Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesława Stachowiak

Protokolant: Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2024 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 24 października 2022 r. sygn. akt VIII U 913/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. W.. na rzecz odwołującego A. A. kwotę 240,00 zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Wiesława Stachowiak

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 października 2018 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., uchylił decyzję z dnia 28 sierpnia 2018 roku i odmówił A. A. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 2 sierpnia 2018 roku stwierdziła, że jest zdolny do pracy oraz, że w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku, tj. od dnia 30 kwietnia 2008 roku do dnia 29 kwietnia 2018 roku udowodnił łącznie jedynie 2 lata i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Od powyższej decyzji odwołanie wywiódł A. A., wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 17 lutego 2020r. sygn. akt. VIII U 1964/18 zmienił zaskarżone decyzje i przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2018 roku na stałe.

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2022 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu (sygn. akt III AUa 549/20) uchylił powyższy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd Apelacyjny wskazał, że w jego ocenie Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy, ponieważ nie ustalił, czy odwołujący spełnia wszystkie przesłanki warunkujące uzyskanie prawa do dochodzonego świadczenia. Z jednej strony trafnie zauważył, wskazując na regulację zawartą w art. 57 ustawy emerytalnej, że oprócz niezdolności do pracy istnieją jeszcze inne przesłanki, które muszą zaistnieć, aby uzyskać prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Z drugiej jednak strony uchylił się od ustalenia, czy w realiach niniejszej sprawy przesłanki te wystąpiły. Dotyczy to przesłanki wskazanej w art. 57 ust.1 pkt 3 ustawy emerytalnej, a więc ustalenia, czy niezdolność do pracy odwołującego powstała we wskazanych w tym przepisie okresach. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego lekarza laryngologa, zobowiązując go do zajęcia stanowiska co do zastrzeżeń pełnomocnika organu rentowego oraz do jednoznacznego wskazania, kiedy powstała częściowa niezdolność do pracy odwołującego, tj. czy przed 16.12.2016r., czy też przed ukończeniem 18 roku życia, a nadto - mając na uwadze stwierdzenie, że niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 18 roku życia - do wyjaśnienia, czy doszło do istotnego pogorszenia stanu zdrowia odwołującego (który podjął zatrudnienie, będąc osobą niezdolną do pracy) po podjęciu przez niego zatrudnienia, co stanowiłoby podstawę do uznania, że niezdolność do pracy u niego powstała w czasie zatrudnienia.

W opinii uzupełniającej, jak podkreślił Sąd Apelacyjny, biegła laryngolog ograniczyła się do powtórzenia stwierdzenia, że niezdolność do pracy powstała przed dniem 16.12.2016 r. tj. przed ukończeniem 30 roku życia, a więc podtrzymała jedynie to, co zawarła w opinii zasadniczej. W żaden sposób nie odniosła się natomiast do pozostałych okoliczności wskazanych w przytoczonej wyżej tezie dowodowej.

Sąd Apelacyjny wskazał, że ponownie rozpoznając sprawę Sąd I instancji winien przeprowadzić dowód z opinii wybranych przez siebie biegłych o specjalnościach adekwatnych do schorzeń odwołującego, którzy powinni wypowiedzieć się jednoznacznie, czy odwołujący stwierdzaną u niego niezdolność do pracy wniósł do ubezpieczenia, a jeżeli tak, to czy w trakcie aktywności zawodowej doszło do istotnego pogorszenia stanu zdrowia odwołującego.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 24 października 2022r. w sprawie VIII U 913/22 zmienił zaskarżone decyzje i przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2018 roku na stałe.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Odwołujący A. A. urodził się w dniu (...).

Ukończył zasadniczą szkołę zawodową w zawodzie malarz-tapeciarz.

Urodził się z obustronnym porażeniem nerwu słuchowego w wyniku różyczki przebytej przez matkę w okresie ciąży. Rozpoznano u niego obustronny niedosłuch czuciowo-nerwowy.

W 2007 roku rozpoznano organiczne zaburzenia osobowości i organiczną chwiejność afektywną. Pozostaje pod opieką poradni zdrowia psychicznego.

Postanowieniem z dnia 15 stycznia 2009 roku (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności orzekł o niepełnosprawności odwołującego z przyczyn laryngologicznych od urodzenia, przy czym ustalony znaczny stopień niepełnosprawności datuje się od dnia 1 grudnia 2004 roku na stałe, ograniczoną zdolność do samodzielnej egzystencji i pracę w warunkach chronionych.

W dotychczasowej karierze zawodowej odwołujący był zatrudniony:

- od dnia 1 września 2002 roku do dnia 9 września 2004 roku w firmie (...) i (...) s.c. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku uczeń-malarz,

- od dnia 4 października 2005 roku do dnia 30 czerwca 2007 roku, od dnia 30 lipca 2007 roku do dnia 16 września 2007 roku, od dnia 11 marca 2008 roku do dnia 19 grudnia 2008 roku w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) S.A. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku klejarz.

Odwołujący był zarejestrowany jako bezrobotny:

- od dnia 10 stycznia 2005 roku do dnia 02 października 2005 roku,

- od dnia 3 lipca 2007 roku do dnia 29 lipca 2007 roku,

- od dnia 20 września 2007 roku do dnia 10 marca 2008 roku,

- od dnia 23 grudnia 2008 roku do dnia 30 listopada 2016 roku, a w okresie od dnia 6 października 2007 roku do dnia 6 stycznia 2008 roku pobierał zasiłek dla bezrobotnych.

Od dnia 1 grudnia 2016 roku do dnia 8 stycznia 2020 roku odwołujący był zatrudniony w Zakładzie (...) w pełnym wymiarze czasu pracy, w tym w okresie od dnia 1 września 2019 roku do dnia 8 stycznia 2020 roku w ½ wymiaru czasu pracy, na stanowisku pomocnika stolarza.

Odwołujący jest kawalerem, ma brata i mieszka z rodzicami. Utrzymuje dobre relacje rodzinne. Lubi jeździć rowerem, dużo czasu spędza przed komputerem i korzysta z portali społecznościowych, ogląda telewizję i włącza się w codzienne prace domowe.

W dniu 30 kwietnia 2018 roku odwołujący wystąpił z wnioskiem o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Lekarz Orzecznik ZUS po przeprowadzeniu w dniu 7 czerwca 2018 roku wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego oraz uwzględnieniu wyników badań dodatkowych laryngologa, foniatry, okulisty i dokumentacji z poradni zdrowia psychicznego rozpoznał u odwołującego: obustronny niedosłuch czuciowo nerwowy głęboki od urodzenia, podejrzenie zaburzenia osobowości i astygmatyzm nadwzroczny obu oczu. Stwierdził utrudniony kontakt ze względu na głuchotę i wadę wymowy. W jego ocenie odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 1 grudnia 2016 roku do dnia 16 grudnia 2016 roku.

Od powyższego orzeczenia sprzeciw wywiódł naczelny lekarz ZUS i przekazał sprawę do rozpoznania Komisji Lekarskiej.

Komisja Lekarska, po przeprowadzeniu w dniu 2 sierpnia 2018 roku wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego i po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską od laryngologa, foniatry, okulisty oraz z poradni zdrowia psychicznego, rozpoznała u odwołującego: niedosłuch obustronny głęboki od urodzenia, podejrzenie zaburzeń osobowości bez klinicznego podłoża w badaniu psychologicznym i klinicznym badaniu psychiatrycznym oraz astygmatyzm nadwzroczny obu oczu. W jej ocenie, odwołujący nie ma naruszenia sprawności organizmu powodującego całkowitą niezdolność do pracy.

W dniu 12 października 2018 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję i uznał, że w celu uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy odwołujący powinien wykazać niezdolność do pracy przed dniem 16 grudnia 2016 roku, bowiem w tej sytuacji spełniałby warunek posiadania 4 lat ubezpieczenia, a niezdolność powstałaby nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania okresu ubezpieczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy postanowił dopuścić dowód z zespołowej opinii biegłych lekarzy laryngologa, psychiatry oraz psychologa na okoliczność ustalenia m.in., czy odwołujący jest osobą całkowicie lub częściowo niezdolną do pracy, a jeśli tak, to kiedy powstała (w szczególności czy powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku, tj. przed ukończeniem 30 roku życia).

Biegła laryngolog dr med. J. O., po przeprowadzeniu wywiadu i badania przedmiotowego, rozpoznała u odwołującego: niedosłuch obustronny głęboki czuciowo nerwowy, słuch słabo wydolny oraz zniekształcenie mowy. Według biegłej, pomimo stosowania aparatów słuchowych, odwołujący wymaga powolnego i wyraźnego mówienia, by rozumiał mowę oraz wymaga okresowej kontroli laryngologicznej. Zdaniem biegłej poza niemożnością pracy w hałasie i pracy wymagającej dobrego słuchu odwołujący może wykonywać inne prace. Głuchoniemota nie skutkuje orzeczniczo całkowitą niezdolnością do pracy. Biegła podkreśliła, że może wykonywać proste prace fizyczne, w tym zgodnie z kwalifikacjami, oraz np.: w ogrodnictwie, przetwórstwie, przy sprzątaniu, itd. W ocenie biegłej odwołujący jest osobą trwale częściowo niezdolną do pracy, która to niezdolność powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku - w latach dziecięcych, przed ukończeniem 18 roku życia.

Biegła psycholog mgr R. L. po przeprowadzeniu wywiadu i badania przedmiotowego rozpoznała u odwołującego: sprawność umysłową w normie, brak psychologicznych wykładników dysfunkcji centralnego układu nerwowego, zaburzenia sfery emocjonalnej i zaburzenia adaptacyjno-kompensacyjne.

Biegły psychiatra lek. med. W. M. po przeprowadzeniu wywiadu i badania przedmiotowego rozpoznał u odwołującego niedojrzałą osobowość homilopatyczną.

Biegli psycholog i psychiatra nie stwierdzili choroby psychicznej, depresji, ani otępienia umysłowego. Zaburzenia w sferze emocji i osobowości stanowią przeciwwskazanie do ograniczenia aktywności zarobkowej osoby, która jest mniej wydolna z przyczyn laryngologicznych. Zdaniem biegłych do redukcji przeżywanych problemów i poprawy komfortu psychicznego oraz funkcjonowania zawodowego, społecznego i rodzinnego niezbędne jest kontynuowanie pracy przy jednoczesnym wsparciu psychoterapeutycznym.

W konkluzji biegli laryngolog, psycholog i psychiatra zgodnie stwierdzili, że odwołujący jest osobą trwale częściowo niezdolną do pracy, która powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku.

Organ rentowy zarzucił, że opinia biegłych jest niespójna i niejednoznaczna, bowiem nie wynika z niej, kiedy powstała częściowa niezdolność do pracy.

W uzupełnieniu opinii biegła laryngolog podtrzymała dotychczasowe stanowisko i wyjaśniła, że niezdolność do pracy powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku, tj. przed ukończeniem 30 roku życia.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie okazało się zasadne. Jak podkreślał Sąd I instancji, przedmiotem niniejszej sprawy było ustalenie tego, czy organ rentowy zasadnie odmówił A. A. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Bezsporne w sprawie pozostało, że aby odwołujący mógł mieć przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy to musiał wykazać, że niezdolność do pracy powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał art. 57 ust. 1, art. 58 ust. 1, 2 i 4 oraz art. 12 i art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy podkreślił, że sporną okolicznością w sprawie było ustalenie tego, od kiedy odwołujący jest niezdolny do pracy, a w szczególności - czy jego długotrwała niezdolność do pracy powstała we wskazanych w art. 57 ust 1 pkt 3 ustawy emerytalnej okresach ubezpieczeniowych lub w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.

W zakresie oceny zdolności odwołującego do pracy Sąd Okręgowy podstawą rozstrzygnięcia uczynił opinię biegłych lekarzy sądowych, w której to odwołujący został uznany za osobę częściowo niezdolną do pracy, która to niezdolność powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku, tj. przed ukończeniem 30 roku życia, na stałe.

Przyznając odwołującemu prawo do renty od dnia 1 kwietnia 2018 roku, Sąd I instancji kierował się dyspozycją art. 100 ust 1 w zw. z art. 129 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Odwołujący złożył wniosek dnia 30 kwietnia 2018 roku.

Jak podkreślił Sąd Okręgowy spełnienie podstawowej przesłanki przyznania prawa do renty określonej w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej jaką jest częściowa niezdolność do pracy, powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku, prowadziło w konsekwencji do ustalenia, że okres niezdolności do pracy odwołującego, powstał we wskazanych w art. 57 ust 1 pkt 3 ustawy emerytalnej okresach ubezpieczeniowych.

Wobec spełnienia przesłanek przyznania prawa do renty odwołanie A. A., zdaniem Sądu Okręgowego, należało uznać za zasadne.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy przyjął, że zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 28 sierpnia 2018 roku i z dnia 12 października 2018 roku nie odpowiadają prawu i wobec tego przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2018 roku na stałe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Wyrok ten w całości apelacją zaskarżył pozwany organ rentowy.

Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2022 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu (sygn. akt III AUa 549/20) uchylił powyższy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Poznaniu pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Mając na uwadze wskazania Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy, ponownie rozpoznając sprawę, dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego lekarza laryngologa, na okoliczność jak w postanowieniu z dnia 11.02.2019r., zobowiązując biegłego do jednoznacznego wskazania, kiedy powstała częściowa niezdolność do pracy odwołującego, tj. czy przed 16.12.2016r., czy też przed ukończeniem 18 roku życia, a nadto mając na uwadze stwierdzenie, że niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 18 roku życia, do wyjaśnienia, czy doszło do istotnego pogorszenia stanu zdrowia odwołującego (który podjął zatrudnienie, będąc osobą niezdolną do pracy) po podjęciu przez niego zatrudnienia, co stanowiłoby podstawę do uznania, że niezdolność do pracy u niego powstała w czasie zatrudnienia.

Biegła laryngolog dr n. med. J. O., w opinii uzupełniającej, wskazała, że u odwołującego zdiagnozowano niedosłuch wrodzony, ale w trakcie zatrudnienia doszło do pogorszenia słuchu, na co wskazuje zgromadzona dokumentacja medyczna. U odwołującego doszło do pogorszenia stanu słuchu ze stopnia znacznego do głębokiego w trakcie aktywności zawodowej. W dzieciństwie niedosłuch średniego stopnia, odwołujący ukończył szkołę ogólnodostępną. Obecnie obustronny niedosłuch głęboki. Takie pogorszenie słuchu jest o tyle znaczące, że w przeszłości odwołujący miał zysk z aparatów słuchowych tzn. w aparatach słyszał i rozumiał mowę potoczną. Przy obecnym stanie zdrowia zysk z aparatów słuchowych jest mały, odwołujący mimo protezowania słuchu ma trudności w rozumieniu mowy i komunikacja słowną. W ocenie biegłej, odwołujący jest osobą częściowo niezdolną do pracy na stałe, niezdolność powstała przed 16.12.2016r., nie rokuje poprawy.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy w rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy wskazał, że przedmiotem niniejszej sprawy było ustalenie tego, czy organ rentowy zasadnie odmówił A. A. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Bezsporne w sprawie pozostało, iż aby odwołujący mógł mieć przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy to musiał wykazać, że niezdolność do pracy powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku.

Sąd Okręgowy powoływał następnie podstawę prawną rozstrzygnięcia, tj. art. 57 ust. 1, art. 58 ust. 1 i 2, art. 12 i 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sporną okolicznością w sprawie było ustalenie tego, od kiedy odwołujący jest niezdolny do pracy, a w szczególności, czy jego długotrwała niezdolność do pracy powstała we wskazanych w art. 57 ust 1 pkt 3 okresach ubezpieczeniowych lub w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.

W zakresie oceny zdolności odwołującego do pracy Sąd Okręgowy podstawą rozstrzygnięcia uczynił opinię biegłych lekarzy sądowych oraz uzupełniającą opinię biegłego laryngologa, w której to odwołujący został uznany za osobę częściowo niezdolną do pracy, która powstała przed dniem 16 grudnia 2016 roku, tj. przed ukończeniem 30 roku życia na stałe.

Biegła laryngolog dr n. med. J. O., w opinii uzupełniającej, wskazała, że u odwołującego zdiagnozowano niedosłuch wrodzony, ale w trakcie zatrudnienia doszło do pogorszenia słuchu, na co wskazuje zgromadzona dokumentacja medyczna. U odwołującego doszło do pogorszenia stanu słuchu ze stopnia znacznego do głębokiego w trakcie aktywności zawodowej. W dzieciństwie diagnozowano niedosłuch średniego stopnia, odwołujący ukończył szkołę ogólnodostępną, a obecnie obustronny niedosłuch głęboki. Takie pogorszenie słuchu jest o tyle znaczące, że w przeszłości odwołujący miał zysk z aparatów słuchowych, tzn. w aparatach słyszał i rozumiał mowę potoczną. Przy obecnym stanie zdrowia zysk z aparatów słuchowych jest mały, odwołujący mimo protezowania słuchu ma trudności w rozumieniu mowy i komunikacji słownej. W ocenie biegłej, odwołujący jest osobą częściowo niezdolną do pracy na stałe, niezdolność powstała przed 16.12.2016r., nie rokuje poprawy.

Sąd Okręgowy wskazał, że istotne jest ustalenie, że w trakcie zatrudnienia doszło u odwołującego do pogorszenia stanu zdrowia. Tylko udowodnienie, iż u ubezpieczonego doszło do istotnego pogorszenia stanu zdrowia w okresach, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy może skutkować, w świetle stanowiska Sądu Najwyższego, przyznaniem prawa do dochodzonego świadczenia, co w niniejszej sprawie w oparciu o opinie uzupełniająca biegłej zostało wykazane (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 1984 roku, II UZP 24/84).

Wobec spełnienia przesłanek przyznania prawa do renty odwołanie A. A. należało uznać za zasadne. W tej sytuacji Sąd Okręgowy przyjął, iż zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 28 sierpnia 2018 roku i z dnia 12 października 2018 roku nie odpowiadają prawu i wobec tego przyznał odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2018 roku stałe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku, w części, złożył pozwany organ rentowy zarzucając: naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez jego niezastosowanie.

Wskazując na powyższą podstawę apelacji pozwany organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie odwołującemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 kwietnia 2018r. do 31 marca 2023r. i oddalenie odwołania w pozostałym zakresie oraz zasądzenie od odwołującego na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez Sądem I i II instancji.

W odpowiedzi na apelację odwołujący wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom apelującego Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych. W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał wszechstronnej oceny całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. W pisemnych motywach zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy wskazał, jaki stan faktyczny stał się jego podstawą oraz podał na jakich dowodach oparł się przy jego ustalaniu. Sąd Apelacyjny ustalenia Sądu I instancji w całości uznał i przyjął jako własne, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776 oraz z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09 i z dnia 24 września 2009 r., II PK 58/09). Również rozważania prawne, które skłoniły Sąd pierwszej instancji do uwzględnienia odwołania są trafne i Sąd Odwoławczy podziela je także w całości.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że jedyną kwestionowaną przez apelującego okolicznością na obecnym etapie postępowania, była przesłanka czasookresu przyznanej odwołującemu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, natomiast pozwany nie kwestionował prawa do renty przysługującego wnioskodawcy z tytułu częściowej niezdolności do pracy - co do zasady.

Apelujący zarzucał mianowicie, że Sąd Okręgowy naruszył art. 13 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez jego niezastosowanie, ponieważ błędnie przyznał odwołującemu prawo do renty na stałe, w sytuacji, gdy zdaniem ZUS każda niezdolność do pracy powinna być orzeczona na pewien okres. Pozwany kwestionował zatem prawo do renty wykraczające poza okres od dnia 1 kwietnia 2018r. do dnia 31 marca 2023r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego - wbrew zarzutom pozwanego - Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że odwołującemu przysługuje prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2018 roku na stałe.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego argumentacja przedstawiona przez skarżącego nie wskazuje na żadne okoliczności, które mogłyby podważyć prawidłowość wyroku Sądu Okręgowego, w szczególności apelujący nie zakwestionował skutecznie ustalenia przez Sąd I instancji podstawy do przyznania odwołującemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2018 roku na stałe.

Wbrew zarzutom pozwanego – prawo do renty przyznanej na stałe jest możliwe, co prawda wyjątkowo, jednak taka właśnie sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie.

Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 3. Z kolei art. 13 ust. 3 ww. ustawy stanowi, że niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Z powyższego wynika zatem, że niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu (art. 13 ust. 3). Dodatkowo - według art. 13 ust. 3a ustawy emerytalnej - jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku.

Jednocześnie art. 59 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje:

1) renta stała jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa (ust. 1). Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego (ust. 2).

Oznacza to, że ustawodawca dopuszcza przyznanie "stałej" renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność do pracy jest "trwała" oraz że "stała" renta jest przyznawana bez ustalania okresu jej przysługiwania.

Ponadto renta stała stanowi przeciwieństwo renty okresowej (jako renty przyznawanej na ściśle określony czas odnoszony do okresowej niezdolności do pracy - art. 13 ust. 2, 3 i 3a). Z kolei według art. 14 ust. 1 ustawy emerytalnej, oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia - między innymi - "trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy" (pkt 2) dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS.

Niewątpliwie więc według ustawy emerytalnej niezdolność do pracy może być orzeczona jako niezdolność "trwała", co powinno przełożyć się na przyznanie renty "stałej" (art. 59 ust. 1 pkt 1).

Przyznanie renty stałej (na trwałe, bez ograniczeń czasowych) jest możliwe wyjątkowo, gdy w obecnym stanie wiedzy medycznej w sposób oczywisty nie ma rokowań odzyskania przez ubezpieczonego choćby częściowej zdolności do pracy w dającej się przewidzieć przyszłości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2021 r. I USKP 20/21).

W ocenie Sądu Apelacyjnego w rozpoznawanej sprawie istniały podstawy faktyczne do zastosowania art. 13 ust. 3 w związku z art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i przyznania odwołującemu renty stałej (jak orzekł Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku). Przemawiały za takim rozstrzygnięciem wnioski opinii biegłych, w szczególności opinie biegłej laryngolog.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że biegła laryngolog w opinii uzupełniającej jednoznacznie wskazała, że u odwołującego zdiagnozowano obustronny niedosłuch wrodzony, ale w trakcie zatrudnienia doszło do pogorszenia słuchu, ze stopnia znacznego do głębokiego. Takie pogorszenie słuchu jest o tyle znaczące, że w przeszłości odwołujący w aparatach słuchowych słyszał i rozumiał mowę potoczną. Przy obecnym stanie zdrowia, odwołujący, mimo protezowania słuchu ma trudności w rozumieniu mowy i komunikacji słownej. W ocenie biegłej, odwołujący jest osobą częściowo niezdolną do pracy na stałe, niezdolność powstała przed 16.12.2016r. i niezdolność nie rokuje poprawy. Przeciwnie – z dokumentacji medycznej wynika, że u odwołującego z biegiem czasu doszło do pogorszenia słuchu i to ze stopnia znacznego do głębokiego, przy czym jego obustronny niedosłuch ma charakter wrodzony. Tym samym w obecnym stanie wiedzy medycznej w sposób oczywisty nie ma rokowań odzyskania przez ubezpieczonego choćby częściowej zdolności do pracy w dającej się przewidzieć przyszłości.

Przytoczone argumenty pozwanego co do poprawy stanu zdrowia odwołującego na skutek postępuj medycyny, mają charakter czysto hipotetyczny i nie znajdują oparcia w ustaleniach i wnioskach opinii biegłych.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Apelacyjnego, zarzuty apelującego nie mogły zasługiwać na aprobatę, a przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że odwołujący ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2018 roku na stałe, trzeba uznać za prawidłowe i mające odzwierciedlenie w ustalonym stanie faktycznym.

Konkludując, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. apelację oddalił, nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

Wiesława Stachowiak