Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesława Stachowiak

Sędziowie: Małgorzata Aleksandrowicz

Przemysław Horak

Protokolant: Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2021 r. w Poznaniu

sprawy D. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wysokość świadczenia

na skutek apelacji D. H.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 26 września 2018 r. sygn. akt VIII U 1125/18

oddala apelację.

Przemysław Horak

Wiesława Stachowiak

Małgorzata Aleksandrowicz

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 marca 2018 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. dokonał waloryzacji renty przysługującej D. H. od dnia 1 marca 2018 roku. Wysokość zwaloryzowanej renty ustalono przez pomnożenie kwoty świadczenia ustalonego na dzień 28 lutego 2018 roku tj. 1448,44 zł przez wskaźnik waloryzacji 102.98%. Renta po waloryzacji od 1 marca 2018 roku wyniosła 1491,60 zł.

Decyzją z dnia 11 maja 2018 roku znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., po rozpatrzeniu wniosku z 8 stycznia 2016 roku, odmówił D. H. prawa do przeliczenia podstawy wymiaru renty z uwzględnieniem pełnej kwoty wypłaconych zasiłków chorobowych po ustaniu ubezpieczenia.

W uzasadnieniu organ rentowy wyjaśnił, że zgodnie z przepisami rozporządzenia rozporządzanie Rady Ministrów z 1 kwietnia 1985 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent, nie podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru kwoty zasiłków chorobowych, świadczeń rehabilitacyjnych i zasiłków macierzyńskich wypłaconych za okres po ustaniu ubezpieczenia. Wobec powyższego ZUS nie miał podstaw do wliczenia do podstawy wymiaru renty kwot zasiłków chorobowych wypłaconych po ustaniu ubezpieczenia.

Z decyzjami powyższymi nie zgodziła się D. H., zaskarżając je w całości odwołaniami wniesionymi w przepisanym terminie i trybie, wnosząc o ich zmianę poprzez ponowne obliczenie renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem w jej podstawie wypłaconych w latach 2010-2012 kwot wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, zasiłków chorobowych i świadczeń rehabilitacyjnych.

Odwołanie od decyzji z dnia 10 marca 2018 roku zostało zarejestrowane pod sygn. akt VIII U 1125/18, natomiast odwołanie od decyzji z dnia 11 maja 2018 roku zostało zarejestrowane pod sygn. akt VIII 1335/18. Sąd Okręgowy połączył powyższe sprawy do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 26 września 2018 r., w sprawie o sygn. akt VIII U 1125/18, Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił odwołania.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia i rozważania:

Na mocy decyzji z dnia 26 września 2012 roku przyznano odwołującej D. H. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 17 maja 2012 roku tj. od zaprzestania pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Do ustalenia podstawy wymiaru renty przyjęto podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych tj. z okresu od 1 stycznia 2001 roku do 31 grudnia 2010 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 91,33%. Do ustalenia wysokości renty przyjęto 20 lat i 7 miesięcy okresów składkowych oraz 6 lat i 10 miesięcy okresów nieskładkowych.

Decyzją z dnia 24 października 2012 roku przeliczono świadczenie ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na 96,84%.

Odwołująca była zatrudniona do dnia 30 listopada 2010 roku.

Zasiłek chorobowy pobierała od dnia 22 listopada 2010 roku do dnia 22 maja 2011 roku, natomiast w okresie od dnia 23 maja 2011 roku do dnia 16 maja 2012 roku pobierała świadczenie rehabilitacyjne.

W dniu 8 stycznia 2018 roku odwołująca wystąpiła z wnioskiem o ponowne przeliczenie świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, zasiłków chorobowych i świadczeń rehabilitacyjnych oraz o przyjęcie do ponownego obliczenia świadczenia:

- zarobków z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 2002-2011 roku

- zarobków z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 2003-2012 roku,

- zarobków z dowolnych 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia: 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1994, 1997, 1998, 1999, 2000, 2002, 2003, 2004, 2007, 2008, 2010, 2011.

Sporną decyzją z dnia 11 maja 2018 roku znak (...) organ rentowy odmówił odwołującej przeliczenia podstawy wymiaru renty z uwzględnieniem pełnej kwoty zasiłków chorobowych po ustaniu ubezpieczenia uzasadniając, że zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne wypłacone po ustaniu stosunku pracy nie podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru świadczenia.

Drugą decyzją również z dnia 11 maja 2018 roku znak (...) organ rentowy odmówił przeliczenia podstawy wymiaru renty z 10 lat kalendarzowych 2002-2011, 2003-2012 oraz z 20 lat kalendarzowych uznając, że wskaźnik wysokości obliczony z 10 lat kalendarzowych 2002- 2011 wynosi 90,98 %, z 10 lat kalendarzowych 2003 - 2012 wynosi 85,05 % a z 20 lat kalendarzowych wynosi 76,52 %. Powyższe wskaźniki są niższe od aktualnego wskaźnika 96,84 % wg którego obliczona jest wysokość aktualnego świadczenia.

Decyzja ta nie została zaskarżona i jest prawomocna.

W dniu 11 maja 2018r. została także wydana trzecia decyzja odmowna, w której organ rentowy odmówił podwyższenia renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ Komisja Lekarska ZUS prawomocnym orzeczeniem z dnia 28 lutego 2018r. nie stwierdziła u odwołującej całkowitej niezdolności do pracy. Także ta decyzja ta nie została zaskarżona i jest prawomocna.

W oparciu o wyżej ustalony stan faktyczny wskazał, że odwołania jako niezasadne podlegały oddaleniu w całości.

Sąd I instancji stwierdził, że przedmiot sporu w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy organ rentowy w sposób prawidłowy odmówił przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem zasiłków chorobowych i świadczeń rehabilitacyjnych wypłacanych po ustaniu stosunku pracy, czy też nie, a tym samym w konsekwencji, czy pozwany prawidłowo ustalił w decyzji z dnia 10 marca 2018 roku zwaloryzowaną wysokość świadczenia.

Sąd Okręgowy powoływał następnie podstawę prawną rozstrzygnięcia, tj. art. 15 ust. 1, 4, 5 i 6, art.. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując, że odwołująca domagała się przeliczenia podstawy renty z 10 lat kalendarzowych tj. od 2002 do 2011 z uwzględnieniem wypłaconych w tych latach zasiłków chorobowych i świadczeń rehabilitacyjnych albowiem wówczas wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty wynosi 99,24% i jest wyższy od wskaźnika ustalonego w decyzji organu rentowego z dnia 24 października 2012 roku w wysokości 96,84%.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że podstawę wymiaru zarówno emerytury jak i renty mogą stanowić tylko przychody, których dotyczy obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.; dalej ustawa systemowa) ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu podlega osoba będąca pracownikiem.

Zdaniem Sądu I instancji możliwa jest dwojaka wykładnia art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej. Można przyjmować, że prawo doliczenia do podstawy wymiaru emerytury dotyczy tylko kwot wypłaconych z tytułu niezdolności do pracy przysługujących w okresie posiadania statusu ubezpieczonego - czyli w okresie pozostawania w stosunku pracy. Za takim poglądem przemawia wykładnia systemowa. System emerytalny w sposób istotny uzależnia wysokość świadczeń emerytalnych od długości okresów składkowych oraz wielkości uiszczonych składek na ubezpieczenie emerytalne, a wcześniej ubezpieczenie społeczne. Podstawę wymiaru świadczeń mogą stanowić tylko te przychody, których dotyczy obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Unormowanie pozwalające na uwzględnienie do podstawy wymiaru emerytury przychodów nie objętych obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne (wobec art. 18 ust. 2 ustawy systemowej) stanowi wyjątek od tej zasady, co przemawiałoby za jego ścisłą interpretacją. Doliczanie do podstawy wymiaru emerytury dochodów, od których nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne powinno mieć charakter wyjątkowy i ograniczać się do sytuacji, kiedy pracownik podlegając temu ubezpieczeniu w zamian za wynagrodzenie otrzymuje świadczenia z ubezpieczenia chorobowego.

Zgodne to jest z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U. 1989 r. Nr 11, poz. 63 ze zm.), który stanowi, że podstawę wymiaru emerytur i rent, zwanej dalej "podstawą wymiaru", ustala się od wynagrodzenia z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, z uwzględnieniem wypłaconych zamiast tego wynagrodzenia świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego po ustaniu ubezpieczenia emerytalnego są świadczeniami wyjątkowymi i mają na celu ochronę niemożności znalezienia i podjęcia nowego zatrudnienia w sytuacji "niezdolności do pracy" (uchwała Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2002 r., III UZP 4/02). Doliczanie zatem zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego do podstawy wymiaru emerytury lub renty po ustaniu zatrudnienia nie miałoby racjonalnego uzasadnienia. Pogląd taki wyraził Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 7 lutego 2007 r., III AUA 1513/05 i Sąd Okręgowy w pełni się do niego przychylił.

Sąd Okręgowy wskazał, że wykładnia art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej wyraża tezę, iż zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne wypłacane po ustaniu stosunku pracy nie podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru renty. Wykładnia przeciwna nie jest uprawniona. Nie można pomijać, że po ustaniu zatrudnienia mogą wystąpić niekrótkie okresy niezdolności do pracy wymagające wypłaty zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Mogą one też wystąpić wielokrotnie w okresie lub w latach wybranych przez ubezpieczonego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury (z 10 kolejnych lat kalendarzowych z ostatnich 20 przed wnioskiem lub z 20 lat wybranych z całego ubezpieczenia - art. 15 ust. 1, 2 i 6 ustawy emerytalnej). Nie byłoby zatem ograniczenia do doliczania tych świadczeń do podstawy wymiaru świadczenia (składek) tylko w jednym (danym) roku kalendarzowym, wybranym do ustalenia podstawy wymiaru. Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne wypłacane po ustaniu zatrudnienia w niemałej części mogłyby więc składać się na podstawę wymiaru emerytury lub renty. Skoro świadczenie zależy od składki pochodnej od wynagrodzenia za pracę, natomiast zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne składce nie podlegają, to przeciwna wykładnia art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej już tylko ze względów systemowych nie jest uprawniona. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 sierpnia 2009 roku III UZP 1/09, który Sąd Okręgowy w pełni podziela.

W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne pracowników nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków (art. 18 ust. 2 ustawy systemowej). Bez szczególnej regulacji z art. 15 ust. 3 nie byłoby więc możliwe ich "doliczanie" do podstawy wymiaru świadczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego stanowisko przeciwne wyrażone przez odwołującą, niż przyjęte w powyższej uchwale Sądu Najwyższego niezasadnie główny walor nadaje wykładni literalnej, która w rozstrzygnięciu tego zagadnienia nie mogła być decydująca.

Wobec powyższego skoro decyzja z dnia 11 maja 2018 roku odmawiająca przeliczenia podstawy wymiaru renty z uwzględnieniem kwot zasiłków chorobowych i świadczeń rehabilitacyjnych po ustaniu zatrudnienia okazała się prawidłowa, a świadczenie odwołującej zostało przez pozwany organ rentowy ustalone prawidłowo i według najkorzystniejszego dla niej wariantu, to również decyzja z dnia 10 marca 2018 roku o waloryzacji renty jest prawidłowa.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania.

Apelację od wyroku wniosła odwołująca, zarzucając naruszenie art. 2a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i wyrażonej w tym przepisie zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, a w konsekwencji możliwości uwzględnienia w podstawie wymiaru renty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz zasiłków chorobowych niezależnie od tego, czy dana osoba jest, czy nie jest objęta stosunkiem pracy.

W konkluzji apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości.

W piśmie procesowym z dnia 29 maja 2019r. odwołująca precyzując apelację podała, że kwestionuje wyrok Sądu Okręgowego w zakresie oddalenia odwołania od decyzji z dnia 11 maja 2018r.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Wbrew zarzutom apelującej, Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych. W pisemnych motywach zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy wskazał, jaki stan faktyczny stał się jego podstawą oraz podał, na jakich dowodach oparł się przy jego ustalaniu. Sąd Apelacyjny ustalenia Sądu I instancji uznał i przyjął jako własne, bez potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776 oraz z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09 i z dnia 24 września 2009 r., II PK 58/09).

Apelująca zaskarżyła wyrok Sądu Okręgowego wyłącznie w zakresie oddalenia jej odwołania od decyzji z dnia 11 maja 2018r., a zatem kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy organ rentowy w sposób prawidłowy odmówił przeliczenia podstawy wymiaru renty z uwzględnieniem zasiłków chorobowych i świadczeń rehabilitacyjnych wypłacanych po ustaniu stosunku pracy w latach 2010r. – 2012r.

Zasadniczym zarzutem sprecyzowanym w apelacji był zarzut naruszenia art. 2a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. naruszenie wyrażonej w tym przepisie zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, a w konsekwencji zasady uwzględnienia w podstawie wymiaru świadczenia wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz zasiłków chorobowych niezależnie od tego, czy dana osoba jest, czy nie jest objęta stosunkiem pracy.

Sąd Apelacyjny uznał tak sprecyzowany zarzut za bezzasadny w całości podzielając stanowisko Sądu Okręgowego, a także przyjętą za podstawę prawną rozstrzygnięcia uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009r., sygn. III UZP 1/09.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 i 3a ustawy, do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a. (ust.3).

Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty uwzględnia się kwoty wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, przysługujących ubezpieczonemu w roku kalendarzowym przypadającym po 2004 r., z tym że łączna kwota podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i zasiłków nie może przekroczyć maksymalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (ust. 3a).

O tym, że zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne wypłacane po ustaniu stosunku pracy nie podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru emerytury przesądziła uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009r., sygn. III UZP 1/09. W podstawie wymiaru emerytury nie mogą mieć bowiem udziału świadczenia, które strona otrzymuje po ustaniu ubezpieczenia pracowniczego (art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), jak miało to miejsce w odniesieniu do zasiłków chorobowych i świadczeń rehabilitacyjnych odwołującej.

Sąd Apelacyjny w całości podziela zatem pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu powoływanej wyżej uchwały z 19 sierpnia 2009r., że skoro emerytura lub renta zależy od składki pochodnej od wynagrodzenia za pracę, natomiast zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne składce nie podlegają, to przeciwna wykładnia art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej już tylko ze względów systemowych nie jest uprawniona. W przeciwnym bowiem wypadku podstawa wymiaru świadczenia mogłaby wówczas składać się w niemałej części ze świadczeń, od których nie odprowadza się składki emerytalnej i które w ogóle nie należą do ubezpieczenia emerytalnego.

Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy - nie można przyjąć, iż z ustawy emerytalnej wynika rozwiązanie o prostej kumulacji zwykłej podstawy wymiaru emerytury i renty (składkowej - art. 15 ust. 1) ze szczególnymi świadczeniami wymienionymi w art. 15 ust. 3. Przepis ten stanowi o "doliczeniu" do tej podstawy kwot tych innych świadczeń przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym. Jeżeli podmiotem uprawnionym do takiego doliczenia jest ubezpieczony, to tylko w znaczeniu definicji "ubezpieczonego" z art. 4 pkt 13 ustawy emerytalnej, co prowadzi do wniosku, że te inne świadczenia mogą być doliczone do podstawy wymiaru tylko za czas, gdy zainteresowany pozostawał w ubezpieczeniu emerytalnym. Skoro więc szczególne wobec przepisu art. 15 ust. 1 (zasady) rozwiązanie z art. 15 ust. 3 odnosi się do ubezpieczonego, który w danym roku kalendarzowym uzyskał wymienione w nim świadczenia, to zwiększenie podstawy wymiaru emerytury zależy od pozostawania w ubezpieczeniu emerytalnym w tym roku kalendarzowym, a nie od podlegania kiedykolwiek ubezpieczeniu emerytalnemu (przed 1 stycznia 1999 r. - społecznemu). Taki wynik wykładni potwierdza użycie czasownika "doliczać". Wskazuje on semantycznie, że nie chodzi o zwykłe sumowanie, lecz o "doliczenie" do pewnej wartości lub w danym okresie (w znaczeniu dopełnienia), w tym przypadku do końca ubezpieczenia emerytalnego i rentowego w danym roku kalendarzowym lub tylko za ten okres. Słowo "dolicza" uprawnia również tę myśl, że jakościowo nie są to te same wartości, a więc podstawa wymiaru ustalona z przeciętnej podstawy wymiaru składki i kwoty innych świadczeń z art. 15 ust. 3 (zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne).

W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków (art. 18 ust. 2 ustawy systemowej). Bez szczególnej regulacji z art. 15 ust. 3 nie byłoby więc możliwe ich "doliczanie" do podstawy wymiaru emerytury i renty. Podstawowa zasada wynika z art. 15 ust. 1 ustawy systemowej stwierdzającego, że podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli zatem prawodawca nakazuje "doliczyć" ubezpieczonemu do składkowej podstawy wymiaru emerytury świadczenia, które nie podlegają składce i nie wynikają z ubezpieczenia emerytalnego, to racjonalna wykładnia prowadzi do wniosku, że czasokres, za który można doliczyć do podstawy wymiaru zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne, nie wykracza poza okres pracowniczego zatrudnienia (ubezpieczenia emerytalnego i rentowego).

Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne stanowią świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, odrębnego od ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Obecny podział składek na te ubezpieczenia wymaga odrębnego traktowania tych ubezpieczeń, w tym również świadczeń przysługujących w ramach chronionego ryzyka. Ubezpieczenie chorobowe nie zastępuje ubezpieczenia emerytalnego i rentowego gdy ono się kończy. Po ustaniu pracowniczego zatrudnienia ustaje ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Zasiłki chorobowe i świadczenie rehabilitacyjne mogą przysługiwać pracownikowi w czasie zatrudnienia i po jego ustaniu. Rozwiązanie z art. 15 ust. 3 należy uznać więc za wyjątkowe, sprowadzające się do stanowiska, że wymienione w nim zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne nie są doliczane do podstawy emerytury i renty po ustaniu zatrudnienia.

Wskazano już wyżej, że świadczenia za czas niezdolności do pracy nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (art. 18 ust. 2 ustawy systemowej). Z drugiej strony składkę emerytalną i rentową finansuje się niektórym osobom niepozostającym w zatrudnieniu (art. 16 ust. 8, ust. 9, ust. 12 ustawy systemowej). Nie ma wśród nich pobierających zasiłki chorobowe. Jeżeli więc państwo finansuje składkę emerytalną i rentową w niektórych sytuacjach, lecz nie za okres zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego, to również ten argument przemawiała za ścisłą wykładnią art. 15 ust. 3 ustawy.

Uwzględniając wyżej poczynione rozważania nie można uznać za uzasadniony zarzut apelującej związany z naruszeniem art. 2a ust. 1 ustawy systemowej i zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, skoro zróżnicowanie prawne podmiotów co do możliwości wliczenia okresu zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego do podstawy wymiaru emerytury i renty zależy od pozostawania w stosunku pracy za ten okres. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2010 r., II UK 199/09 - w sprawach wskazanych w art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a więc w sprawach dotyczących w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek, obliczania wysokości świadczeń, a także okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do nich nie ma podstaw prawnych do czynienia między ubezpieczonymi różnic związanych z płcią, stanem cywilnym, czy też stanem rodzinnym. Z zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych nie da się wywieść natomiast zakazu wprowadzania zróżnicowanych warunków ubezpieczenia społecznego dla pracowników i dla osób nie pozostających w stosunku pracy.

Zatem wobec bezpodstawności sformułowanych w apelacji zarzutów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił wniesioną apelację.

Przemysław Horak

Wiesława Stachowiak

Małgorzata Aleksandrowicz