Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Hanna Hańczewska-Pawłowska
Sędziowie:	SSA Ewa Cyran del. SSO Wiesława Stachowiak (spr.)
Protokolant:	inspektor ds. biurowości Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2012 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek apelacji odwołującego S. S.

od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu

z dnia 26 kwietnia 2012 r. sygn. akt VII U 213/12

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. decyzją z dnia 22 grudnia 2011 r. (znak (...)) ustalił S. S. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 154.745,69 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS przyjął staż ubezpieczeniowy w wysokości 376 miesięcy okresów składkowych i 8 miesięcy okresów nieskładkowych oraz ustalił wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego na 97,13 %. Jednocześnie organ rentowy nie uwzględnił okresów od l września 1990r. do 10 września 1990r., od l października 1990r. do 10 października 1990r., od 2 listopada 1990r. do 13 listopada 1990r., od l grudnia 1990r. do 13 grudnia 1990r., od 20 stycznia 1991r. do 31 stycznia 1991r., od l marca 1991r. do 6 marca 1991r., od l kwietnia 1991r. do 8 kwietnia 1991r., od 22 maja 1991r. do 13 czerwca 1991r. i od 2 listopada 1991r. do 3 listopada 1991r., gdyż w tych okresach odwołujący przebywał na urlopie, bezpłatnym.

W przepisanym trybie i terminie odwołanie wniósł S. S., domagając się zaliczenia do wysokości kapitału początkowego spornego okresu.

W uzasadnieniu odwołujący podnosił, iż wyrokiem z dnia 23 listopada 2011r. Sąd Okręgowy w Poznaniu zaliczył mu do emerytury okres zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...) w C.. Odwołujący dowodził, iż w związku z powyższym, winien mieć wyliczony wyższy kapitał początkowy.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko i wskazując, iż różnice w stażu pracy odwołującego "pomiędzy decyzją z dnia 8 listopada 2010r. a zaskarżoną decyzją wynikają z faktu, iż do wysokości kapitału początkowego uwzględnia się wyłącznie okresy do dnia 31 grudnia 1998r., natomiast przy ustaleniu emerytury zaliczono okresy pracy przypadające po tej dacie.

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił odwołanie.

Podstawą wyroku był następujący stan faktyczny:

Sąd ustalił, iż S. S. ma obecnie 62 lata (ur. (...)), z zawodu był spawaczem. W okresie od 2 listopada 1973r. do 30 listopada 1992r. był zatrudniony w Spółdzielni Pracy (...) w C.. W okresach od l września 1990r. do 10 września 1990r., od l października 1990r. do 10 października 1990r., od 2 listopada 1990r. do 13 listopada 1990r., od l grudnia 1990r. do 13 grudnia 1990r., od 20 stycznia 1991r. do 31 stycznia 1991r., od l marca 1991r. do 6 marca 1991r., od l kwietnia 1991r. do 8 kwietnia 1991r., od 22 maja 1991r. do 13 czerwca 1991r. i od 2 listopada 1991r. do 3 listopada 1991r. odwołujący przebywał na urlopie bezpłatnym.

Sąd wskazał, iż w dniu 28 czerwca 2003r. odwołujący złożył wniosek o rentę rolniczą. Decyzją z dnia 13 sierpnia 2003r. organ rentowy przyznał S. S. żądane świadczenie.

W dniu 25 kwietnia 2007r. odwołujący złożył wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Decyzją z dnia l kwietnia 2008r. ZUS ustalił kapitał początkowy na dzień l stycznia 1999r. w wysokości 129.506,85 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.193,54 zł, staż ubezpieczeniowy w wysokości 24 lat, 4 miesiące i 14 dni okresów składkowych i 6 miesięcy i 26 dni okresów nieskładkowych oraz ustalił wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego na 97,76 %.

Wskutek wniosku odwołującego ZUS decyzją z dnia 22 kwietnia 2010r. ponownie ustalił kapitał początkowy. Organ rentowy uznał, iż na dzień l stycznia 1999r. kapitał początkowy S. S. wynosi 141.363,42 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.193,54 zł, staż ubezpieczeniowy w wysokości 27 lat i 15 dni okresów składkowych i 8 miesięcy i 26 dni okresów nieskładkowych oraz ustalił wysokość wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego na 97,76 %. Następnie decyzją z dnia 4 listopada 2010r. ZUS ustalił wysokość kapitału początkowego odwołującego na dzień l stycznia 1999r. w wysokości 136.635,84 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.129,93 zł, staż ubezpieczeniowy w wysokości 27 lat i 15 dni okresów składkowych i 8 miesięcy i 26 dni okresów nieskładkowych oraz ustalił wysokość wymiaru podstawy wymiaru kapitału początkowego na 92,55 %. Decyzją z tej samej daty ZUS ponownie przeliczył kapitał początkowy odwołującego, uznając, iż na dzień l stycznia 1999r. posiada on 150.709,90 zł.

Sąd Okręgowy wskazał, iż w dniu 31 marca 2010r. S. S. złożył wniosek o wcześniejszą emeryturę, a decyzją z dnia 25 maja 2010r. ZUS odmówił jej przyznania. S. S. złożył odwołanie do Sądu Okręgowego, który wyrokiem z dnia 29 września 2010r.(VIIU 771/10) zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do emerytury od l marca 2010r.

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2010r. Prezes KRUS przeliczył S. S. rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy, uwzględniając 24,21 lat podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu, który to okres przeliczył półtorakrotnie.

W dniu 8 listopada 2010r. organ rentowy wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 29 września 2010r. przyznał S. S. emeryturę od dnia l marca 2010r. Do ustalenia wysokości podstawy wymiaru przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia od 1974r. do 1997r., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 91,15%, przyjęto kwotę bazową w wysokości 2.716,71 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 27 lat, 7 miesięcy i 5 dni okresów składkowych oraz 11 miesięcy i 22 dni okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury od dnia l marca 2010r. wyniosła 1555,85 zł (wariant emerytury według art. 53 ustawy emerytalnej). Jednocześnie ZUS podał, iż kwota składki zaewidencjonowana na koncie odwołującego z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 1.628,13 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 378.732 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 243 miesiące. Wysokość emerytury od dnia l marca 2010r. wyniosła 1565,27 zł (wariant emerytury według art. 26 ustawy emerytalnej). Równocześnie organ rentowy podał, iż 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej wynosi 1.244,68 zł, 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej wynosi 313,05 zł. Wysokość emerytury od dnia l marca 2010r. wyniosła 1.557,73 zł (wariant emerytury według art. 183 ustawy emerytalnej). ZUS uznał, iż emerytura odwołującego obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej jest najkorzystniejsza dla S. S.. Jednocześnie ZUS zawiesił wypłatę świadczenia z powodu zbiegu prawa do więcej niż jednego świadczenia.

S. S. wniósł odwołanie od powyższej decyzji do Sądu. Wyrokiem z dnia 23 listopada 2011r. Sąd Okręgowy (sygn. akt:VII U 1627/10) zmienił zaskarżoną decyzję w części w ten sposób, iż przyznał odwołującemu prawo do emerytury w wysokości brutto zamiast kwoty 1565,27 zł kwotę 1607,01 zł, a w pozostałej części oddalił odwołanie. W dniu 22 grudnia 2011r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

Wskazując na tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie wniesione przez S. S. nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd zaznaczył, iż przedmiotem sporu w sprawie było żądanie uwzględnienia w obliczeniu kapitału początkowego okresów urlopu bezpłatnego od l września 1990r. do 10 września 1990r., od l października 1990r. do 10 października 1990r., od 2 listopada 1990r. do 13 listopada 1990r., od l grudnia 1990r. do 13 grudnia 1990r., od 20 stycznia 1991r. do 31 stycznia 1991r., od l marca 1991r. do 6 marca 1991r., od l kwietnia 1991r. do 8 kwietnia 1991r., od 22 maja 1991r. do 13 czerwca 1991r. i od 2 listopada 1991r. do 3 listopada 1991r.

Sąd wskazał, iż zgodnie z art. 173 dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. W świetle art. 174 ust. l i 2 ww. ustawy, iż kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. Sąd podkreślił, iż w myśl art. 185 ust. l i 2 w/w ustawy przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających prawo do emerytury w wieku określonym w art. 184 kapitał początkowy podlega przeliczeniu poprzez dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym, o którym mowa w art. 24, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę. Do przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy art. 173 ust. 3-6. Okresy składkowe, o których mowa w ust. l, ustala się z dokładnością do pełnego miesiąca.

Wskazując na powyższe Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż bezsporne w sprawie było, iż S. S. w spornych okresach przebywał na urlopie bezpłatnym. Słusznie zatem ZUS uznał, iż powyższe okresy nie mogą zostać zaliczone do stażu ubezpieczeniowego. W katalogu okresów nieskładkowych nie wymienia się urlopu bezpłatnego (art. 174 Kp) udzielanego w czasie trwania stosunku pracy. W tym okresie zawieszeniu ulega ochrona ubezpieczeniowa, choć w dalszym ciągu trwa obowiązek ubezpieczenia, gdyż ustaje on dopiero w chwili ustania stosunku pracy (art. 13 pkt l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Sąd wskazał, iż w konsekwencji okresy urlopu bezpłatnego nie są wliczane do okresów ubezpieczenia, a zatem brak jakichkolwiek podstaw prawnych, by uwzględnić sporny okres do kapitału początkowego.

Apelację od wyroku z dnia 26 kwietnia 2012r. Sądu Okręgowego w Poznaniu wniósł wnioskodawca, zaskarżając wyrok w całości. Apelujący podniósł zarzut poczynienia błędnych ustaleń faktycznych poprzez bezpodstawne odliczenie 3 miesięcy składkowych, w których apelujący przebywał na urlopie bezpłatnym i z tego tytułu rzekomo zakład pracy nie odprowadzał składek. W ocenie wnioskodawcy odliczenie tego okresu jest bezpodstawne, z uwagi na fakt, iż wynikało z potrzeb zakładu pracy. Okres urlopu bezpłatnego nie został ujawniony na świadectwie pracy. Nadto apelujący wskazał, iż okres nieskładkowy bezpodstawnie ZUS zaniżył z 11 miesięcy do 8 miesięcy.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i zaliczenie trzech miesięcy składkowych i trzech miesięcy nie składkowych do obliczenia wysokości kapitału początkowego, a ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Poznaniu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja odwołującego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także twierdzeń apelacji prowadzi do wniosku, że zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy. Sąd drugiej instancji podziela i przyjmuje za własne ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy, jak również podziela ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej subsumcji przepisów prawnych mających zastosowanie w ustalonym stanie faktycznym.

Sąd Okręgowy zasadnie wywiódł, iż zgodnie z art. 185 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009r.,Nr153,poz.1227 ze zm, dalej przywoływana jako ustawa) przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających prawo do emerytury w wieku określonym w art. 184 kapitał początkowy podlega przeliczeniu poprzez dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym, o którym mowa w art. 24, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę. Do przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy art. 173 ust. 3-6 (ust. 1). Okresy składkowe, o których mowa w ust. 1, ustala się z dokładnością do pełnego miesiąca (ust. 2). Natomiast, jak stanowi przepis art. 174 ust. 1 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (ust.1). Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Natomiast podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (ust. 3).

Na gruncie niniejszej sprawy podkreślenia wymaga, iż zgromadzony materiał dowodowy pozwalał ustalić, iż w okresach: od l września 1990r. do 10 września 1990r., od l października 1990r. do 10 października 1990r., od 2 listopada 1990r. do 13 listopada 1990r., od l grudnia 1990r. do 13 grudnia 1990r., od 20 stycznia 1991r. do 31 stycznia 1991r. od l marca 1991r. do 6 marca 1991r., od l kwietnia 1991r. do 8 kwietnia 1991r., od 22 maja 1991r. do 13 czerwca 1991r. i od 2 listopada 1991r. do 3 listopada 1991r. odwołujący przebywał na urlopie bezpłatnym. W uzasadnieniu środka zaskarżenia apelujący sam przyznaje, iż w spornych okresach przebywał na urlopie bezpłatnym, co wynikało z potrzeb pracodawcy. Skarżący nie kwestionuje zatem faktu udzielenia mu urlopu bezpłatnego, a jedynie wskazuje, iż wynikało to z sytuacji zakładu pracy. Tym niemniej przyczyny lub okoliczności udzielenia tego urlopu są bezprzedmiotowe w sprawie ubezpieczeniowej. Wobec ustalenia w oparciu o materiał dowodowy faktu, iż taki urlop był w wyżej wskazanych okresach udzielony, sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy uznał, że okresy te nie mogły zostać zaliczone do stażu ubezpieczeniowego odwołującego. Apelacja w tym zakresie nie wskazywała na zarzuty, które uzasadniałyby odmienną ocenę materiału dowodowego i zmianę poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych. Zarzut błędnego ustalenia stanu faktycznego jest całkowicie chybiony.

W tym miejscu wyjaśnić należy, iż podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu w ramach stosunku pracy oznacza, że pracodawca ma obowiązek opłacania składek za pracownika, który jest u niego zatrudniony, co z kolei skutkuje zaliczeniem takich okresów do "okresów składkowych", od których zależą w przyszłości świadczenia emerytalno-rentowe uregulowane w ustawie. Natomiast, jak słusznie zauważył sąd pierwszej instancji, okres urlopu bezpłatnego jest, zgodnie z art. 174 § 2 kp, okresem, który stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy, czyli pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika. Uwzględniając brzmienie art. 6 i 7 ustawy okresu urlopu bezpłatnego nie zalicza się ani do okresów składkowych ani okresów nieskładkowych, chyba że mamy do czynienia z przypadkami określonymi w art. 7 ust. 5 i 8, które w niniejszej sprawie nie mają zastosowania

Wskazując na powyższe uznać należało, że Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, iż okresów urlopu bezpłatnego wykorzystanego przez apelującego nie wlicza się do okresów ubezpieczenia. To zaś skutkowało uznaniem, iż sporne okresy nie podlegały uwzględnieniu przy obliczaniu wysokości kapitału początkowego.

Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny stwierdził, iż apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów, a zatem orzekł jak w sentencji na mocy art. 385 k.p.c.

/SSA Ewa Cyran/ / SSA Hanna Hańczewska-Pawłowska/ /del. SSO Wiesława Stachowiak/