Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sylwia Dembska

Protokolant: Nina Bekalarek-Bruź

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2023 r. w P. na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji M. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 13 czerwca 2022 r. sygn. akt III U 288/21

oddala apelację.

sędzia Sylwia Dembska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 04 lutego 2021 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił M. P. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że orzeczeniem z dnia 22.01.2021 r. Komisja Lekarska ZUS nie stwierdziła niezdolności do pracy u ubezpieczonego.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył M. P. domagając się jej zmiany i przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ewentualnie uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Odwołujący zarzucił organowi rentowemu błędną ocenę stanu zdrowia wskazując, że jest osobą schorowaną, a rodzaj schorzeń oraz ich zaawansowanie czynią go niezdolnym do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. wniósł o jego oddalenie, wskazując, że Komisja lekarska ZUS nie stwierdziła stanu niezdolności do pracy u wnioskodawcy i tym samym brak było podstaw do przyznania świadczenia.

Sąd Okręgowy w Koninie wyrokiem z dnia 13 czerwca 2022 r. w sprawie III U 288/21 oddalił odwołanie.

U podstaw powołanego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

M. P., ur. (...), posiada wykształcenie średnie techniczne, w 2008 r. ukończył Technikum w Zespole Szkół (...) w K. w zawodzie technika elektryka o specjalności : urządzenia fotowoltaiczne. W latach 2009 – 2018 ubezpieczony był zatrudniony w (...) SA w K. na stanowiskach górnik stażysta, młodszy górnik kopalni odkrywkowej, młodszy operator koparki wielonaczyniowej. Natomiast w okresie od 01.04.2019 r. do 04.02.2020 r. M. P. ponownie został zatrudniony w (...) SA w K. na stanowisku młodszy operator koparki wielonaczyniowej i górnik kopalni odkrywkowej.

W dniu 29.06.2020 r. ubezpieczony złożył wniosek do ZUS o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Do wniosku dołączył dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia oraz zaświadczenia lekarskie i dokumentacje medyczną. Na podstawie dołączonych dokumentów pozwany ustalił, że ubezpieczony udokumentował wymagany okres składkowy i nieskładkowy w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku.

Orzeczeniem z dnia 23.12.2020 r. Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że odwołujący nie jest niezdolny do pracy. Od powyższego orzeczenia ubezpieczony wniósł sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, która w dniu 22.01.2021 r. podzieliła stanowisko lekarza orzecznika ZUS i także stwierdziła, że odwołujący nie jest niezdolny do pracy. Powyższe orzeczenie stanowiło podstawę wydania zaskarżonej decyzji.

Okolicznością sporną w przedmiotowej sprawie było to czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy.

W celu wyjaśnienia kwestii spornej Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych specjalistów neurologa, psychiatry i psychologa oraz specjalisty medycyny pracy. Biegli lekarze sądowi po przebadaniu wnioskodawcy, po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską rozpoznali u niego następujące schorzenia:

- zaburzenia lękowo – depresyjne z somatyzacją,

- choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa w postaci zmian zwyrodnieniowych , wytwórczych i

dyskopatycznych w odcinku szyjnym, piersiowym i lędźwiowym

- stan po operacyjnym leczeniu dyskopatii i kręgozmyku L5-S1 (2017 r.) z usunięciem dysku

L5-S1 i stabilizacją transpedikularną tego odcinka,

- stan po operacyjnym leczeniu dyskopatii L4-L5 (2019 r.) z usunięciem dysku aktualnie bez

cech przepuklin nawrotowych bez klinicznych objawów korzeniowych,

- padaczka w wywiadzie.

Odwołujący leczy się psychiatrycznie ambulatoryjnie, raz był hospitalizowany psychiatrycznie z powodu zaburzeń lękowo – depresyjnych z somatyzacją. W badaniu psychiatrycznym i psychologicznym biegli nie stwierdzili istotnej patologii, która uniemożliwiałaby odwołującemu podejmowanie pracy zawodowej w obszarze kwalifikacji. Odwołujący jest silnie skoncentrowany na zaburzeniach somatycznych, natomiast w zakresie intelektu, funkcji poznawczych (pamięci, koncentracji uwagi, myślenia) nie ma zaburzeń ani patologii co powoduje, że stan psychiczny nie stanowi podstawy do stwierdzenia niezdolności do pracy zawodowej zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W 2017 i 2019 roku ubezpieczony przebył dwukrotnie leczenie operacyjne dyskopatii lędźwiowo – krzyżowej i lędźwiowej , z dobrym skutkiem. Aktualnym badaniem neurologicznym nie stwierdzono u odwołującego objawów ogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego , objawów korzeniowych , niedowładów i pora żeń, które uniemożliwiałyby sprawność narządu ruchu. Aktualny stan ogólny ubezpieczonego jest dobry, jest on osobą wydolną oddechowo i krążeniowo, sprawną ruchowo oraz w pełnym i rzeczowym kontakcie.

M. P. posiada ukończoną szkołę średnią oraz złożony egzamin maturalny. Z racji niezdanych egzaminów zawodowych nie posiada formalnego zawodu technika elektryka jednak w dokumentacji podaje, że jest z zawodu elektrykiem. Odwołujący może wykonywać prace zgodne z poziomem posiadanych kwalifikacji, a profilaktycznym przeciwwskazaniem jest jedynie ciężka praca fizyczna oraz praca w wymuszonej pozycji ciała tj. w długotrwałym pochyleniu, pozycji kucznej i klęczącej.

Odwołujący przepracował okres około 10 lat jako górnik odkrywkowy, operator przenośnika, operator koparki wielonaczyniowej. Aktualny stan jego zdrowia pozwala na wykonywanie pracy w wyuczonym zawodzie , a także prac, które wykonywał wcześniej z pewnymi zaleceniami profilaktycznymi. Odwołujący może wykonywać proste prace administracyjno – biurowe po przyuczeniu stanowiskowym, do których posiada formalne kwalifikacje tj. wykształcenie średnie oraz zdany egzamin maturalny. Może ponadto wykonywać dowolnego rodzaju prace fizyczne o charakterze produkcyjnym, usługowym, handlowym, z profilaktycznym przeciwwskazaniem jedynie do ciężkiej pracy fizycznej oraz w wymuszonej pozycji ciała. Odwołujący może także obsługiwać urządzenia i maszyny górnicze , do których obsługiwania posiada uprawnienia.

Dokonując powyższych ustaleń Sąd I instancji oprał się dokumentach znajdujących się w aktach ZUS, przedłożonych do sprawy oraz opinii biegłych lekarzy sądowych psychiatry i psychologa, neurologa i specjalisty medycyny pracy uznając je jasne, spójne, logiczne , stanowcze i wyczerpujące. Sąd zaakcentował, że opinie biegłych zawierają wskazanie rozpoznania występujących schorzeń, oceny stopnia ich zaawansowania oraz wpływ na naruszenie sprawności organizmu u odwołującego i możliwość wykonywania pracy. Uwzględniają też poziom kwalifikacji ubezpieczonego, wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Tym samym więc Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania powyższych opinii i dokonując ustaleń w przedmiotowej sprawie w całości się na niej oparł.

W dalszej kolejności Sąd przytoczył treść art. 57 ust. 1, art. 58 art. 12 i art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych .

Konkludując Sąd uznał, że przeprowadzone postępowanie dowodowe, w szczególności opinie biegłych nie dały podstawy do przyjęcia, aby odwołujący był osobą chociażby częściowo niezdolną do pracy. Wnioski opinii biegłych są kategoryczne i przy wydawaniu opinii biegli uwzględnili całokształt schorzeń oraz dotychczasowy przebieg leczenia odwołującego. Stopień nasilenia schorzeń stwierdzonych u wnioskodawcy nie jest na tyle istotny by w znacznym stopniu ograniczał możliwość wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, w tym także pracy jaką dotychczas wykonywał. W przypadku odwołującego istnieje jedynie przeciwwskazanie do wykonywania pracy fizycznej ciężkiej oraz pracy w wymuszonej pozycji ciała, jednak biorąc pod uwagę poziom kwalifikacji odwołującego , w tym także rodzaj prac jakie dotychczas wykonywał, przeciwwskazane to ogranicza możliwość wykonywania pracy jednak nie w stopniu znacznym. Natomiast w stanie psychicznym odwołującego nie stwierdzono patologii, która uzasadniałaby twierdzenie , że u odwołującego występują ograniczenia do wykonywania pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, że odwołujący nie jest częściowo ani całkowicie niezdolny do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 i 3, skoro nie można go uznać za osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Biegli jednoznacznie wypowiedzieli się co do stanu zdrowia u odwołującego wskazując, że stwierdzone u niego schorzenia nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji. Należy również zaakcentować, że o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (zob. wyrok SN z 1.12.2000 r., II UKN 113/00, Lex nr 54033). Ugruntowanym w orzecznictwie jest pogląd, że z istoty i celu dowodu z opinii biegłego wynika, że jeśli rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii jest konieczny. W takim zaś wypadku Sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 27 listopada 1974 r. II CR 748/74 LEX nr 7618).

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na mocy art.477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od tego powyższego wyroku złożył odwołujący zaskarżając go w całości i zarzucając mu :

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 227 k.p.c. na skutek niepodjęcia czynności zmierzających do wyjaśnienia okoliczności, mających znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności na skutek nierozpoznania istoty sprawy w zakresie twierdzeń odwołującego dotyczących niezdolności do pracy i jego stanu zdrowia,

- obrazę prawa procesowego, tj. art. 233 par 1 k.p.c. zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału poprzez nie zastosowanie się przez sąd orzekający do jego treści w szczególności do oceny wyjaśnień odwołującego i dokumentacji medycznej przez niego przedłożonej.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty wniósł zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania i :

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez uchylenie decyzji ZUS z dnia 4 lutego 2021 r. znak (...)

- zasądzenie od pozwanego na rzecz odwołującego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (za I i II instancję)

- dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego neurologa, neurochirurga, psychiatry spoza obrębu apelacji (...), oraz z załączonej dokumentacji medycznej dla wykazania faktu niezdolności do pracy odwołującego,

ewentualnie o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji zarzucił dokonanie błędnej oceny materiału dowodowego przez Sąd Okręgowy oraz brak przeprowadzenia wszystkich dowodów i pominiecie wyjaśnień odwołującego. Zdaniem apelującego opinie biegłych na których oparto ustalenia będące podstawą oddalenia odwołania, w ocenie skarżącego nie stanowią dostatecznego materiału dowodowego, na którym Sąd mógł oprzeć swoje rozstrzygnięcie. Przedmiotem rozstrzygnięcia był zatem stan zdrowia odwołującego, ubiegającego się o świadczenie z tytułu niezdolności do pracy. Rzeczą Sądu I instancji było zatem poczynienie właściwych ustaleń pozwalających na jednoznaczne rozstrzygnięcie tej spornej kwestii.

Nadto podniósł, że doszło do naruszenia praw konstytucyjnych odwołującego, bowiem w art. 67 Konstytucji RP „ Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

Pozwany organ rentowy nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Na wstępie rozważań stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy prawidłowo i wyczerpująco ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, a wnikliwa i bezstronna analiza zgromadzonego materiału dowodowego zgodna jest z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Z uwagi na to Sąd Odwoławczy przyjął ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego za własne, podzielając także przytoczoną, dla uzasadnienia rozstrzygnięcia, podstawę prawną i dotyczące jej wywody. Uzasadnienie Sądu I instancji zostało sporządzone zgodnie z wymogami art. 327 ¹. k.p.c. Motywy zawarte w tym uzasadnieniu Sąd Okręgowy w pełni akceptuje i podziela, skutkiem, czego odstępuje od powtarzania szczegółowych wnioskowań prawniczych (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.11.1998 r.; I PKN 339/98 – OSNP nr 24, poz. 776 z 1999, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2021 r. III USKP 33/21 ).

W takiej sytuacji rozważenia wymagały jedynie zarzuty podniesione w apelacji.

Istota sporu w analizowanej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia czy odwołujący jest niezdolny do pracy choćby częściowo i na jaki okres.

Zgodnie z przepisem art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenie rentowe z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Ustęp 2 tego artykułu stanowi, że przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Przepis art. 12 cyt. ustawy stanowi, iż niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W myśl art. 13 ust. 1 cyt. ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgodnie z treścią art. 59 ust. 1 cyt. ustawy osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje:

1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.

Wbrew zarzutom podniesionym w apelacji orzeczenie Sądu I instancji jest prawidłowe.

Wyrokując w sprawie Sąd nie naruszył przepisów prawa materialnego i procesowego, które miałyby wpływ na powyższe rozstrzygnięcie.

Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego jest niezasadny. Dla skuteczności zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Odwołujący temu zadaniu nie sprostał. Możliwość zakwestionowania oceny dowodów w postępowaniu apelacyjnym jest ograniczona i sprowadza się do sytuacji, w których skarżący wykaże, że ocena ta była rażąco wadliwa lub oczywiście błędna.

Sąd Okręgowy przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe z udziałem biegłych sądowych zgodnie z zasadami określonymi w art. 227 k.p.c. nakazującym by przedmiotem dowodu były fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, co do stanu zdrowia odwołującego. W sprawie przeprowadzono dowód z opinii biegłych psychiatry, neurologa i specjalisty medycyny pracy i biegli byli zgodni w zakresie oceny stanu zdrowia odwołującego. Sporządzone w sprawie opinie spełniają kryteria jakim powinna odpowiadać opinia stanowiąca dla Sądu podstawę do stanowczych ustaleń. Granicę obowiązku prowadzenia przez Sąd postępowania dowodowego wyznacza, podlegająca kontroli instancyjnej, ocena czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy. Z zebranych dowodów Sąd I instancji wyprowadził należycie uzasadnione wnioski, w szczególności co do braku niezdolności do pracy. Sąd dysponował wystarczającym materiałem dowodowym pozwalającym na wydanie merytorycznego orzeczenia.

W takim stanie sprawy skarżący nie może oczekiwać na dopuszczanie kolejnych dowodów z opinii, aż do potwierdzenia jego subiektywnych racji, zwłaszcza że w apelacji nie zawarto adekwatnych podstaw prawnych takiego kierunku zaskarżenia oraz konkretnych zarzutów wobec biegłych lekarzy sądowych, którzy nie podzielili polemicznych i subiektywnym oczekiwań skarżącego. Sąd orzekający w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie ma obowiązku dopuszczania dowodów, zwłaszcza z opinii biegłych lekarzy tak długo, aż strona uzyska opinię odpowiadającą jej oczekiwaniom (por. wyroki Sądu Najwyższego z 19 marca 1997 r., II UKN 45/97, oraz z 10 grudnia 1997 r., II UKN 391/97).

W postanowieniu z dnia 24 marca 2020 r. I UK 131/19 Sąd Najwyższy orzekł, iż specyfika dowodu z opinii biegłego polega m.in. na tym, że art. 278 § 1 k.p.c. uprawnia sąd do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego lub biegłych, jeżeli w sprawie istnieje potrzeba wyjaśnienia okoliczności wymagających wiadomości specjalnych, a ponadto do zażądania ustnego uzupełnienia opinii złożonej na piśmie, w sytuacji gdy opinia nie jest wyczerpująca lub też gdy z innych względów, według oceny sądu, wymaga uzupełnienia lub wyjaśnienia. Opisane instrumenty procesowe mogą być wykorzystywane stosownie do potrzeb ujawniających się w konkretnej sprawie, przy czym potrzebą taką nie może być jedynie przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla niej tezy. W judykaturze można uznać za utrwalony pogląd, że samo niezadowolenie strony z oceny przedstawionej przez biegłych nie uzasadnia potrzeby dopuszczenia przez sąd dowodu z opinii innych, kolejnych biegłych, zwłaszcza zaś, gdy wydane przez biegłych opinie wyjaśniają istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, a ich fachowość i rzetelność nie została w żaden sposób podważona.

W świetle powyższego, Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia faktyczne poczynione w niniejszej sprawie były wystarczające do prawidłowego jej rozstrzygnięcia.

Słusznie Sąd I instancji nie uwzględnił dalszych wniosków dowodowych składanych w sprawie. Podzielając ocenę Sądu Okręgowego co do wydanych opinii oraz brak potrzeby uzupełniania postępowania dowodowego Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia zgłoszonego w apelacji wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii nowego neurologa, neurochirurga i psychiatry Stąd też wniosek ten podlegał pominięciu.

Sąd nie może czynić ustaleń sprzecznych z opiniami 3 biegłych, jeśli są one prawidłowe i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym. W takiej sytuacji, Sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych i wkraczać w sferę wiedzy specjalistycznej. Może pomijać oczywiste pomyłki biegłego, jednak nie jest uprawniony, by w miejsce merytorycznych poglądów biegłego wprowadzać własne stwierdzenia.

Zdaniem Sądu drugiej instancji, opinie te są kompleksowe, rzetelne i w pełni uzasadnione, odnoszą się do stanu zdrowia wnioskodawcy i okoliczności wynikających z całokształtu dokumentacji medycznej, uwzględniając posiadane kwalifikacje zawodowe.

Zarzuty, jakie odwołujący podnosił względem tych opinii nie przemawiają za tym, aby kwestionować je pod względem merytorycznym. Brak satysfakcji ubezpieczonego z wniosków tych opinii nie jest argumentem za przyjęciem, że orzeczenie Sądu Okręgowego jest oczywiście wadliwe. Oceny przeprowadzonych dowodów z opinii biegłych należy dokonywać w całościowym pryzmacie.

Istotne jest także rola jaką w sprawach o rentę pełni opinia specjalisty medycyny pracy, a mianowicie doszczegóławianie opinii specjalistów z poszczególnych dziedzin. Medyk pracy bowiem najlepiej zna specyfikę i warunki pracy na poszczególnych stanowiskach. Biegły sądowy lekarz medycyny pracy dokonał kompleksowej oceny zdolności do pracy odwołującego. Uwzględnił całokształt stanu zdrowia odwołującego, w tym ten wynikający z opinii biegłych sądowych lekarzy klinicystów, podzielając ich ustalenia faktyczne, jak i wnioski końcowe opinii. Nadto, biegły odniósł się do kwalifikacji zawodowych posiadanych przez odwołującego i wpływu stanu zdrowia na te kwalifikacje, uznając, że stan ten nie ogranicza zdolności do pracy.

Wobec powyższego odmienna subiektywna ocena odwołującego co do jego zdolności do pracy nie może mieć wpływu na rozstrzygniecie.

Sąd Okręgowy, nie naruszając przy tym art. 235 ² k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. zasadnie nie oparł się na twierdzeniach odwołującego albowiem ustalenie stopnia i zaawansowania chorób oraz ocena ich wpływu na stan czynnościowy organizmu wymaga wiadomości specjalnych, a zatem, okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych (art. 278 k.p.c.). Przy czym, dowód z opinii biegłych nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową np. przesłuchaniem strony, świadków, zaświadczeniem lekarzy nie będących biegłymi - nawet jeżeli są to lekarze prowadzący leczenie ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2011 r., II UK 339/10, czy z dnia 24 maja 2016 r., III UK 145/15), bowiem w sprawach o świadczenia z ubezpieczenia społecznego stwierdzenie niezdolności do pracy (jej stopnia i czasu trwania) wymaga od sądu nie tyko ustalenia faktu istnienia (nie istnienia) schorzeń lecz także ich prawnej oceny. Ocena ta nie należy do świadków lecz do sądu rozpoznającego sprawę, który - w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych - zasięga opinii biegłego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2002 r., II UKN 701/00). Opinia biegłych ma na celu ułatwienie sądowi należytą ocenę zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98). Specyfika tego dowodu wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie ma wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia i wiedzy powszechnej. Przy czym, pierwszorzędne znaczenie nadaje, przy tej ocenie, kryterium poziomu wiedzy biegłego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r., V CKN 1354/00).

Podkreślenia wymaga, iż biegli poza opinią główną, w odpowiedzi na zastrzeżenia podnoszone przez odwołującego, wydali także opinie uzupełniające. Z treści wszystkich opinii wynika jednoznaczna konkluzja - mimo występujących u odwołującego licznych schorzeń (co było bezsporne), nie sposób stwierdzić, że jest on niezdolny do pracy. Biegli uzasadniając swoje stanowisko, szczegółowo odnosili się do wszystkich zgłaszanych przez odwołującego schorzeń i zastrzeżeń. Należy też podkreślić, że w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy nie jest decydująca sama ilość schorzeń, lecz skutek jaki one wywołują w świetle oceny niezdolności do pracy.

Przypomnieć trzeba, że renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego związanym z istnieniem w organizmie osoby ubezpieczonej stanu chorobowego czyniącego badanego obiektywnie niezdolnym do pracy.

Istnienie schorzeń powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi samodzielnej przyczyny uznania częściowej niezdolności do pracy, chociaż w pewnych okresach wymaga czasowych zwolnień lekarskich –vide wyrok Sądu Najwyższego z 12.07.2005r., sygn. II UK 288/04, . (por. też przykładowo wyrok z dnia 24 sierpnia 2010 r., I UK 64/10, niepublikowany, czy wyrok z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 125/08 - niepublikowany, w którym przyjęto, że upośledzenie organizmu nie jest wystarczającą przesłanką przyznania renty, w sytuacji, gdy mimo tego upośledzenia możliwe jest podjęcie dotychczasowej pracy i systematyczne leczenie schorzenia).

Niezdolności do pracy nie wywołuje sama choroba, ale skutki narządowe i istotne naruszenie sprawności organizmu, których u odwołującego nie stwierdzono ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 grudnia 2017 r. i III AUa 126/17 i Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 maja 20217 III AUa 779/16 ).

Podkreślić w tym miejscu należy również, iż nie stwierdzenie przez biegłych niezdolności do pracy nie oznacza, że odwołujący jest osobą zdrową. Znaczy to natomiast, tyle, iż zmiany chorobowe wnioskodawcy nie były na dzień wydania zaskarżonej decyzji nasilone do tego stopnia, aby czyniły go niezdolnym do wykonywania zatrudnienia zgodnego z kwalifikacjami.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia z art. 67 ust. 1 Konstytucji RP to zauważyć należy, iż stanowi on, że obywatel w razie niezdolności do pracy ze względu na inwalidztwo ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

I tak przesłanki niezbędne do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określa ustawa o emeryturach i rentach z FUS, są one jednakowe i nie ma podstaw do ich podważania ze względu na indywidualną sytuację ubezpieczonego czy stan zdrowia.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2022 r. II USKP 149/21 orzekł, że renta z ubezpieczenia społecznego nie jest świadczeniem o charakterze socjalnym, lecz zależnym od okresu opłacania składek. Takie są podstawy ubezpieczenia społecznego i solidaryzmu ubezpieczonych, co uprawnia również stwierdzenie, iż przesłanki prawa do renty nie są dyskryminujące. W uzasadnieniu zaakcentowano, że Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, że przepisy prawa ubezpieczenia społecznego mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Tworzą system prawa ścisłego, zamkniętego. Nie mogą być przeto interpretowane rozszerzająco, zwłaszcza przy zastosowaniu reguł wykładni aksjologicznej (por. choćby wyroki Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2019 r., II UK 537/17, z 25 września 2014 r., I UK 39/14, z 2 grudnia 2009 r., I UK 174/09, z 8 grudnia 2005 r., I UK 104/05). Uregulowanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy jest utrwalone i zamknięte w aspekcie przesłanek prawa do tego świadczenia.

W wyroku z dnia 11 marca 2008 r., SK 58/06 (OTK-A 2008, nr 2, poz. 26) cały art. 57 ust. 1 poddany został kontroli Trybunału Konstytucyjnego w zakresie jego zgodności z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 32 Konstytucji RP. Trybunał zważył, że Konstytucja RP nie przesądza o formach realizacji prawa do zabezpieczenia społecznego, pozostawiając ustawodawcy zwykłemu znaczny margines swobody określania poszczególnych wymogów i zasad przyznawania określonych świadczeń. Jest to uzasadnione koniecznością reagowania na zachodzące w państwie zmiany gospodarcze i związane z tym możliwości realizowania zobowiązań państwa wobec obywateli, co byłoby niemożliwe w przypadku określenia jednego modelu tego zabezpieczenia na poziomie Konstytucji. Przepis art. 57 ust. 1 określa wymogi, które muszą być spełnione do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednym z tych wymogów jest okoliczność wystąpienia niezdolności do pracy w wymienionych w tym przepisie okresach albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Jeżeli niezdolność do pracy nastąpiła w okresie późniejszym, ustawowe warunki są niespełnione. Niespełnienie wyznaczonych ustawowo wymogów dotyczących ubezpieczenia uniemożliwia uzyskanie odpowiednich świadczeń. Wszakże nieprzyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy nie wyklucza innych możliwości pomocy ze strony państwa w ramach ubezpieczeń społecznych lub pomocy społecznej (zasiłki, świadczenie specjalne itp.). W związku z tym art. 57 ust. 1 w zw. z art. 65 ust. 1 ustawy o e.r. FUS nie narusza art. 67 ust. 1 Konstytucji RP.

Także i przewidziana w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP i w art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zasada równego traktowania wszystkich ubezpieczonych nie oznacza, że organ rentowy, czy sądy, mają orzekać zgodnie z wolą skarżących, bez podstaw w prawie materialnym.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy nie naruszył norm prawa materialnego, ani zasad postępowania, które uzasadniałyby uwzględnienie wniosków apelacji.

Zarzuty apelującego stanowią polemikę z prawidłowo uzasadnionym stanowiskiem Sądu I instancji i jedynie kwestionują wnioski, które są sprzeczne z interesem ubezpieczonego. Sąd Okręgowy mając na uwadze opinie biegłych, dokumentację lekarską zgromadzoną w aktach sprawy, słusznie podzielił wnioski biegłych sądowych i uznał, że ubezpieczony mimo istnienia schorzeń, nie jest osobą niezdolną do pracy.

Sąd Apelacyjny tę ocenę jako profesjonalną, logiczną i znajdującą potwierdzenie w zebranych dowodach zaakceptował. Zatem zarzuty apelującego przedstawiające własną ocenę stanu zdrowia i dowodów okazały się nietrafione i brak było podstaw do uwzględnienia apelacji.

Skoro ubezpieczony nie spełnił wszystkich ustawowo wymaganych przesłanek, koniecznych przy ubieganiu się o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, to słusznie Sąd I instancji stwierdził, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu. Jak wspomniano wyżej renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem socjalnym, a jej przyznanie jest możliwe dopiero po spełnieniu wszystkich, a nie tylko niektórych, ustawowych przesłanek o jakich mowa w art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Z tych względów Sąd Odwoławczy, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną.

SSA Sylwia Dembska

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień.

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi odwołującego.

3.  Po dołączeniu z.p.o. jak w pkt 2 akta proszę zwrócić do sądu I instancji.

SSA Sylwia Dembska