Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesława Stachowiak

Protokolant: Katarzyna Grzelska

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2025 r. w Poznaniu

sprawy (...) sp. z o.o. z siedzibą w P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

przy udziale ubezpieczonego R. S.

o wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji (...) sp. z o. o. z siedzibą w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 13 września 2023 r. sygn. akt VIII U 90/23

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie sądowe od dnia 13 września 2023 r. i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Wiesława Stachowiak

UZASADNIENIE

Decyzją z 24 października 2022 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., stwierdził, że podstawa wymiaru składki i kwota składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne R. S. jako osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. wynosi kwoty szczegółowo opisane w treści decyzji.

Odwołanie od powyższej decyzji, w całości, wywiodła (...) sp. z o.o. z siedzibą w P.. Odwołująca wniosła o uwzględnienie odwołania i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uchylenie zaskarżonej decyzji oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania jako oczywiście bezzasadnego oraz o zasądzenie od odwołującej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem odsetek.

Ubezpieczony nie zajął stanowiska w sprawie.

Wyrokiem z dnia 13 września 2023r. w sprawie VIII U 90/23 Sąd Okręgowy w Poznaniu:

1. oddalił odwołanie,

2. zasądził od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w P. 90 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia liczonych od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym.

Apelację od powyższego wyroku wniosła odwołująca spółka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.. Apelujący wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości, poprzez zmianę zaskarżonej decyzji organu rentowego i ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonego jako osoby zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P., w wysokości wynikającej z deklaracji składanych przez płatnika oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

2) zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym według norm przepisanych,

3) przeprowadzenie rozprawy.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z uwzględnieniem odsetek.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i zniesieniem postępowania sądowego od dnia 13 września 2023 r. i przekazaniem sprawy Sądowi Okręgowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w sprawie zaistniała nieważność postępowania, gdyż Sąd Okręgowy mimo, że wydał wyrok na posiedzeniu niejawnym, to nie doręczył z urzędu odpisu wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym wszystkim stronom, tj. nie doręczył odpisu wyroku ubezpieczonemu R. S..

Należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę, że zgodnie z 148 ¹ § 1 k.p.c. sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o wysłuchanie jej na rozprawie albo przepis szczególny przewiduje taki obowiązek, chyba że pozwany uznał powództwo (§ 3).

Istotne jest, że przepis art. 327 § 3 k.p.c. przewiduje obowiązek doręczenia stronom odpisu wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym, czego Sąd meriti nie dochował, bowiem odpis wyroku został doręczony wyłącznie pełnomocnikowi odwołującej i pełnomocnikowi pozwanego, z pominięciem ubezpieczonego.

Podkreślić należy, iż w judykaturze sądów powszechnych i Sądu Najwyższego przyjmuje się (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2023 r. II UZ 69/22), że wydanie wyroku przez sąd pierwszej instancji z naruszeniem art. 148 ¹ k.p.c. skutkuje pozbawieniem strony możliwości obrony praw, a w konsekwencji powoduje nieważność postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c. Problematyka nieważności postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.) została dostatecznie wyjaśniona w orzecznictwie (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 maja 2000 r., III CKN 416/98, OSNC 2000 Nr 12, poz. 220; z dnia 10 stycznia 2001 r., I CKN 999/98, LEX nr 52705; z dnia 10 lipca 2002 r., II CKN 822/00, LEX nr 55519; z dnia 10 czerwca 1974 r., II CR 155/74, OSPiKA 1975 Nr 3, poz. 66).

Mamy z nią do czynienia, gdy strona zostaje faktycznie pozbawiona możliwości działania, to jest, jeżeli z powodu wadliwości procesowych sądu, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, których nie można było usunąć przed wydaniem orzeczenia w danej instancji, strona nie mogła - wbrew swej woli - brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części.

W ocenie Sądu Apelacyjnego niedoręczenie ubezpieczonemu odpisu wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym, usprawiedliwia ocenę prawną, że w postępowaniu przed Sądem Okręgowym zaszły nieusuwalne wady postępowania, skutkujące pozbawieniem tej strony możliwości obrony swych praw.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 379 pkt 5 k.p.c. orzeczono jak w sentencji wyroku.

Wiesława Stachowiak