Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Poznaniu

POSTANOWIENIE

Dnia 15 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Protokolant: Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2025 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wysokość emerytury

na skutek zażalenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 10 października 2024r. sygn. akt VII U 142/24

postanawia:

oddalić zażalenie.

Marta Sawińska

UZASADNIENIE

Pismem z 20 listopada 2023 r. znak:(...), zatytułowanym „zawiadomienie”, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., w odpowiedzi na wniosek Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w P. o dokonanie potrąceń z renty przysługującej R. B. kwot pobranych przez nią zasiłków z pomocy społecznej, poinformował, że od grudnia 2023 r. będzie realizował zajęcie wierzytelności na podstawie art. 139 ust. 1 pkt 5) ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Pismo powyższe wysłano również do wiadomości R. B..

Pismem z 29 grudnia 2023 r. R. B. odwołała się od ww. pisma organu rentowego uznając je za decyzję administracyjną.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie wskazując, że zawiadomienie z 20 listopada 2023 r. nie stanowi decyzji.

Pismem z 19 grudnia 2023 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., w odpowiedzi na wniosek R. B. z 8 grudnia 2023 r. o umorzenie potrącania należności na rzecz (...) w P., wskazał, że potrącenia ze świadczenia są dokonywane na podstawie informacji z (...) w P. zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt 8) ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w związku z czym obecnie brak podstaw prawnych do zaprzestania realizacji potrąceń.

Pismem z 29 stycznia 2024 r. R. B. odwołała się od ww. pisma organu rentowego uznając je za decyzję administracyjną.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie wskazując, że pismo z 19 grudnia 2023 r. nie stanowi decyzji.

Sprawy z ww. odwołań zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. VII U 142/24.

Postanowieniem z 10 października 2024r. Sąd Okręgowy w Poznaniu (sygn. VII U 142/24) w pkt 1 odmówił odrzucenia odwołania z 29 grudnia 2023 r. oraz w pkt 2 odmówił odrzucenia odwołania z 29 stycznia 2024 r.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że zaskarżone przez odwołującą pisma organu rentowego z 20 listopada 2023 r. znak: (...), zatytułowane „zawiadomienie” oraz z 19 grudnia 2023 r. znak: (...), choć formalnie nie są nazwane decyzjami, to zawierają wszystkie istotne elementy decyzji w rozumieniu art. 107 § 1 k.p.a. w zw. z art. 124 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W szczególności, zawierają one rozstrzygnięcia organu rentowego ze wskazaniem ich podstaw prawnych i uzasadnienia.

W piśmie z 20 listopada 2023 r. znak:(...), zatytułowanym „zawiadomienie”, organ rentowy rozstrzygnął o obniżeniu wysokości świadczenia odwołującej w związku z dokonywanymi potrąceniami na rzecz (...) w P. na podstawie (jak podano) art. 139 ust. 1 pkt 5) ustawy emerytalnej. Wskazaną podstawą faktyczną tego rozstrzygnięcia było żądanie (...). Z kolei pismo z 19 grudnia 2023 r. znak: (...) stanowiło reakcję organu rentowego na wniosek odwołującej z 8 grudnia 2023 r. o umorzenie potrącania należności na rzecz (...) w P.. Organ rentowy rozstrzygnął w przedmiocie tego wniosku w ten sposób, że go nie uwzględnił wskazując w uzasadnieniu na informację z (...) w P. i art. 139 ust. 1 pkt 8) ustawy emerytalnej.

Nadto Sąd I instancji podkreślił, że odwołująca w złożonych odwołaniach zakwestionowała wykładnię art. 139 ust. 1 pkt 8) ustawy emerytalnej przyjętą przez organ rentowy i spór stron w tym zakresie winien podlegać rozstrzygnięciu przez sąd.

Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 10 października 2024r. w zakresie odmowy odrzucenia odwołania z 29 grudnia 2023 r. oraz odwołania z 29 stycznia 2024 r. R. B. wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie mimo, że pisma skierowanie przez organ rentowy do skarżącej nie stanowiły decyzji.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia i odrzucenia odwołania z 29 grudnia 2023 r. i odwołania z 29 stycznia 2024 r., a także o zasądzenie na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

W odpowiedzi na zażalenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odwołująca R. B. wniosła o oddalenie zażalenia w całości, zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego oraz ewentualnie zwolnienie odwołującej z kosztów zastępstwa procesowego na rzecz organu rentowego na podstawie art. 102 k.p.c.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zażalenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. okazało się niezasadne i nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych lub orzeczeń wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności wnosi się na piśmie do organu lub zespołu, który wydał decyzję lub orzeczenie, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ lub zespół, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji lub orzeczenia.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu. Stosownie natomiast do treści art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. sąd odrzuci pozew, jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna.

Zgodnie natomiast z art. 476 § 2 k.p.c. przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących:

1)  ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia rodzinnego,

2)  emerytur i rent,

3)  (uchylony),

4)  innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

5)  odszkodowań przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji lub Służbie Więziennej.

Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się także sprawy wszczęte na skutek niewydania przez organ rentowy decyzji we właściwym terminie, a także sprawy, w których wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, sprawy o roszczenia ze stosunków prawnych między członkami otwartych funduszy emerytalnych a tymi funduszami lub ich organami oraz sprawy ze stosunków między emerytami lub osobami uposażonymi w rozumieniu przepisów o emeryturach kapitałowych a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. (art. 476 § 3 k.p.c.).

Niezbędne elementy treści decyzji administracyjnej wymienia przepis art. 107 § 1 k.p.a.

Stosownie do art. 107 § 1 k.p.a. w zw. z art. 124 ustawy 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych decyzja zawiera: 1) oznaczenie organu administracji publicznej; 2) datę wydania; 3) oznaczenie strony lub stron; 4) powołanie podstawy prawnej; 5) rozstrzygnięcie; 6) uzasadnienie faktyczne i prawne; 7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania; 8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji; 9) w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego - pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.

Przytoczyć należy w tym miejscu również stanowisko Sądu Najwyższego, iż pismo organu rentowego, zawierające rozstrzygnięcie, oznaczenie organu, datę wydania i oznaczenie strony, mimo uchybień co do formy określonej w art. 107 k.p.a., ma charakter decyzji (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2012 r., II UK 90/12, Lex nr 1380826).

Zaskarżone przez odwołującą pisma organu rentowego z 20 listopada 2023 r. znak: I/2011216/01, zatytułowane „zawiadomienie”, oraz z 19 grudnia 2023 r. znak: (...), choć formalnie nie są nazwane decyzjami, to jak słusznie stwierdził Sąd I instancji zawierają wszystkie istotne elementy decyzji w rozumieniu art. 107 § 1 k.p.a. w zw. z art. 124 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W szczególności, zawierają one rozstrzygnięcia organu rentowego ze wskazaniem ich podstaw prawnych i uzasadnienia.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że w dniu 9 listopada 2023 r. odwołująca R. B. zwróciła się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. z wnioskiem – formułując swoje żądanie w sposób precyzyjny tj. „o wstrzymanie potrąceń na rzecz (...).

W odpowiedzi na ww. wniosek odwołującej w piśmie z 20 listopada 2023 r. znak: (...)zatytułowanym „zawiadomienie”, organ rentowy rozstrzygnął o obniżeniu wysokości świadczenia odwołującej w związku z dokonywanymi potrąceniami na rzecz (...) w P. na podstawie (jak podano) art. 139 ust. 1 pkt 5) ustawy emerytalnej. Wskazaną podstawą faktyczną tego rozstrzygnięcia było żądanie (...).

Z kolei pismo z 19 grudnia 2023 r. znak: (...)stanowiło reakcję organu rentowego na wniosek odwołującej z 8 grudnia 2023 r. pt. „o umorzenie potrącania należności na rzecz (...) w P.”. Organ rentowy również rozstrzygnął w przedmiocie tego wniosku w ten sposób, że go nie uwzględnił wskazując w uzasadnieniu na informację z (...) w P. i art. 139 ust. 1 pkt 8) ustawy emerytalnej.

Sąd Apelacyjny podkreśla, że jednym z obligatoryjnych elementów decyzji, zgodnie z art. 107 § 1 pkt. 5 k.p.a., jest rozstrzygnięcie, które stanowi kwintesencję decyzji, gdyż wyraża rezultat stosowania normy prawa materialnego do konkretnego przypadku, w kontekście konkretnych okoliczności faktycznych i materiału dowodowego.

Organ rentowy de facto w swych pismach z 20 listopada 2023 r. oraz 19 grudnia 2023 r. rozstrzygnął w zakresie złożonych przez odwołującą wniosków (wydając decyzję odmowną, wskazując też podstawę prawną). Z kolei odwołująca w złożonych odwołaniach zakwestionowała wykładnię art. 139 ust. 1 pkt 8) ustawy emerytalnej przyjętą przez organ rentowy i spór stron w tym zakresie – jak słusznie zauważył Sąd I instancji - winien podlegać rozstrzygnięciu przez sąd.

W tym stanie rzeczy wnioski organu rentowego o odrzucenie odwołań z 29 grudnia 2023 r. i z 29 stycznia 2024 r. jako złożonych od pism niebędących decyzjami nie zasługiwały na uwzględnienie, dlatego Sąd na podstawie ww. przepisów orzekł jak w sentencji postanowienia z 10 października 2024 r.

Zarzuty podniesione przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. w zażaleniu na postanowienie Sądu I instancji w przedmiocie nie uwzględnienia wniosku o odrzucenie odwołań R. B. nie okazały się zasadne, a stanowią jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami i prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu I instancji - nie zasługują zatem na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego mając na uwadze okoliczności ustalone w niniejszej sprawie podzielić należało w całej rozciągłości stanowisko Sądu I instancji i w związku z tym uznać, iż prawidłowo Sąd ten odmówił odrzucenia odwołania z 29 grudnia 2023 r. oraz odmówił odrzucenia odwołania z 29 stycznia 2024 r.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie, jako bezzasadne.

sędzia Marta Sawińska