Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesława Stachowiak

Protokolant: Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2023 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy Spółdzielni Mieszkaniowej Osiedle (...) w P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

przy udziale ubezpieczonej E. N. i zainteresowanej (...) S.A. z siedzibą w Ł.

o wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 28 lutego 2022 r. sygn. akt VIII U 2295/20

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 i oddala odwołanie;

2.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 i zasądza od odwołującej Spółdzielni Mieszkaniowej Osiedle (...) w P. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. kwotę 90,00 zł (słownie: dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  zasądza od odwołującej Spółdzielni Mieszkaniowej Osiedle (...) w P. i zainteresowanej (...) S.A. w Ł. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. kwoty po 240,00 zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Wiesława Stachowiak

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 września 2020 roku nr (...), adresowaną do płatnika składek Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w P. i ubezpieczonej E. N. , Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. stwierdził, że przychód z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle (...)” w P. oraz przychody uzyskane przez ubezpieczoną E. N. z tytułu umowy zlecenia, zawartej z (...) S.A., stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pracy świadczonej w ramach umowy cywilnoprawnej, realizowanej na rzecz własnego pracodawcy Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle (...)” i wynosi kwoty szczegółowo opisane w treści decyzji.

Płatnik składek Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle (...)” w P. wywiódł odwołanie od całości powyższej decyzji i wniósł o jej zmianę poprzez ustalenie, że postawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zatrudnienia ubezpieczonej na podstawie umowy o pracę u płatnika nie uległa zmianie oraz że wymiaru tych składek nie ustala się od kwot przychodów uzyskiwanych przez ubezpieczoną z tytułu zawartej przez nią umowy zlecenia z (...) S.A. za okresy, rodzaje ubezpieczeń i z podstawą wymiaru składek wskazaną w zaskarżonej decyzji, a także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz płatnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2021 roku Sąd Okręgowy zawiadomił o toczącym się postępowaniu zainteresowaną (...) S.A. z siedzibą w Ł., która przystąpiła do sprawy i przychyliła się do stanowiska płatnika. Wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji zgodnie z wnioskiem płatnika oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz zainteresowanej koszów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2022r. Sąd Okręgowy w Poznaniu w sprawie VIII U 2295/20:

1. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił podstawę wymiaru składek ubezpieczonej z tytułu zatrudnienia u odwołującej w kwocie zadeklarowanej przez płatnika składek,

2. zasądził od pozwanego na rzecz odwołującej i zainteresowanej 90 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Płatnik składek Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle (...)” w P. jest wpisana do Rejestru Spółdzielni i działa w oparciu o przepisy ustawy – Prawo spółdzielcze, ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, innych ustaw oraz statutu z dnia 18 stycznia 2002 roku. Celem spółdzielni jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin przez dostarczanie członkom samodzielnych lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu. Członkowie spółdzielni, właściciele lokali, niebędący członkami i osoby, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, w świetle § 72 statutu są zobowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów, związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości, stanowiących mienie Spółdzielni przez uiszczanie opłat, zgodnie z postanowieniami statutu. Płatnik skupia łącznie 15 osiedli mieszkalnych, 10 domów kultury, kilkanaście świetlic oraz klubów, urozmaicających życie kulturalne mieszkańców. Przedmiot działalności płatnika został szczegółowo określony w §4 statutu z dnia 18 stycznia 2002 r.; jest nim między innymi działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, wykonywana na zlecenie, w tym zarządzanie nieruchomościami na zlecenie.

Spółdzielnią kieruje trzyosobowy zarząd, którego prezesem jest T. S.. Zastępcą prezesa ds. ekonomicznych jest A. T.. W ramach udzielonych przez zarząd pełnomocnictw, wyodrębnionymi organizacyjnie i gospodarczo jednostkami, tj. Osiedlami i Zakładem Budowlano- (...) kierują pełnomocnicy zarządu - kierownicy osiedli.

(...) S.A. z siedzibą w Ł. jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...). Przedmiotem działalności zainteresowanej jest działalność ubezpieczeniowa, w szczególności pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe. W dniu 9 kwietnia 2021 roku nastąpiło połączenie zainteresowanej z (...) S.A. z siedzibą w W..

Około 40 lat temu Spółdzielnia Mieszkaniowa Osiedle (...) w P. nabyła od Konsorcjum (...) S.A. z siedzibą w S. (później Towarzystwo (...) S.A.) (...) akcje o wartości nominalnej 18 zł. Towarzystwo (...) S.A. (nr KRS (...)) specjalizowało się w ubezpieczeniach mieszkaniowych, w lutym 2008 roku w trybie przejęcia połączyło się z zainteresowaną. Aktualnie, po połączeniu w dniu 9 kwietnia 2021 roku spółek ubezpieczeniowych, płatnik posiada 0,009 % akcji zainteresowanej ( (...) akcji na łącznie (...) wszystkich akcji).

W latach 1998 – 2006 poszczególne kierownictwa osiedli, wchodzące w skład płatnika (Piastowskiego, J., Oświecenia, Powstań Narodowych, Armii Krajowej, itd.) zawierały indywidualne umowy z ówczesną (...) S.A., a następnie zainteresowaną, których przedmiotem była techniczna obsługa – kompleksowego ubezpieczenia mieszkań w ramach opłaty za używanie lokalu, w zakresie poboru zadeklarowanej przez członków spółdzielni miesięcznej składki ubezpieczeniowej, a następnie rozliczanie jej z ubezpieczycielem.

Przedmiotowe umowy zawierały nadto informację o zakresie ubezpieczenia, suma ubezpieczenia natomiast była podawana przez lokatora w indywidualnym wniosku o zawarcie kompleksowego ubezpieczenia mieszkania. Płatnik na podstawie przedmiotowych umów, zobowiązał się do przyjmowania miesięcznej składki ubezpieczenia mieszkania, płatnej w czynszu od swoich lokatorów, którzy dobrowolnie zadeklarowali chęć ubezpieczenia lokalu (np. mieszkania), a następnie do przekazywania zebranych kwot wraz z aktualizowanym miesięcznym wykazem tych osób. Tytułem wynagrodzenia za techniczną obsługę poboru składki i przyjmowania zgłoszeń szkód, płatnik otrzymywał od ubezpieczyciela 10% zainkasowanej i przekazywanej składki (obsługa była zwolniona z VAT-u). Rozliczenie należnego wynagrodzenia następowało w systemie miesięcznym na podstawie rachunku płatnika.

W dniu 27 stycznia 2016 roku zainteresowana zawarła umowę generalną nr 12_00_ (...) z płatnikiem, której przedmiotem było określenie warunków, na jakich płatnik będzie świadczyć usługi administracyjne w zakresie umów ubezpieczenia, zawartych u zainteresowanej przez mieszkańców płatnika.

Na podstawie tej umowy płatnik zobowiązał się do :

1/ umożliwienia zainteresowanej podjęcia uzgodnionych z płatnikiem działań zmierzających do informowania mieszkańców o możliwości skorzystania z dedykowanych im ubezpieczeń w tym dystrybucja ulotek reklamowych, udostępnienie miejsca na stronie www. płatnika,

2/ wyznaczenie miejsc na terenie zasobów płatnika, w których zainteresowana może umieszczać materiałów marketingowe dla mieszkańców,

3/ wskazanie mieszkańcom posiadającym ubezpieczenie u zainteresowanej oraz osobom zainteresowanym takim ubezpieczeniem osoby, która będzie odpowiedzialna za obsługę umowy ubezpieczenia,

4/ pobór od ubezpieczonych miesięcznej składki ubezpieczeniowej wraz z opłatami za używanie lokali mieszkalnych w zarządzanych przez płatnika zasobach mieszkaniowych,

5/ sporządzanie miesięcznych wykazów ubezpieczonych, którzy za pośrednictwem płatnika opłacili składkę ubezpieczeniową, w tym imię, nazwisko, wysokość składki

6/ przekazywanie w terminie do 10 dnia następnego miesiąca pobranych za miesiąc wcześniejszy składek wraz z wykazem z pkt 5.

Czynności te płatnik był zobowiązany wykonywać we własnym zakresie i przy wykorzystaniu własnych zasobów. W praktyce m.in. pracownicy płatnika sprawdzali, czy dany mieszkaniec ma ubezpieczone mieszkanie, czy uiścił składkę i w jakiej wysokości, czy zrobił to w terminie; było to dodatkowe obciążenie dla tych osób. Jeżeli jakiś mieszkaniec zdecydował się na ubezpieczenie mieszkania, wówczas płatnik na nowo ustalał dla niego wysokość miesięcznego czynszu z uwzględnieniem wysokości należnej składki na to ubezpieczenie. Składka na ubezpieczenie wpływała w ramach jednej opłaty miesięcznej wraz z czynszem do płatnika, który następnie rozksięgowywał ją i kwotę, odpowiadającą składce na ubezpieczenie, przekazywała do zainteresowanej. Za czynności te zainteresowana zobowiązała się do wypłaty wynagrodzenia w wysokości netto 10% sumy miesięcznych składek ubezpieczeniowych z tytułu umów ubezpieczenia, zawartych z mieszkańcami płatnika, przekazanych przez płatnika na rachunek bankowy zainteresowanej i zarejestrowanych w systemie zainteresowanej. Wynagrodzenie było naliczane w okresach miesięcznych i płatne na podstawie faktury, przedstawionej zainteresowanej przez płatnika.

Zainteresowana współpracuje w ww. sposób od ponad 20 lat z wieloma partnerami, tj. spółdzielniami mieszkaniowymi i wspólnotami w całym kraju.

Ubezpieczona E. N. jest zatrudniona u płatnika na podstawie umowy o pracę od dnia 1 kwietnia 1995 roku na stanowisku gospodarza domu przy Kierownictwie Osiedla (...) w P. Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w P. w wymiarze całego etatu. Ubezpieczona została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika od dnia 1 stycznia 1999 roku. W styczniu 2018 roku zadeklarowała podstawę na ubezpieczenia społeczne w kwocie 3.770 zł.

Do jej obowiązków jako gospodarza domu należy: dbałość o powierzone jego pieczy budynki i ich wyposażenie oraz urządzenia techniczne (w zakresie ochrony nieruchomości), codzienne usuwanie nieczystości w pomieszczeniach budynków przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców, sprzątanie i mycie korytarzy, mycie drzwi wejściowych do budynków i innych pomieszczeń, usuwanie śniegu i lodu, dozorowanie wywozu śmieci, wykonywanie innych czynności zleconych przez przełożonych (w zakresie porządkowo-sanitarnym), powiadomienie administratora o zajęciu i opróżnianiu lokalu, wykonywanie zarządzeń organów władzy państwowej (inne obowiązki).

Początkowo ubezpieczona osobiście dostarczała lokatorom pisma, informacje o wysokości czynszów i monity od płatnika. Obecnie wkłada te informacje do skrzynek pocztowych.

Zainteresowana we własnym zakresie przygotowuje cyklicznie akcje promocyjne o własnych produktach ubezpieczeniowych, wówczas jej pracownicy rekrutują zleceniobiorców m.in. do roznoszenia ulotek promocyjnych. Zainteresowana poszukuje zleceniobiorców w pierwszej kolejności wśród pracowników swoich partnerów biznesowych, którym oferuje niezależną umowę cywilnoprawną na wykonanie określonych prac.

W dniu 8 grudnia 2017 roku ubezpieczona (zleceniobiorca) zawarła z zainteresowaną (zleceniodawcą) umowę zlecenie na okres od dnia 14 grudnia 2017 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku, na podstawie której zobowiązała się wykonać na rzecz zainteresowanej prace dotyczące ubezpieczenia mienia ze składką płatną miesięcznie w sposób samodzielny bez nadzoru i kierownictwa zainteresowanej, tj.

- dystrybucja materiałów reklamowych dotyczących ubezpieczenia mienia będącego w ofercie zainteresowanej w sposób z nią uzgodniony w ramach akcji marketingowych,

- przekazywanie ogólnych informacji o możliwości zawierania umów ubezpieczenia mienia ze składką płatną miesięcznie dla mieszkańców zasobów mieszkaniowych zarządzanych przez płatnika.

Strony uzgodniły, że z tytułu wykonania powyższych czynności ubezpieczona otrzyma wynagrodzenie w wysokości 143 zł za każdą przeprowadzoną akcję dystrybucji materiałów marketingowych oraz 5 zł za każdy nowy wniosek ubezpieczeniowy klienta przyjęty do obsługi technicznej.

Ubezpieczona z tytułu umowy zlecenia z zainteresowaną została zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 14 grudnia 2017 roku do dnia 31 grudnia 2018 roku. W styczniu 2018 roku osiągnęła przychód w kwocie 321zł. Wypłaty tego wynagrodzenia zainteresowana dokonała z zasobów własnych.

Realizując przedmiotową umowę zlecenie ubezpieczona roznosiła lokatorom ulotki i formularze związane z możliwością przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia zorganizowanego przez zainteresowaną.

Płatnik miał wiedzę o tym, że zatrudnieni w niego pracownicy etatowi, zawierali z zainteresowaną umowy zlecenia, nie znał jednakże ani ich treści, ani proponowanego przez zainteresowaną wynagrodzenia. Płatnik nie ewidencjonował na swoje potrzeby tych umów, ani nie miał wiedzy, który konkretnie pracownik ma zawartą taką umowę z zainteresowaną.

Umowa generalna z dnia 27 stycznia 2016 roku zawarta przez zainteresowaną z płatnikiem nie stanowiła ani podstawy, ani zobowiązania do wykonywania przez ubezpieczonego zlecenia w interesie i na rachunek płatnika.

Organ rentowy od dnia 11 lutego 2020 roku do dnia 31 marca 2020 roku przeprowadził kontrolę u płatnika składek w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest organ rentowy oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Kontrola zakończona została protokołem kontroli z dnia 31 marca 2020 roku.

W dniu 14 września 2020 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji uznał odwołanie za zasadne.

Sąd Okręgowy wskazał, że przedmiot sporu stanowiło ustalenie, czy płatnik składek w istocie uzyskał w istotnym stopniu pożytki i korzyści z przejawu działalności, realizowanej przez ubezpieczoną w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z zainteresowaną, nadto czy współpraca między płatnikiem a zainteresowaną była realizowana poprzez zawarte między zainteresowaną a pracownikami płatnika, umowy zlecenia. Pozwany organ rentowy w oparciu wyniki własnej kontroli u płatnika składek doszedł bowiem do przekonania, że umowa zlecenia E. N. mimo, że zawarta z innym podmiotem niż własny pracodawca, była w istotnej części realizowana na rzecz swojego pracodawcy, tj. płatnika składek.

Sąd Okręgowy przytoczył następnie treść art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1 oraz art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a także poglądy judykatury dotyczące tego, że osoba wykonującą pracę na rzecz swojego pracodawcy, na podstawie umów cywilnych, wymienionych w art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych jest uznawana za pracownika, zaś te umowy cywilnoprawne nie stanowią samodzielnych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym. W przypadku podlegania ubezpieczeniom na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie występuje odrębne (samodzielne) ubezpieczenie z tytułu zatrudnienia u drugiego podmiotu, lecz tylko jedno ubezpieczenie u pierwotnie zatrudniającego (postanowienie SN z 20 czerwca 2018 roku, I UZ 15/18, wyrok SN z 7 lutego 2017 roku, II UK 693/15).

W przedmiotowej sprawie poza sporem jest, że płatnika z zainteresowaną łączy umowa z dnia 27 stycznia 2016 roku, określająca zasady współpracy między tymi podmiotami, nadto zainteresowana zawarła z ubezpieczoną, która jest pracownikiem płatnika, umowę cywilnoprawną w czasie trwającego stosunku pracy. Poza sporem w niniejszej sprawie jest także to, że płatnik i zainteresowana prowadzą działalność w odmiennych sferach i w oparciu o odmienne regulacje prawne. Celem spółdzielni jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i administracja nieruchomościami, zainteresowana natomiast jest podmiotem komercyjnym, oferującym odpłatne usługi ubezpieczenia mienia. Okoliczności te wskazują na potencjał współpracy między płatnikiem i zainteresowaną, płatnik bowiem ma interes w uwolnieniu się od potencjalnego ryzyka szkody, zaistniałej w jej mieniu (w tym dla części wspólnych), aczkolwiek zainteresowana nie jest jedynym podmiotem, oferującym usługi ubezpieczenia mienia na rynku. Kierując się zatem kwestiami ekonomicznymi, oferta zainteresowanej musi nie tylko odpowiadać potrzebom płatnika, ale także być konkurencyjna na tle innych. W zaistniałej sytuacji wydaje się być oczywiste, że to zainteresowana przede wszystkim ma interes w podjęciu współpracy z płatnikiem, albowiem w ten sposób zdobywa atrakcyjnego i potencjalnie stałego klienta. Świadczy o tym chociażby dotychczasowa wieloletnia współpraca między tymi podmiotami, sięgająca 1998 roku i poprzednika zainteresowanej, tj. Konsorcjum (...).

W ocenie Sądu Okręgowego treść umowy współpracy z dnia 27 stycznia 2016 roku nie budzi wątpliwości co do celu jej zawarcia, środków i metod jej realizacji. Umowa została zawarta między płatnikiem i zainteresowaną z poszanowaniem zasady swobody umów, a każda ze stron uzyskuje dzięki niej określone benefity. Wolą płatnika było umożliwienie mieszkańcom przystąpienia do dobrowolnego systemu ubezpieczenia mienia od rozmaitych ryzyk na uprzywilejowanych zasadach, tj. uiszczania składki na ubezpieczenie lokali w comiesięcznych, przystępnych ratach, w ramach jednej opłaty wraz z czynszem. W tym zakresie płatnik przyjął na siebie ciężar administrowania wpłatami lokatorów w części dotyczącej składki, albowiem całościowe wpłaty podlegały rozksięgowaniu przez pracowników spółdzielni z podziałem na czynsz i składkę, a następnie przekazaniu części składkowej zainteresowanej. Pracownicy płatnika weryfikowali przy tym regularność wpłat od mieszkańców, wysokość składek, aktualizowali listę mieszkańców, pozostających w ubezpieczeniu. Czynności te zatem zwiększały zakres zwykłych obowiązków pracowników płatnika, co de facto stanowiłoby jego koszt własny, niezwiązany z przedmiotem jego działalności, nieprzynoszący realnych korzyści samemu pracodawcy. W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowo w realiach rynku i zasad zarządzania zasobami ludzkimi, koszt administrowania składkami ubezpieczeniowymi, stanowiący przychód zainteresowanej, powinien zatem obciążać ją bezpośrednio – z racji faktu, iż to zainteresowana finalnie uzyskuje z tego tytułu regularne wpływy. Tym samym nie dziwi zapis w ww. umowie z dnia 27 stycznia 2016 roku, że zainteresowana zobowiązała się względem płatnika do wypłaty wynagrodzenia, obejmującego powyższe kwestie, określonego w §4. W przedmiotowej umowie płatnik wyraził nadto zgodę na prowadzenie przez zainteresowaną działań marketingowych w zakresie działalności ubezpieczeniowej w obszarze lokatorskim i biurowym, m.in. poprzez wyznaczenie miejsc do umieszczania materiałów reklamowych oraz zobowiązała się wskazać mieszkańcom osobę, która na mocy odrębnej umowy, będzie odpowiedzialna za obsługę umowy ubezpieczenia (por. §2 pkt 1 umowy z dnia 27 stycznia 2016 roku).

Biorąc zatem pod uwagę zakres umowy z dnia 19 lipca 2018 roku należy uznać, że ta umowa zlecenia, zawarta przez zainteresowaną z ubezpieczoną, stanowiła konsekwencję i zwykłe następstwo umowy o współpracy z płatnikiem z dnia 27 stycznia 2016 roku, niezależne jednakże od stosunku prawnego, wiążącego ubezpieczonego z płatnikiem. W świetle bowiem czynności, oznaczonych w § 2 tej umowy, realne i uzasadnione wydaje się być postępowanie zainteresowanej, polegające na tym, że w pierwszej kolejności ich realizację powierzała pracownikom płatnika w ramach indywidualnych, okazjonalnych zleceń – w relacji do prowadzonej przez siebie cyklicznie kampanii marketingowej. Pracownicy płatnika byli bowiem zaznajomieni z infrastrukturą, zasobami i zasadami, panującymi u płatnika, z perspektywy zainteresowanej posiadali zatem niezbędny „know-how”, a tym samym koszty zlecenia po stronie zainteresowanej były niższe. Zainteresowana przy tym słusznie zakładała, że czynności podejmowane przez pracowników płatnika na jej rzecz, przełożą się na określony rezultat, mający odzwierciedlenie w liczbie nowych klientów na usługi ubezpieczeniowe wśród mieszkańców płatnika. Tym samym, szansa na osiągnięcie celu gospodarczego przez zainteresowaną rosła.

W ocenie Sądu Okręgowego organ rentowy pozostaje w błędzie przyjmując, że realizacja umowy zlecenia przez ubezpieczoną na rzecz zainteresowanej, przekładała się istotnie na zwiększenie korzyści po stronie płatnika.

Zainteresowana upatrywała bezpośrednio własnego interesu w tym, aby ze swoją ofertą produktową dotrzeć do jak największej liczby mieszkańców, co zwiększało liczbę chętnych na jej usługi. Ubezpieczona to gospodarz domu, zatrudniona przez płatnika. Zakres jej czynności został jednoznacznie określony pisemnie i ich analiza prowadzi do jednoznacznego wniosku, że są to czynności związane tylko i wyłącznie z przedmiotem działalności statutowej płatnika. Nie ma wśród nich ani jednaj wzmianki o jakichkolwiek czynnościach marketingowych na czyjąkolwiek rzecz. Reasumując zatem, zwykłe czynności ubezpieczonej w ramach etatu u płatnika i czynności, wynikające z umowy zlecenia, nie pokrywają się. Ubezpieczona w szczególności, realizując umowę zlecenia, nie wykonywała także czynności, należących do gospodarza domu, należy zatem wykluczyć jakąkolwiek próbę ukrywania nadgodzin po stronie płatnika. Ubezpieczona przy tym wskazała w toku postępowania, że roznosiła lokatorom ulotki i formularze związane z możliwością przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia zorganizowanego przez zainteresowaną. Płatnik wiedział o ofercie zainteresowanej, skierowanej do jego pracowników na wykonanie rozmaitych czynności, w tym marketingowych na rzecz zainteresowanej w drodze umowy zlecenia. Płatnik nie ingerował ani w treść tych umów, ani w wysokość wynagrodzenia dla zleceniobiorców. Zainteresowana dotarła do pracowników płatnika w kwestii zleceń we własnym zakresie, nawiązując najpierw taką umowę z jednym z pracowników administracji płatnika i następnie poprzez niego do reszty zainteresowanych pracowników. Podpisanie umowy zlecenia z zainteresowaną było całkowicie dobrowolne, płatnik nie wywierał w tym zakresie żadnego nacisku na swoich pracowników, nie kontrolował tych umów, nie ewidencjonował ich liczby ani nie wnikał w sferę finansową. Kwestia wynagrodzenia zleceniobiorców, w ocenie Sądu również nie pozostawia żadnych wątpliwości, jest ono bowiem ściśle związane z rezultatem, jaki w przypadku ubezpieczonej spowodowało rozniesienie ulotek reklamowych. Wynagrodzenie zostało nadto wypłacone ubezpieczonej bezpośrednio przez zainteresowaną, co znajduje odzwierciedlenie w materiale dowodowym sprawy.

Zatem w ustalonym stanie faktycznym przyjąć należało, iż ubezpieczona wykonywała prace z zakresu marketingu, który w ten sposób realizowała zainteresowana. Z zawartej umowy współpracy z dnia 27 stycznia 2016 roku wynika, iż zainteresowana nie powierzyła marketingu płatnika tylko płatnik umożliwiał prowadzenie marketingu zainteresowanej poprzez swoje zasoby.

Odnosząc powyższe do ustaleń organu rentowego, należy zatem w pierwszej kolejności wskazać, że organ rentowy nie wykazał w żaden sposób, aby płatnik, jako pracodawca, przekazywał osobie trzeciej, jaką jest zainteresowana, środki na sfinansowanie zadań, wynikających z umowy zlecenia z E. N., co ostatecznie przełożyłoby się na korzyść zwrotną dla płatnika w postaci wypłaty finalnego, wyższego wynagrodzenia z umowy generalnej z dnia 27 stycznia 2016 roku. W ocenie Sądu Okręgowego w świetle ustalonego w sprawie stanu faktycznego, udowodnienie tego jest niemożliwe.

Reasumują powyższe, w ocenie Sądu I instancji między zainteresowaną i płatnikiem, między płatnikiem i ubezpieczoną oraz między zainteresowaną i ubezpieczoną istnieją odrębne stosunki prawne, funkcjonujące niezależnie od siebie i powiązane ze sobą jedynie przez prymat organizacyjny, a nie ekonomiczny.

Mając zatem powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że ustalenia organu rentowego w toku kontroli u płatnika składek, odzwierciedlone w zaskarżonej decyzji są zbyt daleko idące, nie licują z rzeczywistym charakterem i celem zawartych między płatnikiem, zainteresowaną i ubezpieczoną umów, a także są sprzeczne z celem przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej (przeciwdziałanie fluktuacji pracodawców, przeciwdziałanie omijaniu przepisów o normach czasu pracy i przeciwdziałanie unikaniu „oskładkowania” określonych przychodów pracownika związanych z działalnością pracodawcy, ale uzyskanych na skutek wykonywania umowy zawartej z osobą trzecią) i w tej sytuacji nie można włączyć do podstawy wymiaru składek ubezpieczonej na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy o pracę, wynagrodzenia uzyskanego przez ubezpieczoną w związku z wykonaniem umowy zlecenia.

Z tych przyczyn na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego, Sąd Okręgowy orzekł w punkcie drugim i trzecim sentencji zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1- 4 w zw. z art. 99 k.p.c. i z uwagi na wartość przedmiotu sporu w sprawie - § 2 pkt 1 w zw. z §15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 roku, poz. 265).

Apelację od powyższego wyroku, w całości, wywiódł organ rentowy, zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności treści dokumentów, takich jak umowa współpracy i umowa zlecenia, które przyczyniło się do nieprawidłowości w ustaleniach stanu faktycznego; nadanie zbyt istotnego znaczenia okoliczności, że działalność ubezpieczeniowa nie stanowi działalności statutowej spółdzielni; a także sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że praca ubezpieczonej i pozostałych gospodarzy domu jako zleceniobiorców U. nie przyniosła takiego rezultatu dla spółdzielni, aby uznać, że jest to praca na rzecz swego pracodawcy, bo prowizja w wysokości 10 % netto wartości składki nie miała charakteru wymiernego, istotnego w porównaniu do wysokości przychodów spółdzielni, która pokrywała jedynie zwiększone koszty obsługi umowy generalnej z (...), przy czym odwołująca w żaden sposób nie wykazała jakie koszty ponosiła w związku z obsługą umowy generalnej, wskazując jedynie, że udostępniała stronę internetową do ogłoszeń; miejsce w zasobach spółdzielni do rozwieszania plakatów, a w przypadku pracowników spółdzielni wskazała - zeznająca w imieniu płatnika A. T. - że dochodziło do zwiększenia obowiązków pracowniczych nie przedstawiając, w jaki sposób wzrosły wynagrodzenia pracowników obsługujących umowy ubezpieczenia zawarte pomiędzy (...) i spółdzielcami, czy został zwiększony wymiar czasu pracy, czy też pracownicy wykonywali pracę w nadgodzinach, nie przedkładając żadnego dowodu na wzrost kosztów;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, poprzez jego niezastosowanie, polegające na przyjęciu, że sporna umowa zlecenia zawarta pomiędzy ubezpieczoną, będącą pracownikiem odwołującej Spółdzielni, a (...) nie stanowiła pracy na rzecz własnego pracodawcy i dlatego wynagrodzenie ze spornej umowy zlecenia nie wlicza się do podstawy wymiaru składek z tytułu umowy o pracę ze Spółdzielnią, a płatnikiem pozostaje zainteresowana (...) S.A.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, zasądzenie od odwołującej i zainteresowanej (...) S.A. kosztów zastępstwa pełnomocnika organu rentowego wg norm przepisanych za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację, odwołująca Spółdzielnia Mieszkaniowa Osiedle (...) w P., wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

W odpowiedzi na apelację, zainteresowana (...) S.A. wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia czy organ rentowy zasadnie ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonej E. N. wliczając do podstawy wymiaru tych składek kwoty wypłacone z tytułu umów zlecenia zawartych przez ubezpieczoną z (...) S.A., które w ocenie organu rentowego były wykonywane na rzecz pracodawcy ubezpieczonej.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W przepisie art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazano, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Z kolei zgodnie z art. 18 ust. 1a cyt. ustawy w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.

Natomiast według art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust.3.

Konsekwencją podlegania ubezpieczeniom społecznym jest także obowiązek ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1938 ze zm.).

Z kolei zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. użyte w tej ustawie określenia, oznaczają przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu umowy o pracę lub umowy zlecenia.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego trafny okazał się zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów prawa materialnego art. 8 ust 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że sporna umowa zlecenia zawarta pomiędzy ubezpieczoną, będącą pracownikiem odwołującej Spółdzielni, a (...) nie stanowiła pracy na rzecz własnego pracodawcy i dlatego wynagrodzenie ze spornej umowy zlecenia nie wlicza się do podstawy wymiaru składek z tytułu umowy o pracę ze Spółdzielnią, a płatnikiem pozostaje zainteresowana (...) S.A.

Odnosząc się do tak sprecyzowanego zarzutu, Sąd Apelacyjny wskazuje, że na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - za pracownika w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W literaturze przedmiotu zgodnie przyjmuje się, że cytowany przepis rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy o wykonywanie pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej przez osobę, która umowę taką zawarła z podmiotem trzecim, jednakże w ramach tej umowy cywilnoprawnej wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Kluczową zatem przesłanką, decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej, jest to, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą.

Zgodnie z aprobowanym przez Sąd Apelacyjny poglądem orzecznictwa, przez wykonywanie pracy "na rzecz" pracodawcy, w rozumieniu powołanego przepisu, należy rozumieć "uzyskiwanie" przez pracodawcę "rezultatu pracy", w tym znaczeniu, że musi istnieć bezpośredni związek między korzyścią pracodawcy, która jest wymierna i związana z realizacją celów statutowych, a pracami wykonywanymi przez jego pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z innym podmiotem (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., sygn. akt II UZP 6/09; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010 r., sygn. akt I UK 259/09 oraz z dnia 25 maja 2010r., sygn. akt I UK 354/09).

Wskazuje się w orzecznictwie, że regulacja art. 8 ust 2a ustawy obejmuje sytuację, gdy pracownik wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, na podstawie umowy zawartej z innym podmiotem. Tak też Sąd Najwyższy stwierdził już w uchwale z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, wyjaśniając, że to pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, nie zaś ta osoba trzecia. Kolejne orzeczenia Sądu Najwyższego jednolicie utrwalają to stanowisko i odnoszą się do dalszych kwestii, wynikających z przyjęcia, że płatnikiem składek jest pierwotny pracodawca (wyroki z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, z dnia 2 lutego 2010 r., I UK 259/09, z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11, z dnia 11 maja 2012 r., I UK 5/12, z dnia 22 października 2013 r., III UK 155/12, z dnia 6 lutego 2014 r., II UK 279/13, z dnia 3 kwietnia 2014 r., II UK 399/13).

W konsekwencji - bez względu na rodzaj wykonywanych czynności przez pracownika, wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią oraz niezależnie od tożsamości rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią, wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez osobę trzecią ze środków pozyskanych od pracodawcy na podstawie umowy łączącej pracodawcę z osobą trzecią. Z punku widzenia przepływów finansowych, to pracodawca przekazuje osobie trzeciej środki na sfinansowanie określonego zadania, stanowiącego przedmiot swojej własnej działalności, a osoba trzecia, wywiązując się z przyjętego zobowiązania, zatrudnia pracowników pracodawcy. Wszystko to zaś ma na celu obniżenie kosztów zatrudnienia przez zastąpienie "oskładkowanego" wynagrodzenia za pracę "nieoskładkowanym" wynagrodzeniem za wykonanie dzieła lub za wykonanie usług (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2017 r., II UK 693/15).

Sąd Apelacyjny stwierdza, iż wobec powyższych rozważań i okoliczności faktycznych sprawy należało uznać, iż w niniejszej sprawie przesłanki z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej zostały spełnione.

Niesporne jest, że odwołującą spółdzielnię łączyła z zainteresowaną umowa współpracy z dnia 27 stycznia 2016 r., jak i to, że (...) S.A. zawarła z E. N. , która jest pracownikiem odwołującej, umowę cywilnoprawną w czasie trwającego stosunku pracy.

Treść umowy współpracy nie budzi wątpliwości co do celu jej zawarcia, środków i metod jej realizacji. Przedmiotem tej umowy było określenie warunków, na jakich Spółdzielnia będzie świadczyć usługi administracyjne w zakresie umów ubezpieczenia, zawartych w (...) S.A. przez mieszkańców Spółdzielni. Usługi te miały polegać na pobieraniu od ubezpieczonych należnej składki i przekazywaniu jej do (...) S.A. oraz wsparciu działań marketingowych i prewencyjnych, prowadzonych przez (...) S.A. w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni, m.in. dystrybucja ulotek reklamowych, wskazanie miejsc do umieszczenia materiałów reklamowych (...), udostępnienie miejsca na stronie www Spółdzielni, sporządzanie miesięcznych wykazów ubezpieczonych. Czynności te Spółdzielnia była zobowiązana wykonywać we własnym zakresie i przy wykorzystaniu własnych zasobów. Za czynności te (...) S.A. zobowiązała się do wypłaty wynagrodzenia w wysokości netto 10% sumy miesięcznych składek ubezpieczeniowych z tytułu umów ubezpieczenia, zawartych z mieszkańcami Spółdzielni, przekazanych przez Spółdzielnię na rachunek bankowy (...) S.A. i zarejestrowanych w systemie (...) S.A. Wynagrodzenie było naliczane w okresach miesięcznych i płatne na podstawie faktury, przedstawionej zainteresowanej przez Spółdzielnię.

Nie było także sporu co do tego, że w dniu 8 grudnia 2017r. podczas zebrania z przedstawicielem (...) S.A. doszło do zawarcia z ubezpieczoną umowy zlecenia, której przedmiotem była dystrybucja materiałów marketingowych dotyczących ubezpieczenia mienia, będącego w ofercie (...) S.A. w sposób uzgodniony z towarzystwem ubezpieczeniowym w ramach akcji marketingowych, przekazywanie zainteresowanym ogólnych informacji o możliwości zawierania umów ubezpieczenia mienia ze składką płatną miesięcznie dla mieszkańców zasobów mieszkaniowych, zarządzanych przez Spółdzielnię.

Sąd Apelacyjny – wbrew ustaleniom Sądu Okręgowego – podzielił argumentacje pozwanego, że praca ubezpieczonej, będącej pracownikiem Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w P., w ramach umowy zlecenia zawartej z (...) S.A., w końcowym rozrachunku świadczona była na rzecz ww. spółdzielni. Kluczowe dla takiej oceny było ustalenie, że na skutek pracy wynikającej z urnowy zlecenia zawartej z (...) S.A., to właśnie Spółdzielnia Mieszkaniowa uzyskiwała korzyści w postaci prowizji. Błędnym byłoby zatem przyjęcie, że sporna umowa zlecenia była realizowana wyłącznie w interesie (...) S.A. Zarówno umowa generalna zawarta pomiędzy odwołującą spółdzielnią i (...) S.A. oraz umowy zlecenia indywidualnie zawierane z pracownikami odwołującej (w tym ubezpieczoną), wpływały na dochód jaki miała osiągnąć Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle (...)” w P.. Czynności marketingowe wykonywane przez ubezpieczoną w postaci dystrybucji ulotek reklamowych, były czynnościami wprost powiązanymi z realizacją umowy o współpracy zawartej pomiędzy odwołującą Spółdzielnią a zainteresowaną (...), gdyż stanowiły etap pozyskiwania nowych klientów (...), bez których nie byłaby możliwa obsługa administracyjna polis realizowana przez Spółdzielnię w ramach umowy współpracy.

Zdaniem Sądu Odwoławczego wysokość prowizji jaką otrzymywała odwołująca spółdzielnia, w świetle obowiązujących przepisów, nie miała znaczenia. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle (...)” w P. otrzymywała korzyści majątkowe dzięki pracy swoich pracowników świadczonej w ramach umowy zlecenia z (...) S.A. To od aktywności pracowników odwołującej Spółdzielni (w tym ubezpieczonej) zależało, jaki zysk osiągnie Spółdzielnia z tytułu umowy generalnej zawartej z (...) S.A. Nietrafnym jest zatem ustalenie, że umowa zlecenia była realizowana wyłącznie w interesie (...) S.A. Zarówno umowa generalna zawarta pomiędzy odwołującą spółdzielnią i (...) S.A. oraz umowy zlecenia indywidualnie zawierane z pracownikami odwołującej wpływały na dochód jaki miał osiągnąć Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle (...)” w P.. Nie ma znaczenia przy tym, że ostatecznie dochody te były niewielkie.

Należy zwrócić uwagę, że działania marketingowo-informacyjne podejmowane przez ubezpieczoną w godzinach i w miejscu jej pracy prowadziły do zawierania umów ubezpieczenia już bezpośrednio przez przedstawiciela (...) S.A. Ponadto czynności wynikające z umowy zlecenia ubezpieczona wykonywała na terenie Spółdzielni Mieszkaniowej „Osiedle (...)” w P., na stanowisko pracy, które zapewnił jej pracodawca, w godzinach pracy, za które otrzymywała wynagrodzenie od pracodawcy, z wykorzystaniem sprzętu i materiałów, które zapewnił jej pracodawca.

W tym stanie rzeczy zasadne okazało się stanowisko organu rentowego, zaś zaskarżona decyzja prawidłowo kwalifikuje umowę cywilnoprawną ubezpieczonej zwartą z (...) S.A, w ramach której świadczyła ona usługi na rzecz swego pracodawcy, z których przychód, w związku z treścią art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pracodawca powinien uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczanie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Z regulacją art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych koresponduje unormowanie zawarte w art. 18 ust. 1a i w art. 20 ust. 1 tej ustawy, dotyczące problematyki podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Skoro, bowiem w sytuacjach, do których odnosi się art. 8 ust. 2a ustawy, mamy do czynienia z jednym, szeroko ujętym pracowniczym tytułem obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym, to konsekwentnie w art. 18 ust. 1a i następczo w art. 20 ust. 1 tej ustawy nakazano w stosunku do tych ubezpieczonych uwzględnienie w postawie wymiaru składek również przychodu z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Płatnikiem tych składek, w myśl art. 4 pkt 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest pracodawca, który jest zobowiązany uwzględniać w podstawie wymiaru składek za swoich pracowników także przychody uzyskiwane przez tych pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych, o ile prace w ramach tych umów wykonują w warunkach objętych dyspozycją art. 8 ust. 2a tej ustawy. Jednolite stanowisko w tej kwestii zostało zaprezentowane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46 oraz w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 259/09, oraz z dnia 18 października 2011 r., III UK 22/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266).

Reasumując – całość przedstawionych rozważań prowadzi do wniosku, że organ rentowy dokonał naliczenia podstawy wymiaru składek ubezpieczonej zgodnie z powyższymi normami, zatem zaskarżoną decyzję należało uznać za prawidłową.

Tym samym zarzuty przedstawione w apelacji okazały się trafne, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Z powyższych względów na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i oddalił odwołanie, a także konsekwentnie zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że zasądził od odwołującej na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. kwotę 90,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 §1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c., zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, zasądzając od odwołującej i zainteresowanej na rzecz pozwanego (jako strony wygrywającej) kwoty po 240 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach procesu do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Wiesława Stachowiak