologią pracy danego rodzaju (pory karmienia zwierząt, czasu doju, programu hormonalnego rozrodu krów).

Przykładowo osoby, które zajmowały się dojeniem przychodziły o określonych godzinach, co związane było z rytmem biologicznym zwierząt. To, ile kto pracował zależało od danego przedsiębiorcy. Ubezpieczeni samodzielnie decydowali o swoich godzinach pracy i wpisywali je w grafik, który tworzyli miedzy sobą np. w grupie osób zajmującej się dojeniem, w grupie zajmującej się inseminacją.

Przedsiębiorcy - usługodawcy płatnika, w zależności od zawartej umowy ustnej na świadczenie usług, wykonywali szereg czynności związanych z utrzymaniem i hodowlą krów. Odkrywali na silosach pożywienie dla zwierząt, doili, inseminowali bydło, niektórzy z nich pracowali przy oborach, wygarniając maszyną gnój, wykonywali drobne naprawy maszyn, które następnie używali do prac polowych. Z pola pozyskiwane było pożywienie dla krów, przechowywane następnie w silosach.

Zainteresowani - nie znajdowali się oni pod nadzorem spółki. Byli jedynie zobowiązani do składania informacji dotyczących udoju oraz parametrów sanitarnych, które były przekazywalne lekarzowi weterynarzowi. Żaden z przedstawicieli spółki nie dokonywał odbioru pracy usługodawców ani nie koordynował na bieżąco ich pracy. Wykonywane przez przedsiębiorców czynności były powtarzalne. Każdy z nich wiedział co ma robić, posiadał niezbędne umiejętności. Wszystkie czynności wykonywali oni samodzielnie, bez nadzoru.

Nieobecności nie zgłaszano spółce. Przedsiębiorcy samodzielnie organizowali sobie zastępstwo w razie swojej nieobecności. W razie braku możliwości przyjścia, osoby wykonujące pracę zgłaszały płatnikowi jedynie to, że będzie zastępstwo. Nie musiały uzyskać zgody na swoją nieobecność.

Nie było listy obecności ani ewidencji pracy. Nie stosowano urlopów – przerwy w pracy czy dni wolne brano dowolnie, kiedy była taka potrzeba i we własnym zakresie organizowano zastępstwo.

Po zakończeniu świadczenia usług danego dnia w/w wracali do domu, nikomu tego nie zgłaszali i nie musieli zgłaszać. Swojego przyjścia również nikomu nie zgłaszali.

Wynagrodzenie było obliczane na podstawie stawki godzinowej i wynikało z ilości przepracowanych godzin. Rozliczenia dokonywano na podstawie rachunków lub faktur składanych przez przedsiębiorców raz w miesiącu. Usługodawcy byli wynagradzani według stawki godzinowej, która różniła się w zależności od rodzaju wykonywanych na rzecz płatnika składek czynności. Wykonanie dodatkowych czynności, zgodne z przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej, było uzgadniane pomiędzy ubezpieczonymi i płatnikiem składek, łącznie z ustaleniem zasad dodatkowego wynagrodzenia. Potem uwzględniane było to w rachunku lub fakturze wystawionej przez przedsiębiorcę.

Przedsiębiorcy samodzielnie zaopatrywali się w niezbędny do pracy sprzęt – np. obuwie, ubiór ochronny, widły, łopata, szczotka, rękawice, na swój koszt. Niektórzy prowadzili ewidencję dotyczącą zakupu sprzętu i odzieży dla swojej firmy i rozliczali to w ramach swoich działalności gospodarczych.

Nie było możliwości, by używali oni swojego sprzętu do dojenia, bo ten jest na stałe zainstalowany w gospodarstwie płatnika. Nie można przynosić swojego sprzętu do dojenia, bo jest on zbyt duży oraz zakazują tego przepisy sanitarne. Na dojarni jest zamontowana specjalistyczna linia technologiczna do udoju stanowiąca całość, która nadto musi spełniać restrykcyjne wymagania sanitarne.

Odwołująca spółka posiadała swoje maszyny do siania, zbierania plonów. Są to maszyny bardzo drogie i nie każdego stać na ich kupno.

Spółkę obsługiwała zewnętrzna firma weterynaryjna. Weterynarz asystował przy wycielaniu krów w trudnych przypadkach, ciąży mnogiej, szczepieniu cielaków i leczeniu chorych krów, rozwiązywaniu problemów medycznych dotyczących krów lub cielaków. Jego pomoc była doraźna.

Na terenie farmy znajduje się pomieszczenie z komputerami dla inseminatorów, którzy wprowadzają tam dane oraz zeszyt, do którego dojarze wpisują ilość wydojonych krów i mleka.

Działalność gospodarcza była otwierana i prowadzona całkowicie dobrowolnie przez osoby świadczące usługi na rzecz płatnika składek. Wszyscy ubezpieczeni chcieli prowadzić swoją własną działalność gospodarczą, nikt ich nie przymuszał do rozpoczęcia takiej działalności, nie sugerował jej założenia. W ramach działalności gospodarczej mieli znacznie więcej swobody niż gdyby byli zatrudnieni przez płatnika składek.

Osoby podejmujące współpracę z odwołującą spółką nie były przyuczane do pracy, znały się one na usługach, które miały być przez nich świadczone.

Każda z tych osób korzystała z usług księgowych we własnym zakresie i na swój koszt, rozliczała się z ZUS i US jako osoby prowadzące własną działalność gospodarczą.

Wyrokiem z dnia 3.10.2016r. sygn. akt IV P 35/16 Sąd Rejonowy w Świebodzinie w sprawie z powództwa M. K. przeciwko pozwanemu T. (...) o ustalenie istnienia stosunku pracy w pkt 1. ustalił, że powódka M. K. była zatrudniona u pozwanej (...) sp. z o.o. w okresie od 1.08.2013r. do 31.07.2015r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku – pracownik produkcji zwierzęcej – obsługa cieląt za wynagrodzeniem 9,81zł brutto za godzinę.

Od wyroku apelację złożył pozwany. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze Wyrokiem z dnia 28 grudnia 2016r. sygn. akt IV Pa 149/16 w pkt I zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w całości powództwo oddalił.

Ubezpieczony D. P. ma zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą prowadzoną od 01.08.2010 r., której przedmiotem jest działalność usługowa wspomagającą chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Pozwany w toku postępowania administracyjnego nie ustalił jakie faktycznie usługi wykonywał D. P.. Nie przesłuchał zainteresowanego w postępowaniu kontrolnym. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. W dniu 9.05.2014r. działalność zawieszono.

W okresie od 01.01.2013 r. do 08.05.2014 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi w zakresie hodowli zwierząt. Było to w ramach ustnej umowy o świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego w (...) sp. z o.o. w K.. Nie posiadał innych tytułów do ubezpieczenia w tym okresie. Jego wynagrodzenie było ustalone w stawce godzinowej. Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej.

Ubezpieczony M. P. był najpierw zatrudniony w T. (...) na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze, w okresie od 17.06.2003r. do 21.07.2003r. Wykonywał pracę oborowego, otrzymał świadectwo pracy.

Ubezpieczony M. P. miał zarejestrowaną działalność gospodarczą pod własnym nazwiskiem, w K. prowadzoną w okresie od 21.03.2014r. do 22.05.2015 r., której przeważającym przedmiotem była działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Pozwany w toku postępowania administracyjnego nie ustalił jakie faktycznie usługi wykonywał M. P.. Wynagrodzenie miał ustalone w stawce godzinowej. W okresie umowy z odwołującym nie posiadał innych tytułów do ubezpieczenia społecznego. Pozwany nie przesłuchał zainteresowanego postępowaniu kontrolnym. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. W dniu 22.04.2015r. działalność zawieszono.

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wnioskodawca uiszczał składki do ZUS. Z odwołującą spółką rozliczał się na podstawie rachunków, które wystawiał na określona kwotę, przy uwzględnieniu wcześniej wynegocjowanej stawki wynagrodzenia.

Ubezpieczony C. P. ma zarejestrowaną działalność gospodarczą pod własnym nazwiskiem C. P. Firma Handlowo-Usługowa w T. prowadzoną od 01.06.2012r., której przedmiotem jest działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Działalność wykreślono z dniem 07.06.2014r.

W okresie od 01.01.2013 r. do 06.06.2014 r. ubezpieczony świadczył na rzecz płatnika usługi jako dojarz. Pracował przy krowach mlecznych.

Ubezpieczony sam chciał wykonywać usługi w ramach własnej działalności gospodarczej. Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej. Nie miał określonych godzin pracy, nie podpisywał listy obecności. Gdy zajmował się dojeniem, początek pracy był zależny od godziny początkowej doju, uzależnionej od rytmu biologicznego krów. Na farmie było tak, że pierwszy dój zaczynał się o 4.00, drugi o 12.00, a trzeci o 20.00. Przychodził na różne pory dojenia, a to kiedy i o której przyjdzie ustalał z pozostałymi osobami zajmującymi się dojeniem, we własnym zakresie. Były sytuacje, że opuszczał farmę, nie musiał tego nikomu zgłaszać. Kiedy nie przychodził na dojenie, sam szukał sobie zastępstwa. Mógł wybrać osobę go zastępującą. Nie informował firmy o swojej organizacji pracy, zastępstwie.

Czas pracy ustala tylko ze swoimi zmiennikami, we własnym zakresie Jego praca nie jest nadzorowana. Nie informował płatnika o swojej organizacji pracy.

Miał swoją odzież roboczą, w tym gumowce, zakupywaną w ramach działalności gospodarczej. Do dojenia używał specjalnego sprzętu firmy.

Za wykonane prace wystawiane były rachunki na koniec miesiąca. Swojej księgowej przekazywał informację ile godzin przepracował, a ona wystawiała rachunek i przekazywała go do spółki. Sam nikogo nie zatrudniał. Oprócz płatnika składek nie wykonywał usług na rzecz innych podmiotów. Sam chciał przejść na działalność gospodarczą.

Ubezpieczona M. K. miała zarejestrowaną działalność gospodarczą pod swoim nazwiskiem w S., prowadzoną od 1.08.2013 r. do 2.12.2015 r. (zawieszona), której przeważającym przedmiotem była działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich.

W okresie od 01.08.2013 r. do 1.12.2015 r. ubezpieczona wykonywała na rzecz płatnika usługi opieki nad cielętami. Była to umowa ustna na świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego. W tym okresie nie posiadała innych tytułów do ubezpieczeń społecznych. Swoją pracę wykonywała na terenie fermy w K.. Dojeżdżała tam prywatnym pojazdem z miejsca zamieszkania.

Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej. Ubezpieczona chciała wykonywać pracę właśnie w ramach działalności gospodarczej ze względu na samodzielne dysponowanie czasem. Po zakończeniu wykonywania usług w roku 2016r. wystąpiła z przeciwko odwołującej spółce z powództwem o ustalenie stosunku pracy.

Ubezpieczony P. P. miał zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą (...)– działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną. Była ona prowadzona w okresie od 16.09.2014 r. do 15.04.2015 r. (data wykreślenia z rejestru: 16.04.2015r.). Pozwany w toku postępowania administracyjnego nie ustalił jakie faktycznie usługi wykonywał P. P.. Wpisał jedynie usługi hodowlane. Wynagrodzenie miał ustalone w stawce godzinowej. W okresie umowy z odwołującym nie posiadał innych tytułów do ubezpieczenia społecznego. Pozwany nie przesłuchał zainteresowanego postępowaniu kontrolnym. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej.

W okresie od 13.02.2014 r. do 31.07.2014 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi.

Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej.

Ubezpieczony K. R. miał zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą (...) – działalność usługowa wspomagającą chów i hodowlę zwierząt gospodarskich.

Była ona prowadzona w okresie od 24.03.2014 r.

W okresie od 24.03.2014 r. do 31.12.2015 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi. Zawarł ustną umowę na świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego w (...) sp. z o.o. W tym okresie nie posiadał innych tytułów do ubezpieczeń społecznych. Zajmował się sprzątaniem obór. Nie był przesłuchany w postępowaniu kontrolnym przez ZUS. Pozwany w toku postępowania administracyjnego nie ustalił szczegółowo jakie faktycznie usługi wykonywał. Wynagrodzenie miał ustalone w stawce godzinowej. W okresie umowy z odwołującym nie posiadał innych tytułów do ubezpieczenia społecznego. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej.

Ubezpieczony T. K. miał zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą (...) – działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Była ona prowadzona w okresie od 26.01.2008 r. do 16.12.2013 r.

W okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi. Było to w ramach ustnej umowy o świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego w (...) w K. sp. o.o.

Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej. Za swoje usługi co miesiąc wystawiał rachunki. W ramach usług usuwał, wypychał obornik z obór.

Ubezpieczony A. K. ma zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą prowadzoną od 01.08.2010 r., której przedmiotem jest działalność usługowa wspomagającą chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Pozwany w decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Zainteresowany we wcześniejszych okresach to jest: od 1.09.2003r. do 15.07.2006r. i od 11.09.2006r. do 31.07.2010r. był zatrudniony w odwołującej spółce na stanowisku oborowego.

W okresie od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi w zakresie hodowli zwierząt. Odkrywał silosy z żywnością dla zwierząt. Dbał o czystość silosów. Było to w ramach ustnej umowy o świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego w (...) sp. z o.o. w K..

Ubezpieczony P. N. ma zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą prowadzoną od 07.12.2007 r., której przedmiotem jest działalność usługowa wspomagającą chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Zawarł ustną umowę na świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego w (...) sp. z o.o. W tym okresie nie posiadał innych tytułów do ubezpieczeń społecznych. Zajmował się sprzątaniem obór. Nie był przesłuchany w postępowaniu kontrolnym przez ZUS. Pozwany w toku postępowania administracyjnego nie ustalił szczegółowo jakie faktycznie usługi wykonywał. Wynagrodzenie miał ustalone w stawce godzinowej. W okresie umowy z odwołującym nie posiadał innych tytułów do ubezpieczenia społecznego.. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej.

W okresie od 01.01.2013 r. do 31.07.2014 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi w zakresie hodowli zwierząt. Było to w ramach ustnej umowy o świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego w (...) sp. z o.o. w K.. W tym okresie nie posiadał innych tytułów do ubezpieczeń społecznych. Nie został przesłuchany w postępowaniu kontrolnym.

Ubezpieczony K. R. ma zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą prowadzoną od 24.03.2014 r., której przedmiotem jest działalność usługowa wspomagającą chów i hodowlę bydła mlecznego. Pozwany w toku postępowania administracyjnego nie ustalił jakie faktycznie usługi wykonywał. Nie przesłuchał zainteresowanego. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Zajmował się sprzątaniem obór. Wynagrodzenie miał ustalone w stawce godzinowej. W okresie umowy z odwołującym nie posiadał innych tytułów do ubezpieczenia społecznego. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej.

W okresie od 24.03.2014 r. do 31.12.2015 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi w zakresie hodowli zwierząt sprzątał obory.

Praca była wykonywana na ogólnych zasadach, wspólnych dla wszystkich osób wykonujących pracę w ramach działalności, opisanych powyżej.

Ubezpieczony A. W. ma zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą prowadzoną od 01.02.2013 r., której przedmiotem jest działalność usługowa wspomagającą chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Pozwany w toku postępowania administracyjnego nie ustalił jakie faktycznie usługi wykonywał A. W.. Nie przesłuchał zainteresowanego. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. W okresie od 01.01.2013 r. do 31.01.2013 r. i od 1.02.2014r. do 31.12.2015r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi w zakresie hodowli zwierząt.

Ubezpieczony W. W. ma zarejestrowaną działalność gospodarczą pod firmą prowadzoną od 01.08.2010 r., której przedmiotem jest działalność usługowa wspomagającą chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Pozwany przesłuchał zainteresowanego. W decyzji przyjął w ogólny sposób, iż zainteresowany jest w grupie osób, które nie świadczyły usług na rzecz spółki w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. W dniu 9.05.2014r. działalność zawieszono.

W okresie od 01.04.2013 r. do 07.04.2015 r. ubezpieczony wykonywał na rzecz płatnika usługi w zakresie hodowli zwierząt. Posiadał z odwołującym ustną umowę o świadczenie usług wspomagających chów i hodowlę bydła mlecznego w (...)

Obsługiwał ładowarko-koparkę, czyścił kanały, opróżniał zbiorniki na obornik, ładował obornik, jeździł traktorem. Wynagrodzenie miał określone w stawce godzinowej. Nie miał stałych godzin pracy. Jak go nie było, to była osoba, która go zastąpiła. Nie był nikomu podporządkowany.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy uznał, iż odwołania były zasadne.

W przedmiotowej sprawie z zebranych dowodów wynika, że usługi wykonywane przez ubezpieczonych obejmowały czynności w ramach uprawy i obsługi gruntów, rolnicze, dojenia krów, obsługi maszyn gospodarczych, karmienia, oporządzania lub inseminacji bydła. Taki zakres czynności zgodny jest z przedmiotem działalności zgłoszonym przez ubezpieczonych w ewidencji: działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Wszyscy ubezpieczeni mieli w zarejestrowaną działalność i wpisany właśnie ten przedmiot – jako główny lub dodatkowy, zatem od strony formalnej dane o działalności odzwierciedlają rzeczywisty przebieg wykonywania usług.

Działalność ubezpieczonych miała ciągły charakter. Same sporne okresy obejmowały nawet aż 3 lata, a przecież w niektórych przypadkach działalność była lub jest wykonywana dłużej. Usługi wykonywano stale, było to stałe źródło dochodu ubezpieczonych.

Nastawienie na zysk nie budzi więc wątpliwości, skoro ubezpieczeni zarabiali w ten sposób na życie. Wynagrodzenie było ustalone godzinowo, a rozliczenia dokonywane na bieżąco, co miesiąc, na podstawie rachunków i faktur.

W każdej chwili ubezpieczeni mogli przerwać wykonywanie zleceń i już nie pracować dla płatnika, a zatem brak był terminu zlecenia.

Od strony organizacyjnej, ubezpieczeni samodzielnie załatwiali odzież, obuwie. Większe linie produkcyjne m. in. w dojarni należały do płatnika, ponieważ ze względu na swoje gabaryty, umiejscowienie czy inne uwarunkowanie sytuacyjne nie mogły należeć do nikogo z zewnątrz. Nie ma zresztą przeszkód, by wykonywać działalność na cudzym sprzęcie.

Uwagę zwraca duża niezależność przedsiębiorców od zleceniodawcy - nie było określonego czasu pracy, nie wprowadzono ewidencji ani nadzoru, nie stosowano poleceń ani instrukcji.

Czas świadczenia usług był tak naprawdę uzależniony tylko od czynników zewnętrznych, obiektywnych tj. cykl biologiczny zwierząt, który wpływał m. in. na ściśle określone pory dojenia krów. Z drugiej strony, czas ten mógł być - w miarę możliwości - ustalany według preferencji ubezpieczonych, którzy tak organizowali swoją pracę, aby zmieścić się w cyklu produkcyjnym.

Jedynie miejsce wykonywania usług było z góry określone i wskazane - chodziło bowiem o obsługę konkretnego gospodarstwa płatnika.

Wszyscy ubezpieczeni mieli pełną dowolność w doborze formy działalności, zawarcia i wykonywania spornych umów o świadczenie usług. Mogli mieć ponadto tylu kontrahentów, ilu chcieli, a to, że w większości przypadków był to tylko płatnik, nie świadczy o zasadności stanowiska organu rentowego. Sąd Okręgowy wskazał, iż jak wynika z materiału w sprawie, odwołująca spółka realizuje swoją działalność w dziedzinie rolnictwa. Dotyczy to hodowli bydła i uprawy roślin. Dlatego też wykonywanie tych usług przez zainteresowanych przedsiębiorców odbywało się w określonych porach dobowych i określonych porach roku, gdyż wymusza to cykl produkcyjny w rolnictwie. Tego strony były świadome. Usługi musiały być realizowane na nieruchomościach odwołującego. Zainteresowani wykonujący usługi przez dłuższy czas wiedzieli co należy robić, w jakiej kolejności. Wykonywane przez zainteresowanych usługi na rzecz spółki, były wykonywane zgodnie z przedmiotem działalności wskazanym we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Zakładając działalność gospodarczą przedsiębiorcy sami regulowali swoje zobowiązania wobec ZUS, Urzędu Skarbowego, co jest istotą tej samodzielności i podejmowanych działań.

Podsumowując – ubezpieczeni zarejestrowali działalność gospodarczą o przedmiocie zgodnym z przedmiotem wykonywanych umów. Działalność miała cele zarobkowe, prowadzona była w sposób zorganizowany (na tyle, na ile trzeba organizować się przy pracy np. dojarza) i ciągły (długotrwały, kilkuletni, nastawiony na stały zysk i zarabianie na życie). W ramach działalności ubezpieczeni mieli swobodę w doborze kontrahentów, a najczęściej wybierali świadczenie usług wyłącznie na rzecz płatnika. Przy wykonywaniu usług nie byli związani czasem pracy, terminem ani poleceniami, nie byli nadzorowani tak jak pracownicy, nikt nie koordynował ich pracy, mogli w każdej chwili odstąpić od dalszego świadczenia usług; rozliczenia następowały na bieżąco, w zależności od przepracowanych godzin.

Podkreślenia wymaga, że usługodawcy w żaden sposób nie byli zobligowani do rejestrowania działalności gospodarczej na potrzeby płatnika składek, który oferował ubezpieczonym zatrudnienie również w ramach umowy o pracę. W ocenie Sądu Okręgowego działania ubezpieczonych nie zmierzały do obejścia przepisów prawa. Usługodawcy w pełni świadomie decydowali się na prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej wraz ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Ubezpieczeni korzystali z zewnętrznej obsługi księgowej, odprowadzali składki, ewidencjonowali koszty, we własnym zakresie nabywali, także odzież roboczą. Przy czym ze względów sanitarnych – dotyczących jakości mleka, nie było możliwości, by usługodawcy używali swojego sprzętu do dojenia. Ponadto wykonywane przez przedsiębiorców czynności związane z obsługą zwierząt hodowlanych były powtarzalne. Każdy z usługodawców wiedział co ma robić. Tak ustalony zespół prostych i powtarzalnych czynności nie wymagał specjalistycznego nadzoru czy koordynacji. Wiarygodne zatem były w tym zakresie zeznania świadków i ubezpieczonych potwierdzające fakt, że usługodawcy samodzielnie organizowali sobie grafik pracy, uzgadniając go między sobą, a dodatkowo w przypadku nieobecności któregoś z nich ,,na własna rękę” ustalali zastępstwo.

Wszystkie te okoliczności świadczą o tym, że usługi na rzecz płatnika były w spornych okresach wykonywane w ramach działalności gospodarczej, a zatem to właśnie ten rodzaj działalności jest prawidłową podstawą podlegania przez ubezpieczeniowych ubezpieczeniom społecznym.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd I instancji w pkt I - XI zmienił zaskarżone decyzje i orzekł o kosztach zastępstwa procesowego na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych- pkt XII.

Apelację od tego wyroku w całości złożył pozwany organ rentowy, który zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego a w szczególności art. 2 oraz art. 4 ust 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej poprzez stwierdzenie że zainteresowani w sprawie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej pomimo tego, że z okoliczności sprawy wynika, iż podejmowane przez zainteresowanych czynności nie były wykonywane na własne ryzyko gospodarcze oraz we własnym imieniu zaś analiza sprawy prowadzi do wniosku, że w ustalonym stanie faktycznym można jedynie mówić o pracy najemnej, a nie prowadzeniu działalności gospodarczej.

2. naruszenie prawa materialnego to jest art.750 i art. 734 k.c. przez ich nie zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że podejmowana przez zainteresowanych aktywność zawodowa - praca najemna winna być zakwalifikowana, jako prowadzenie działalności gospodarczej, pomimo tego że podejmowana aktywność nie ma cech działalności gospodarczej;

3. naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, zasad wnioskowania i logiki poprzez przyjęcie, że:

- w przypadku przedsiębiorstwa uprawniającego 1000 hektarów i hodującego 1500 sztuk bydła mlecznego - krów i cielaków organizacja pracy w przedsiębiorstwie następowała samodzielnie przez osoby świadczące usługi w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarcze we własnym zakresie, a czas świadczonych usług zależał jedynie od obiektywnych, zewnętrznych czynników: pogoda, cykl biologiczny zwierząt;

- o zorganizowaniu przedsiębiorstwa zainteresowanych decyduje zakup odzieży roboczej, rękawic i brak jest konieczności czynienia dalszych nakładów polegających np. na zakupie sprzętu specjalistycznego, karmy, paszy, lekarstw dla zwierząt, paliwa i innych, czy też zawierania umów np. na świadczenie usług weterynaryjnych bowiem nie ma przeszkód aby usługi były realizowane na sprzęcie spółki (...) sp. z o.o. w K., przy użyciu narzędzi spółki, jej paszy, przy pomocy osób świadczonych usługi weterynaryjne na rzecz (...) sp. z o.o.

Wskazując na te podstawy apelujący wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania (...) sp. z o.o. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z dnia

24 kwietnia 2017 r. znak: (...)dot. M. K.;

24 kwietnia 2017r. znak: (...) dot. T. K.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...) dot. A. K.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...)dot. P. N.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...)dot. D. P.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...) dot. M. P.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...) dot. C. P.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...)dot. P. P.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...)dot. K. R.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...) dot. A. W.;

24 kwietnia 2017 r. znak: (...) dot. W. W.;

ewentualnie o :

2.uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze,

3.zasądzenie od odwołujących na rzecz apelującego kosztów zastępstwa procesowego,

(...) sp. z o.o. wniosła o oddalenie apelacji jako bezzasadnej i zasądzenie kosztów postępowania w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Na wstępie rozważań stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy prawidłowo i wyczerpująco ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, a wnikliwa i bezstronna analiza zgromadzonego materiału dowodowego zgodna jest z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Z uwagi na to Sąd Odwoławczy przyjął ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego za własne, podzielając także przytoczoną, dla uzasadnienia rozstrzygnięcia, podstawę prawną i dotyczące jej wywody. Uzasadnienie Sądu I instancji zostało sporządzone zgodnie z wymogami art. 327¹. k.p.c. Motywy zawarte w tym uzasadnieniu Sąd Okręgowy w pełni akceptuje i podziela, skutkiem, czego odstępuje od powtarzania szczegółowych wnioskowań prawniczych (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.11.1998 r.; I PKN 339/98 – OSNP nr 24, poz. 776 z 1999, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2021 r. III USKP 33/21).

W takiej sytuacji rozważenia wymagały jedynie zarzuty podniesione w apelacji.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy organ rentowy prawidłowo ustalił, że osoby wymienione w decyzjach podlegają w spornych okresach ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorcy, określając też podstawę wymiaru składek z tego tytułu. Odwołujący twierdzili, że prace w spornych okresach były wykonywane w ramach działalności gospodarczej i to taka działalność powinna być podstawą podlegania ubezpieczeniom społecznym przez ubezpieczonych.

Poza sporem pozostawało, że ubezpieczeni wykonywali swoje czynności na podstawie ustnych umów o świadczenie usług (art. 750 k.c.). Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy umowy te stanowią podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym, czy też wchodzą w zakres innej podstawy do podlegania ubezpieczeniom społecznym – tj. wykonywanej przez ubezpieczonych działalności gospodarczej.

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz.U. z 2019 r., poz. 300), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;

5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym; zleceniobiorcy – od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy (art. 13 pkt 2); osoby prowadzące pozarolniczą działalność – od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (art. 13 pkt 4).

Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego jest niezasadny. Dla skuteczności zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Pozwany temu zadaniu nie sprostał. Możliwość zakwestionowania oceny dowodów w postępowaniu apelacyjnym jest ograniczona i sprowadza się do sytuacji, w których skarżący wykaże, że ocena ta była rażąco wadliwa lub oczywiście błędna.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W wyroku Sądu Najwyższego z 27 września 2002 roku w sprawie IV CKN 1316/00 wskazano, że ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części dotyczącej ustalenia faktów, tj. rozstrzygania spornych kwestii na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia się z dowodami. Powinna odpowiadać regułom logicznego myślenia wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego będące wyznacznikiem granic dopuszczalnych wniosków i stopnia prawdopodobieństwa ich przydatności w konkretnej sytuacji. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania, w świetle kryteriów wyżej wzmiankowanych, przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów dokonanej przez sąd; nie jest tu wystarczająca sama polemika naprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych.

W postanowieniu z 2 grudnia 1999 roku w sprawie III CKN. 122/99 Sąd Najwyższy uznał, że sąd orzekający nie przekracza granic swobodnej oceny dowodów, gdy jego przekonanie odnośnie mocy poszczególnych dowodów i ich znaczenia dla sprawy oparte zostało na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego i pozostaje w zgodzie z zasadami logicznego wnioskowania.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób staranny z zgodnie z zasadami określonymi w art. 227 k.p.c. nakazującym by przedmiotem dowodu były fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, nieuchybiający zasadzie swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Zgromadzone dowody były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy a Sąd Okręgowy oceniał wszechstronnie, tj. wiarygodność i moc poszczególnych dowodów oceniona została w odniesieniu do całokształtu pozostałych dowodów. Sąd I instancji dokonał ustalenia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w sprawie i Sąd Apelacyjny podstawę faktyczną wyroku w pełni aprobuje.

Na podstawie zgromadzonych dowodów zasadnie Sąd I instancji uznał, że ubezpieczeni zawarli analizowane umowy jako przedsiębiorcy, działający w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej i z tego względu podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej, a nie jako zleceniobiorcy w oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej.

W tym miejscu wskazać należy, że odmienny wyrok tutejszego sądu z dnia 19 kwietnia 2018 r., sygn. AUa 2030/16, na który to powołuje się pozwany w apelacji (wydany w analogicznej sprawie) został uchylony przez Sąd Najwyższy wyrokiem z 3 września 2020 r. sygn. II UK 367/18 a sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania i obecnie toczy się pod sygn. III AUa 1220/20.

Sąd Apelacyjny rozpoznający sprawę w niniejszym składzie podziela uwagi tam poczynione i przyjmuje za własne.

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że w pierwszej kolejności należy odwołać się do pojęcia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą. Pojęcie to zostało sformułowane dla potrzeb ustawy systemowej i dotyczy osób wykonujących różnego rodzaju działalności na własny rachunek. Decydujące znaczenie dla zdefiniowania tego pojęcia ma ustawa systemowa oraz ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, obowiązująca w spornym okresie. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze kraju są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą. Wyjaśnienie, kogo zaliczamy do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, zawiera art. 8 ust. 6 pkt 1 tej ustawy. W okresie objętym odwołaniem przepis ten stanowił, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Natomiast według art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorcą w jej rozumieniu jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Tą zaś jest zarobkowa działalność m.in. usługowa, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

W orzecznictwie nie budzi także wątpliwości, że w sytuacji, gdy umowa zlecenia (o świadczenie usług) wykonywana jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, tytułem objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi jest wyłącznie działalność gospodarcza. Wprawdzie ustawa systemowa uznaje za odrębne tytuły (podstawy) podlegania ubezpieczeniom społecznym wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia (art. 6 ust. 1 pkt 4) oraz w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 6 ust. 1 pkt 5), ale nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych umowa agencyjna, zlecenia lub inna o świadczenie usług, która wykonywana jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Sąd Najwyższy uznał bowiem, że umowa zlecenia (umowa o świadczenie usług), zawarta przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, nie stanowi odrębnej podstawy (tytułu) podlegania ubezpieczeniom społecznym z umowy zlecenia, jeżeli przedmiot tej umowy jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności, co oznacza, że osoba ta podlega ubezpieczeniom tylko z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2009 r., III UK 24/09, LEX nr 518053). Samo stwierdzenie, że umowa cywilnoprawna, wykonywana jest w imieniu i na rzecz dającego zlecenie nie uprawnia do wniosku, iż nie może być ona zawarta w ramach prowadzonej przez zleceniobiorcę działalności gospodarczej (podobny pogląd został wyrażony w wyrokach Sądu Najwyższego: z dnia 18 grudnia 2014 r., II UK 90/14, LEX nr 1809887; z dnia 14 grudnia 2010 r., I UK 209/10, LEX nr 738525; z dnia 11 sierpnia 2009 r., I UK 209/10, LEX nr 533671).

W wyroku z 16 czerwca 2009 r. I UK 24/09 Sąd Najwyższy stwierdził natomiast, że działalność gospodarcza stanowi podstawę do stosowaniu ustawy systemowej i podatkowej, lecz nie odwrotnie. Wynika to z przyjęcia w Konstytucji wolności działalności gospodarczej (art. 20), podlegającej ograniczeniu ustanowionemu tylko w ustawie i tylko gdy jest konieczne z określonych w niej przyczyn, które jednak nie może naruszać istoty tej wolności (art. 31). Działalność gospodarcza dozwolona jest każdemu i na równych prawach. Nie jest już oparta na reglamentacji, lecz tylko na jej ewidencji. W szczególności więc przy braku definicji, na czym ma polegać usługowa działalność gospodarcza, nie można wprowadzać ograniczenia, które nie wynika z ustawy. Cecha gospodarczej działalności usługowej nie pozwalałaby też przyjąć, że stałe wykonywanie jednej umowy (usługi) dla jednego podmiotu nie może być działalnością gospodarczą. Brak też podstaw do ingerowania w sposób prowadzenia i wykonywania tej działalności.

Podkreślenia wymaga, że legalna definicja pojęcia „działalność gospodarcza” zawarta została w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który to przepis ma zastosowanie do stanu faktycznego niniejszej sprawy. Według tego przepisu przez działalność gospodarczą rozumie się zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Po zmianie regulacji definicję działalności gospodarczej zawiera art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r., poz. 646 ze zm.), według którego działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Z obu tych definicji wynika, że działalność gospodarcza musi wykazywać pewne cechy (zorganizowany i zarobkowy charakter, ciągłość i profesjonalizm). Dookreślając warunki brzegowe pojęcia działalności gospodarczej należy powtórzyć za uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r., MI CZP 117/91 (LEX nr 3709), że wyróżniają ją pewne specyficzne właściwości, do których należy zaliczyć: zawodowy (a więc stały) charakter; związaną z nim powtarzalność podejmowanych działań; podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym. Taki kierunek zapatrywania został zaaprobowany także w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 r., III CZP 88/04 (OSNC 2006 nr 1, poz. 5), w której stwierdzono, że działalnością gospodarczą jest działalność wykazująca zawodowy, czyli stały charakter, podporządkowanie regułom zysku i opłacalności (lub zasadzie racjonalnego gospodarowania) oraz uczestnictwo w działalności gospodarczej (w obrocie gospodarczym). Właściwości cechujące działalność gospodarczą, które powinny występować łącznie, to działanie stałe, nieamatorskie, nieokazjonalne, z elementami organizacji, planowania i zawodowości rozumianej jako fachowość, znajomość rzeczy oraz specjalizacja (zob. B. Gudowska i J. Strusińska-Żukowska [red.]: Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, Warszawa 2011, s. 106-107). O działalności gospodarczej można zatem mówić, jeżeli są spełnione kumulatywnie wszystkie przesłanki tj. zarobkowy charakter prowadzonej działalności, jej zorganizowany charakter, i ciągłość jej wykonywania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2017 r., II UK 98/16, LEX nr 2307127 czy z dnia 13 września 2016 r., I UK 455/15, LEX nr 2122404 i powołane tam orzeczenia).

Nie można odmówić słuszności twierdzeniem odwołujących, że ich działania spełniają cechy działalności gospodarczej, wymienione w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Trafnie podniósł Sąd Okręgowy, że usługi wykonywane przez ubezpieczonych obejmowały czynności w ramach uprawy i obsługi gruntów, rolnicze, dojenia krów, obsługi maszyn gospodarczych, karmienia, oporządzania lub inseminacji bydła. Taki zakres czynności zgodny jest z przedmiotem działalności zgłoszonym przez ubezpieczonych w ewidencji: działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich. Wszyscy ubezpieczeni mieli zarejestrowaną działalność i wpisany właśnie ten przedmiot – jako główny lub dodatkowy, zatem od strony formalnej dane o działalności odzwierciedlają rzeczywisty przebieg wykonywania usług.

Podkreślenia przy tym wymaga, że takie czynności nie mogą być uznawane za posiadające charakter nieprofesjonalnych. Nie jest bowiem tak, że niewykwalifikowana osoba i nieposiadająca umiejętności obsługi odpowiednich narzędzi może w sposób fachowy świadczyć usługi w tym zakresie. Zorganizowanie działalności nie musi opierać się na posiadaniu własnych narzędzi. Tak szerokie ujęcie analizowanej problematyki przez ustawodawcę, tj. określenie, że działalność musi być zorganizowana, ma na celu ujęcie również takich sytuacji, gdzie zorganizowanie działalności opiera się na zapewnionych sobie przez przedsiębiorcę narzędziach. Oczywistym przy tym jest, że takie linie produkcyjne jak w dojarni należały do płatnika, ponieważ ze względu na swoje gabaryty, umiejscowienie czy inne uwarunkowanie sytuacyjne nie mogły należeć do nikogo z zewnątrz. Nie ma zresztą przeszkód, by wykonywać działalność na cudzym sprzęcie. Przyjmując natomiast tok rozumowania organu rentowego należałoby dojść do wniosku, że hodowca krów może skorzystać z usługi dojarza tylko po przewiezieniu stada na teren wykorzystywany przez usługobiorcę i przy założeniu, że w czasie dojenia nie będą używane sprzęty usługobiorcy, o ile strony chcą realizować umowę o świadczenie usług, gdzie usługodawcą jest przedsiębiorca. Z oczywistych względów takie stanowisko jest błędne. Nie sposób przyjąć, że posiada jakąkolwiek wartość ekonomiczną codzienne przewożenie/przeprowadzanie – nawet na bliską odległość – całego stada krów. Naturalnie w analizowanych uwarunkowaniach cywilnoprawnych istota tejże usługi sprowadzać się będzie do świadczenia jej w gospodarstwie usługobiorcy.

Nadto trafnie wskazał Sąd Okręgowy, że działalność ubezpieczonych miała ciągły charakter. Same sporne okresy obejmowały nawet aż 3 lata, było to stałe źródło dochodu ubezpieczonych. Nastawienie na zysk nie budzi więc wątpliwości, skoro ubezpieczeni zarabiali w ten sposób na życie. Wynagrodzenie było ustalone godzinowo, a rozliczenia dokonywane na bieżąco, co miesiąc, na podstawie rachunków i faktur. Poza odzieżą w zasadzie ubezpieczeni nie ponosili większych kosztów, co też świadczy o ekonomicznej zasadności tej formy wykonywania usług.

Również Sąd Apelacyjny podkreśla swobodę realizacji umów przez przedsiębiorców. Strony nie wprowadziły czasu pracy, nie ewidencjonowano ani nie nadzorowano czynności usługodawców. Usługodawcy cenili sobie niezależność – chociażby możliwość swobodnego korzystania z telefonu podczas wykonywania usług. Czas świadczenia był uzależniony tylko od czynników zewnętrznych, obiektywnych tj. cykl biologiczny zwierząt, który wpływał m. in. na ściśle określone pory dojenia krów. Przy tym ubezpieczeni mogli tak organizować swoją pracę, aby zmieścić się w cyklu produkcyjnym.

Usługodawcy w pełni świadomie decydowali się na prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej wraz ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Ubezpieczeni korzystali z zewnętrznej obsługi księgowej, odprowadzali składki, ewidencjonowali koszty, we własnym zakresie nabywali także odzież roboczą. Ponadto wykonywane przez przedsiębiorców czynności związane z obsługą zwierząt hodowlanych były powtarzalne. Każdy z usługodawców wiedział, co ma robić. Tak ustalony zespół prostych i powtarzalnych czynności nie wymagał specjalistycznego nadzoru czy koordynacji. Wiarygodne zatem były w tym zakresie zeznania świadków i ubezpieczonych potwierdzające fakt, że usługodawcy samodzielnie organizowali sobie grafik pracy, uzgadniając go między sobą, a dodatkowo w przypadku nieobecności któregoś z nich ,,na własna rękę” ustalali zastępstwo.

W orzecznictwie wskazuje się, że pojęcie gospodarczej działalności usługowej nie pozwala przyjąć, iż stałe wykonywanie rodzajowo jednej umowy (usługi) i dla jednego podmiotu nie może być działalnością gospodarczą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2008 r., I UK 138/08). Również zastrzeżenie w umowie o świadczeniu usług „wyłączności” dla tego kontrahenta - w ramach autonomii woli stron umowy (art. 353¹ k.c.) - nie odbiera im atrybutu świadczeń w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2016 r., I UK 77/15).

Pozwany organ rentowy zarzuca, że błędnie przyjęto, iż w przypadku przedsiębiorstwa uprawiającego 1000 hektarów i hodującego 1500 sztuk bydła mlecznego - krów i cielaków organizacja pracy w przedsiębiorstwie następowała samodzielnie przez osoby świadczące usługi w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarcze we własnym zakresie, a czas świadczonych usług zależał jedynie od obiektywnych, zewnętrznych czynników: pogoda, cykl biologiczny zwierząt. Jednakże na poparcie tego zarzutu organ rentowy nie przedstawił żadnych dowodów. Sąd Apelacyjny nie dostrzega żadnych przeszkód, by strony umowy uzależniały czasowo świadczenie usług od pogody czy cyklu biologicznego. Z zeznań przeprowadzonych w sprawie nie wynika też, by ktokolwiek narzucał ubezpieczonym jakiekolwiek ramy czasowe poza tymi oczywistymi, jak chociażby to, że dojenie musiało odbywać się codziennie.

Sąd Apelacyjny również przyjmuje, że o zorganizowaniu przedsiębiorstwa zainteresowanych może decydować także zakup odzieży roboczej, rękawic, a jednocześnie brak jest konieczności czynienia dalszych nakładów polegających np. na zakupie sprzętu specjalistycznego, karmy, paszy, lekarstw dla zwierząt, paliwa i innych, czy też zawierania umów np. na świadczenie usług weterynaryjnych, bowiem nie ma przeszkód, aby usługi były realizowane na sprzęcie spółki (...) sp. z o.o. w K., przy użyciu narzędzi spółki, jej paszy, przy pomocy osób świadczących usługi weterynaryjne na rzecz (...) sp. z o.o. Apelujący pomija, że zorganizowanie działalności gospodarczej nie musi obejmować wszystkich narzędzi, materiałów czy szeroko pojętego sprzętu wymaganego do świadczenia przedmiotu działalności. Usługa świadczona w ramach prowadzonej działalności może sprowadzać się nawet tylko do wykonania samej określonej czynności. Oczywiście w takim wypadku kluczowym dla kwalifikacji, w jakich ramach funkcjonują ubezpieczeni, będą pozostałe elementy umowy – jak podporządkowanie, czas pracy etc., jednakże te kryteria – o czym była mowa wyżej – nie przemawiają za zasadnością stanowiska organu rentowego.

Reasumując wyrokując w sprawie Sąd I instancji nie naruszył przepisów prawa materialnego i procesowego, które miałyby wpływ na rozstrzygniecie sprawy.

Uznając zarzuty apelującego za nieuzasadnione, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił wniesioną apelację – punkt 1 wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego zawarte w punkcie 2 wyroku znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 10 ust. 1 pkt 2 i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804), i stanowi sumę opłat od apelacji od połączonych do wspólnego rozpoznania spraw (11x 240 zł).

SSA Sylwia Dembska

Dodano: 8 maja 2025, Opublikował(a): Krystyna Kałużna
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Poznaniu
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Sylwia Dembska
Data wytworzenia informacji: 10 lutego 2022