Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Katarzyna Schönhof-Wilkans

Sędziowie: Małgorzata Woźniak-Zendran

(del.) Renata Pohl

Protokolant: Karolina Majchrzak

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2019 r. w Poznaniu

sprawy K. D. i P. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o umorzenie należności z tytułu składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 23 kwietnia 2018 r. sygn. akt III U 701/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 i oddala odwołania;

2.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 i nie obciąża odwołujących K. D. i P. J. kosztami zastępstwa procesowego pozwanego;

3.  nie obciąża odwołujących K. D. i P. J. kosztami zastępstwa procesowego pozwanego w postępowaniu apelacyjnym.

Renata Pohl

Katarzyna Schönhof-Wilkans

Małgorzata Woźniak-Zendran

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 06.07.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., po rozpatrzeniu wniosku K. D. w sprawie umorzenia należności z tytułu składek odmówił umorzenia należności z tytułu składek:

a) na ubezpieczenia społeczne – za okresy: 06/2003-06/2004, 08/2004-08/2007, 03/2008-11/2008, w łącznej kwocie 43.716,62 zł, w tym z tytułu:

składek – 27.321,75 zł;

odsetek – 16.218,87 zł;

kosztów upomnienia – 176,00 zł;

b) na ubezpieczenie zdrowotne – za okresy: 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008-11/2008, w łącznej kwocie 15.537,51 zł, w tym z tytułu:

składek – 9.735,55 zł;

odsetek – 5.705,16 zł;

kosztów upomnienia – 96,80 zł;

c) na Fundusz Pracy – za okres: 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008-05/2008, w łącznej kwocie 3.450,91 zł, w tym z tytułu:

składek – 2.105,69 zł;

odsetek – 1.248,42 zł;

kosztów upomnienia – 96,80 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że odwołująca nie spełniła warunków określonych w decyzji z dnia 24.03.2015r. określającej warunki umorzenia, niezbędnych do umorzenia należności z tytułu składek, gdyż do dnia 02.05.2016r. nie opłaciła zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres: 12/2007 - 02/2008 i Fundusz Pracy za okres: 11/2007 - 02/2008, a także za innych niż A. J. ubezpieczonych na: ubezpieczenia społeczne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008 - 05/2008, ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 12/2007 - 05/2008 oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 11/2007- 05/2008, nie podlegającego umorzeniu na podstawie ustawy abolicyjnej.

Ponadto organ rentowy podkreślił, że odwołująca w dniu 28 kwietnia 2017 roku wystąpiła z wnioskiem o umorzenie, ewentualnie o rozłożenie na raty ww. należności z tytułu składek, ale do dnia 02.05.2017r. powyższy wniosek nie został rozpatrzony i nie została zawarta umowa o rozłożenie tych należności na raty. Dlatego też wniosek o umorzenie nie może zostać uwzględniony.

Z kolei decyzją nr (...) z dnia 06.07.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., po rozpatrzeniu wniosku P. J. w sprawie umorzenia należności z tytułu składek odmówił umorzenia należności z tytułu składek:

a) na ubezpieczenia społeczne – za okresy: 06/2003-06/2004, 08/2004-08/2007, 03/2008-11/2008, w łącznej kwocie 43.716,62 zł, w tym z tytułu:

składek – 27.321,75 zł;

odsetek – 16.218,87 zł;

kosztów upomnienia – 176,00 zł;

b) na ubezpieczenie zdrowotne – za okresy: 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008-11/2008, w łącznej kwocie 15.537,51 zł, w tym z tytułu:

składek – 9.735,55 zł;

odsetek – 5.705,16 zł;

kosztów upomnienia – 96,80 zł;

c) na Fundusz Pracy – za okres: 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008-05/2008, w łącznej kwocie 3.450,91 zł, w tym z tytułu:

składek – 2.105,69 zł;

odsetek – 1.248,42 zł;

kosztów upomnienia – 96,80 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że odwołujący nie spełnił warunków określonych w decyzji z dnia 24.03.2015r. określającej warunki umorzenia, niezbędnych do umorzenia należności z tytułu składek, gdyż do dnia 02.05.2016r. nie opłacił zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres: 12/2007 - 02/2008 i Fundusz Pracy za okres: 11/2007 - 02/2008, a także za innych niż A. J. ubezpieczonych na: ubezpieczenia społeczne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008 - 05/2008, ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 12/2007 - 05/2008 oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 11/2007- 05/2008, nie podlegającego umorzeniu na podstawie ustawy abolicyjnej. Ponadto organ rentowy podkreślił, że odwołujący w dniu 28 kwietnia 2017 roku wystąpił z wnioskiem o umorzenie, ewentualnie o rozłożenie na raty ww. należności z tytułu składek, ale do dnia 02.05.2017r. powyższy wniosek nie został rozpatrzony i nie została zawarta umowa o rozłożenie tych należności na raty. Dlatego też wniosek o umorzenie nie może zostać uwzględniony.

Odwołania od decyzji złożyli K. D. i P. J. zaskarżając je w całości i zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych, poprzez błędne przyjęcie, że odwołujący nie spełnili warunków określonych w decyzji ZUS z dnia 24.03.2016r., niezbędnych do umorzenia należności z tytułu składek, podczas gdy z analizy materiału dowodowego wynikają przeciwne dowody. Zarzucając powyższe, odwołujący wnieśli o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez umorzenie nieopłaconych należności na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracy wraz z należnymi odsetkami oraz kosztami upomnienia i egzekucji, a które to należności nie podlegają umorzeniu na podstawie ustawy z dnia 09.11.2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012r., poz. 1551), ewentualnie o uchylenie przedmiotowej decyzji i przekazanie ZUS do ponownego rozpoznania i zasądzenie od ZUS na rzecz odwołujących kosztów postępowania – w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy – Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koninie wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2018 r. (sygn. akt: III U 701/17):

I. zmienił zaskarżone decyzje i stwierdził brak podstaw do odmowy umorzenia należności z tytułu składek.

II. zasądził od pozwanego na rzecz odwołujących łączną kwotę 3600 zł, po 1800 zł na rzecz każdego z nich, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

U podstaw powołanego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

A. J., jako płatnik składek, obowiązany był do obliczania, rozliczania oraz opłacania w terminach określonych ustawą, należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i FGŚP za każdy miesiąc kalendarzowy.

Płatnik składek A. J. nie opłacił należnych składek na ubezpieczenia społeczne za okresy: 06/2003r.-06/2004r., 08/2004r.-08/2007r., 03/2008r.-11/2008r., ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 06/2003r.-06/2004r., 08/2004r.-12/2004r., 02/2005r. 08/2007r., 12/2007r.-11/2008r., Fundusz Pracy i FGŚP za okresy: 06/2003r.-06/2004r.,08/2004r.-12/2004r.,02/2005r.- 08/2007r., 1 l/200/r.-l l/2008r.

Zobowiązania z tytułu składek których podmiotem był płatnik składek A. J. , obliczone na dzień 09.01.2011 r., wynosiły 151.880,10 zł, z tytułu:

1) składek na ubezpieczenia społeczne-112.247,12 zł, w tym :

- składki - 69.267,12zł,

- odsetki za zwlokę - 42.804,00 zł,

- koszty upomnienia-176,00zł

2) składek na ubezpieczenie zdrowotne- 30.433,47zł, w tym :

- składki - 19.061,07 zł,

- odsetki za zwłokę -11.258,00 zł,

- koszty upomnienia-114,40zł,

3) składek na Fundusz Pracy i FGŚP - 9.199.51 zł. w tym:

- składki-5.654,51 zł

- odsetki za zwłokę-3.413,00zł.

- koszty upomnienia-132.00zł.

A. J. zmarł w dniu 09.01.2011r., a spadek po nim na podstawie ustawy nabyły jego dzieci P. J. i K. J. (obecnie D.).

Decyzją z dnia 29.06.2015r. Nr (...) pozwany określił, iż wysokość znanych w dniu otwarcia spadku zobowiązań z tytułu składek – spadkodawcy A. J. wynosi 151.880,10 zł i zobowiązał K. D. do zapłaty powyższych należności w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji – solidarnie z odwołującym P. J..

Decyzją z dnia 29.06.2015r. Nr (...) pozwany określił, iż wysokość znanych w dniu otwarcia spadku zobowiązań z tytułu składek – spadkodawcy A. J. wynosi 151.880,10 zł i zobowiązał P. J. do zapłaty powyższych należności w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji – solidarnie z odwołującą K. D..

W związku z wydaniem powyższych decyzji Nr (...) pismami z dnia 21.07.2015r. odwołujący wnieśli do organu rentowego wniosek o umorzenie nieopłaconych należności na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego i Funduszu Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z należnymi odsetkami oraz kosztami upomnienia i egzekucji.

Decyzjami z dnia 27.07.2015r. Nr (...)- (...) i Nr (...)- (...) organ rentowy odmówił wszczęcia postępowania w przedmiocie złożonych wniosków podając, że decyzje z dnia 29.06.2015r. nie są jeszcze prawomocne.

Po uprawomocnieniu się przedmiotowych decyzji, pismami z dnia 13.11.2015r. odwołujący ponownie złożyli wnioski o umorzenie nieopłaconych należności na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego i Funduszu Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z należnymi odsetkami oraz kosztami upomnienia i egzekucji.

Po rozpoznaniu powyższych wniosków, decyzjami wydanymi na podstawie ustawy z 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. 2012 poz. 1551) z dnia 24.03.2016r. (znak: (...)- (...) i (...)- (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych określił, że według stanu na dzień 16.11.2015r. umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na:

1) składek na ubezpieczenia społeczne za okresy: 06/2003r. – 06.2004r. , 08/2004r. - 08/2007r., 03/2008r. – 11/2008r. w łącznej kwocie 43.716,62 zł, w tym z tytułu:

- składek – 27.321,75 zł,

- odsetek za zwlokę – 16.218,87 zł,

- kosztów upomnienia - 176,00zł

2) składek na ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 06/2003r. – 06.2004r. , 08/2004r. – 12/2004r., 02/2005r. – 08/2007, 03/2008r. – 11/2008r. w łącznej kwocie 15.537,51 zł, w tym z tytułu:

- składek - 9.735,55 zł,

- odsetek za zwłokę -5.705,16 zł,

- kosztów upomnienia- 96,80 zł,

3) składek na Fundusz Pracy i FGŚP – za okresy: 06/2003r. – 06/2004r. , 08/2004r. – 12/2004r., 02/2005r., - 08/2007r., , 03/2008r., - 05/2008r. w łącznej kwocie 3.450,91 zł. w tym z tytułu:

- składek – 2.105,69 zł

- odsetek za zwłokę – 1.248,42 zł,

- kosztów upomnienia – 96,80 zł.

Natomiast w punkcie II decyzji stwierdził, że warunkiem umorzenia tych należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu od 1 stycznia 1999r., które należy uregulować w terminie 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się powyższej decyzji. Organ rentowy nie określił w decyzji wysokości należności z tytułu składek, które nie podlegają umorzeniu natomiast w uzasadnieniu decyzji wskazał jakie zadłużenie obciąża konto wnioskodawców jako spadkobierców płatników składek - wskazując jedynie okres zaległości.

W okresie 12 miesięcy od uprawomocnienia powyższych decyzji – tj. do 02.05.2017r. odwołujący nie spełnili należności wynikających z powyższej decyzji.

Przed upływem terminu do uiszczenia należności - wnioskami z dnia 27.04.2017r. odwołujący wnieśli o umorzenie bądź ewentualne rozłożenie na raty należności na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych, Fundusz Pracy i FGŚP wraz z zaległymi odsetkami oraz kosztami upomnienia i egzekucji, które nie podlegają umorzeniu.

Zaskarżonymi decyzjami z dnia 06.07.2017r. Nr (...)- (...) i Nr (...)- (...) organ rentowy odmówił umorzenia z tytułu składek:

1) na ubezpieczenia społeczne – za okresy: 06/2003-06/2004, 08/2004-08/2007, 03/2008-11/2008, w łącznej kwocie 43.716,62 zł, w tym z tytułu:

- składek – 27.321,75 zł;

- odsetek – 16.218,87 zł;

- kosztów upomnienia – 176,00 zł;

2) na ubezpieczenie zdrowotne – za okresy: 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008-11/2008, w łącznej kwocie 15.537,51 zł, w tym z tytułu:

- składek – 9.735,55 zł;

- odsetek – 5.705,16 zł;

- kosztów upomnienia – 96,80 zł;

3) na Fundusz Pracy – za okres: 06/2003-06/2004, 08/2004-12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008-05/2008, w łącznej kwocie 3.450,91 zł, w tym z tytułu:

- składek – 2.105,69 zł;

- odsetek – 1.248,42 zł;

- kosztów upomnienia – 96,80 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że odwołujący nie spełnili warunków określonych w decyzji z dnia 24.03.2015r. określającej warunki umorzenia, niezbędnych do umorzenia należności z tytułu składek, gdyż do dnia 02.05.2016r. nie opłacili zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres: 12/2007 - 02/2008 i Fundusz Pracy za okres: 11/2007 - 02/2008, a także za innych niż A. J. ubezpieczonych na: ubezpieczenia społeczne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008 - 05/2008, ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 12/2007 - 05/2008 oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 11/2007- 05/2008, nie podlegającego umorzeniu na podstawie ustawy abolicyjnej.

Ponadto organ rentowy podkreślił, że odwołujący w dniu 28 kwietnia 2017 roku wystąpili z wnioskiem o umorzenie, ewentualnie o rozłożenie na raty ww. należności z tytułu składek, ale do dnia 02.05.2017r. powyższy wniosek nie został rozpatrzony i nie została zawarta umowa o rozłożenie tych należności na raty. Dlatego też wniosek o umorzenie nie może zostać uwzględniony. Strony w dniu 7 sierpnia 2017r. zawarły umowę nr (...) o rozłożenie należności na raty i ten układ ratalny jest realizowany.

Odwołujący wnosili także o umorzenie należności z tytułu składek. Decyzją z dnia 31 sierpnia 2017r. nr (...) pozwany odmówił umorzenia składek. Odwołująca wniosła skargę na tę decyzję i rozpoznając tę skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 22 listopada 2017r. w sprawie III SA/Po 731/17 uchylił zaskarżoną decyzję (k.42-46).

K. D. wniosła skargę także na decyzję (...) nr (...) z dnia 5 lipca 2017r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie odmowy umorzenia należności z tytułu składek i także ta decyzja wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017r. w sprawie III SA/Po 652/17 została uchylona. Na powyższy wyrok z dnia 20 grudnia 2017r. pozwany złożył skargę do NSA. (k.47-49 i 51-53).

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy uznał, iż odwołania są zasadne. Jako podstawę rozstrzygnięcia powołał art. 1 ust. 1, 6, 8, 10 i 11 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U.2012.1551)

Jak zaznaczył Sąd Okręgowy, z powyższych przepisów wynika, że warunkiem umorzenia nieopłaconych składek za okres od 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należnych od nich odsetek za zwłokę i ewentualnych kosztów upomnienia oraz kosztów egzekucyjnych, jest opłacenie przez wnioskodawcę niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i fundusz pracy, należnych od nich odsetek i kosztów egzekucyjnych, które podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy w decyzjach o określeniu warunków umorzenia należności z tytułu składek z dnia 24.03.2016r. nie określił kwot należności niepodlegającej umorzeniu, której opłacenie w terminie 12 miesięcy wraz z odsetkami jest warunkiem umorzenia. Jedynie w uzasadnieniu decyzji określił za jaki okres należności z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne nie podlega umorzeniu.

Sąd I instancji wskazał, że w wyroku z dnia 8.10.2015 r. sygn. III AUa 147/15 Sąd Apelacyjny w Łodzi stwierdził, że skoro jednym z warunków umorzenia zaległości jest zapłata należności niepodlegających umorzeniu, to w decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy z 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, musi zostać wskazana ta kwota (LEX nr 1916656). Pogląd ten znalazł potwierdzenie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2018r. II UZ 115/17.

Sąd Okręgowy podzielił powyższe stanowisko uznając, że wysokość kwoty należności na poszczególne fundusze, które nie podlegają umorzeniu, powinna zostać także określona w decyzji o określeniu warunków umorzenia należności z tytułu składek, bowiem ich zapłata jest jednym z warunków umorzenia należności.

Dlatego też, w ocenie Sądu Okręgowego, zaskarżona decyzja winna zostać zmieniona, gdyż jest przedwczesna - z uwagi na fakt, że organ rentowy w decyzjach określających warunki umorzenia należności z tytułu składek nie określił kwoty zaległości.

Tym samym Sąd I instancji uznał, że K. D. i P. J. nie mieli realnej szansy aby w terminie 12 miesięcy - od uprawomocnienia się decyzji o określeniu warunków umorzenia należności dokonać spłaty niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenie zdrowotne za październik 2006r., gdyż nie znali kwoty tej należności.

Okoliczności tej nie zmienia fakt, że organ rentowy ustnie informował odwołujących o wysokości należnej kwoty, gdyż Sąd nie ma możliwości ustalenia, czy informacja ta jest prawidłowa, a ponadto należy uznać, że ustne informacje przekazywane przez pracownika organu nie mogą być wystarczające, a powyższe decyzje winny zostać określone w decyzjach.

W tej sytuacji należy uznać, że odwołujący nie mogą ponosić odpowiedzialności za wyżej wymienione działania organu, który swoim zachowaniem uniemożliwił odwołującym spłatę należności niepodlegających umorzeniu, a tym samym uniemożliwił im spełnienie warunku koniecznego do umorzeniu należności z tytułu składek na ubezpieczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznając, że to organ rentowy nie dopełnił obowiązku określenia kwoty jaką odwołujący winni uiścić przed umorzeniem należności uznał, że brak jest podstaw do odmowy umorzenia należności z tytułu składek.

W związku z powyższym Sąd I instancji uznając decyzję ZUS za przedwczesną, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. w zw. z § 2 ust. 5 rozporządzenia z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015. 1804 ze zm.) mając na względzie wartość składek podlegających umorzeniu.

Apelację od tego wyroku w całości złożył pozwany organ rentowy, zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i błędne ustalenie na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów, że odwołujący K. D. i P. J. na dzień wydania zaskarżonych decyzji spełniali warunki do umorzenia należności z tytułu nieopłaconych składek określone wart. 1 ust. 10 ustawy z dnia 9 listopada 2012r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (tekst jedn.: Dz.U. z 2012r. poz. 1551 ze zm.), pomimo, że odwołujący nie opłacili zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres: 12/2007 -02/2008 i Fundusz Pracy za okres: 11/2007 - 02/2008, a także za innych niż A. J. ubezpieczonych na: ubezpieczenia społeczne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005-08/2007, 03/2008 - 05/2008, ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 12/2007 - 05/2008 oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy: 06/2003 - 06/2004, 08/2004 - 12/2004, 02/2005 - 08/2007, 11/2007- 05/2008, - zgodnie z decyzjami (...).03.2016r.(znak: (...)- (...) i (...)- (...) - co stanowiło warunek umorzenia należności z tytułu składek na podstawie ww. ustawy, a uchybienie to miało wpływ na wynik postępowania poprzez zmianę zaskarżonej decyzji.

2. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 477 ¹⁷ § 2 k.p.c., polegające na zmianie zaskarżonych decyzji poprzez stwierdzenie braku podstaw do odmowy umorzenia należności z tytułu składek co nie jest orzeczeniem, co do istoty sprawy.

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 1 ust. 1 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, poprzez jego zastosowanie w niniejszej sprawie i stwierdzenie że brak było podstaw do odmowy umorzenia należności z tytułu składek.

Wskazując na te zarzuty, pozwany organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołań, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz o zasądzenie od odwołujących na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

Odwołujący wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym na rzecz każdego z nich.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany materiał, poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które tutejszy Sąd w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Sąd Apelacyjny dokonał jednak odmiennej oceny prawnej prawidło ustalonego stanu faktycznego.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r., poz. 1551) tzw. ustawy abolicyjnej na wniosek osoby podlegającej w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.):

1) która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2) innej niż wymienione w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału ZUS, naczelnika urzędu skarbowego, lub komornika sądowego.

Wniosek o umorzenie można złożyć w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (art. 1 ust. 4 ustawy o umorzeniu należności z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność).

Umorzenie należności, o których mowa w ust.1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału ZUS, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (art. 1 ust. 6 ustawy o umorzeniu należności z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność).

Umorzeniu podlegają również należności, o których mowa w ust. 1 i 6, które do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy zostały rozłożone na raty i nie zostały opłacone do dnia złożenia wniosku o umorzenie. Należności te podlegają wyłączeniu z umowy o rozłożeniu należności z tytułu składek na raty. Warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po opłaceniu pozostałych należności objętych umową (art. 1 ust. 7 cyt. ustawy).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych (art. 1 ust. 8 cyt. ustawy).

Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału ZUS, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego (art. 1 ust. 10 cyt. ustawy).

Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 (art. 1 ust. 11 cyt. ustawy).

W przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek braku zaległości składkowych uważa się za spełniony po ich opłaceniu (art. 1 ust. 12 cyt. ustawy).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o:

1) umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 – po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub

2) odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 – w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12 (art. 1 ust. 13 cyt. ustawy).

Należy zauważyć, że ustawa abolicyjna zawiera ustawowy warunek umorzenia należności składkowych określony w jej art. 1 ust. 10. Jest nim nieposiadanie na dzień wydania decyzji o umorzeniu należności niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia wymienione w tym przepisie oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat i kosztów ściśle wymienionych we wskazanej regulacji.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje na prawidłowość ustaleń Sądu I instancji, sąd odwoławczy dokonał jednej odmiennej subsumpcji prawnej przesłanki nieposiadania, na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału ZUS, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Podkreślić należy, że istota sprawy sądowej z odwołania od decyzji organu rentowego z art. 1 ust. 13 ustawy z 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r., poz. 1551) polega na rozstrzygnięciu, czy organ rentowy wydawał prawidłową decyzję, a zatem czy rzeczywiście miał podstawy do wydania decyzji z art. 1 ust. 13 pkt 2 ustawy, gdy odmówił umorzenia należności. Nie jest natomiast kwestia prawidłowości decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy jako decyzji ustalającej warunki umorzenia należności. Między decyzją z art. 1 ust. 8 ustawy z 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r. poz. 1551), a decyzją z art. 1 ust. 13 ustawy występuje jedynie taki związek, że ustalenie w decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy kwot należności podlegających umorzeniu wiąże w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z art. 1 ust. 13 ustawy w zakresie kwot i okresów uznanych ostateczną decyzją za obejmujące składki podlegające umorzeniu. Okoliczność, czy w decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy sprecyzowano kwotę należności niepodających umorzeniu nie jest przesłanką wydania decyzji z art. 1 ust. 13 ustawy. Decyzja z art. 1 ust. 13 ustawy z 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r. poz. 1551) jest decyzją wykonawczą w stosunku do decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy, która jest podstawą decyzji. Niezaskarżenie decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy, bądź uprawomocnienie się tej decyzji w wyniku rozstrzygnięcia sądowego wyłącza możliwość kwestionowania zawartego w niej rozstrzygnięcia w postępowaniu z odwołania od decyzji z art. 1 ust. 13 ustawy.(por. post. Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2018 r., III UZ 5/18).

Ustawodawca, określając warunki umorzenia, posługuje się zwrotem o „nieposiadaniu niepodlegających umorzeniu składek”. W świetle treści całej ustawy nie budzi wątpliwości, że chodzi o składki nieopłacone w ustawowym terminie (wraz z pozostałymi wymienionymi w art. 1 ust. 10 tej ustawy abolicyjnej należnościami) i to według stanu na dzień wydania decyzji o umorzeniu należności, co wyraźnie zostało wyartykułowane w komentowanym przepisie („na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1”). Siłą rzeczy stan ten nie jest znany na dzień wydania decyzji ustalającej warunki umorzenia należności, o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej (nawet w przypadku zakończenia pozarolniczej działalności przed wydaniem decyzji warunkowej w odniesieniu np. do odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych). Nie ma zatem obiektywnej możliwości skonkretyzowania w takiej decyzji rodzaju, okresów i kwot niepodlegających umorzeniu składek. Jest to więc warunek możliwy do zweryfikowania na dzień podjęcia decyzji co do umorzenia należności i dlatego nie może być sformułowany w decyzji inaczej niż przez przywołanie treści stosownego przepisu. Ogólnie można stwierdzić, że decyzja ustalająca warunki umorzenia służy weryfikacji kwoty należności podlegających umorzeniu, natomiast jeśli chodzi o wysokość zaległości składkowych niepodlegających umorzeniu, to o tym wiążąco wypowiada się decyzja w przedmiocie umorzenia.

Beneficjentem ustawy może zostać osoba, która przed umorzeniem należności podlegających abolicji, ureguluje pozostałe ciążące na nim zobowiązania z tytułu składek (należności niepodlegające umorzeniu), a więc nie tylko dotyczące okresu od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r., bowiem warunku z art. 1 ust. 10 ustawodawca nie zamknął datą 28 lutego 2009 r., określając jedynie datę początkową okresu "nieposiadania składek" - 1 stycznia 1999 r. Interpretacja omawianych przepisów nie może zatem doprowadzić do sytuacji, w której z dobrodziejstwa ustawy skorzysta dłużnik zalegający z opłatą składek już po wydaniu decyzji ustalającej warunki umorzenia należności (por. post. Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2017 r., II UZ 49/17).

Pozwany decyzjami z dnia 24.03.2016 r., o których mowa w art. 1 ust. 8, określił należności podlegające umorzeniu na dzień 15.11.2015r., wskazując, że warunkiem umorzenia ww. należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Decyzje te zostały odwołującym K. D. (poprzednio J.) i P. J. doręczone w dniu 29.03.2016 r. i uprawomocniły się w dniu 30.04.2016r.

Odwołujący nie zapłacili należności niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od wydania decyzji warunkowej, czego konsekwencją w świetle powołanych przepisów jest odmowa umorzenia należności, które podlegałyby umorzeniu pod warunkiem zapłaty ww. należności. Jak bowiem wynika z przedstawionego wyżej najnowszego stanowiska Sądu Najwyższego, okoliczność, czy w decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy sprecyzowano kwotę należności niepodających umorzeniu nie jest przesłanką wydania decyzji z art. 1 ust. 13 ustawy.

Okoliczność, iż odwołujący zawarli układ ratalny w dniu 7.08.2017r. także nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Podkreślić w tym miejscu trzeba, że zgodnie z ust. 12 art. 1 ww. ustawy w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu. Do rozłożenia na raty zaległości z tytułu składek dochodzi z chwilą zawarcia umowy określonej w art. 29 ust. 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a nie z chwilą złożenia wniosku o zawarcie układu w przedmiocie rozłożenia należności na raty lub odroczenia terminu płatności. Wykładnia rozszerzająca art. 1 ust. 12 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność jest niedopuszczalna gdyż oznaczałaby w istocie interpretację przeciwną jednoznacznemu brzmieniu tego przepisu. Przepis mówi bowiem wyraźnie o fakcie dokonanym rozłożenia na raty albo odroczenia terminu płatności niepodlegających umorzeniu należności, który nastąpić musi w okresie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji. W przedmiotowej sprawie fakt zawarcia umowy przez odwołujących się z organem rentowym w przedmiocie rozłożenia należności na raty nastąpił niewątpliwie po upływie owego 12 miesięcznego terminu, a zatem przesłanka wynikająca z art. 1 ust. 12 ustawy abolicyjnej, nie została spełniona (por. Sądu Apelacyjnego w Warszawie, z dnia 17 lutego 2017 r., III AUa 1488/15, Lex nr 2317726).

Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy, do której to umowy winny mieć zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 70 § 1 k.c. w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane - w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy. Do zawarcia umowy doszło zatem w dniu 7.08.2017r. Zatem, wobec ustalenia, że w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia, niepodlegające umorzeniu należności nie zostały przez odwołujących uregulowane, jak również nie doszło w tym terminie do rozłożenia wspomnianych należności na raty, warunek umorzenia należności z tytułu składek nie został spełniony.

Na marginesie należy przypomnieć, że odwołujący złożyli w organie rentowym wniosek o rozłożenie spornych należności na raty w dniu 28 kwietnia 2017 r., a więc kilka dni przed upływem 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji o warunkach umorzenia. Termin 30 dni, w którym wniosek winien być rozpoznany przez ZUS, wykracza poza datę upływu 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji z 24 marca 2016 r., zatem złożenie tego wniosku przez wnioskodawców pozostaje bez wpływu na prawidłowość zaskarżonych w sprawie decyzji z 6 lipca 2017 r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie przepisu art.386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i oddalił oba odwołania (pkt 1 wyroku).

W konsekwencji należało zmienić orzeczenie o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego. Orzeczenie o kosztach postępowania zawarte w pkt 2 i 3 wyroku znajduje swoje uzasadnienie w art. 102 k.p.c. Podkreślić należy, że orzekanie o kosztach procesu dokonywane jest w oparciu o zasadę odpowiedzialności strony przegrywającej za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.) oraz uzupełniających ją zasadach kompensaty, słuszności i zawinienia (art. 100 do 104 ¹ i art. 110 k.p.c). Zasada odpowiedzialności za wynik procesu oznacza, że strona, która sprawę przegrała, zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Z kolei z zasady kosztów niezbędnych i celowych wynika, że strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi tylko te poniesione koszty procesu, które były niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony.

Wskazać też trzeba, iż do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (§ 3). Stosownie do art. 99 k.p.c. stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w zależności od przedmiotu sporu, koszty zastępstwa procesowego mogą być ustalane w dwojaki sposób - wedle określonej w odpowiednich rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie opłat za czynności adwokackie lub radcowskie stałej stawki minimalnej albo wedle określonej w przedmiotowych rozporządzeniach stawki minimalnej, uzależnionej od wartości przedmiotu sporu, zgodnie z którą im wartość przedmiotu sporu jest wyższa, tym wyższa jest stawka należna profesjonalnemu pełnomocnikowi za udzieloną pomoc w prowadzeniu postępowania. Co znamienne, wszystkie sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są co do zasady sprawami o prawa majątkowe i tak należy je traktować, a co za tym idzie możliwe (a w niektórych przypadkach konieczne) jest oznaczenie w nich wartości przedmiotu zaskarżenia.

W analizowanej sprawie przedmiotem rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji pozwanego organu rentowego nie było świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego ani też kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym, lecz kwestia umorzenia składek, zatem ewentualne wynagrodzenie pełnomocnika powinno zostać ustalone na podstawie wartości przedmiotu sporu.

Nadto należy wskazać, że przyjęcie za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania jednej z zasad uzupełniających, powinno być połączone z ustaleniem, że okoliczności sprawy przemawiają za odstąpieniem od zasady ogólnej. Wskazane wyjątki nie mogą być interpretowane rozszerzająco, zatem sąd, orzekając o kosztach - zgodnie z art. 102 k.p.c. - może w wypadkach szczególnie uzasadnionych zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów, albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu i jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień. Wymaga on - do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności, jednakże nie konkretyzuje pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozostawiając ich kwalifikację - przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy - sądowi (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, Lex nr 7366). Wskazać jednak należy, że zgodnie z judykaturą do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu. Do pierwszych zaliczane są między innymi: podstawa oddalenia żądania, zgodność zamiarów stron w sprawach dotyczących stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko wyrokiem, szczególna zawiłość lub precedensowy charakter sprawy albo subiektywne przekonanie powoda co do zasadności zgłoszonego roszczenia - trudne do zweryfikowania a limine, a ponadto sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą albo niesumienne lub oczywiście niewłaściwe postępowanie strony wygrywającej, która w ten sposób wywołała proces i koszty połączone z jego prowadzeniem. Zalicza się do nich także okoliczność, że rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na podstawie faktów ustalonych na podstawie dowodów dopuszczonych przez sąd z urzędu, jak również niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika. Drugą grupę okoliczności wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony. Okoliczności te powinny być oceniane przez sąd przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (postanowienie Sądu Najwyższego z 14 stycznia 1974 r., II CZ 223/73, Lex nr 7379, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2011 r., I CZ 26/11, Lex nr 1101325 oraz z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CZ 51/11, Lex nr 949023, II CZ 95/12, Lex 1232771).

Sąd Apelacyjny uwzględniając trudną sytuację majątkową odwołujących nie obciążył ich kosztami postępowania za obie instancje uznając, iż obciążenie K. D. i P. J. kosztami postępowania w niniejszej sprawie, utrudni zaspokojenie długu z tytułu składek, należnych organowi rentowemu. W ocenie tutejszego Sądu, konieczność uregulowania przez odwołujących zaległych składek objętych zaskarżonymi decyzjami – jako zobowiązań publicznoprawnych, wyprzedza obowiązek zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanego. Ponadto nie bez znaczenia pozostaje wola spłaty przez odwołujących spornych należności i w konsekwencji ich aktywność, która doprowadziła do rozłożenia tych należności na raty.

Renata Pohl

Katarzyna Schönhof-Wilkans

Małgorzata Woźniak-Zendran