Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesława Stachowiak /spr./

Sędziowie: SSA Katarzyna Wołoszczak

SSA Małgorzata Aleksandrowicz

Protokolant: st. sekr. sądowy Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2018 r. w Poznaniu

sprawy J. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji J. H.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 8 września 2016 r. sygn. akt VIII U 3548/15

oddala apelację.

SSA Małgorzata Aleksandrowicz

SSA Wiesława Stachowiak

SSA Katarzyna Wołoszczak

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 października 2015 r., znak:(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. przyznał J. H. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2015 roku.

Od powyższej decyzji odwołała się J. H. wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przed 22 stycznia 2015 roku, tj. od 6 grudnia 2014 roku. W uzasadnieniu odwołująca wskazała, że organ rentowy nie wziął pod uwagę orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z 1 października 2015 roku, zgodnie z którym odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy przed 22 stycznia 2015 roku. W ocenie odwołującej nie była ona w stanie wykonywać żadnej pracy od 6 grudnia 2014 roku.

Wyrokiem z dnia 8 września 2016r., w sprawie o sygn. akt VIII U 3548/15, Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił odwołanie.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

J. H. urodziła się (...).

Orzeczeniem z dnia 1 października 2015 roku lekarz orzecznik ZUS rozpoznał u odwołującej raka piersi lewej, po prostej amputacji lewego sutka, obecnie w trakcie chemioterapii orzekając jej całkowitą niezdolność do pracy do 31.10.2016 r., która powstała przed 22.01.2015 r.

Powyższe orzeczenie stało się podstawą wydania spornej decyzji przyznającej odwołującej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 maja 2015 roku.

W oparciu o wyżej ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy wskazał, że istota sporu sprowadza się do odpowiedzi na pytanie: czy organ rentowy słusznie przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 maja 2015 roku nie zaś od daty wcześniejszej,

Sąd Okręgowy powoływał następnie przepisy art. 129 i 116 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując, że przewidziany w art. 116 ust. 1 u.e.r.f.u.s. wniosek o świadczenie nie jest elementem prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż przesłanki tego prawa określa art. 57 u.e.r.f.u.s., lecz stanowi jedynie żądanie realizacji świadczenia nabytego z mocy prawa. Wniosek o rentę ma natomiast znaczenie dla powstania prawa do wypłaty świadczenia rentowego, co wynika wprost z art. 129 ust. 1 u.e.r.f.u.s., zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

W ocenie Sądu Okręgowego - z powyższego wynika, że nie można utożsamiać nabycia prawa do świadczeń, wynikającego ze spełnienia wymaganych ustawą warunków z obowiązkiem wypłaty świadczenia. Przyznaniem świadczenia jest ustalenie prawa do jego pobierania, a więc wypłaty. W związku z tym ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia, bowiem spełnienie warunków do świadczenia nie może nastąpić, jeśli nie zostanie złożony przez osobę zainteresowaną stosowny wniosek.

Sąd Okręgowy wskazał, że w sprawie niesporne jest, że wniosek o rentę ubezpieczona złożyła 8 maja 2015 roku.. Natomiast renta jest świadczeniem wnioskowym. Zatem prawidłowo organ rentowy przyjął datę przyznania świadczenia jako 1 maja 2015 roku, bowiem spełnienie warunków do świadczenia nie może nastąpić, jeśli nie zostanie złożony przez osobę zainteresowaną stosowny wniosek. W celu uzyskania świadczeń w dacie wcześniejszej niż 1 maja 2015 roku odwołująca winna złożyć wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy przed datą 1 maja 2015 roku. Bez znaczenia pozostaje fakt, iż odwołująca była niezdolna do pracy przed 22 stycznia 2015 roku, gdyż nie złożyła ona wtedy wniosku o przyznanie świadczenia.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, że organ rentowy prawidłowo określił datę, od której ubezpieczonej przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, a w konsekwencji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezpodstawne.

Apelację od powyższego wyroku wniosła odwołująca.

Apelująca zarzucała naruszenie art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez przyjęcie, że odwołująca ma prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2015r. - mimo, że lekarz orzecznik ZUS z orzeczeniem z dnia 1 października 2015 roku orzekł, że odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy przed 22 stycznia 2015 roku i tym samym pominięcie art. 14 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i błędne uznanie, że odwołująca spełnia warunki do wypłaty renty od dnia 1 maja 2015r.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący wnosiła o zmianę wyroku i uwzględnienie odwołania, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Instancji.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji odwołującej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego błędny jest zarzut apelującej dotyczący naruszenia art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez przyjęcie, że odwołująca ma prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 maja 2015roku - mimo, że lekarz orzecznik ZUS z orzeczeniem z dnia 1 października 2015 roku orzekł, że odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy przed 22 stycznia 2015 roku.

Zgodnie z przepisem art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2. Z kolei na podstawie art. 129 ust. 1 ww. ustawy - świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Z powyższego wynika, że generalną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury lub renty (tj. spełnienia ustawowych warunków zgodnie z art. 100 ust. 1), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie w celu jego przyznania. Reguła powyższa wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa in abstracto, a przed złożeniem wniosku, co w literaturze przedmiotu uzasadnia się zapobieganiem powstawaniu zjawiska kapitalizacji świadczeń.

W niniejszej sprawie odwołująca złożyła wniosek o rentę, którego dotyczy zaskarżona decyzja z dnia 27 października 2015r., w dniu 8 maja 2015r. Istotne jest, że sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznający odwołanie jest związany granicami zaskarżonej decyzji, a zatem orzeka tylko zakresie, którego dotyczy sporna decyzja. Sąd Okręgowy trafnie uznał, że datę początkową świadczenia rentowego odwołującej należało ustalić w oparciu o datę wniosku z 8 maja 2015r., a zatem prawidłowo organ rentowy przyjął datę przyznania renty jako 1 maja 2015 roku. Spełnienie warunków do świadczenia nie może bowiem nastąpić, jeśli nie zostanie złożony przez osobę zainteresowaną stosowny wniosek.

Zgodnie z regułą wynikającą z art. 129 ust. 1 cyt. ustawy - prawo do świadczenia rentowego i jego wypłaty należało zatem przyznać odwołującej nie wcześniej, niż od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku o rentę, a zatem od 1 maja 2015r. Jest to bowiem najwcześniejsza możliwa data przyznania prawa do renty i jego wypłaty, niezależnie od tego, że odwołująca została uznana przez lekarza orzecznika ZUS za niezdolną do pracy przed 22 stycznia 2015 roku. Jeżeli nawet przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono. Wykładnia przepisu art. 129 ust. 1 cyt. ustawy jest utrwalona w judykaturze.

Samo bowiem spełnienie przesłanek warunkujących prawo do świadczenia nie stanowi postawy do wypłaty świadczenia. Podstawę taką stanowi wniosek o przyznanie, a następnie wypłacenie świadczenia. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r., II UK 146/11).

Wobec powyższego również zarzut naruszenia art. 14 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest błędny, bowiem powołany przepis dotyczy treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, a w niniejszej sprawie nie było sporu co do tego, że odwołująca została uznana przez lekarza orzecznika ZUS za niezdolną do pracy przed 22 stycznia 2015 roku. Jak jednak wskazywano wyżej – okoliczność, że odwołująca była niezdolna do pracy przed 22 stycznia 2015 roku nie miała znaczenia dla ustalenia daty wypłaty świadczenia, gdyż odwołująca nie złożyła wtedy wniosku o przyznanie świadczenia.

Z tych względów Sąd Apelacyjny uznając, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy, oddalił apelację odwołującej, orzekając o tym na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA Małgorzata Aleksandrowicz

SSA Wiesława Stachowiak

SSA Katarzyna Wołoszczak